ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ---------------
TRỊNH THỊ THÙY LINH
NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐÀO TẠO NGHỀ
CHO NGƢỜI KHUYẾT TẬT VẬN ĐỘNG
QUA CÁC HOẠT ĐỘNG TRỢ GIÚP CỦA CTXH
(NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP TRƯỜNG TRUNG CẤP KINH TẾ- DU LỊCH HOA SỮA)
LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG TÁC XÃ HỘI
Hà Nội – 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ---------------
TRỊNH THỊ THÙY LINH
NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐÀO TẠO NGHỀ
CHO NGƢỜI KHUYẾT TẬT VẬN ĐỘNG
QUA CÁC HOẠT ĐỘNG TRỢ GIÚP CỦA CTXH
(NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP TRƯỜNG TRUNG CẤP KINH TẾ- DU LỊCH HOA SỮA)
Chuyên ngành Công tác xã hội
Mã số: 60 90 01 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG TÁC XÃ HỘI
Ngƣờ ƣớng d n o ọc: GS.TS. ĐẶNG CẢNH KHANH
Hà Nội – 2016
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan: Luận văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân
tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của GS.TS Đặng Cảnh
Khanh. Các số liệu, những kết luận nghiên cứu được trình bày trong luận văn
này trung thực.
Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Hà Nội, ngày 16/03/2016
Học viên
Trịnh Thị Thùy Linh
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình làm luận văn, tôi xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc tới
GS.TS Đặng Cảnh Khanh là người đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tận tình tôi
trong suốt quá trình thực hiện đề tài này.
Tôi chân thành cảm ơn Khoa và tất cả các thầy cô giáo trong Khoa Xã
hội học – Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn đã trang bị kiến thức
và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong thời gian học tập và thực hiện luận văn
tại trường.
Tôi chân thành cám ơn lãnh đạo trường Trung cấp Kinh tế- Du lịch Hoa
Sữa đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành việc thu thập
số liệu phục vụ luận văn này.
Đồng thời, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới những người thân trong gia
đình, bạn bè đã luôn bên cạnh quan tâm, giup đỡ tôi trong suốt quá trình làm
luận văn.
Xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 7
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 7
2. Tổng quan Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam ............................................ 9
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................. 11
4. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu ............................................. 12
5. Câu hỏi nghiên cứu ..................................................................................... 13
6. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 13
7. Nội dung luận văn ........................................................................................ 14
PHẦN NỘI DUNG ........................................................................................ 15
CHƢƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO
NGƢỜI KHUYẾT TẬT VẬN ĐỘNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG CTXH
......................................................................................................................... 15
1.1. Lý luận về ngƣời khuyết tật vận động ................................................. 15
1.1.1. Một số Khái niệm ................................................................................. 15
1.1.2. Các dạng khuyết tật .............................................................................. 16
1.2. lý luận về đào tạo nghề c o ngƣời khuyết tật vận động tạ trƣờng
Hoa Sữa .......................................................................................................... 17
1.3. Lý luận về việc làm c o Ngƣời khuyết tật vận động tạ trƣờng Hoa
Sữa .................................................................................................................. 18
1.4. Lý luận về công tác xã hộ đối vớ ngƣời khuyết tật vận động tại Hoa
Sữa: ................................................................................................................. 18
1.4.1. Các khái niệm .............................................................................................. 19
1.4.2. Lý thuyết ứng dụng trong nghiên cứu ................................................... 20
1.4.2.1. Thuyết nhu cầu ................................................................................... 20
1.4.2.2. Thuyết hệ thống .................................................................................. 22
1.5. Các yếu tố ản ƣởng tới vấn đề đào tạo nghề c o ngƣời khuyết tật
vận động ......................................................................................................... 25
1
1.5.1. Bối cảnh Kinh tế - Xã hội và nhu cầu đào tạo nghề cho người khuyết
tật vận động .................................................................................................... 25
1.5.2. Quan điểm của Đảng và nhà nước về ĐTN cho NKT ....................... 26
1.5.3. Phương thức tổ chức đào tạo nghề ..................................................... 28
CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG ĐÀO TẠO NGHỀ CHO NGƢỜI
KHUYẾT TẬT VẬN ĐỘNG TẠI TRƢỜNG TRUNG CẤP KT-DL HOA
SỮA ................................................................................................................. 31
2.1. K á quát c ung về sự r đờ củ trƣờng Trung cấp KT-DL Ho Sữ
......................................................................................................................... 31
2.1.1. Tóm tắt lịch sử hình thành và phát triển ............................................ 31
2.1.2. Những thuận lợi và khó khăn trong hoạt động .................................. 32
2.1.3. Cơ sở vật chất ....................................................................................... 33
2.2. Cơ cấu tổ chức ........................................................................................ 35
2.2.1. Các phòng ban chức năng ................................................................... 35
2.2.2. Đội ngũ cán bộ, giáo viên trường TC KT-DL Hoa Sữa ..................... 36
2.3. Thực trạng về học sinh .......................................................................... 40
2.4. Thực trạng về công tác đào tạo nghề và giới thiệu việc làm cho học
sinh tạ Trƣờng TC KT-DL Hoa Sữa .......................................................... 45
2.4.1. Thực trạng đào tạo nghề ...................................................................... 45
2.4.1.1. Các ngành nghề đào tạo .................................................................... 45
2.4.1.2. Nội dung đào tạo ................................................................................ 48
2.4.1.3. Cấp bằng đào tạo ............................................................................... 52
2.4.2. Thực trạng giới thiệu và tạo việc làm cho người khuyết tật vận động
......................................................................................................................... 52
2.5. Đán g á c ung về thực trạng đào tạo nghề tạ trƣờng TC KT-DL
Hoa Sữa .......................................................................................................... 53
2.5.1. Nhận định chung về kết quả công tác đào tạo nghề .......................... 53
2.5.2. Thách thức mới đối với công tác đào tạo nghề: ................................. 56
2
CHƢƠNG III: HOẠT ĐỘNG CÔNG TÁC XÃ HỘI TRỢ GIÚP ĐÀO
TẠO NGHỀ CHO NGƢỜI KHUYẾT TẬT VẬN ĐỘNG TẠI TRƢỜNG
TC KT-DL HOA SỮA .................................................................................. 58
3.1. Quy trình tuyển s n đầu vào của học sinh thuộc n óm đố tƣợng là
Ngƣời khuyết tật vận động tạ trƣờng TC KT – DL Hoa Sữa .................. 58
3.2. Các hoạt động trợ giúp nhằm đào tạo nghề c o Ngƣời khuyết tật vận
động tạ Trƣờng TC KT-DL Hoa Sữa ........................................................ 61
3.2.1. Các hoạt động trợ giúp ........................................................................ 61
3.2.1.1. Hoạt động hỗ trợ học phí, chi phí đào tạo ......................................... 61
3.2.1.2. Hoạt động hỗ trợ chi phí ăn ở, sinh hoạt ........................................... 65
3.2.1.3. Hoạt động chăm sóc ý tế .................................................................... 67
3.2.2. Hoạt động ngoại khóa, vui chơi, giải trí ............................................ 68
3.2.3. Hoạt động CTXH trong đào tạo nghề ................................................. 72
3.2.3.1. Hoạt động tham vấn tâm lý ................................................................ 72
3.2.3.2 Một số nhận xét về việc đưa CTXH vào hoạt động ĐTN cho Người
khuyết tật vận động ......................................................................................... 75
3.3. Hoạt động trợ giúp CTXH, tạo việc làm, giới thiệu việc làm cho
ngƣời khuyết tật vận động tạ trƣờng TC KT-DL Hoa Sữa ..................... 79
3.3.1. Hoạt động tạo việc làm ........................................................................ 79
3.3.2. Hoạt động giới thiệu việc làm .............................................................. 80
3.3.3. Hoạt động phối hợp, tìm các nguồn lực trợ giúp về việc làm ............ 83
3.3.3.1. Các tổ chức trong nước ...................................................................... 83
3.3.3.2. Các tổ chức nước ngoài ..................................................................... 84
3.3.4. Vai trò của NVXH ................................................................................ 84
3.3.5. Đánh giá hoạt động trợ giúp trong đào tạo nghề cho người khuyết tật
vận động tại trường TC KT-DL Hoa Sữa ..................................................... 88
3.3.5.1. Những mặt đã làm được ..................................................................... 88
3.3.5.2. Những mặt chưa làm được ................................................................. 91
3
3.3.5.3. Đề xuất giải pháp ............................................................................... 92
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 97
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 102
NỘI DUNG TRÍCH DẪN ........................................................................... 104
PHỤ LỤC ..................................................................................................... 106
4
DANH SÁCH NHỮNG TỪ VIẾT TẮT
Các ký hiệu viết tắt Ng ĩ đầy đủ
Người khuyết tật NKT
Đào tạo nghề ĐTN
VH – XH Văn hóa xã hội
Cán bộ giáo viên CBGV
Khuyết tật vận động KTVĐ
Khuyết tật trí tuệ KTTT
Giới thiệu việc làm GTVL
Ngôn ngữ ký hiệu NNKH
Sức khỏe sinh sản SKSS
Chăm sóc sức khỏe CSSK
Nhân viên xã hội NVXH
Trung cấp chuyên nghiệp TCCN
Gia đình GĐ
TC KT – DL Trung cấp Kinh tế - Du lịch
5
DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1 Cơ sở vật chất Trường TC KT-DL Hoa Sữa năm 2014-2015 ......... 33
Bảng 2.2. Cơ cấu lao động theo vị trí công việc chuyên môn năm 2014-2015
......................................................................................................................... 38
Bảng 2.3. Một số thông tin cơ bản về Người khuyết tật vận động tại Hoa Sữa
......................................................................................................................... 41
Bảng 2.4. Các hệ đào tạo của Trường Trung cấp Kinh tế Du Lịch Hoa Sữa . 52
Bảng 3.1.Các đối tượng ưu tiên của Hoa Sữa ................................................. 61
SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1. Sơ đồ các Phòng ban chức năng .................................................... 35
Sơ đồ 3.1. Sơ đồ quy trình tuyển sinh chung của trường TC KT – DL Hoa Sữa
đối với đối tượng Người khuyết tật vận động ................................................. 59
BIỂU ĐỒ
Biểu 2.1 : Hoàn cảnh gia đình của người khuyết tật vận động đang theo học
tại trường Hoa Sữa .......................................................................................... 42
Biểu 2.2 : Các dạng khuyết tật của NKTVĐ đang theo học tại Hoa Sữa ....... 43
Biểu 2.3 : Trình độ văn hóa Người khuyết tật vận động tại Hoa Sữa ............ 44
Biểu 2.4: Tỷ lệ người khuyết tật vận động của Hoa Sữa được đào tạo nghề
miễn phí 19 năm qua ....................................................................................... 55
6
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đối với bất kỳ quốc gia nào, muốn đảm bảo xã hội phát triển bền
vững, ngoài yếu tố ổn định về mặt kinh tế, chính trị,… vấn đề đảm bảo An
sinh xã hội cũng được coi là nhân tố cốt yếu, các chính sách giảm nghèo bền
vững được hiện thực hóa và đảm bảo mang lại hiệu quả nhất định. Để đảm
bảo được điều đó, việc quan tâm tới các đối tượng yếu thế trong xã hội là một
trong những ưu tiên hàng đầu. Một trong những nhóm đối tượng được ASXH
hướng tới là Người khuyết tật vận động. Người khuyết tật vận động cũng như
những người khuyết tật khác thường tự ti, mặc cảm về bản thân nên ít giao
tiếp, nói chuyện với người khác. Vì vậy, họ khó hòa nhập với cộng đồng. Đào
tạo nghề gắn liền với tìm kiếm cơ hội việc làm cho Người khuyết tật vận động
sẽ giúp họ có cơ hội tiếp xúc, giao lưu với mọi người, dễ dàng hơn cho việc
hoà nhập với cộng đồng. Nó cũng tạo điều kiện để Người khuyết tật vận động
phát triển một cách toàn diện và bình thường như những người khác trong xã
hội, góp phần đảm bảo công bằng xã hội.
Theo điều tra mới đây của Liên Hợp Quốc, trong số hơn 7 tỷ người thì
có hơn 1 tỷ người là người khuyết tật, chiếm khoảng 15% dân số. Tại khắp
nơi trên thế giới, hơn 1 tỷ người khuyết tật đang phải đối mặt với những khó
khăn, rào cản về mặt kinh tế, xã hội, thể lực,…{1}
Theo Tổng cục Thống kê năm 2009, Việt Nam có khoảng 6,7 triệu
người khuyết tật trên tổng số 85,5% triệu dân, tương đương 7,8% dân số.{2}
Theo các tài liệu điều tra, khảo sát nghiên cứu của Bộ Y tế, Bộ Lao động,
Thương binh và Xã hội, Bộ Giáo dục và Ðào tạo và một số tổ chức quốc tế về
thực trạng người khuyết tật ở Việt Nam cho thấy: Người tàn tật cơ quan vận
động chiếm 35,46%, thị giác 15,70%, thần kinh 13,93%... Tỷ lệ người đa tật
chiếm khá cao: 20,22% trong tổng số người tàn tật. Phần lớn người tàn tật
7
sống cùng với gia đình, chiếm tỷ lệ: 95,85%; số người tàn tật sống độc thân
chiếm 3,31%; tỷ lệ người tàn tật sống trong trại bảo trợ xã hội của Nhà nước
là 0,22% (tập trung chính ở hai nhóm tuổi: 15 - 55 chiếm 54,17% và nhóm
tuổi dưới 15 chiếm 28,85%); người tàn tật sống lang thang là 0,62% {3}. Số
nạn nhân khuyết tật vận động mỗi năm có thêm khoảng từ 30-40 ngàn người
do tai nạn giao thông và lao động. Trong những năm tới, tỷ lệ người khuyết
tật tại Việt Nam có xu hướng tăng lên, trong đó số NKT vận động có khuynh
hướng ngày càng tăng cao do tai nạn lao động và tai nạn giao thông cũng như
do một số bệnh tật như teo cơ... Điều đáng lưu ý là số người khuyết tật đang
học nghề ít chỉ 1,94 %, số còn lại hầu như không có nguyện vọng học nghề
chiếm 13,7%.{4}
Việt Nam đặt ra mục tiêu, năm 2020 sẽ cơ bản trở thành nước công
nghiệp. Trong đó, phát triển nguồn nhân lực được xem là một trong ba khâu
đột phá chiến lược thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020.
Vì vậy, đối tượng người khuyết tật nói chung, người khuyết tật vận động nói
riêng cũng nhận được nhiều sự quan tâm đặc biêt không chỉ của Đảng và Nhà
nước, mà còn của cả cộng đồng. Thủ tướng chính phủ cũng đã phê duyệt đề
án trợ giúp người khuyết tật, trong đó có người khuyết tật vận động với mục
tiêu đến năm 2020 sẽ dạy nghề và tạo việc làm cho 550 nghìn người thuộc đối
tượng này, đồng thời cũng ưu tiên về nhiều mặt cho người khuyết tật cũng
như các cơ sở sản xuất, kinh doanh của người khuyết tật, dạy nghề cho người
khuyết tật. Điều này có ý nghĩa vô cùng lớn đối với người khuyết tật, đặc biệt
là người khuyết tật vận động bởi vì tuy khuyết tật ở các cơ quan vận động,
nhưng trí tuệ Người khuyết tật vận động vẫn phát triển bình thường, họ vẫn
có thể lao động và cống hiến cho Xã hội .
Trên tinh thần ấy, trong hơn 20 năm qua, trường Trung cấp Kinh tế -
Du lịch Hoa Sữa (1118 Nguyễn Khoái – Lĩnh Nam – Hoàng Mai – Hà Nội)
đã luôn chú ý, quan tâm phát triển công tác Đào tạo nghề cho NKT, trong đó
8
dành nhiều sự ưu ái tới đối tượng là người khuyết tật vận động do phần lớn
người khuyết tật theo học tại Hoa Sữa là đối tượng này, đã đạt được nhiều kết
quả tốt đẹp được thừa nhận và đánh giá cao, góp phần vào công cuộc xóa đói
giảm nghèo, ổn định cuộc sống cho Người khuyết tật vận động.
Ở Việt Nam, CTXH là một ngành hoạt động mới mẻ, nhưng có nhiều
tiềm năng. Việc vận dụng các tri thức, phương pháp và kỹ năng CTXH vào
thực tiễn là hết sức cần thiết. Nó góp phần tích cực vào việc xử lý những vấn
đề và tình huống xã hội một cách có hiệu quả.
Với tầm quan trọng về lý luận và thực tiễn của vấn đề nêu trên, tôi đã
chọn hướng nghiên cứu“: Nâng cao hiệu quả đào tạo nghề cho Người khuyết
tật vận động qua các hoạt động trợ giúp của CTXH (nghiên cứu trường hợp
Trường trung cấp kinh tế- du lịch hoa sữa)”làm đề tài luận văn tốt nghiệp thạc
sỹ chuyên ngành CTXH của mình.Trên cở sở đó, thấy được những mặt hạn
chế cũng như những kết quả mà trường đã đạt được trong quá trình trợ giúp
người khuyết tật vận động. Cũng dựa trên đó, tôi hy vọng rằng việc đưa
CTXH vào hoạt động của nhà trường, cũng như nâng cao hiệu quả trợ giúp
CTXH đối với người khuyết tật nói chung, và người khuyết tật vận động nói
riêng, chúng ta có thể giúp cho nhóm xã hội đặc thù này tiếp cận được với cơ
hội việc làm tốt hơn sau đào tao nghề.
2. Tổng quan Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam
Công trình nghiên cứu của TS. Trần Văn Kham, đã nhấn mạnh đến các
vấn đề về mô hình xã hội của khuyết tật và áp dụng của mô hình này trong
lĩnh vực công tác xã hội với người khuyết tật và những vấn đề đặt ra đối với
công tác xã hội ở Việt Nam hiện nay. Công trình đã có những đóng góp tích
cực và mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Ông cũng đã có những nhận định rằng
để các mô hình thực hành công tác xã hội với người khuyết tật được hiệu quả
cần thay đổi cách nhìn công tác xã hội về khuyết tật.
9
Ông Nguyễn Văn Hồi, Cục trưởng Cục Bảo trợ Xã hội (Bộ Lao động –
Thương binh và Xã hội) đã có những nghiên cứu về người khuyết tật, phát
hiện chính của nghiên cứu là muốn giúp người khuyết tật hòa nhập cộng
đồng cần hoàn thiện việc ban hành hệ thống luật và các chính sách trợ giúp,
nhất là trong lĩnh vực dạy nghề, tạo việc làm, góp phần tạo điều kiện để NKT
ổn định cuộc sống. Tác giả cũng đã chỉ ra rằng, nếu nghề CTXH được phát
triển chuyên nghiệp sẽ góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ NKT tiếp cận
được với các dịch vụ cơ bản.
Trong nghiên cứu về đào tạo nghề và tạo việc làm cho người
khuyết tật tại Việt Nam của tổ chức lao động quốc tế ILO tại Việt Nam đã có
những nghiên cứu một cách khá toàn diện về thực trạng người khuyết tật được
đào tạo nghề tại Việt Nam. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng người khuyết tật hiện
nay rất ít được đào tạo nghề, hướng dẫn về việc làm cũng như về phát triển
Doanh nghiệp. Những đóng góp chính của nghiên cứu đó là đã cung cấp một
cách tổng thể về các tổ chức của người khuyết tật, các tổ chức đại diện cho
người khuyết tật và các dịch vụ đào tạo nghề, việc làm và phát triển doanh
nghiệp cho người khuyết tật, đặc biệt tập trung vào các tổ chức của phụ nữ
khuyết tật và các dịch vụ dành riêng cho phụ nữ khuyết tật.
Ngoài ra còn có các công trình nghiên cứu khác về người khuyết tật
như:
“Nghiên cứu “ Chi phí kinh tế của sống với khuyết tật và kỳ thị ở Việt
Nam” do Viện nghiên cứu phát triển Xã hội thực hiện, xuât bản năm 2013.
“Người khuyết tật ở nông thôn Việt Nam: sinh kế, việc làm và bảo trợ
xã hội” do Trung tâm Nghiên cứu Châu Á - Thái Bình Dương (Trường
ĐHKHXH & NV, ĐHQGHN) phối hợp với Trung tâm Hợp tác Quốc tế (Đại
học Osaka và Đại học Ochanomizu, Nhật Bản).
Những tài liệu được công bố trên là những tài liệu tham khảo quan
trọng trong việc nghiên cứu và thực hiên đề tài luận văn của tôi.
10
3. Ý ng ĩ lý luận và thực tiễn nghiên cứu
3.1.Ý nghĩa lý luận
Nghiên cứu đã vận dụng một số lý thuyết CTXH như: thuyết nhu cầu,
thuyết hệ thống,… và đưa ra một số khái niệm cơ bản về khuyết tật, người
khuyết tật, người khuyết tật vận động cũng như các khái niệm liên quan. Kết
quả nghiên cứu có thể góp phần vào việc bổ sung và phát triển hệ thống các lý
luận, phương pháp trong nghiên cứu về các vấn đề liên quan đến CTXH, hoạt
động trợ giúp CTXH đối với nhóm người người khuyết tật vận động. Trên cơ
sở đó, đề tài cũng góp phần làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp
theo về mảng chủ đề nghiên cứu này.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn
Nghiên cứu đưa ra thực trạng về người khuyết tật vận động và vấn đề
đào tạo nghề và việc làm đối với họ. Qua đó, đưa ra giải pháp mang tính
CTXH nhằm trợ giúp họ.
Đối với người nghiên cứu qua quá trình làm việc, việc tiến hành
nghiên cứu đã góp phần tạo cơ hội áp dụng các lý thuyết và phương pháp đã
được học vào thực tiễn.
3. Mục đíc và n ệm vụ nghiên cứu
4.1. Mục đích
- Tìm hiểu thực trạng đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động
tại trường TC KT-DL Hoa Sữa.
- Trên cơ sở đó, đề xuất các hoạt động công tác xã hội nhằm trợ
giúp người khuyết tật vận động được đào tạo nghề, tạo cơ hội để họ hòa nhập
tốt với cộng đồng xã hội
4.2. Nhiệm vụ
Để làm rõ mục đích trên,luận văn có các nhiệm vụ sau đây:
- Làm rõ một số nội dung về lý luận và thực tiễn liên quan đến người
khuyết tật, người khuyết tật vận động. Trên cơ sở đó hình thành cơ sở lý luận
11
về công tác xã hội, công tác xã hội với người khuyết tật vận động. Đồng thời
luận văn cũng giới thiệu khái quát về kinh nghiệm của quốc tế cũng như ở
Việt Nam trong vấn đề đào tạo nghề cho người khuyết tật nói chung, người
khuyết tật vận động nói riêng thông qua những nghiên cứu cụ thể.
- Phân tích, đánh giá thực trạng trợ giúp người khuyết tật vận động về
vấn đề đào tạo nghề và tạo cơ hội việc làm tại trường TC KT-DL Hoa Sữa.
Trong đó đánh giá, phân tích những thành tựu và hạn chế. Nguyên nhân của
thực trạng
- Một số hoạt động trợ giúp của trường trong vấn đề dạy nghề cho
người khuyết tật vận động và đề xuất trợ giúp.
4. Đố tƣợng, khách thể và phạm vi nghiên cứu
5.1. Đối tượng
Nâng cao hiệu quả đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động qua
các hoạt động trợ giúp của CTXH ( nghiên cứu trường hợp trường Trung
cấp Kinh Tế- Du Lịch Hoa Sữa ).
5.2. Khách thể nghiên cứu
- Người khuyết tật, người khuyết tật vận động đang theo học trường
TC KT-DL Hoa Sữa.
- Người khuyết tật vận động đã ra trường.
- Cán bộ, giáo viên tại trường TC KT-DL Hoa Sữa
- Gia đình có người khuyết tật vận động đang theo học tại Trường TC
KT-DL Hoa Sữa.
5.3. Phạm vi nghiên cứu:
Phạm vi về không gian nghiên cứu: tiến hành nghiên cứu tại trườngTC
KT-DL Hoa Sữa
Thời gian nghiên cứu: 06 tháng
Phạm vi về nội dung nghiên cứu: nghiên cứu về vấn đề dạy nghề cho
người khuyết tật vận động bao hàm nhiều vấn đề khác nhau, nhưng do thời
12
gian nghiên cứu có hạn nên đề tài của tôi xin được tập trung vào các nội dung
chính:
+ Thực trạng về vấn đề đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động
tại trường TC KT-DL Hoa Sữa
+ Đề xuất các hoạt động trợ giúp công tác xã hội với người khuyết tật
vận động nhằm trợ giúp họ được tiếp cận với đào tạo nghề và cơ hội việc làm
sau đào tạo nghề.
5. Câu hỏi nghiên cứu
(1) Thực trạng đào tạo nghề đối với người khuyết tật vận động tại
trường TC DL KT-DL Hoa Sữa?
(2) Hoạt động trợ giúp CTXH về vấn đề dạy nghề cho người khuyết tật
vận động tại trường TC DL KT-DL Hoa Sữa diễn ra như thế nào?
(3) Làm thế nào để nâng cao hiệu quả trợ giúp CTXH về vấn đề dạy
nghề đối với người khuyết tật vận động tại trường TC DL KT-DL Hoa Sữa?
6. P ƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu phân tích tài liệu
Phương pháp nghiên cứu, phân tích, tổng hợp, chọn lọc, hệ thống hóa
các tài liệu lý luận về vấn đề nghiên cứu là phương pháp thu thập thông tin dựa
trên những tài liệu có sẵn của các tác giả trong và ngoài nước nhằm trang bị
những kiến thức cơ bản về đào tạo nghề, giải quyết việc làm, người khuyết tật,…
Phương pháp này được áp dụng phân tích các tài liệu như: Điều kiện tự
nhiên, Kinh tế - xã hội của Trường TC KT-DL Hoa Sữa, các báo cáo số liệu về
cơ sở vật chất, giáo viên, cán bộ quản lý nhà trường,...
7.2. Phương pháp phỏng vấn sâu
Phỏng vấn sâu là cuôc đối thoại lặp đi lặp lại giữa nhà nghiên cứu và
người cung cấp thông tin nhằm tìm kiếm thông tin về cuộc sống kinh nghiệm và
nhận thức của người cung cấp thông tin qua chính ngôn ngữ của người ấy.
13
Trong luận văn, việc Phỏng vấn sâu được tiến hành với 13 trường hợp,
bao gồm: 3 người là các cán bộ, lãnh đạo Trường là : Trưởng/phó phòng đào
tạo, Cán bộ quản lý Trung tâm dành cho Người khuyết tật. Ngoài ra luận văn
cũng tiến hành phỏng vấn 08 học sinh Khuyết tật vận động đang theo học tại
Trường TC KT-DL Hoa Sữa và 02 học sinh đã ra trường và đi làm. Việc sử
dụng phương pháp phỏng vấn sâu nhằm mục đich tìm hiểu thêm thông tin bên
ngoài các tư liệu thống kê, khai thác thông tin sâu từ phía các nhóm đối tượng
khác nhau phục vụ cho nội dung nghiên cứu.
7.3. Phương pháp quan sát
Phương pháp quan sát là phương pháp thu thập thông tin xã hội sơ cấp về
đối tượng nghiên cứu bằng tri giác trực tiếp, chụp ảnh và ghi chép lại những
nhân tố liên quan đến mục đích và đề tài nghiên cứu.
Sử dụng phương pháp quan sát nhằm nhận định một cách trực quan về
thực trạng đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động tại trường TC KT-DL
Hoa Sữa và qua đó phát hiện các yếu tố cần thiết cho việc nâng cao hiệu quả trợ
giúp CTXH về vấn đề đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động tại trường TC
KT-DL Hoa Sữa.
7. Nội dung luận văn
Luận văn gồm 2 phần : Phần mở đầu và phần Nội dung
Phần nội dung bao gồm 3 nội dung chính như sau:
- Chương I: Những vấn đề lý luận về đào tạo nghề cho người khuyết tật
qua các hoạt động trợ giúp của CTXH.
- Chương II: Thực trạng đào tạo nghề tại trường Trung cấp KT-DL Hoa
Sữa.
- Chương III: Hoạt động trợ giúp trong đào tạo nghề cho người khuyết
tật vận động tại trường TC KT-DL Hoa Sữa
14
PHẦN NỘI DUNG
CHƢƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO
NGƢỜI KHUYẾT TẬT VẬN ĐỘNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG CTXH
1.1. Lý luận về ngƣời khuyết tật vận động
1.1.1. Một số Khái niệm
Khái niệm khuyết tật ( Khiếm khuyết):
Theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có ba mức độ suy
giảm là: khiếm khuyết (impairment), khuyết tật (disability) và tàn tật
(handicap). Khiếm khuyết chỉ đến sự mất mát hoặc không bình thường của
cấu trúc cơ thể liên quan đến tâm hoặc sinh lý.{8}
Dựa vào khái niệm trên, tác giả xin đưa ra cách về khái niệm Khuyết
tật được dung trong luận văn như sau: khuyết tật là hậu quả của sự khiếm
khuyết, làm giảm thiểu chức năng hoạt động của các cơ quan cảm giác, vận
động hay trí não.
Khái niệm Người khuyết Tật :
Theo Công ước quốc tế về quyền của Người khuyết tật ngày 06 tháng
12 năm 2006, của Đại hội đồng Liên hợp quốc thì: “Người khuyết tật bao
gồm những người bị suy giảm về thể chất, thần kinh, trí tuệ hay giác quan
trong một thời gian dài, có ảnh hưởng qua lại với hàng loạt những rào cản có
thể cản trở sự tham gia đầy đủ và hiệu quả của người khuyết tật vào xã hội
trên cơ sở bình đẳng với những người khác”.{9}
Khái niệm trên cũng đã tương đối đầy đủ khi nói đến NKT. Từ những
khiếm khuyết để xếp vào là NKT và ảnh hưởng của những khiếm khuyết đó
đến cuộc sống của NKT. Trên thực tế hiện nay ở nước ta vẫn còn tồn tại nhiều
quan niệm về NKT hoặc người tàn tật do mỗi một quan niệm đều đứng trên
một góc nhìn khác nhau và dựa trên mục đích khác nhau.
Theo quy định của Luật Người khuyết tật được Quốc hội thông qua
ngày 17/06/2010 thì NKT được hiểu là: “Người bị khiếm khuyết một hoặc 15
nhiều bộ phận cơ thể hoặc bị suy giảm chức năng được biểu hiện dưới dạng
tật khiến cho lao động, sinh hoạt, học tập gặp khó khăn” .{10}
Theo cách hiểu này thì NKT bao gồm cả những người bị khuyết tật
bẩm sinh, người bị khiếm khuyết do tai nạn, thương binh, bệnh binh,…
Trong luận văn, NKT được hiểu là : Đó là những người bị khiếm
khuyết một bộ phận hoặc một chức năng bình thường của con người khiến
người đó suy giảm hoặc mất hoàn toàn khả năng hoạt động, lao động và gặp
nhiều khó khăn trong cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày.
