Một số kết quả đạt được của kiểm định chất lượng giáo dục đại học Việt Nam và kế hoạch triển khai trong tương lai

See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/319877306<br /> <br /> Một số kết quả đạt được của kiểm định chất lượng giáo dục đại học Việt Nam<br /> và kế hoạch triển khai trong tương lai<br /> Article · September 2017<br /> CITATIONS<br /> <br /> READS<br /> <br /> 0<br /> <br /> 684<br /> <br /> 1 author:<br /> Cuong Huu Nguyen<br /> UNSW Sydney<br /> 20 PUBLICATIONS   10 CITATIONS   <br /> SEE PROFILE<br /> <br /> Some of the authors of this publication are also working on these related projects:<br /> <br /> Human resource development for higher education quality assurance systems View project<br /> <br /> Investigating transnational education in Vietnamese universities View project<br /> <br /> All content following this page was uploaded by Cuong Huu Nguyen on 19 September 2017.<br /> <br /> The user has requested enhancement of the downloaded file.<br /> <br /> NATIONAL ACADEMY OF EDUCATION MANAGEMENT<br /> Journal of Education Management, 2017, Vol. 9, No. 8, pp. 7-14<br /> This paper is available online at http://naem.edu.vn<br /> <br /> MỘT SỐ KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC CỦA KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC<br /> ĐẠI HỌC VIỆT NAM VÀ KẾ HOẠCH TRIỂN KHAI TRONG TƯƠNG LAI<br /> Nguyễn Hữu Cương1<br /> Tóm tắt. Kiểm định chất lượng giáo dục đại học đã được triển khai ở nước ta được hơn 10 năm.<br /> Tuy nhiên, hoạt động này vẫn được xem như còn khá mới với xã hội và kể cả với nhiều cơ sở giáo<br /> dục đại học. Bài viết này trước hết tổng hợp một số kết quả đạt được, trọng tâm vào xây dựng các<br /> văn bản quy phạm pháp luật, xây dựng hệ thống đảm bảo chất lượng, kiểm định cơ sở giáo dục và<br /> kiểm định chương trình đào tạo. Tiếp theo, nghiên cứu trình bày kế hoạch triển khai công tác kiểm<br /> định chất lượng giáo dục đại học ở Việt Nam trong thời gian tới.<br /> Từ khóa: Đảm bảo chất lượng, kiểm định chất lượng, giáo dục đại học, kết quả đạt được, kế hoạch<br /> triển khai.<br /> <br /> 1. Mở đầu<br /> Kiểm định chất lượng giáo dục (KĐCLGD) là vấn đề còn khá mới ở Việt Nam. Trong những<br /> năm qua, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực để hình thành hệ thống đảm bảo và KĐCLGD trong cả<br /> nước. Trong xu thế quốc tế hóa và toàn cầu hóa, vấn đề này ngày càng được trú trọng và quan tâm.<br /> Sau những năm chính thức triển khai thực hiện, hệ thống đảm bảo và KĐCLGD đã được triển<br /> khai trong cả nước. KĐCLGD ở Việt Nam được thực hiện từ cơ sở giáo dục mầm non đến cơ<br /> sở giáo dục đại học và bao gồm KĐCLGD cơ sở giáo dục và kiểm định chất lượng chương trình<br /> đào tạo.<br /> Bài viết tập trung trình bày về những quy định của Nhà nước liên quan đến đảm bảo và<br /> KĐCLGD đại học, kết quả KĐCLGD cơ sở giáo dục đại học, chương trình đào tạo giáo dục đại<br /> học và kế hoạch triển khai một số hoạt động trong lĩnh vực đảm bảo và KĐCLGD đại học Việt<br /> Nam trong thời gian tới.<br /> <br /> 2. Nội dung và kết quả nghiên cứu<br /> 2.1. Kết quả xây dựng hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật<br /> 2.1.1. Văn bản của Quốc hội, Chính phủ<br /> Kế thừa kinh nghiệm quốc tế về KĐCLGD, ngay từ khi hình thành hệ thống KĐCLGD ở Việt<br /> Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tham mưu cho Chính phủ và Quốc hội ban hành các chính sách<br /> Ngày nhận bài: 05/04/2017. Ngày nhận đăng: 17/06/2017.<br /> 1<br /> Trường Đại học New South Wales, Australia; e-mail: cuongnh29@gmail.com.<br /> <br /> 7<br /> <br /> Nguyễn Hữu Cương<br /> <br /> JEM., Vol. 9 (2017), No. 8.