Một vài ý kiến trong thực hiện chính sách dân tộc ở Cần Thơ

PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> MỘT VÀI Ý KIẾN TRONG THỰC HIỆN<br /> CHÍNH SÁCH DÂN TỘC Ở CẦN THƠ<br /> Th.S Huỳnh Hoàng Ba<br /> TÓM TẮT<br /> Thành phố Cần Thơ nằm ở trung tâm khu vực đồng bằng sông Cửu Long,<br /> có vị trí chiến lược quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh,<br /> quốc phòng là đầu mối giao thông thủy, bộ của khu vực. Thành phố Cần Thơ có<br /> 09 đơn vị hành chính cấp quận, huyện gồm: quận Ninh Kiều, Ô Môn, Bình<br /> Thủy, Thốt Nốt, Cái Răng và các huyện Phong Điền, Cờ Đỏ, Thới Lai và Vĩnh<br /> Thạnh, với 85 xã, phường, thị trấn và 604 ấp, khu vực. Hiện nay ở Cần Thơ có<br /> đến 27 dân tộc sinh sống cộng cư cùng nhau phát triển. Trong các năm qua<br /> Thành phố đã triển khai thực hiện nhiều chính sách chăm lo tốt cho đồng bào<br /> dân tộc thiểu số.<br /> Tuy nhiên, ngoài kết quả đạt được như đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội<br /> của đồng bào dân tộc được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo trong đồng bào<br /> được giảm nhanh, các dịch vụ y tế chăm lo cho đồng bào được tiếp cận… Tuy<br /> nhiên, ngoài những kết quả đạt được trên thì bên cạnh đó còn một số khó khăn<br /> vướng mắc tồn tai cần được nghiên cứu và có hướng giải quyết tốt hơn.<br /> <br /> <br /> 1. Nội dung.<br /> 1.1. Khái quát về đồng bào dân tộc ở thành phố Cần Thơ<br /> Thành phố Cần Thơ có diện tích tự nhiên là 1.400,964 km 2 . Cũng như<br /> nhiều tỉnh, thành ở đồng bằng sông Cửu Long, Cần Thơ có cơ cấu đa dân tộc<br /> theo số liệu mà chúng tôi có được qua thống kê thì hiện nay trên địa bàn thành<br /> phố Cần Thơ có đến 27 dân tộc anh em sinh sống hòa hợp đoàn kết trên vùng<br /> đất này. Dân số chung của thành phố là 1.188.435 người (tổng điều tra dân số<br /> và nhà ở năm 2009), gồm 589.606 nam và 589.829 nữ. Trong đó, các dân tộc<br /> thiểu số là 36.133 người, chiếm tỷ lệ 3,04% dân số thành phố. Dân tộc Khmer<br /> có 5.151 hộ, có 21.414 người chiếm tỷ lệ 1,80%. Người Hoa có số dân đứng<br /> hàng thứ 2 sau đồng bào dân tộc Khmer, với 3.058 hộ, có 14.199 người, chiếm<br /> tỷ lệ 1,19%. Các dân tộc thiểu số khác như: Chăm, Tày, Thái, Mường, Nùng,<br /> Dao,… có 95 hộ, với 520 người, chiếm tỷ lệ 0,05%.<br /> <br /> <br /> <br /> 557<br />  Người Hoa ở thành phố Cần Thơ gồm có 05 Bang: Quảng Đông, Triều<br /> Châu, Phúc Kiến (ở Cần Thơ gọi là Phước Kiến), Sùng Chính (người Hoa gốc<br /> Hẹ) và Hải Nam sống tập trung đông ở các quận Ninh Kiều, Cái Răng, Ô Môn,<br /> Thốt Nốt. Về cơ sở thờ tự của người Hoa có hơn 20 chùa, miếu, nghĩa trang. Hệ<br /> thống giáo dục của người Hoa ở Cần Thơ gồm có: Hội Bảo trợ Hoa văn,<br /> Trường Bổ túc Hoa văn, Trường Phổ thông Dân lập Việt – Hoa, Nhóm trẻ Bác<br /> ái (trực thuộc Chùa Ông Quảng Triệu Hội Quán).<br /> Về mặt tín ngưỡng người Hoa ở Cần Thơ có tín ngưỡng đa dạng và<br /> phong phú, bao gồm các hình thức thờ cúng trong gia đình, dòng tộc như: Thờ<br /> cúng tổ tiên, thờ cúng Trời (Ông Thiên), thờ Ông Địa và Thần Tài, thờ Ông<br /> Táo, thờ cúng trong Từ đường.<br /> Trong cộng đồng người Hoa tín ngưỡng thờ cúng Bà Thiên Hậu, Quan<br /> Công, thờ Ông Bổn, thờ Địa tạng Vương bồ tát, Trịnh Ân... trong năm cộng<br /> đồng người Hoa cúng cầu Bình An, cúng Đáp tạ Thần ân, Tống ôn – Tống<br /> phong, cúng Thanh Minh, Vu Lan và Trùng Cửu và các lễ, tết Nguyên đán,<br /> Trung Thu, Đoan Ngọ, Nguyên Tiêu.