Một số lỗi về dựng đoạn trong thực hành viết tiếng Trung của sinh viên chuyên ngành tiếng Trung Quốc trường Cao đẳng Sư phạm Lào Cai

v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> MỘT SỐ LỖI VỀ DỰNG ĐOẠN TRONG<br /> THỰC HÀNH VIẾT TIẾNG TRUNG CỦA SINH VIÊN<br /> CHUYÊN NGÀNH TIẾNG TRUNG QUỐC<br /> TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM LÀO CAI<br /> GIÀNG THỊ MAI *<br /> *<br /> Cao đẳng Sư phạm Lào Cai  mai.giang52@gmail.com<br /> Ngày nhận bài: 15/5/2018; ngày sửa chữa: 21/5/2018; ngày duyệt đăng: 20/6/2018<br /> <br /> <br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Viết là một trong bốn kỹ năng thực hành cơ bản trong giao tiếp tiếng Trung Quốc và khó vào bậc<br /> nhất đối với sinh viên Việt Nam. Lỗi trong thực hành viết tiếng Trung Quốc rất đa dạng, thể hiện<br /> trên nhiều phương diện, trong đó có lỗi về liên kết trong một đoạn văn và liên kết giữa các đoạn<br /> với nhau, ảnh hưởng đến tính logic, mạch lạc của văn bản, gây trở ngại cho người tiếp nhận thông<br /> tin. Trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi vận dụng phương pháp khảo sát, miêu tả và phân tích,<br /> trên ngữ liệu lỗi thu thập được từ 100 bài viết của sinh viên năm thứ 2 chuyên ngành tiếng Trung<br /> Quốc, trường Cao đẳng Sư phạm Lào Cai, nhằm làm rõ đặc điểm một số lỗi dựng đoạn trong thực<br /> hành viết tiếng Trung Quốc và chỉ ra hướng khắc phục lỗi, nâng cao hiệu quả diễn đạt viết cho<br /> sinh viên Việt Nam.<br /> Từ khóa: Cao đẳng Sư phạm Lào Cai, dựng đoạn, lỗi, tiếng Trung<br /> <br /> <br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ mắc rất nhiều lỗi không chỉ về mặt cách sử dụng<br /> từ ngữ và cấu trúc câu mà chưa chú ý đến tính<br /> Kỹ năng viết là một trong những kỹ năng được liên kết tạo nên sự mạch lạc, rõ ràng, khúc chiết<br /> xếp vào loại khó trong học ngoại ngữ, đặc biệt là cho văn bản, dẫn đến sự trùng lặp, thiếu nội dung,<br /> viết văn bản, đòi hỏi người học vừa nắm vững kiến diễn đạt lộn xộn, luẩn quẩn, rời rạc… Trong khuôn<br /> thức ngôn ngữ lại vừa có khả năng tư duy, nhìn khổ bài viết này, chúng tôi vận dụng phương pháp<br /> nhận vấn đề một cách sắc bén. Trong quá trình hình khảo sát, miêu tả và phân tích, trên ngữ liệu lỗi thu<br /> thành kỹ năng viết văn bản, dựng đoạn là bước đầu thập được từ 100 bài viết của sinh viên năm thứ 2<br /> tiên vô cùng quan trọng. Đối với sinh viên chuyên chuyên ngành tiếng Trung Quốc trường Cao đẳng<br /> ngành tiếng Trung Quốc ở Việt Nam, dựng đoạn Sư phạm Lào Cai (dưới đây gọi tắt là SVLC), từ<br /> thường được bố trí ở năm thứ hai, tương đương đó tiến hành phân tích, đánh giá các lỗi sai thường<br /> với trình độ trung cấp. Ở giai đoạn này, mặc dù gặp dẫn đến sự thiếu mạch lạc của đoạn văn. Trên<br /> sinh viên đã tích lũy được vốn tiếng Trung Quốc cơ sở đó, chúng tôi đưa ra những kiến nghị nhằm<br /> nhất định, song việc xây dựng đoạn văn vẫn là khắc phục lỗi, nâng cao hiệu quả diễn đạt viết của<br /> điều không hề đơn giản. Vì vậy, sinh viên vẫn còn sinh viên.