Nghị định số 65/2001/NĐ-CP

Chia sẻ: Tuan Pham | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

163
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghị định số 65/2001/NĐ-CP về việc ban hành hệ thống đơn vị đo lường hợp pháp của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Chính Phủ ban hành

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghị định số 65/2001/NĐ-CP

CHÍNH PH C NG HOÀ XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM ******** c l p - T do - H nh phúc ******** S : 65/2001/N -CP Hà N i, ngày 28 tháng 9 năm 2001 NGHN NNH C A CHÍNH PH S 65/2001/N -CP NGÀY 28 THÁNG 9 NĂM 2001 BAN HÀNH H TH NG ƠN VN O LƯ NG H P PHÁP C A NƯ C C NG HÒA XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM CHÍNH PH Căn c Lu t T ch c Chính ph ngày 30 tháng 9 năm 1992; Căn c Pháp l nh o lư ng ngày 06 tháng 10 năm 1999; Theo ngh c a B trư ng B Khoa h c, Công ngh và Môi trư ng, NGHN NNH: i u 1. Ban hành h th ng ơn v o lư ng h p pháp c a nư c C ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t Nam quy nh t i Ph l c I kèm theo Ngh nh này, g m : 1. ơn v thu c h ơn v o lư ng qu c t (SI); ư c, b i th p phân c a ơn v SI và các ơn v khác ư c dùng theo thông l qu c t . 2. Các ơn v d n xu t nh t quán t h ơn v o lư ng qu c t (SI) và các ơn v theo thang o quy ư c mà qu c t ã th ng nh t cho nh ng i lư ng chưa quy nh t i kho n 1 i u này. i u 2. Cơ quan Nhà nư c, t ch c kinh t , t ch c chính tr , t ch c chính tr - xã h i, t ch c xã h i, t ch c xã h i - ngh nghi p, ơn v vũ trang và m i cá nhân khi s d ng phương ti n o; trình bày k t qu o; th hi n giá tr i lư ng theo ơn v o lư ng trong các lĩnh v c kinh t , y t và an toàn công c ng, giáo d c, tiêu chuNn hóa và trong các ho t ng mang tính ch t hành chính ph i dùng ơn v o lư ng h p pháp quy nh t i i u 1 Ngh nh này tr trư ng h p quy nh t i i u 3 c a Ngh nh này. i u 3. Trong trư ng h p t ch c, cá nhân ho t ng liên quan n xu t, nh p khNu thì ngoài ơn v o lư ng h p pháp ư c phép s d ng ơn v o lư ng khác theo quy nh c a các i u ư c qu c t ho c tho thu n qu c t v hàng h i, hàng không và v n t i ư ng s t mà nư c C ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t Nam tham gia ho c ký k t. i u 4. vi c chuy n i t ơn v o lư ng cũ sang ơn v o lư ng h p pháp theo quy nh t i Ngh nh này ư c thu n l i, cho phép t ch c, cá nhân s d ng có th i h n 10 ơn v o lư ng cũ n h t ngày 31 tháng 12 năm 2005 và 5 ơn v o lư ng
cũ n h t ngày 31 tháng 12 năm 2010 quy nh trong Ph l c II kèm theo Ngh nh này. Các B , ngành, y ban nhân dân các c p, m i t ch c, cá nhân có thNm quy n, trong ph m vi ch c năng, nhi m v , quy n h n c a mình, ph i th c hi n các công vi c chuNn b và i u ki n c n thi t chuy n sang hoàn toàn s d ng ơn v o lư ng h p pháp úng th i gian quy nh. i u 5. Ngh nh này thay th Ngh nh s 186/CP ngày 26 tháng 12 năm 1964 và có hi u l c sau 15 ngày, k t ngày ký. i u 6. Các B trư ng, Th trư ng cơ quan ngang B , Th trư ng cơ quan thu c Chính ph , Ch t ch y ban nhân dân các t nh, thành ph tr c thu c Trung ương ch u trách nhi m thi hành Ngh nh này. B trư ng B Khoa h c, Công ngh và Môi trư ng t ch c và hư ng d n th c hi n Ngh nh này. Phan Văn Kh i ( ã ký) PH L C I ƠN VN O LƯ NG H P PHÁP C A NƯ C C NG HOÀ XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM (Ban hành kèm theo Ngh nh s 65/2001/N -CP ngày 28 tháng 9 năm 2001c a Chính ph ) A. CÁC ƠN VN : TT i lư ng ơn v Gi i thích Tên Ký hi u (1) (2) (3) (4) (5) I- ơn v không gian, th i gian và hi n tư ng tu n hoàn 1 dài mét m Mét là quãng ư ng ánh sáng i ư c trong chân không trong kho ng th i gian 1/299 792 458 giây (CGPM* l n th 17, 1983). ơn v cơ b n. * CGPM: tên vi t t t theo ti ng Pháp c a i h i cân o qu c t .
