zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Một số vấn đề về bảo vệ quyền của phụ nữ và trẻ em gái bằng pháp luật hình sự Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Báo xấu

71
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết phân tích các quy định của pháp luật hình sự Việt Nam trên phương diện bảo đảm các quyền và lợi ích hợp pháp của phụ nữ và trẻ em gái; qua đó, các tác giả đưa ra một số kiến nghị, đề xuất nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định của pháp luật hình sự để bảo vệ tốt hơn nữa các đối tượng này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Một số vấn đề về bảo vệ quyền của phụ nữ và trẻ em gái bằng pháp luật hình sự Việt Nam

MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ BẢO VỆ QUYỀN CỦA PHỤ NỮ VÀ TRẺ EM GÁI ... BẰNG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM PHAN THỊ THU LÊ*- HOÀNG HẢI YẾN** Bài viết phân tích các quy định của pháp luật hình sự Việt Nam trên phương diện bảo đảm các quyền và lợi ích hợp pháp của phụ nữ và trẻ em gái; qua đó, các tác giả đưa ra một số kiến nghị, đề xuất nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định của pháp luật hình sự để bảo vệ tốt hơn nữa các đối tượng này. Từ khóa: Pháp luật hình sự, bảo vệ, phụ nữ và trẻ em gái. Ngày nhận bài: 28/3/2020; Biên tập xong: 05/5/2020; Duyệt đăng: 09/6/2020. The article analyzes the provisions of Vietnam’s criminal law in terms of ensuring the legal rights and interests of women and girls. Thereby, the authors propose some recommendations to complete and improve the effectiveness of the application of criminal law provisions to better protect these subjects. Keywords: Criminal law, protection, women and girls. 1. Các quy định của pháp luật hình dù pháp luật hình sự Việt Nam không sự Việt Nam thể hiện sự bảo vệ quyền có quy định riêng biệt để bảo vệ quyền của phụ nữ và trẻ em gái của phụ nữ và trẻ em gái mà chỉ ghi Trong cuốn Bách khoa toàn thư thế nhận chung dưới danh nghĩa quyền con giới về phụ nữ: Những vấn đề và tri thức người, quyền và lợi ích hợp pháp của toàn cầu về phụ nữ 1 được xuất bản năm công dân nhưng cũng đã có một số quy 2000, tập thể nhóm tác giả Charlotte định đặc thù thể hiện sự chuyên biệt Bunch và Samantha Frost trong phần trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp viết “Giới thiệu về các quyền con người pháp của những đối tượng này. 3 của phụ nữ” đã chỉ ra: “Quyền con người Tại Phần chung của Bộ luật hình sự của phụ nữ là một thuật ngữ để chỉ các quyền của phụ nữ với tư cách là một con (BLHS) năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm người và được xem xét thông qua lăng kính 2017) nổi bật lên một số quy định như: giới. Theo đó, quyền con người của phụ nữ Điểm i khoản 1 Điều 52 BLHS quy định được xem là tất cả các quyền con người “phạm tội đối với người dưới 16 tuổi, mà nhân loại tiến bộ thừa nhận và có thêm phụ nữ có thai” là một tình tiết tăng nặng những quyền mang đặc thù giới nữ” 2. Mặc trách nhiệm hình sự (TNHS). Nghị quyết số 01/2006/NQ-HĐTP ngày 12/5/2006 của 1 Charlotte Bunch and Samantha Frost (2000), Inter Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối International Encyclopedia of Women: Global Women’s Issues and Knowledge, “Women’s human rights: An introduction”, Routledge, 2000, p.15 * Tiến sĩ, Khoa Pháp luật hình sự và Kiểm sát hình 2 Xem Trần Thị Hồng Lê, Những vấn đề lý luận và thực tiễn về sự, Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội bảo vệ quyền phụ nữ bằng pháp luật hình sự ở Việt Nam, Luận ** Thạc sĩ, Khoa Pháp luật hình sự và Kiểm sát hình án Tiến sĩ, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, 2016 sự, Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội Số 04 - 2020 Khoa học Kiểm sát 23