<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 38 Số 14 - 7/2018<br />  PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v<br /> <br /> <br /> <br /> 2. ĐÔI NÉT VỀ ĐOẠN VĂN khối liền mạch. Bên cạnh đó, những gắn kết của<br /> các câu trong đoạn còn thể hiện ở những từ/cụm<br /> 2.1. Khái niệm đoạn văn từ liên quan đến một chủ đề như: 毕业, 工作, 经<br /> 济, 雇, 临时工, 体力, 公司, 负责任, 上班... Tất<br /> Hiện nay có hai cách nhìn nhận về đoạn văn.<br /> cả tạo nên sự gắn kết giữa các câu thuộc một ý<br /> Đó là đoạn văn được phân định dựa vào nội dung<br /> chính của đoạn.<br /> và đoạn văn được hiểu hoàn toàn dựa vào hình<br /> thức và cách diễn giải. Trong bài viết này, chúng Ngược lại, nếu giữa các câu trong đoạn không<br /> tôi giới hạn đoạn văn là một phần của bài tập làm có mối liên hệ nào thì đó sẽ là chuỗi câu hỗn độn,<br /> văn, yêu cầu phải diễn đạt một nội dung tương đối rời rạc. Trong một đoạn văn, nếu một câu không<br /> hoàn chỉnh. Nói cách khác, đoạn văn là đơn vị cơ có nội dung chung với cả đoạn, sẽ ảnh hưởng đến<br /> sở của văn bản, là một tập hợp các cụm câu liên toàn cục, làm cho đoạn văn thiếu mạch lạc.<br /> kết chặt chẽ với nhau về hai mặt nội dung và hình<br /> thức nhờ các phương tiện liên kết nhằm thể hiện 2.2.2. Tính hoàn chỉnh về cấu trúc<br /> một chủ đề bộ phận trong chủ đề chung của văn<br /> bản hoặc của kết cấu văn bản thuộc cấp độ cao Các câu trong đoạn văn có quan hệ chặt chẽ với<br /> hơn đoạn văn. nhau bằng những tín hiệu đa dạng, giúp đoạn văn<br /> trở thành một chỉnh thể thống nhất cả về hình thức<br /> 2.2. Đặc điểm của đoạn văn và nội dung. Đoạn văn trong tiếng Trung Quốc<br /> thường được bắt đầu bằng việc lùi vào đầu dòng<br /> 2.2.1. Đoạn văn có tính hoàn chỉnh về nghĩa hai ô và kết thúc bằng dấu chấm câu để chuyển<br /> đoạn khác.<br /> Một đoạn văn cần thể hiện thống nhất một chủ<br /> đề. Có nghĩa là một đoạn văn phải có tính hoàn 2.2.3. Tính liên kết và mạch lạc của đoạn văn<br /> chỉnh về nghĩa. Đó là quan hệ giữa vế trước và vế<br /> sau của một câu, câu trước và câu sau của đoạn, Đoạn văn được tạo thành bởi các câu. Những<br /> các câu được sắp xếp theo một trình tự hợp lý, một mối liên hệ giữa các câu với nhau sẽ tạo ra tính liên<br /> nội dung hoàn chỉnh, một chủ đề thống nhất. Ví dụ: kết và mạch lạc cho đoạn. Liên kết được biểu hiện<br /> trước hết bởi các mối quan hệ hình thức, bề mặt<br /> 大学毕业了，我开始到社会上去找工作。 của đoạn. Đồng thời, các câu trong đoạn cũng cần<br /> 那是1983年春天美国经济不太好，加上每年从 có các mối quan hệ về nghĩa bên trong liên quan<br /> 三、四月起，中学生都在找工作，工作特别不 đến ngữ cảnh tình huống và cùng phục vụ cho một<br /> 好找。为了看一看广告，我每天早上都买两三 chủ đề. Đoạn văn không chỉ cần có tính liên kết mà<br /> 种报纸，可是没有人要雇一个学政治的大学毕 cần có sự mạch lạc về ý.<br /> 业生。科室工作、体力工作，我都找不到。最<br /> 后，我到一个临时工介绍所去了，问他们有没 3. MỘT SỐ LỖI THƯỜNG GẶP TRONG<br /> 有什么工作做。他们对我说：“有一个在普林 DỰNG ĐOẠN VĂN TIẾNG TRUNG QUỐC<br /> 斯顿的公司需要一个看门人，那是个负责任的 CỦA SINH VIÊN CAO ĐẲNG SƯ PHẠM<br /> 工作，你得管所有的钥匙，你能不能明天早上 LÀO CAI<br /> 六点半去上班?” “能！”我立刻回答。