Người khuyết tật vận động
Là những người có khiếm khuyết trên cơ quan vận động như chân, tay,…và
gặp khó khăn, hạn chế trong quá trình đi lại.
1.1.2. Các dạng khuyết tật
Thực tế cho thấy, trong xã hội đã tồn tại nhiều dạng khuyết tật khác
nhau. Nghị định số: 28/2012/NĐ-CP có quy định chi tiết và hướng dẫn thi
hành một số điều của Luật Người khuyết tật, trong đó tại điều 2 đã quy định
rõ các dạng khuyết tật cụ thể như sau:
Khuyết tật vận động:
Khuyết tật vận động là tình trạng giảm hoặc mất chức năng cử động
đầu, cổ, chân, tay, thân mình dẫn đến hạn chế trong vận động, di chuyển.
Khuyết tật khiếm thính (khuyết tật nghe nói):
Khuyết tật nghe, nói là tình trạng giảm hoặc mất chức năng nghe, nói
hoặc cả nghe và nói, phát âm thành tiếng và câu rõ ràng dẫn đến hạn chế trong
giao tiếp, trao đổi thông tin bằng lời nói.
Khuyết tật khiếm thị:
Khuyết tật nhìn là tình trạng giảm hoặc mất khả năng nhìn và cảm
nhận ánh sáng, màu sắc, hình ảnh, sự vật trong điều kiện ánh sáng và môi
trường bình thường.
16
Khuyết tật thần kinh, tâm thần:
Khuyết tật thần kinh, tâm thần là tình trạng rối loạn tri giác, trí nhớ,
cảm xúc, kiểm soát hành vi, suy nghĩ và có biểu hiện với những lời nói, hành
động bất thường.
Khuyết tật trí tuệ:
Khuyết tật trí tuệ là tình trạng giảm hoặc mất khả năng nhận thức, tư
duy biểu hiện bằng việc chậm hoặc không thể suy nghĩ, phân tích về sự vật,
hiện tượng, giải quyết sự việc.
Khuyết tật khác:
Là tình trạng giảm hoặc mất những chức năng cơ thể khiến cho hoạt
động lao động, sinh hoạt, học tập gặp khó khăn mà không thuộc các trường
hợp trên.{15}
1.2. lý luận về đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động tại trường Hoa
Sữa
Khái niệm nghề
Nghề là một lĩnh vực hoạt động lao động mà ở đó, nhờ vào mức độ
được đào tạo và kinh nghiệm làm việc mà con người có được những kiến
thức, và những kỹ năng nhất định để làm ra các loại sản phẩm vật chất hay
tinh thần đáp ứng được những nhu cầu của xã hội.
Khái niệm đào tạo nghề
Theo tài liệu của Bộ LĐTB – XH xuất bản năm 2006 thì khái niệm
ĐTN được hiểu một cách khá đầy đủ: “Là hoạt động nhằm trang bị cho người
lao động những kiến thức, kỹ năng và thái độ lao động cần thiết để người lao
động sau khi hoàn thành khóa học có thể thực hành được một nghề trong xã
hội”.{11}
Như vậy, khái niệm này đã không chỉ dừng lại ở sự trang bị những
kiến thức, kỹ năng cơ bản mà còn đề cập đến cả thái độ lao động cơ bản nữa.
17
Khái niệm đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động tại trường Hoa
Sữa:
Trong luận văn này, đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động tại
Trường Hoa Sữa được hiểu là hoạt động nhằm giúp người khuyết tật vận
động được tham gia vào các lớp học nghề phù hợp với đặc điểm, khả năng
của họ. Kết thúc quá trình học nghề, người khuyết tật vận động được trang bị
không những kiến thức, thao tác nghề nghiệp mà còn có thái độ sống tích cực,
vươn lên hòa nhập cộng đồng.
1.3. Lý luận về việc làm cho Người khuyết tật vận động tại trường Hoa Sữa
Khái niệm việc làm:
Theo quan điểm của Mac: “Việc làm là phạm trù để chỉ trạng thái phù
hợp giữa sức lao động và những điều kiện cần thiết (vốn, tư liệu sản xuất,
công nghệ,…) để sử dụng sức lao động đó”.{12}
Theo Điều 13 Bộ Luật lao động Việt Nam: “Mọi hoạt động tạo ra nhu
nhập, không bị Pháp luật cấm đều được thừa nhận là việc làm”.{13}
Trong luận văn này ,Việc làm có thể được hiểu là tất cả các hoạt động
của con người tác động vào môi trường tự nhiên hoặc vật chất nhằm tạo ra
thu nhập. Đồng thời nó cũng là dạng thức đặc biệt, giúp con người làm việc,
nơi họ được lao động, cống hiến và thể hiện bản thân.
Khái niệm việc làm cho người khuyết tật vận động tại Trường Hoa
Sữa
Dựa trên khái niệm việc làm nói trên, Tôi xin đưa ra khái niệm về việc
làm cho người khuyết tật vận động theo hướng tiếp cận tại Trường Hoa Sữa
như sau: là mọi hoạt động tạo ra thu nhập cho người khuyết tật vận động,
được pháp luật ghi nhận và phải phù hợp với điều kiện sức khỏe của bản thân
người khuyết tật vận động cũng như nhu cầu của thị trường lao động.
1.4. Lý luận về công tác xã hội đối với người khuyết tật vận động tại Hoa
Sữa:
18
1.4.1. Các khái niệm
Khái niệm về công tác xã hội:
Hiệp hội nhân viên CTXH Quốc tế đưa ra một định nghĩa thống nhất
về CTXH: “Nghề Công tác xã hội thúc đẩy sự thay đổi xã hội, giải quyết vấn
đề trong mối quan hệ của con người, tăng năng lực và giải phóng cho người
dân nhằm giúp cho cuộc sống của họ ngày càng thoải mái, dễ chịu. Vận dụng
các lý thuyết về hành vi con người và hệ thống xã hội, Công tác xã hội tương
tác vào những điểm giữa con người với môi trường của họ. Nhân quyền và
Công bằng xã hội là các nguyên tắc căn bản của nghề.”.{14}
Tóm lại, CTXH là: một khoa học, một hoạt động chuyên nghiệp nhằm
trợ giúp các cá nhân, nhóm, cộng đồng yếu thế nâng cao năng lực, tăng
cường các chức năng xã hội nhằm ứng phó với những vấn đề xã hội tiêu cực
xảy ra từ đó hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.
Khái niệm công tác xã hội đối với người khuyết tật vận động tại
Trường Hoa Sữa:
Công tác xã hội với người khuyết tật vận động tại trường Hoa Sữa,
theo ý hiểu của tôi là chuỗi các hoạt động nhằm nâng cao năng lực, cũng như
giúp họ tự đương đầu với những khó khăn trong cuộc sống. Từ đó, họ có thể
tự vươn lên hòa nhập cộng đồng thông qua việc được tạo cơ hội để học nghề
và có việc làm.
Khái niệm nhân viên công tác xã hội không chuyên tại trường Hoa Sữa:
Nhân viên xã hội không chuyên tại trường Hoa Sữa là người làm công
tác xã hội, thực thi công tác xã hội nhưng không phải là người thực thi công
tác xã hội chuyên nghiệp. Ở trường Hoa Sữa, nhân viên công tác xã hội
không chuyên gồm 2 nhóm. Nhóm 1 là người làm công tác xã hội cùng đồng
thời làm những công việc khác. Nhóm 2 là nhưng người làm công tác xã hội
nhưng không qua đào tạo nghề.
19
1.4.2. Lý thuyết ứng dụng trong nghiên cứu
1.4.2.1. Thuyết nhu cầu
Mỗi con người đều có những nhu cầu về vật chất và tinh thần. Các nhu
cầu của con người thường rất đa dạng, phong phú và phát triển.
Abraham Maslow (1908 – 1970) – nhà tâm lý học gốc Do Thái đã chia
nhu cầu con người thành năm thang bậc từ thấp đến cao:
Nhu cầu sống còn: Đây là những nhu cầu cơ bản nhất cả con người. Nếu
nhu cầu cơ bản này không đạt được sẽ không thể tiến thêm ở bậc nhu cầu tiếp
theo. Bao gồm: thức ăn, nước uống, bài tiết, thở,..
Nhu cầu an toàn: Cảm giác yên tâm về an toàn thân thể, việc làm, gia
đình, sức khỏe, tài sản được đảm bảo.
Nhu cầu thuộc vào một nhóm nào đó: muốn được trong một nhóm cộng
đồng nào đó, muốn có gia đình yên ấm, bạn bè thân hữu tin cậy. không muốn cô
đơn, bị bỏ rơi ngoài xã hội.
Nhu cầu được quý trọng, kính mến: cần có cảm giác được tôn trọng,
kinh mến, được tin tưởng.
Nhu cầu về tự thể hiện bản thân: muốn sáng tạo, được thể hiện khả năng,
thể hiện bản thân, trình diễn mình, có được và được công nhận là thành đạt.{16}
Thuyết nhu cầu của A.Maslow có thể được vận dụng để nghiên cứu về
những người khuyết tật vận động. Nó là cơ sở khoa học để nhận biết được những
đặc trưng về tâm lý và hành vi của con người và người khuyết tật vận động.
Chúng ta đều biết, nhu cầu sẽ xuất hiện khi con người nói chung, Người khuyết
tật vận động nói riêng bị thiếu hụt những yếu tố nhất định trong môi trường
sống, những thiếu hụt này nếu không được bù đắp kịp thời sẽ gây ra các căng
thẳng về tâm, sinh lý. Về sinh lý: Xuất hiện trạng thái mất cân bằng trong cơ thể,
gây nên cảm giác khó chịu (khát, đói, nóng,…). Về tâm lý: Xuất hiện những cảm
xúc tiêu cực khi bị bỏ rơi, không quan tâm, thiếu sự tương tác, tình yêu, sự che
chở, đùm bọc,…
20
Theo quan điểm của Maslow, các nhu cầu có quan hệ chặt chẽ với nhau.
Trước tiên Người khuyết tật vận động cần đáp ứng ở các mức độ thấp. Sau đó,
mới tìm đến sự đáp ứng ở các nhu cầu bậc thang cao hơn. Về cơ bản Người
khuyết tật vận động cũng có tất cả các nhu cầu của một con người bình thường
trong xã hội như: Ăn, ở, đi lại, khẳng định mình, được quan tâm yêu thương, an
toàn, vui chơi giải trí,…Nhưng do đặc thù của bản thân nên những nhu cầu của
Người khuyết tật vận động thể hiện ở một cấp độ hơi khác:
Người khuyết tật vận động mong muốn nơi ăn ở của mình có những cơ
sở vật chất hạ tầng phù hợp: Giường, công trình công cộng, vệ sinh, giao
thông,…thuận tiện, phù hợp với đặc điểm của NKT. Hiểu đặc điểm tâm sinh lý
của Người khuyết tật vận động nên các trường dành cho Người khuyết tật vận
động, trong đó có Hoa Sữa đã bố trí riêng khu nội trú dành cho NKT với những
tiện ích và tạo điều kiện thuận lợi nhất trong đi lại cho NKT, đặc biệt là Người
khuyết tật vận động.
Mặc dù Người khuyết tật vận động có những khiểm khuyết về bản thân
song họ cũng có những lo toan, buồn phiền, mệt mỏi,…nên cũng cần có nhu cầu
vui chơi giải trí. Thậm chí do sống khép mình, ít giao tiếp với mọi người và thế
giới bên ngoài nên Người khuyết tật vận động còn có những mong muốn cao về
những nhu cầu giải tỏa tâm lý, vui chơi phù hợp với bản thân.
Nhu cầu tình cảm riêng tư là một trong những nhu cầu Người khuyết tật
vận động rất chú trọng nhưng lại rất nhạy cảm, tế nhị và thường bị che đậy, ít
được bộc lộ. Người khuyết tật vận động có tâm sinh lý phát triển bình thường,
họ cũng có nhu cầu cao về việc được quan tâm, chia sẻ tình cảm với người khác
giới. Họ cũng muốn có những gia đình cho riêng mình. Nhưng rất nhiều lý do
như: Tự ti về bản thân, không biết cách thể hiện tình cảm, và do vậy rất nhiều
người đã không tìm được người phù hợp với mình, sợ bị chê cười,…nên Người
khuyết tật vận động thường che giấu tình cảm thật của mình.
21
Thực tế cho thấy, hiện nay một số nhu cầu bậc cao của Người khuyết
tật vận động ít có cơ hội để hiện thực hóa (VD: NKT gặp nhiều khó khăn
trong việc học tập, tìm kiếm việc làm, tiếp cận các dịch vụ xã hội,…). Người
khuyết tật vận động rất cần sự trợ giúp phù hợp từ phía gia đình, cộng đồng,
xã hội để họ có thêm cơ hội đáp ứng các nhu cầu, để có cuộc sống bình
thường, được phát triền và hòa nhập. Ở trường Hoa Sữa NKT nói chung,
Người khuyết tật vận động nói riêng đã được tạo điều kiện để được đáp ứng
các nhu cầu này, được học nghề và có cơ hội việc làm phù hợp với bản thân.
Học nghề và có việc làm sẽ là cầu nối giúp người khuyết tật vận động
đến gần hơn tới cộng đồng, thông qua đó giúp người khuyết tật vận động có
cảm giác được thuộc về một nhóm nào đó, giúp họ găn kết với cộng đồng,
không bị tách biệt với cộng đồng bởi những mặc cảm, tự ti. Người khuyết tật
vận động là những người có những khiếm khuyết về cơ quan vận động, nhưng
có trí tuệ như những người bình thường, luôn có ám ảnh bị mọi người xa lánh,
kì thị, bị coi là người thừa trong xã hội, không giúp ích được cho cuôc sống,
thì khi có sự tương tác với các thành viên trong xã hội,có được cảm giác tôn
trọng, được xã hội tin tưởng, tạo cơ hội về việc làm để kiếm ra thu nhập, họ sẽ
có cảm giác gắn kết với cộng đồng và sống có ích hơn. Vận dụng quan điểm
của Maslow, chúng ta có thể tin rằng, việc đào tạo nghề và giúp Người khuyết
tật vận động có việc làm phù hợp sẽ là con đường ngắn nhất giúp Người
khuyết tật vận động hòa nhập cộng đồng, khẳng định được giá trị bản thân và
được khẳng định chính mình như những người bình thường khác. Cũng từ đó,
họ có thể tự đáp ứng những nhu cầu cơ bản nhất là sau khi ra trường, có thu
nhập và tự trang trải được cho cuộc sống bản thân.
1.4.2.2. Thuyết hệ thống
Thuyết hệ thống là một trong những lý thuyết có ảnh hưởng rất lớn
trong tư duy xã hội học.
22
Dưới góc độ công tác xã hội, hệ thống được xem là một tập hợp các
thành tố được sắp xếp có trật tư và liên hệ với nhau để hoạt động một cách
thống nhất và đa dạng. Con người và các nhóm xã hội không tồn tại biệt
lập mà phụ thuộc vào hệ thống trong xã hội nhằm đáp ứng nhu cầu trực
tiếp của mình trong cuộc sống .
Các quan điểm hệ thống trong công tác xã hội có nguồn gốc tư lý
thuyết hệ thống tổng quát của Bertalanfy. Sau này lý thuyết hệ thống được các
nhà khoa học khác nghiên cứu: Hanson, Mancosco,...phát triển.
Tiểu hệ thống là các hệ thống thứ cấp hoặc hệ thống hỗ trợ. Các tiểu
hệ thống gắn kết và tương tác với nhau tạo nên hệ thống lớn hơn. Có 3 loại hệ
thống thỏa mãn cuộc sống của con người là:
Hệ thống chính thức: Từ các tổ chức xã hội, nghiệp đoàn xã hội mà cá
nhân là thành viên trong đó; hỗ trợ các nguồn lực trực tiếp cho các cá nhân
hoặc nhóm xã hội giúp họ có được các cách thức tồn tại cùng với các hệ thống
xã hội khác nhau.
Hệ thống phi chính thức: Bao gồm bạn bè, gia đình, hàng xóm, đồng
nghiệp, tinh thần, lời khuyên bảo, thông tin, các nguồn lực và hoạt động trợ
giúp cụ thể.
Hệ thống xã hội: Các hoạt động xã hội, các chương trình hoạt động tình
nguyện, các phong trào xã hội; các tổ chức nhân đạo từ thiện hỗ trợ nhận con
nuôi, các chương trình đào tạo nghề; các dịch vụ pháp lý; Các bệnh viện,
trường học, các cơ sở việc làm, trung tâm phúc lợi...
Lý thuyết hệ thống đã chỉ ra các mối liên kết tất yếu trong mạng xã hội
giữa cá nhân với cá nhân, giữa cá nhân với nhóm và ngược lại. Trong công
tác xã hội, chúng ta không thể không chú ý tới sự ảnh hưởng qua lại đó. Việc
tạo dựng và phát huy những tiềm năng và sức mạnh của hệ thống sẽ tạo nên
những lợi thế trong thực hành CTXH.
23
Vấn đề của Người khuyết tật vận động là ở chỗ họ đã không sử dụng
được hệ thống một cách hiệu quả có thể bởi 1 số lý do: Hệ thống nguồn lực đã
tồn tại không đầy đủ trong họ, Người khuyết tật vận động không biết cách
sử dụng nguồn lực ra sao. Trong trường hợp này, NVXH cần đóng vai trò
trong việc giúp Người khuyết tật vận động tăng cường khả năng của bản
thân và tự giải quyết vấn đề của mình, xây dựng mối quan hệ giữa các cá
nhân Người khuyết tật vận động với các hệ thống nguồn lực, giúp cải thiện
mối tương tác giữa cá nhân trong các hệ thống nguồn lực, giúp đỡ phát
triển. Ap dụng thuyết hệ thống vào việc trợ giúp Người khuyết tật vận động
trong đào tạo nghề tại trường TC KT-DL Hoa Sữa chúng ta có thể thấy,
trường đã và đang làm rất tốt việc kết nối nguồn lực nhằm hỗ trợ tốt nhất
đến Người khuyết tật vận động. Nguồn lực ở đây trước hết là sự huy động,
sự hảo tâm và hợp tác từ các tổ chức trong và ngoài nước trong việc hỗ trợ
cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, tài chính và cử cán bộ đến trường để
đào tạo nâng cao tay nghề cho Người khuyết tật vận động. Ngoài ra các tổ
chức còn có sự ủng hộ nhất định trong việc tiếp nhận những Người khuyết
tật vận động của nhà trường vào làm việc tại đơn vị của mình. Hiện nay
nhà trường có sự cam kết 100% người khuyết tật của trường, sau khi tốt
nghiệp được giới thiệu việc làm. Bên cạnh đó, vận dụng lý thuyết hệ thống,
chúng ta có thể thấy, trong quá trình học tại trường NVXH phát huy vai trò
trong việc vận động, thúc đẩy các nguồn lực sẵn có của trường như là cố
gắng tổ chức các buối ngoại khóa vào dịp lễ, tết và các buổi ngoại khóa
nhằm cung cấp kiến thức về SKSS, tệ nạn xã hội,... cho Người khuyết tật
vận động. Như vậy sẽ giúp đỡ Người khuyết tật vận động tốt hơn.
24
1.5. Các yếu tố ản ƣởng tới vấn đề đào tạo nghề c o ngƣời khuyết tật
vận động
1.5.1. Bối cảnh Kinh tế - Xã hội và nhu cầu đào tạo nghề cho người khuyết
tật vận động
Theo dự báo lao động, đến năm 2020 Việt Nam đạt con số gần 63 triệu
lực lượng lao động. Trong đó, Nông nghiệp chiếm 35-38%; Công nghiệp -
xây dựng chiếm 31%; dịch vụ chiếm 27-29%. Ước tính tại thời điểm đấy,
nhân lực qua đào tạo của Việt Nam khoảng 44 triệu người, và nguồn nhân lực
được đào tạo qua hệ thống dạy nghề khoảng 34,4 triệu người.
Người khuyết tật ở nước ta, theo thống kê đến năm 2014 là 7 triệu
người, chiếm 7,8% dân số. Tuy nhiên theo các nghiên cứu dự báo gần đây đến
năm 2020, số người khuyết tật có thể sẽ chiếm khoảng 10% dân số cả nước.
Như vậy, số lượng NKT đang có xu hướng tăng lên trong tương lai. Mục tiêu
của Quốc gia, tới năm 2020 Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp
theo hướng hiện đại {17}. Trong đó, số lượng người khuyết tật vận động dự
tính sẽ tăng cao và chiếm tỷ lệ nhiều nhất trong các dạng người khuyết tật.
Với tỷ lệ cao như trên trong cơ cấu dân số, NKT không thể không
được tính đến như là một nguồn lực lao động quan trọng. Chúng ta đều biết
phát triển nhân lực được xem như là 1 trong 3 giải pháp đột phá của chiến
lược phát triển Quốc gia năm 2011-2020. Trong bối cảnh đó, có thể nói rằng
dạy nghề và song song với nó là chất lượng dạy nghề có vị trí đặc biệt, góp
phần quan trọng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh nguồn nhân lực và
phát triển kinh tế - xã hội. Một đối tượng cũng được đặc biệt quan tâm trong
chiến lược nhằm phát triển dạy nghề là nhóm đối tượng yếu thế, trong đó có
NKT. Trước bối cảnh hội nhập kinh tế của đất nước cùng các Quốc gia trong
khu vực và Quốc tế, Đảng và Nhà nước đã có những chính sách, chế độ quan
tâm đặc biệt tới nhóm những người khuyết tật, phát huy vị thế và vai trò của họ
nhằm phát triển hài hòa và tạo sự bình đẳng trong xã hội.
25
Những nghiên cứu gần đây đã cho thấy, NKT nói chung và Người khuyết
tật vận động nói riêng cũng giống như những người bình thường khác trong xã
hội, họ cũng có những nhu cầu cơ bản để phát triển, khẳng định bản thân. Họ
mong muốn được hỗ trợ để có thể học tập, làm việc, kết hôn và được xã hội ghi
nhận. Nếu nhu cầu của Người khuyết tật vận động là rất lớn và đa dạng, thì có thể
coi vấn đề đào tạo nghề và tạo việc làm lại là nhu cầu cấp bách nhất đối với Người
khuyết tật vận động. Việc được đào tạo nghề và tạo việc làm sẽ giúp cho Người
khuyết tật vận động đến gần hơn với cộng đồng, được gặp gỡ, kết nối với cộng
đồng, và hơn hết giúp họ sống độc lập, tự tin hơn trong cuộc sống.
Đứng trước thực trạng, đặc biệt là Người khuyết tật vận động đang gia
tăng, nhằm ngày càng đảm bảo sự bình đẳng, công bẳng trong xã hội, trong
những năm gần đây Đảng và Nhà nước đã và đang ngày càng quan tâm nhiều
hơn tới vấn đề ĐTN cho NKT nói chung và Người khuyết tật vận động nói
riêng.
1.5.2. Quan điểm của Đảng và nhà nước về ĐTN cho NKT
Trong những năm gần đây, Đảng và nhà nước ta đã dành nhiều sự
quan tâm tới nhóm những người yếu thế trong xã hội, đặc biệt là NKT. Vì
vậy, ngày 18/04 hàng năm đã được chọn là ngày NKT Việt Nam, cùng với
ngày quốc tế NKT là 03/12. Trong bối cảnh đó, nhiều văn bản quy phạm pháp
luật đã được nhà nước ta ban hành nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp
của NKT trên mọi mặt của đời sống. Giai đoạn 2011-2015 được đánh giá là
giai đoạn tập trung thể chế hóa về luật pháp và chính sách đối với NKT. Sau
khi Luật Người khuyết tật được ban hành, đến nay, hệ thống Luật pháp và
chính sách về người khuyết tật có thể được xem như là đã tương đối đầy đủ,
thống nhất và toàn diện, với 01 Luật chuyên ngành (Luật Người khuyết tật),
nhiều Luật có nội dung lồng ghép, 05 Nghị định, 16 Thông tư, 10 Quyết định
của Thủ tướng Chính phủ.{18}
26
Ngày 30/03/2007, công ước Quốc tế về quyền của NKT cũng đã được
phê chuẩn. Ngày 22/10/2007, Việt Nam đã chính thức trở thành một trong
những nước thành viên cam kết bảo đảm quyền cho NKT khi tham gia ký vào
công ước nói trên. Việc tham gia ký kết Công ước Quốc tế, đã làm thay đổi
không chỉ về lượng mà còn về chất trong nhận thức và hành vi của nhiều tổ
chức và cá nhân về NKT. Chính phủ Việt Nam đã thông qua và thực thi có
hiệu quả nhiều luật và chính sách, trong đó có các quyền lợi dành cho NKT,
đặc biệt là Quyền lợi được học nghề và có việc làm ổn định. Về phương diện
này, chúng ta có thể kể tới một số văn bản chủ yếu sau:
Đầu tiên phải kể tới Luật NKT, Luật Người khuyết tật được Quốc hội
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XII, kỳ họp thứ 7, thông qua
ngày 17 tháng 6 năm 2010; Chính thức có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm
2011. Việc thông qua luật là một bước tiến lớn so với Pháp Lệnh người tàn
tật, đặc biệt là việc thừa nhận quyền của người khuyết tật. Luật gồm 10
chương, 53 điều quy định quyền và nghĩa vụ của NKT; trách nhiệm của Nhà
nước, gia đình và xã hội đối với NKT. Điểm mới của luật là đã tăng cường bổ
sung vai trò của các hoạt động CTXH đối với công tác Xã hội hóa hoạt động
trợ giúp NKT trong nhiều khía cạnh. Luật cũng nhấn mạnh tới việc dạy nghề
và vấn đề việc làm cho NKT. Luật cũng quy đinh khá chi tiết về vấn đề này
tại điều 32 và 33.
Luật dạy nghề năm 2006 tại điều 7 cũng có những quy định về việc hỗ
trợ học nghề để tìm việc làm, tự tạo việc làm đối với một số nhóm đối tượng
đặc biệt. Trong đó có đề cập tới người khuyết tật.
Trong chiến lược phát triển dạy nghề năm 2011-2020, được Thủ
Tướng Chính Phủ phê duyệt số 630/QĐ-Ttg ngày 29/05/2012, nhiều chính
sách, và biện pháp thực thi một cách hiệu quả việc hỗ trợ dạy nghề cho NKT
đã được khẳng định rõ. Một số giải pháp nhằm thực hiện đổi mới cơ bản,
mạnh mẽ về dạy nghề, tạo động lực phát triển dạy nghề cho NKt cũng đã
được nêu cụ thể.
27
Ngày 06/10/2015, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết Định thành lập
Ủy ban Quốc Gia về NKT Việt Nam, QĐ số: 1717/QĐ-Ttg. Việc thành lập
Ủy ban đã tạo điều kiện và mở ra cơ hội để NKT phát huy được quyền của
mình. Phát biểu tại buổi Lễ ra mắt Ủy ban Quốc Gia về NKT Việt Nam chiều
ngyà 18/01/2016, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã nêu rõ:” Việt Nam đã có
nhiều chính sách, hoạt động chăm sóc, hỗ trợ người khuyết tật, đặc biệt là
những nạn nhân chiến tranh. Việc tạo điều kiện cho người khuyết tật là trách
nhiệm của mỗi người và toàn xã hội”.
Có thể nói rằng, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm chú trọng tới công
tác đào tạo nghề cho NKT. Bên cạnh việc thúc đấy NKT tham gia học nghề,
nhà nước còn mạnh dạn đổi mới những chính sách, ưu đãi ...đối với các cơ sở
ĐTN cho những đối tượng yếu thế trong đó có NKT. Tuy nhiên, trên thực tế
công tác đào tạo nghề cho NKT vẫn còn một số điểm chưa toàn diện, hợp lý.
Nhà nước chỉ rót vốn, đầu tư CSVC, học phí, học bổng...cho khu vực các
trường công. Vì vậy, đây là một vấn đề còn hết sức khó khăn với những mô
hình tư thục như Hoa Sữa.
1.5.3. Phương thức tổ chức đào tạo nghề
Phương thức tổ chức đào tạo nghề là yếu tố tác động không nhỏ tới vấn đề
đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động. Trên thực tế, một số nhân tố chủ
quan như: trình độ giáo viên dạy nghê, trình độ chuyên môn của NVXH; các đặc
điểm xuất phát từ phía bản thân người khuyết tật là những mặt quan trọng ảnh
hưởng tới vấn đề đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động.
Giáo viên dạy nghề phải là người có trình độ, khả năng, kỹ năng giảng
dạy, có kiến thức về nghề để truyền đạt cho học sinh; bên cạnh đó, đối tượng
người khuyết tật vận động là nhóm đối tượng đặc biệt, dễ bị tổn thương về
mặt tâm lý. Do vây, giáo viên dạy nghề phải là người có tâm huyết với nghề,
có đạo đức nghề nghiệp. Dạy nghề cho Người khuyết tật vận động không chỉ
đơn thuần là trao cho họ cơ hội được học nghề, mà còn giúp họ tạo lập được
28
sự tự tin, có được sự gắn kết với cộng đồng. Để thực hiện được điều này, giáo
viên dạy nghề cho người khuyết tật, đồng thời cũng phải là những người có
chuyên môn về công tác xã hội. Họ cần có khả năng hiểu biết về tâm lý, sự
tinh tế trong giao tiếp, sự sâu sắc trong các hoạt động tham vẫn, hỗ trợ người
khuyết tật.
NVXH cũng cần phải có vai trò không nhỏ trong các hoạt động hướng
nghiệp, giáo dục, kết nối nguồn lực. Vì vậy, ngoài lĩnh vực chuyên môn về
nghề nghiệp NVXH cũng rất cần những người có kiến thức sâu rộng về mọi
mặt của xã hội. Trong quá trình làm việc, hỗ trợ người khuyết tật vận động,
nhân viên xã hội không chỉ cần hiểu được đặc điểm tâm-sinh lý của đối tượng
mà còn phải biết được tình hình xã hội, những khó khăn thuận lợi mà người
khuyết tật vận động sẽ gặp phải khi hòa nhập với cuộc sống bên ngoài để đinh
hướng những người khuyết tật vận động khi ra trường. Người khuyết tật vận
động thường mặc cảm, tự ti, dễ xúc động,…nên khi làm việc với nhóm đối
tượng này, nhân viên xã hội cần phải có sự đồng cảm, lắng nghe tích cực.