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ BẢO VỆ QUYỀN CỦA PHỤ NỮ VÀ TRẺ EM GÁI... cao hướng dẫn áp dụng tình tiết này đối cũng có những nội dung liên quan đến với những trường hợp phạm tội do lỗi cố bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của phụ ý, không phụ thuộc vào việc người phạm nữ và trẻ em gái như: tội có nhận biết được nạn nhân có thai hay Điều 124 BLHS quy định tội giết hoặc không. Bên cạnh đó, điểm l khoản 1 Điều vứt bỏ con mới đẻ với dấu hiệu đặc biệt 51 BLHS lại quy định “người phạm tội là của chủ thể là phụ nữ vừa mới sinh con phụ nữ có thai” là một tình tiết giảm nhẹ trong vòng 7 ngày tuổi. Do đó, tội danh và TNHS. Dưới góc độ xác định TNHS, đây khung hình phạt đối với hành vi này nhẹ là hai quy định thể hiện chính sách hình hơn rất nhiều so với tội giết người. Bản sự đặc biệt đối với các vụ án có người chất của hành vi giết con mới đẻ là hành phạm tội và bị hại là phụ nữ, đặc biệt là vi giết người với tình tiết tăng nặng định phụ nữ có thai. khung là “giết người dưới 16 tuổi”. Nếu Đối với việc áp dụng và thi hành hình áp dụng quy định về tội giết người ở Điều phạt, BLHS cũng có những quy định có 123 với tình tiết tăng nặng định khung là tính khoan hồng đối với người phạm tội, giết người dưới 16 tuổi thì người phạm tội người bị kết án là phụ nữ có thai là đang có thể phải chịu khung hình phạt cao nhất nuôi con nhỏ. Điều 40 BLHS quy định là tử hình (loại tội phạm đặc biệt nghiêm không áp dụng và không thi hành hình trọng). Tuy nhiên, Điều 124 BLHS lại quy phạt tử hình đối với phụ nữ mang thai và định mức hình phạt cao nhất chỉ đến 02 nuôi con nhỏ dưới 36 tháng tuổi. Trong năm tù (loại tội phạm ít nghiêm trọng) đối trường hợp không thi hành hình phạt tử với người phụ nữ có hành vi giết đứa con hình đối với những đối tượng này, hình mình vừa sinh ra trong vòng 7 ngày tuổi. phạt tử hình được chuyển thành tù chung Sở dĩ có sự khác biệt về tội danh và khung thân. Điều 67 BLHS quy định về hoãn hình phạt như vậy là bởi người phụ nữ chấp hành hình phạt tù cho phép người mới sinh nở thường có những bất ổn về bị xử phạt tù là phụ nữ có thai hoặc đang tâm lý, hành vi dễ lệch lạc, cộng thêm áp nuôi con dưới 36 tháng tuổi thì được hoãn lực do “ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng cho đến khi con đủ 36 tháng tuổi. Tương lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan tự, Điều 68 BLHS quy định nếu trường đặc biệt” nên có thể thực hiện hành vi giết hợp này xảy ra khi người phạm tội đang con mình trong trạng thái tinh thần kém chấp hành hình phạt tù thì sẽ được tạm minh mẫn. Các hoàn cảnh khách quan đình chỉ việc chấp hành cho đến khi con đặc biệt hoặc ảnh hưởng nặng nề của tư đủ 36 tháng tuổi. Như vậy, có thể thấy đây tưởng lạc hậu đối với phụ nữ trong những là những quy định thể hiện tính nhân đạo trường hợp này có thể là: khiếp sợ trước cao cả, thể hiện sự đánh giá đúng vai trò dư luận chê bai về việc mang thai và đẻ và tầm quan trọng đối với thiên chức làm con ngoài giá thú hoặc trước sự đối xử mẹ của phụ nữ. khắc nghiệt của nhà chồng do đẻ nhiều con gái…; đứa trẻ sinh ra có dị dạng3 ... Tại Phần các tội phạm của BLHS, các 1 quy định về tội danh và khung hình phạt 3 Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao (1986), 24 Khoa học Kiểm sát Số 04 - 2020