<br /> Về mặt tôn giáo Phật giáo của người Hoa có tín đồ người Hoa theo các<br /> tông phái Hoa Tông Chùa Minh Nguyệt Cư Sĩ Lâm quận Ninh Kiều. Về văn<br /> hóa dân gian, người Hoa ở Cần Thơ viết thư pháp, nhạc truyền thống Tùa Lò<br /> Cấu của người Hoa Triều Châu…<br /> Người Khmer ở Cần Thơ có số dân đông nhất trong các dân tộc thiểu số<br /> đang sinh sống, người Khmer có 21.414 người chiếm tỷ lệ 1,80% toàn thành<br /> phố sống tập trung đông tại huyện Thới Lai, Cờ Đỏ, Vĩnh Thạnh và Ô Môn. Tại<br /> Cần Thơ có 12 ngôi chùa Khmer, Học viện Phật giáo Nam tông Khmer đóng<br /> trên địa bàn quận Ô Môn; Hội đoàn kết Sư sãi yêu nước thành phố và 01<br /> Trường Phổ thông Dân tộc nội trú.<br /> Về phong tục tín ngưỡng người Khmer sinh hoạt gắn với các ngôi chùa.<br /> Hàng năm đồng bào Khmer có các lễ hội truyền thống như: Bund Chôl Chhnăm<br /> Thmây (Lễ vào năm mới); Bund Sen Đôn ta (Lễ cúng ông bà); Bund Thvai Pres<br /> Khe (Lễ cúng trăng); Bund Kom SalSroc (Lễ cầu an); Bund KaThanh (Lễ dâng<br /> y cà sa); Bund BonChoốs Seima (Lễ kết giới) 1. Ngoài ra, các năm qua nhân các<br /> <br /> <br /> 1<br /> . Sơn Phước Hoan ( Chủ biên) Sơn Ngọc Sang, Danh Sên (2002), Các lễ hội truyền thống<br /> của đồng bào Khmer Nam Bộ, NXB Giáo dục.<br /> <br /> <br /> <br /> 558<br />  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ngày lễ hội lớn của đồng bào Khmer trong khu vực thành phố Cần Thơ cử đội<br /> ghe Ngo của thành phố cùng tranh tài tại lễ hội ở Hậu Giang, Sóc Trăng…<br /> 1.2. Các chính sách dân tộc trên địa bàn thành<br /> Hiện tại Cần Thơ có rất nhiều chính sách về chăm lo cho đồng bào dân<br /> tộc thiểu số nhưng nhìn chung có xu hướng tập trung nhiều về đồng bào dân tộc<br /> Khmer. Một số chính sách đang thực hiện trên địa bàn thành phố như: Quyết<br /> định số 59/QĐ-TTg ngày 16 tháng 01 năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ về<br /> việc cấp một số ấn phẩm báo, tạp chí cho vùng DTTS và miền núi, vùng đặc<br /> biệt khó khăn. Nghị định số 05/2011/NĐ-CP ngày 14/01/2011 của Chính phủ<br /> về công tác dân tộc; Chỉ thị số 28/CT-TTg ngày 10/9/2014 của Thủ tướng<br /> Chính phủ về nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác dân tộc;<br /> Chỉ thị số 1971/CT-TTg ngày 27/10/2010 của Thủ tướng Chính phủ về tăng<br /> cường công tác dân tộc thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Quyết<br /> định số 449/QĐ-TTg ngày 12/3/2013 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt<br /> Chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020; Quyết định số 2356/QĐ-TTg ngày<br /> 04/12/2013 của Thủ tướng Chính phủ về Ban hành Chương trình hành động<br /> thực hiện Chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020; Quyết định số 2085/QĐ-<br /> TTg ngày 31 tháng10 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt chính sách<br /> đặc thù hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi giai đoạn<br /> 2017 – 2020; Kế hoạch số 24/KH-UBND ngày 28 tháng 02 năm 2017 về thực<br /> hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững tại thành phố Cần<br /> Thơ giai đoạn 2016 – 2020; Quyết định số 18/2011/QĐ-TTg ngày 18/3/2011<br /> của Thủ tướng Chính phủ về chính sách đối với người có uy tín trong đồng bào<br /> DTTS và Chỉ thị số 06/2008/CT-TTg ngày 01/02/2008 của Thủ tướng Chính<br /> phủ về phát huy vai trò người uy tín trong đồng bào DTTS trong sự nghiệp xây<br /> dựng và bảo vệ Tổ quốc 1...