<br /> 3.1. Thuyết minh về khảo sát lỗi<br /> Sự gắn kết trong đoạn văn trên được thể hiện<br /> bằng việc các câu cùng thể hiện chung một chủ đề Chuyên ngành tiếng Trung Quốc trường Cao<br /> về tìm việc (找工作). Các câu trong đoạn được đẳng Sư phạm Lào Cai được xây dựng từ năm<br /> gắn với nhau theo quan hệ nhân quả, và tuần tự 2005, với mục đích đào tạo nhân viên phiên dịch<br /> thời gian diễn ra của sự việc. Điều này đã khiến tiếng Trung Quốc. Năm 2008, Nhà trường có thêm<br /> cho nội dung chính của đoạn văn kết thành một ngành tiếng Trung sư phạm. Sinh viên được đào<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 14 - 7/2018 39<br /> v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY<br /> <br /> <br /> tạo tiếng Trung Quốc trong thời lượng 105 tín chỉ, 3.2. Phân tích một số lỗi thường gặp trong<br /> tương đương với 1575 tiết. Trong đó, kỹ năng viết dựng đoạn tiếng Trung Quốc của sinh viên Cao<br /> năm thứ hai là 120 tiết, tương đương với 8 tín chỉ, đẳng Sư phạm Lào Cai<br /> mỗi học kỳ 4 tín chỉ, giáo trình chính là 《汉语写<br /> 作》二年级用 (“Giáo trình viết” dành cho năm Một đoạn văn bắt buộc phải có sự liên kết để<br /> thứ 2)，tác giả Triệu Hồng Cầm (赵洪琴) và Phó tạo nên tính mạch lạc. Đó là sự gắn kết về nội dung<br /> Ức Phương (傅亿芳), nhà xuất bản Đại học Ngôn giữa các từ, các thành phần trong câu, các câu trong<br /> ngữ Bắc Kinh. Do đặc điểm vùng miền và chất<br /> đoạn và các đoạn trong văn bản một cách hợp lý,<br /> lượng đầu vào, chất lượng học tập của sinh viên có<br /> chặt chẽ tạo nên một chỉnh thể hoàn hảo về nghĩa.<br /> phần hạn chế hơn so với sinh viên các trường Cao<br /> đẳng miền xuôi.<br /> Theo kết quả khảo sát của chúng tôi, trong<br /> Để có được cơ sở thực tế phục vụ phân tích các bài viết của sinh viên thường thiếu sự liên kết<br /> lỗi, chúng tôi đã thu thập được 100 bài viết của mạch lạc giữa các câu. Do việc dùng từ, đặt câu,<br /> sinh viên CD16 khóa 2016 chuyên ngành tiếng tạo dựng đoạn văn chưa đảm bảo một số quy tắc<br /> Trung năm thứ 2 của trường Cao đẳng Sư phạm nhất định nên nội dung của các ngữ đoạn thiếu gắn<br /> Lào Cai, trên cơ sở thống kê, khảo sát lỗi sai kết và ý tứ không rõ ràng. Dưới đây, chúng tôi lựa<br /> liên quan đến dựng đoạn, chúng tôi đã xác định chọn phân tích một số lỗi liên quan trực tiếp đến<br /> được các dạng lỗi cụ thể của sinh viên, và phát<br /> kỹ năng xây dựng đoạn văn tiếng Hán.<br /> hiện ra một bài viết có thể tồn tại nhiều dạng<br /> lỗi. Kết quả khảo sát thể hiện trong bảng sau: 3.2.1. Lỗi trong câu<br /> Bảng 1: Kết quả khảo sát các dạng lỗi<br /> Một đoạn văn được tạo thành bởi các câu. Chính<br /> về dựng đoạn<br /> vì thế việc viết đúng các câu là cơ sở để viết đúng<br /> STT Loại lỗi Số lượng đoạn. Trước tiên, câu văn trong đoạn phải đảm bảo<br /> 1 Lỗi thiếu thành phần 15 đúng quy tắc ngữ pháp tiếng Hán. Các câu trong<br /> chính bài viết phải đủ thông tin, các thành phần trong<br /> 2 Lỗi dấu câu 82 câu được phối hợp logic, nội dung ngữ nghĩa chính<br /> 3 Lệch ý 45 xác, phản ánh đúng thực tế khách quan. Nếu nội<br /> 4 Thiếu ý 79 dung diễn đạt trong từng câu không đủ, không rõ,<br /> không logic thì sẽ làm cho câu văn thiếu mạch lạc.<br /> 5 Trùng lặp 31<br /> 8 Lỏng lẻo, lan man 18 Câu trong tiếng Hán cũng giống câu trong<br /> 9 Ý lộn xộn 28 tiếng Việt cần phải đủ các thành phần chính và diễn<br /> Tổng 298 đạt được một ý tương đối trọn vẹn. Nếu câu thiếu<br /> thành phần chính sẽ thường là câu cụt, nội dung<br /> Kết quả khảo sát cho thấy, trong 100 bài viết không đầy đủ, biểu đạt không rõ ràng. Do vậy,<br /> xuất hiện đến 298 lỗi về mặt dựng đoạn, chưa kể những câu không tuân thủ quy tắc ngữ pháp tiếng<br /> lỗi về dùng từ và viết sai chữ Hán, trung bình mỗi<br /> Hán cũng chính là những câu văn mắc lỗi. Lỗi về<br /> bài viết có tới xấp xỉ 3 lỗi về dựng đoạn và không<br /> ngữ pháp đã được nhiều nhà ngôn ngữ học phân<br /> có bài nào không có lỗi, trong đó, các lỗi về sử<br /> dụng dấu câu, thiếu ý, lệch ý, trùng lặp…, chiếm tích. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi chỉ tập<br /> một tỷ lệ khá cao. Chính các lỗi này đã khiến cho trung làm rõ những lỗi về ngữ pháp có ảnh hưởng<br /> bài viết diễn đạt thiếu mạch lạc, ảnh hưởng đến đến mức độ mạch lạc của bài văn như lỗi viết<br /> chất lượng truyền tải thông tin. câu thiếu thành phần chính, lỗi sử dụng dấu câu.<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 40 Số 14 - 7/2018<br />  PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v<br /> <br /> <br /> <br /> Câu thiếu thành phần chính ít lỗi về sử dụng dấu câu và thiếu dấu câu (phần có<br /> gạch dưới), khiến cho đoạn văn trở nên lủng củng,<br /> Dưới đây là một số ví dụ về câu thiếu thành gây trở ngại cho người đọc.<br /> phần trong bài tập của sinh viên:<br /> 今天在工业化，现代化的社会中生活所以<br /> (a) 通过越南中北区大学，高等教育学校第 大部分每一个人都为了自己的生活而忙着，大<br /> 十一届专业技能竞赛及研讨会 (……)。我觉得 部分他们的时间都为了工作，孩子们是为了学<br /> 这一次大家很高兴，很丰富，同学们都非常漂 习，只有老人们每天都一个在家，很多人也就<br /> 亮，都良好，聪明和才能的方面。 是没有时间在家照顾老人所以他们送自己的父<br /> 母到那些养老院请这里的人帮他们照顾父母然<br /> (b) 随着经济、科技的发展，网络在人们生<br /> 后每个月又来给那里钱就不关心父母要不要，<br /> 活工作中扮演越来越重的角色，人们与网络的<br /> 父母生活开心还是不开心。这状况主要在城市<br /> 关系也越来越密切，网络给 (……) 带来了方<br /> 发生的，可能说在哪个生活节奏更快，那个更<br /> 便。借助于网络可以方便和朋友之间的感情交<br /> 流。 有钱，钱是不能少的地方那里更失去人情，不<br /> 像在农村的生活在那里我们总看见孩子们和老<br /> (c) 是一个老街高等师范学校的学生我觉得 人的脸就算在家还是在路上也露出幸福的笑。<br /> 很荣幸能够获得场较量。竞赛已经顺利 (……)<br /> 并取得成功。 Đặc biệt là trong tiếng Hán có 顿号 (dấu ngắt)<br /> dùng để nối các từ ngữ có quan hệ trong câu,<br /> Các câu trên đều là những câu sai ngữ pháp. thường gặp nhất là trường hợp dùng để nối những<br /> Câu (a) chỉ có thành phần phụ là trạng ngữ chỉ từ ngữ có quan hệ đẳng lập cùng làm định ngữ bổ<br /> phương thức, thiếu thành phần chính; câu (b) chỉ nghĩa cho trung tâm ngữ hoặc dùng trong trường<br /> có thành phần chính chủ ngữ, thiếu tân ngữ; câu hợp liệt kê. Tuy nhiên, trong tiếng Việt không có<br /> (c) thiếu thành phần vị ngữ sau tính từ 顺利. Để dấu câu nào hoàn toàn tương đương với dấu ngắt<br /> các câu trở nên hoàn chỉnh, cần thêm thành phần trong tiếng Hán. Dấu “phảy” trong tiếng Việt có<br /> phù hợp lấp đầy khoảng trống (……) của mỗi câu. thể sử dụng cho cả 顿号 và 逗号 trong tiếng Hán.<br /> Chính vì vậy, sinh viên chuyên ngành tiếng Hán<br /> Đây là dạng lỗi khá phổ biến trong bài viết của nói chung và sinh viên Cao đẳng Sư phạm Lào Cai<br /> sinh viên. Với dạng lỗi này, câu văn diễn đạt chưa nói riêng thường mắc lỗi do không phân biệt được<br /> đủ ý, chưa rõ nghĩa. Nguyên nhân là do người viết tính chất của hai dấu câu này. Ví dụ:<br /> chưa nắm được những quy tắc ngữ pháp cơ bản<br /> của câu, đồng thời chịu ảnh hưởng của tiếng mẹ 西湖，还剑湖，独柱寺等河内有名的胜地<br /> đẻ dẫn đến việc áp đặt ngữ nghĩa và cách dùng của 我都没去过。<br /> tiếng Việt vào văn bản tiếng Hán.