Trong quá trình tham vấn nhằm hỗ trợ đối tượng, NVXH cũng cần tìm hiểu rõ
nhu cầu, tâm tư, tình cảm cũng như hoàn cảnh gia đình, hoàn cảnh sống. Khi
làm việc với nhóm đối tượng này, nhân viên xã hội cũng cần nắm rõ về luật
người khuyết tật, một số nội dung trong luật giáo dục, luật việc làm liên quan
tới người khuyết tật… dựa trên đó giúp cho Người khuyết tật vận động bảo vệ
được quyền và lợi ích của mình.
Trình độ chuyên môn NVXH ảnh hưởng tới hoạt động dạy nghề. Khi
có trình độ chuyên môn cao, NVXH sẽ thực hiện tốt những nhiệm vụ của
mình như tham vấn cho đối tượng khi có nhu cầu, kết nối các nguồn lực và
hơn hết NVXH sẽ là người định hướng nghề nghiệp cho Người khuyết tật vận
động. Còn nếu trình độ chuyên môn của NVXH không cao, họ cũng sẽ có
những ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động đào tạo nghề và tới các đối tượng.
29
Điều đó có thể khiến các đối tượng khuyết tật vận động chưa tin tưởng, tâm lý
có nhiều xáo trộn gây ảnh hưởng tới quá trình học tập.
Bản thân người khuyết tật vận động cũng là yếu tố quan trọng cần được
nhắc tới. Nếu như người khuyết tật vận động không sẵn sàng, không có nhu
cầu với những sự trợ giúp thì nhân viên xã hội cũng không thể can thiệp. Vì
vậy muốn hoạt động dạy nghề được diễn ra một cách suôn sẻ, thì trước hết
phải quan tâm tới nhu cầu của Người khuyết tật vận động có muốn được trợ
giúp hay không và khả năng của họ tới đâu, họ có thể làm gì để phù hợp với
bản thân.
Ngoài các yếu tố trên, một số yếu tố khách quan khác cũng rất quan
trọng như: kinh phí duy trì hoạt động, các nguồn lực cũng như nhận thức của
gia đình, cộng đồng.
30
CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG ĐÀO TẠO NGHỀ CHO NGƢỜI
KHUYẾT TẬT VẬN ĐỘNG TẠI TRƢỜNG TRUNG CẤP
KT-DL HOA SỮA
2.1. K á quát c ung về sự r đờ củ trƣờng Trung cấp KT-DL Ho Sữ
2.1.1. Tóm tắt lịch sử hình thành và phát triển
1994 – 1995: Ý tưởng thành lập và nền móng đầu tiên
Trường Hoa Sữa thành lập vào năm 1994 với tên gọi “trường Nữ công
Tư thục Hoa Sữa” và 23 học sinh. Sáu giáo viên nữ về hưu đã chọn “dạy nghề
từ thiện cho thanh niên khó khăn làm mục đích hoạt động trước những trăn trở
về một cơ hội thay đổi cuộc sống cho những người thiệt thòi và bất hạnh. Dự
án đầu tiên với Hội Nhà thuyền và Hội Nhà giáo không Biên giới Pháp năm
1995 triển khai chương trình đào tạo nghề Nấu ăn Âu, Bánh mỳ - Bánh ngọt và
Phục vụ Bàn.
1996 – 1998: Di chuyển địa điểm và hoạch định hoạt động
Từ 6C Phan Chu Trinh, trường di chuyển khu đào tạo tới 449 Bạch
Mai và nhà hàng thực hành tới 81 Thợ Nhuộm. Trường bắt đầu ký thoả thuận
hợp tác với Chương trình Hỗ trợ phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) và Tổ
chức Công giáo Chống Đói nghèo và vì sự Phát triển (CCFD- Pháp) tăng
cường năng lực đào tạo nghề và tìm việc làm cho thanh niên khó khăn.
Những thành công bước đầu chứng tỏ hướng đi đúng đắn cho Hoa Sữa, giúp
trường tạo dựng được uy tín trong xã hội. Sự ra đời của nghề đào tạo May -
Thêu cho đối tượng thanh niên khuyết tật là bước tiếp nối hoạt động xã hội
mà Hoa Sữa luôn theo đuổi.
1999 – 2001: Hoàn thiện cơ sở vật chất
Hoa Sữa được Nhà nước cấp 2000m2 đất tại Lĩnh Nam, Thanh Trì,
Hà Nội. Trường xây dựng khu nội trú do Quỹ Phát triển VHXH, ĐSQ Tây
Ban Nha và khu đào tạo thực hành nghề nhà hàng, khách sạn do tổ chức
CCFD và Bộ Ngoại giao Pháp tài trợ.
2002 – 2005: Ghi nhận trong nước và quốc tế
31
Trường đổi tên thành “Trường Trung học Tư thục Kinh tế - Du lịch
Hoa Sữa” và hợp tác với tập thể đối tác Pháp đào tạo cấp bằng nghề hỗn hợp
Việt – Pháp. Năm 2005, Hoa Sữa nhận giải thưởng Nhân quyền của CH Pháp
trở thành Trung tâm thẩm định nghề theo khuôn khổ dự án “Phát triển nguồn
nhân lực du lịch Việt Nam” của Tổng cục Du lịch và Liên minh châu Âu.
2006 - nay: Liên tục phát triển uy tín
Trường mở thêm hệ đào tạo nghề và Trung cấp chuyên nghiệp cho
các đối tượng có nhu cầu. Năm 2008, trường đổi tên thành trường Trung cấp
Kinh tế - Du lịch Hoa Sữa. Từ năm 2009, trường chính thức chọn ngày 8/11
là ngày kỷ niệm thành lập trường theo Quyết định số 2940/QĐUB của
UBND thành phố Hà Nội.{19}
2.1.2. Những thuận lợi và khó khăn trong hoạt động
Trường TC KT – DL Hoa Sữa được xây dựng trong khuôn viên rộng gần
1 ha, nằm ngay chân đê Nguyễn Khoái cách cầu Thanh Trì 400m (tại địa chỉ số
1118 Nguyễn Khoái – Tổ 1 phường Lĩnh Nam – quận Hoàng Mai – thành phố
Hà Nội). Trường nằm ở khu vực xa Trung tâm thành phố, nên ở đây yên tĩnh,
tốc độ Đô thị hóa chưa cao và các tệ nạn xã hội cũng chưa phổ biến.
Trong khuôn viên trường có nhiều cây xanh, các phương tiện giao
thông ít qua lại nên không khí tại trường khá là trong lành. Bên ngoài trường
có các hộ dân cư sống bao quanh nhưng cũng thưa thớt. Nhìn chung cơ sở vật
chất, cơ sở của trường là tương đối tốt.
Những đặc điểm điều kiện tự nhiên như vậy đã tạo điều kiện thuận lợi
cho trường Hoa Sữa trong việc ĐTN cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn,
trong đó có nhóm người khuyết tật vận động.
Bên cạnh đó nhà trường cũng gặp một số khó khăn như: Trường ở xa
trung tâm nên không thuận lợi cho việc quảng bá, kêu gọi tài trợ, giới thiệu và
cung cấp các dịch vụ,...; Các cơ sở thực hành của trường chủ yếu trong khu
vực nội thành vì vậy việc, cũng tạo ra khó khăn cho học sinh khi đi thực tập.
Trường Hoa Sữa có địa hình khá thấp so với mặt đường và các hộ dân ở đây
nên đến mùa mưa lũ nước chảy về chỗ trũng khiến trường thường xuyên bị
32
ngập làm ảnh hưởng đến các hoạt động học tập, sản xuất của nhà trường. Và
đoạn đường từ trên đường lớn đi xuống trường khá khó đi, dốc và nhiều đá,
gây trở ngại cho nhóm đối tượng là Người khuyết tật vận động khi đi lại.
2.1.3. Cơ sở vật chất
Bảng 2.1. Cơ sở vật chất Trường TC KT-DL Hoa Sữa năm 2014-2015
STT
NỘI DUNG
ĐƠN VỊ TÍNH SỐ LƢỢNG
Ha m2
I II 1
Phòng m2
2
Phòng m2
3
Phòng m2
0.76 ha 4.997 5 245 1 45 11 200
4
Phòng m2
5
Xưởng m2
6
1 64 20 2.560 49 1.387
phòng m2 m2
7 8
D ện tíc đất đ D ện tíc sàn xây dựng P òng ọc lý t uyết Số phòng Tổng diện tích P òng ọc máy tín Số phòng Tổng diện tích P òng làm v ệc Số phòng Tổng diện tích T ƣ v ện Số phòng Tổng diện tích Xƣởng t ực àn , t í ng ệm Số phòng Tổng diện tích Ký túc xá t uộc cơ sở đào tạo quản lý Số phòng Tổng diện tích D ện tíc n à ăn củ cơ sở đào tạo Diện tíc ác: Diện tích hội trường Diện tích nhà văn hóa Diện tích nhà thi đấu đa năng Diện tích bể bơi Diện tích sân vận động (ngoài trời)
m2 m2 m2 m2 m2
407 0 0 0 750
33
Trường Hoa Sữa đặt trụ sở chính tại số 1118 Nguyễn Khoái,
Hoàng Mai, T.P Hà Nội, nằm cách trung tâm Hà Nội gần 7km, trong một
khuôn viên rộng gần 8ha yên tĩnh và thoáng đãng, bao gồm:
25 phòng trong đó có 20 phòng thực hành, thí nghiệm. Phòng máy
vi tính gồm 1 phòng với 65 máy. Phòng nghe nhìn gồm 1 phòng với 24
máy; 1 xưởng thực hành giặt là đầy đủ trang thiết bị hiện đại; 1 khách sạn
mini với 5 phòng đạt tiêu chuẩn 3 sao để đón khách (du lịch – tham quan)
và để học sinh lớp buồng phòng thực hành. Phòng y tế, phòng Tham vấn
tâm lý và các phòng ban khác với đầy đủ trang thiết bị. …{20}
Các phòng học thực hành được xây dựng biệt lập với đầy đủ trang
thiết bị, máy móc kỹ thuật hiện đại được sự hỗ trợ của các cá nhân, các tổ
chức trong nước và quốc tế. Thông qua các dự án hợp tác, các thiết bị
giảng dạy và học tập thường xuyên được nâng cấp nhằm bảo đảm chất
lượng đào tạo. Ngoài ra, trường còn có phòng học đa năng phục vụ việc
học ngoại ngữ, vi tính, phòng dạy nấu ăn cho người nước ngoài đạt tiêu
chuẩn quốc tế. Tháng 10/2005, trường đã hoàn thiện phòng học lý thuyết
và thực hành nghề theo đúng tiêu chuẩn quốc gia, hệ thống tiêu chuẩn nghề
(VTOS). Với hạ tầng cơ sở vật chất luôn được chú ý hoàn thiện, Hoa Sữa
đã được chọn là một trong những Trung tâm thẩm định nghề ngành du
lịch của Việt Nam vào năm 2005 và là nơi thường xuyên diễn ra các kỳ thi
tay nghề quốc tế.
34
2.2. Cơ cấu tổ chức
2.2.1. Các phòng ban chức năng
Sơ đồ 2.1. Sơ đồ các Phòng ban chức năng
Hộ đồng quản trị
Ban Giám hiệu
Phòng Đào tạo
Phòng CTHS
QL chất lƣợng
Khố đào tạo
Trung tâm May - Thêu
Phòng tài chính- kế toán
Khối hỗ trợ
Phòng Hành chính – Thư viện
Khối thực hành SX
Tổ bánh mỳ- bánh ngọt Khoa chế biến món ăn
Khoa quản trị nhà hàng khách sạn
Trung tâm tuyển sinh – Hướng nghiệp và giới thiệu việc làm
Hệ thống Nhà hàng, cửa hàng
Phòng Y tế, tham vấn tâm lý
(Nguồn: Tài liệu do phòng Đào tạo trường Hoa Sữa cung cấp)
Mỗi trường có một cách sắp xếp hệ thống bộ máy tổ chức khác
nhau. Xuất phát từ những đặc điểm riêng biệt của mình trong ĐTN cho
thanh thiếu niên có hoàn cảnh khó khăn (trường tư thục làm CTXH, coi trọng
việc thực hành nhiều rèn luyện kỹ năng nghề cho học sinh,…). Trường Hoa
Sữa có một Hệ thống tổ chức bộ máy riêng biệt. Hệ thống bộ máy tổ chức của
trường TC KT – DL Hoa Sữa được chia thành 4 hệ thống nhỏ: Quản lý chất
lượng, Khối đào tạo, Khối hỗ trợ và Khối thực hành sản xuất.
35
2.2.2. Đội ngũ cán bộ, giáo viên trường TC KT-DL Hoa Sữa
Đội ngũ Cán bộ, Giáo viên trường Trung cấp KT-DL Hoa Sữa đều là
những người có kinh nghiệm giảng dạy và tham gia trưc tiếp quản lý nhà
hàng-khách sạn nên có nhiều kinh nghiệm thực tế. Đồng thời, họ cũng là
những người có tâm huyết với nghề, đăc biệt với ngành CTXH. Hiện tại,
trường có 74 cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên. Trong đó, có 14 cán bộ
quản lý, 39 giáo viên và 21 nhân viên, 11 cán bộ tại các phòng ban.Trong số
39 giáo viên cơ hữu có 19 CBGV đã được cử đi thực tập, đào tạo nâng cao kỹ
năng chuyên môn tại các nước như: Pháp, Bỉ, Đức, Thụy Điển, Luxembourg,
Hàn Quốc, Thái Lan,…Và trong đó, có 02 cán bộ, giao viên trình độ Thạc sỹ,
23 người trình độ Đại học, 06 người trình độ Cao đẳng, 43 người trình độ
TCCN. Trong số 74 cán bộ quản lý, giáo viên của nhà trường mới chỉ có 3
người qua đào tạo CTXH bài bản.{24}
Tại trung tâm May – Thêu có 3 giáo viên trong đó có 1 giáo viên lớp
May, 1 giáo viên lớp Thêu và 1 cán bộ quản lý Trung tâm. Các giáo viên của
trung tâm May – Thêu đều là những giáo viên có tay nghề cao và tâm huyết
với sự nghiệp ĐTN cho NKT và Người khuyết tật vận động.
Xuất phát từ mục tiêu của trường nhằm dạy nghề và tạo việc làm cho
những thanh niên có hoàn cảnh khó khăn và người yếu thế trong xã hội nước
ta, nhà trường đã đề ra: “ Đổi mới quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục;
kỷ cương nghiêm, chất lượng thực, hiệu quả cao và triển khai sâu rộng phong
trào thi đua: xây dựng chương trình phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp và
nguyện vọng của người học.” Cán bộ giáo viên nhà trường đã luôn luôn thực
hiện nghiêm túc các quy chuẩn về đạo đức, nghề nghiệp, về cái tâm của người
nhà giáo, cũng như những nguyên tắc và tiêu chuẩn đạo đức của nghề CTXH.
Điều đó thể hiện ở việc các thầy cô luôn chủ động trau dồi cả về mặt chuyên
môn cũng như đạo đức nghề nghiệp. Trong những năm qua có những giai
đoạn Hoa Sữa phải đối mặt với những khó khăn về mặt kinh tế, thậm chí phải
dùng lương của cán bộ, giáo viên để chi trả cho các hoạt động và học bổng
cho học sinh. Tuy nhiên, bằng sự tâm huyết, tận tụy với học trò, với nghề các
36
thầy cô vẫn gắn bó với Hoa Sữa và những học trò thân yêu. Đối với học sinh,
các thầy cô luôn quan tâm, giúp đỡ, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của
học sinh, đặc biệt là với học sinh khuyết tật. Không chỉ dạy nghề, mà các em
còn được rèn luyện những đức tính tốt đẹp, nghị lực sống để vươn lên trong
cuộc sống. Bên cạnh đó, để đảm bảo chất lượng, trình độ chuyên môn của
giáo viên, cán bộ nhà trường , hàng năm nhà trường vẫn tổ chức ít nhất 2
chuyên đề về phương pháp giảng dạy và nâng cao nghiệp vụ cho giáo viên
của trường; đến nay 100% giáo viên của trường trong độ tuổi (nữ dưới 45,
nam dưới 50 tuổi) tham gia bồi dưỡng đạt trình độ đại học; 100% giáo viên
chuẩn nghiệp vụ sư phạm giáo viên TCCN; 100% giáo viên biết sử dụng công
nghệ thông tin; hơn 70% giáo viên của nhà trường biết một ngôn ngữ ( Anh
hoặc Pháp). Ngoài ra nhà trường luôn đảm bảo kế hoạch tăng cường công tác
thanh tra, kiểm tra. Trong năm học 2014-2015, số lần ban giám hiệu nhà
trường đã dự giờ trên lớp học 27 tiết, số lần dự giờ trên lớp của các tổ bộ môn
là 54 tiết.
Với những quyết tâm đưa công tác xã hội vào hoạt động của nhà
trường, đặc biệt là đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động nhà trường
cũng mở ra một xu hướng mới nhằm đem lại hiệu quả giáo dục tốt hơn cho
nhóm những học sinh yếu thế có hoàn cảnh đặc biệt ở nhà trường.
37
Bảng 2.2. Cơ cấu lao động theo vị trí công việc chuyên môn năm 2015-2016
Hình thức tuyển dụng
Chức danh
Trìn độ đào tạo
STT
Nội dung
Tuyển dụng trƣớc NĐ 116 và tuyển dụng t eo NĐ 116
Tổng số
Đại học
Giáo sƣ
P. Giáo sƣ
Tiến sĩ
Thạc sĩ
Cao đẳng
Trìn độ khác
Các hợp đồng khác (Hợp đồng làm việc, hợp đồng vụ việc, ngắn hạn, thỉnh giảng, hợp đồng t eo NĐ 68)
(Biên chế, hợp đồng làm việc b n đầu, hợp đồng làm việc có thời hạn và không thời hạn)
Tổng số cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên
74
I
14
3
1
2
Cán bộ quản lý Ban Giám hiệu & Hội đồng Quản trị
1
3
2
11
1
1
1
2.1
1
1
1
2.2
Các phòng ban Phòng tài chính- kế toán Trạm y tê- tham vấn tâm lý Phòng công tác học sinh
1
1
2.3
2.4
1
1
1
1
2.5
2
2
1
1
Phòng Quản lý Đào tạo Phòng Hành chính Thư viện Trung tâm TS & XTVL
2.6
1
1
1
38
Trung tâm May thêu
1
1
1
2.7 2.8 Khoa Chế biến món ăn
1
1
1
Khoa Quản trị Nhà hàng – Khách sạn
1
1
1
2.9 2.10 Khoa Cơ bản 2.11 Tổ Bánh
1
1
1
II
39
1
14
11
3
3
11
2
14
13
1
1
5
8
Giáo viên Khoa Chế biến món ăn Khoa Quản trị Nhà hàng – Khách sạn Khoa Cơ bản
3
4
4
4
4
5
4
1
5
5
Tổ Bánh Trung tâm dạy nghề cho thanh niên khuyết tật
2
2
2 21
III
Nhân viên
3.1
2
2
1
1
3.2
2
2
2
3.3
Phòng tài chính-kế toán Trạm y tế-Tham vấn tâm lý Phòng công tác học sinh
3
3
1
2
3.4
3
3
1
1
1
3.5
7
7
1
2
4
3.6
2
2
2
Phòng Quản lý Đào tạo Phòng Hành chính – thư viện Trung tâm TS & XTVL Cửa hàng Bánh
3.7
2
2
1
1
(Nguồn: Kế hoạch năm học 2015-2016)
39
2.3. Thực trạng về học sinh
Tổng số học sinh trường Trung cấp Kinh tế du lịch Hoa Sữa có mặt đầu
năm tính tháng 02/2016 là 387 em. Trong đó, chỉ tiêu của Trường đề ra đối với
hệ Trung cấp là tuyển sinh đạt 350 em, nhưng thực tuyển được 190 em, số
lượng học sinh năm thứ 2 đang theo học là 197 em và số học sinh tốt nghiệp
năm 2014-2015 là 162 em . Trong đó, trung tâm May – Thêu có 45 em, số học
sinh khuyết tật vận động là 32 em. Trong đó, số học sinh từ năm 2014 là 19 em
và số học sinh tuyển sinh được của năm 2015 là 13 em . Đối với Trung tâm
May-thêu, các em đến đây đều là người khuyết tật, chủ yếu là khuyết tật vận
động. Do vậy, các em có sự han chế nhất định trong việc lĩnh hội kiến thức
cũng như những kỹ năng nghề. Đa phần các em chậm trong việc thực hiện
các thao tác.. Điều đó đòi hỏi sự tận tình của những người thầy, những người
chỉ dạy các em.
Theo con số thống kê của nhà trường, năm học 2014-2015 cho thấy tỷ lệ
học sinh của Trường xếp loại học tập khá, giỏi khá cao. Các em có kết quả học
tập khá đồng đều, điều đó chứng tỏ trình độ, năng lực giảng dạy của các thầy cô,
cũng như công tác quản lý của nhà trường khá tốt. Đồng thời, cũng thể hiện sự
lĩnh hội kiến thức của học sinh và tay nghề của các em khá đồng đều . Tỷ lệ học
sinh xếp loại học tập năm học 2014-2015 là Giỏi chiếm: 24,65%, tỷ lệ khá
chiếm: 50,47%, tỷ lệ Trung bình khá chiếm: 18,78%, tỉ lệ trung bình là 6,1% và
không có học sinh yếu.{25}
40
Bảng 2.3. Một số thông tin cơ bản về Người khuyết tật vận động tại Hoa Sữa
Người khuyết tật
Dân tộc
Tình trạng hôn
Độ tuổi
vận động tại Hoa
nhân
Sữa
Kinh
khác ĐKH
CKH
< 18
>18
20
12
2
30
10
22
Số lượng
62,5
37,5
6,25
93,75
31,25
68,75
Tỷ lệ %
(Nguồn: Cán bộ Trung tâm May-Thêu cung cấp năm 2016)
Dựa vào bảng số liệu trên ta thấy, số lượng Người khuyết tật vận động
của Trường không phải người dân tộc kinh khá cao, chiếm tỷ lệ tới 37,5 %.
Người khuyết tật vận động đang theo học tại Hoa Sữa xuất thân từ nhiều vùng
miền khác nhau , với sự đa dạng văn hóa và dân tộc, một số từ vùng sâu vùng
xa, thậm chí có cả dân tộc thiểu số ít người. Trong số 32 Người khuyết tật vận
động đang theo học tại Hoa Sữa có 2 Người khuyết tật vận động đã kết hôn, tuy
con số này nhỏ nhưng cũng là điều đáng mừng. Bởi vì, không phải NKT nào
cũng may mắn tìm được cho mình người bạn đời như những người bình thường
khác. Hôn nhân của họ gặp phải rất nhiều những khó khăn.
Tay nghề của học sinh Hoa Sữa được ngày càng khẳng định qua các
Cuộc liên hoan ẩm thực và thi tay nghề giáo viên, học sinh...Học sinh của
Trường chủ yếu là các lao động nông thôn, các tỉnh miền núi xa xôi và có tuổi
đời từ 14-25.
Trung tâm may – thêu có 45 học sinh tính tới thời điểm tháng 02 năm
2016, tất cả các em đều là người khuyết tật, trong đó số học sinh là Người
khuyết tật vận động nhiều, có tới 32 em. Trong đó số học sinh nhập học từ năm
2014 là 20 em, thì có tới 19 em là học sinh khuyết tật vận động. Người khuyết
tật vận động theo học tại Hoa Sữa chủ yếu trong độ tuổi 18-23 tuổi chiếm hơn
41
50%, đây là lứa tuổi đang trong giai đoạn HS-SV theo học ở các trường ĐH, CĐ
và cơ sở dạy nghề trên cả nước. Tuy nhiên, với mục tiêu mở rộng cơ hội việc
làm và thúc đẩy hòa nhập xã hội thông qua việc tăng cường các kỹ năng cũng
như chương trình đào tạo nghề May Thêu cho người khuyết tật vận động.
Trường luôn cố gắng và nỗ lực hết mình tạo điều kiện tốt nhất để không chỉ với
các em có hoàn cảnh khó khăn, mà còn với các em khuyết tật, khuyết tật vận
động nhẹ được đến trường, được học nghề. Vì vậy, đối tượng tuyển sinh ngày
càng được mở rộng hơn. Nếu như trước đây, nhà trường chỉ tuyển học sinh
trong độ tuổi 16-25 tuổi bị khuyết tật vận động nhẹ và học sinh khiếm thính
(câm, điếc bẩm sinh) thì nay, đối tượng tuyển sinh của nhà trường còn mở rộng
thêm đối với cả những học sinh tự kỷ ở giai đoạn nhẹ (có độ tuổi từ 14 trở lên),
tổn thương tâm lý thể nhẹ và Đối tượng là nạn nhân chất độc màu da cam ở giai
đoạn nhẹ. Số e dưới 18 tuổi có 18/45 em. Các em này đều mồ côi cha mẹ từ nhỏ
và sống trong các làng trẻ, trung tâm đến hết 16 tuổi theo quy định của Pháp
luật, và các em được chuyển tới đây học để được hỗ trợ ĐTN miễn phí.
Biểu 2.1 : Hoàn cảnh gia đình của Người khuyết tật vận động đang theo học
tại trường Hoa Sữa
42
Ngoài việc bị khuyết tật vận động và các dạng khuyết tật khác, NKT tại
Hoa Sữa có hoàn cảnh hết sức khó khăn. Trong số 32 Người khuyết tật vận động
của Hoa Sữa thì có tới 11 đối tượng thuộc hộ nghèo và cận nghèo (chiếm tới
34,38 %), 09 đối tượng thuộc diện mồ côi cha mẹ ( chiếm 28,1%), 12 người
thuộc dân tộc (chiếm 37,5 %), trong đó có tới 10 người là dân tộc ít người, 2 đối
tượng là con bệnh binh. Nhìn chung, Người khuyết tật vận động đến từ nhiều
vùng miền khác nhau trong cả nước nhưng có 1 đặc điểm chung là gia đình các
em khó khăn về kinh tế, điều kiện sống còn nhiều thiếu thốn. Chính vì vậy, các
em đa phần không được học hành đầy đủ và đến với học nghề như để chia sẻ bớt
gánh nặng cơm áo gạo tiền cho gia đình và nuôi sống bản thân.
Biểu 2.2 : Các dạng khuyết tật của NKT đang theo học tại Hoa Sữa
Người khuyết tật vận động có những hạn chế nhất định về sức khỏe,
những thiếu hụt của các cơ quan vận động và khả năng lao động. Vì vậy khi
nhận Người khuyết tật vận động, nhà trường còn phải căn cứ trên tình hình sức
khỏe và khả năng của học sinh. NKT ở Hoa Sữa chủ yếu bị KTVĐ (các cơ quan
43
vận động: chân, tay, cổ, thân) : 32/45 em (chiếm 71,1%), tiếp theo là
KTKT(câm, điếc) : 10 em (chiếm 22,2 %). Cuối cùng là KTTT và tự kỷ thể nhẹ,
ngoài ra một số em bị đa khuyết tật.{26}.
Biểu 2.3 : Trình độ văn hóa Người khuyết tật vận động tại Hoa Sữa
Do những thiệt thòi về mặt thể chất, cũng như nhận thức của gia đình,
cộng đồng và điều kiện, hoàn cảnh gia đình, học sinh của Hoa Sữa là người
khuyết tật vận động có trình độ văn hóa tương đối thấp. số lượng ngươi khuyết
tật vận động của Hoa Sữa không biết chữ hiện vẫn còn, tuy nhiên con số này
còn thấp hơn ở người khiếm thính. Chính vì vậy, ngoài việc dạy nghề cho các
em thì Hoa Sữa đã luôn chú trọng rèn luyện cho các em các kỹ năng sống để các
em hoàn thiện về kiến thức và tự bảo vệ mình. Nhìn vào biểu đồ ta thấy, số
lượng học sinh khuyết tật vận động không biết chữ là 5 em ( chiếm 15,6%),
trong khi đó tỷ lệ người khuyết tật vận động có trình độ văn hóa cấp 3 thấp, chỉ
có 3/32 em ( chiếm 9,3%). Chủ yếu tỷ lệ học sinh có trình độ cấp 1 và cấp 2 là
phổ biến chiếm tới 25/32 em (chiếm 78,1%).
Thực tế cho thấy nhóm học sinh khuyết tật nói chung, cũng như người
khuyết tật vận động thường ngại học văn hóa. Do vậy, nhà trường đã quý trọng
nhiều đến việc giáo dục, giúp đỡ về vấn đề động cơ học tập, thái độ học tập, tạo
điều kiện để các em tiếp cận nhiều hơn với tri thức chung.
44
Trong bối cảnh này, nhà trường đã chú ý hơn tới việc đa dạng hóa
phương thức đào tạo, tổ chức nhiều hình thức kết hợp đào tạo với sinh hoạt văn
hóa, sinh hoạt cộng đồng, giúp học sinh khuyết tật vận động ham học hỏi hơn.
2.4. Thực trạng về công tác đào tạo nghề và giới thiệu việc làm cho học sinh
tạ Trƣờng TC KT-DL Hoa Sữa
2.4.1. Thực trạng đào tạo nghề
2.4.1.1. Các ngành nghề đào tạo
Trước đây, tại thời điểm thành lập trường năm 1994 chưa có Trung tâm
May-Thêu dành cho người khuyết tật. Tuy nhiên đến năm 1997, một số gia đình
có con em là trẻ khuyết tật vận động tại Hà Nội có nhu cầu cho con em của mình
theo học tại Trường đã tìm tới Hoa Sữa với mong muốn cho các em được học
nghề. Lãnh đạo trường Hoa Sữa đã trăn trở không biết sẽ dạy gì cho các em và
dạy như thế nào?
Sau quá trình cân nhắc những ngành nghề phù hợp cho người khuyết tật
vận động , và đáp ứng với nhu cầu của xã hội. Lãnh đạo nhà trường đã quyết
định chọn nghề May-Thêu để dạy cho người khuyết tật vận động vì nó phù hợp
với điều kiện sức khỏe của người khuyết tật vận động. Bên cạnh đó, nó tạo ra các
sản phẩm phục vụ nhà hàng, khách sạn, dịch vụ du lịch lĩnh vực mà xã hội đang
có nhiều nhu cầu, đồng thời hợp với tiêu chí du lịch mà trường đang hướng tới.
