Nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, lối sống cho sinh viên các trường chuyên nghiệp khu vực Tây Bắc hiện nay

TẠP CHÍ KHOA HỌC<br /> Khoa học Xã hội, Số 5 (6/2016), tr<br /> <br /> <br /> NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG<br /> CHO SINH VIÊN CÁC TRƯỜNG CHUYÊN NGHIỆP KHU VỰC TÂY BẮC<br /> HIỆN NAY<br /> <br /> Nguyễn Văn Hồng, Vũ Mạnh Cường, Dương Xuân Lượng<br /> Trường Đại học Tây Bắc<br /> <br /> Tóm tắt: Giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh, sinh viên là một nội dung vô cùng quan trọng trong nhà trường<br /> nhằm đáp ứng mục tiêu giáo dục toàn diện. Nhà trường không chỉ dạy “Chữ” mà quan trọng nhất là dạy “Người”, dạy<br /> học sinh thành những con người có nhân cách tốt. Bài báo này xác định rõ nội dung, hình thức, lực lượng thực hiện công<br /> tác giáo dục đạo đức, lối sống cho sinh viên; đánh giá mặt tích cực và hạn chế của công tác này để rút ra bài học định<br /> hướng công tác giáo dục đạo đức lối sống cho sinh viên các trường chuyên nghiệp trên địa bàn khu vực Tây Bắc.<br /> Từ khóa: Giáo dục, đạo đức, lối sống, sinh viên.<br /> <br /> I. Đặt vấn đề<br /> Trong xu thế hội nhập toàn cầu hóa hiện nay, giáo dục trong các nhà trường chuyên<br /> nghiệp có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục đạo đức, lối sống. Sản phẩm của công tác đào<br /> tạo là tạo ra nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Những<br /> tác động của nền kinh tế thị trường đã và đang tạo ra những biến động về giá trị đạo đức trong xã<br /> hội và trong tầng lớp sinh viên. Nhà trường cần có sự quan tâm đúng mức và có những biện pháp<br /> giáo dục đạo đức, lối sống cho sinh viên thích hợp nhằm tạo ra sự định hướng tác động thống<br /> nhất, hạn chế được những ảnh hưởng tiêu cực và phát huy được những mặt tích cực giúp sinh<br /> viên rèn luyện những phẩm chất đạo đức nói chung và phẩm chất đạo đức nghề nghiệp nói riêng<br /> để họ vững bước vào cuộc sống lao động nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp ra trường.<br /> II. Nội dung nghiên cứu<br /> 2.1 Tổ chức nghiên cứu<br /> Mục tiêu nghiên cứu. Khái quát hóa về nội dung, hình thức, chủ thể tham gia giáo dục đạo<br /> đức, lối sống cho sinh viên trong các trường chuyên nghiệp; phân tích hạn chế để đề ra biện pháp<br /> tăng cường chất lượng công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho sinh viên các trường chuyên<br /> nghiệp trên địa bàn khu vực Tây Bắc hiện nay.<br /> 2.2. Nội dung nghiên cứu<br /> Chúng tôi tập trung nghiên cứu vấn đề giáo dục đạo đức, lối sống cho sinh viên các<br /> trường chuyên nghiệp khu vực Tây Bắc hiện nay, bao gồm:<br /> - Nội dung giáo dục đạo đức,<br /> - Hình thức giáo dục đạo đức mà các trường chuyên nghiệp trên địa bàn đã và đang thực<br /> hiện.<br /> - Những lực lượng tham gia công tác giáo dục đạo đức<br /> 20<br />  - Một số kết quả giáo dục đạo đức đã đạt được<br /> - Một số hạn chế và nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong công tác giáo dục đạo đức.<br /> Trên cơ sở đó chúng tôi đề xuất một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức,<br /> lối sống cho sinh viên các trường chuyên nghiệp khu vực Tây Bắc.