<br /> Trong câu trên, 西湖，还剑湖，独柱寺 đều<br /> Lỗi dấu câu là danh lam thắng cảnh nổi tiếng ở Hà Nội, các<br /> dấu phảy giữa ba danh từ chỉ địa danh này cần đổi<br /> Dấu câu là phương tiện thể hiện ngữ điệu của thành dấu ngắt. Câu văn trên cần sửa thành:<br /> câu và một trong những chức năng chủ yếu của<br /> chúng là ngắt câu, nếu sử dụng không chính xác sẽ 西湖、还剑湖、独柱寺等河内有名的胜地<br /> ảnh hưởng đến mức độ mạch lạc của câu. Theo kết 我都没去过。<br /> quả khảo sát của chúng tôi, rất nhiều câu văn của<br /> sinh viên không sử dụng dấu câu hoặc sử dụng sai Để khắc phục những lỗi này, người viết cần<br /> dấu câu, chẳng hạn như đoạn văn dưới đây, ngoài thông qua quan sát, nắm chắc tính chất và cách<br /> lỗi dùng từ chưa chính xác ra, còn xuất hiện không dùng của từng loại dấu câu trong tiếng Hán và so<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 14 - 7/2018 41<br /> v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY<br /> <br /> <br /> sánh với dấu câu trong tiếng Việt. Đồng thời, trong do sinh viên chưa nắm vững kiến thức về dựng<br /> quá trình dựng đoạn, người viết cần chú ý xác định đoạn, không xác định được ý chính và cũng không<br /> đúng thành phần câu cũng như quan hệ giữa các biết cách triển khai các ý nên thường mắc lỗi triển<br /> từ ngữ trong câu để sử dụng dấu câu phù hợp, rèn khai không đúng chủ đề, thể hiện ở các câu không<br /> luyện thói quen sử dụng dấu câu như một trong tập trung vào giải thích, thuyết minh làm rõ ý của<br /> những kỹ năng cần thiết khi viết văn. câu chủ đề, khiến trong đoạn văn xuất hiện câu<br /> không liên quan đến chủ đề hoặc gắn kết không<br /> 3.2.2. Lỗi ngoài câu chặt chẽ với các câu khác để làm nổi bật chủ đề.<br /> Theo khảo sát của chúng tôi, do sinh viên có thói<br /> Lỗi sắp xếp trật tự các câu quen nghĩ gì viết nấy không theo ý nên nhiều đoạn<br /> văn xuất hiện câu lệch lạc, xa rời chủ đề.<br /> Sự sắp xếp các câu không theo một trình tự<br /> hợp lý sẽ dẫn đến nội dung ngữ nghĩa các câu Triển khai ý thiếu hệ thống hoặc trùng lặp<br /> không có quan hệ logic, thậm chí còn mâu thuẫn<br /> với nhau. Ví dụ: Các câu trong một đoạn văn mạch lạc thường<br /> được tạo nên bởi các mối quan hệ chặt chẽ với<br /> 今天是星期天，今天天气很好。我跟爷爷 nhau. Nội dung các câu trình bày theo một hệ<br /> 和姐姐去玩。我们去公园、广场、郊区玩儿， thống được quy định bởi cấu trúc đoạn văn. Nếu<br /> 我们玩得很高兴。我爷爷今年五十多岁了， người viết triển khai một cách tùy tiện thì nội dung<br /> 但是他很想去公园玩儿，喜欢散步散步。他还 sẽ bị trùng lặp, lộn xộn, rời rạc.<br /> 对我们说：“我虽然老了，但是雅出去参观参<br /> 观，运动等，运动也是一种锻炼身体的方法， Kết quả khảo sát cho thấy, trên 85% bài viết<br /> 你们年轻要多多地运动啊。”听他这么一说， của học sinh có từ hai ba lỗi viết trùng lặp ý trở<br /> 我想来想去也是的，我们都十九多岁了，什 lên. Nội dung các câu trong những đoạn văn này<br /> 么应该不应该做都知道了，我们不能一直靠别 thường không được chọn lựa kỹ, nhiều câu trùng<br /> 人，我们又运动又学习才能生存的。到下午三 lặp nội dung dẫn tới diễn đạt dài dòng, luẩn quẩn.<br /> 点天气有点儿热，我姐姐把雨子打开，我们边 Ví dụ:<br /> 走边谈话地回去。<br /> (1) 周末我跟爷爷一起出去。我们走到街<br /> Trong ví dụ này, các câu sắp xếp lộn xộn, từ 道上遇见很多人。(2) 因为快到春节了，空气<br /> ngữ phối hợp chưa chặt chẽ (nội dung trong câu 1, 特别热闹。(3) 两旁街道的桃花也开始开了很<br /> 2 không được phân tích làm rõ ở các câu còn lại, 漂亮。我也感受到春气了。(4) 我陪爷爷一起<br /> hơn nữa các câu không gắn với nhau về nghĩa). 去。(5) 去过了很多小巷，到处都很热闹。(6)<br /> Vì vậy, nội dung ngữ nghĩa trong đoạn không liền 我们走到马路看到弟弟。