2 góc ph ng radian rad Radian là góc ph ng gi a hai bán kính (góc) c a m t vòng tròn c t trên vòng tròn m t cung dài b ng bán kính. 1rad = 1m/1m = 1 o 1o = (p/180) rad phút ' 1' = (1/60) o = (p/10 800) rad giây " 1" = (1/60) ' = (p/648 000) rad 3 góc kh i steradian sr Steradian là góc kh i c a m t hình nón có nh tâm hình c u, c t trên m t c u m t di n tích b ng di n tích hình vuông có c nh dài b ng bán kính hình c u. 1sr = 1m2/1m2 = 1 4 di n tích mét vuông m2 Mét vuông là di n tích m t hình vuông có c nh 1 mét. 1m2 = 1m . 1m hecta ha 1 ha = 0,01 km2 = 104 m2 o di n tích ru ng t. 5 th tích, mét kh i m3 Mét kh i là th tích m t kh i l p dung tích phương có c nh 1 mét. 1m3 = 1m . 1m . 1m ư c l p ư c, b i th p phân theo m c B. lít l, L Lít là dung tích b ng m t decimét kh i. 1l = 1dm3 = 10-3 m3 ư c l p ư c, b i th p phân theo m c B. 6 th i gian giây s Giây là kho ng th i gian b ng 9 192 631 770 chu kỳ b c x ng v i s chuy n d ch gi a hai m c siêu tinh t tr ng thái cơ b n c a nguyên t xesi 133 (CGPM l n th 13, 1967). ơn v cơ b n.
phút min 1min = 60 s gi h 1h = 60 min = 3 600 s ngày d 1d = 24 h = 86 400 s 7 t ns hec Hz Héc là t n s c a m t quá trình tu n hoàn có chu kỳ 1 giây. 1Hz = 1s-1 8 v nt c radian trên rad/s Radian trên giây là v n t c góc c a góc giây m t v t quay u quanh m t tr c c nh m t góc 1 radian trong th i gian 1 giây. 1rad/ s= 1s-1 9 gia t c góc radian trên rad/s2 Radian trên giây bình phương là gia giây bình t c góc c a m t v t có v n t c góc phương thay i u 1 radian trên giây trong th i gian 1 giây. 1rad/s2 = 1s-2 10 v nt c mét trên m/s Mét trên giây là v n t c c a m t v t giây chuy n ng u i ư c o n ư ng 1 mét trong th i gian 1 giây. 1m/s = 1m.s-1 kilômét trên km/h Kilômét trên gi là v n t c c a m t v t gi chuy n ng u i ư c o n ư ng 1 000 mét trong th i gian m t gi . 1km/h = (1/3,6) m/s = 0,277 778 m/s 11 gia t c mét trên m/s2 Mét trên giây bình phương là gia t c giây bình c a m t v t có v n t c thay i u 1 phương mét trên giây trong th i gian 1 giây. 1m/s2 = 1m.s-2 12 m cc a nepe Np Nepe là m c c a m t i lư ng trư ng i lư ng khi t s gi a i lư ng này và i trư ng lư ng so sánh cùng lo i là b ng e. 1Np = ln(F/Fo) = ln(e) = 1 ben B Ben là m c c a m t i lư ng trư ng khi t s gi a i lư ng này và i lư ng so sánh cùng lo i là b ng 101/2.
