Ngân hàng dưới dạng dịch vụ BaaS - cơ hội và thách thức tại Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Ngân hàng dưới dạng dịch vụ BaaS - cơ hội và thách thức tại Việt Nam giới thiệu về nền tảng Banking-as-a-Service (BaaS) - một xu hướng đem lại giá trị mới nhằm chuyển đổi đột phá mô hình kinh doanh của các ngân hàng trên thế giới bao gồm cả ở Việt Nam. Qua việc khái quát sự phát triển của mô hình dịch vụ này, từ đó tác giả đánh giá những cơ hội và thách thức khi triển khai dịch vụ mới này tại Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ngân hàng dưới dạng dịch vụ BaaS - cơ hội và thách thức tại Việt Nam

TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP Soá 04 (225) - 2022 NGÂN HÀNG DƯỚI DẠNG DỊCH VỤ BaaS - CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC TẠI VIỆT NAM Ths. Nguyễn Ngọc Chánh* Ngày nay chuyển đổi số dường như đã trở thành điều kiện tất yếu cho các dịch vụ tài chính do sự thay đổi về hành vi tiêu dùng, đặc biệt rõ nét hơn bởi những diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19. Bài viết giới thiệu về nền tảng Banking-as-a-Service (BaaS) - một xu hướng đem lại giá trị mới nhằm chuyển đổi đột phá mô hình kinh doanh của các ngân hàng trên thế giới bao gồm cả ở Việt Nam. Qua việc khái quát sự phát triển của mô hình dịch vụ này, từ đó tác giả đánh giá những cơ hội và thách thức khi triển khai dịch vụ mới này tại Việt Nam. • Từ khóa: dịch vụ tài chính, BaaS, chuyển đổi số. vụ ngân hàng cho người dùng thông qua một Today, digital transformation seems to have nền tảng duy nhất. become an indispensable condition for financial services due to the change in consumer Trong đó, giao diện lập trình ứng dụng (API) behavior, especially evident by the complicated là một trong các công nghệ tiên tiến khá phổ developments of the Covid-19 epidemic. The biến được sử dụng để thực hiện hoá ý tưởng article introduces the Banking-as-a-Service này. Chỉ với một nền tảng, không những trải (BaaS) platform - a trend that brings new value in nghiệm của người dùng không cần bị đứt quãng order to breakthroughly transform the business model of banks around the world, including in khi phải di chuyển qua lại các nền tảng khác Vietnam. By generalizing the development of nhau mà các tổ chức và doanh nghiệp cũng thực this service model, the author then assesses the hiện việc quản lý và cung cấp dịch vụ đơn giản opportunities and challenges when deploying this và nhanh chóng hơn cho người dùng của mình. new service in Vietnam. 1.2. Các nhà cung cấp BaaS • Keywords: financial services, BaaS, digital transformation. Hiện có hai nhà cung cấp BaaS gồm: - Công ty fintech tập trung vào BaaS: Marqeta (công ty công nghệ tài chính - fintech) là một Ngày nhận bài: 05/02/2022 nhà cung cấp BaaS thuần túy ở Mỹ đưa ra các Ngày gửi phản biện: 08/02/2022 Ngày nhận kết quả phản biện: 15/02/2022 chương trình thanh toán và thẻ ghi nợ tập trung Ngày chấp nhận đăng: 20/3/2022 vào các tính năng kiểm soát thẻ và trải nghiệm thời gian thực. Với Marqeta, các công ty có thể phát hành thẻ ghi nợ hoặc thậm chí là “thẻ ảo” 1. Tổng quan về BaaS để thanh toán không tiếp xúc cho nhân viên của 1.1. Khái niệm về BaaS họ và đặt ra các quy tắc về loại giao dịch mà BaaS là một dịch vụ theo yêu cầu cho phép họ có thể thực hiện. Doanh thu của Marqeta đã người dùng truy cập các dịch vụ tài chính (ví dụ tăng lên 290,3 triệu USD vào năm 2020, từ mức thanh toán và dữ liệu ngân hàng) qua internet 143,3 triệu USD một năm trước đó. bằng giao diện lập trình ứng dụng (API) và hệ - BaaS có giấy phép ngân hàng: Ở châu Âu, thống dựa trên đám mây. Điều này cũng đồng Railsbank (Ngân hàng được cấp phép) là một nghĩa với việc ngân hàng cho phép việc các trong những công ty hàng đầu trong lĩnh vực bên thứ ba thường là các công ty công nghệ tài BaaS. Công ty khởi nghiệp có trụ sở tại London chính (Fintech) xây dựng và cung cấp các dịch * Trường Đại học Văn Lang 62 Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn
Soá 04 (225) - 2022 TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP này cung cấp một nền tảng để truy cập các dịch hàng, bạn cần một thứ bạn có (thẻ ghi nợ) và vụ ngân hàng toàn cầu như tài khoản IBAN, thẻ một thứ bạn biết (mã PIN). Xác thực hai yếu tố tín dụng, ghi nợ trực tiếp, chuyển đổi tiền tệ, tự cũng tương tự, nhưng bạn cũng cần sử dụng một động hóa khoản phải thu, chuyển tiền và quản phương thức xác thực, ví dụ như mã dùng một lý tín dụng với sự trợ giúp của API. Sau vòng lần, mỗi lần đăng nhập vào tài khoản Shopify. đấu loại B gần đây, công ty khởi nghiệp 6 năm Trong trường hợp mã dùng một lần, mã sẽ hết tuổi này được định giá 121,3 triệu USD. hạn sau khi sử dụng và không thể sử dụng lại. 2. Một số tính năng vượt trội của BaaS 3. Lợi ích của BaaS Qua việc khảo sát xu thế BaaS trong hoạt Có thể thấy rõ, Baas đem lại nhiều lợi ích động ngân hàng, có thể thấy một số tính năng cho các ngân hàng, công ty fintech và khách vượt trội của phương thức mới này như sau: hàng. - BaaS được thiết kế để fintech và ngân hàng nhanh chóng lựa chọn và triển khai các API khác nhau và tùy chỉnh chúng theo yêu cầu. - BaaS cho phép nền tảng kết nối với các API khác nhau và cung cấp cho người dùng quyền truy cập của bên thứ ba để nâng cao chất lượng dịch vụ. 3.1. Đối với ngân hàng - BaaS cho phép một hệ sinh thái tùy chỉnh Ngân hàng không cần đầu tư nhiều nguồn và chọn các dịch vụ mà nền tảng muốn cung lực để phát triển công nghệ, ngân hàng vẫn có cấp. Các dịch vụ này có thể được sửa đổi để quyền truy cập vào các giải pháp có sẵn từ đối phù hợp với nền tảng và nhu cầu của cộng đồng tác và các bên thứ ba. Đồng thời nắm bắt được nhằm mang đến cho cộng đồng trải nghiệm nhu cầu và hành vi khách hàng, từ đó cung cấp người dùng tốt nhất. những sản phẩm riêng biệt cho từng đối tượng. - Ngân hàng kỹ thuật số là một sản phẩm 3.2. Đối với các công ty Fintech của BaaS vì nó cho phép nền tảng này cung cấp Tương tự như ngân hàng những công ty này các dịch vụ tài chính cho nền tảng kỹ thuật số. không cần một khoản vốn khổng lồ hay giấy Scallop là một ví dụ về lợi ích này vì nó đã phép hoạt động, các công ty Fintech vẫn có thể tích hợp các dịch vụ tài chính phi tập trung và tiếp cận được thông tin và cung cấp các dịch vụ tập trung. Scallop là một nền tảng đa dạng kết tài chính cho khách hàng. Khi tích hợp với ngân hợp công nghệ tiên tiến với những đổi mới tài hàng, các công ty Fintech có thể tận dụng niềm chính nhằm cung cấp các giải pháp tiền điện tin của người dùng để gia tăng lượng khách tử thế hệ tiếp theo cho người dùng. Với mong hàng của công ty. Đồng thời, đáp ứng nhu cầu muốn áp dụng tiền điện tử rộng rãi, Scallop đơn khách hàng bằng việc xây dựng dịch vụ theo giản hóa tài chính phi tập trung (DeFi) và cải hướng đổi mới, sáng tạo, giải quyết cụ thể từng tiến công nghệ sáng tạo cho mục tiêu mở rộng vấn đề. người dùng. BaaS cho phép các công ty dịch vụ tài chính - Cơ chế bảo mật cao vì nó thường yêu cầu được phép nhúng vào nhiều phần mềm và ứng xác thực hai yếu tố. Ví dụ: Khi rút tiền tại ngân dụng khác nhau. Đây còn được gọi là “Tài Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn 63
TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP Soá 04 (225) - 2022 chính nhúng” (Embedded finance). Hiện nay, hơn so với tất cả các thị trường khác, cho thấy các thương hiệu dựa trên công nghệ số ví dụ những thị trường này cách tiếp cận thận trọng như fintech đang nhúng các dịch vụ tài chính hơn một chút. Lợi ích của BaaS được các tổ vào điểm tiếp xúc khách hàng của mình, điều chức tài chính công nhận rõ ràng. đó tạo ra nhiều cơ hội trở thành nhà cung cấp Tuy nhiên, để nền tảng hoạt động trơn tru đòi BaaS. hỏi nền tảng công nghệ đổi mới vì BaaS thường 3.3. Đối với khách hàng được phân phối cho khách hàng thông qua API Khách hàng sẽ bỏ ra chi phí thấp hơn dẫn (giao diện lập trình ứng dụng) và do đó yêu cầu đến chi phí sử dụng dịch vụ thấp hơn nhưng với “quản trị rủi ro và kỷ luật một cách chặt chẽ từ chất lượng dịch vụ cao hơn. Dễ dàng so sánh các đối tác tài chính nhúng”. các sản phẩm và dịch vụ tài chính khác nhau 5. Cơ hội và thách thức của BaaS tại thông qua các trang web so sánh giá trực tiếp. Việt Nam Đồng thời họ có thể bắt đầu các dịch vụ và sản 5.1. Cơ hội phẩm tài chính từ các trang web của các công ty phi tài chính, ngược lại cũng có thể sử dụng Tác động của dịch bệnh Covid-19 ngoài gây các dịch vụ phi tài chính từ website của một ra những hậu quả kinh khủng cũng khiến cho ngân hàng. Khách hàng sẽ là đối tượng được quá trình chuyển đổi số và BaaS có cơ hội được lợi nhiều nhất và khi khách hàng hài lòng với tăng tốc hơn ở trên thế giới và Việt Nam. những gì đang được cung cấp cũng là lúc họ tin Quá trình xây dựng chuẩn giao diện lập trình tưởng, giới thiệu cho những người xung quanh ứng dụng mở (Open API) còn tạo ra nhiều thách và sẵn sàng chi trả cho các dịch vụ tài chính thức liên quan đến việc sử dụng dịch vụ điện trong tương lai. toán đám mây, bảo mật dữ liệu người dùng nên 4. Sự tăng trưởng liên tục của “tài chính rất cần sự ủng hộ của các ngân hàng, các công nhúng” và nền tảng BaaS ty tài chính. Chính vì điều đó sẽ góp phần thúc đẩy các cơ quan nhà nước đưa ra những chính sách, quy định, chuẩn phù hợp hoặc thông qua cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (regulatory sandbox) tạo tiền đề giúp cho việc đưa BaaS sớm hình thành trong thực tiễn. Hiện nay, Ngân hàng Nhà nước phấn đấu mục tiêu muộn nhất đến năm 2025 Việt Nam sẽ đưa ra được Chuẩn giao diện lập trình ứng dụng mở (Open API), đây là cơ sở chính sách và tiêu chuẩn giúp làn sóng BaaS sẽ bùng nổ ở Việt Nam làm Tài chính nhúng được dự đoán sẽ tăng dịch chuyển cơ bản mô hình kinh doanh trong trưởng gấp năm lần, đạt giá trị thị trường lên hệ sinh thái. Trong kịch bản lạc quan nhất, đến 250 tỉ USD vào năm 2025. Có sự khác biệt ngân hàng sẽ là đối tượng đóng vai trò trung giữa các thị trường. Với các thị trường UAE và tâm trong hệ sinh thái quản lý quan hệ khách châu Á (bao gồm Hồng Kông (Trung Quốc) và hàng. Các Fintech sẽ cạnh tranh với nhau để Singapore) nhìn chung có nhiều khả năng công tiếp cận cơ sở dữ liệu khách hàng của các ngân nhận và sẵn sàng chào đón các lợi ích của BaaS hàng này. Do đó, ngân hàng có thể lựa chọn hơn. Trong khi đó, Anh và Đức xếp hạng thấp giữa những tổ chức Fintech khác nhau, dựa trên khả năng cung cấp dịch vụ. Với tính cạnh tranh 64 Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn
Soá 04 (225) - 2022 TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP đang ngày càng tăng, những công ty Fintech có Quá trình chuyển đổi kéo dài và tốn kém thể thử nghiệm các phương pháp tiếp cận mới, Khi mà các Ngân hàng cạnh tranh với cung cấp những giải pháp mới cho khách hàng Fintech họ sẽ không có khả năng phát triển các trong khi các ngân hàng không phải đầu tư bất ứng dụng công nghệ thông tin của mình một kỳ khoản tiền nào cho các thử nghiệm này. cách nhanh chóng và hiệu quả, nhất là chi phí Trong một kịch bản đối lập, có thể các công lớn và áp lực phải hy sinh hệ thống cũ. Trong ty Fintech (hoặc một trong những gã khổng lồ khi đó các công ty FinTech thường đầu tư cũng công nghệ như: Google, Apple, Facebook hoặc như chú trọng nhiều đến việc áp dụng, xây dựng Amazon) sẽ là tổ chức dẫn đầu hệ sinh thái. cơ sở hạ tầng công nghệ. Trong trường hợp này, công ty Fintech sẽ tận Văn hóa ngân hàng dụng phần lớn lợi nhuận và quản lý các mối quan hệ với khách hàng, trong khi các ngân Thông thường các ngân hàng Việt Nam đều hàng sẽ phải cạnh tranh với nhau để cung cấp có quan điểm văn hóa thay đổi chậm nhưng các dịch vụ và sản phẩm ngân hàng cơ bản chắc chắn. Họ ngại thay đổi vì sợ rủi ro nên có (không làm việc trực tiếp với khách hàng). Như xu hướng dè chừng và chờ đợi chứ không dám vậy, vai trò của các ngân hàng trên thị trường sẽ trở thành “chuột bạch” để thử nghiệm. bị giảm xuống rất nhiều. Môi trường pháp lý nghiêm ngặt, các văn Những tổ chức chịu trách nhiệm quản lý bản pháp lý luôn thay đổi quan hệ khách hàng sẽ không chỉ là tổ chức Các chế độ, chính sách, văn bản pháp lý ở thu phần lớn lợi nhuận mà còn có quyền truy Việt Nam thường xuyên thay đổi làm cho các cập vào dữ liệu khách hàng, dữ liệu này có thể ngân hàng buộc phải tuân thủ. Phần lớn các được sử dụng để tinh chỉnh và cá nhân hóa trải ngân hàng đều dành một phần lớn ngân sách nghiệm khách hàng cũng như tăng cơ hội bán đầu tư vào công nghệ thông tin xuất phát từ nỗ chéo sản phẩm/dịch vụ. lực tuân thủ các quy định pháp luật mới. Chính 5.2. Thách thức đối với ngân hàng vì điều này khiến cho ngân sách dành cho cải thiện trải nghiệm khách hàng và xây dựng Ngân Cơ sở hạ tầng cũ hàng Mở - Open Banking bị hạn chế. Hầu hết các dịch vụ ngân hàng đã được xây dựng dựa trên các hệ thống kế thừa, được xây dựng từ nhiều thập kỷ trước và các hệ thống này không đáp ứng được với các yêu cầu công Tài liệu tham khảo: nghệ số hiện tại. Nói cách khác hệ thống này sẽ https://tapchitaichinh.vn/ngan-hang/xu-huong-ngan- không tương thích với các công nghệ tiên tiến, hang-so-trong-nam-2022-345635.html hiện đại hiện nay. Khi thay đổi đòi hỏi sẽ tốn https://dtsvn.net/banking-service-baas-trao-luu-ngan- hang-theo-huong-dich-vu một khoảng thời gian dài cũng như chi phí cao. https://digital.fpt.com.vn/linh-vuc/banking-as-a- Phản hồi, đánh giá từ phía khách hàng service-mot-lan-song-moi.htm https://savis.vn/ngan-hang-mo-openbanking-xu-huong- Do ngân hàng không thể nhanh chóng điều ngan-hang-dich-vu-baas/ chỉnh các ứng dụng của mình theo những yêu https://www.insiderintelligence.com/insights/banking- cầu mới (cả về công nghệ cũng như xã hội), các as-a-service-industry/ ngân hàng đang dần dần trở nên tụt hậu hơn trên https://vi.bitcoinethereumnews.com/technology/defi- các kênh dịch vụ số của họ. Chính vì vậy ngày powered-fiat-bank-accounts/ nay cùng với lượng khách hàng lớn thực hiện giao dịch tài chính qua các kênh ứng dụng số, điều này bắt đầu ảnh hưởng đến sự tương tác của khách hàng. Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn 65