PHAN THỊ THU LÊ - HOÀNG HẢI YẾN Việc quy định riêng về tội danh này đối những hành vi trực tiếp xâm hại về tình với phụ nữ chính là sự thể hiện sâu sắc dục, những hành vi khác dẫn đến tổn hại của chính sách nhân đạo, khoan hồng và quyền tự do và an toàn tình dục của phụ nguyên tắc phân hóa TNHS của pháp luật nữ và trẻ em gái cũng được BLHS quy hình sự Việt Nam. định là tội phạm và trừng phạt nghiêm khắc như: Tội chứa mại dâm (Điều 327), Bên cạnh đó, BLHS cũng quy định rất Tội môi giới mại dâm (Điều 328), Tội mua nhiều điều luật để bảo vệ quyền tự do và dâm người dưới 18 tuổi (Điều 329). Tuy an toàn về tình dục của phụ nữ và trẻ em các hành vi này có thể không trực tiếp gái bao gồm: Tội hiếp dâm (Điều 141), Tội tước đoạt quyền tự do, an toàn về tình dục hiếp dâm người dưới 16 tuổi (Điều 142), của phụ nữ và trẻ em gái nhưng đã thể Tội cưỡng dâm (Điều 143), Tội cưỡng dâm hiện việc coi cơ thể con người nói chung người từ 13 đến dưới 16 tuổi (Điều 144), và phụ nữ, trẻ em gái nói riêng như hàng Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hóa, đã chà đạp nghiêm trọng nhân phẩm hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi và mang tính bóc lột họ5 . đến dưới 16 tuổi (Điều 145). Mặc dù các 2 điều luật trên không quy định trực tiếp BLHS năm 2015 cũng lần đầu tiên tội nạn nhân là phụ nữ hoặc trẻ em gái nhưng phạm hóa hành vi tổ chức mang thai hộ vì theo cách hiểu truyền thống về hành vi mục đích thương mại. Việc tổ chức mang giao cấu4 , nạn nhân của hành vi giao cấu thai hộ vì mục đích thương mại chính là 1 chỉ có thể là phụ nữ và trẻ em gái. Do một hình thức kinh doanh cơ thể phụ nữ, đó, các quy định này vẫn hướng tới việc do đó việc quy định hình phạt nghiêm bảo vệ quyền tự do, an toàn về tình dục khắc đối với tội phạm này cũng là quy của phụ nữ và trẻ em gái mặc dù không định thể hiện rõ nét quan điểm của pháp mặc định nạn nhân phải là phụ nữ. Ngoài luật hình sự Việt Nam đối với những hành vi xâm phạm đến quyền và lợi ích Nghị quyết 04/ HĐTP ngày 19/11 hướng dẫn áp dụng hợp pháp của phụ nữ. một số quy định trong Phần các tội phạm của Bộ luật Hình sự, Hà Nội. Ngoài ra, Điều 316 BLHS cũng quy 4 Hành vi giao cấu hiện vẫn được hiểu theo hướng định về tội phá thai trái phép nếu gây tổn dẫn tại Bản tổng kết của Tòa án nhân dân tối cao số hại tính mạng, sức khỏe, sức khỏe sinh sản 329/HS2 ngày 11/5/1967 là “sự cọ sát trực tiếp dương vật vào bộ phận sinh dục của người phụ nữ (bộ phận từ và khả năng làm mẹ của người phụ nữ thì môi lớn trở vào) với ý thức ấn vào trong không kể sự xâm người phạm tội cũng có thể phải chịu mức nhập của dương vật là sâu hay cạn, không kể có xuất tinh hình phạt lên đến 15 năm tù. Pháp luật hay không”. Khoản 1 Điều 3 Nghị quyết số 06/2019/NQ- Việt Nam không ngăn cấm việc phá thai. HĐTP ngày 01/10/2019 của Hội đồng thẩm phán Tuy nhiên, vì hành vi này làm ảnh hưởng TANDTC cũng giải thích: “Giao cấu quy định tại trực tiếp đến sức khỏe, khả năng sinh sản, khoản 1 Điều 141, khoản 1 Điều 142, khoản 1 Điều 143, khoản 1 Điều 144 và khoản 1 Điều 145 của Bộ thậm chí tính mạng người mang thai nên luật Hình sự là hành vi xâm nhập của bộ phận sinh hoạt động này phải được cấp phép theo dục nam vào bộ phận sinh dục nữ, với bất kỳ mức độ xâm nhập nào”. Xem Trần Thị Hồng Lê, Tlđd 5 Số 04 - 2020 Khoa học Kiểm sát 25
