intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Một số yếu tố nguy cơ và bảo vệ đối với vấn đề trầm cảm và lo âu của học sinh 2 trường Trung học cơ sở, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Bút Cam | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST
Báo xấu
130
lượt xem 20
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ngày nay vấn đề sức khỏe tâm thần là khá phổ biến trong giới trẻ và có xu hướng tăng lên đặc biệt ở các nước đang phát triển. Điển hình về vấn đề này như trầm cảm và lo âu trong thời kỳ vị thành niên có thể để lại hậu quả tức thì hoặc lâu dài tới sức khỏe thể chất cũng như tâm thần khi trưởng thành. Tuy nhiên, ở Việt Nam vấn đề này lại chưa thực sự được quan tâm nghiên cứu. Mục đích của bài báo này là xác định một số yếu tố...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Một số yếu tố nguy cơ và bảo vệ đối với vấn đề trầm cảm và lo âu của học sinh 2 trường Trung học cơ sở, thành phố Hà Nội

  1. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Moät soá yeáu toá nguy cô vaø baûo veä ñoái vôùi vaán ñeà traàm caûm vaø lo aâu cuûa hoïc sinh 2 tröôøng Trung hoïc cô sôû, thaønh phoá Haø Noäi Nguyeãn Thanh Höông (*), Tröông Quang Tieán (*), Hoaøng Khaùnh Chi(*), Nguyeãn Hoaøng Phöông (*), Traàn Bích Phöôïng (**), Micheal Dunne (***) Ngaøy nay vaán ñeà söùc khoûe taâm thaàn laø khaù phoå bieán trong giôùi treû vaø coù xu höôùng taêng leân ñaëc bieät ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Ñieån hình veà vaán ñeà naøy nhö traàm caûm vaø lo aâu trong thôøi kyø vò thaønh nieân coù theå ñeå laïi haäu quaû töùc thì hoaëc laâu daøi tôùi söùc khoûe theå chaát cuõng nhö taâm thaàn khi tröôûng thaønh. Tuy nhieân, ôû Vieät Nam vaán ñeà naøy laïi chöa thöïc söï ñöôïc quan taâm nghieân cöùu. Muïc ñích cuûa baøi baùo naøy laø xaùc ñònh moät soá yeáu toá nguy cô vaø baûo veä ñoái vôùi traàm caûm vaø lo aâu ôû hoïc sinh hai tröôøng trung hoïc cô sôû cuûa Haø Noäi. Ñaây laø nghieân cöùu caét ngang söû duïng boä caâu hoûi töï ñieàn khuyeát danh vôùi 972 hoïc sinh töø lôùp 6 ñeán lôùp 8. Caùc moâ hình phaân tích ña bieán ñöôïc söû duïng ñeå kieåm soaùt moät soá yeáu toá nhieãu. Keát quaû cho thaáy hoïc sinh noäi thaønh coù söùc khoûe taâm thaàn keùm hôn so vôùi hoïc sinh ngoaïi thaønh (p
  2. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | name for collecting data from 972 school children from grade 6 to grade 8. Multivariable linear regression models and General linear models were employed to control confounding variables. The results show that adolescents in suburban school have better mental health than their counterparts in inner city school (p
  3. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | coù moái lieân quan chaët cheõ vôùi raát nhieàu haønh vi khoûe taâm thaàn. Caùc yeáu toá nguy cô vaø baûo veä coù theå nguy cô nhö töï töû, uoáng röôïu, huùt thuoác, söû duïng ma thuoäc caùc lónh vöïc: sinh hoïc, taâm lí vaø xaõ hoäi bao tuùy…, coù theå gaây aûnh höôûng töùc thì hoaëc laâu daøi tôùi goàm caùc yeáu toá veà gia ñình (söï quan taâm cuûa cha söùc khoûe theå chaát cuõng nhö taâm thaàn khi tröôûng meï, moái quan heä cuûa caùc thaønh vieân trong gia thaønh. Caùc soá lieäu nghieân cöùu gaàn ñaây cho thaáy tyû ñình…), tröôøng hoïc (söï gaén keát vôùi nhaø tröôøng, vaán leä vò thaønh nieân coù bieåu hieän roái loaïn taâm thaàn taïi ñeà baïo löïc taïi tröôøng hoïc…), vaø coäng ñoàng (moái gaén moät soá nöôùc phaùt trieån nhö UÙc, Myõ, Ñöùc, Thuïy Syõ, keát vôùi coäng ñoàng, caùc dòch vuï giaûi trí, caùc dòch vuï Taây Ban Nha ñeàu treân 20% [21]. Taïi Vieät Nam, keát tö vaán cuûa xaõ hoäi…) [22]. quaû nghieân böôùc ñaàu cuûa moät nghieân cöùu doïc taïi Caùc vaán ñeà söùc khoeû taâm thaàn ôû treû em, ñaëc bieät coäng ñoàng (thöïc hieän töø naêm 2000 ñeán 2015) ôû 5 laø traàm caûm, lo aâu neáu khoâng ñöôïc quan taâm phoøng tænh cho thaáy tyû leä treû 8 tuoåi coù trieäu chöùng roái loaïn ngöøa vaø can thieäp phuø hôïp seõ ñeå laïi haäu quaû cho caû haønh vi cuõng vaøo khoaûng 20% [19]. caù nhaân treû vaø gia ñình chuùng. Moät