<br /> - Địa bàn (quan sát hay phân tích báo cáo hoặc tìm hiểu sản phẩm nào đó ở trường nào).<br /> Chúng tôi tiến hành nghiên cứu dựa trên sự phân tích các báo cáo, phỏng vấn cán bộ, giảng viên<br /> phụ trách công tác chính trị của một số trường chuyên nghiệp trên địa bàn khu vực Tây Bắc, bao<br /> gồm: Trường Đại học Tây Bắc, Trường Cao đẳng Sơn La, Trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên<br /> và Trường Cao đẳng cộng đồng Lai Châu.<br /> 2.3. Kết quả nghiên cứu<br /> Nội dung giáo dục ĐĐLS<br /> Qua khảo sát, chúng tôi nhận thấy các trường chuyên nghiệp khu vực Tây Bắc đều thực<br /> hiện các nội dung giáo dục đạo đức, lối sống theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Cụ thể,<br /> Nội dung giáo dục ĐĐLS tập trung vào các khía cạnh sau: [4]<br /> Giáo dục phẩm chất chính trị: Giáo dục lòng yêu nước, niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng<br /> để hình thành dần bản lĩnh chính trị; ý thức chấp hành đường lối chủ trương của Đảng, pháp luật<br /> của Nhà nước; thái độ tích cực tham gia các hoạt động chính trị, xã hội, nhận ra và phê phán âm<br /> mưu, thủ đoạn chính trị thù địch.<br /> Giáo dục đạo đức: Giáo dục lòng nhân ái, bao dung, độ lượng, biết trân trọng các giá trị đạo<br /> đức tốt đẹp của dân tộc; nhận thức và hành vi đúng đắn của công dân theo các chuẩn mực xã hội;<br /> phê phán các hành vi không phù hợp chuẩn mực đạo đức xã hội; đạo đức nghề nghiệp và tác phong<br /> công nghiệp, hiện đại.<br /> Giáo dục lối sống: Giáo dục nhận thức, hành vi, thói quen của lối sống văn minh, tiến bộ, phù<br /> hợp với bản sắc dân tộc Việt Nam; trách nhiệm của cá nhân trước tập thể và cộng đồng, biết ủng hộ,<br /> khuyến khích những biểu hiện của lối sống văn minh, tiến bộ, phù hợp với bản sắc dân tộc, biết phê<br /> phán những biểu hiện của lối sống lạc hậu, ích kỷ; ý thức công dân của xã hội hiện đại, sống và làm<br /> việc theo pháp luật.<br /> Trong nhà trường HSSV đang được giáo dục những phẩm chất ĐĐLS rất cơ bản như:<br /> Trung thực, trách nhiệm, giữ chữ tín, tự tin, tự chủ, kính trọng, biết ơn, yêu quý gia đình, giữ gìn<br /> bản sắc văn hóa dân tộc, tôn trọng lẽ phải, tôn trọng mọi người và nội quy pháp luật, kiên trì,<br /> bảo vệ môi trường và chia sẻ với người khác, hợp tác, khoan dung, sống lành mạnh, gọn<br /> gàng, tiết kiệm, tình bạn, tình yêu trong sáng không vụ lợi, yêu lao động.<br /> Hình thức thực hiện giáo dục ĐĐLS<br /> Tổ chức quán triệt và triển khai thực hiện các quy định về công tác giáo dục phẩm chất<br /> chính trị, ĐĐLS cho toàn bộ HSSV nhà trường. Tổ chức Tuần sinh hoạt công dân - HSSV đầu<br /> khoá, đầu năm, cuối khoá học. Trong tuần lễ này, kết hợp phổ biến, quán triệt các chủ trương lớn<br /> <br /> <br /> 21<br /> của Đảng, pháp luật của Nhà nước có liên quan đến HSSV và quy định khác của nhà trường, địa<br /> phương.<br /> Lựa chọn, lồng ghép, tích hợp các nội dung giáo dục tư tưởng chính trị, ĐĐLS thích hợp<br /> vào hoạt động giảng dạy, học tập của chương trình chính khoá. Kết hợp đưa vào giảng dạy và học<br /> tập trong các môn lí luận Mác - Lê nin, lí luận chính trị, pháp luật, quốc phòng, một số môn<br /> chuyên ngành. Giáo dục ĐĐLS cho người học thông qua các môn lí luận là phù hợp vì bản thân<br /> các môn này có nhiệm vụ trang bị cho họ thế giới quan và phương pháp luận. Hiện nay, giáo dục<br /> ĐĐLS được thông qua các môn lí luận chính trị được cán bộ, giáo viên được coi trọng.