(7) 他也看到我们，<br /> mạch. Ngoài ra còn xuất hiện các lỗi về dùng từ, 跑过来。<br /> lỗi ngữ pháp...<br /> Lỗi triển khai các ý trùng lặp rất phổ biến trong<br /> Triển khai lệch chủ đề bài viết của của sinh viên. Nguyên nhân chủ yếu là<br /> do người viết không lập dàn ý và thiếu cân nhắc,<br /> Một đoạn văn thường diễn đạt một nội dung chọn lựa các ý trong quá trình tạo lập văn bản.<br /> nhất định. Trong đoạn văn có thể có câu chủ đề Để khắc phục lỗi này, sinh viên phải rèn luyện kỹ<br /> hoặc không. Câu chủ đề mang ý nghĩa khái quát, năng xác định ý trọng tâm, xây dựng câu chủ đề rõ<br /> hàm súc nhất, các câu còn lại có tác dụng giải ràng, cụ thể; chọn lọc những chi tiết có liên quan,<br /> thích, thuyết minh cho câu chủ đề và phụ thuộc tiêu biểu để triển khai ý nhằm làm nổi bật nội dung<br /> vào câu chủ đề về quan hệ ngữ nghĩa. Tuy nhiên, trọng tâm của chủ đề.<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 42 Số 14 - 7/2018<br />  PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v<br /> <br /> <br /> <br /> Triển khai thiếu ý hoặc ý rời rạc, lan man 间常堵车在路上，一次要等半个小时才可<br /> 能去。要是下雨，路就很滑。道路交通事<br /> Các đoạn văn trong trường hợp này thường 故。在老街有几个地方路都坏了。有些大<br /> thuộc dạng đoạn văn có câu chủ đề. Ý của câu chủ 家不遵守交通规则，让很多人死。现在我<br /> đề được triển khai bởi các câu còn lại. Việc triển 们要遵守交通规则以后喝酒不参加交通。<br /> khai không đầy đủ và không tập trung làm rõ chủ<br /> đề thì đoạn văn sẽ thiếu ý. Nội dung của những Ngoài các lỗi nêu trên ra, một số bài của sinh<br /> đoạn văn như vậy sẽ không rõ ràng và kém mạch viên viết liền thành một khối, không tách đoạn.<br /> lạc, thiếu tính hệ thống. Kết quả khảo sát bài viết Điều đó chứng tỏ sinh viên không hiểu về đặc<br /> của sinh viên cho thấy, lỗi này khá phổ biến chiếm điểm và yêu cầu của văn bản, năng lực tư duy logic<br /> 81% trong bài viết của sinh viên. Chẳng hạn: hạn chế. Khoảng trống trong kiến thức nền này cần<br /> được lấp đầy, củng cố và nâng cao.<br /> 有一年，每人愿意给他做工，想来想去，<br /> 他想了一个好办法（？）。后来有一个叫大虎 4. NGUYÊN NHÂN CỦA LỖI VÀ BIỆN<br /> 到剥皮老爷家去做工。 PHÁP KHẮC PHỤC<br /> <br /> Một ví dụ khác: Khi bàn về nguyên nhân của lỗi, chúng ta cần<br /> hiểu rõ vai trò của “chuyển di ngôn ngữ” trong<br /> 在现今的社会中，每个人都要努力让自己 dạy học ngoại ngữ. “Chuyển di ngôn ngữ có liên<br /> 跟得上别人。谁也努力学习，努力工作。每个 quan đến sự giống và khác nhau về cấu trúc của<br /> 人不止靠自己的能力，还要靠亲人，周围的人 hai ngôn ngữ, cũng có liên quan đến tính có thể<br /> 或先进的工艺。所以现在大部分每个人都会使 chuyển di của bản thân cấu trúc tiếng mẹ đẻ, kết<br /> 用网络。网络可以帮我们解决很多难的问题。 cấu ngôn ngữ đích cũng có tác dụng hạn chế đối<br /> 只要打开电脑或收集接到要查的问题，很快就 với chuyển di. Chuyển di có thể là hình thức bề<br /> 得到答案。 ngoài, cũng có thể là sự chuyển di đặc trưng hoặc<br /> phạm trù ở chiều sâu. Chuyển di có thể dẫn đến<br /> Trong đoạn văn này, người viết không xác sai sót, cũng có thể khiến cho sai sót giảm đi hoặc<br /> định chính xác được câu chủ đề, không làm nổi bật không có sai sót.” (刘颂浩, 2007). Những chuyển<br /> được nội dung, phân tích, chứng minh không có di có thể làm giảm hoặc không còn sai sót gọi là<br /> chiều sâu, thiếu tính tập trung, câu văn rời rạc, lan chuyển di tích cực (正迁移) những chuyển di dẫn<br /> man, không rõ ý. tới sai sót gọi là chuyển di tiêu cực(负迁移).