trong nhöõng haäu Nhieàu nghieân cöùu veà söùc khoûe taâm thaàn chæ ra quaû nghieâm troïng cuûa vaán ñeà laø treû coù theå coù yù ñònh raèng traàm caûm (depression), lo aâu (anxiety töï töû vaø thöïc hieän haønh vi töï töû. Vaán ñeà söùc khoûe taâm disorder) laø nhöõng bieåu hieän thöôøng gaëp cuûa caùc thaàn cuõng coù theå aûnh höôûng tôùi moái quan heä cuûa caù vaán ñeà söùc khoeû taâm thaàn ôû vò thaønh nieân [7]. Roái nhaân vôùi caùc thaønh vieân trong gia ñình, vôùi baïn beø, loaïn lo aâu thöôøng xaûy ra cuøng vôùi caùc suy nhöôïc veà aûnh höôûng ñeán keát quaû hoïc taäp taïi tröôøng, naêng suaát theå chaát vaø taâm thaàn. Lo aâu coù nhöõng trieäu chöùng lao ñoäng cuõng nhö söï phaùt trieån caù nhaân noùi chung. khaùc nhau, nhöng taát caû caùc bieåu hieän ñeàu xoay Vì vaäy vieäc nhaän thöùc ñuùng ñaén, xaùc ñònh roõ raøng quanh söï sôï haõi, lo laéng quaù möùc hay khoâng coù caên vaán ñeà söùc khoeû taâm thaàn vaø phoøng ngöøa, chaêm soùc, cöù. ÔÛ vò thaønh nieân roái loaïn traàm caûm bieåu hieän laø ñieàu trò söùc khoeû taâm thaàn cho treû em vaø vò thaønh nhöõng thay ñoåi veà caûm xuùc nhö caûm thaáy buoàn, nieân coù taàm quan troïng vaø yù nghóa to lôùn. Nghieân khoùc, voâ voïng; khoâng quan taâm ñeán nhöõng hoaït cöùu naøy nhaèm xaùc ñònh moät soá yeáu toá nguy cô vaø ñoäng vui chôi, giaûi trí hay suy giaûm caùc hoaït ñoäng baûo veä ñoái vôùi traàm caûm vaø lo aâu taäp trung vaøo moät hoïc taäp taïi tröôøng; coù theå bieåu hieän aên khoâng ngon soá yeáu toá veà gia ñình vaø nhaø tröôøng cuûa hoïc sinh 2 mieäng hay thay ñoåi giaác nguû hay coù nhöõng khoù chòu tröôøng trung hoïc cô sôû ôû Haø Noäi, treân cô sôû ñoù gôïi trong cô theå moät caùch mô hoà; ngoaøi ra treû coøn nghó yù cho vieäc xaây döïng vaø trieån khai chöông trình can raèng khoâng theå laøm ñöôïc vieäc gì ñuùng hoaëc caûm thieäp phuø hôïp vôùi ñoái töôïng vò thaønh nieân hoïc sinh. thaáy cuoäc soáng khoâng coù yù nghóa hoaëc voâ voïng [11]. Nghieân cöùu veà moät soá yeáu toá aûnh höôûng ñeán söùc 2. Phöông phaùp nghieân cöùu khoûe taâm thaàn cuûa hoïc sinh ôû moät soá tröôøng trung Thieát keá: Ñaây laø ñieàu tra ban ñaàu cuûa moät hoïc cô sôû cuûa moät soá thaønh phoá ôû Vieät Nam cuûa Leâ nghieân cöùu can thieäp so saùnh (tröôùc sau khoâng coù Thò Kim Dung vaø coäng söï (2007) coù nhöõng phaùt nhoùm chöùng) ñöôïc tieán haønh töø 6/2007 - 6/2008 taùc hieän ñaùng chuù yù veà tình traïng lo aâu vaø traàm caûm ôû ñoäng vaøo moät soá yeáu toá nguy cô vaø baûo veä ñoái vôùi hoïc sinh. Tæ leä hoïc sinh coù bieåu hieän lo aâu laø 12,3% söùc khoûe taâm thaàn cuï theå laø traàm caûm, lo aâu vaø moät vaø traàm caûm laø 8,4% [2]. soá haønh vi nguy cô ñoái vôùi söùc khoûe cuûa vò thaønh Trong khuoân khoå cuûa baøi baùo naøy naøy chuùng toâi nieân. Keát quaû cuûa nghieân cöùu can thieäp seõ ñöôïc taäp trung vaøo 2 vaán ñeà söùc khoûe taâm thaàn laø traàm trình baøy trong moät baøi baùo khaùc. caûm vaø lo aâu. Ñaây laø nhöõng vaán ñeà thöôøng gaëp trong Ñoái töôïng: Hoïc sinh töø lôùp 6 ñeán lôùp 8 caùc vaán ñeà söùc khoûe taâm thaàn ôû hoïc sinh. Ñòa ñieåm: Hai tröôøng trung hoïc cô sôû, 1 tröôøng Coù nhieàu yeáu toá aûnh höôûng ñeán söùc khoeû taâm ôû quaän Ba Ñình vaø 1 tröôøng ôû huyeän Thanh Trì, thaàn cuûa treû em. Trong ñoù, nhöõng yeáu toá taùc ñoäng thaønh phoá Haø Noäi. tích cöïc laøm giaûm nheï caùc taùc ñoäng tieâu cöïc, taêng cöôøng söùc khoûe taâm thaàn ñöôïc goïi laø yeáu toá baûo veä. Maãu nghieân cöùu: Moãi tröôøng löïa choïn ngaãu Beân caïnh ñoù coù nhöõng yeáu toá coù taùc ñoäng tieâu cöïc, nhieân 10 lôùp (töø lôùp 6-8) tham gia vaøo nghieân cöùu, laøm taêng khaû naêng xuaát hieän caùc caùc vaán ñeà söùc toång soá 974 em hoïc sinh tham gia. khoeû taâm thaàn ñöôïc goïi laø yeáu toá nguy cô. Vieäc xaùc Boä caâu hoûi thu thaäp soá lieäu bao goàm 4 phaàn ñònh roõ caùc yeáu toá naøy giuùp chuùng ta xaây döïng giaûi chính ñoù laø caùc thoâng tin chung, moâi tröôøng gia ñình, phaùp can thieäp thích hôïp ñeå caûi thieän vaán ñeà söùc moâi tröôøng tröôøng hoïc vaø vaán ñeà söùc khoûe taâm thaàn Taïp chí Y teá Coâng coäng, 9.2009, Soá 13 (13) 11