<br /> Thông qua các hoạt động rèn luyện kĩ năng như tham gia các câu lạc bộ học tập, sở thích,<br /> văn hóa văn nghệ, TDTT. Ở đó, người tham gia được thể nghiệm khả năng bản thân và tiếp thu<br /> kinh nghiệm của người khác. Các kĩ năng được dần dần bổ sung và hoàn thiện hơn như: Học tập,<br /> nghiên cứu khoa học, tổ chức và tham gia hoạt động xã hội, kĩ năng sống, kĩ năng nghề nghiệp, kĩ<br /> năng mềm,… Ở nhiều trường, các câu lạc bộ đã trở thành môi trường thực hành rèn luyện cho<br /> HSSV. Các hoạt động này có tác dụng rất tốt và đang phát triển.<br /> Thông qua tổ chức các hoạt động đối thoại với HSSV và các kênh thông tin để nắm tình<br /> hình HSSV, chuẩn bị cho lãnh đạo nhà trường, lãnh đạo khoa đối thoại trực tiếp với HSSV thuộc<br /> phạm vi quản lí. Tổ chức giao ban thường xuyên với cán bộ lớp, Đoàn Thanh niên, Hội SV để xử<br /> lí kịp thời các nhu cầu, vướng mắc theo khả năng hiện có của nhà trường. Các hoạt động tự quản<br /> của HSSV trong các hoạt động rèn luyện và sự tham gia của họ trong xây dựng nhà trường đã<br /> ngày càng phát huy tích cực cho sự phát triển của nhà trường. Sự đổi mới trong phương thức đào<br /> tạo theo tín chỉ có tác động mạnh mẽ phát huy dân chủ, chủ động của người học.<br /> Thông qua các phong trào tương thân tương ái: Tổ chức các hoạt động hỗ trợ, giúp đỡ,<br /> quyên góp hỗ trợ bạn khó khăn, tình nguyện tiếp sức mùa thi, hỗ trợ người gặp khó khăn trong<br /> bão lũ, ở vùng sâu vùng xa vùng khó khăn. Các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, thăm và tặng quà<br /> người có hoàn cảnh khó khăn được HSSV hưởng ứng, tham gia tự nguyện nhiều.<br /> Giáo dục ĐĐLS trong trường được thực hiện thông qua việc thông tin, hướng dẫn người học<br /> tự giác thực hiện Quy chế đánh giá kết quả rèn luyện SV [5]. Nội dung Quy chế này bao quát toàn bộ<br /> các hoạt động rèn luyện ĐĐLS của HSSV, được cụ thể hóa thành các nội dung cụ thể, phù hợp với<br /> điều kiện của mỗi nhà trường.<br /> Giáo dục ĐĐLS thông qua các hoạt động của Đoàn Thanh niên, Hội SV. Rất nhiều phong<br /> trào đã lôi cuốn HSSV tham gia như: Tiếp sức mùa thi, tình nguyện hè, vì cộng đồng, hiến máu<br /> nhân đạo<br /> Giáo dục ĐĐLS thông qua triển khai thực hiện các cuộc vận động, phong trào như: Học<br /> tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; Nói không với gian lận trong thi cử và bệnh<br /> thành tích trong giáo dục; Mỗi thầy, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo.<br /> Lực lượng thực hiện công tác giáo dục ĐĐLS<br /> <br /> <br /> 22<br />  Trong nhà trường hiện nay lực lượng chủ lực tham gia giáo dục ĐĐLS là Giáo viên chủ<br /> nhiệm, Lãnh đạo nhà trường, khoa, Đoàn Thanh niên, Hội SV, Giáo viên chuyên môn. Nhiệm vụ<br /> giáo dục ĐĐLS cho HSSV bao gồm:<br /> - Trang bị cho HSSV những kiến thức về các giá trị, các chuẩn mực đạo đức và lối sống của<br /> xã hội;<br /> - Bồi dưỡng cho HSSV thái độ đúng đắn về ĐĐLS;<br /> - Hình thành và phát triển ở HSSV các hành vi và thói quen.