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ BẢO VỆ QUYỀN CỦA PHỤ NỮ VÀ TRẺ EM GÁI... quy định và tiêu chuẩn chặt chẽ của Bộ Y “vì lý do giới mà thực hiện hành vi dưới bất tế. Bác sĩ, cán bộ y tế thực hiện việc phá kỳ hình thức nào cản trở người khác tham gia thai cũng phải tuân thủ đủ tiêu chuẩn và hoạt động trong các lĩnh vực chính trị, kinh các quy trình chuyên môn theo quy định tế, lao động, giáo dục và đào tạo…” với hình của Nhà nước và thực hiện tại những cơ phạt cao nhất là 02 năm tù. Mặc dù điều sở y tế được cấp phép. Do đó, quy định luật không quy định trực tiếp hành vi xâm này cũng nhằm bảo vệ tính mạng và sức phạm bình đẳng giới đối với phụ nữ và trẻ khỏe đối với người phụ nữ. em gái nhưng trên thực tế, những hành vi Một số tội phạm khác được quy định này thường có xu hướng gây ảnh hưởng trong BLHS cũng gián tiếp thể hiện việc đến quyền và lợi ích hợp pháp của những bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp khác đối tượng này nhiều hơn so với nam giới. của phụ nữ và trẻ em gái như: Do đó, đây cũng được coi là quy định thể hiện thái độ của Nhà nước đối với việc BLHS quy định tình tiết “phạm tội đối bảo vệ phụ nữ và trẻ em gái. với phụ nữ có thai” hoặc tình tiết “phạm tội đối với phụ nữ mà biết là có thai” hoặc Một số điều luật khác trong BLHS cũng tình tiết “đối với người đang nuôi con ghi nhận một số hành vi xâm hại tính dưới 12 tháng tuổi” là tình tiết định khung mạng, sức khỏe, tự do, an ninh cá nhân có tăng nặng hình phạt ở rất nhiều tội phạm: nạn nhân chủ yếu là phụ nữ hoặc trẻ em điểm c khoản 1 Điều 123. Tội giết người; gái là những người dễ bị tổn thương trong điểm c khoản 1 Điều 134. Tội cố ý gây xã hội như: Tội mua bán người (Điều 150), thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha người khác; điểm a khoản 2 Điều 140. Tội mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công hành hạ người khác; điểm d khoản 2 Điều nuôi dưỡng mình (Điều185), Tội cưỡng ép 255. Tội tổ chức sử dụng trái phép chất kết hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, ma túy; điểm b và c khoản 2 Điều 162. Tội tiến bộ (Điều 146), Tội tổ chức tảo hôn, tảo buộc công chức, viên chức thôi việc hoặc hôn (Điều 148)… sa thải người lao động trái pháp luật… Sở Từ những phân tích trên, có thể thấy dĩ nhà làm luật quy định như vậy là bởi pháp luật hình sự Việt Nam đã khẳng những tội phạm trên khi thực hiện với định những quyền và lợi ích hợp pháp phụ nữ đang có thai hoặc đang nuôi con của phụ nữ và trẻ em gái là khách thể nhỏ vừa thể hiện tính chất, mức độ đặc được luật hình sự bảo vệ và đã có những biệt nghiêm trọng hơn so với những nạn quy định đặc thù để xử lý những hành nhân bình thường, vừa thể hiện tính chất vi xâm hại đến những quyền và lợi ích tàn bạo, ác độc, dã man của hành vi phạm hợp pháp đó; đồng thời cũng có chính tội bởi người phụ nữ đang có thai là giai sách xử lý khoan hồng đối với những đoạn họ dễ bị tổn thương và rất cần sự trường hợp phụ nữ mang thai hoặc nuôi quan tâm của xã hội. con nhỏ phạm tội. Điều 165 BLHS quy định hành vi xâm 2. Một số kiến nghị hoàn thiện các phạm quyền bình đẳng giới với hành vi quy định bảo vệ quyền phụ nữ và trẻ em 26 Khoa học Kiểm sát Số 04 - 2020