  4. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | bao goàm traàm caûm, lo aâu vaø moät soá haønh vi nguy cô Phaân tích soá lieäu ñoái vôùi söùc khoûe. Söû duïng phaàn meàm SPSS phieân baûn 13 ñeå phaân Thang ño ñöôïc söû duïng trong boä caâu hoûi: tích soá lieäu. Ñeå phaân tích caùc yeáu toá lieân quan vôùi Thang ño traàm caûm: Söû duïng thang ño CES-D traàm caûm vaø lo aâu, caàn kieåm soaùt moät soá yeáu toá (The Centre for Epidemiological Studies- nhieãu nhö caùc bieán veà daân soá hoïc, ñaëc ñieåm gia Depression Scale) goàm 20 tieåu muïc [16]. Thang ño ñình…). Böôùc thöù nhaát trong phaân tích chuùng toâi söû naøy ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù veà tính giaù trò vaø ñoä tin caây duïng moâ hình hoài qui tuyeán tính ña bieán ñoái vôùi ñoái töôïng vò thaønh nieân ôû Vieät Nam (vôùi α (Multivariable linear regression models) ñeå xaùc = 0,87) [8]. Trong nghieân cöùu naøy α = 0,82) ñònh caùc hôïp bieán (covariates) coù yù nghóa thoáng keâ. Thang ño lo aâu: Söû duïng thang ño goàm 13 tieåu Böôùc thöù 2 söû duïng moâ hình tuyeán tính toång quaùt muïc ñaõ böôùc ñaàu ñöôïc ñaùnh giaù tính giaù trò vaø ñoä tin (General linear Models - GLM) ñeå xaùc ñònh caùc caäy ñoái vôùi ñoái töôïng vò thaønh nieân ôû Vieät Nam (vôùi yeáu toá lieân quan. Phaân tích ñöôïc taùch rieâng cho α = 0,82) [8]. Trong nghieân cöùu naøy α = 0,81) nhoùm hoïc sinh nam vaø nöõ. Thang ño möùc ñoä bò treâu gheïo/baét naït taïi tröôøng 3. Keát quaû nghieân cöùu hoïc: Nhoùm nghieân cöùu xaây döïng döïa treân tham khaûo kyõ löôõng caùc taøi lieäu trong vaø ngoaøi nöôùc. 3.1 . Moät soá thoâng tin chung Thang ño goàm 5 tieåu muïc vôùi löïa choïn traû lôøi ôû 3 Tyû leä hoïc sinh giöõa tröôøng ngoaïi thaønh vaø noäi möùc (khoâng bao giôø, thænh thoaûng, thöôøng xuyeân) thaønh (51,7% vaø 48,3%), giöõa nam vaø nöõ (51,3% vaø ñeå ño löôøng möùc ñoä bò baét naït taïi tröôøng hoïc trong 48,7%) vaø giöõa 3 khoái lôùp 6, 7 vaø 8 (33,3%, 36,0% voøng 1 thaùng tröôùc thôøi ñieåm ñieàu tra. Thang ño coù vaø 30,7%) laø khaù töông ñoàng. Chæ coù gaàn 2% em baùo ñoä tin caäy cao (α = 0,79). caùo coù löïc hoïc keùm trong hoïc kyø tröôùc. Veà tình traïng Thang ño moái quan heä/ gaén keát vôùi cha vaø meï: kinh teá cuûa gia ñình coù 12,3% ñöôïc ñaùnh giaù laø khaù Söû duïng thang ño cuûa Parker vaø coäng söï (Parental vaø giaøu (gia ñình coù oâ toâ), 74,1% laø trung bình (gia Bonding Scale) [14], ñaây laø thang ño ñöôïc söû duïng ñình coù xe maùy) vaø 13,6% laø ngheøo (gia ñình chæ coù roäng raõi trong nhieàu nghieân cöùu ôû nöôùc ngoaøi, coù ñoä xe ñaïp). Gaàn 3% caùc em coù boá meï boû nhau vaø 2,5% tin caäy vaø tính giaù trò cao (α = 0.83 cho thang ño vôùi moà coâi cha/meï hoaëc caû cha laãn meï. Coù khoaûng 25% meï vaø α = 0.84 cho thang ño vôùi cha). Thang ño caùc em khoâng bieát trình ñoä hoïc vaán cuûa cha/meï. goàm coù 25 tieåu muïc taùch rieâng cho cha vaø meï, vaø Khi ñöôïc hoûi veà moái quan heä trong gia ñình, ñaùnh giaù 2 khía caïnh laø chaêm soùc (care) vaø baûo veä treân 50% caùc em ñaõ chöùng kieán cha meï caõi nhau quaù möùc (overprotection). trong ñoù gaàn 15% ôû möùc ñoä thænh thoaûng hoaëc Thang ño söï gaén keát vôùi nhaø tröôøng: Söû duïng thöôøng xuyeân. Gaàn 20% caùc em ñaõ chöùng kieán cha thang ño tham khaûo cuûa nöôùc ngoaøi (School meï ñaùnh nhau trong ñoù gaàn 5% chöùng kieán ôû möùc Connectedness Scale) vôùi 7 tieåu muïc [5] (trong ñoä thænh thoaûng vaø thöôøng xuyeân. Khi caàn coù söï nghieân cöùu naøy α = 0.83). giuùp ñôõ veà tình caûm tôùi gaàn 40% caùc em chia seû vôùi Thu thaäp soá lieäu baïn beø sau ñoù môùi ñeán meï (20,0%), anh/chò em Nghieân cöùu ñöôïc söï cho pheùp cuûa Ban giaùm (14,9%) vaø vôùi cha chæ coù 4,9% vaø coù tôùi treân 15% hieäu cuûa 2 tröôøng ñöôïc môøi tham gia. Soá lieäu thu caùc em khoâng chia seû vôùi baát cöù ai. thaäp baèng phöông phaùp söû duïng boä caâu hoûi töï ñieàn 3.2. So saùnh möùc ñoä traàm caûm vaø lo aâu theo khuyeát danh. Caùc em hoïc sinh töï nguyeän tham gia giôùi, ñòa baøn tröôøng hoïc vaø