<br /> <br /> về KĐCLGD, trong đó có KĐCLGD đại học. Những quy định đầu tiên về KĐCLGD đã được<br /> Quốc hội thông qua trong Luật giáo dục năm 2005, trong đó quy định “việc KĐCLGD được thực<br /> hiện định kỳ trong phạm vi cả nước và đối với từng cơ sở giáo dục. Kết quả KĐCLGD được công<br /> bố công khai để xã hội biết và giám sát.” (Điều 17), và nhà trường có nhiệm vụ “tự đánh giá chất<br /> lượng giáo dục và chịu sự KĐCLGD của cơ quan có thẩm quyền KĐCLGD” (khoản 8 Điều 58).<br /> Nghị định số 75/2006/NĐ-CP ngày 02/8/2006 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn<br /> thi hành một số điều của Luật Giáo dục đã khẳng định “kết quả kiểm định chương trình giáo dục,<br /> kiểm định cơ sở giáo dục là căn cứ để công nhận hoặc không công nhận cơ sở giáo dục, chương<br /> trình giáo dục đạt tiêu chuẩn chất lượng.” (Điều 40).<br /> Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục năm 2009; Nghị định số 31/2011/NĐ-CP<br /> ngày 11/5/2011 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số<br /> 75/2006/NĐ-CP ngày 02/8/2006 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số<br /> điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học năm 2012 tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của<br /> công tác KĐCLGD. Điều 50 của Luật Giáo dục đại học đã quy định về nhiệm vụ của cơ sở giáo<br /> dục đại học trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục như “thành lập tổ chức chuyên trách về bảo<br /> đảm chất lượng giáo dục đại học; xây dựng và thực hiện kế hoạch bảo đảm chất lượng giáo dục đại<br /> học; tự đánh giá, cải tiến, nâng cao chất lượng đào tạo; định kỳ đăng ký kiểm định chương trình<br /> đào tạo và kiểm định cơ sở giáo dục đại học; công bố công khai các điều kiện bảo đảm chất lượng<br /> đào tạo, kết quả đào tạo và nghiên cứu khoa học, kết quả đánh giá và kiểm định chất lượng trên<br /> trang thông tin điện tử của Bộ Giáo dục và Đào tạo, của cơ sở giáo dục đại học và phương tiện<br /> thông tin đại chúng”.<br /> Ngoài ra một số văn bản khác của Chính phủ về giáo dục cũng có những quy định liên quan<br /> đến đảm bảo và KĐCLGD. Ví dụ, Nghị định số 73/2012/NĐ-CP ngày 26/9/2012 của Chính phủ<br /> Quy định về hợp tác, đầu tư của nước ngoài trong lĩnh vực giáo dục quy định “trong quá trình hoạt<br /> động, cơ sở giáo dục thực hiện liên kết đào tạo và cơ sở giáo dục có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt<br /> Nam có trách nhiệm định kỳ triển khai hoạt động tự đánh giá, đảm bảo chất lượng và nâng cao<br /> chất lượng theo tiêu chuẩn Việt Nam hoặc nước ngoài. . . ” (Điều 4). Điều lệ trường đại học ban<br /> hành kèm theo Quyết định số 58/2010/QĐ-TTg ngày 22/9/2010 của Thủ tướng Chính phủ đã quy<br /> định một số vấn đề về kiểm định chất lượng. Ví dụ, một trong các nhiệm vụ của trường đại học là<br /> “tự đánh giá chất lượng giáo dục và chịu sự KĐCLGD của cơ quan có thẩm quyền; xây dựng và<br /> phát triển hệ thống đảm bảo chất lượng của nhà trường; tăng cường các điều kiện đảm bảo chất<br /> lượng và không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường.” (khoản 10 Điều 5).<br /> Nghị định số 138/2013/NĐ-CP ngày 24/10/2013 của Chính phủ Quy định xử phạt hành chính<br /> trong lĩnh vực giáo dục quy định việc xử phạt từ 4 triệu đồng đến 40 triệu đồng đối với các vi<br /> phạm quy định về KĐCLGD như công bố kết quả đánh giá chất lượng cơ sở giáo dục không đúng<br /> thực tế hoặc tự ý thành lập tổ KĐCLGD (Điều 26).<br /> Nghị định số 73/2015/NĐ-CP ngày 08/9/2015 của Chính phủ Quy định tiêu chuẩn phân tầng,<br /> khung xếp hạng và tiêu chuẩn xếp hạng cơ sở giáo dục đại học quy định một trong những tiêu chí<br /> quan trọng để phân tầng và xếp hạng là kết quả KĐCLGD (khoản 8 Điều 2). Ví dụ tiêu chuẩn liên<br /> quan đến KĐCLGD để xếp hạng cơ sở giáo dục đại học theo định hướng nghiên cứu là số lượng<br /> các chương trình đào tạo theo định hướng nghiên cứu được các tổ chức KĐCLGD khu vực, quốc<br /> tế kiểm định và công nhận; số lượng các chương trình đào tạo được tổ chức KĐCLGD trong nước<br /> 8<br /> <br /> NGHIÊN CỨU<br /> <br /> JEM., Vol. 9 (2017), No. 8.