<br /> Nhìn chung tại Cần Thơ việc thực hiện các chính sách dân tộc trên địa<br /> bàn thành phố các năm qua đạt kết quả tốt. Ngoài các chính sách của Trung<br /> ương về phát triển kinh tế, văn hóa xã hội và giảm nghèo trong đồng bào dân<br /> tộc thì các cấp chính quyền đã vận động nhiều nguồn viện trợ của các quốc gia<br /> đầu tư vào Cần Thơ như nhận nguồn viện trợ của Chính phủ Nhật Bản xây<br /> <br /> 1<br /> . Báo cáo số 826/BC-BDT ngày 14 tháng 11 năm 2017 của Ban Dân tộc thành phố Cần Thơ<br /> Kết quả công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc năm 2017, phương hướng, nhiệm vụ năm<br /> 2018<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 559<br /> dựng 03 cầu nông thôn nơi có đông đồng bào thiểu số sinh sống. Trong cộng<br /> đồng người Hoa thì cộng đồng người Hoa có điều kiện đã hỗ trợ tiền cho các hộ<br /> người Hoa nghèo gặp khó khăn tiền xây nhà mới và sửa lại nhà...tạo được sự hỗ<br /> trợ về vật chất và tinh thần rất lớn để đồng bào phấn đấu vươn lên trong cuộc<br /> sống.<br /> <br /> <br /> 2. Một vài nhận xét, đề xuất trong chính sách dân tộc ở Cần Thơ<br /> Về nhận thức chung của người dân, cán bộ làm công tác dân tộc, các nhà<br /> hoạch định chính sách dân tộc còn chưa có cái nhìn thật sự khách quan về sự<br /> phát triển thời gian qua của đồng bào dân tộc thiểu số tại Cần Thơ.<br /> 2.1 Tư tưởng và nhận thức chung về người Hoa<br /> Nhận thức chung về người Hoa đa số có nhận thức người Hoa là người<br /> Trung Quốc, người Hoa nhìn chung có tính xấu có bà con họ hàng với người<br /> Trung Quốc cùng với tình hình biển Đông gần đây thì trong mắt và suy nghĩ<br /> của một bộ phận cán bộ và người dân có cái nhìn không tốt về người Hoa. Về<br /> kinh tế người Hoa rất giàu có mối quan hệ họ hàng bà con ở nhiều nước phát<br /> triển như Mỹ, Úc, Anh,…và người Hoa kinh doanh buôn bán tại các trung tâm<br /> thành phố nên đồng bào người Hoa rất giàu. Dẫn đến các hộ người Hoa nghèo<br /> không được quan tâm.<br /> Để có hướng giải quyết những hạn chế này cộng đồng và cán bộ làm<br /> công tác dân tộc phải nắm được các Chị thị, Nghị quyết của Nhà nước về công<br /> tác dân tộc. Cần phân biệt được các Khái niệm về người Hoa và Hoa kiều:<br /> "Người Hoa bao gồm những người gốc Hán và những người thuộc dân<br /> tộc ít người ở Trung Quốc đã Hán hoá di cư sang Việt Nam và con cháu của họ<br /> sinh ra và lớn lên tại Việt Nam, đã nhập quốc tịch Việt Nam, nhưng vẫn còn giữ<br /> những đặc trưng văn hoá, chủ yếu là ngôn ngữ, phong tục tập quán của dân tộc<br /> Hán và tự nhận mình là người Hoa".<br /> Hoa kiều là những người có cùng nguồn gốc dân tộc với người Hoa,<br /> nhưng không nhập quốc tịch Việt Nam.<br /> Những người không phải là người Hoa gồm:<br /> + Những người thuộc các dân tộc thiểu số của Trung Quốc sang sinh<br /> sống làm ăn ở Việt Nam (chủ yếu sống xen ghép với các dân tộc thiểu số tại các<br /> tỉnh biên giới phía Bắc nước ta).<br /> <br /> <br /> 560<br />  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> + Người dân tộc thiểu số của Việt Nam cùng gốc dân tộc thiểu số của<br /> Trung Quốc.<br /> + Những người có nguồn gốc là người Hán nhưng hiện nay không dùng<br /> tiếng nói, chữ viết, phong tục tập quán của người Hán, sống gắn bó với các dân<br /> tộc Việt Nam và đã tự nhận mình là người của một dân tộc trong các dân tộc<br /> Việt Nam 1.Qua đây mới tránh được một vài suy nghĩ kỳ thị đối với đồng bào<br /> dân tộc Hoa.