khoái lôùp nghieân cöùu traû lôøi caùc caâu hoûi taïi lôùp hoïc vôùi söï coù maët cuûa moät caùn boä nghieân cöùu. Thôøi gian ñeå caùc Baûng 1 cho thaáy hoïc sinh nöõ coù möùc ñoä lo aâu em traû lôøi xong boä caâu hoûi khoaûng 25-30 phuùt. cao hôn nam trong khi ñoù khoâng coù söï khaùc bieät Tröôùc khi tieán haønh nghieân cöùu, boä caâu hoûi ñaõ giöõa 2 giôùi veà möùc ñoä traàm caûm. Caùc em hoïc sinh ñöôïc chænh söûa thoâng qua thöû nghieäm vôùi ñoái töôïng ôû noäi thaønh coù möùc ñoä traàm caûm vaø lo aâu cao hôn hoïc sinh ñeå caùc em trao ñoåi vaø goùp yù veà söï trong caùc em ôû khu vöïc ngoaïi thaønh. Khoâng coù söï khaùc saùng, roõ raøng, deã hieåu cuûa ngoân ngöõ vaø caùch thieát bieät veà möùc ñoä traàm caûm vaø lo aâu khi so saùnh giöõa keá boä caâu hoûi. 3 khoái lôùp. 12 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 9.2009, Soá 13 (13)
  5. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | 3.3. Caùc yeáu toá nguy cô vaø baûo veä Vôùi hoïc sinh nöõ: Bò treâu gheïo/baét naït ôû tröôøng 3.3.1. Caùc yeáu toá lieân quan vôùi traàm caûm vaø meï baûo veä quaù möùc cuõng laø yeáu toá nguy cô ñoái vôùi lo aâu ôû hoïc sinh nöõ. Ngöôïc laïi gaén keát vôùi nhaø Baûng 2 cho thaáy caùc bieán coù lieân quan vôùi traàm tröôøng laïi laø yeáu toá baûo veä. Nhöõng em soáng vôùi caû caûm cho nam vaø nöõ hoïc sinh vaø baûng 3 chæ ra moái cha laãn meï coù möùc ñoä lo aâu thaáp hôn so vôùi caùc em lieân quan cuûa caùc phaân nhoùm trong moãi bieán vôùi khoâng soáng vôùi caû cha laãn meï hoaëc chæ soáng vôùi cha traàm caûm. hoaëc meï ñeû. Caùc em chöa bao giôø chöùng kieán cha Vôùi hoïc sinh nam: Bò treâu gheïo/baét naït ôû tröôøng meï caõi nhau hoaëc khoâng coù maâu thuaãn vôùi anh/chò vaø ngöôøi cha baûo veä quaù möùc coù theå laø yeáu toá nguy em coù möùc ñoä lo aâu thaáp hôn so vôùi caùc em khaùc. cô ñoái vôùi traàm caûm ôû hoïc sinh nam. Ngöôïc laïi söï gaén keát vôùi nhaø tröôøng vaø söï chaêm soùc cuûa cha laø yeáu toá baûo veä. Soá löôïng anh/chò em, hieän taïi soáng Baûng 1. Ñieåm traàm caûm vaø lo aâu theo giôùi, ñòa ñieåm vôùi ai, ngheà nghieäp cuûa meï vaø chöùng kieán cha meï tröôøng hoïc vaø khoái lôùp caõi nhau cuõng coù moái lieân quan vôùi traàm caûm ôû hoïc Giôùi Ñòa ñieåm tröôøng hoïc Lôùp sinh nam (Baûng 2). Nam hoïc sinh khoâng coù anh/chò Hoïc sinh ngoaïi Hoïc sinh Thang ño Nam Nöõ T-test noäi thaønh T-test Lôùp 6 Lôùp 7 Lôùp 8 em coù ñieåm traàm caûm cao hôn nhoùm coù anh/chò em. thaønh ANOVA (n=503) (p-value) (n = 324) (n = 350) (n =298 ) (p value) (n = 488) (n = 464) (p-value) (n=469) Tuy nhieân khoâng coù söï khaùc bieät veà möùc ñoä traàm Mean(SD) Mean(SD) Mean(SD) Mean(SD) Mean(SD) Mean(SD) Mean(SD) caûm giöõa nhoùm coù 1 anh/chò em vôùi nhoùm coù töø 2 Traàm caûm 14.85 14.92 .913 13.93 15.60 .008 14.07 15.30 14.98 .251 anh/chò em trôû leân. Nam hoïc sinh soáng vôùi cha (9.93) (9.87) (9.23) (10.25) (9.52) (10.42) (9.65) 19.21 21.13 .001 19.70 20.46 .001 19.74 20.26 20.27 .250 vaø/hoaëc meï coù ñieåm traàm caûm thaáp hôn moät caùch Lo aâu (4.50) (4.47) (4.28) (4.86) (4.39) (4.85) (4.50) coù yù nghóa thoáng keá vôùi ñieåm cuûa nam hoïc sinh khoâng soáng vôùi cha, meï ñeû. Nam hoïc sinh coù meï laø caùn boä nhaø nöôùc cuõng coù ñieåm traàm caûm thaáp hôn coù yù nghóa thoáng keâ so vôùi nhoùm nam hoïc sinh coù Baûng 2. Phaân tích ña bieán caùc yeáu toá lieân quan vôùi traàm caûm (cho nam vaø nöõ hoïc sinh) meï laø caùc ngheà khaùc. Caùc em nam chöùng kieán cha/meï caùi nhau ôû möùc ñoä thænh thoaûng vaø thöôøng Caùc bieán Nam Nöõ xuyeân coù möùc ñoä traàm caûm cao hôn so vôùi nhoùm coøn t p value t p value Gaén keát vôùi nhaø tröôøng -4.769 .001* -5.114 .001* laïi (Baûng 3). Bò treâu gheïo/baét naït 5.925 .001* 3.578 .001* Vôùi hoïc sinh nöõ: Bò treâu gheïo/baét naït ôû tröôøng Chaêm soùc cuûa meï -2.988 .003* laø yeáu toá nguy cô trong khi ñoù gaén keát vôùi nhaø Baûo veä quaù möùc cuûa meï 1.643 .101 Chaêm soùc cuûa cha -3.351 .001* tröôøng, chaêm soùc cuûa meï laø yeáu toá baûo veä. Ñòa baøn Baûo veä quaù möùc cuûa cha 2.902 .004* tröôøng hoïc vaø keát