Từ những ngày đầu nhen nhóm đến khi thành lập trung tâm May-Thêu là
muôn vàn những khó khăn. Từ những khó khăn trong đào tạo xen kẽ giữa người
khuyết tật và người không khuyết tật, Người khuyết tật vận động với người
không khuyết tật vận động,...cho đến tìm kiếm giáo viên, xây dựng chương trình
học cũng gặp không ít trở ngại. Vì học sinh khuyết tật vận động thường gặp khó
khăn hơn trong vấn đề đi lại, giao tiếp so với các bạn đồng trang lứa. Khó
khăn hơn hết là tìm kiếm, vận động các cơ quan, Doanh nghiệp cùng chung
45
tay với Hoa Sữa giải quyết việc làm cho Người khuyết tật vận động sau khi ra
trường. Cái khó của thời điểm đó là xã hội nhìn nhận người khuyết tật cũng
khác bây giờ, và họ chưa thực sự tin tưởng vào khả năng của những người
khuyết tật như vậy.
Vượt lên trên những khó khăn đó, Hoa Sữa đã đạt được những thành tựu
đáng kể trong công tác đào tạo nghề cho Người khuyết tật vận động bằng cái
tâm, sự tận tụy của thầy cô giáo nhà trường. Và trở thành mô hình làm công tác
xã hội tiên phong ở Việt Nam được các tổ chức trong và ngoài nước đến học hỏi
và nhân rộng mô hình.
Xin được mượn lời của Cô Lê Thị Kim Phượng, nguyên là Hiệu phó nhà
trường, khi được hỏi về quan điểm của nhà trường trong đào tạo nghề cho người
khuyết tật vận động: “ Đào tạo nghề cho những thanh niên có hoàn cảnh khó khăn
nói chung và người khuyết tật, Người khuyết tật vận động nói riêng tại Hoa Sữa đã
thể hiện sự nỗ lực, cố gắng không ngừng nghỉ và đồng lòng của tất cả đội ngũ cán
bộ, giáo viên nhà trường trong những năm qua. Những thành tựu và sự ghi nhận
của đông đảo các tổ chức, Doanh nghiệp trong nước và nước ngoài đã và đang là
nguồn động lực to lớn cho nhà trường trong quá trình thực hiện sứ mệnh cao cả là
giúp đỡ những thanh niên có hoàn cảnh khó khăn vươn lên trong cuộc sống, được
học nghề và có việc làm phù hợp.”
Tại Hoa Sữa, hoạt động đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động xoay
quanh 2 ngành nghề May công nghiệp và Thêu và kết hợp may-thêu. Lý do vì,
ngành May – Thêu phù hợp với điều kiện sức khỏe của Người khuyết tật vận
động. Thêm vào đó, sản phẩm của ngành May – Thêu cũng phục vụ cho ngành
Du lịch và phù hợp với mục tiêu, cũng như định hướng phát triển của trường.
Mặc dù có rất nhiều ngành nghề Người khuyết tật vận động có thể theo học,
song do khả năng và mối quan hệ về đối tác của Hoa Sữa, mới có thể nhận
46
Người khuyết tật vận động đi làm và tiêu thụ sản phẩm của Người khuyết tật
vận động ở hai ngành May – Thêu nên hiện tại Hoa Sữa tập trung vào dạy 2 nghề
này cho Người khuyết tật vận động.
STT Giới tính Lớp may Lớp thêu
1 Nam 08 02
Học sinh ở Trung tâm may –thêu đa phần là nữ, tỷ lệ nam ít hơn ở cả 2
2 Nữ 12 10
lớp may-thêu.
Em Hà Đình Tùng, một học sinh khuyết tật của Hoa Sữa đã bày tỏ suy
nghĩ của mình khi được hỏi về việc quan điểm của cá nhân em xoay quanh vấn
đề nhà trường có nên mở rộng thêm một số ngành nghề khác?“ Đối với chúng
em mà nói, được theo học tại Hoa Sữa thực sự đã là điều hết sức may mắn. Bởi
vì chúng em chỉ là số ít trong những người khuyết tật khác trong cả nước có cơ
hội được học nghề. Học tại Hoa Sữa chúng em được hoàn toàn miễn giảm học
phí, em nghĩ đó không phải điều đơn giản với trường. Tuy nhiên, em cũng có
mong muốn có thêm nhiều bạn khuyết tật, có hoàn cảnh như chúng em được học
nghề và có việc làm sau học nghề. Muốn được như vậy thì nhà trường cũng rất
cần mở rộng thêm ngành nghề mà em nghĩ cũng rất phù hợp như một số ngành
nghề thủ công…”
Đối với lãnh đạo trường Hoa Sữa khi được hỏi về việc mở thêm những
ngành nghề mới cho người khuyết tật vận động tại Hoa Sữa trong tương lai. Ông
Vũ Triệu Quân – Hiệu Trưởng trường TC KT – DL Hoa Sữa chia sẻ: “Trong
thời buổi hiện nay có rất nhiều ngành nghề mà Người khuyết tật vận động có thể
theo học, và cũng có nhiều các cơ sở công lập đào tạo nghề cho người khuyết tật
cũng như người khuyết tật vận động. Bản thân trường Hoa Sữa cũng muốn có
47
thể đưa thêm nhiều ngành nghề vào. Song do điều kiện kinh tế của trường hiện
nay chưa cho phép, và việc tìm đầu ra cho các sản phẩm thuộc ngành nghề khác
do người khuyết tật vận động làm ra, cũng như nơi nhận họ vào làm sau khi ra
trường là một bài toán khó mà hiện nay nhà trường vẫn còn trong quá trình đi
tìm lời giải. Vì vậy nên, trước mắt trong những năm tới trường Hoa Sữa vẫn sẽ
chủ yếu tập trung vào phát triển và mở rộng 2 ngành May – Thêu cho người
khuyết tật và Người khuyết tật vận động”.
2.4.1.2. Nội dung đào tạo
Quy trình đào tạo nghề cho Người khuyết tật vận động tại trường Hoa
Sữa diễn ra theo tiến trình sau: Tuyển sinh, chia lớp => Định hướng nghề nghiệp
=> Nhập môn nghề => Học Kỹ năng sống, Nghề cơ bản => Thực hành, rèn kỹ
năng nghề => Thực tập tại trường => Ra trường và làm việc tại các doanh nghiệp
may mặc. Trong quy trình đào tạo nghề, nhà trường đã có sự lồng ghép những tri
thức về công tác xã hội. Tuy nhiên, hoạt động được Hoa Sữa chú trọng hơn hết
là định hướng nghề cho Người khuyết tật vận động ngay từ khi các em mới vào
trường nhằm xây dựng niềm tin yêu nghề đối với các em; bên cạnh đó, nhà
trường cũng quan tâm tới việc hướng các em tới học kỹ năng sống, kỹ năng giao
tiếp nhằm giúp các em học cách giao tiếp với những người đồng đẳng, với những
người binh thường khác trong xã hội và hơn hết dạy các em cách quan hệ với
ông chủ sau này, khi các em đi làm. Và cũng qua đó, dạy các em học cách kiên
nhân, đương đầu trước những sóng gió.
Sau khi có kết quả tuyển sinh và phân lớp nhà trường sẽ lên lịch tổ chức
“tuần sinh hoạt công dân” đầu khóa nhằm: Quán triệt nghị quyết, thông tư, chỉ
thị, chính sách của Đảng và nhà nước, đồng thời để định hướng nghề nghiệp cho
học sinh gắn với Văn hóa Hoa Sữa: Chia sẻ- hợp tác- cùng phát triển.
48
Các buổi hướng nghiệp cho Người khuyết tật vận động là một nội dung
được Hoa Sữa đặc biệt quan tâm. Trong các buổi hướng nghiệp này, Người
khuyết tật vận động có cơ hội được các cán bộ giáo viên trao đổi để có cơ hội
tìm hiểu về các ngành nghề mà mình sẽ học. Đặc biệt, được trò chuyện, giao lưu
với Người khuyết tật vận động là học sinh cũ của trường. Để được các anh, chị
đi trước chia sẻ kinh nghiệm, thuận lợi, khó khăn, bí quyết học tập và những
điểm cần lưu ý.
Ngoài ra, một hoạt động nữa nằm trong Chương trình Định hướng nghề
nghiệp của trường Hoa Sữa là việc tổ chức cho Người khuyết tật vận động đi
thăm quan các Doanh nghiệp, xí nghiệp May thêu là đối tác nhận Người khuyết
tật vận động sau khi ra trường đi làm trên địa bàn Hà Nội. Người khuyết tật vận
động sẽ có cơ hội trực tiếp tiếp xúc với môi trường làm việc và những công việc
trong tương lai của bản thân từ đó có niềm đam mê và định hướng đúng đắn,
nâng cao ý thức trong quá trình học tập tại trường.
Trong các dịp kỷ niệm trường Hoa Sữa thường xuyên tổ chức các cuộc
thi tay nghề và đưa người khuyết tật vận động đi thi tại các cuộc thi tay nghề
trong và ngoài nước tổ chức. Để người khuyết tật vận động được mở rộng kiến
thức, nâng cao tay nghề. Doanh nghiệp, các tổ chức Quốc tế là đối tác của nhà
trường cũng thường xuyên cử cán bộ về trường để tham gia giảng dạy, chấm thi,
thảo luận, tư vấn cho người khuyết tật vận động. Với những người đạt kết quả
cao trong học tập, nhà trường có những chế độ học bổng phù hợp, và tổ chức dã
ngoại cho các em tạo động lực giúp các em cố gắng, học tập tốt hơn.
Ngoài việc học nghề, học sinh khuyết tật vận động còn được học văn hóa
hỗ trợ, cụ thể các môn như: Kỹ năng sống, SKSS, Vẽ, Kỹ năng giao tiếp,…
giúp các em trang bị cho bản thân những kiến thức và kỹ năng tối thiểu để hiểu
về nghề mình đang học, giao tiếp với mọi người và bảo vệ bản thân.
49
Em Nguyễn Hữu Tính, học sinh khuyết tật vận động tại lớp may hiện đã
ra trường và đang làm việc tại nhà may Chula đã có những chia sẻ riêng của
mình:” Trước đây khi chưa học tại Hoa Sữa, bản thân em là người khá nhút
nhát và ngại giao tiếp với mọi người. Em cảm thấy rất mặc cảm vì mình là
người khuyết tật. Tuy nhiên, khi trở thành học sinh của Hoa Sữa và sau này khi
ra trường, dưới sự chỉ dạy tận tình của các thầy cô nơi đây em đã trở thành con
người khác, thời gian học tập tại Hoa Sữa khiến em cảm thấy tự tin hơn rất
nhiều. Chúng em không chỉ học nghề mà còn được trao dồi kiến thức xã hội,
được rèn luyện bản lĩnh, nghị lực, và học cách vượt qua khó khăn trong cuộc
sống, tạo dựng cuộc sống mới.”
Trường Hoa Sữa áp dụng khung chương trình trong đào tạo nghề cho
Người khuyết tật vận động dựa trên thực hành, còn lý thuyết được dạy bằng thực
tế, cầm tay chỉ việc. Thông qua đó Người khuyết tật vận động có điều kiện rèn
luyện kỹ năng, nâng cao tay nghề, và có một tay nghề vững chắc khi ra trường.
Với thời gian học đều đặn, liên tục từ thứ 2 đến thứ 7 trong tuần. Sáng bắt đầu từ
7h30 – 11h30, chiều từ 13h30 đến 17h.
Với chương trình đào tạo liên tục và tương đối nhiều so với khả năng của
người khuyêt tật vận động. Nhưng nhằm đảm bảo tiến độ học, cũng như giúp
người khuyết tật được rèn luyện kỹ năng liên tục để thành thục hơn và quãng
thời gian thực hành được nhiều hơn. Điều đó, không tránh khỏi việc đôi lúc các
em sẽ cảm thấy mệt mỏi vì áp lực học hành. Các giáo viên của Trung tâm cũng
là những người biết nắm bắt tâm lý các em, hiểu được đặc điểm về sức khỏe của
các em và tính chất ngành học nên trong quá trình học, giáo viên của hai lớp
May – Thêu luôn tạo bầu không khí thân thiện, quan tâm chia sẻ, động viên học
sinh của mình.
50
Khi được hỏi về chương trình học của trường có phù hợp với các em
không?. Em Tống Văn Bách đã có những chia sẻ rất chân thành: “ Em nghĩ rằng
chương trình học phù hợp với khả năng của chúng em. Tuy lúc đầu mới học
cũng có nhiều khó khăn do chưa quen việc, các kỹ năng chưa thành thạo. Nhưng
sau một thời gian học, em cảm thấy tự tin hơn rất nhiều và đã có kỹ năng thuần
thục.”
Song song với quá trình đào tạo nghề cho học sinh khuyết tật vận động,
nhà trường còn chú trọng tới việc phát triển kỹ năng mềm để mỗi học sinh
trưởng thành từ ngôi trường Hoa Sữa đều được đào tạo để trở thành những con
người có ích và sống một cách tích cực trong xã hội, hoàn thiện bản thân không
chỉ bằng kiến thức, mà các em còn được trang bị sự tự tin, tính kiên nhẫn vượt
qua khó khăn, xóa bỏ được những mặc cảm tự ti để vươn lên hòa nhập cộng
đồng. Để làm được điều đó, ngoài việc các em được rèn luyện kỹ năng nghề, nhà
trường còn quan tâm tới đời sống tinh thần của học sinh thông qua các phương
thức hoạt động mang tính công tác xã hội như: giao lưu văn hóa cộng đồng, văn
nghệ, diễn đàn, tổ chức các phong trào thể dục, thể thao phù hợp nhằm giúp các
em được rèn luyện sức khỏe, tạo cơ hội để các em xây dựng tốt hơn mối quan hệ
với mọi người xung quanh. Các buổi sinh hoạt ngoại khóa cũng là cơ hội giúp
các em có thêm những kiến thức để củng cố lòng yêu nghề, yêu quê hương, đất
nước và hơn hết giúp các em hiểu sâu sắc hơn những việc nên và không nên làm
trong cuộc sống. Ví dụ như tuyên truyền về tác hại HIV/AIDS và biện pháp
phòng tránh, những buổi ngoại khóa về giáo dục sức khỏe sinh sản vị thành niên
cũng được xem là những hoạt động hết sức có ý nghĩa,… hay những buổi tham
vấn cũng không nằm ngoài mục đích trên. Vì vậy có thể nói rằng, nội dung đào
tạo của Hoa Sữa khá đặc biệt, trường không chỉ dạy nghề mà còn giúp các em
hoàn thiện nhân cách một cách tốt nhất.
51
2.4.1.3. Cấp bằng đào tạo
Trung tâm may-thêu tổ chức học nghề cho người khuyết tật, người
khuyết tật vận động nhẹ, thông thường thời gian quy định dành cho học sinh lớp
may hoặc thêu là 12 tháng, lớp hỗn hợp may-thêu là 14 tháng. Tuy nhiên, còn
phụ thuộc vào mức độ khuyết tật và khả năng thực hành của học sinh, thời gian
có thể kéo dài hơn thành 24 tháng.
Kết thúc khóa học trường Hoa Sữa tổ chức thi tốt nghiệp cho tất cả học
sinh là người khuyết tật. Doanh nghiệp có vai trò rất quan trọng trong hỗ trợ
trường Hoa Sữa hoàn thiện chương trình đào tạo, tham gia các kỳ thi đánh giá,
sắp xếp thực tập và nhận các em sau khi tốt nghiệp vào làm việc. Sau khi tốt
nghiệp các em được cấp Chứng chỉ nghề của Sở Lao động – Thương binh và xã
hội Hà Nội. Còn đối với hệ ngắn hạn, theo yêu cầu của cá nhân, tổ chức, doanh
nghiệp thì khi ra trường được cấp Chứng nhận của nhà trường cho những học
sinh đạt tiêu chuẩn, vượt qua kỳ thi tốt nghiệp.
Học sinh sau khi tốt nghiệp, 100% học sinh được nhà trường giới thiệu
làm việc miễn phí tại các Doanh nghiệp, công ty, xí nghiệp là đối tác của trường
hoạt động trong lĩnh vực thời trang, may thêu hoặc trở lại địa phương mở nhà
may riêng.
2.4.2. Thực trạng giới thiệu và tạo việc làm cho người khuyết tật vận động
Ngoài công tác đào tạo nghề, Hoa Sữa cũng rất chú trọng giới thiệu các
sản phẩm thực hành của học sinh ra cộng đồng. Hệ thống nhà hàng thực hành là
phần quan trọng nhất trong nội dung đào tạo của Hoa Sữa. Những nhà hàng,
khách sạn này mỗi năm mang đến việc làm và thu nhập cho hàng nghìn em học
sinh có hoàn cảnh khó khăn. Ngoài hệ thống nhà hàng thực hành, Hoa Sữa còn
mở rộng thêm những dịch vụ tiệc và đơn đặt hàng bánh để tạo điều kiện cho các
em được thực hành nhiều hơn. Trải qua hơn 20 năm hình thành và phát triển,
Hoa Sữa đã xây dựng được mô hình Doanh nghiệp Xã hội thành công, vượt qua
52
những trở ngại và khó khăn từ ban đầu cũng như sự canh tranh bình đẳng với
các doanh nghiệp khác, Hoa sữa đã vượt qua nhiều giai đoạn khó khăn, đặc biệt
về tài chính để đứng vững và cung cấp cho xã hội nguồn sản phẩm đặc biệt là
nguồn lực con người. Nhà trường luôn cam kết 100% học sinh sau khi tốt
nghiệp có việc làm với mức lương khởi điểm từ 3.000.000đ đến 5.000.000đ tùy
từng ngành nghề.
Đặc biệt trong những năm gần đây, Hoa sữa tích cực đẩy mạnh kinh
doanh để tự lực hơn về kinh tế, giảm phụ thuộc vào các nguồn tài trợ trong và
ngoài nước.
2.5. Đán g á c ung về thực trạng đào tạo nghề tạ trƣờng TC KT-DL Hoa
Sữa
2.5.1. Nhận định chung về kết quả công tác đào tạo nghề
Trường nhận được sự hỗ trợ của các cơ quan ban ngành: Bộ Giáo dục và
Đào tạo, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội, Quận Ủy, UBND Quận Hoàng
Mai, đặc biệt Trường luôn được Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, Sở Lao động
Thương Binh và Xã hội Hà Nội, Sở ngoại vụ, Sở Kế hoach đầu tư thường xuyên
chỉ đạo kịp thời trong các hoạt động của nhà trường.
Trường đã có bề dày kinh nghiệm về đào tạo nghề hơn 20 năm qua vì
vậy đã được chọn là 1 trong 13 trung tâm thẩm định tiêu chuẩn kỹ năng nghề
của Việt Nam, thường xuyên được tổ chức thẩm định nghề cho các tổ chức, cá
nhân làm việc trong khối Khách sạn – Nhà hàng. Trường là cơ sở đi đầu trong
sự nghiệp xã hội hóa, năng động luôn tiên phong và nghĩ ra nhiều hình thức
nhằm đào tạo nghề và GTVL cho học sinh, đặc biệt là học sinh có hoàn cảnh
khó khăn và người khuyết tật. Trường hướng tới đạt tiêu chuẩn vtos, hiện tại đạt
chuẩn Việt Nam, và đang hướng đến đạt chuẩn ASEAN. Trường cũng luôn đi
đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, nhà nước. Như
53
thực hiện nghiêm túc và đi đầu trong đào tạo miễn phí cho những thanh niên
học nghề tại trường thuộc diện chuẩn hộ nghèo, cận nghèo theo Quyết định số
09/2011/QĐ-Ttg ngày 30/01/2011 về việc ban hành chuẩn hộ nghèo, hộ cận
nghèo áp dụng cho giai đoạn 2011-2015. Trường cũng chuẩn bị tâm thế khi đất
nước hội nhập ASEAN thì học sinh của trường cũng sẽ đạt chuẩn ASEAN.
Trường luôn nhận được sự hỗ trợ của các tổ chức trong và ngoài nước.
Doanh nghiệp luôn ủng hộ trong việc kết hợp đào tạo học sinh trong giai đoạn
đào tạo xen kẽ và tiếp nhận học sinh thực tập tốt nghiệp.
Trường xây dựng được đội ngũ giáo viên cơ bản dạy chuẩn về chuyên
môn, yêu nghề, có kinh nghiệm thực tế tại doanh nghiệp, sẵn sang cống hiến
trong sự nghiệp giáo dục và dạy nghề cho thanh niên có hoàn cảnh khó khăn.
Mặc dù nhà trường mới chỉ có 3 người qua đào tạo công tác xã hội. Nhưng với
sứ mệnh và mục tiêu của mình, 74 giáo viên, cán bộ cơ hữu trong trường được
xem như là 74 nhà Công tác xã hội, luôn hết mình vì học trò thân yêu.
Đội ngũ cán bộ giáo viên trẻ, đặc biệt là đối với những thầy cô tham gia
giảng dạy, và quản lý trực tiếp tại Trung tâm may- thêu là đội ngũ những người
có nhiệt huyết và cầu thị trong công việc nên luôn có những đổi mới, sáng tạo
và quyết tâm trong thực hiện các công việc. Tạo động lực cạnh tranh trong
công tác đào tạo với các trường Trung cấp cùng ngành nghề đào tạo.
Học sinh của Trường phần đa xuất phát từ những gia đình có hoàn cảnh
khó khăn, đến từ những vùng sâu vùng xa trong cả nước, đặc biệt là đối tượng
người khuyết tật vận động. Các em ý thức rất rõ hoàn cảnh bản thân, và luôn
vươn lên nỗ lực cố gắng trong học tập và cuộc sống.
Hơn 20 năm gắn bó với cái tên Hoa Sữa, và 19 năm thành lập trung tâm
may-thêu cho người khuyết tật. Hoa Sữa đã trở thành địa chỉ quen thuộc, mái
ấm thân thương cho biết bao những mảnh đời thiếu may mắn, đặc biệt với
54
những người khuyết tật vận động, mặc dù các em không chỉ khuyết tật, mà phần
lớn có hoàn cảnh gia đình vô cùng khó khăn. Hơn 7000 thanh niên thiệt thòi, có
hoàn cảnh khó khăn được học nghề tại Hoa Sữa. Trong đó có tới 350 em là
người khuyết tật vận động nhẹ.
Biểu 2.4: Tỷ lệ người khuyết tật vận động của Hoa Sữa được đào tạo nghề
miễn phí 19 năm qua
Trong năm học 2014-2015, Hoa Sữa đã đạt được một số kết quả trong
đào tạo nghề đối với nhóm đối tượng người khuyết tật vận động là: đảm bảo
tuyển sinh đạt 100% chỉ tiêu và đúng đối tượng; đạt 100% tỷ lệ học sinh khuyết
tật vận động theo học trọn khóa; tỷ lệ học sinh khuyết tật vận động tốt nghiệp
đạt yêu cầu là 100%, trong đó 60% đạt khá, giỏi; 100% các em ra trường đều có
việc làm, ổn định cuộc sống và được coi trọng trong xã hội. Điều đấy cho thấy
những nỗ lực vô cùng to lớn của cả thầy và trò trường Hoa Sữa.
55
2.5.2. Thách thức mới đối với công tác đào tạo nghề:
Vấn đề tuyển sinh đúng đối tượng và đảm bảo chỉ tiêu tuyển sinh là vấn
đề khó khăn trong giai đoạn hiện nay, vấn đề này không chỉ xảy ra với cá nhân
nhà trường mà còn với rất nhiều các trường khác. Bởi do nhận thức của học sinh
về vấn đề học nghề còn thấp, các em vẫn thích học cao đẳng, đại học hơn.
Trong khi đó, các Trường nghề đang ngày một nhiều hơn. Còn đối với người
khuyết tật, gia đình và bản thân họ luôn mang những mặc cảm và với tâm lý
khuyết tật thì không làm được gì, tốt nhất nên để họ ở nhà. Nên việc tuyển sinh
với nhóm đối tượng này càng gặp nhiều khó khăn hơn.
Học sịnh của Trường đến từ nhiều địa phương khác nhau, phong tục tập
quán khác nhau, Trình độ văn hóa của các em cũng không đồng đều. Đặc biệt
với đối tượng yếu thế và người khuyết tật vận động, các em là những người khá
nhạy cảm và thường xuất thân từ những gia đình có hoàn cảnh khó khăn, nhiều
em đến từ những địa phương có phong tục tập quán, tín ngưỡng khác biệt. Điều
này gây bất lợi trong quá trình quản lý. Đồng thời, nhà trường cũng phải dành
nhiều thời gian và công sức để giúp học sinh ổn định sinh hoạt và học tập tại
trường.
Các chương trình học dành cho các em đang trong quá trình chỉnh sửa và
hoàn thiện theo thông tư số 22. Do vậy, cũng gây ít nhiều khó khăn trong quá
trình giảng dạy. Còn với nhóm học sinh là người khuyết tật vận động, chương
trình học của các em tuy không có nhiều sự thay đổi, tuy nhiên nhà trường vẫn
luôn phải không ngừng tìm kiếm những giải pháp nhằm giúp các em tiếp thu
được lượng kiến thức tốt nhất và cập nhật những xu hướng giúp các em hoàn
thiện hơn kỹ năng nghề.
56
Về mặt nhân sự: Trường phải tự đào tạo giáo viên dạy thực hành và gặp
nhiều khó khăn trong tuyển dụng giáo viên lý thuyết vì địa điểm của Trường xa
trung tâm, chế độ đãi ngộ còn nhiều hạn chế.
Cơ sở vật chất chưa đồng bộ: Do trường phải tự tổ chức kinh phí đào tạo
nên nguồn kinh phí cho bảo dưỡng, bảo trì cơ sở vật chất còn hạn hẹp, một số
trang thiết bị xuống cấp chưa kịp thời thay thế, và còn ít máy móc phục vụ việc
học cho các em. Đây cũng là một yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo.
Hệ thống nhà hàng, khác sạn mini để phục vụ cho việc thực hành nâng
cao tay nghề của học sinh phải thuê mặt bằng giá rất cao, thời gian không dài,
đây là một thử thách lớn về cân đối tài chính của nhà trường.
Đối tượng học sinh yếu thế, đặc biệt là những học sinh nghèo có tâm lý
muốn được đi làm sớm, điều đó gây ảnh hưởng tới chương trình và chất lượng
đào tạo.
Nhà trường cũng phải đối mặt với những khó khăn, thách thức trong việc
xử lý mối quan hệ giữa nhu cầu nhân đạo, từ thiện với các hoạt động nhằm mở
rộng kinh doanh, nâng cao kinh phí để hoạt động.
57
CHƢƠNG III: HOẠT ĐỘNG CÔNG TÁC XÃ HỘI TRỢ GIÚP ĐÀO
TẠO NGHỀ CHO NGƢỜI KHUYẾT TẬT VẬN ĐỘNG TẠI TRƢỜNG
TC KT-DL HOA SỮA
Hoạt động đào tạo nghề cho nhóm những người khuyết tật, trong đó bao
gồm cả người khuyết tật vận động là công việc đã được tiến hành mạnh mẽ và
thu được những kết quả nhất định trong thời gian gần đây tại nhiều cơ sở đào
tạo. Để quan tâm tới chất lượng và hiệu quả của công tác đào tạo nghề cho người
khuyết tật vận động, Trường TC Kinh tế - Du lịch Hoa Sữa đã chủ trương đưa
CTXH vào hoạt động này, kết hợp việc đào tạo nghề với tham vấn, hỗ trợ tâm lý
cho các học sinh. Đây là một công việc mới mẻ và mở ra nhiều triển vọng thành
công cho công tác đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động.
3.1. Quy trình tuyển s n đầu vào của học sinh thuộc n óm đố tƣợng là
Ngƣời khuyết tật vận động tạ trƣờng TC KT – DL Hoa Sữa
Yêu cầu chung đối với các đối tượng tuyển sinh của trường Hoa Sữa là:
Những học sinh từ 16 tuổi trở lên (riêng May – Thêu từ 14 tuổi), không bị Viêm
gan B và ký sinh trùng đường ruột. Công tác tuyển sinh của trường TC KT – DL
Hoa Sữa chủ yếu thông qua 3 kênh bao gồm:
- Những học sinh tự do có nhu cầu, biết về trường TC KT – DL Hoa Sữa
qua sự giới thiệu của bạn bè, người thân, qua các phương tiện thông tin đại
chúng tự tìm đến với trường.
- Nguồn từ các đối tác của trường:
+ Đối tác lâu năm bao gồm: các trung tâm BTXH, Làng trẻ, Đoàn thanh
niên các Tỉnh, Thành phố,…
+ Đối tác đào tạo: Các tổ chức trong và ngoài nước gửi nhờ đào tạo (Nhà
hàng, Khách sạn, NGO).
- Nguồn thông qua Hội cựu học sinh của Trường để đưa thông tin tuyển
58
sinh của trường đến với học sinh tại các địa phương, mục tiêu của Trường: mỗi
học sinh đã học ở Trường giới thiệu được ít nhất một học sinh mới đến trường.
- Đi tuyển sinh trực tiếp tại các địa phương, tìm kiếm đối tượng trong
những chuyến đi công tác thực tế của cán bộ trường. Sau quá trình cán bộ cơ sở
xuống thâm nhập tại địa bàn các Tỉnh thành, phối hợp với các cơ quan, tổ chức
để tìm kiếm học sinh thì hồ sơ của học sinh được chuyển tới trường Hoa Sữa.
Ngoài ra, những hồ sơ của các học sinh có nguyện vọng theo học tại
trường Hoa Sữa cũng được tập hợp để tuyển sinh. Hồ sơ được chuyển tới phòng
đào tạo và xét tuyển theo những tiêu chí của Nhà trường.
Sơ đồ 3.1. Sơ đồ quy trình tuyển sinh chung củ trƣờng TC KT – DL Hoa
Tổ chức kiểm tra và phỏng vấn
Xử lý kết quả kiểm tra và phỏng vấn
LẬP KẾ HOẠCH TUYỂN SINH Thông báo
Khám sức khỏe
Loại
Đợt 1
Nhận và lọc hồ sơ
Đợt 2
Danh sách chính thức
Hướng nghiệp
Họp phụ huynh học sinh
Chuẩn bị đề kiểm tra trình độ đầu vào
TIẾP NHẬN HỌC SINH
Sữa đối vớ đố tƣợng Ngƣời khuyết tật vận động
Lập danh sách học sinh kiểm tra
Học sinh học nội quy và lao động
Chuẩn bị phòng, giám thị, giáo viên chấm bài
(Nguồn: Phòng Công tác học sinh Trường Hoa Sữa cung cấp)
59
Do người khuyết tật là đối tượng đặc thù nên trên cơ sở quy trình tuyển
sinh chung của trường TC KT – DL Hoa Sữa, vẫn có một số điểm khác biệt:
Học sinh từ khắp mọi miền của tổ quốc với nhiều dân tộc khác nhau. Trong độ
tuổi từ 14 – 25, có giấy chứng nhận khuyết tật thuộc ít nhất một trong các dạng
sau: KTVĐ, KTTT, Khiếm thính,... có đủ điều kiện sức khỏe để học tập.