<br /> Cần nắm chính xác số liệu hộ người Hoa nghèo, cận nghèo và các hộ<br /> nghèo dân tộc thiếu số khác ở Cần Thơ. Hiện nay tại Cần Thơ có số hộ cận<br /> nghèo người Hoa là 35 hộ và 3 hộ là các dân tộc thiểu số khác 2. Nắm được các<br /> số liệu trên tuy hộ cận nghèo của đồng bào Hoa là rất ít nhưng không phải<br /> không có. Nếu sơ ý là cả hệ thống cứ theo quan niệm người Hoa rất giàu, người<br /> Hoa không có hộ nghèo thì nhiều chính sách đầu tư cho người Hoa và các dân<br /> tộc thiểu số khác đôi khi không thực sự được quan tâm.<br /> 2.2 Cái nhìn chung về dân tộc Khmer<br /> Đối với người Khmer có nhiều nhận thức và cái nhìn chưa chính xác về<br /> thực tế, đa phần đánh giá đa số người Khmer rất nghèo, sống trong nông thôn,<br /> trình độ học vấn rất thấp, họ không có ý thức phấn đấu cho bản thân trên con<br /> đường thoát nghèo và học hành. Luôn có ý niệm trông chờ ỷ lại vào sự hỗ trợ<br /> từ các chính sách của Đảng và Nhà nước.<br /> Theo tôi nhận thức này ngày nay không còn, ngày nay đồng bào dân tộc<br /> Khmer chăm lo phát triển kinh tế và buôn bán kinh doanh nhỏ, nhiều cán bộ<br /> cấp cao của Nhà nước ta là người Khmer. Riêng con em đồng bào Khmer ở Cần<br /> Thơ được cử đi học Bổ túc văn hóa Pali tại thành phố Sóc Trăng. Đi học trình<br /> độ đại học về nhạc cụ dân tộc tại trường đại học Trà Vinh. Cần Thơ cũng là<br /> điểm duy nhất tại đồng bằng sông Cửu Long có Học viện Phật giáo Nam tông<br /> Khmer…qua một số ý nêu trên hy vọng rằng để làm tốt các chính dân tộc cho<br /> đồng bào Khmer thì chúng ta nên điển hình nhiều doanh nhân và các b ộ công<br /> chức, gương điển hình tiêu biểu để là nguồn cảm hứng cho các thế hệ con cháu<br /> phấn đấu noi theo và cụm từ “có tư tưởng trông chờ ỷ lại vào các chính sách và<br /> <br /> 1<br /> . Chỉ thị 62/CT-TW ngày 8 tháng 11 năm 1995 của BCH Trung ương Đảng về công tác<br /> người Hoa trong tình hình mới.<br /> 2<br /> . Quyết định số: 3396/QĐ-UBND ngày 20 tháng 12 năm 2017 của Ủy ban nhân dân thành<br /> phố Cần Thơ.<br /> <br /> <br /> 561<br /> sự hỗ trỡ của Nhà nước không còn trong tư tưởng của họ”. Mà các tấm gương<br /> điển hình như: Thạc sĩ, NCS Lý Hùng hiện là trụ trì ngôi chùa Pi Tu Khô Sa<br /> Răng Sây, quận Ninh Kiều. Hay Thạc sĩ, NCS Tào Việt Thắng, hiện nay là Phó<br /> Trưởng ban Ban Dân tộc thành phố, ông Thạch Tám, Trưởng phòng Dân tộc và<br /> Liêu Tuấn Khương, Phó Trưởng phòng Phòng Dân tộc huyện Thới Lai… Cần<br /> làm tốt công tác này chúng ta mới xóa bỏ được những cái nhìn tổng quan không<br /> khách quan về đồng bào dân tộc Khmer.<br /> Một số vị sư sãi đi du học ở nước ngoài thì về cơ bản chưa có hướng dẫn<br /> và còn nhiều thủ tục chưa thống nhất nên một số vị đi học nhưng chưa được<br /> hợp pháp. Để giải quyết được vấn đề này chúng ta cần có sự phối hợp đồng bộ<br /> các Sở ban ngành như: Ủy ban Mặt trận tổ Quốc Việt Nam thành phố Cần Thơ,<br /> Hội đoàn kết sư sãi yêu nước thành phố, Ban Dân tộc, Sở Ngoại vụ, Sở Giáo<br /> dục và Đào tạo, Công an…phối hợp cùng nhau hỗ trợ để các vị thực hiện được<br /> nguyện vọng chính đáng của mình.<br /> 2.3 Về chính sách bảo tồn và phát huy các giá trị các di tích Lịch sử<br /> văn hóa và các cơ sở thờ tự của người Hoa.<br /> Hiện nay tại Cần Thơ có 2 được công nhận Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp<br /> quốc gia là Chùa Ông (Quảng Triệu Hội Quán) đường Hai Bà Trưng, phường<br /> Tân An, quận Ninh Kiều và Hiệp Thiên Cung Cái Răng, đường Hàm Nghi,<br /> phường Lê Bình, quận Cái Răng. Hai Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp thành phố<br /> là Chùa Cảm Thiên Đại Đế, khu vực Thới Hòa, phường Thới An, quận Ô Môn.