quaû hoïc taäp coù lieân quan vôùi traàm F p value F p value caûm cuûa hoïc sinh nöõ. Nöõ sinh ôû noäi thaønh coù möùc ñoä Khoái lôùp .077 .926 1.941 .145 traàm caûm cao hôn coù yù nghóa thoáng keâ so vôùi nöõ sinh Ñòa ñieåm cuûa tröôøng .323 .570 5.085 .025* ôû ngoaïi thaønh (ñieåm traàm caûm trung bình laø 18.259 Tình traïng kinh teá .073 .787 1.181 .278 so vôùi 14.736). Nöõ sinh coù möùc hoïc trung bình vaø Soá anh chò em 2.915 .045* .062 .940 keùm coù möùc ñoä traàm caûm cao hôn caùc em coù löïc hoïc Hieän ñang soáng vôùi ai 3.256 .040* .199 .819 Tình traïng hoân nhaân cuûa cha, meï 2.486 .116 .911 .341 khaù vaø gioûi. Trình ñoä hoïc vaán cuûa meï .315 .814 .166 .919 3.3.2. Caùc yeáu toá lieân quan ñeán lo aâu Trình ñoä hoïc vaán cuûa cha .191 .902 .183 .908 Ngheà ghieäp cuûa cha 1.060 .366 .613 .607 Baûng 4 cho thaáy caùc bieán coù lieân quan vôùi lo aâu Ngheà nghieäp cuûa meï 3.352 .019* .500 .683 cho nam vaø nöõ hoïc sinh vaø baûng 5 chæ ra moái lieân Tình traïng söû duïng röôïu cuûa cha, meï .644 .423 2.249 .135 quan cuûa caùc phaân nhoùm trong moãi bieán vôùi lo aâu. Tình traïng söû duïng ma tuùy cuûa cha, meï 160 690 .982 .322 Tìm söï hoã trôï tình caûm 1.494 .203 .322 .863 Vôùi hoïc sinh nam: Bò treâu gheïo/baét naït ôû tröôøng Cha meï caõi nhau 4.001 .019* 2.036 .132 vaø meï baûo veä quaù möùc laø yeáu toá nguy cô ñoái vôùi lo Cha meï ñaùnh nhau 1.569 .210 2.468 .086 aâu ôû hoïc sinh nam. Theâm nöõa caùc em khoâng coù ai Maâu thuaãn vôùi anh chò em 1.599 .189 1.164 .323 ñeå chia seû khi coù vaán ñeà coù möùc ñoä lo aâu cao hôn Keát quaû hoïc taäp .858 .425 3.027 .050* caùc em khaùc. * Coù yù nghóa thoáng keâ (p
  6. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Baûng 3. Caùc nhoùm coù lieân quan vôùi traàm caûm (vôùi Baûng 5. Caùc nhoùm coù lieân quan vôùi lo aâu (vôùi ñieåm ñieåm trung bình vaø SE) (vôùi caû nam vaø nöõ trung bình vaø SE) (vôùi caû nam vaø nöõ hoïc sinh) hoïc sinh) Nam Nöõ Caùc bieán Nam Nöõ Caùc bieán Mean SE Mean SE Mean SE Mean SE Hieän ñang soáng vôùi ai Ñòa ñieåm cuûa tröôøng Ngoaïi thaønh 14.736 3.462 Vôùi caû cha vaø meï ñeû 20.932ª 1.509 Noäi thaønh 18.259 3.272 Vôùi cha hoaëc meï ñeû 24.491ª 1.846 Khoâng soáng vôùi cha meï ñeû 25.375 2.151 Soá anh chò em Khoâng coù 21.542 2.945 Tình traïng hoân nhaân cuûa cha meï Coù moät 17.643ª 2.626 Soáng vôùi n hau 24.610 1.742 Coù töø 2 trôû leân 17.350ª 2.649 Khoâng soáng vôùi nhau 22.589 1.650 Hieän ñang soáng vôùi ai Ngheà nghieäp cuûa cha Vôùi caû cha vaø meï ñeû 16.933ª 2.313 Caùn boä nhaø nöôùc 19.345 1.290 Vôùi cha hoaëc meï ñeû 12.693ª 4.134 Ngheà töï do 20.285 1.205 Khoâng soáng vôùi cha meï ñeû 26.909 4.476 Noâng daân 18.598 1.338 Ngheà nghieäp cuûa meï Thaát nghieäp/Noäi trôï 19.164 1.296 Caùn boä nhaø nöôùc 15.703 2.917 Tìm söï hoã trôï veà tình caûm Laøm gheà töï do 18.719ª 2.746 Cha/meï 19.631ª 1.286 Noâng daân 21.764ª 2.738 Anh chò em ruoät 19.344ª 1.269 Thaát nghieäp/noäi trôï 19.194ª 2.671 Baïn beø 19.741ª 1.279 Chöùng kieán boá meï caõi nhau Hoï haøng vaø nhöõng ngöôøi khaùc 19.912 ª 1.272 Chöa bao giôø 17.217 2.719 Khoâng ai caû 18.112 1.248 Hieám khi 18.031 2.663 Thænh thoaûng/thöôøng xuyeân 21.288 2.725 Chöùng kieán boá meï caõi nhau Chöa bao giôø 22.661 1.700 Keát quaû hoïc taäp Hieám khi 23.798ª 1.686 Gioûi 15.058ª 3.320 Thænh hoaûng/thöôøng xuyeân 24.339ª 1.665 Khaù 15.903ª 3.297 Trung bình vaø keùm 18.532 3.451 Maâu thuaãn vôùi anh chò em Ghi chuù: a - söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p > 0.05) Chöa bao giôø 22.430 1.628 Hieám khi 24.027ª 1.655 Baûng 4. Phaân tích ña bieán caùc yeáu toá lieân quan vôùi Thænh thoaûng 23.769ª 1.648 lo aâu (cho nam vaø nöõ hoïc sinh) Thöôøng xuyeân 24.171ª 1.852 Caùc bieán Nam Nöõ Ghi chuù: a - Söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p >0.05) t p value t p value Gaén keát vôùi nhaø tröôøng -.683 .495 -2.138 .033* Bò treâu gheïo/baét naït 9.046 .001* 3.238 .001* Chaêm soùc cuûa meï 4. Baøn luaän Baûo veä quaù möùc cuûa meï 2.870 .004* 2.530 .012* Chaêm soùc cuûa cha Vôùi truyeàn thoáng vaø vaên hoùa cuûa