<br /> Sự phối hợp tham gia của chính quyền địa phương, công an, đoàn thể xã hội là rất quan<br /> trọng cho các hoạt động giáo dục trong nhà trường. Vai trò của công an, chính quyền địa phương<br /> được đánh giá cao trong việc đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, nhất là ở khu vực<br /> quanh trường, nơi cư trú của người học.<br /> Một số kết quả đạt được trong công tác giáo dục ĐĐLS cho SV khu vực Tây Bắc<br /> Hầu hết HSSV được tiếp cận và hiểu về đường lối, chính sách, pháp luật, nội quy, quy<br /> định có liên quan đến công tác rèn luyện, giáo dục ĐĐLS thông qua truyền đạt tập trung hoặc<br /> môn học, hoạt động ngoại khóa, tài liệu hướng dẫn hàng năm. Tất cả các trường đều tổ chức<br /> Tuần sinh hoạt công dân – HSSV, trong đó các nội dung này đều được cập nhật kịp thời. Đồng<br /> thời qua hệ thống thông tin của trường, khoa, lớp, giáo viên, giảng viên, cán bộ phòng Công tác<br /> HSSV, các phòng ban, các thông tin được cụ thể hóa và hướng dẫn cụ thể hơn.<br /> Hệ thống thiết chế văn hóa, thư viện, hỗ trợ HSSV trong học tập, vui chơi, sinh hoạt hàng<br /> ngày tốt hơn. Nhiều câu lạc bộ hoạt động có hiệu quả hơn, thu hút đông HSSV tham gia. Một số<br /> chương trình giáo dục kĩ năng sống, kĩ năng mềm, giá trị sống được đưa vào ở nhiều trường được<br /> sự hưởng ứng của số đông người học. Hoạt động ngoại khóa phong phú, đa dạng hơn như tham<br /> quan bảo tàng, di tích, hội thảo chuyên đề, hội thi, hội diễn văn hóa, văn nghệ, thể thao, hoạt<br /> động câu lạc bộ đã thu hút sự tham gia của HSSV ngày càng đông và tự giác hơn.<br /> Kết quả đánh giá về rèn luyện thông qua thực hiện Quy chế rèn luyện có kết quả ngày<br /> càng cao hơn. Phần lớn HSSV đạt kết quả rèn luyện khá, tốt, rất ít người có kết quả trung bình. Tỉ<br /> lệ rèn luyện tốt chiếm đa số, không có người đạt mức trung bình.<br /> Chất lượng và hiệu quả công tác giáo dục đạo đức lối sống HSSV có thể thấy được qua<br /> biểu hiện của người học. Nhận thức và sự tham gia của HSSV trong các sự kiện chính trị, truyền<br /> thống của đất nước, địa phương, nhà trường ngày càng có tỉ lệ cao với hiệu quả tốt hơn. HSSV<br /> biết tự hào về truyền thống và danh dự nhà trường, biết kính trọng thầy cô giáo, đoàn kết với bạn<br /> bè, ứng xử có văn hóa, có ý thức tổ chức kỉ luật (tỉ lệ vi phạm kỉ luật, pháp luật giảm cả về vụ<br /> việc và mức độ). Người học tích cực và chủ động, tự giác hơn trong học tập, rèn luyện. Ngay cả<br /> trong tình huống bị kẻ xấu kích động, HSSV vẫn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, làm theo<br /> sự chỉ đạo của lãnh đạo trường, không để xảy ra các vụ việc lớn đáng tiếc nào xảy ra. Sự ổn định<br /> chính trị và sự tích cực tham gia của HSSV là kết quả cao nhất của công tác giáo dục ĐĐLS<br /> HSSV.<br /> <br /> 23<br />  Hệ thống văn bản quy định về công tác HSSV đã được hoàn thiện cơ bản đáp ứng nhu cầu<br /> của các nhà trường. Đa số các trường đã cụ thể hóa các văn bản của Bộ, ngành, địa phương để<br /> thực hiện cho trường mình. Công tác giáo dục phẩm chất, ĐĐLS được quy định thành văn bản<br /> quy phạm pháp luật từ năm 2007 [4]. Trước đó, quy chế rèn luyện quy định nội dung cơ bản<br /> trong đánh giá phẩm chất, ĐĐLS HSSV các trường đào tạo được ban hành. Dựa trên quy định cơ<br /> bản của Quy chế này, các trường cụ thể hóa việc đánh giá HSSV nhà trường. Qua hơn 10 năm<br /> thực hiện, tuy cần phải cập nhật thêm nhưng về cơ bản đã đáp ứng được nhu cầu đánh giá ĐĐLS<br /> của người học.