<br /> Linh Sơn Cổ Miếu, khu vực Thới Hòa 1, phường Thới Long, quận Ô Môn.<br /> Nhưng về hạn chế là Linh Sơn Cổ Miếu, khu vực Thới Hòa 1, phường<br /> Thới Long, quận Ô Môn là nơi nuôi chứa, bảo vệ cán bộ hoạt động cách mạng.<br /> Vào ngày 31 tháng 3 năm 2008 được Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ công<br /> nhận là Di tích Lịch sử, văn hóa cấp thành phố 1. Nhưng hiện nay chưa phát huy<br /> được giá trị của di tích này. Trong cộng đồng người Hoa tại đây chưa phối hợp<br /> được với các cơ quan có thẩm quyền bầu lại Ban Quản lý, nên chưa phát huy<br /> được các giá trị về văn hóa của di tích, việc cúng vía và hoạt động không được<br /> diễn ra thường xuyên nên mất đi giá trị lịch sử văn hóa địa phương. Bên cạnh<br /> đó nhiều miếu của cộng đồng người Hoa chỉ hoạt động trên danh nghĩa như:<br /> Chùa Ông Vàm Đầu Sấu quận Ninh Kiều, Hiệp Thiên Cung Thạnh Mỹ quận<br /> Cái Răng và một số miếu khác ở Cần Thơ thường đóng cửa không có người mở<br /> <br /> 1<br /> . Tài liệu tác giả đi điền dã tại quận Ô Môn, Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ.<br /> <br /> <br /> <br /> 562<br />  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> cửa để cộng đồng được vào cúng vía. Chỉ cúng vía vào các ngày cố định theo<br /> thông lệ hàng năm của miếu…từ các nguyên nhân trên mà các miếu này không<br /> được trú trọng quản lý và không có nguồn kinh phí để trùng tu bảo quản.<br /> Đề nghị các cấp có thẩm quyền phối hợp tìm ra giải pháp tối ưu để giúp<br /> Ban Quản lý Linh Sơn Cổ Miếu bầu ra Ban Quản lý và hoạt động đúng ý nghĩa<br /> của di tích cấp thành phố. Các miếu cần bố trí người trực mở cửa hoạt động liên<br /> tục thường xuyên dần dần thu hút được khách du lịch và cộng đồng đến cúng<br /> vía mới tạo được nguồn thu để trùng tu và bảo quản miếu.<br /> 2.4 Về vấn đề tranh chấp đất của nghĩa trang người Hoa<br /> Về đất đai tranh chấp giữa nghĩa trang người Hoa Sùng Chính còn kéo<br /> dài chưa giải quyết dứt điểm. Trong Từ đường hiện nay đã bị người dân chiếm<br /> không cho con cháu người Hoa vào cúng vào các dịp Thanh Minh. Hiện nay về<br /> giải quyết thì có tiến bộ, nhà nước đã bố trí đất tại huyện Phong Điền, thành<br /> phố Cần Thơ cho Ban Quản lý xây dựng nghĩa trang Sùng Chính. Tuy nhiên<br /> vấn đề đất Từ đường tọa lạc tại đường 30/4 quận Ninh Kiều thành phố Cần Thơ<br /> còn các hủ đựng cốt và một số vật dụng thờ cúng trong Từ đường bị người<br /> chiếm không cho bà con người Hoa vào di dời. Bà con người Hoa Sùng Chính<br /> chỉ có nguyện vọng giải quyết dưt điểm tình hình trên để họ được vào Từ<br /> đường chăm sóc các hài cốt của ông bà mà không thực hiện được dù nguyện<br /> vọng thiêng liêng và chính đáng này đã kéo dài hơn 20 năm nay. Một số cô chú<br /> đi kêu gọi sự giúp đỡ của nhà nước đến nay đã lớn tuổi mà vụ việc giải quyết<br /> mấy chục năm qua chính quyền địa phương giải quyết không được ổn thỏa.<br /> Đây là vấn đề của việc không quan tâm đến cộng đồng người Hoa và thiếu sự<br /> phối hợp trong công tác dân tộc tại Cần Thơ.<br /> Tại huyện Phong Điền nghĩa địa Triều Châu Vàm Xáng chưa được chính<br /> quyền địa phương và cán bộ làm công tác dân tộc quan tâm và biết đến. Nên<br /> các ngày cúng vía và các hoạt động trong nghĩa địa là tự phát do một người<br /> Hoa đứng ra quản lý và điều hành chung. Quá đó chúng ta thấy được hệ thống<br /> làm công tác dân tộc chưa nắm sát tình hình dân tộc tại địa phương mình quản<br /> lý.