Đối với học sinh là người khuyết tật vận động, sau khi nhà trường nhận
được hồ sơ xin vào học sẽ tổ chức kiểm tra trình độ văn hóa, sức khỏe (kiểm tra
sức khỏe tổng thể và sự linh hoạt của tay, chân) do phần đa các em khuyết tật
vận động thể nhẹ, bổ sung hoàn thiện hồ sơ. Nhưng vì nhà trường cố gắng hết
sức tạo điều kiện cho các em có thể theo học nghề nên chỉ có học sinh nào tay
quá yếu và không đủ sức khỏe theo học mới bị từ chối. Còn nhiều học sinh
không biết chữ nhà trường vẫn linh động cho theo học bình thường. Việc kiểm
tra trình độ văn hóa (toán, văn) chỉ là hình thức.
Ngay từ trong khâu tuyển sinh, nhà trường đã chú ý tìm hiểu thân nhân
của người khuyết tật vận động, để thực hiện tốt công tác tham vấn công tác xã
hội. Công tác kiểm tra và thực hiện phỏng vấn sâu các đối tượng được tuyển
chọn là nhằm hướng tới mục tiêu trợ giúp công tác xã hội.
Trường hợp em S là một ví dụ điển hình, bị khuyết tật hai chân và mắt
cận nặng có hoàn cảnh gia đình rất khó khăn, từ nhỏ đã mồ côi cha mẹ, có chị
gái đã lập gia đình ở môt miền quê nghèo. Sen được trung tâm bảo trợ người
khuyết tật Hội An nuôi dưỡng trong 11 năm. Trong lần về tuyển sinh của nhà
trường, em đã được trung tâm cho đi học tại Hoa Sữa. Trong quá trình tiếp nhận
em vào học tại trường, cũng như các bạn khác, nhà trường cũng đã tìm hiểu
hoàn cảnh gia đình em và từ đó có những giúp đỡ, tham vấn tâm lý khi cần thiết
nhằm giúp đỡ trong quá trình học tập về sau.
60
Vì các em là người khuyết tật vận động, thường có tâm lý nhạy cảm, dễ
xúc động hay nhớ nhà, có nhiều mặc cảm khi nói tới hoàn cảnh của mình do vậy
nhà trường đã chú ý nhiều tới các hoạt động CTXH trong công tác tuyển sinh,
luôn đòi hỏi kỹ năng Công tác xã hội trong lắng nghe, quan sát,...
3.2. Các hoạt động trợ giúp nhằm đào tạo nghề cho Ngƣời khuyết tật vận
động tạ Trƣờng TC KT-DL Hoa Sữa
3.2.1. Các hoạt động trợ giúp
3.2.1.1. Hoạt động hỗ trợ học phí, chi phí đào tạo
Trường Trung cấp Kinh tế - Du lịch Hoa Sữa trải qua hơn 20 năm hình
thành và phát triển, mặc dù gặp nhiều khó khăn nhưng vẫn kiên định với những
mục tiêu, dự định và ý tưởng nhân văn, nhân đạo như thuở ban đầu mới thành
lập trường. Trường đã hỗ trợ cho rất nhiều những con em có hoàn cảnh khó
khăn, người khuyết tật vận động được học nghề và tìm kiếm cho họ việc làm
phù hợp. Các đối tượng được nhà trường ưu tiên áp dụng đối với hệ sơ cấp và
ngành Quản trị nhà hàng (Hệ Trung cấp). Trong đó:
Bảng 3.1.Các đối tượng ưu tiên của Hoa Sữa
Đƣợc áp dụng từ ngày 19/05/2016 (kèm theo quyết định số 20/QĐ-THS ngày 19/5/2016)
ĐỐI TƢỢNG
GIẤY TỜ CHỨNG THỰC
CÁC ĐỐI TƢỢNG ƢU TIÊN 100%
Con gia đình nghèo có sổ: Theo QĐ
09/2011 – TTg và chỉ thị 1752/TTg
Sổ hộ nghèo công chứng và kiểm tra sổ
Quy định chuẩn nghèo, hộ cận nghèo
gốc
giai đoạn từ 2011 - 2015, hoặc theo
khi đã vào học tại trường
QĐ 59/2015/QĐ - TTg về ban hành
chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều áp
61
dụng cho giai đoạn 2016 - 2020
Con gia đình nghèo
theo QĐ
Bản sao công chứng quyết định hộ nghèo
09/2011-TTg và Chỉ thị 1752/TTg
và kiểm tra bản gốc khi đã vào học tại
Quy định chuẩn nghèo, hộ cận nghèo
trường
giai đoạn từ 2011 – 2015, hoặc theo
QĐ 59/2015/QĐ - TTg về ban hành
chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều áp
dụng cho giai đoạn 2016 - 2020. Đã
có quyết địn n ƣng c ƣ có sổ hộ
nghèo
Con gia đình cận nghèo theo QĐ
Giấy xác nhận của Cấp Quận, Huyện về
09/2011-TTg và Chỉ thị 1752/TTg
hộ cận nghèo (nhà trường xét các đối
Quy chuẩn nghèo, hộ cận nghèo giai
tượng khi vào học)
đoạn từ 2011-2015, hoặc theo QĐ
59/2015/QĐ - TTg về ban hành
chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều áp
dụng cho giai đoạn 2016 – 2020
Con gia đình nghèo trong vùng 60
có xác nhận của địa phương nằm trong
huyện nghèo của cả nước
theo
vùng 60 huyện nghèo của cả nước.
QĐ30a/2008-TTg
Xác nhận nghèo ở địa phương,xác nhận
Mồ côi cha mẹ không nơi nương tựa
không nơi nương tựa
Tổ chức xã hội chính phủ và phi
Có công văn của tổ chức xã hội xác nhận
chính phủ trong và ngoài nước: (Có
và gửi về trường
thỏa thuận hợp tác với Hoa Sữa)
Dân tộc thiểu số ít người ở vùng sâu Giấy chứng xác nhận dân tộc hoặc giấy
62
vùng xa biên giới hải đảo
khai sinh
Con liệt sỹ, Con nạn nhân chất độc
Đã được nhà nước hỗ trợ chi phí học và ưu
da cam theo nghị định 49/NĐ – TTg
đãi giáo dục
Chính phủ
Con gia đình có bố mẹ bị khuyết tật
Có giấy xác nhận nghèo của địa phương
nhưng khó khăn về kinh tế
(cấp xã, Phường và Huyện, Quận)
Con gia đình có bố mẹ ly dị nhưng
Có giấy xác nhận của địa phương (cấp xã,
không nơi nương tựa hoặc ở với ông
Phường và Huyện, Quận)
bà…nhưng khó khăn
Học sinh khiếm thính và khuyết tật
Giấy chứng nhận khuyết tật, giấy khám sức
vận động nhẹ, Khuyết tật nghe nói,
khỏe chứng nhận khuyết tật (cấp quận,
khuyết tât trí tuệ, khuyết tật tự kỷ thể
huyện)
nhẹ (Học may và Thêu)
CÁC ĐỐI TƢỢNG ƢU TIÊN 75%
Có xác nhận của địa phương ( cấp xã,
Học sinh dân tộc ít người
Phường và Huyện, Quận )
Mồ côi một bề, gia đình cận nghèo
Xác nhận ở địa phương hoặc giấy chứng từ
CÁC ĐỐI TƢỢNG ƢU TIÊN 50 %
Theo nghị định 49/NĐ – TTg Chính
Được nhà nước hỗ trợ chi phí học và ưu
phủ đối với con thương binh: 1/4;
đãi giáo dục.
2/4;3/4;4/4 và bệnh binh 1/3;2/3;3/3
Con gia đình cận nghèo theo QĐ
09/2011-TTg và Chỉ thị 1752/TTg
Xác nhận của cấp Xã – Phường về hộ cận
Quy định chuẩn nghèo, hộ cận
nghèo
nghèo giai đoạn từ 2011 – 2015.
Người gặp
thiện
tai, dịch họa Tùy từng đối tượng, từng hoàn cảnh Ban
63
Người bị ngược đãi, bạo hành…
giám hiệu nhà trường sẽ có quyết định
điều chỉnh lên các mức cao hơn cho người
học.
ĐỐI TƢỢNG HỌC THEO NHU CẦU
Đào tạo các lớp theo nhu cầu người học
Đào tạo theo địa chỉ của các doanh nghiệp
Liên kết đào tạo theo chương trình
dự án của quốc gia về lao động
Theo dự án 1956 của chính phủ
nông thôn
Đào tạo nâng cao tay nghề hoặc chuẩn hóa kỹ năng nghề theo tiêu chuẩn của tổng
cục du lịch Việt Nam
(Nguồn: Phòng Công tác học sinh cung cấp)
Học sinh là Người khuyết tật vận động khi tham gia học nghề tại Hoa
Sữa được hưởng chế độ miễn phí 100% theo quy định mới của trường tính từ
19/05/2016 . Chi phí cho 1 học sinh khuyết tật vận động khi theo học tại Hoa
Sữa ước tính là 104USD/tháng. Trong đó, tiền học phí của các em chưa bao
gồm tiền nguyên liệu học là 310.000đ/tháng, ngoài ra trong quá trình thực tập
tại trường các em được hưởng học bổng theo quy định chung của nhà trường
300.000đ đến 500.000đ/tháng. Điều đó cho thấy, với số lượng lớn học sinh
được miễn giảm hàng tháng, đối với một DNXH ( Doanh nghiệp xã hội) như
Hoa Sữa để duy trì điều đó không phải là dễ dàng.
Ngoài việc người khuyết tật vận động khi theo học tại trường được miễn
giảm học phí và chi phí ăn ở, các em còn được nhận trợ cấp xã hội của Nhà
nước theo quy định của Pháp luật hàng tháng. Cũng như nhiều đối tượng yếu
thế khác trong xã hội được nhà nước quan tâm bảo trợ, Người khuyết tật vận
64
động tại trường Hoa Sữa cũng nhận được nhiều sự hỗ trợ từ nhà nước trên nhiều
phương diện như: y tế, giao thông, giáo dục,...
Phải ghi nhận những đóng góp to lớn của nhà trường trong việc hỗ trợ
NKT nói chung và người khuyết tật vận động nói riêng hòa nhập cộng đồng
thông qua học nghề và tìm kiếm cơ hội việc làm.
3.2.1.2. Hoạt động hỗ trợ chi phí ăn ở, sinh hoạt
Một số các hoạt động hỗ trợ cho học sinh khuyết tật vận động khi hoc tại
Trường Hoa Sữa là: các em không chỉ được miễn giảm kinh phí đào tạo, ăn ở,
và tài liệu học tập cần thiết, mà còn được nhà trường tạo điều kiện ở trong khu
nội trú.
Cảm động trước tấm lòng của đội ngũ giáo viên và tin tưởng vào cách
thức phát triển của sự nghiệp đào tạo và dạy nghề của nhà trường. Năm 2000,
Quỹ phát triển văn hóa xã hội Tây Ban Nha và Đại Sứ Quán Tây Ban Nha tại
Việt Nam đã quyết định hỗ trợ kinh phí để xây dựng khu nhà nội trú với quy mô 160 chỗ ở cho học sinh trên mảnh đất có diện tích trên 2000m2 do Thành phố Hà Nội cấp trên Phường Lĩnh Nam, Quận Hoàng Mai từ thủa ban đầu
Ở khu nội trú trường sẽ thuận lợi cho người khuyết tật, đặc biệt là những
người khuyết tật vận động, gặp khó khăn với các cơ quan vận động trong việc
học tập, đi lại, thực hành, giao lưu kết bạn, chăm sóc sức khỏe, tìm kiếm tài liệu
học tập tại thư viện,… Người khuyết tật vận động được ưu tiên xếp chỗ, và
được ở khu dành riêng được xây dựng các lối hành lang đi riêng, công trình vệ
sinh chung, hệ thống ổ điện vòi nước, cách bố trí giường,…phù hợp với đặc điểm
để cuộc sống của người khuyết tật vận động diễn ra tiện lợi, thoải mái nhất. Được
trang bị đầy đủ các phương tiện, vật dụng sinh hoạt cần thiết hàng ngày như:
Giường, chiếu, chăn gối, màn, tủ đựng quần áo cá nhân. Ngoài ra, những vật dụng
lớn hơn như: tivi, quạt, chậu giặt... dùng chung cùng các học sinh khác trong
65
phòng. Được tham gia các hoạt động giao lưu văn hóa,văn nghệ, TDTT,…tổ chức
tại trường.
Với việc hỗ trợ 2 bữa ăn chính (trưa, chiều) nhà trường quản lý học sinh
ăn bằng việc phát phiếu ăn cho từng người trước các bữa ăn chứ không hỗ trợ
bằng tiền mặt. Để đảm bảo học sinh khuyết tật vận động sử dụng sự trợ giúp
đúng mục đích và đảm bảo sức khỏe cho họ. Các bạn khuyết tật khiếm thính
thường đi lấy cơm, thức ăn hộ các bạn bị khuyết tật vận động. Trong số 45 NKT
đang học tại hai lớp May – Thêu, trường tìm một người khuyết tật có tiếng nói
làm chỉ huy mọi hoạt động sinh hoạt chung lớp, đặc biệt hỗ trợ Người khuyết tật
vận động khi cần đi lại. Thông qua người chỉ huy này trường phổ biến các nội
dung, quy chế, hoạt động phong trào cho các thành viên trong lớp có thể nắm bắt
đầy đủ, kịp thời. Ngoài 2 bữa ăn chính trị giá 15.000đ/bữa (Ở đây có sự hỗ trợ
rất lớn của trường Hoa Sữa về công cụ, dụng cụ, con người để giá thành bữa ăn
cho học sinh không bị tăng lên theo giá cả hàng hóa biến động ngoài thị trường
mà vẫn phải đảm bảo được sức khỏe của học sinh, chất dinh dưỡng và hợp vệ
sinh. Một tháng tiền ăn đối với một học sinh là 900.000đ, tiền ở nội trú là
250.000đ. Các em là học sinh khuyết tật vận động được miễn giảm hoàn toàn.
Nước uống được đun sôi và qua hệ thống lọc được đặt dưới chân cầu
thang để học sinh tự lấy. Nước tắm được đun bằng bình nóng lạnh đặt dưới chân
cầu thang để giúp các học sinh thuận lợi hơn trong sinh hoạt và đảm bảo sức
khỏe cho các em. Với những hoạt động tổ chức bên ngoài trường, Người khuyết
tật vận động sẽ được xe ôtô của nhà trường đưa đón đúng giờ, an toàn.
Với chính sách như trên, Hoa Sữa đã góp phần ổn định đời sống cho
NKT nói chung và người khuyết tật vận động nói riêng, tạo thuận lợi nhất có thể
để các em có điều kiện học tập tốt nhất. Ở Hoa Sữa, các em nhận được rất nhiều
66
sự quan tâm từ phía GĐ, nhà trường, thầy cô và bạn bè. Một ngôi nhà của những
người yếu thế luôn ngập tràn niềm vui, sự quan tâm và ấm áp tình người.
3.2.1.3. Hoạt động chăm sóc ý tế
Trường Trung cấp Kinh tế - Du lịch Hoa Sữa có 01 trung tâm y tế được
trang bị đầy đủ thuốc men, trang thiết bị y tế nhằm phục vụ các em học sinh khi
cần thiết và được đặt ngay tại Trung tâm may-thêu để tạo điều kiện khám chữa
bệnh, ưu tiên đặc biệt đối với đối tượng người khuyết tật, có 02 cán bộ túc trực
24/24h.
Các hoạt động chăm sóc y tế cho người khuyết tật vận động bao gồm: cấp
phát thuốc và khám chữa bệnh định kỳ miễn phí, tìm kiếm các dự án, đưa nguồn
lực vào trợ giúp khám chữa bệnh miễn phí cho học sinh ( Ví dụ: Khám răng
miễn phí…) , cung cấp sách và các bài tập hướng dẫn phục hồi chức năng cho
học sinh khuyết tật vận động, các em được nhà trường chăm sóc sức khỏe cẩn
thận và đóng bảo hiểm y tế đều đặn hằng năm.
Vì trường là cơ sở dạy nghề,và kinh phí hoạt động của nhà trường còn
hạn hẹp vì vậy trường mới chỉ dừng lại ở thăm khám và phát thuốc miễn phí khi
học sinh đau ốm thông thường. Nên việc phục hồi chức năng cũng là khía cạnh
nhà trường khá quan tâm, tuy nhiên do sự hạn chế về mặt kinh tế nên vấn đề đó
vẫn còn là câu chuyện rất dài mà Hoa Sữa vẫn mong muốn hướng đến trong
tương lại. Với trường hợp học sinh cần được chuyển đến bệnh viên, nhà trường
sẽ có công văn gửi tới bệnh viên để các em được khám chữa bệnh miễn phí hoặc
giảm bớt chi phí khám chữa bệnh cho các em. Với nhiệm vụ đào tạo nghề ưu
tiên cho người khuyết tật vận động nhẹ, những người có hoàn cảnh khó khăn,
nhà trường đã thực sự làm tốt vai trò của mình. Không chỉ vậy việc chăm sóc sức
khỏe của nhà trường đối với các học sinh cũng là việc làm hết sức ý nghĩa và
67
đáng khen ngợi. Nhà trường đã thực sự làm tốt sứ mệnh của mình và đáng được
nhân rộng mô hình và các trường học hỏi theo.
3.2.2. Hoạt động ngoại khóa, vui chơi, giải trí
Cũng như các học sinh khác trong trường, các hoạt động vui chơi, giải trí
sau những giờ lên lớp của học sinh khuyết tật vận động tại Hoa Sữa khá đa dạng,
phong phú. Nhà trường luôn dành cho các em sự quan tâm, ưu ái đặc biệt. Ngoài
các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ vào các dịp lễ tết trong năm, hoạt động
thể dục thể thao, các buổi sinh hoạt ngoại khóa chung với học sinh toàn
trường…. Trú trọng tới hoạt động mang tính cộng đồng. Nhà trường còn quan
tâm tới đời sống tinh thần của các em.
Bảng 3.2 : Các hoạt động ngoại khóa của học sinh khuyết tật vận động
STT CÁC HOẠT ĐỘNG
Giao lưu văn hóa, văn nghệ, hoạt động thể dục thể thao 1
2
Tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa vào các ngày lễ, các dịp quan trọng
Tổ chức các buổi dã ngoại 3
4
Phát chương trình âm nhạc định kỳ hàng tuần trên phát thanh trường
6
Lắp Tivi ở sảnh lớn để Người khuyết tật vận động có thể xem phim, tin tức cùng với các bạn trong trường
Hàng năm, cứ vào dịp tết dương lịch nhà trường lại tổ chức các hoạt động
văn hóa, văn nghệ chào đón năm mới cho học sinh toàn trường và tổ chức cho
người khuyết tật vận động ăn tết dương ngay tại trường (hoạt động thường niên),
phát quà tết và hỗ trợ vé xe về tết cho các em. Nhà trường lên kế hoạch và phối
68
hợp tổ chức cho học sinh về quê ăn tết Nguyên đán an toàn và chu đáo. Cũng
như học sinh khác của Trường, các em cũng được tham gia vào tất cả các hoạt
động của nhà trường trong những dịp đặc biệt, những ngày lễ tết.
Vào các dịp lễ trong năm, trường đều long trọng tổ chức các hoạt động
nhằm giúp các em hiểu hơn về những ngày lễ truyền thống và thêm yêu, gắn bó
với quê hương mình. Cũng thông qua đó, giúp các thầy cô giáo, đặc biệt là các
nhân viên xã hội nắm bắt được diễn biến tâm lý của các em để có những đề xuất
lên lãnh đạo trường có biện pháp tuyên truyền, giáo dục phù hợp. Từ đó giúp các
em tìm lại được niềm yêu đời, yêu cuộc sống, đặc biệt với các em là người
khuyết tật, người khuyết tật vận động. Như là một hoạt động thường niên, trường
diễn ra một số hoạt động vào các ngày lễ lớn của dân tộc như: kỷ niệm ngày
thành lập Đảng cộng sản 3/2; tổ chức các hoạt động kỷ niệm ngày thành lập
Đoàn thanh niên; tổ chức các sự kiện, tuyên truyền một cách phù hợp chào mừng
ngày 30/04 “ngày truyền thống non sông”; tổ chức các sự kiện chào mừng ngày
sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh -19/05; tuyên truyền qua loa về ngày cách mạng
tháng tám và quốc khánh 02/09 và đi kèm đó là chiếu phim và sinh hoạt ngoại
khóa để giáo dục cho học sinh về lòng tự hào dân tộc; ngoài ra nhà trường còn tổ
chức sinh hoạt ngoại khóa chào đón ngày 20/10 cho học sinh 3 khu nội trú, trong
đó có cả người khuyết tật; Riêng tháng 11, nhà trường không chi tổ chức các
chương trình ngoại khóa chào đón ngày nhà giáo việt Nam 20/11 mà còn là dịp
để nhà trường tổ chức các sự kiện và hoạt động kỷ niệm ngày thành lập trường,
các em học sinh được tham gia viết báo tường …
Trường Hoa Sữa cũng thường xuyên tổ chức các buổi thăm quan dã ngoại
giúp Người khuyết tật vận động giải tỏa căng thẳng sau những kỳ học mệt mỏi
và cân bằng tâm lý. Ngoài ra có các buổi sinh hoạt ngoại khóa nhằm tuyên
truyền hoạt động giáo dục phòng chống Ma túy, HIV/AIDS...; giáo dục kỹ năng
69
mềm cho học sinh; giáo dục và tư vấn về giới tính, sức khỏe sinh sản vị thành
niên; triển khai các hoạt động về an toàn giao thông, phòng chống tai nạn thương
tích, phòng chống các tệ nạn xã hội... Những buổi sinh hoạt ngoại khóa này thực
sự có ý nghĩa với người khuyết tật vận động. Bởi vì, nó không chỉ cung cấp cho
người khuyết tật những kiến thức nhất định để tự chăm sóc, bảo vệ bản thân khi
không có sự trợ giúp của người khác, mà còn giúp người khuyết tật cảm thấy
mình có ích, thấy được sự quan tâm của mọi người, của nhà trường và cộng đồng
dành cho mình.
Ở trường Hoa Sữa, Đoàn thanh niên thường xuyên tổ chức các hoạt động
giao lưu văn hóa, văn nghệ, TDTT (Bóng đá, cầu lông, đá cầu, cờ tướng, cờ vua,
cờ cá ngựa, hội thi kể chuyện, thi tiếng hát hay,…) để Người khuyết tật vận động
có điều kiện tham gia các sân chơi phù hợp với khả năng và sở thích của mình,
thông thường một số môn thể thao cần tới sức mạnh như bóng đá, cầu lông,..các
em không thể tham gia, nhưng các em có thể tham gia một số bộ môn như cờ
tướng, cờ vua... Trường cũng luôn động viên các em tích cực tham gia vào các
hoạt động văn hóa, ẩm thực của trường được diễn ra vào một số dịp đặc biệt như
chào đón năm mới, ngày thành lập trường... Đối với học sinh khuyết tật vận
động, các em được trình diễn thời trang do chính các sản phẩm các em tự thiết kế
và may. Đây không chỉ là dịp giúp các em được thể hiện mình, mà còn là dịp để
các em được học hỏi kinh nghiệm, khẳng định giá trị bản thân.
Chương trình “Quà tặng âm nhạc” phát sóng vào tối thứ 5 hàng tuần trên
loa phát thanh trường giúp không chỉ học sinh khuyết tật vận động mà còn quan
tâm tới tất cả đối tượng học sinh trong trường nhằm giải tỏa căng thẳng sau tuần
học mệt mỏi, cũng là nơi giúp họ chia sẻ, bày tỏ tình cảm với những người thân
yêu. Ngoài ra bản tin của nhà trường cũng thường xuyên được cập nhật một số
thông tin, hoạt động của nhà trường .
70
Các hoạt động vui chơi giải trí của Người khuyết tật vận động tại Hoa sữa
cũng rất phong phú, đa dạng nhiều loại hình để Người khuyết tật vận động lựa
chọn theo sở thích của mình. Ngoài ra, trường còn lắp đặt 3 điện thoại công cộng
đường dài 1719 để những Người khuyết tật vận động có điều kiện khó khăn có
thể gọi về cho gia đình.
Ngoài ra, ở sảnh của tòa nhà May – Thêu đặt 1 tivi lớn để không chỉ dành
cho những người khuyết tật vận động , mà còn dành cho những người khuyết tật
khác có thể cùng nhau xem phim, tin tức. Đó là nơi những NKT thường xuyên
gặp gỡ, chia sẻ và giao lưu với nhau. Cũng từ những hoạt động chung như vậy,
cũng như cùng hoàn cảnh nên người khuyết tật thấu hiểu, cảm thông và thương
yêu nhau nên có rất nhiều đôi xuất thân từ Hoa sữa nên duyên vợ chồng. Theo
thống kê có được trung bình một khóa Hoa Sữa có trên 10 đôi ra trường và lập
gia đình với nhau, trong đó có khoảng 1– 2 đôi là Người khuyết tật vận động.
Tất cả những hoạt động đó của trường Hoa Sữa không nằm ngoài mục
đích là: tạo cơ hội cho NKT cũng như Người khuyết tật vận động chia sẻ, giải
tỏa được những tâm lý tiêu cực, những khó khăn trong cuộc sống, vui vẻ, tự tin
hòa nhập với mọi người. Người khuyết tật vận động có một tâm lý ổn định và có
niềm tin vào cuộc sống.
Trích lời, Thầy Trần Sỹ Nguyên, Trưởng phòng đào tạo nhà trường khi
được hỏi quan điểm của nhà trường về việc tạo điều kiện cho học sinh KTVĐ
được tham gia các hoạt động ngoại khóa: “ Học sinh Hoa Sữa, không phân biệt
đó là đối tượng người nghèo, hay người khuyết tật, khuyết tật vận động. Các em
được tham gia và luôn khuyến khích các em tham gia một cách tích cực vào tất
cả các hoạt động ngoại khóa do nhà trường phát động. Hàng năm, nhà trường tổ
chức rất nhiều các hoạt động vui chơi, giải trí và vào các dịp lễ trong năm, nhà
trường luôn trú trọng tổ chức các hoạt động nhằm giúp các em thêm yêu quê
71
hương mình và khích lệ lòng yêu nghề ở các em. Giúp các em có thêm động lực
học tập và cố gắng phấn đấu.”
Cá nhân tôi cho rằng, Trường Hoa Sữa không chỉ đơn thuần là nơi đào
tạo nghề cho người khuyết tật vận động mà nơi đây thực sự là mái ấm thứ hai
với họ. Nơi đây không chỉ giúp họ lĩnh hội những kiến thức mới, có những kỹ
năng mới để có được một công việc phù hợp với bản thân sau khi ra trường. Mà
còn là nơi giúp họ sẻ chia tâm tư tình cảm, giúp họ hòa nhập cộng đồng, xóa bỏ
đi những mặc cảm thông qua sự gắn kết , yêu thương và cảm thông từ những
thầy cô giáo, và những người đồng đẳng với họ.
3.2.3. Hoạt động CTXH trong đào tạo nghề
3.2.3.1. Hoạt động tham vấn tâm lý
Trong những năm gần đây, nhận thức rõ được tầm quan trọng của công
tác xã hội, trường Hoa Sữa đã quan tâm nhiều tới việc vận dụng tri thức công
tác xã hội vào các hoạt động của trường.
Trường Hoa Sữa có trung tâm y tế -Tham vấn tâm lý dành riêng cho học
sinh của trường, hướng sự quan tâm đặc biệt và ưu tiên dành cho đối tượng
người khuyết tật vận động. Hoạt động tham vấn tâm lý được thực hiện ngay từ
khi học sinh mới nhập học. Quá trình phỏng vấn sâu là rất cần thiết, NVXH sẽ
dựa trên cơ sở đó và phân loại học sinh nhằm hỗ trợ các em khi gặp phải các
vấn đề khó khăn của cuộc sống. NVXH sẽ có điều kiện quan tâm tới từng học
sinh, thông qua việc chọn ra trong số 32 học sinh khuyết tật vận động một em
nhanh nhẹn nhất sẽ giúp NVXH có những can thiệp, hỗ trợ kịp thời khi các em
gặp những vấn đề khó khăn trong cuộc sống .
Trường hợp em Lê Ngọc Xuyên là một ví dụ cụ thể, em đã có những sự
thay đổi tích cực nhờ hoạt động can thiệp về mặt tham vấn tâm lý, nghề nghiệp
của nhà trường, là học sinh khuyết tật vận động, em mất bố mẹ trong một vụ tai
72
nạn giao thông. Vì vậy em vẫn luôn bị những ám ảnh về vụ tai nạn đó. Theo học
tại Hoa Sữa, nhưng đôi khi em hơi trầm so với các bạn, thường xuyên ngồi một
mình trong góc và ít giao tiếp với mọi người xung quanh. Với kỹ năng quan sát,
NVXH đã nhanh chóng nắm bắt được trạng thái tâm lý của em và đã có những
can thiệp phù hợp. Thông qua việc trò chuyện, lắng nghe và chia sẻ với em. Qua
đó dạy em cách vượt qua nỗi đau để mạnh mẽ, vươn lên trong cuộc sống và sống
tự tin hơn. Khi trò chuyện, em đã có những chia sẻ về quãng thời gian đó: “ Vào
học tại trường Hoa Sữa, cuộc sống của chúng em đã sang một trang khác. Từ
chỗ là những người khuyết tật vận động, làm gì cũng khó khăn, nhất là trong đi
lại và chịu nhiều sự kỳ thị của cộng đồng. Tuy nhiên, dù là những khó khăn nào
thì khi vào học tại Hoa Sữa, chúng em cũng được sự hỗ trợ. Không chỉ được học
nghề mà chúng em còn được nhà trường định hướng nghề nghiệp, và hỗ trợ về
mặt tâm lý khi chúng em gặp những vấn đề khó khăn trong cuộc sống. Em cũng
đã từng được nhà trường tham vấn tâm lý khi đối mặt với chuyện tình cảm không
được suôn sẻ. Đó là giai đoạn khó khăn với em, nhưng được sự chỉ dạy, bảo ban
của các thầy cô em đã vượt qua và vui vẻ trở lại.”
Bên cạnh đó, nhà trường cũng đã hỗ trợ các em thông qua việc cung cấp
các sách tham vấn tâm lý nhằm giúp các em nâng cao hiểu biết, kiến thức sống.
Giúp các em trở nên tự tin và yêu đời hơn.
Trong quá trình học nghề, việc nhà trường hỗ trợ tham vấn tâm lý giúp
người khuyết tật vận động tạo dựng được lòng yêu nghề, tạo sự thay đổi tích
cực hơn, người khuyết tật vận động học được những đức tính cần thiết để hoàn
thiện bản thân như tính kiên nhẫn, tính kỷ luật. Qua đó có được bản lĩnh sống,
bản lĩnh trong các mối quan hệ xã hội.