<br /> <br /> Người viết mắc nhiều lỗi này do nghèo nàn về Qua phân tích kết quả khảo sát, chúng tôi thấy,<br /> vốn từ, khả năng lập luận yếu kém nên không xác nguyên nhân chính của lỗi là do sinh viên thiếu kỹ<br /> định được ý trọng tâm, luận điểm, không biết chọn năng lập luận và bỏ qua bước sắp xếp các ý trước<br /> luận cứ, không triển khai được ý, nghĩ như thế nào khi viết. Mặt khác, việc khảo sát trên đây cho thấy<br /> viết như thế ấy, không quan tâm đến tính chất bút tình trạng sinh viên không có thói quen tách ý và<br /> ngữ. Đây cũng là nguyên nhân của nhiều dạng lỗi lập dàn ý trong quá trình dựng đoạn là khá phổ biến.<br /> làm ảnh hưởng đến chất lượng bài viết. Chẳng hạn<br /> như đoạn văn sau xuất hiện cùng lúc khá nhiều lỗi: Để tránh lỗi diễn đạt thiếu mạch lạc, người<br /> viết cần đảm bảo quy tắc lựa chọn, cân nhắc kỹ<br /> 我住在老街。老街是一个发展的城市， trong việc dùng từ, đặt câu, dựng đoạn khi tạo lập<br /> 所以现在交通情况很复杂。现在有很多交 văn bản. Tuy nhiên, thực hành điều này không dễ,<br /> 通 类 型 例 如 ： 公 路 ， 铁 路 ......路 上 有 许 多 người viết phải có ý thức rèn luyện thường xuyên<br /> 辆车：汽车，自行车，公共汽车，摩托 và liên tục trong quá trình học tập. Qua khảo sát<br /> 车。每天都有交通事故很严重的。高峰时 bài viết của sinh viên, bước đầu, chúng tôi xác<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 14 - 7/2018 43<br /> v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY<br /> <br /> <br /> định một số lỗi phổ biến có ảnh hưởng đến mức độ lạc, trôi chảy lại càng khó hơn. Kết quả khảo sát<br /> mạch lạc của văn bản như: lỗi sử dụng dấu câu sai, cho thấy, do trình độ tiếng Trung còn hạn chế cũng<br /> dùng từ không thích hợp dẫn đến câu văn diễn đạt như không lập dàn ý, cân nhắc lựa chọn ngôn từ<br /> không rõ và không đúng nghĩa; sắp xếp nội dung trước khi viết, thêm vào đó là khoảng trống trong<br /> các thành phần trong câu, các câu trong đoạn văn kiến thức nền về lý thuyết văn bản cũng như kỹ<br /> không theo trình tự; diễn đạt lan man, dài dòng... năng thực hành viết dẫn tới sinh viên trường Cao<br /> Trong số các bài viết mà chúng tôi thu thập được, đẳng Sư phạm Lào Cai đã mắc khá nhiều các lỗi<br /> chỉ có khoảng 10% là diễn đạt rõ ràng, lưu loát. Số sai liên quan đến ngữ nghĩa của câu cũng như sự<br /> còn lại, ngoài những lỗi sai về chính tả, dùng từ, liên kết, mạch lạc giữa các câu trong đoạn. Để<br /> đặt câu, còn xuất hiện rất nhiều lỗi về diễn đạt như khắc phục điều này, đòi hỏi sinh viên cần có vốn từ<br /> lủng củng, rời rạc, dài dòng, tối nghĩa, thiếu mạch vựng phong phú, có thói quen lập dàn ý trước khi<br /> lạc. Thực trạng này nếu không sớm được khắc viết, sử dụng được các kỹ năng trong liên kết văn<br /> phục sẽ hạn chế hiệu quả học tập. Nguyên nhân bản, đồng thời, phải tích cực vận dụng thủ pháp<br /> của lỗi là do ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ sang ngôn<br /> so sánh Hán – Việt để có thể tận dụng được sự<br /> ngữ đích và độ khó của chính bản thân ngôn ngữ<br /> chuyển di tích cực và hạn chế sự chuyển di tiêu<br /> đích. Ngoài ra, còn phải kể đến khoảng trống trong<br /> cực của tiếng mẹ đẻ sang quá trình tiếp thu ngôn<br /> kiến thức nền của sinh viên cũng như hạn chế về<br /> ngữ đích. Đi đôi với tiếp thu kiến thức mới, việc<br /> tư duy, triển khai ý và các kiến thức liên quan đến<br /> củng cố và tăng cường kiến thức nền là vô cùng<br /> thủ pháp dựng đoạn.