<br /> <br /> kiểm định và công nhận; và mức độ đạt các tiêu chí kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục đại học<br /> (Điều 7).<br /> <br /> 2.1.2. Văn bản của Bộ Giáo dục và Đào tạo<br /> Để triển khai công tác KĐCLGD theo các quy định của Quốc hội và Chính phủ, Bộ Giáo dục<br /> và Đào tạo đã ban hành các văn bản quy định về quy trình và chu kỳ kiểm định chất lượng, quy<br /> định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng cơ sở giáo dục và chương trình đào tạo, quy định về tổ chức<br /> KĐCLGD và kiểm định viên kiểm định chất lượng. Cho đến thời điểm hiện tại, đã có gần 20 văn<br /> bản trọng tâm vào đánh giá và KĐCLGD đại học được ban hành, ví dụ như:<br /> - Quyết định số 65/2007/QĐ-BGDĐT ngày 01/11/2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào<br /> tạo ban hành Quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục trường đại học.<br /> - Thông tư số 49/2012/TT-BGDĐT ngày 12/12/2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo<br /> ban hành Quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng chương trình đào tạo giáo viên trung học<br /> phổ thông trình độ đại học.<br /> - Thông tư số 60/2012/TT-BGDĐT ngày 28/12/2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo<br /> ban hành Quy định về kiểm định viên KĐCLGD.<br /> - Thông tư số 61/2012/TT-BGDĐT ngày 28/12/2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo<br /> ban hành Quy định điều kiện thành lập và giải thể, nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức KĐCLGD.<br /> - Thông tư số 62/2012/TT-BGDĐT ngày 28/12/2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo<br /> ban hành Quy định về quy trình và chu kỳ KĐCLGD trường đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên<br /> nghiệp.<br /> - Thông tư số 18/2013/TT-BGDĐT ngày 14/5/2013 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo<br /> ban hành Chương trình đào tạo kiểm định viên KĐCLGD đại học và trung cấp chuyên nghiệp.<br /> - Thông tư số 38/2013/TT-BGDĐT ngày 29/11/2013 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo<br /> ban hành Quy định về quy trình và chu kỳ kiểm định chất lượng chương trình đào tạo của các<br /> trường đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp.<br /> - Thông tư số 33/2014/TT-BGDĐT ngày 02/10/2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo<br /> ban hành Quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng chương trình đào tạo điều dưỡng trình độ đại<br /> học, cao đẳng.<br /> - Thông tư số 04/2016/TT-BGDĐT ngày 14/3/2016 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo<br /> ban hành Quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng chương trình đào tạo các trình độ của giáo<br /> dục đại học.<br /> Ngoài ra, Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục, cơ quan tham mưu cho Bộ trưởng<br /> Bộ Giáo dục và Đào tạo về công tác khảo thí và đảm bảo chất lượng giáo dục, cũng đã ban hành<br /> các văn bản hướng dẫn chi tiết về tự đánh giá, đánh giá ngoài và sử dụng tiêu chí đánh giá chất<br /> lượng cơ sở giáo dục và chương trình đào tạo.<br /> <br /> 2.2. Kết quả triển khai các hoạt động đảm bảo và kiểm định chất lượng giáo dục đại học<br /> 2.2.1. Xây dựng hệ thống kiểm định chất lượng giáo dục đại học<br /> Để triển khai công tác đảm bảo và KĐCLGD, các trường đã quan tâm đến việc xây dựng hệ<br /> thống đảm bảo chất lượng bên trong, cụ thể là thành lập một đơn vị chuyên trách về đảm bảo chất<br /> 9<br /> <br /> Nguyễn Hữu Cương<br /> <br /> JEM., Vol. 9 (2017), No. 8.