ñaát nöôùc, treû Baûo veä quaù möùc cuûa cha em Vieät Nam luoân ñöôïc quan taâm chaêm soùc cuûa cha F p value F p value meï vaø cuûa xaõ hoäi. Cuøng vôùi söï phaùt trieån kinh teá cuûa Khoái lôùp .380 .648 .274 .760 Ñòa ñieåm cuûa tröôøng .022 .822 3.131 .078 ñaát nöôùc, nhìn chung treû em Vieät Nam hieän nay Tình traïng kinh teá .111 .739 3.294 .070 ñang ñöôïc höôûng moät cuoäc soáng vôùi caùc ñieàu kieän Soá anh chò em .184 .832 .662 .516 Hieän ñang soáng vôùi ai .457 .634 8.352 .001* vaät chaát toát hôn tröôùc nhöng ñoàng thôøi caùc em cuõng Tình traïng hoân nhaân cuûa cha, meï .001 .985 5.184 .023* ñang phaûi ñoái maët vôùi nhieàu yeáu toá nguy cô ñoái vôùi söùc khoûe taâm thaàn. Nghieân cöùu naøy goùp phaàn cung Trình ñoä hoïc vaán cuûa meï 1.350 .258 330 803 Trình ñoä hoïc vaán cuûa cha .806 .491 .932 .425 Ngheà ghieäp cuûa cha 2.632 .050* .089 .966 caáp moät soá baèng chöùng veà caùc yeáu toá nguy cô vaø baûo Ngheà nghieäp cuûa meï Tình traïng söû duïng röôïu cuûa cha, meï .346 .002 .792 .967 .458 2.374 .712 .124 veä ñoái vôùi vaán ñeà traàm caûm vaø lo aâu - hai vaán ñeà Tình traïng söû duïng ma tuùy cuûa cha, meï 2.246 .135 .004 .948 thöôøng ñöôïc ñeà caäp khi noùi ñeán söùc khoûe taâm thaàn Tìm söï hoã trôï tình caûm Cha meï caõi nhau 2.756 .787 .028* .456 .773 .543 khoâng chæ cuûa treû em maø cuûa caû ngöôøi tröôûng thaønh, 3.682 .026* Cha meï ñaùnh nhau 1.038 .355 .387 .697 nhöng laïi chöa ñöôïc nghieân cöùu nhieàu ôû qui moâ Maâu thuaãn vôùi anh chò em 2.437 .064 3.703 .012* coäng ñoàng taïi Vieät Nam. Nghieân cöùu naøy söû duïng Keát quaû hoïc taäp .711 .492 .159 .853 moät soá thang ño ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù tính giaù trò vaø ñoä * Söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p
  7. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | ñöôïc chaát löôïng cuûa nghieân cöùu vaø taïo ñieàu kieän caùc nghieân cöùu töông töï ôû caùc nöôùc phöông Taây. cho vieäc so saùnh keát quaû vôùi caùc nghieân cöùu khaùc Caùc nghieân cöùu naøy ñeàu cho thaáy vieäc boá/meï trong lónh vöïc naøy. nghieän röôïu, söû duïng ma tuùy, cha meï ñaùnh/caõi nhau Nghieân cöùu cuõng cho thaáy coù nhieàu yeáu toá lieân hoaëc ly dò/ly thaân coù aûnh höôûng raát lôùn, laøm taêng quan vôùi traàm caûm vaø lo aâu cuûa caû nam vaø nöõ hoïc trieäu chöùng cuûa traàm caûm vaø lo aâu ôû treû vò thaønh sinh. Moät soá yeáu toá coù aûnh höôûng tích cöïc (yeáu toá nieân [13;18;20]. Söï khaùc bieät giöõa keát quaû cuûa baûo veä) vaø moät soá coù aûnh höôûng tieâu cöïc (yeáu toá nghieân cöùu naøy vôùi nghieân cöùu cuûa caùc quoác gia nguy cô). Söï gaén keát vôùi nhaø tröôøng vaø moái quan phaùt trieån coù theå laø do söï khaùc bieät veà vaên hoùa, vôùi taâm chaêm soùc cuûa cha, meï laø yeáu toá baûo veä laøm boái caûnh vaên hoùa Vieät Nam tyû leä ly hoân, nghieän ma giaûm söï traàm caûm vaø lo aâu cuûa hoïc sinh vò thaønh tuùy vaø nghieän röôïu ôû khu vöïc caùc tröôøng trieån khai nieân. Ñieàu quan troïng laø söï quan taâm cuûa cha coù aûnh nghieân cöùu naøy laø khaù thaáp. Tyû leä vò thaønh nieân höôûng tôùi söùc khoûe taâm thaàn cuûa caùc em nam coøn soáng cuøng cha vaø meï trong nghieân cöùu naøy laø treân söï quan taâm cuûa meï coù aûnh höôûng tôùi caùc em nöõ. 90% vaø tyû leä coù cha/meï söû duïng ma tuùy laø döôùi 1%. Keát quaû naøy laø nhaát quaùn vôùi coâng boá cuûa moät soá Tuy vaäy, trong töông lai moâ hình naøy coù theå thay ñoái nghieân cöùu ôû nöôùc ngoaøi. Rigby, Slee vaø Martin cuøng vôùi nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa söï phaùt trieån (2007) nghieân cöùu treân 1.432 hoïc sinh trung hoïc cô trong thôøi kyø chuyeån ñoåi kinh teá. sôû tuoåi 12-16 taïi thaønh phoá Adelaide cuûa UÙc cho Nhieàu nghieân cöùu treân theá giôùi ñaõ chæ ra moái thaáy söùc khoûe taâm thaàn keùm coù lieân quan vôùi söï lieân quan giöõa ngheøo ñoùi vaø söùc khoûe taâm thaàn cuûa thieáu chaêm soùc cuûa cha vaø meï [17]. ngöôøi lôùn vaø vò thaønh nieân, ñaëc bieät laø vôùi nöõ giôùi Beân caïnh söï taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá veà moái [12;15]. Tuy nhieân, nghieân cöùu naøy laïi khoâng tìm quan heä cuûa cha meï vaø ñaëc ñieåm gia ñình leân söùc thaáy moái lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ giöõa kinh teá khoûe taâm thaàn cuûa vò thaønh nieân hoïc sinh, moâi gia ñình vaø traàm caûm, lo aâu cuûa vò thaønh nieân. Ñieàu tröôøng tröôøng hoïc cuõng ñoùng vai troø raát quan troïng. naøy coù theå laø do vieäc phaân loaïi tình traïng kinh teá gia Gioáng vôùi keát quaû cuûa nghieân cöùu naøy, Cho (2005) ñình trong nghieân cöùu naøy döïa treân caâu hoûi trung vaø McNeely (2002) thaáy raèng hoïc sinh coù moái gaén gian veà sôû höõu oâ toâ, xe maùy hay xe ñaïp laø chöa ñuû keát toát vôùi tröôøng hoïc coù söùc khoûe toát hôn [6;9]. Khi ñoä nhaïy ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä kinh teá cuûa hoä gia ñình. caùc em hoïc sinh thaáy ñöôïc moïi ngöôøi ôû tröôøng chaêm Nghieân cöùu naøy cho thaáy moái lieân quan giöõa ñòa soùc, chia seû vaø thaân thieän caùc em caûm thaáy mình gaén baøn cuûa tröôøng hoïc (noäi thaønh vaø ngoaïi thaønh) vôùi boù, hoøa nhaäp vôùi tröôøng hoïc vaø khi ñoù caùc em ít coù traàm caûm vaø lo aâu cuûa hoïc sinh, ñaëc bieät laø vôùi nöõ nguy cô söû duïng caùc chaát gaây nghieän, tham gia ñaùnh sinh. Vò thaønh nieân ôû tröôøng noäi thaønh coù söùc khoûe nhau hoaëc coù quan heä tình duïc. Nghieân cöùu naøy taâm thaàn keùm hôn so vôùi hoïc sinh ngoaïi thaønh. Coù cuõng cho thaáy caùc hoïc sinh coù moái quan heä gaén keát theå coù nhieàu yeáu toá aûnh höôûng ñeán thöïc traïng naøy vôùi nhaø tröôøng coù söùc khoûe taâm thaàn toát hôn. chöù khoâng chæ laø caùc yeáu toá veà gia ñình vaø nhaân Veà caùc yeáu toá nguy cô ñoái vôùi traàm caûm vaø lo khaåu hoïc nhö ñaõ ñöôïc kieåm soaùt trong moâ hình phaân aâu, nghieân cöùu naøy cho thaáy keát quaû roõ raøng laø vieäc tích ña bieán cuûa nghieân cöùu naøy. Ñeå giaûi thích cho treâu gheïo/baét naït coù lieân quan tôùi söùc khoûe taâm thaàn moái lieân quan cuûa ñòa baøn tröôøng hoïc vôùi söùc khoûe cuûa treû. Tình traïng baûo veä quaù möùc cuûa meï cuõng laø taâm thaàn cuûa hoïc sinh chuùng ta caàn phaûi caân nhaéc yeáu toá nguy cô ñoái vôùi caû traàm caûm vaø lo aâu cuûa vò nhieàu yeáu toá khaùc nöõa, trong ñoù coù söï khaùc bieät veà thaønh nieân. Söï baûo veä quaù möùc cuûa ngöôøi cha cuõng ñieàu kieän kinh teá vaø xaõ hoäi giöõa khu vöïc noäi vaø coù taùc ñoäng tieâu cöïc tôùi tình traïng traàm caûm ôû nam ngoaïi thaønh. Ñaëc bieät gaàn ñaây coù yù kieán baøn luaän vò thaønh nieân. Keát quaû naøy töông töï vôùi coâng boá cuûa ñaëc bieät laø treân phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng veà Rigby vaø coäng söï (2007) nghieân cöùu vôùi vò thaønh moät hieän töôïng ôû Vieät Nam vaø moät soá nöôùc trong nieân ôû Adelaide, UÙc. Caùc taùc giaû thaáy raèng söï baûo khu vöïc coù theå aûnh höôûng ñeán söùc khoûe taâm thaàn veä quaù möùc cuûa cha vaø meï coù moái lieân quan vôùi tình cuûa treû, ñoù laø (aùp löïc giaùo duïc-education pressure) traïng maát nguû, lo aâu vaø traàm caûm [17]. cuûa cha/meï vaø nhaø tröôøng cuøng baïn beø leân caùc em Nghieân cöùu naøy khoâng tìm thaáy moái lieân quan hoïc sinh [10]. AÙp löïc naøy coù theå laø naëng neà hôn ôû coù yù nghóa thoáng keâ giöõa tình traïng söû duïng röôïu, khu vöïc noäi thaønh so vôùi ngoaïi thaønh. Trong töông ma tuùy cuûa cha/meï vaø vieäc cha meï ly hoân vôùi söùc lai caùc nghieân cöùu tìm hieåu saâu hôn ñeå cung caáp khoûe taâm thaàn cuûa treû. Keát quaû naøy laø raát khaùc vôùi baèng chöùng cho giaû thuyeát naøy vaø taùc ñoäng cuûa "aùp Taïp chí Y teá Coâng coäng, 9.2009, Soá 13 (13) 15