Trong cuộc phỏng vấn sâu với Em: Nguyễn Đức Tụng, một học sinh là
người khuyết tật vận động của Hoa Sữa đã ra trường, em cho biết:” Trước đây,
73
em thấy rất tự ti vào bản thân. Một phần vì gia đình nghèo không có điều kiện
ăn học, phần vì hay bị các bạn trêu đùa nên em chỉ học đến lớp 4 thì gia đình
cho em nghỉ học. Tuy nhiên, em rất cám ơn các thầy cô trường Hoa Sữa đã chỉ
bảo, rèn rũa em. Mặc dù bây giờ đã ra trường, tuy nhiên em không quên được
quãng thời gian học tại nơi đây. Mới đầu, khi học ở Hoa Sữa em khá nhút nhát
và mặc cảm. Đồng thời, hoàn cảnh gia đình em khá khó khăn, cha mẹ em đều
thuộc hộ nghèo, cha em nghiện rượu và thường xuyên đánh đập, chửi rửa mẹ
con em. Em cảm thấy rất buồn và nghĩ rằng, mình là một phần lý do khiến cha
em như vậy. Tuy nhiên, khi học tại Hoa Sữa dưới sự động viên, hỗ trợ em về
mặt tâm lý của các thầy cô đã giúp em lấy lại tinh thần và thấy được giá trị bản
thân mình. Tuy tàn nhưng không phế. Em vẫn có thể làm việc, kiếm tiền và cố
gắng gửi về cho mẹ. Giờ đây, khi đã ra trường và đi làm, em cảm thấy tự tin
hơn rất nhiều, bản lĩnh và mạnh mẽ hơn. Em đã học được cách chấp nhận mình
và không ngừng nỗ lực cố gắng.”
Nội dung tham vấn tâm lý thường được các em quan tâm nhiều nhất,
phần lớn là chuyện tình cảm đôi lứa, bạn bè. Tiếp đó là những vấn đề xoay
quanh chuyện gia đình, hoàn cảnh bản thân. Là người khuyết tật vận động nên
các em thường có những mặc cảm về bản thân, dễ có những cảm xúc tiêu cực
khi đối mặt với những khó khăn. Do vậy, các em cũng rất cần sự lắng nghe, chia
sẻ, và trên thực tế các em cũng có những mối quan tâm, lo sợ về công việc sau
khi tốt nghiệp ra trường, mong muốn có người chia sẻ để cảm thấy yên tâm hơn
để có động lực học tập một cách tốt nhất.
Hình thức tham vấn được nhà trường áp dụng chủ yếu là qua trực tiếp,
giữa NVXH với học sinh; hoặc qua hình thức tuyên truyền, qua những buổi sinh
hoạt ngoại khóa.
74
Có thể nói rằng với một mô hình trường đào tạo nghề như Hoa Sữa, việc
lồng ghép CTXH vào các hoạt động của nhà trường thực sự là đáng khen ngợi
và đúng đắn. Tuy nhiên, ở Hoa Sữa các hoạt động CTXH, tham vấn tâm lý chưa
thực sự phát huy hết vai trò của mình, hoạt động tham vấn tâm lý mới chỉ dừng
lại ở việc trợ giúp các em khi các em có nhu cầu, gặp vấn đề, mà chưa quan tâm
tới việc làm thế nào để phòng ngừa. Chưa có những tổ tham vấn, nhóm tham
vấn hoạt động một cách chuyên nghiệp. Đồng thời trường cũng chưa có các
hoạt động dành cho những nhóm đồng đẳng, đây cũng là một hoạt động hay,
bởi vì nhóm đồng đẳng sẽ hỗ trợ nhau về mặt tâm lý rất lớn, chia sẻ với nhau và
tìm cách tháo gỡ những vấn đề, giúp nhau trong cuộc sống một cách dễ dàng
hơn. Bên cạnh đó, sẽ giúp các NVXH dễ quản lý và nắm bắt tình hình nhóm.
Bên cạnh đó, trong các hoạt động công tác xã hội nhà trường mới chỉ quan
tâm tới tham vấn tâm lý mà chưa có sự chủ động tham vấn về mặt pháp lý, nên khi
tốt nghiệp, các học viên cũng gặp nhiều lung túng khi phải đối diện với những vấn
đề cụ thể của cuộc sống. Các nội dung tham vấn pháp lý như: tham vấn cho đối
tượng Người khuyết tật vận động về luật người khuyết tật, luật giáo dục có đề cập
tới người khuyết tật, luật việc làm,…tham vấn cho các em về quyền và lợi ích hợp
pháp của mình để sau này trong quá trình làm việc các em tránh khỏi những va vấp
là rất quan trọng. Ngoài ra, nhà trường cũng đã giới thiệu cho các em một số địa
chỉ tin cậy về mặt pháp lý và cách thức để sau này các em tiệp cận một cách dễ
dàng hơn với các văn phòng, cơ quan tư pháp. Đây là những điểm mới gần đây
trong công tác tham vấn về công tác xã hội cho học viên.
3.2.3.2 Một số nhận xét về việc đưa CTXH vào hoạt động ĐTN cho Người khuyết
tật vận động
Từ trước tới nay, Hoa Sữa đã làm rất tốt vai trò của mình trong công cuộc
xóa đói giảm nghèo Quốc gia, thông qua hoạt động đào tao nghề và giới thiệu
75
việc làm cho những thanh niên có hoàn cảnh khó khăn, người khuyết tật, người
khuyết tật vận động. Tuy nhiên, nếu như Hoa Sữa vận dụng có hiệu quả hơn nữa
phương pháp và kỹ năng CTXH vào thực tế nhà trường, thì hoạt động đào tạo
nghề sẽ mang lại những kêt quả tich cực hơn.
Người khuyết tật vận động là một trong những nhóm yếu thê, bản thân
họ có những khiếm khuyết trên thân thể, trên các cơ quan vận động, họ gặp phải
những trở ngại trong đi lại, cử động nên họ không thể lao động, làm việc như
những người bình thường khác. Do vậy, Người khuyết tật vận động rất cần được
tiếp cận và thụ hưởng các dịch vụ công tác xã hội.
Dịch vụ CTXH ở đây được hiểu đơn giản là các hoạt động dịch vụ cung
cấp những nhu cầu của con người, từ những điều cơ bản nhất nhằm đáp ứng
những nhu cầu trong cuộc sống của con người.
Người khuyết tật vận động cũng như những người bình thường. Có nhu
cầu từ cơ bản nhất như ăn, uông, nghỉ ngơi,...cho đến những nhu cầu cao hơn về
việc được thể hiện bản thân, thụ hưởng. Chính vì vậy, họ không chỉ mong muốn
được học nghề, được tạo cơ hội việc làm. Mà hơn hết, họ mong muồn có được
môi trường sống lành mạnh, sự sẻ chia, đồng cảm từ những người đồng đẳng với
mình. Và bên cạnh đó, họ mong muốn được học cách giao tiếp và hòa nhập với
cộng đồng, được bình đẳng như những người lành lặn trong cuộc sống.
Đối tượng Người khuyết tật vận động đang theo học ở Hoa Sữa cũng không
nằm ngoài những nhu cầu đó. Chính vì vậy, rất cần sự giúp đỡ của đội ngũ NVXH ,
giúp Người khuyết tật vận động được tiếp cận gần hơn tới các nguồn lực, như sự
huy động nguồn lực khám chữa bệnh, phục hồi chức năng cho Người khuyết tật vận
động đang theo học tại trường, tạo điều kiện sức khỏe tốt nhất cho Người khuyết tật
vận động có thể yên tâm học hành. Ngoài ra NVXH cũng tham vấn tâm lý cho
Người khuyết tật vận động khi cần thiết, hỗ trợ họ khi có nhu cầu.
76
Bên cạnh việc đào tạo nghề, thông qua các hoạt động CTXH, nhà trường
cũng đã đào tạo thêm cho Người khuyết tật vận động các kỹ năng sống, sự tự tin,
nghị lực để bước vào đời, hòa nhập cùng cộng đồng. Người khuyết tật vận động
cũng biết cách vượt qua khó khăn, thách thức trong cuộc sống, biết cách xây
dựng các mối quan hệ tốt trong quá trình lao động nghề nghiệp, trong sinh hoạt,
giải trí. Đây là điều mà nếu không có sự trợ giúp về CTXH, Người khuyết tật
vận động sẽ khó có thể đạt được.
Có thể nói rằng CTXH có vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự thay đổi
tích cực dối với đời sống Người khuyết tật vận động, thúc đẩy đời sống XH phát
triển. Chính vì vậy, CTXH có ý nghĩa rất lớn trong đời sống Người khuyết tật
vận động nếu như nó được thực hiện một cách nghiêm túc và đáp ứng được nhu
cầu của Người khuyết tật vận động, góp phần nâng cao hiệu quả ĐTN cho Người
khuyết tật vận động.
Trong cuộc phỏng vấn sâu em Lê Văn T, khi được hỏi trong suốt quá
trình học nghề tại Hoa Sữa ngoài được đào tạo nghề, em còn học hỏi thêm được
những kỹ năng gì. Em cho biết: “ Trong suốt quá trình theo học tại Hoa Sữa,
ngoài học nghề, chúng em còn được trao dồi kỹ năng sống. Em thấy mình tự tin
hơn, bản thân em cũng học hỏi được những đức tính cần thiết cho công việc sau
này như tính kỷ luật, tính kiên nhẫn. Em biết cách làm thế nào để dung hòa mối
quan hệ với những người xung quanh mình, cũng như với ông chủ của mình khi
ra trường và đi làm, cảm thấy được sự sẻ chia, đồng cảm từ chính các thầy cô.
Nhờ vậy, em thấy mình thêm yêu và gắn bó với nghề mà mình đang theo đuổi”.
3.2.4. Hoạt động biện hộ
Theo quy định tại điều 4, của luật người khuyết tật, số 51/2010/QH12
ngày 17 tháng 06 năm 2010 đã quy định rất rõ về quyền của người khuyết tật.
Trong đó có đề cập tới quyền được tham gia bình đẳng vào các hoạt động xã hội;
77
được Sống độc lập, hòa nhập cộng đồng; được miễn hoặc giảm một số khoản
đóng góp cho các hoạt động xã hội; được chăm sóc sức khỏe, phục hồi chức
năng. Ngoài ra người khuyết tật còn có quyền được học văn hóa, học nghề, có
việc làm, trợ giúp pháp lý, tiếp cận công trình công cộng, phương tiện giao
thông, công nghệ thông tin, dịch vụ văn hóa, thể thao, du lịch và dịch vụ khác
phù hợp với dạng tật và mức độ khuyết tật;
Với mục tiêu tham gia đóng góp vào công cuộc xoá đói giảm nghèo ở
Việt Nam thông qua hoạt động ĐTN và GTVL cho các đối tượng thanh niên có
hoàn cảnh khó khăn nói chung và Người khuyết tật vận động nhẹ nói riêng.
Những nhân viên xã hội không chuyên của Hoa Sữa đã trở thành cầu nối, đóng
vai trò là người biện hộ giúp bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người khuyết tật
vận động.
Người khuyết tật vận động, ngoài những khiếm khuyết trên cơ quan vận
động. Họ cũng như những người bình thường khác trong xã hội, cũng có những
mong muốn riêng. Ho mong muốn xã hội có cái nhìn thay đổi về họ, công nhận
họ là một thành viên trong đó. Để làm được điều đó, trao cho họ cơ hội được học
nghề, được tạo việc làm chính là con đường ngắn nhất để giúp họ hòa nhập cộng
đồng, đến gần hơn với cộng đồng.
Học sinh khuyết tật vận động đang theo học tại Hoa Sữa không chỉ được
tham gia các hoạt động vui chơi, giải trí, được chăm sóc sức khỏe,... mà hơn hết
các em được bảo vệ quyền lợi chính đáng, được tham gia học nghề phù hợp với
điều kiện sức khỏe của các em. Có rất nhiều ngành nghề mà người khuyết tật vận
động có thể theo học. Tuy nhiên, với điều kiện kinh tế của nhà trường, cũng như
việc tìm đầu ra cho các sản phẩm để từ đó tạo cơ hội việc làm cho người khuyết
tật vận động sau khi ra trường. Với sứ mệnh cao cả của mình là đào tạo nguồn
nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực du lịch. Tham gia chương trình xóa đói
78
giảm nghèo của Việt Nam, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội. Có chính
sách hỗ trợ đặc biệt cho các đối tượng yếu thế trong đó có người khuyết tật vận
động. Vì vậy, nhà trường mới chỉ tập trung vào 2 ngành nghề là may-thêu cho
đối tượng người khuyết tật vận động. Những người thầy, những nhà công tác xã
hội không chuyên của Hoa Sữa vẫn
3.3. Hoạt động trợ giúp CTXH, tạo việc làm, giới thiệu việc làm cho ngƣời
khuyết tật vận động tạ trƣờng TC KT-DL Hoa Sữa
3.3.1. Hoạt động tạo việc làm
Chương trình ĐTN cho NKTĐ ở Hoa Sữa có một số khác biệt, việc học
lý thuyết sẽ song song luôn với việc thực hành các kỹ năng, học sinh được học lý
thuyết thông qua việc thực hành cụ thể công việc, cầm tay chỉ việc. Khi Người
khuyết tật vận động đã vững các kỹ thuật trong May – Thêu, sẽ được thực hành
trực tiếp thông qua việc làm ra các sản phẩm hoàn thiện từ những bộ đồng phục
cho học sinh, giáo viên trong trường đến chăn ga gối đệm, khăn ăn khăn
bàn,…Tiếp đến là việc giáo viên bên Trung tâm May – Thêu tìm các mối đặt
hàng May – Thêu để học sinh làm và nâng cao tay nghề. Trong tình hình kinh tế
xã hội có nhiều thay đổi, các cơ sở về lĩnh vực may mặc và thêu gặp nhiều khó
khăn nên nhân sự bị cắt giảm, một số học sinh bị thất nghiệp. Ban Giám Hiệu
Nhà trường quyết định thành lập xưởng sản xuất hỗn hợp may và thêu để tạo ra
sản phẩm thủ công, các sản phẩm phục vụ cho thực hành bàn – bếp - bánh và các
sản phẩm là đồng phục nhà hàng thực hành và dịch vụ…Trường Hoa Sữa là
khách hàng tiêu thụ sản phẩm đồng phục thực hành bàn – bếp – bánh và các
đồng phục tại hệ thống nhà hàng dịch vụ của Trường. Bên cạnh đó Trung tâm đã
nhận được sự giúp đỡ thông qua việc đặt mua các sản phẩm may thêu từ các
trường, các tổ chức xã hội như: Citymart, Khách sạn Sapa View ( Sapa), Công
ty Dầu khí, Trung tâm Trẻ em Rồng Xanh..
79
Cô Hà Bích Thủy (GVCN lớp May) cho hay: “Vì đặc trưng của nghề
May – Thêu nên sau khi học xong một kỹ năng nghề chúng tôi cho các em thực
hành luôn, để các em nhớ và rèn luyện được nhiều. Mới ban đầu là học May –
Thêu cơ bản, khi tay nghề đã vững các em thực hành bằng việc May – Thêu
những bộ đồng phục của học sinh các nghề khác trong trường. Khăn bàn, khăn
ăn, ga giường trong Khách sạn, nhà hàng của trường Hoa Sữa. Tiếp đó chúng
tôi tìm kiếm các mối hàng May – Thêu trong và ngoài nước để các em có điều
kiện thực hành, rèn luyện tay nghề, cũng là tìm thêm nguồn chi phí để thực hiện
việc hỗ trợ ăn ở, ĐTN cho Người khuyết tật vận động tại Hoa Sữa”.
Có những đợt nhiều hàng cả giáo viên và học sinh phải thức đêm để làm
cho kịp. Dù rất mệt song cũng là cơ hội để nâng cao tay nghề nên Người khuyết
tật vận động cũng rất tận tụy và hết mình với công việc. Đặc biệt, trong những
đợt nhiều hàng, giáo viên lớp may-thêu cũng có những khoản bồi dưỡng cho các
học sinh của mình.
3.3.2. Hoạt động giới thiệu việc làm
Trường Hoa Sữa đã nhận được rất nhiều sự đồng tình ủng hộ từ các Công
ty, doanh nghiệp, xí nghiệp Dệt may trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, chất
lượng đào tạo của trường được đánh giá cao thể hiện ở trình độ tay nghề vững
vàng sau khi ra trường của học sinh là NKT, đặc biệt là người khuyết tật vận
động nhẹ, bởi vì các em đa phần bị khuyết tật nhẹ ở chân nhưng trí tuệ thì bình
thường do vậy việc lĩnh hội tri thức và khả năng học nghề của các em cũng
không quá vất vả . Cái tên Hoa Sữa trở thành một “Thương hiệu” đáng tin cậy
trong việc đào tạo các ngành nghề, trong đó có nghề May – Thêu.
Chính vì vậy có rất nhiều các Công ty, doanh nghiệp, xí nghiệp Dệt may
sẵn sàng trở thành đối tác của Hoa Sữa trong việc tiếp nhận học sinh là Người
khuyết tật vận động của Hoa Sữa vào làm. Căn cứ vào năng lực, tay nghề của
80
từng người khuyết tật vận động trường sẽ giới thiệu các em đến những Công ty,
doanh nghiệp, xí nghiệp phù hợp. Các đối tác của Hoa Sữa trong việc tiêu thụ
sản phẩm May – Thêu của Người khuyết tật vận động và tiếp nhận Người khuyết
tật vận động làm việc sau khi ra trường là những nhà may, công ty dệt may như:
Cây Tràm (Indigo), Dương Gia, Luyến Shell, Chula, Ipa Nima, Công ty may
Đức Giang, La Compagnie de I’Orangerie, Dương Gia, Kissy, Công ty may xuất
khẩu Thanh Hóa, Tập đoàn Hiệp Hưng, BigC Thăng Long,… Hoa Sữa triển khai
rất nhiều hình thức hợp tác với các doanh nghiệp như: Doanh nghiệp, xí nghiệp
Dệt may căn cứ vào nhu cầu của thị trường lao động tham gia ý kiến cải tiến
chương trình ĐTN cho Người khuyết tật vận động của trường Hoa Sữa. Hợp tác
đào tạo theo yêu cầu thực tế của doanh nghiệp. Doanh nghiệp tiếp nhận Người
khuyết tật vận động của trường Hoa Sữa thực tập, tuyển dụng học sinh là Người
khuyết tật vận động của Hoa Sữa sau khi ra trường.
Trong thời gian qua, Hoa Sữa luôn đạt chỉ tiêu 100% học sinh là NKT sau
khi tốt nghiệp được GTVL và có công việc ổn định. Đến nay, hơn 7000 thanh
niên thiệt thòi được học nghề và có việc làm ổn định sau khi ra trường trong đó
có khoảng 600 người khuyết tật, 350 em là khuyết tật vận động nhẹ. Nhiều em
đã thành công tại Hà Nội và các tỉnh thành trên khắp cả nước. Hơn 20 năm gắn
bó với nghề, trọn chữ tình, chữ nghĩa. Sự ưu ái của các Doanh nghiệp khi lựa
chọn nguồn nhân lực từ Hoa Sữa, không đơn thuần là hoạt động từ thiện, mà
trước hết họ tìm thấy ở đó chất lượng đào tạo cơ bản, toàn diện, đầy đủ những tố
chất của một người lao động thích ứng với nền kinh tế hiện đại.
Phần đa GĐ của NTKVĐ đều có hoàn cảnh khó khăn nên việc tự xin việc
cho con em của mình thường là không thể. Bên cạnh đó việc cho con em một số
vốn để tự đứng ra mở hiệu kinh doanh còn là điều khó khăn hơn. Thêm nữa,
Người khuyết tật vận động chưa thực sự tin tưởng vào năng lực của bản thân nếu
81
tự đứng ra kinh doanh. Vì vậy, chủ yếu vẫn là dựa vào việc trường Hoa Sữa
GTVL.
Nhìn chung, mức lương trung bình Trường giới thiệu cho các em sau khi
ra trường đủ chi trả cuộc sống hàng ngày cho Người khuyết tật vận động. Song
vẫn có những Người khuyết tật vận động với mức lương đang còn thấp, nên còn
gặp phải nhiều khó khăn trong cuộc sống.
Với thái độ học tập và quá trình tạo ra sản phẩm của người khuyết tật vận
động ở Hoa Sữa rất nghiêm túc, ham học hỏi cái mới, nỗ lực phấn đấu vươn lên.
Nghiên cứu, so sánh các sản phẩm do người khuyết tật vận động tạo ra thì có thể
thấy được độ chính xác, tinh tế, khéo léo tương đối cao, không thua kém gì các
sản phẩm của người không khuyết tật.
Như vậy, nhìn chung công tác ĐTN cho Người khuyết tật vận động của
trường Hoa Sữa không những được phần đa Người khuyết tật vận động thừa
nhận, mà các Doanh nghiệp, Công ty, xí nghiệp nhận Người khuyết tật vận động
về làm và tiêu thụ sản phẩm do Người khuyết tật vận động ở Hoa Sữa làm ra
cũng đánh giá rất cao tay nghề và kỷ luật làm việc của Người khuyết tật vận
động do trường Hoa Sữa đào tạo.
Tuy nhiên cũng có 1 thực tế mà Hoa Sữa vẫn chưa làm được, trong quá
trình theo dõi sau khi các em tốt nghiệp được Hoa Sữa giới thiệu việc làm, có rất
nhiều em đã trụ lại được với nghề, có được công việc ổn định trong thời gian dài
với mức thu nhập khá. Tuy nhiên, vẫn có những em vì nhiều lý do khác nhau đã
không thích nghi được với môi trường làm việc và không duy trì được công việc.
Hệ quả là các em chỉ làm việc trong khoảng thời gian ngắn sau đó nghỉ việc,
khiến các emkhông có công việc ổn định. Điều đó là bài toán khó, nhiều trăn trở
với Hoa Sữa, chính vì vậy việc lên ý tưởng thành lập “ Xưởng May-Thêu” dành
cho học sinh khuyết tật tốt nghiệp trường Hoa Sữa là một giải pháp hợp lý và
82
giúp duy trì sự bền vững cho các mục tiêu từ thiện của nhà trường, góp một phần
nào đó nhằm đảm bảo việc làm lâu dài cho các em.
3.3.3. Hoạt động phối hợp, tìm các nguồn lực trợ giúp về việc làm
3.3.3.1. Các tổ chức trong nước
- Hợp tác với các cơ quan chủ quản, các cấp chính quyền như: UBND
thành phố Hà Nội, Sở GD-ĐT Hà Nội, Sở LĐ-TB XH Hà Nội, Tổng cục Du lịch
Việt Nam, Sở ngoại vụ, UBND phường Lĩnh Nam,... trong quản lý giám sát và
hoạt động chung của trường.
- Hợp tác tuyển sinh với các cơ quan, tổ chức và cơ sở đào tạo hoạt động
xã hội như: Các trung tâm bảo trợ xã hội; Hội chữ thập đỏ; Ủy ban dân số, Gia
đình và Trẻ em của Hà Nội và các tỉnh; phòng lao động thương binh và xã hội,
Sở lao động thương binh và xã hội các tỉnh; Các tổ chức xã hội; Tổ báo xa mẹ,
Tổ chức UNICEP, Tổ chức PLAN Việt Nam, Sanmaritan’s purse; Đoàn thanh
niên các cấp. Làng trẻ SOS, các trường: Nhân Chính, Xã Đàn,....
- Hợp tác chuyên môn trong đào tạo với: Hội khuyến học Việt Nam, các
trường đào tạo công lập và ngoài công lập về Du lịch. Giáo viên một số trường
nghề Nhà hàng – Khách sạn tại Hà Nội. Các chuyên gia thuộc các khách sạn, nhà
hàng lớn tại Hà Nội và của các công ty, cơ sở may mặc .
- Hợp tác về việc làm, thực tập của học sinh với: Các khách sạn, nhà hàng
trên địa bàn Hà Nội, Hải phòng, Đà Nẵng, Sapa như: Khách sạn Melia, Khách
sạn Nikko, Khách sạn Hilton, Nhà hàng Phương Đông, Nhà hàng Green
Tangerin....
- Các đối tác tiếp nhận học sinh đến thực tập và đi làm:
+ Các khách sạn, Nhà hàng: Sofitel Metropole, Victoria Sapa, Victoria
Hội An, Hilton, Horizon, Deawoo, Club Opera, Thủy Tạ, Nhà hàng Thái, Klever
juice, Phở 24,...
83
+ Các khu du lịch, Resort, cửa hàng bánh: Highland, Chico Mambo, Bánh
Bùi Công Trung,...
+ Các công ty thực phẩm, chế biến đồ ăn nhanh, hệ thống siêu thị: BBQ,
Thủy Tạ, Big C, Metro, Hapromart,...
+ Các nhà máy, công ty dệt may trong nước như: Cây tràm (Indigo),
Dương Gia, Luyến Shell, Chula, Ipa Nima, Công ty may Đức Giang, La
Compagnie de I’Orangerie....
3.3.3.2. Các tổ chức nước ngoài
Năm 1997 - 1998, trường Hoa Sữa được chương trình hỗ trợ phát triển
Liên hợp quốc (UNDP) và Tổ chức công giáo chống đói nghèo và vì sự phát
triển (CCFD - Pháp) giúp trang thiết bị thực hành, lương cho một số giáo viên và
tình nguyện viên. Giai đoạn này trường thành lập tổ dạy may - thêu cho đối
tượng thanh niên khuyết tật cũng như xây dựng bộ từ điển ký hiệu dùng cho
nghề may, thêu, vẽ và có được sự hợp tác hỗ trợ đào tạo từ Trường Gille Jamain
dạy nghề may thêu cao cấp - Pháp. Giai đoạn 1999 - 2001, trường Hoa Sữa được
nhà nước cấp 2.022m2 đất tại Lĩnh Nam (Thanh Trì, Hà Nội). Trường xây dựng
khu nội trú cho học viên do Quỹ phát triển văn hóa xã hội - Đại sứ quán Tây Ban
Nha và khu đào tạo thực hành nghề nhà hàng, khách sạn do Tổ chức CCFD và Bộ
ngoại giao Pháp tài trợ. Nữ hoàng Tây Ban Nha Sophia tới thăm trường Hoa Sữa,
xúc động trước hoạt động đào tạo từ thiện của trường, đã đề nghị Tây Ban Nha tiếp
tục giúp xây dựng trung tâm đào tạo nghề may thêu cho người khuyết tật. {29}
3.3.4. Vai trò của NVXH
NVXH đóng vai trò rất quan trọng và linh hoạt trong hoạt động trợ giúp
người khuyết tật vận động tại trường Hoa Sữa. Nói như vậy bởi vì, với một ngôi
trường hoạt động phi lợi nhuận mỗi NVXH vừa là người thầy truyền đạt kiến
thức nghề cho học sinh, vừa là người hỗ trợ các em khi cần thiết dựa trên kiến
84
thức, kinh nghiệm CTXH của mình. Người khuyết tật vận động sau khi được tiếp
nhận vào trường, sẽ được học ở lớp may, thêu, hoặc tổng hợp may-thêu dựa trên
khả năng tiếp thu của học sinh đó. Đối với một số học sinh, do mức độ khuyết tật
cũng như khả năng của mình dẫn tới việc các em chưa thể theo học được. Thì
NVXH có vai trò trợ giúp các em hòa nhập nghề, làm quen với nghề. Minh
chứng cho điều đó là một số trường hợp các em bị khuyết tật vận động nhưng có
những biểu hiện của tổn thương tâm lý thể nhẹ, đã được sự hỗ trợ của các
NVXH của trường và đã có thể theo học cùng với các bạn. Thông qua việc
NVXH vận dụng kiến thức về tâm sinh lý của Người khuyết tật vận động, cũng
như theo dõi, quan sát Người khuyết tật vận động ăn ở, đi đứng, sinh hoạt hàng
ngày để có những hỗ trợ, can thiệp phù hợp và hướng dẫn các em những kỹ năng
cơ bản nhất.
NVXH và các thầy cô giáo trong trường như người mẹ thứ hai đối với các
em, đặc biệt là với Người khuyết tật vận động. Các thầy cô đóng vai trò là người
giáo dục, mang tri thức đến với các em. Học tại trường, các em được cung cấp
những kiến thức sống cơ bản nhất để nâng cao hiểu biết và phòng vệ cho bản
thân. Hàng năm, nhà trường vẫn thường xuyên tổ chức các buổi ngoại khóa, tập
huấn về sức khỏe sinh sản vị thành niên, tác hại và phòng chống HIV/AIDS, kiến
thức về bảo vệ môi trường... Điều đó có tác động tích cực tới nhận thức của học
sinh, giúp Người khuyết tật vận động nâng cao kỹ năng sống.
Trong nội dung cuộc phỏng vấn sâu với một học sinh khuyết tật vận động
của trường, em bị khuyết tật ở chân và phải ngồi xe lăn, em đang theo học tại lớp
Thêu của trường. Em đã chia sẻ về lợi ích của việc được tham gia các hoạt động
ngoại khóa khi theo học tại Hoa Sữa: “ Bản thân em là một người khuyết tật vận
động, do vậy em gặp nhiều trở ngại trong vấn đề đi lại, giao tiếp với mọi người.
Vì thế em có nhiều hạn chế về kiến thức xã hội, thiếu sự chỉ dạy của mọi người.
85
Nhưng từ khi trở thành học sinh của Hoa Sữa, em đã được học và tiếp thu rất
nhiều kiến thức mới. Ngoài học nghề, nhà trường còn tạo điều kiện cho chúng
em tham gia các buổi sinh hoạt ngoại khóa, trao đổi và hướng dẫn chúng em
cách bảo vệ bản thân. Em nghĩ rằng, đây là những hoạt động mang tính tích cực
của Hoa Sữa và cần được duy trì , đặc biệt là các hoạt động mang tính cộng
đồng, rút ngắn khoảng cách giữa những người khuyết tật như chúng em với
những người không khuyết tật trong xã hội”.