<br /> <br /> lượng (Tổ, Ban, Phòng, Trung tâm). Đến nay hầu hết các trường đại học và cao đẳng đã thành lập<br /> đơn vị chuyên trách về đảm bảo chất lượng. Mặc dù có tên gọi khác nhau như Phòng Khảo thí và<br /> Đảm bảo chất lượng, Ban Thanh tra, Pháp chế và Đảm bảo chất lượng hoặc Trung tâm Đảm bảo<br /> chất lượng, nhưng những đơn vị này đều có chức năng, nhiệm vụ chính là làm đầu mối xây dựng<br /> kế hoạch và triển khai các hoạt động đảm bảo chất lượng của nhà trường [8].<br /> Ngoài ra, một số Bộ, Ngành cũng đã thành lập một đơn vị chuyên trách về đảm bảo chất lượng<br /> hoặc cử cán bộ phụ trách công tác đảm bảo chất lượng của các cơ sở giáo dục thuộc các Bộ, Ngành<br /> này. Điển hình như Bộ Quốc phòng đã thành lập Phòng Khảo thí và Đảm bảo chất lượng giáo dục<br /> thuộc Cục Nhà trường, Bộ Công an đã thành lập Phòng Khảo thí và Đảm bảo chất lượng thuộc<br /> Cục Đào tạo. Nhiều Bộ, Ngành khác cũng đã cử cán bộ phụ trách công tác đảm bảo chất lượng<br /> giáo dục.<br /> Thực hiện những quy định liên quan đến tổ chức KĐCLGD và kiểm định viên KĐCLGD,<br /> Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã quyết định thành lập hoặc cho phép thành lập các tổ chức<br /> KĐCLGD. Tính đến thời điểm hiện tại, Việt Nam đã có 4 tổ chức KĐCLGD, bao gồm: Trung tâm<br /> KĐCLGD - Đại học quốc gia Hà Nội (VNU-CEA), Trung tâm KĐCLGD - Đại học quốc gia Thành<br /> phố Hồ Chí Minh (VNU-HCM CEA), Trung tâm KĐCLGD - Đại học Đà Nẵng (DNU-CEA) và<br /> Trung tâm KĐCLGD - Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam (CEA-AVU&C). Những<br /> trung tâm kiểm định chất lượng này cũng đã được Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cấp phép<br /> hoạt động KĐCLGD với đối tượng và các cơ sở giáo dục đại học, các trường trung cấp chuyên<br /> nghiệp; các chương trình đào tạo giáo dục đại học trình độ, cao đẳng, đại học, thạc sĩ, tiến sĩ và<br /> các chương trình trung cấp chuyên nghiệp [8].<br /> Như vậy, hệ thống đảm bảo và KĐCLGD đại học Việt Nam đã được thiết lập đầy đủ theo<br /> như mô hình do Mạng lưới Chất lượng Châu Á-Thái Bình Dương (APQN) đề xuất, bao gồm 3 cấu<br /> phần: hệ thống đảm bảo chất lượng bên trong nhà trường, hệ thống đảm bảo chất lượng bên ngoài<br /> nhà trường, và hệ thống các tổ chức kiểm định chất lượng [9].<br /> <br /> 2.2.2. Kiểm định chất lượng giáo dục cơ sở giáo dục đại học<br /> Công tác tự đánh giá của các trường đại học đã và đang được triển khai tích cực trên quy mô<br /> cả nước. Tính đến hết tháng 3 năm 2017, có 212 trường đại học và 33 trường cao đẳng sư phạm<br /> và trung cấp sư phạm đã hoàn thành báo cáo tự đánh giá và gửi về Bộ Giáo dục và Đào tạo. Nhiều<br /> trường đã tự điều chỉnh và cập nhật báo cáo tự đánh giá [5].<br /> Ngoài việc triển khai tự đánh giá, công tác đánh giá ngoài trường đại học cũng đã được thực<br /> hiện. Đánh giá ngoài là một cách phản ánh khách quan tình trạng của nhà trường từ các góc độ<br /> bên ngoài. Được sự hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới qua các dự án giáo dục đại học, 40 trường đại<br /> học đã được đánh giá ngoài (20 trường trong năm 2007 và 20 trường trong năm 2009). Kết quả<br /> đánh giá ngoài của các trường trong giai đoạn này tuy không được công bố công khai nhưng cũng<br /> đã giúp các trường xác định được điểm mạnh, điểm tồn tại (điểm yếu) và từ đó có kế hoạch để cải<br /> tiến chất lượng [8].<br /> Hoạt động đánh giá ngoài do các trung tâm KĐCLGD thực hiện đã được tiến hành từ cuối<br /> năm 2015. Tính đến tháng 3 năm 2017, đã có 35 trường đại học được đánh giá ngoài, trong đó có<br /> 20 trường đã được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng [5].<br /> <br /> 10<br /> <br />