Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao năng lực hoạt động của Cục Điều tiết điện lực Việt Nam

Điện năng là loại hàng hóa đặc biệt, thiết yếu cho mọi hoạt động kinh tế và đời sống. Việc quản lý ngành điện lực đòi hỏi sự kết hợp giữa quản lý hành chính nhà nước và quản lý kinh tế ngành. Để đảm bảo sự phát triển bền vững, công bằng và minh bạch của thị trường điện, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang chuyển đổi từ mô hình độc quyền sang thị trường cạnh tranh, vai trò của một cơ quan điều tiết mạnh mẽ là vô cùng cần thiết. Luận văn này tập trung nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao năng lực hoạt động của Cục Điều tiết điện lực Việt Nam.

Luận văn này hướng đến các nhà nghiên cứu, sinh viên chuyên ngành kinh tế, quản trị kinh doanh và năng lượng; các nhà hoạch định chính sách, cán bộ quản lý trong lĩnh vực điện lực và các cơ quan điều tiết; cũng như các doanh nghiệp hoạt động trong ngành điện lực Việt Nam quan tâm đến cải cách và phát triển ngành.

Luận văn này trình bày một nghiên cứu chuyên sâu về năng lực hoạt động của Cục Điều tiết điện lực Việt Nam (ERAV) với mục tiêu tổng quát là đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp toàn diện để nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan này. Nghiên cứu nhấn mạnh rằng điện năng là một loại hàng hóa đặc biệt, có tính độc quyền tự nhiên ở một số khâu, đòi hỏi sự điều tiết chặt chẽ của nhà nước để bảo vệ lợi ích người tiêu dùng và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành. Trong bối cảnh Việt Nam đang chuyển đổi sang thị trường điện cạnh tranh, việc xây dựng một cơ quan điều tiết đủ mạnh, độc lập và minh bạch là yếu tố then chốt.

Luận văn đã phân tích chi tiết thực trạng ngành điện Việt Nam, bao gồm cơ cấu phát điện, truyền tải, phân phối và kinh doanh, đồng thời đánh giá các kết quả đạt được của ERAV trong việc xây dựng khung pháp lý, điều tiết giá điện, quản lý thị trường điện, lập quy hoạch và hợp tác quốc tế. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra những bất cập và hạn chế đáng kể như sự chồng chéo trong chức năng quản lý nhà nước và điều tiết, những thách thức về nguồn nhân lực (lương thấp, thiếu động lực, hạn chế trong đào tạo và đánh giá hiệu suất), cũng như các vấn đề về cơ sở vật chất và tài chính.

Trên cơ sở phân tích thực trạng và tham khảo các mô hình điều tiết điện lực quốc tế (như Hoa Kỳ, Canada, Anh, Peru, Uruguay, Panama, Nam Phi, Phần Lan, Italia, Tây Ban Nha) và các cơ quan tương tự tại Việt Nam (Ngân hàng Nhà nước, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước), luận văn đề xuất các giải pháp cụ thể. Các giải pháp này bao gồm hoàn thiện cơ sở pháp lý để phân định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ của ERAV; đề xuất cơ chế tài chính độc lập thông qua việc thu phí quản lý và cấp phép từ các đơn vị được điều tiết; và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thông qua các chính sách về tiền lương, tiền thưởng, phụ cấp, phúc lợi, cải thiện môi trường làm việc, đánh giá hiệu suất khách quan, tạo cơ hội thăng tiến, cũng như đẩy mạnh công tác tuyển dụng và đào tạo liên tục. Mục tiêu cuối cùng là giúp ERAV phát huy tối đa năng lực, thu hút và giữ chân chuyên gia giỏi, đảm bảo cung cấp điện an toàn, ổn định, chất lượng, hiệu quả, công bằng và minh bạch theo quy định pháp luật, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.