Người khuyết tật vận động ý thức rất rõ về sức khỏe của mình và cả
những khiếm khuyết trên cơ thể của họ. Bởi vậy, họ là những người rất nhạy
cảm và dễ bị tổn thương. Do vậy giúp NKT hòa nhập nghề thôi là chưa đủ,
NVXH phải là những người biết lắng nghe, chia sẻ và cảm thông với hoàn cảnh,
số phận Người khuyết tật vận động. Hiểu rõ điều đó, trường Hoa Sữa đã lập nên
phòng tâm lý, để giúp các em bày tỏ, chia sẻ những cảm xúc, tình cảm của mình
và tư vấn cho các em khi các em gặp những vướng mắc. Các em luôn nhận được
sự quan tâm đặc biệt của nhà trường, NVXH thường xuyên quan sát và theo dõi
sát sao khi các em có những biểu hiện lạ, và những thay đổi. ở lứa tuổi trung
bình từ 14-25, là giai đoạn các em thường nảy sinh những vấn đề tình cảm đôi
lứa, có những tâm sự riêng, và một số em có thể xuất hiện tâm lý bất mãn. Lúc
này, vai trò của NVXH rất quan trọng, trở thành những người tư vấn, tạo sự thay
đổi tích cực cho Người khuyết tật vận động. Tất cả những việc làm đó của
NVXH đều hướng đến một mục đích là: Giúp đối tượng học sinh là Người
khuyết tật vận động chia sẻ, giải tỏa được những tâm lý tiêu cực, những khó
khăn trong cuộc sống, vui vẻ, tự tin hòa nhập với mọi người. Xóa bỏ những suy
nghĩ tiêu cực, căng thẳng để Người khuyết tật vận động có tâm lý ổn định giúp
đạt kết quả cao hơn trong học tập, cuộc sống.
86
Ngoài ra, nhân viên xã hội còn là những người tìm kiếm nguồn lực, vận
động nguồn lực trợ giúp người khuyết tật vận động trong quá trình học tập tại
trường, và tìm kiếm các cơ hội việc làm mới cho người khuyết tật vận động. Với sứ
mệnh cao cả của mình, Hoa Sữa luôn quan tâm tới lợi ích của học sinh của trường
nói chung, và đối với Người khuyết tật vận động nói riêng. Nhà trường luôn kêu gọi
sự hỗ trợ của các cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước bằng cơ sở vật chất, tài
chính và tích cực tìm kiếm các mối hàng để các em có điều kiện thực hành tay
nghề, khi tay nghề của các em đã chắc chắn. 100% học sinh của trường, sau khi ra
trường được các xí nghiệp, nhà may là đối tác của trường nhận vào làm việc và
được trả mức lương phù hợp, đủ để các em trang trải cuộc sống của mình.
Một trường học được đánh giá cao trong hoạt động đào tạo nghề cho Người
khuyết tật vận động như Hoa Sữa, được thừa nhận cả trong và ngoài nước, tại sao
lại cần tới công tác xã hội, và khi nêu cao vai trò của nhân viên xã hội, họ sẽ làm
được gì nhằm thúc đẩy hoạt động đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động được
hiệu quả hơn? Điều đó nói lên vai trò của nhân viên xã hội và tầm quan trọng của
việc đưa công tác xã hội vào hoạt động hỗ trợ trong ĐTN cho Người khuyết tật vận
động.
Nhân viên xã hội có vai trò rất quan trọng trong việc hỗ trợ Người khuyết tật
vận động thông qua hoạt động nhóm, nhằm giúp họ tự tin hơn, định hướng tương
lai và thông qua đó, giúp từng thành viên nhóm vượt qua được những khó khăn, trở
ngại về mặt tâm lý, việc làm, các mối quan hệ xã hội, tự chủ trong cuộc sống (lối
sống, nhân cách).
Việc giúp Người khuyết tật vận động được tham gia vào nhóm đồng đẳng là
việc làm hết sức cần thiết, ở đó các em sẽ tìm thấy sự đồng điệu tâm hồn, những
người cùng chung chí hướng và hoản cảnh giống mình, cũng có những trở ngại
trong vấn đề sức khỏe. Người khuyết tật vận động sẽ cảm thấy tự tin hơn khi
87
giao tiếp, trong cuộc sống và việc làm. Góp phần tạo động lực thúc đẩy họ học
nghề tốt hơn , có những cơ hội việc làm tốt hơn.
Bên cạnh đó, cùng hoàn cảnh với nhau giúp các em dễ dàng chia sẻ mọi
khó khăn trong cuộc sống, giúp nhau vượt qua những rào cản về mặt tâm lý, tâm
trạng. Từ đó định hướng được tương lai.
Hoạt động nhóm, giúp các em cải thiện được mối quan hệ xã hội với
những người đồng đẳng với mình, tự chủ hơn trong cuộc sống . tự tin trong việc
cùng nhau định hướng nghề nghiệp và lựa chọn nghề.
Bên cạnh việc nhân viên xã hội làm nổi bật vai trò của mình thông qua
việc hỗ trợ hoạt động nhóm những người khuyết tật đồng đẳng. Nhân viên xã hội
cũng đóng góp vai trò quan trọng trong việc kết nối, tạo dựng mối quan hệ gắn
kết không chỉ giữa những người khuyết tật vận động với những người khuyết tật
khác nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo nghề, mà còn gắn kết những người khuyết
tật vận động với những người lành lặn nhằm giúp Người khuyết tật vận động có
niềm tin vào cuộc sống và phát huy lối sống lành mạnh.
Hoa Sữa cũng rất chú trọng và quan tâm tới việc đưa công tác xã hội vào
hoạt động đào tạo nghề cho người khuyết tật vận động. Tuy nhiên, đội ngũ
những người được đào tạo về công tác xã hội còn mỏng, mới chỉ có 3/74 cán bộ,
giáo viên của trường được đào tạo công tác xã hội thực sự. Chính vì vậy, nhà
trường cần quan tâm hơn nữa trong việc tìm kiếm, đào tạo những nhân viên xã
hội thực thụ, góp phần vào quá trình đào tạo nghề, giúp ĐTN hiệu quả hơn.
3.3.5. Đánh giá hoạt động trợ giúp trong đào tạo nghề cho người khuyết tật
vận động tại trường TC KT-DL Hoa Sữa
3.3.5.1. Những mặt đã làm được
Đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Nhà trường đã có chính sách
hỗ trợ cho các đối tượng yếu thế, đặc biệt và được quan tâm trên hết là đối tượng
88
người khuyết tật vận động. Trường đã thực hiện tốt văn hóa Hoa Sữa “ Chia sẻ -
hợp tác – cùng phát triển”. Nhà trường đã và đang xây dựng chương trình phù
hợp với nhu cầu của doanh nghiệp và nguyện vọng của người học. Vượt qua rất
nhiều khó khăn, thử thách Cán bộ giáo viên và học sinh là Người khuyết tật vận
động trường Hoa Sữa đã đạt được rất nhiều thành tích đáng khâm phục:
Gần 20 năm thực hiện công tác hỗ trợ đào tạo nghề miễn phí cho người
khuyết tật, và Người khuyết tật vận động trường TC KT – DL Hoa Sữa đã đạt
được nhiều thành công. Góp phần vào việc xóa đói giảm nghèo, đảm bảo ASXH
và thực hiện công bằng xã hội đối với những số phận kém may mắn hơn. Giúp
600 người khuyết tật, trong đó có 350 người khuyết tật vận động trên khắp cả
nước có công ăn việc làm nuôi sống bản thân, giảm bớt gánh nặng cho Gia đình
và Xã hội. Từ đó tự tin hòa nhập với cộng đồng xã hội. Những đóng góp và
thành công của trường Hoa Sữa không chỉ được biết đến trong nước mà còn
được sự thừa nhận của thế giới.
Em Trần Đình Tuấn, học sinh lớp may Hoa Sữa, khi được hỏi cảm nghĩ
của em về hoạt động đào tạo nghề của Trường. Em cho biết: “Từ khi biết đến
Hoa Sữa có thể nói rằng cuộc sống của em và các bạn đang học ở đây có nhiều
thay đổi. Tuy là những người khuyết tật, nhưng chúng em không bị đối xử phân
biệt, mà được sự yêu mến đồng cảm từ các thầy cô. Em nghĩ rằng đây thật sự là
ngôi nhà thứ hai cho những người như chúng em, và có những ngôi trường như
Hoa Sữa thì em tin rằng tất cả những người khuyết tật như chúng em đều được
học nghề, được có việc làm và thay đổi cuộc sống.”
Ngoài việc đào tạo nghề, tại Hoa Sữa NKT vận động còn được tạo điều
kiện ăn ở, vui chơi miễn phí.
Địa bàn tuyển sinh ngày càng mở rộng theo nhu cầu của những gia đình
có con em là người khuyết tật trên khắp địa bàn cả nước , từ các thành phố lớn
89
như Hà Nội, Huế, Đà Nẵng, Nha Trang… đến các vùng miền xa xôi như Điện
Biên, Cao Bằng, Lào Cai, Quảng Nam, Lâm Đồng, Đăc Lăk, Ninh Thuận, Kiên
Giang, Phú Quốc,…
Trường nhận bằng khen của UBND thành phố Hà Nội vì “Có thành tích
trong công cuộc xã hội hóa giáo dục”. Ngày 12/12/2005, Thủ tướng Pháp
Dominique de Villepin đã trao tặng trường Giải thưởng Nhân quyền của UB
Quốc gia Pháp vì những đóng góp của trường với mục tiêu xã hội.
Chất lượng chương trình ĐTN cho NKT nói chung, Người khuyết tật vận
động nói riêng của Hoa Sữa đã được công nhận. 100% học sinh là người khuyết
tật vận động có việc làm sau khi ra trường và được nhà tuyển dụng đánh giá cao.
Thành công lớn nhất của Hoa Sữa chính là sự thay đổi nhận thức của các
đối tượng là Người khuyết tật vận động tham gia vào chương trình: Nhận thức
của thanh niên khuyết tật với việc học nghề - việc làm - lập nghiệp. Nhận thức
của doanh nghiệp trong vấn đề tuyển dụng lao động là Người khuyết tật vận
động: có kỹ năng nghề nghiệp và việc làm. Nhận thức của địa phương đối với
việc đào tạo nguồn nhân lực là Người khuyết tật vận động có chất lượng cao.
Có thể nói, những vất vả nỗ lực của thầy và trò trường Hoa Sữa đã được
đền đáp một cách xứng đáng. Từ cái nôi đào tạo này, bao số phận đã đến, đã
vượt lên khỏi những khó khăn, vượt qua những mặc cảm của số phận đã hòa
nhập tốt vào thị trường lao động và sống một cuộc sống có ý nghĩa.
Đạt được thành công trên chính nhờ sự phối kết hợp có hiệu quả giữa:
Nhà trường – Chính quyền địa phương – Doanh nghiệp, đem lại sự phát triển bền
vững. Trường TC KT – DL Hoa Sữa thực sự là một cơ sở đào tạo đáng tin cậy
dành cho Người khuyết tật vận động có mong muốn học nghề để nuôi sống bản
thân và gia đình, trở thành người lao động có ích cho xã hội.
90
3.3.5.2. Những mặt chưa làm được
Bên cạnh đó Trường cũng còn đối mặt với rất nhiều khó khăn hạn chế như:
Khi trường Hoa Sữa thành lập thì tại Việt Nam vẫn chưa có một mô hình
trường học làm CTXH nào hoạt động ĐTN và GTVL với mục đích từ thiện nói
riêng chưa từng xuất hiện nên trường Hoa Sữa không có một mô hình mẫu nào
để học hỏi và làm theo. Do vậy, việc tổ chức các hoạt động một cách bài bản như
các trường công lập và như mong muốn của bản thân các thầy cô lập nên Hoa
Sữa vẫn còn nhiều khó khăn để có thể thực hiện được.
Nguồn tài chính phục vụ hoạt động của trường còn khó khăn và không ổn
định. Vì nguồn kinh phí của trường Hoa Sữa phụ thuộc vào lợi nhuận thu được
từ các Nhà hàng, cửa hàng, và các sản phẩm, dịch vụ của trường. Trong quá trình
tự chủ về tài chính trường Hoa Sữa gặp phải nhiều khó khăn, đã có những giai
đoạn nhà trường phải dùng lương của giáo viên để chi trả tiền ăn cho học sinh
ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động hỗ trợ đào tạo nghề cho Người khuyết tật vận
động của trường.
Các ngành nghề đào tạo hiện nay cho Người khuyết tật vận động còn quá
ít để họ có thể lựa chọn ngành mình yêu thích từ đó có niềm say mê, gắn bó với
nghề hơn.
Trường Hoa Sữa hiện chỉ có ít cán bộ chuyên trách về CTXH, hầu như
các CBGV của trường còn phải kiêm nghiệm nhiều chức vụ, công việc khác
nhau nên hiệu quả công việc chưa thực sự cao.
Người khuyết tật vận động của Hoa Sữa rất đa dạng về dân tộc, văn hóa,
hoàn cảnh,…nên rất khó trong việc quản lý chung. Ngoài ra, kinh nghiệm sống
và kỹ năng còn yếu nên nhiều Người khuyết tật vận động bị cuốn theo một số
vấn nạn xã hội. Bên cạnh đó một số người còn chưa có định hướng rõ cho tương
91
lai, vì vậy còn nhiều vấn đề nảy sinh. Ví dụ như có những em chưa chịu học,
không nghe lời thầy cô.
Việc truyền đạt kiến thức đến học sinh là người khuyết tật vận động còn
gặp nhiều khó khăn, các em có những hạn chế nhất định trong việc thực hành các
thao tác. Trong phỏng vấn sâu em Nguyễn Kim Tuyến, em đã tâm sự về những
khó khăn trong quá trình học nghề: Những khó khăn của Người khuyết tật vận
động trong quá trình học nghề :“ Vì là người khuyết tật vận động do vậy em gặp
không ít những khó khăn trong suốt quá trình học nghề. Việc đi lại khó khăn là
một hạn chế lớn nhất, cho đến việc học, thời gian đầu em thường xuyên bị kim
đâm vào tay và nhiều khi mất kiên nhẫn, cảm thấy chán nản. Tuy nhiên sự động
viên của các thầy cô là động lực to lớn giúp chúng em cố gắng hơn.”
3.3.5.3. Đề xuất giải pháp
Thứ nhất: Nhà trường cần mở rộng quy mô, ngành nghề, hình thức
đào tạo đối với Người khuyết tật vận động trong thời gian tới, nâng cao vai
trò của công tác xã hội trong các hoạt động của nhà trường:
Đối với một số đơn vị hiện đang tham gia đào tạo với nhà trường ngành
đào tạo truyền thống và ngành đào tạo chất lượng cao, các đơn vị này cần phối
hợp tích cực hơn nữa với trường đào tạo với hình thức : tăng cường cho học
sinh thực tập xen kẽ, tham quan, kiến tập, thực tập và tiếp tục cử cán bộ của họ
về trường giảng dạy một số buối chuyên sâu. Các phương thức đào tạo theo yêu
cầu phát triển kinh tế, xã hội và nhu cầu của người học cần được nhân rộng
trong năm 2016-2017 và những năm về sau thông qua mở các loại hình đào tạo
đáp ứng yêu cầu thị trường lao động, tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tê về đào
tạo nghề, hợp tác đào tạo theo địa chỉ, thực hiện mô hình đào tạo xen kẽ - kết
hợp với doanh nghiệp trong quá trình đào tạo nghề, thêm một số nghề như làm
đồ lưu niệm, nón lá,..
92
Tăng cường tuyên truyền, giới thiệu về ngành May-thêu dành cho NKT,
Người khuyết tật vận động thông qua các phương tiện thông tin đại chúng như:
qua các bài báo giới thiệu về trường, Các phóng sự quay về trường, trang web
của trường, Hợp tác với đài truyền hình nhằm giới thiệu các tiết học thực hành
các nghề trên truyền hình , phối hợp với các báo để giới thiệu, quảng cáo cho
chương trình đào tạo cũng như kế hoạch tuyển sinh của Nhà trường.
Tăng cường đào tạo liên kết với doanh nghiệp, như với BigC Hà Nội,
Metro Việt Nam,...; Tăng cường đào tạo theo yêu cầu để quảng bá thương hiệu
của trường; Tích cực cử giáo viên, học sinh tham gia các kỳ thi GV giỏi, các
cuộc thi tay nghề,...;
Tăng cường tuyển sinh để đạt chỉ tiêu: Thông qua việc đưa thông báo
tuyển sinh của nhà trường tới các đối tác tuyển sinh trên cả nước và các khu vực
trọng điểm như Hà Nội, Lào Cai,Hòa Bình,Quảng Nam, Nghệ An,...; Tuyển
sinh liên tục, quanh năm,...; Kết hợp với các đối tác tuyển sinh tại các địa
phương để tuyển sinh: Sở LĐTBXH, Hội phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Trung tâm
bảo trợ xã hội,...các cơ quan này sẽ phối hợp với nhà trường trong việc tuyển
sinh; Thông qua Hội cựu học sinh của Trường để đưa thông tin tuyển sinh của
Trường đến với học sinh tại địa phương. Với phương trâm mỗi học sinh sẽ giới
thiệu 1 học sinh mới.
Vai trò của NVXH cần được khẳng định hơn thông qua các hoạt động
của nhà Trường. Từ khâu tuyển sinh Người khuyết tật vận động, ngoài các hoạt
động kiểm tra khả năng linh hoạt của tay, chân,... còn phải quan tâm tới vấn đề
tìm hiểu thân nhân của Người khuyết tật vận động nhằm thực hiện tốt công tác
tham vấn về sau, và giúp đỡ học sinh đó trong quá trình học tập tại trường được
tốt hơn. Ngoài ra, các hoạt động của CTXH cần được xen kẽ trong cả quá trình
học tập của học sinh, nhằm giúp các em có điều kiện ăn, ở, sinh hoạt và có được
93
sự quan tâm, cũng như được đáp ứng đầy đủ những thiếu hụt trong đời sống của
Người khuyết tật vận động. Tất cả những hoạt động đó của CTXH nhằm hướng
tới mục tiêu đào tạo nghề cho Người khuyết tật vận động được hiệu quả hơn và
giúp họ tự tin, vươn lên trong cuộc sống.
Thứ hai: Đổi mới công tác quản lý đối với nhóm học sinh khuyết tật
vận động của nhà trường.
Nhà trường cần kiện toàn tổ chức các phòng ban, tổ bộ môn, tổ chức
đoàn thể,...theo phương thức tinh giản, hiệu quả phân cấp trách nhiệm cho từng
bộ phận. Tiếp tục thực hiện đổi mới về công tác quản lý đối với Trung tâm
May-Thêu:
Đổi mới phương thức quản lý học sinh: Nhà trường quản lý học sinh
khuyết tật vận động bằng phần mềm quản lý học sinh để đảm bảo tính chính
xác, xuyên suốt trong việc cập nhật, lưu giữ thông tin của học sinh đang theo
học tại trường cũng như đã ra trường. Qua đó cũng tiện cho quá trình theo dõi
quá trình học tập và những thay đổi của học sinh, đối với đối tượng Người
khuyết tật vận động các em không chỉ bị khiếm khuyết trên cơ thể, mà còn có
hoàn cảnh gia đình khó khăn, cần được quan tâm, sát sao hơn.
Đổi mới về quản lý cơ sở vật chất: Chuẩn hóa các phòng học lý thuyết và
thực hành cho học sinh lớp may-thêu, cần tăng thêm phòng thực hành chất
lượng cao để giáo viên ứng dụng tốt các phương pháp giảng dạy tích cực. Do cơ
sở vật chất đã cũ kỹ nên cần cải tạo , nâng cấp khu nội trú dành cho người
khuyết tật vận động , nhằm giúp các em được tạo điều kiện một cách tốt nhất.
Thứ ba: Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng dạy tại trung tâm May-
thêu và hiệu quả đào tạo.
Có các hình thức gắn kết với các doanh nghiệp, đối tác nhằm đổi mới
mục tiêu, nội dung, chương trình đào tạo và khai thác làm cơ sở thực hành, thực
94
tập cho học sinh thông qua đưa học sinh đi thực tập xen kẽ, thực tập tốt nghiệp,
đào tạo theo yêu cầu cua doanh nghiệp,...
Triển khai kiểm định chất lượng đào tạo của nhà trường nhằm đảm
bảo các em sau khi ra trường đáp ứng đủ nhu cầu của nhà tuyển dụng. Nhà
trường cũng cần theo dõi học sinh sau khi tốt nghiệp. Định kỳ tổ chức hội
thảo giữa Nhà trường với Doanh nghiệp để trao đổi trưc tiếp những ưu điểm
và hạn chế của Người khuyết tật vận động của Trường, nhằm điều chỉnh kế
hoạch cho phù hợp.
Tiếp tục hoàn thiện, kiện toàn và củng cố đội ngũ cán bộ, giáo viên
Trung tâm May – Thêu. Không ngừng cải tiến chương trình ĐTN cho Người
khuyết tật vận động, nâng cao chất lượng dạy và học. Đặc biệt là việc thực hành
của Người khuyết tật vận động phải đa dạng các kỹ thuật và bám sát với kiến
thức, kỹ năng khi Người khuyết tật vận động ra đi làm. Mở thêm những ngành
nghề mới cho Người khuyết tật vận động có liên quan đến lĩnh vực Du lịch,
Khách sạn – Nhà hàng như: Làm hoa vải, làm hoa đất, dệt thổ cẩm, làm nón lá,
hàng lưu niệm… cho Người khuyết tật vận động có nhiều sự lựa chọn hơn.
Nâng cao kiến thức, kỹ năng về CTXH cho đội ngũ giáo viên trong
trung tâm bằng việc tham gia các lớp tập huấn về CTXH. Bên cạnh việc tuyển
dụng cán bộ, giáo viên , nhà trường có kế hoạch xây dựng đội ngũ giáo viên trẻ
từ những học sinh giỏi có nguyện vọng ở lại trường, tạo điều kiện cho giáo viên
được đi bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, được cung cấp những kiến
thức cơ bản nhất về tâm sinh lý người khuyết tật vận động và những thông tin
về người khuyết tật vận động. Để trong quá trình giảng dạy, các thầy cô tiếp cận
được với học sinh ở mức độ gần nhất.
Hoa Sữa cũng đã có phòng tham vấn, tuy nhiên hoạt động tham vấn cũng
chưa được chú trọng. Phòng tham vấn mới chỉ có một cán bộ, vừa kiêm nhiệm
95
công tác quản lý. Chính vì vậy, nhà trường nên thành lập tổ hoặc nhóm tham
vấn, nhằm hỗ trợ hoc sinh của trường nói chung và nhóm học sinh là người
khuyết tật vận động nói riêng khi gặp khó khăn; có những hỗ trợ về mặt y tế kịp
thời; và NVXH có vai trò trong việc xây dựng các nhóm đồng đẳng, nhằm giúp
Người khuyết tật vận động tự hỗ trợ lẫn nhau, tổ chức các hình thức sinh hoạt
nhóm nhằm giúp Người khuyết tật vận động trao đổi kinh nghiệm, vượt qua
cuộc sống.
96
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
KẾT LUẬN
Nền Văn hóa Việt Nam thấm đẫm tinh thần nhân văn bởi vì từ xa xưa
ông bà ta luôn coi trọng con người và đặt con người ở vị trí trung tâm. Kế thừa
truyền thống tốt đẹp đó của dân tộc, Trường Trung Cấp Kinh tế - Du lịch Hoa
Sữa đã xây dựng thành công mô hình Doanh nghiệp xã hội, với những cố gắng
đem tri thức và tâm huyết đóng góp cho công cuộc giảm nghèo của quốc gia,
tạo cơ hội việc làm cho thanh niên có hoàn cảnh khó khăn thông qua hoạt động
đào tạo nghề, đặc biệt nhà trường đã dành nhiều sự ưu ái với đối tượng Người
khuyết tật vận động, bước đầu đưa phương pháp và kỹ năng CTXH vào hoạt
động đào tạo nghề.
Vượt qua những mặc cảm của bản thân, cùng sự chỉ dạy tận tình và tâm
huyết của những thầy cô Trường Trung cấp Kinh tế - Du lịch Hoa Sữa, lớp lớp
những thế hệ học trò là người khuyết tật nói chung và người khuyết tật vận động
của trường nói riêng cũng đã được học nghề, có cơ hội làm việc để nuôi sống
bản thân và gia đình, đồng thời với việc vận dụng tri thức công tác xã hội vào
đào tạo nghề trường cũng đã có những thành công nhất định trong việc giúp các
em hòa nhập cộng đồng, tìm lại niềm tin vào cuộc sống. Cá nhân tác giả luận
văn nhận thức được những việc làm đầy ý nghĩa và mang tính nhân văn của nhà
trường nên đã mượn câu chuyện của Hoa Sữa làm đề tài luận văn thạc sỹ của
mình.
Đề tài luận văn đã cố gắng xác định được nội dung cụ thể cho Hoạt động
trợ giúp trong đào tạo nghề cho Người khuyết tật vận động gồm các nội dung:
hoạt động hỗ trợ học phí, chi phí đào tạo; hoạt động hỗ trợ chi phí đi lại, ăn ở,
sinh hoạt; hoạt động chăm sóc y tế; hoạt động vui chơi, giải trí. Qua đó thấy
được yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động trợ giúp Người khuyết tật vận động là kinh
97
nghiệm, kiến thức của NVXH, kinh phí cho các hoạt động trợ giúp và hơn hết là
sự tận tâm của mỗi thầy cô giáo.
Đề tài đã trình bày thực trạng và đánh giá thực trạng đào tạo nghề tại
trường Hoa Sữa. Thực tế cho thấy trường đã thực hiện công tác đào tạo nghề rất
hiệu quả. Học sinh sau khi ra trường đều được các nhà tuyển dụng đánh giá cao
cả về kỹ năng nghề nghiệp lẫn tư cách, lối sống và đều được nhận vào làm việc
với mức lương khởi điểm từ 3.000.000đ đến 5.000.000đ. Hiện nay, Hoa Sữa
đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường trong lĩnh vực May-
Thêu. Cụ thể là tìm kiếm việc làm cho Người khuyết tật vận động. Tuy nhiên các
Doanh nghiệp không lựa chọn Hoa Sữa chỉ đơn thuần bởi chữ tâm, bởi từ thiện
mà còn vì tay nghề của học sinh tại đây được đào tạo khá tốt và bài bản, ý thức
trách nhiệm trong lao động và sinh hoạt là rất tốt. Tuy nhiên, việc duy trì được
hoạt động của nhà trường không phải là dễ khi mà số lượng học sinh được miễn
giảm học phí hàng năm tương đối lớn, và kinh phí để trả lương cho công nhân
viên của Nhà trường cũng là bài toán khó và không phải lúc nào cũng suôn sẻ.
Xin được trích lời của nhà giáo Phạm Thị Vy- cựu Hiệu trưởng Nhà
trường thay cho lời kết: “ Trường Hoa Sữa là một tổ chức giúp cho những thanh
niên nghèo, NKT Việt Nam với hàng trăm học sinh là NKT tính đến nay có nghề,
có việc làm có thể tự lập, vươn lên và bình đẳng trong cuộc sống. Tuy nhiên,
chặng đường phía trước của Hoa Sữa còn rất nhiều khó khăn vì vậy rất mong
các bạn trong nước cũng như Quốc tế chung tay cùng với Hoa Sữa.”
Bài học về công tác dạy nghề cho người khuyết tật vận đong, đặc biệt là
những ý tưởng mới mẻ, đưa công tác xã hội vào hoạt động dạy nghề cho người
khuyết tật vận động là rất đáng được trân trọng, học tập và nhân rộng ra ở những
địa phương khác.
98
KHUYẾN NGHỊ
Khuyến nghị 2: Đối với Cục bảo trợ- Bộ Lao động - Thương binh và
Xã hội
Có thể nói rằng Hoa Sữa đã làm tốt vai trò của mình trong công cuộc xóa
đói giảm nghèo Quốc Gia, giúp đỡ những thanh niên có hoàn cảnh khó khăn
trong cả nước, những đối tượng yếu thế và điển hình là người khuyết tật vận
động. Trên thực tế, mô hình của trường đã được nhiều cơ sở đào tạo trong và
ngoài nước đến học hỏi và nhân rộng mô hình. Tuy nhiên,để mô hình được biết
đến nhiều hơn nữa và đạt nhiều thành tựu hơn nữa chúng ta cũng rất cần sự vào
cuộc của Cục bảo trợ thông qua việc tổng kết, đánh giá, tuyên dương nhằm nhân
rộng mô hình Hoa Sữa và những trường như Hoa Sữa, tạo động lực cho không
chỉ Hoa Sữa mà còn đối với các trường đang tham gia ĐTN cho những đối
tượng thuộc diện ưu tiên của nhà nước.
Bộ cần thực hiện hiệu quả, và quan tâm hơn tới đối tượng người khuyết
tật, chú trọng tới đào tạo nghề và giải quyết việc làm thông qua các chương
trình, chiến lược, kế hoạch hàng năm dành riêng cho từng dạng khuyết tật.
Thông qua các phương pháp công tác xã hội, Phân loại khuyết tật, giúp nắm bắt
được những đặc điểm, những mặt mạnh và hạn chế của từng dạng khuyết tật và
từ đó có những chương trình riêng phù hợp và tạo cơ hội học nghề phù hợp,
đảm bảo giao đúng người đúng việc. Đối với người khuyết tật vận động do đặc
điểm sinh lý khác biệt, họ có những khiếm khuyết ở các cơ quan vận động,
nhưng nhiều người trong số họ vẫn có trí tuệ bình thường nên họ vẫn có thể làm
một số việc cần sự tư duy, hoặc không cần tới sự linh hoạt nhiều của các cơ
quan vận động.
Nghiên cứu, xây dựng các chế độ, chính sách đối với người khuyết tật
nói chung và người khuyết tật vận động nói riêng. Nhằm nâng cao hơn nữa nhận
99
thức của cộng đồng và các doanh nghiệp, trao cho người khuyết tật vận động cơ
hội được thể hiện và chứng tỏ năng lực, đảm bảo cho họ quyền lợi được học tập,
làm việc và thụ hưởng các dịch vụ xã hội như những người bình thường.
Khuyến nghị 3: Đối với hội người khuyết tật
Hội người khuyết tật cần hỗ trợ, tăng cường hợp tác nhiều hơn trong việc
giới thiệu, kết nối giữa người khuyết tật, người khuyết tật vận động với những
mô hình như Hoa Sữa, giúp những người khuyết tật vận động có thể tìm kiếm
cơ hội học nghề. Hội người khuyết tật, có thể hỗ trợ người khuyết tật vận động
giải quyết các vấn đề việc làm thông qua việc giúp nhà trường tìm kiếm các cơ
hội việc làm mới cho học sinh, tìm kiếm các nguồn lực hỗ trợ về vật chất nhằm
tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh về cơ sở vật chất, chất lượng đào tạo,...