<br /> Đề xuất nên có Kế hoạch hỗ trợ tiền cho người Hoa nghèo, cận nghèo<br /> nhân dịp cúng Thanh Minh hàng năm để các hộ nghèo có số tiền nhỏ để mua<br /> vật phẩm như trái cây, thịt quay và nhang đèn để họ đi cúng mộ. Vì nếu so về<br /> phong tục tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên thì người Hoa có truyền thống ngày<br /> <br /> <br /> 563<br /> Thanh Minh hàng năm họ vào nghĩa trang cúng các phần mộ của ông bà cha mẹ<br /> và những người quá cố trong gia đình. Về người Khmer thì nhân dịp Lễ Sen<br /> Đônta hay còn được gọi là lễ cúng ông bà (Pi-thi-sên Đôn-Ta). Đây là lễ được<br /> tổ chức nhằm tưởng nhớ đến công ơn ông bà, cha mẹ và người thân, tạ ơn<br /> những người đã khuất và cầu phước cho những người còn sống; tụng kinh cầu<br /> siêu, cầu phước cho linh hồn thân nhân quá cố đang sống bơ vơ trên cõi trần<br /> hay nơi địa ngục để sớm được lên cõi Phật. Theo tập quán của người Khmer<br /> thường là hỏa thiêu người chết, xương tro được gởi vào đất Phật-nhà chùa, nên<br /> hàng năm nhân dịp Lễ Sen Đônta cộng đồng người Khmer tập trung tại chùa để<br /> cúng ông bà và những người thân đã quá cố. Hàng năm nhân dịp này, thành phố<br /> có Kế hoạch và tổ chức đi thăm các vị sư sãi và hộ nghèo người Khmer có tặng<br /> quà là tiền để đồng bào mua lễ vật phẩm cúng ông bà. Còn đồng bào người Hoa<br /> thì chưa có được thực hiện. Đây cũng là một phần hạn chế của việc thực hiện<br /> chính sách dân tộc ở Cần Thơ. Thời gian tới nên có Kế hoạch hỗ trợ người Hoa<br /> là hộ cận nghèo, hộ nghèo nhân dịp Thanh Minh giống như hỗ trợ người Khmer<br /> nghèo nhân Lễ Sen Đôn ta. Với những việc làm như thế này tuy nhỏ nhưng về<br /> mặt ý nghĩa ta thấy vô cùng lớn thể hiện được sự công bằng của Đảng và nhà<br /> nước trong việc thực hiện chính sách dân tộc.<br /> 2.5. Quan tâm đến những cơ sở và gia đình người có công với cách<br /> mạng.<br /> Cần Thơ thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ cộng<br /> đồng người Hoa cùng nhau chiến đấu bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của đất nước ta.<br /> Nhiều cơ sở thờ tự, tín ngưỡng, Chùa Miếu, Hội đoàn của cộng đồng người Hoa<br /> trong kháng chiến chống ngoại xâm là nơi nuôi chứa và hoạt động cách mạng.<br /> Chùa Ông (Quảng Triệu Hội Quán), quận Ninh Kiều là nơi hoạt động bí mật<br /> của Tổ chức “Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí hội”.<br /> Về gia đình có công với cách mạng trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ<br /> cứu nước ông Huỳnh Thuận phường Lê Bình, quận Cái Răng, thành phố Cần<br /> Thơ tham gia cách mạng, đóng góp nhiều tiền bạc, vãi. Từ năm 1959 đến năm<br /> 1975 ông Huỳnh Thuận đã ủng hộ cách mạng hơn 500 cuộn vãi, hơn 50 cây<br /> vàng lúc bấy giờ. Khi đất nước thống nhất ông tiếp tục tham gia công cuộc xây<br /> dựng và kiến thiết đất nước. Vào ngày 26 tháng 7 năm 2017 Chủ tịch nước Trần<br /> Đại Quang ký Quyết định truy tặng Huân chương Kháng chiến hạng Ba cho ông<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 564<br />  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Huỳnh Thuận “đã có thành tích trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước” 1.