<br /> Vai trò của Đoàn Thanh niên trường trong việc định hướng giá trị sống, giáo dục ĐĐLS<br /> được thể hiện ngày càng rõ qua các phong trào tình nguyện, hoạt động văn hóa, thể thao, hoạt<br /> động xã hội, vì cộng đồng, đền ơn đáp nghĩa, hỗ trợ khó khăn, khuyến khích vượt khó. Sự phối<br /> hợp của Đoàn Thanh niên, Hội SV với phòng công tác HSSV đã trở thành nề nếp và có hiệu quả<br /> tốt hơn ở nhiều trường.<br /> Việc triển khai thực hiện các cuộc vận động, phong trào đã có hiệu quả tốt và thiết thực<br /> hơn. Cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh có tác động đến toàn<br /> bộ hệ thống chính trị trong giáo dục ĐĐLS cho HSSV. Ở nhiều trường đã tạo ra sự phối hợp<br /> đồng bộ của cấp ủy, Ban Giám hiệu, các đoàn thể khác, cán bộ, giáo viên, nhân viên và HSSV.<br /> Một số trường có xây dựng được quy định về chuẩn mực ĐĐLS của HSSV nhà trường.<br /> Hàng năm, trên cơ sở hướng dẫn của Bộ GDĐT, các Bộ ngành chủ quản, địa phương, tất<br /> cả các nhà trường đã tổ chức Tuần sinh hoạt công dân - HSSV cho toàn bộ HSSV nhà trường.<br /> Hoạt động này là bước khởi đầu cho ổn định nề nếp, trật tự kỉ cương và hoạt động của nhà trường<br /> hàng năm.<br /> Một số hạn chế trong công tác giáo dục ĐĐLS cho SV khu vực Tây Bắc<br /> Phương pháp và hình thức giáo dục ĐĐLS cho HSSV ít đổi mới, ít hấp dẫn, hứng thú.<br /> Điểm khác biệt căn bản giữa giáo dục đại học so với giáo dục phổ thông là ở chỗ phát huy tinh<br /> thần chủ động, tự giác, tự học, tự nghiên cứu, tự vận dụng của người học. Giảng viên đại học, cao<br /> đẳng chỉ hướng dẫn và định hướng, hỗ trợ học tập và nghiên cứu cho HSSV. Tuy nhiên, một số<br /> giảng viên, đặc biệt là giảng viên trẻ còn thiếu kinh nghiệm, chưa làm tốt được việc định hướng<br /> và chưa có kinh nghiệm trong giáo dục ĐĐLS, chưa tạo ra sự hấp dẫn trong giảng dạy. Có một<br /> bộ phận GV chưa quan tâm đến giáo dục ĐĐLS cho HSSV, chủ yếu là chú trọng về chuyên môn,<br /> môn học.<br /> Tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ tổ chức giáo dục ĐĐLS cho HSSV trong các trường đào tạo<br /> chưa có nhiều, chưa được đầu tư xây dựng nên nhiều trường lúng túng trong việc tự nâng cao<br /> chuyên môn cho cán bộ, giáo viên.<br /> Tổ chức rèn luyện kĩ sống, kĩ năng mềm có tác dụng rất tốt trong việc chuyển tải nội dung<br /> giáo dục ĐĐLS thành hành vi và nếp sống của người học. Kĩ năng mềm tuy có được một số<br /> <br /> <br /> 24<br /> trường đưa vào chương trình hoạt động, nhưng chưa thực sự đi vào chiều sâu, thiếu nhiều điều<br /> kiện triển khai.<br /> Sự phối hợp trong giáo dục đạo đức lối sống giữa nhà trường và gia đình, địa phương tuy<br /> có được cải thiện nhưng nhìn chung còn chưa sâu sát, chưa chặt chẽ và chưa trở thành nề nếp có<br /> hiệu quả. Những biểu hiện tư tưởng chính trị, ĐĐLS của HSSV ở ngoại trú là rất khó có thông tin<br /> và khó triển khai tổ chức giáo dục.