PHAN THỊ THU LÊ - HOÀNG HẢI YẾN gái trong pháp luật hình sự Việt Nam đứa trẻ sau khi được sinh ra. Do đó, việc Mặc dù pháp luật hình sự Việt Nam ghi nhận thêm tình tiết tăng nặng định đã có những quy định khá toàn diện, khung “đối với phụ nữ có thai” trong tội liên quan đến các các quy định bảo vệ mua bán người là hoàn toàn có cơ sở và quyền của phụ nữ và trẻ em gái, tuy cần thiết để bảo vệ tốt hơn nữa quyền và nhiên, theo chúng tôi, vẫn còn một số lợi ích hợp pháp của bà mẹ và trẻ em. quy định cần tiếp tục được hoàn thiện Thứ ba, pháp luật hình sự cần có văn hơn để tạo hành lang pháp lý vững chắc bản hướng dẫn áp dụng cụ thể, rõ ràng trong phòng chống loại tội phạm nguy hơn về hành vi khách quan của tội phá hiểm này. Đó là: thai trái phép theo quy định tại Điều Thứ nhất, BLHS nên ghi nhận thêm tình 316. Điều luật hiện chỉ đang quy định tiết “làm nạn nhân sảy thai” là tình tiết tăng khá đơn giản: “Người nào thực hiện việc nặng TNHS đối với những tội phạm có đối phá thai trái phép cho người khác…”. Quy tượng bị xâm hại tại các khung hình phạt định như trên có thể dẫn đến cách hiểu tăng nặng là phụ nữ có thai nêu trên. Lý không thống nhất rằng hành vi phá thai do bổ sung tình tiết này là vì các hành vi trái phép chỉ là hành vi được thực hiện trực tiếp hay gián tiếp xâm hại đến tính bởi người không có đủ điều kiện hoặc ở mạng, sức khỏe, tự do tình dục… của phụ cơ sở y tế không có thẩm quyền phá thai, nữ có thai luôn chứa đựng nguy cơ gây còn trường hợp phá thai không đảm bảo sảy thai, gây ra thiệt hại về thể chất và tinh quy trình, kỹ thuật chuyên môn gây thiệt thần nghiêm trọng cho người phụ nữ và hại tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm gia đình của họ. Hơn nữa, theo khuyến cáo trọng cho sức khoẻ của thai phụ cũng y tế, việc sảy thai cũng có thể dẫn đến mất không phạm tội này. Như vậy, để làm rõ khả năng sinh sản. hành vi khách quan của tội này, cần có văn bản hướng dẫn theo hướng hành vi Thứ hai, BLHS nên ghi nhận thêm tình phá thai trái phép là hành vi thỏa mãn tiết “đối với phụ nữ có thai” là tình tiết của hai trường hợp nêu trên. tăng nặng định khung của tội mua bán người theo quy định tại Điều 150 BLHS. Tóm lại, việc quy định về trách nhiệm Theo quy định của BLHS hiện hành, hình sự và hình phạt đối với các hành vi trường hợp mua bán người đối với đối xâm hại đến phụ nữ và trẻ em gái trong tượng là phụ nữ có thai thì áp dụng tình pháp luật hình sự là một trong những cách tiết tăng nặng TNHS theo quy định tại thức hiệu quả để bảo vệ những đối tượng điểm i khoản 1 Điều 52 BLHS. Tuy nhiên, này trong xã hội. Với những đề xuất nêu trên thực tế, diễn biến của hành vi mua trên, nhóm tác giả hi vọng sẽ góp phần bán người đối với phụ nữ có thai diễn ra hoàn thiện pháp luật hình sự nói chung và khá phức tạp. Nhiều đối tượng phạm tội các quy định liên quan đến phụ nữ và trẻ mua bán phụ nữ có thai bao gồm cả mục em gái nói riêng./. đích bóc lột người mẹ và tiếp tục mua bán, chiếm đoạt bào thai trong bụng hoặc Số 04 - 2020 Khoa học Kiểm sát 27

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.