<br /> Nhưng gương điển hình của gia đình ông rất được ít người biết đến kể cả cán<br /> bộ làm công tác dân tộc ở quận và thành phố trong báo cáo “Họp mặt truyền<br /> thống cách mạng người Hoa Cần Thơ lần thứ VIII năm 2017” được thành phố<br /> tổ chức không thấy mời và nói đến gia đình Ông. Thiết nghĩ trong chiến tranh<br /> và thời bình gia đình Ông có nhiều đóng góp cho sự nghiệp cách mạng và xây<br /> dựng đất nước. Mà ngày nay khi Họp mặt được thành phố 2 năm tổ chức một<br /> lần, các dịp Tết Nguyên đán, Ngày Thương binh Liệt sĩ, thành phố và các đoàn<br /> công tác của cơ Trung ương đến thăm, tặng quà chức mừng mà quên đi sự đóng<br /> góp của gia đình Ông không một lời mời, không một câu thăm hỏi… Nên cán<br /> bộ làm công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc cần tránh các trường<br /> hợp như trên. Đối với họ phần quà tuy giá trị vật chất không lớn nhưng cái lớn<br /> nhất là họ biết Đảng và Nhà nước cùng nhân dân còn nhớ đến những đóng góp<br /> của gia đình họ cho sự nghiệp cách mạng. Gia đình họ mong muốn khi thành<br /> phố có các sự kiện như Họp mặt truyền thống Cách mạng người Hoa, Ngày<br /> Thương binh Liệt sĩ họ được chính quyền địa phương đến thăm hỏi, mời tham<br /> dự…nhưng cán bộ làm công tác dân tộc không làm được điều này.<br /> 2. 6. Cán bộ làm công tác dân tộc<br /> Cán bộ làm công tác dân tộc và thực hiện các chính sách dân tộc hiện<br /> nay đa phần không biết nói và viết, giao tiếp bằng tiếng dân tộc (tiếng Hoa) nên<br /> có khoảng cách giữa người làm công tác dân tộc và đồng bào dân tộc. Cán bộ<br /> trong hệ thống làm công tác dân tộc không có người dân tộc Hoa. Và đa phần<br /> không âm hiểu nhiều về phong tục tập quán tín ngưỡng của đồng bào Hoa.<br /> Thiếu đam mê và có tư tưởng không toàn tâm trong công tác dân tộc. Vì gốc độ<br /> nào đó về tâm lý được làm ở các Sở lớn thì tâm lý của cán bộ, công chức thấy<br /> thoải mái và hãnh diện hơn. Còn cán bộ làm công tác dân tộc có chúc e đè mặc<br /> cảm, thậm chí các Sở ngành của Nhà nước nhiều cán bộ công chức còn không<br /> biết Ban Dân tộc và chức năng nhiệm vụ của Ban Dân tộc. Từ đó ảnh hưởng<br /> đến niềm đam mê và tâm lý làm việc toàn tâm, toàn lực của cán bộ làm công<br /> tác dân tộc. Nên đều cần quan tâm hiện nay là công tác cán bộ, nhất là cán bộ<br /> làm công tác dân tộc phải có niềm đam mê về ngành nghề của mình và có tâm<br /> với nghề. Tâm lý và nguyện vọng của các tiền bối người Hoa ở Cần Thơ có<br /> mong muốn được một cán bộ làm công tác người Hoa am hiểu về phong tục tập<br /> <br /> <br /> 1<br /> . Tài liệu tác giả đi điền dã quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ.<br /> <br /> <br /> 565<br /> quán và văn hóa của họ. Không nhất thiết phải là người dân tộc Hoa nhưng<br /> quan trọng phải có tâm và niềm đam mê với công tác dân tộc nhất là c ông tác<br /> người Hoa.<br /> 2.7. Nhân rộng mô hình người Hoa có điều kiện chăm lo hỗ trợ người<br /> Hoa có đời sống khó khăn.<br /> Về chính sách hỗ trợ xây dựng khu dân cư tập trung cho đồng bào Khmer<br /> đã thực hiện gần đây. Nhìn chung hiệu quả đạt nhưng chưa bền vững. Nguyên<br /> nhân là chỉ tạo được nhà ở cho đồng bào Khmer mà các vấn đề phát sinh sau đó<br /> chưa được quan tâm giải quyết như: Thu nhập hàng ngày khi về khu dân cư<br /> sống? tại các khu dân cư có thuận lợi cho bà con đi Chùa hay không? Con cháu<br /> họ có thuận lợi đến Chùa học chữ Khmer hay không? và nhiều nguyên nhân<br /> khác ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của cộng đồng người Khmer dẫn đến<br /> một số hộ khi được bố trí vào khu dân cư không lâu họ có xu hướng về lại chổ<br /> cũ sinh sống… So với cộng đồng người Hoa họ có cách làm hay hơn k hả thi<br /> hơn là vận động người Hoa có điều kiện về kinh tế, người Hoa là chủ các doanh<br /> nghiệp, các Ban Quản lý, Ban Quản trị chùa, miếu người Hoa cùng nhau đóng<br /> góp tiền hỗ trợ cho gia đình người Hoa nghèo có đời sống khó khăn để họ sửa<br /> lại nhà, xây lại nhà mới… Với việc làm này sẽ không làm biến động lớn đến<br /> sinh hoạt đời sống hàng ngày của gia đình họ, giúp họ có niềm tin và phấn đấu<br /> hơn trong cuộc sống để vươn lên thoát nghèo. Mô hình này cần được nhân rộng<br /> ra trong việc thực hiện chính sách dân tộc thì hiệu quả sẽ được nhân lên gấp<br /> bội.