<br /> Công tác tư vấn tâm lí, hướng nghiệp bước đầu thực hiện nhưng còn chưa đáp ứng được<br /> nhu cầu người học và còn thiếu rất nhiều về điều kiện và cơ chế hoạt động.<br /> Đội ngũ cán bộ công tác HSSV, cán bộ Đoàn, Hội còn chưa được đào tạo cơ bản, chưa<br /> được bồi dưỡng theo chương trình chuyên môn nghiệp vụ thường xuyên. Nhiều người có năng<br /> lực và tâm huyết được bố trí vào công tác giáo dục ĐĐLS đã tích lũy dần kinh nghiệm và hoàn<br /> thành tốt nhiệm vụ. Tuy nhiên, có một số người vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu công tác do cả lí<br /> do năng lực, chuyên môn và tâm lí. Nếu có chương trình đào tạo nghiệp vụ về công tác này thì sẽ<br /> hỗ trợ cho công việc tốt hơn.<br /> Đoàn Thanh niên, Hội SV có tác dụng lớn trong giáo dục ĐĐLS cho HSSV trong các nhà<br /> trường. Tuy nhiên ở nhiều trường, Đoàn Thanh niên, Hội SV chưa cụ thể hóa nội dung giáo dục<br /> phù hợp, phương pháp giáo dục còn chưa hấp dẫn, tỉ lệ tập hợp HSSV thấp, nhiều hoạt động chỉ<br /> đến với người tích cực, chưa đến với nhóm HSSV đặc thù. Một số phong trào còn hình thức,<br /> thiếu hiệu quả, nội dung chưa thực sụ phù hợp. Công tác tổng kết, đánh giá, nhân rộng điển hình<br /> tốt còn lúng túng.<br /> Nguyên nhân của những hạn chế<br /> Do sự thiếu hiểu biết về kĩ năng sống, pháp luật, chuẩn mực xã hội. Cùng với đó là do ý<br /> thức của họ chưa tốt, còn đua đòi, lai căng, quá thực dụng, bị ảnh hưởng từ tiêu cực xã hội và qua<br /> phim ảnh, sách báo. Nguyên nhân tiếp theo là do phương pháp giáo dục chưa hấp dẫn, còn thiếu<br /> CSVC, cách thi cử, kiểm tra, đánh giá chỉ chú trọng đến các môn chuyên môn mà chưa quan tâm<br /> đến ĐĐLS..<br /> Một số giảng viên, giáo viên chỉ quan tâm đến dạy chuyên môn, dạy “chữ” mà chưa chưa<br /> quan tâm đến dạy “người”, dạy kĩ năng bổ trợ cho chuyên môn và cho cuộc sống.<br /> Một nguyên nhân nữa là do còn thiếu sân chơi và cơ sở vật chất, phương tiện phục vụ cho<br /> công tác giáo dục ĐĐLS HSSV.<br /> Sự phối hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường trong công tác này còn lỏng lẻo,<br /> chưa có cơ chế phù hợp ở rất nhiều nơi, nhất là chưa có chế tài hữu hiệu thực hiện. Mối<br /> quan hệ giữa nhà trường với gia đình người học ở đại học, cao đẳng, TCCN là rất khác so với phổ<br /> thông. Hầu hết các trường không có mối liên hệ trực tiếp, thường xuyên với phụ huynh HSSV.<br /> Phần vì gia đình ở xa, đặc biệt là do người học đã đủ tuổi và chịu trách nhiệm công dân trong<br /> việc học tập và rèn luyện của mình, không cần bảo trợ như ở phổ thông. Trong khi đó, rất nhiều<br /> <br /> <br /> 25<br /> HSSV còn bỡ ngỡ với cuộc sống tự lập, đặc biệt là HSSV khu vực Tây Bắc là vùng núi, vùng<br /> sâu, vùng xa, gia đình khó khăn.<br /> Các thế lực thù địch không chỉ tập trung vào việc xuyên tạc các vấn đề chính trị mà còn<br /> thông qua tuyên truyền văn hóa khơi dậy thị hiếu thấp hèn, phản động, đồi trụy, bạo lực để tác động<br /> đến HSSV. Một số người ham lối sống hưởng thụ, đua đòi đã bị tác động và có lối sống lệch lạc, xa<br /> lạ với truyền thống tốt đẹp của dân tộc.<br /> Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, lối sống cho sinh viên<br /> Để thực hiện tốt công tác giáo dục ĐĐLS thì trước hết cấp ủy Đảng phải quan tâm chỉ đạo<br /> phối hợp đồng bộ, Lãnh đạo trường tích cực chỉ đạo, tổ chức thực hiện; toàn bộ hệ thống chính trị<br /> của nhà trường tập trung thực hiện.