Khuyến nghị 4: Đối với Hoa Sữa
Nhằm thực hiện mục tiêu tổng quan của nhà trường: “ Đào tạo nguồn
nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực du lịch. Tham gia chương trình xóa đói
giảm nghèo của Việt Nam”. Nhà trường cần đảm bảo thực hiện đổi mới công
tác quản lý nhà trường, đẩy mạnh hơn nữa việc phân cấp và quản lý của Ban
giám hiệu cho các phòng ban, tổ bộ môn, trong đó dành quan tâm đặc biệt tới
Trung tâm May-Thêu nhằm phân định rõ trách nhiệm của từng bộ phận, nâng
cao ý thức cho từng bộ phận, tránh sự chồng chéo công việc.
Nhà trường phải tăng cường hơn công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm định
chất lượng đào tạo nhằm đánh giá quá trình học tập, giảng dạy đang diễn ra như
thế nào, nhằm đảm bảo đang diễn ra theo đúng tiến trình và có hiệu quả.
Kiện toàn và nâng cao hơn nữa chất lượng đội ngũ cán bộ làm CTXH
nhằm thúc đẩy hoạt động đào tạo nghề cho học sinh của trường nói chung và
người khuyết tật vận động đang theo học tại trường nói riêng được hiệu quả.
100
Bên cạnh đó, nhà trường cũng cần tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết
bị phục vụ đào tạo, tăng cường số phòng học, nâng cấp khu nội trú dành cho
người khuyết tật, tăng số phòng. Trường cần tăng cường đào tạo theo yêu cầu.
Bên cạnh đó, nhà trường cũng cần xây dựng và đưa ra những bài giảng
phù hợp, cách thức giảng dạy phù hợp với học sinh là người khuyết tật, khuyết
tật vận động.
101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Công ước Quốc tế về quyền của người khuyết tật, phien họp thứ 61 của Đại
hội đồng Liên Hiệp Quốc ngày 06/12/2006.
2. Báo cáo toàn cầu về trẻ em khuyết tâtk tại Việt Nam của UNICEF, ngày
30/05/2013.
3. Báo cáo khảo sát về Đào tạo nghề và việc làm cho NKT tại Việt Nam , của tổ
chức lao động Quốc tế ILO, năm 2011.
4. Báo cáo tổng kết tình hình thu hành pháp lệnh về người tàn tật và các văn
bản pháp luật liên quan, của Bộ LĐ-TB và XH, số 62/BC-BLĐTBXH ngày
15/07/2009.
5. Đề án : Trợ giúp người tàn tật giai đoạn 2006-2010, Số: 239/2006/QĐ-TTg
của Thủ tướng Chính phủ ngày 24/10/2006.
6. Giáo trình trợ giúp xã hội – Ths. Trần Xuân Kỳ, Trường ĐH Lao động-
Thương binh và xã hội. NXB Lao động – xã hội, Hà Nội năm 2008.
7. Giáo trình Công tác xã hội với người khuyết tật – Ths. Lê Thị Dung, Trường
ĐH Lao động – Xã hội. NXB Lao động – xã hội, Hà Nội năm 2011.
8. Luật người khuyết tật Việt Nam, số 51/2010/QH12 của Quốc hội nước Cộng
Hòa Xã hội Chủ Nghĩa Việt Nam ngày 17/06/2010.
9. Luật Giáo dục, số 38/2005/QH11 của Quốc hội nước Cộng Hòa xã hội Chủ
nghĩa Việt Nam ban hành ngày 14/07/2005.
10. Luật dạy nghề 2006, số 76/2006/QH11 của Quốc hội nước Cộng Hòa xã hội
Chủ nghĩa Việt Nam ban hành ngày 29/11/2006.
11. Bộ luật lao động ,số: 10/2012/QH13 của Quốc hội nước Cộng Hòa xã hội
Chủ nghĩa Việt Nam.
12. Nghị định số 28/2012/NĐ-CP Quy định về việc Quy đinh chi tiết và hướng
dẫn thi hành một số điều của Luật người khuyết tật.
102
13. Trường Hoa Sữa đồng hành cùng sự phát triển của Du lịch Việt Nam, Sở
Giáo dục đào tạo Hà Nội, tháng 07 năm 2007.
14. Những điều cần biết về Trường Trung cấp Kinh tế - Du lịch Hoa Sữa, Hà
Nội năm 2011.
15. Kế hoạch năm học 2015-2016 Sở Giáo dục đào tạo Hà Nội, tháng 10 năm
2015.
16. Website:
http:// http://hoasuaschool.edu.vn/
http://socialwork.vn
http:// vi.wikipedia.org/wiki/
103
NỘI DUNG TRÍCH DẪN
1. Vì một thế giới không rào cản với người khuyết tật, bài viết ngày 03/12/2014.
2. Bài báo:” Hiện trạng người khuyết tật tại Việt Nam”, trích :
http://hanhkhatkito.org/Default.aspx?tabid=57&ctl=ViewNewsDetail&mid=437
&NewsPK=6716.
3. Trích: nhandan.com.vn , số ra ngày 12/01/2011
4.Theo bài báo: Việt Nam sắp tham gia Công ước về Việc làm cho Người khuyết tật, ngày 31/12/2015. 5.. Báo cáo toàn cầu về trẻ khuyết tật được giới thiệu tại Việt Nam, ngày
30/05/2013
6. Báo cáo Khảo sát về Đào tạo nghề và việc làm cho NKT tại Việt Nam
7. Báo cáo tổng kết tình hình thi hành Pháp lệnh về Người tàn tật và các văn bản
pháp luật liên quan
8. Nguồn: vi.wikipedia.org/wiki/Người_khuyết_tật
9.Nguồn:vi.wikipedia.org/wiki/Công_ước_Quốc_tế_về_các_Quyền_của_Người
_Khuyết_tật
10. Luật Người khuyết tật, số 51/2010/QH12. Ngày 17/06/2010
11. Đề án trợ giúp người tàn tật giai đoạn 2006-2010, trang 47
12. C.Mác và Ph.ăng-ghen Toàn tập, trang 210
13. Bộ luật lao động Việt Nam, Điều 13, trang 3414. Bài giảng: “ Công tác Xã
Hội trong phát triển Nông thôn (GV: Xuân Phú)
15. Nghị định số: 28/2012/NĐ-CP
16. Thuyết Nhu Cầu của Maslow
17. Bài báo:” Chiến lược Dạy nghề Việt Nam đến năm 2020 và cơ hội hợp tác
giữa Việt Nam và Vương Quốc Anh.
104
18. Trích bài báo: Lễ ra mắt Ủy ban Quốc gia về NKT Việt Nam , trên cổng
thông tin điện tử Sở LĐ-TB và XH Lào Cai.
19.Trường Hoa Sữa đồng hành cùng sự phát triển của du lịch Việt Nam .
20.Tài liệu do phòng Kế toán-Tài chính Trường Hoa Sữa cung cấp.
21. Tài liệu do Trung tâm may-thêu Trường TC KT-DL Hoa Sữa cung cấp.
22. Những điều cần biết về trường TC KT-DL Hoa Sữa
23. Những điều cần biết về Trường Trung cấp Kinh tế -Du lịch Hoa Sữa
24. Nguồn: http://vietnam.vnanet.vn/vietnamese/o-mot-ngoi-truong-mang-ten-
hoa-sua/25145.html
25. Nguồn: Phòng đào tạo Trường Hoa Sữa.
26. Kế hoạch năm học 2015-2016 của Trường TC KT-DL Hoa Sữa
27. Tài liệu do Trung tâm may-thêu cung cấp
28. Nguồn: http://vietnam.vnanet.vn/vietnamese/o-mot-ngoi-truong-mang-ten-
hoa-sua/25145.html
105
PHỤ LỤC
1. PHÂN TÍCH KẾT QUẢ PHỎNG VẤN SÂU DÀNH CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ.
T ông t n ngƣời trả lời phỏng vấn:
Đố tƣợng: Cán bộ quản lý củ N à trƣờng ( Bao gồm: Hiệu p ó và Trƣởng p òng đào tạo)
Nội dung
1. Quan điểm của Nhà trường về đào tạo nghề cho NKT ?
Trích lời cô Lê Thị Kim Phượng, Hiệu phó nhà trường:“ Đào tạo nghề cho
những thanh niên có hoàn cảnh khó khăn nói chung và NKT, Người khuyết tật vận
động nói riêng tại Hoa Sữa đã thể hiện sự nỗ lực, cố gắng không ngừng nghỉ và
đồng lòng của tất cả đội ngũ cán bộ, giáo viên nhà trường trong những năm qua.
Những thành tựu và sự ghi nhận của đông đảo các tổ chức, Doanh nghiệp trong
nước và nước ngoài đã và đang là nguồn động lực to lớn cho nhà trường trong quá
trình thực hiện sứ mệnh cao cả là giúp đỡ những thanh niên có hoàn cảnh khó khăn
trong cả nước vươn lên trong cuộc sống, được học nghề và có việc làm phù hợp.”
2. Những thuận lợi và khó khăn của nhà trường trong quá trình đào tạo nghề
cho NKT nói chung, Người khuyết tật vận động nói riêng ?
Trích lời Thầy Trần Sỹ Nguyên, Trưởng phòng đào tạo nhà trường:“ Đào tạo
nghề cho NKT nói chung, Người khuyết tật vận động nói riêng tại Hoa Sữa là cả
một quá trình. Và nhà trường cũng phải đối mặt với không ít những khó khăn,
thử thách. Từ những khó khăn về nhân sự, về chương trình học, rồi suy nghĩ làm
thế nào để các em được tạo điều kiện tốt nhất, quá trình học được hiệu quả cao.
Cho đến những khó khăn về mặt kinh tế. Tuy nhiên nhà trường đã vượt lên
106
những khó khăn đó, là nhờ sự đồng lòng của hết thẩy các thầy cô giáo, cán bộ
của nhà trường.”
3. Trong giai đoạn tới, nhà trường có ý định mở thêm các ngành học mới
không?
Trích lời Cô Lê Thị Kim Phượng, Hiệu phó nhà trường: “Trong thời buổi hiện
nay có rất nhiều ngành nghề mà NKT cũng như Người khuyết tật vận động có
thể theo học, và cũng có nhiều các cơ sở công lập ĐTN cho NKT. Bản thân
trường Hoa Sữa cũng muốn có thể đưa thêm nhiều ngành nghề vào ĐTN cho
NKT và Người khuyết tật vận động. Song do điều kiện kinh tế của trường hiện
nay chưa cho phép, và việc tìm đầu ra cho các sản phẩm thuộc ngành nghề khác
do NKT làm ra, cũng như nơi nhận NKT vào làm sau khi ra trường là một bài
toán khó mà hiện nay nhà trường vẫn còn trong quá trình đi tìm lời giải. Vì vậy
nên, trước mắt trong những năm tới trường Hoa Sữa vẫn sẽ chủ yếu tập trung
vào phát triển và mở rộng 2 ngành May – Thêu cho NKT và Người khuyết tật
vận động”.
4. Ngoài học nghề, học sinh của Trường nói chung, học sinh là đối tượng
người khuyết tật vận động nói riêng được tham gia các hoạt động ngoại khóa
như thế nào?
Trích lời,Thầy Trần Sỹ Nguyên, Trưởng phòng đào tạo nhà trường: “ Học sinh
Hoa Sữa, không phân biệt đó là đối tượng người nghèo, hay người khuyết tật,
khuyết tật vận động. Các em được tham gia và luôn khuyến khích các em tham
gia một cách tích cực vào tất cả các hoạt động ngoại khóa do nhà trường phát
động. Hàng năm, nhà trường tổ chức rất nhiều các hoạt động vui chơi, giải trí
và vào các dịp lễ trong năm, nhà trường luôn trú trọng tổ chức các hoạt động
nhằm giúp các em thêm yêu quê hương mình và khích lệ lòng yêu nghề ở các em.
Giúp các em có thêm động lực học tập và cố gắng phấn đấu.”
107
2. PHỎNG VẤN SÂU DÀNH CHO GIÁO VIÊN DẠY NGƢỜI KHUYẾT
TẬT VẬN ĐỘNG
Biên bản phỏng vấn sâu
Thông tin cá nhân:
Giới tính: Nữ
Tuổi: 44
Chức vụ: Cán bộ quản lý tại Trung tâm May-Thêu
1. Những thuận lợi và khó khăn của giáo viên trong quá trình dạy nghề
cho NKT nói chung và với Người khuyết tật vận động nói riêng?
“ Việc truyền đạt kiến thức đến học sinh là người khuyết tật đã khó, đối với
người khuyết tật vận động lại gian truân hơn. Khó khăn ở chỗ các em do đặc
tính sức khỏe của mình nên gặp những khó khăn trong việc thực hành các thao
tác. Tuy nhiên, việc các em tiếp thu sự chỉ dạy và sự sáng tạo thì linh hoạt hơn
các em học sinh khuyết tật khác. Do đa phần các em chỉ bị những khiếm khuyết ở
cơ quan vận động, còn trí tuệ thì vẫn bình thường. Nhiều em còn phát triển khá
tốt và thông minh.”
2. Cuộc sống của người khuyết tật vận động sau khi ra trường ? ( Công
việc, thu nhập, kết hôn,...)?
“ Nhà trường vẫn luôn đảm bảo học sinh sau khi ra trường 100% các em có
công việc và phù hợp với điều kiện sức khỏe. Trong quá trình dạy các em, chúng
tôi đã thấy được sự tiến bộ vượt bậc và những thay đổi trong cuộc sống của các
em một cách rõ rệt. Ra trường có việc làm đã tạo những thay đổi tích cực trong
đời sống các em, các em có thu nhập và nhiều cơ hội để tìm kiếm bạn đời. Nhiều
em là học sinh của Hoa Sữa đã tìm được sự đồng cảm và một nửa phù hợp của
mình ngay tại Hoa Sữa”.
108
3. Thời gian học lý thuyết và thực hành đối với học sinh khuyết tật cũng như
với người khuyết tật vận động có phù hợp hay không và như thế nào?
“ Thời gian học lý thuyết và thực hành của học sinh khuyết tật cũng như khuyết
tật vận động ở Hoa Sữa có phần hơi khác biệt so với các cơ sở đào tạo nghề
khác. Các em chủ yếu học thực hành, lý thuyết các em được học kết hợp cùng với
quá trình thực hành, cầm tay chỉ việc. Nên các em dễ dàng nắm lý thuyết hơn và
giúp các em vận dụng lý thuyết một cách hiệu quả.”
4. Chương trình học dành cho Người khuyết tật vận động nói chung hiên nay
có phù hợp hay không ? có vấn đề gì bất cập hay không?
“ Người khuyết tật hay người khuyết tật vận động đều chung chương trình đào
tạo và cùng học may, thêu tại Trung tâm may thêu. Tuy nhiên tiến độ học của
các em có sự khác biệt. Do tính chất sức khỏe của mỗi em quyết định. Tuy nhiên,
với những kết quả mà Hoa Sữa đã đạt được trong những năm qua trong công tác
đào tạo nghề cho NKT có thể nói rằng nó hoàn toàn phù hợp không chỉ với
Người khuyết tật vận động mà chung với tất cả đối tượng là NKT đã, đang và sẽ
theo học tại Hoa Sữa.”
109
3. PHỎNG VẤN SÂU DÀNH CHO NGƢỜI KHUYẾT TẬT VẬN ĐỘNG
ĐANG THEO HỌC TẠI TRƢỜNG.
Thông tin cá nhân:
Đố tƣợng: phỏng vấn sâu 08 học sinh là ngƣời khuyết tật vận động
Độ tuổi: 14-25
1. Quan điểm của cá nhân em về việc nhà trường có nên mở rộng thêm một
số ngành nghề khác?
“ Đối với chúng em mà nói, được theo học tại Hoa Sữa thực sự đã là điều hết
sức may mắn. Bởi vì chúng em chỉ là số ít trong những người khuyết tật khác
trong cả nước có cơ hội được học nghề. Học tại Hoa Sữa chúng em được hoàn
toàn miễn giảm học phí, em nghĩ đó không phải điều đơn giản với trường. Tuy
nhiên, em cũng có mong muốn có thêm nhiều bạn khuyết tật, có hoàn cảnh như
chúng em được học nghề và có việc làm sau học nghề. Muốn được như vậy thì
nhà trường cũng rất cần mở rộng thêm ngành nghề mà em nghĩ cũng rất phù
hợp như một số ngành nghề thủ công…”
2. Chương trình học của Trường có phù hợp với các em không?
“ Em nghĩ rằng chương trình học phù hợp với khả năng của chúng em. Tuy lúc
đầu mới học cũng có nhiều khó khăn do chưa quen việc, các kỹ năng chưa thành
thạo. Nhưng sau một thời gian học, em cảm thấy tự tin hơn rất nhiều và đã có kỹ
năng thuần thục.”
3. Ý kiến của em về sự trợ giúp tâm lý, về tham vấn nghề nghiệp của trường như
thế nào?
“ Vào học tại trường Hoa Sữa, cuộc sống của chúng em đã sang một trang
khác. Từ chỗ là những người khuyết tật vận động, làm gì cũng khó khăn, nhất là
trong đi lại và chịu nhiều sự kỳ thị của cộng đồng. Tuy nhiên, dù là những khó
khăn nào thì khi vào học tại Hoa Sữa, chúng em cũng được sự hỗ trợ. Không chỉ
110
được học nghề mà chúng em còn được nhà trường định hướng nghề nghiệp, và
hỗ trợ về mặt tâm lý khi chúng em gặp những vấn đề khó khăn trong cuộc sống.
Em cũng đã từng được nhà trường tham vấn tâm lý khi đối mặt với chuyện tình
cảm không được suôn sẻ. Đó là giai đoạn khó khăn với em, nhưng được sự chỉ
dạy, bảo ban của các thầy cô em đã vượt qua và vui vẻ trở lại.”
4. Trong suốt quá trình học nghề tại Hoa Sữa, ngoài được đào tạo nghề, các em còn được trang bị kỹ năng gì?
“ Trong suốt quá trình theo học tại Hoa Sữa, ngoài học nghề, chúng em còn được trao dồi kỹ năng sống. Em thấy mình tự tin hơn, bản thân em cũng học hỏi được những đức tính cần thiết cho công việc sau này như tính kỷ luật, tính kiên nhẫn. Em biết cách làm thế nào để dung hòa mối quan hệ với những người xung quanh mình, cũng như với ông chủ của mình khi ra trường và đi làm, cảm thấy được sự sẻ chia, đồng cảm từ chính các thầy cô. Nhờ vậy, em thấy mình thêm yêu và gắn bó với nghề mà mình đang theo đuổi”.
5. Các hoạt động ngoại khóa của nhà trường đối với em có mang lại lợi ích
như thế nào?
” Bản thân em là một người khuyết tật vận động, do vậy em gặp nhiều trở ngại
trong vấn đề đi lại, giao tiếp với mọi người. Vì thế em có nhiều hạn chế về kiến
thức xã hội, thiếu sự chỉ dạy của mọi người. Nhưng từ khi trở thành học sinh của
Hoa Sữa, em đã được học và tiếp thu rất nhiều kiến thức mới. Ngoài học nghề,
nhà trường còn tạo điều kiện cho chúng em tham gia các buổi sinh hoạt ngoại
khóa, trao đổi và hướng dẫn chúng em cách bảo vệ bản thân. Em nghĩ rằng, đây
là những hoạt động mang tính tích cực của Hoa Sữa và cần được duy trì , đặc
biệt là các hoạt động mang tính cộng đồng, rút ngắn khoảng cách giữa những
người khuyết tật như chúng em với những người không khuyết tật trong xã hội”.
6. Các em có cảm nghĩ như thế nào về hoạt động đào tạo nghề của Trường ?
111
“ Từ khi biết đến Hoa Sữa có thể nói rằng cuộc sống của em và các bạn đang
học ở đây có nhiều thay đổi. Tuy là những người khuyết tật, nhưng chúng em
không bị đối xử phân biệt, mà được sự yêu mến đồng cảm từ các thầy cô. Em
nghĩ rằng đây thật sự là ngôi nhà thứ hai cho những người như chúng em, và có
những ngôi trường như Hoa Sữa thì em tin rằng tất cả những người khuyết tật
như chúng em đều được học nghề, được có việc làm và thay đổi cuộc sống.”
7. Những khó khăn của Người khuyết tật vận động trong quá trình học nghề?
“ Vì là người khuyết tật vận động do vậy em gặp không ít những khó khăn trong
suốt quá trình học nghề. Việc đi lại khó khăn là một hạn chế lớn nhất, cho đến
việc học, thời gian đầu em thường xuyên bị kim đâm vào tay và nhiều khi mất
kiên nhẫn, cảm thấy chán nản. Tuy nhiên sự động viên của các thầy cô là động
lực to lớn giúp chúng em cố gắng hơn.”
8. Nhu cầu, tâm tư nguyện vọng của em khi học tại Hoa Sữa?
“ Hoa Sữa là môi trường rất tốt cho chúng em, những người gặp khó khăn trong
cuộc sống. Chúng em đã học, đã lớn lên và trưởng thành từ Hoa Sữa. Ngoài học
nghề, chúng em được học những kỹ năng cơ bản nhất, những kiến thức sống cơ
bản và cần thiết nhất. Chính vì vậy, có thể nói rằng Hoa Sữa thân thiết với
chúng em như gia đình vậy. Tuy nhiên em vẫn có mong muốn, Hoa Sữa sẽ tạo
điều kiện hơn nữa cho những bạn chung hoàn cảnh như chúng em được đến đây
học nghề. Và em cũng mong muốn em cũng như các bạn đang học ở đây đều
được quan tâm nhiều hơn nữa, giúp các bạn trải qua được những cảm xúc tiêu
cực nhiều hơn nữa. Để việc học trở nên hiệu quả hơn.”
112
4. PHỎNG VẤN SÂU DÀNH CHO NGƢỜI KHUYẾT TẬT VẬN ĐỘNG
ĐÃ RA TRƢỜNG
Thông tin cá nhân:
Đố tƣợng: phỏng vấn sâu 02 học s n là ngƣời khuyết tật vận động đã r
trƣờng
Độ tuổi: 18-22
1. Em đã có những thay đổi như thế nào sau khi được học nghề tại Hoa
Sữa?
Em Nguyễn Hữu Tính, học sinh khuyết tật vận động tại lớp may hiện đã ra
trường và đang làm việc tại nhà may Chula đã có những chia sẻ riêng của mình:”
Trước đây khi chưa học tại Hoa Sữa, bản thân em là người khá nhút nhát và
ngại giao tiếp với mọi người. Em cảm thấy rất mặc cảm vì mình là người khuyết
tật. Tuy nhiên, khi trở thành học sinh của Hoa Sữa và sau này khi ra trường,
dưới sự chỉ dạy tận tình của các thầy cô nơi đây em đã trở thành con người
khác, thời gian học tập tại Hoa Sữa khiến em cảm thấy tự tin hơn rất nhiều.
Chúng em không chỉ học nghề mà còn được trao dồi kiến thức xã hội, được rèn
luyện bản lĩnh, nghị lực, và học cách vượt qua khó khăn trong cuộc sống, tạo
dựng cuộc sống mới.”
2. Em có cảm nghĩ gì về quá trình tham vấn tâm lý khi học tại trường?
Trong cuộc phỏng vấn sâu với Em: Nguyễn Đức Tụng, một học sinh là người
khuyết tật vận động của Hoa Sữa đã ra trường, em cho biết:” Trước đây, em thấy
rất tự ti vào bản thân. Một phần vì gia đình nghèo không có điều kiện ăn học,
phần vì hay bị các bạn trêu đùa nên em chỉ học đến lớp 4 thì gia đình cho em
nghỉ học. Tuy nhiên, em rất cám ơn các thầy cô trường Hoa Sữa đã chỉ bảo, rèn
rũa em. Mặc dù bây giờ đã ra trường, tuy nhiên em không quên được quãng thời
113
gian học tại nơi đây. Mới đầu, khi học ở Hoa Sữa em khá nhút nhát và mặc cảm.
Đồng thời, hoàn cảnh gia đình em khá khó khăn, cha mẹ em đều thuộc hộ nghèo,
cha em nghiện rượu và thường xuyên đánh đập, chửi rửa mẹ con em. Em cảm
thấy rất buồn và nghĩ rằng, mình là một phần lý do khiến cha em như vậy. Tuy
nhiên, khi học tại Hoa Sữa dưới sự động viên, hỗ trợ em về mặt tâm lý của các
thầy cô đã giúp em lấy lại tinh thần và thấy được giá trị bản thân mình. Tuy tàn
nhưng không phế. Em vẫn có thể làm việc, kiếm tiền và cố gắng gửi về cho mẹ.
Giờ đây, khi đã ra trường và đi làm, em cảm thấy tự tin hơn rất nhiều, bản lĩnh
và mạnh mẽ hơn. Em đã học được cách chấp nhận mình và không ngừng nỗ lực
cố gắng.”
3. Theo em, hoạt động tạo việc làm và giới thiệu việc làm của nhà trường có
thực sự phù hợp và giúp ích cho các em?
“ Việc làm là vấn đề nan giải trong xã hội hiện nay, với chúng em những người
khuyết tật, gặp khó khăn trong đi lại điều đó càng khó khăn hơn. Tuy nhiên,
chúng em có một may măn khi được biết đến và theo học miễn phí tại Hoa Sữa.
Không chỉ vậy, ra trường chúng em còn được giới thiệu việc làm, đảm bảo việc
làm phù hợp và có thêm thu nhập. Em và các bạn ở đây ai cũng thấy rằng hoạt
động tạo việc làm và giới thiệu việc làm của Hoa Sữa thực sự rất hữu ích và
nhân văn. Chúng em thấy mình mang ơn Hoa Sữa rất nhiều.”
114
PHỤ LỤC 2:
Bảng 6: Các nguồn lực trợ giúp từ các tổ chức Quốc tế đối với trường Hoa
Sữa.
GIAN
STT CÁC TỔ CHỨC QUỐC TẾ CÓ QUAN HỆ T HỢP TÁC VỚI HOA SỮA THỜI HỢP TÁC
HỖ TRỢ TÌNH NGUYỆN VIÊN
1 Tổ chức tình nguyện viên VSO Anh 2002 - 2007
2 Tổ chức tình nguyện viên Pháp AFVP 2002 – 2009
3 Tổ chức tình nguyện viên Pháp Agir abcd 2004 – 2006
4 Tổ chức WUSC Canada 2007 đến nay
5 Tổ chức Gapyear ( Hàn Quốc) 2014
6 Tổ chức SJ Việt Nam 2010 đến nay
HỖ TRỢ TRONG ĐÀO TẠO
1994-2002 1 Hội nhà thuyền
1997-2001
1997-2000 2 Viện Vatel – Pháp 3 Trường đại học Anger Pháp
1998
4 Trường Trung cấp nghề Les Terres Rouges
1999-2000
5 Trường Đại học Jean - Monnet
1999
1999 6 Trường Gregoire – Ferrandi Pháp 7 Trường Saintquentin-en-Yvelines
2000-2002
2001 8 Trường nghề Gilles Jamain Pháp 9 Trường Trung học Le Castel Pháp
2001 1 Trường dạy nghề Bánh mỳ Aurillac Pháp
2002-2010
1 Phòng Thương mại và Công nghiệp Versailles, trường Adolphe Chauvin
2002-2010 1 Phòng nghề Indre&Loire Pháp
115
2003-2008
2004 1 Hiệp hội Amis du Vietnam 1 Tổ chức Adaly
2011 1 Tổ chức Di cư quốc tế IOM
SNH (Singapore) 2009-2011
2006 1 Tập đoàn Kikkoman Asia Trading Co, Ltd
2010 đến nay 1 Big C
HỖ TRỢ TÀI CHÍNH, CỞ SỞ VẤT CHẤT, TRANG THIẾT BỊ
1998-2002
2000-2007
1 Tổ chức phát triển văn hóa xã hội Tây Ban Nha 2 Tổ chức Công giáo chống đói nghèo và vì sự phát triển CCFD
2001-2009 3 Trường nghề Martinus Hà Lan
2003-2007 4 Tổ chức Plan International
2003
2004 5 Vùng Ile-de-France 6 UNICEF
2005-2007
2004-2009 7 Tổ chức WISE Thuỵ Sỹ 8 Uỷ ban châu Âu và tổng cục Du lịch Việt Nam
2008-2012
9 Ủy ban châu Âu – CCFD và tập thể đối tác Pháp (CCIV, CMAIL, IFA Chauvin)
2004-2008
2005 1 Tổ chức trợ giúp trẻ em mồ côi Mỹ ACWP 1 Uỷ ban Nhân quyền Pháp
2005-2006 1 Quỹ Canada
2009-2010
2010 đến nay 1 Tập đoàn Tungshing (Hồng Kong) 1 Bang Hessen (Đức)
2013 đến nay
2013 đến nay 1 Tổ chức Hỗ trợ Đại học Thế giới WUSG ( Đức) 1 Tổ chức PUM ( Hà Lan)
2013 đến nay 1 Tổ chức GVI (Mỹ)
HỖ TRỢ ĐÀO TẠO, TRAO ĐỔI GIÁO VIÊN THỰC TẬP
1998-2009 1 Tổ chức tình nguyện viên quốc tế UNV
1999-2005 2 Trường Ter – Duinen, Bỉ
116
2004
2004 đến nay 3 Hội Doanh nghiệp nhà hàng khách sạn Lào 4 Trường Alexis – Heck , Luxembourg
2006 5 Tổ chức tình nguyện viên Úc AVI
2000-2007
HỖ TRỢ QUẢN LÝ VÀ TĂNG CƢƠNG NĂNG LỰC 1 Tổ chức Công giáo chống đói nghèo và vì sự phát triển CCFD
2003-2012 2 Hiệp hội hỗ trợ phát triển tâm lý Adepase
2008-2012
3 Ủy ban châu Âu – CCFD và tập thể đối tác Pháp ( CCIV, CMAIL,IFA Chauvin)
2005-2006
2004-2006 4 Oxfarm Quebec 5 KRAFT Food
2006 6 Big C
GIAO LƢU TRAO ĐỔI VĂN HÓÁ
2004 và 2007 1 Tổ chức hành trình trẻ YEP Singapore
2011-2012
2011 2 Tổ chức Dịch vụ Phát triển GIZ, Đức 3 Trường Kent Ridge (Singapore)
2012 đến nay
4 Trường Jenny Nyströmsskolan,Kalmar, Thụy Điển
HỢP TÁC TRONG CÁC CHƢƠNG TRÌNH XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO, HỖ TRỢ PHỤ NỮ ,TRẺ EM VÀ THANH NIÊN YẾU THẾ TẠI VIỆT NAM
2005 và 2010 1 Tổ chức Di cư quốc tế IOM
2011 2 Quỹ Châu Á
2011
2009-2011 3 Tổ chức Lao động quốc tế ILO 4 Tổ chức Hagar
2002-nay 5 Tổ chức Samaritan’s Purse
( Nguồn: Phòng đào tạo trường Hoa Sữa cung cấp)
117