<br /> <br /> <br /> 3. Kết Luận<br /> Cộng đồng các dân tộc thiếu số thành phố Cần Thơ đã cùng người Kinh<br /> (Việt) cộng cư, sinh sống tại vùng đất Tây Đô này họ đã tích cực tham gia vào<br /> các hoạt động văn hóa kinh tế, xã hội cùng nhau phát triển vùng đất Cần Thơ,<br /> khi có giặc ngoại xâm cộng đồng các dân tộc ở đây đoàn kết với các dân tộc<br /> anh em chiến đấu bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ điển hình là cuộc chiến tranh chống<br /> thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.<br /> Ngày nay, với nhiều chính sách của Đảng và Nhà nước tạo điều kiện, hỗ<br /> trợ cho cộng đồng các dân tộc thiểu số phát triển về đời sống văn hóa, kinh tế,<br /> giáo dục, y tế, xóa đói giảm nghèo, đầu tư các công trình trọng điểm như cầu,<br /> đường, trường trạm đến những nơi có đông đồng bào các dân tộc thiểu số sinh<br /> <br /> <br /> 566<br />  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> sống ….Tuy nhiên, để việc thực hiện các chính sách chăm lo về đời sống vật<br /> chất và tinh thần của đồng bào các dân tộc thiểu số được hoàn thiện hơn. Thì<br /> cần sự đoàn kết nhất trí cao của hệ thống chính trị từ cấp thành phố đến địa<br /> phương. Cán bộ làm công tác dân tộc phải hiểu được tiếng nói chữ viết, phong<br /> tục, tập quán tín ngưỡng của đồng bào các dân tộc thiểu số. Phải thường xuyên<br /> thăm hỏi trao đổi, trò truyện với họ để nắm được những tâm tư nguyện vọng<br /> chính đáng của đồng bào… Với một số ý kiến của tôi cảm nhận và nêu trên hy<br /> vọng rằng các chính sách của Đảng và Nhà nước hỗ trợ đến đồng bào các dân<br /> tộc thiểu số được đồng bộ và đạt hiệu quả cao trong thời gian tới./.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Chỉ thị số 62-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa VII) ngày 12 tháng 02<br /> năm 2011, về việc tăng cường công tác người Hoa trong tình hình mới.<br /> 2. Chỉ thị số 68-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng ngày 18 tháng 4 năm 1991<br /> về công tác ở vùng đồng bào dân tộc Khơ-me<br /> 3. Chỉ thị số 19-CT-TW của Ban Bí thư ngày 10 tháng 01 năm 2018 về tăng cường<br /> công tác ở vùng đồng bào dân tộc Khơ-me trong tình hình mới.<br /> 4. Phan An (2005), Người Hoa ở Nam Bộ, NXB Khoa học Xã hội.<br /> 5. Huỳnh Hoàng Ba (2017), Hệ thống nghĩa trang người Hoa ở Cần Thơ- Đặc<br /> trưng và ứng xử tộc người, Luận văn Thạc sĩ Văn hóa học, Trường đại học Trà<br /> Vinh.<br /> 6. Sơn Phước Hoan (Chủ biên) Sơn Ngọc Sang, Danh Sên (2002), Các lễ hội<br /> truyền thống của đồng bào Khmer Nam Bộ, NXB Giáo dục.<br /> 7. Báo cáo số 826/BC-BDT ngày 14 tháng 11 năm 2017 của Ban Dân tộc<br /> thành phố Cần Thơ Kết quả công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc<br /> năm 2017, phương hướng, nhiệm vụ năm 2018.<br /> 8. Báo cáo 71/BC-BDT ngày 29 tháng 01 năm 2018 của Ban Dân tộc thành<br /> phố Cần Thơ Truyền thống Cách mạng người Hoa Cần Thơ lần thứ VIII năm<br /> 2017. Kết quả thực hiện công tác người Hoa.<br /> 9. Huỳnh Minh (2001), Cần Thơ xưa, NXB Thanh Niên.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 567<br />