<br /> Có kế hoạch dài hạn, hàng năm và bố trí kinh phí, người thực hiện phù hợp. Khi triển khai<br /> phải tìm thời điểm thích hợp, tránh trường hợp triển khai vào những lúc HSSV đang giữa kì thực<br /> tập, ôn thi hoặc tổ chức nhiều hoạt động vào cùng một khoảng thời gian, gây quá tải cho hoạt<br /> động nhà trường. Khi xây dựng kế hoạch cần trao đổi và liên hệ chặt chẽ với các tổ chức, đoàn<br /> thể, địa phương ở các nội dung liên quan để khi triển khai được đồng bộ và ủng hộ của các lực<br /> lượng trong và ngoài trường.<br /> Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm, trợ lí học tập, cán bộ tư vấn tâm lí HSSV.<br /> Người giáo dục phải gương mẫu, hiểu biết tâm lí người học, có chuyên môn và tâm huyết trong<br /> giáo dục ĐĐLS cho HSSV. Xác định giáo dục ĐĐLS phải gắn liền với đào tạo chuyên môn, cán<br /> bộ giáo viên chuyên môn cần kết hợp giáo dục ĐĐLS trong công việc của mình và là tấm gương<br /> để người học noi theo.<br /> Có cơ chế kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả rèn luyện của HSSV. Đặc biệt chú trọng<br /> phát hiện và có giải pháp kịp thời hỗ trợ, xử lí đối với những biểu hiện sai lệch về đạo đức lối<br /> sống, thái quá trong các mối quan hệ, giao tiếp, ứng xử, ăn mặc, vui chơi,…<br /> Phát huy vai trò tự học tập, tự rèn luyện tu dưỡng, tự quản của HSSV trong các hoạt động<br /> của nhà trường. Hình thành nhu cầu, động cơ phấn đấu trong học tập, rèn luyện, làm cho mỗi<br /> người tự giác, tự vươn lên trong điều kiện của mình. Đây là điều kiện quyết định sự thành công<br /> trong rèn luyện ĐĐLS của mỗi người.<br /> Trong trường, cần giao một đơn vị chủ trì công tác này và xây dựng được cơ chế phối hợp<br /> chặt chẽ giữa phòng Công tác HSSV với Đoàn Thanh niên, các khoa, phòng ban của nhà trường<br /> trong giáo dục ĐĐLS HSSV. Cơ chế này được cụ thể hóa thành quy định, có kiểm tra, đánh giá,<br /> khen thưởng, kỉ luật kịp thời. Cụ thể hóa nội dung công tác giáo dục ĐĐLS thành quy định cụ thể,<br /> trong đó có quy định về quy tắc ứng xử văn hóa của cán bộ, giảng viên, giáo viên, nhân viên,<br /> HSSV nhà trường.<br /> Tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ tạo sân chơi lành mạnh, nâng cao nhận thức và<br /> kĩ năng nghề, kĩ năng sống, kĩ năng tham gia công tác xã hội cho HSSV. Chọn nội dung, phương<br /> <br /> <br /> 26<br /> pháp, người thực hiện phù hợp, tạo sự tham gia tự giác, hứng thú của HSSV. Tăng cường sự tự<br /> quản của HSSV.<br /> Nhà trường phối hợp để tạo môi trường lành mạnh cho HSSV học tập, rèn luyện ở nhà<br /> trường, gia đình và xung quanh trường. Trong khi xã hội còn nhiều phức tạp, tệ nạn xã hội, tiêu<br /> cực thì chúng ta có thể vẫn giữ được môi trường lành mạnh ở mức độ phù hợp cho HSSV học tập<br /> và rèn luyện. Muốn vậy thì bản thân mỗi gia đình phải gương mẫu, mỗi nhà trường phải có kỉ<br /> cương, mỗi địa phương phải có giải pháp hữu hiệu đảm bảo an ninh trật tự, nhất là xung quanh<br /> khu vực trường. Sự phối hợp này phải được cả gia đình, nhà trường, chính quyền địa phương<br /> đồng thuận, cam kết và thực hiện có hiệu quả cụ thể.