  8. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | löïc giaùo duïc" leân söùc khoûe taâm thaàn cuûa hoïc sinh laø Lôøi caûm ôn raát caàn thieát. Nghieân cöùu naøy ñöôïc hoã trôï bôûi quyõ Ford trong döï aùn "Naâng cao naêng löïc ñaøo taïo vaø nghieân cöùu cho tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng trong lónh vöïc khoa hoïc xaõ hoäi vaø söùc khoûe sinh saûn". Chuùng toâi xin göûi lôøi caûm ôn ñeán laõnh ñaïo tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng Coäng vaø hai tröôøng Trung hoïc cô sôû ôû Haø Noäi ñaõ giuùp ñôõ, taïo ñieàu kieän vaø tham gia vaøo quaù trình nghieân cöùu. Taøi lieäu tham khaûo and Young People. Tieáng Vieät 13. Palmer, S. B. (1998), "The role of risk for insecure early attachment in explaining the behavioural adjustment of 1. Traàn Vaên Cöôøng (2002), Ñieàu tra dòch teã hoïc laâm saøng foster children. " The Sciences and Engineering, 58(8- moät soá beänh taâm thaàn thöôøng gaëp ôû caùc vuøng kinh teá xaõ hoäi B)(February 1998)pp. 4493. khaùc nhau cuûa nöôùc ta hieän nay (Baùo caùo ñeà taøi caáp Boä). 14. Parker, G., Tupling, H., and Brown, L.B. (1979), 2. Leâ Thò Kim Dung (2007), Böôùc ñaàu tìm hieåu moät soá yeáu Parental Bonding Instrument toá aûnh höôûng ñeán söùc khoûe taâm thaàn cuûa hoïc sinh ôû moät soá tröôøng trung hoïc cô sôû thuoäc moät soá thaønh phoá (Ñeà taøi nghieân 15. Patel, V., Araya, R., De Lima, M., Ludermir, A., & cöùu cuûa Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo, maõ soá B2003-49-61). Tood, C. (1999), "Women poverty and common mental disorders in four restructuring societies." Social Science and 3. Nguyeãn Vieát Thieâm (2002), Söùc khoûe taâm thaàn coäng ñoàng Medicine, 49pp. 1461-1471. - Taøi lieäu ñaøo taïo sau ñaïi hoïc., Ñaïi hoïc Y Haø Noäi. 16. Radloff, L. S. (1977), "The CES-D Scale: A self-report 4. WHO (1998), UÛng hoä caùc chính phuû vaø caùc nhaø hoaïch ñònh depression scale for research in the general population. chính saùch (taøi lieäu dòch töø nguyeân baûn tieáng Anh). Applied Psychological Measurement 1977." 1(3)pp. 385- Tieáng Anh 401. 5. California Department of Education (2004), California 17. Rigby, K., Slee, P. T., Martin, G., (2007), "Implications Healthy Kids Survey, California Safe and Healthy Kids of inadequate paretal bonding and peer victimization for Program Office. adolescent mental health." Journal of Adolescence, 30pp. 801-812. 6. Cho, H., Hallfors, D. D., and Sanches, V., (2005), "Evaluation of a High School Peer Group Intervention for 18. Spence, S., Najman, J., Bor, W., O'Callaghan, M., & At-Risk Youth. " Journal of Abnormal Child Psychology, Williams, G., (2002), "Maternal anxiety and depression, 33, No.3 (June 2005)pp. 363-374. poverty and marital relationship factors during early childhood as predictors of anxiety and depressive symptoms 7. Forero R, M. L., Rissel C, Bauman A. (1999), " Bullying in adolescence." Journal of Child psychology and behaviour and psychosocial health among school students in psychiatry, 43(4)pp. 457-469. New South Wales, Australia: cross sectional survey." British Medical Journal, pp. 344-349. 19. Tran T., P. L., & Harpham T., (2003), Young Lives Premilinary Country Report: Viet Nam. An International 8. Huong N. T., A. L. V., M. P. Dunne, (2006), "Validating Study of Childhood Poverty. measures of depression and anxiety in a community-based sample of adolescents." Vietnam Journal of Public Health., 20. Videon, T. M. (2002), "The Effects of Parent- No. 7pp. 26-31. Adolescent Relationships and Parental Separation on Adolescent Well-Being. " Journal of Marriage and Family, 9. McNeely, C. A., Nonnemaker, J. M. & Blum, R. W. 64(May 2002)pp. 489-503. (2002), "Promoting school connectedness: evidence from the National Longitudinal Study of Adolescent Health", J 21. WHO (2001), The World Health report 2001 - Mental Sch Health, 72(4), pp. 138-46. Health: New Understanding, New Hope. 10. Michaelson, R. (2004), Child Abuse in Viet Nam: 22. WHO (2005), Mental Health policy and Service Summary report of the concept nature and extent of child Guidance Package - Child and Adolescent Mental Health abuse in Viet Nam. Policies and Plans. Nguoàn: http://www.who.int/mental_health/policy/en/Child%20%20 11. National Health Institute of USA (1999), "Depression". Ado%20Mental%20Health_final.pdf (truy caäp ngaøy 12. National Statistics UK (2004), The health of Children 12/04/2007). 16 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 9.2009, Soá 13 (13)
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2