<br /> quan trọng đối với người học, nhằm nâng cao hiệu<br /> Để có thể khắc phục lỗi, nâng cao chất lượng quả biểu đạt, nhất là hiệu quả thực hành dựng đoạn<br /> dựng đoạn nói riêng và viết văn bản tiếng Hán nói văn tiếng Hán./.<br /> chung, giảng viên cần gợi mở cho sinh viên thường<br /> xuyên so sánh các điểm ngôn ngữ có liên quan đến Tài liệu tham khảo:<br /> từng nội dung cụ thể trong quá trình dựng đoạn, Diệp Quang Ban (2002), Giao tiếp, văn bản, mạch<br /> nắm được điểm tương đồng và khác biệt giữa thiết lạc, liên kết, đoạn văn, NXB Khoa học xã hội,<br /> kế đoạn văn tiếng Hán và tiếng Việt để có thể tận Hà Nội.<br /> dụng sự chuyển di tích cực và hạn chế tối đa sự<br /> chuyển di tiêu cực của tiếng mẹ đẻ sang ngôn ngữ Diệp Quang Ban (2006), Văn bản, NXB Đại học<br /> đích. Song song với trau dồi kiến thức và kỹ năng Sư phạm, Hà Nội<br /> dựng đoạn, cần bổ túc, nâng cao các kiến thức Diệp Quang Ban (2009), Giao tiếp diễn ngôn và<br /> ngôn ngữ có liên quan đến thực hành viết tiếng cấu tạo văn bản, NXB Giáo dục Việt Nam, Hà<br /> Hán như từ vựng, ngữ pháp, văn tự, đồng thời tích Nội.<br /> cực đọc các bài mẫu, phân tích bài mẫu để tích lũy<br /> Nguyễn Trọng Báu, Nguyễn Quang Ninh, Trần<br /> kiến thức, mô phỏng các phương thức triển khai<br /> Ngọc Thêm (1985), Ngữ pháp văn bản và việc<br /> ý, nâng cao năng lực tư duy logic, khiến cho kiến<br /> dạy làm văn, NXB Giáo dục, Hà Nội.<br /> thức nền được củng cố và phát huy.<br /> 刘颂浩（2007），第二语言习得导论：对外<br /> 5. KẾT LUẬN 汉语教学视角，世界图书出版公司，北京<br /> p.79<br /> Đối với sinh viên Việt Nam học tiếng Trung<br /> Quốc nói chung và sinh viên trường Cao đẳng Sư 彭小川（2004），关于对外汉语语篇教学的新<br /> phạm Lào Cai nói riêng, để viết được một đoạn 思考，《汉语学习》第二期<br /> văn hoàn chỉnh không có lỗi ngữ pháp đã khó, 王晨 （2006），建立在认知基础上的对外汉<br /> không có lỗi về dựng đoạn để đoạn văn được mạch 语语段训练策略，广西大学硕士学位论文<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 44 Số 14 - 7/2018<br />  PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> SOME MISTAKES IN PARAGRAPH WRITING BY CHINESE-MAJOR STUDENTS<br /> AT LAO CAI COLLEGE OF EDUCATION<br /> GIANG THI MAI<br /> Abstract: Writing is one of four basic skills in Chinese communicative competence and<br /> considered the most difficult for Vietnamese students. Mistakes in this skill are diversified which<br /> is reflected from many perspectives including cohesion and coherence, making information<br /> incomprehensible to the recipient. In the article, based on some research methods such as survey,<br /> description, analysis and collection of 100 essays by Chinese-specialized sophomores at Lao<br /> Cai colllege of Education, an attempt is made to look at students’ mistakes in writing Chinese<br /> paragraphs and to suggest some resolutions to enhance their writing skill.<br /> Keywords: Lao Cai college of education, paragraph writing, mistakes, Chinese<br /> Received: 15/5/2018; Revised: 21/5/2018; Accepted for publication: 20/6/2018<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 14 - 7/2018 45<br />