<br /> Kết luận<br /> Trong công tác giáo dục đào tạo, Đảng và Nhà nước ta đặc biệt coi trọng giáo dục đạo<br /> đức, lối sống cho HSSV. Sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước hiện nay đòi hỏi nhà<br /> trường phải chú trọng cả“dạy chữ” và “dạy nghề”.<br /> <br /> Giáo dục đạo đức lối sống cho HSSV là nhiệm vụ vô cùng quan trong và rất cần thiết.<br /> Đây là vấn đề lớn trong chiến lược con người mà Đảng và Nhà nước ta xác định phải quan tâm<br /> trong thời kì đổi mới, thời kì công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước. Khi tiến hành công tác<br /> này, các nhà trường cần xác định rõ kế hoạch, nội dung, chương trình cụ th; vận dụng hình thức<br /> thực hiện phong phú, hấp dẫn phù hợp với đặc điểm của từng trường và từng khu vực. Xác định<br /> rõ lực lượng tham gia công tác giáo dục đạo đức lối sống với chức năng nhiệm vụ cụ thể, xác<br /> định cơ chế phối hợp và có sự kiểm tra, giám sát rõ ràng.<br /> <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> [1]. Lê Thị Tuyết Ba (2003), “Chuẩn mực đạo đức trong bối cảnh của nền kinh tế thị<br /> trường ở nước ta hiện nay, Tạp chí Triết học, (1), tr. 9-11.<br /> [2]. Trần Hậu Kiêm – Đoàn Đức Hiếu (2004), Hệ thống phạm trù đạo đức học và giáo<br /> dục đạo đức cho sinh viên, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội..<br /> [3]. Trần Sỹ Phán (1999), Giáo dục đạo đức đối với sự hình thành và phát triển nhân<br /> cách sinh viên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, Luận án tiến sĩ Triết học, Học viện Chính trị<br /> quốc gia Hồ Chí Minh.<br /> [4]. Quyết định số 50/2007/QĐ-BGDĐT, ngày 29 tháng 8 năm 2007 của Bộ Giáo dục và<br /> Đào tạo. về việc ban hành Quy định về công tác giáo dục phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống<br /> cho học sinh, sinh viên trongcác đại học, học viện, trường đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên<br /> nghiệp.<br /> [5]. Quyết định số 60/2007/QĐ-BGDĐT, ngày 16 tháng 10 năm 2007 về việc ban<br /> hànhBan hành Quy chế đánh giá kết quả rèn luyện của học sinh, sinh viên cáccơ sở giáo dục đại<br /> học và trường trung cấp chuyên nghiệp hệ chính quy<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 27<br />  IMPROVING EDUCATION ETHICS, THE LIFESTYLE FOR THE<br /> STUDENT IN NORTHWEST REGION TODAY<br /> Nguyen Van Hong, Vu Manh Cuong, Duong Xuan Luong<br /> Tay Bac University<br /> <br /> Abstract: Moral education and lifestyle for pupils and students is a very important content in colleges and<br /> universities to meet the goal of a comprehensive education. They not only teaches "The knowledge" but most<br /> important is to teach Teachers council"personality", teaches students to people with good character. This paper<br /> clearly define the content and form, the Teachers council of moral education and lifestyle for students; assess the<br /> positives and drawbacks of this work to draw lessons oriented moral education for students living professional<br /> schools in the area of Northwest of Vietnam.<br /> <br /> Keywords: Education, moral, lifestyle, student.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 28<br />