1B = 2lg(F/Fo) = 2lg101/2 = 1 deciben dB 1dB = [(ln10)/20] Np (chính xác) = 0,115 129 3 Np 13 m cc a nepe Np Nepe là m c c a m t i lư ng công i lư ng su t khi t s gi a i lư ng này và i công su t lư ng công su t so sánh là b ng e2. 1Np = (1/2) ln (P/Po) = (1/2) lne2 = 1 ben B Ben là m c c a m t i lư ng công su t khi t s gi a i lư ng này và i lư ng công su t so sánh là b ng 10. 1B = lg(P/Po) = lg10 = 1 deciben dB 1dB = [(ln10)/20] Np (chính xác) = 0,115 129 3 Np II- ơn v cơ 1 kh i lư ng kilôgam kg Kilôgam là ơn v kh i lư ng, b ng kh i lư ng c a chuNn g c qu c t c a kilôgam (CGPM l n th 3, 1901). ơn v cơ b n. t t 1 t = 100 kg t n t 1t = 1 000 kg ư c l p b i th p phân theo m c B. 2 kh i lư ng kilôgam kg/m Kilôgam trên mét là kh i lư ng theo theo chi u trên mét chi u dài c a m t v t ng nh t, ti t dài (m t di n u, có kh i lư ng 1 kilôgam và dài) dài 1 mét. 1kg/m = 1kg.m-1 3 kh i lư ng kilôgam kg/m2 Kilôgam trên mét vuông là kh i lư ng theo b trên mét theo b m t c a m t v t ng nh t, m t (m t vuông dày u, có kh i lư ng 1 kilôgam và m t) di n tích 1 mét vuông. 1kg/m2 = 1kg.m-2 4 kh i lư ng kilôgam kg/m3 Kilôgam trên mét kh i là kh i lư ng riêng (m t trên mét riêng c a v t ng nh t, có kh i lư ng ) kh i 1 kilôgam và th tích 1 mét kh i. 1kg/m3 = 1kg.m-3
t n trên mét t/m3 T n trên mét kh i là kh i lư ng riêng kh i c a v t ng nh t có kh i lư ng 1 t n và th tích 1 mét kh i. 1t/m3 = 103 kg/m3 kilôgam kg/l, Kilôgam trên lít là kh i lư ng riêng trên lít c a v t ng nh t có kh i lư ng 1 kg/L kilôgam và th tích 1 lít. 1kg/l = 10-3 kg/m3 5 l c niuton N Niuton là l c gây ra cho m t v t có kh i lư ng 1 kilôgam gia t c 1 mét trên giây bình phương. 1N = 1kg.1m/s2 = 1m.kg.s-2 6 mômen l c niuton mét N.m Niuton mét là mômen l c c a m t l c 1 niutơn i v i m t i m có véc tơ bán kính t i m ó t i m t i m n m trên phương tác d ng c a l c là 1 mét. 1N.m = 1m2.kg.s-2 7 áp su t, pascan Pa Pascan là áp su t gây trên di n tích 1 ng su t mét vuông b i m t l c vuông góc phân b u mà t ng là 1 niutơn. 1Pa = 1N/1m2 = 1m-1.kg.s-2 bar bar 1 bar = 100 kPa (chính xác) = 0,1 MPa = 105 Pa 8 nh t pascan giây Pa.s Pascan giây là nh t ng l c c a ng l c m t ch t l ng ng nh t, ng hư ng, ( nh t) ch y t ng, khi gi a hai l p ph ng song song v i dòng ch y cách nhau 1 mét có hi u t c 1 mét trên giây và trên b m t các l p ó xu t hi n ng xu t ti p tuy n là 1 pascan. 1Pa.s = 1Pa.1m/(1m/s) = 1m-1.kg.s-1 9 nh t mét vuông m2/s Mét vuông trên giây là nh t ng ng trên giây c a m t ch t l ng có nh t ng l c 1 pascan giây và kh i lư ng riêng 1 kilôgam trên mét kh i. 1m2/s = 1Pa.s/(1kg/m3) = 1m2.s-1 10 công, năng jun J Jun là công ư c t o nên khi m t l c 1 niuton d i i m t 1 mét theo hư ng
lư ng c a l c. 1J = 1N.1m = 1m2.kg.s-2 11 công su t oát W Oát là công su t khi m t công 1 jun ư c s n ra trong th i gian 1 giây. 1W = 1J/1s = 1m2.kg.s-1 12 lưu t c th mét kh i m3/s Mét kh i trên giây là lưu t c th tích tích trên giây m t ch t có th tích 1 mét kh i chuy n qua m t c t ngang xác nh trong th i gian 1 giây. 1m3/s = 1m3.s-1 13 lưu t c kilôgam kg/s Kilôgam trên giây là lưu t c kh i kh i lư ng trên giây lư ng c a m t dòng ng nh t m t ch t có kh i lư ng 1 kilôgam chuy n qua m t c t ngang xác nh trong th i gian 1 giây. 1kg/s = 1kg.s-1 III- ơn v nhi t 1 nhi t kenvin K Kenvin, ơn v nhi t nhi t ng nhi t ng l c, là 1/273,16 nhi t nhi t ng l c l c c a i m ba c a nư c (CGPM l n th 13, 1967). ơn v cơ b n. o 2 nhi t Celsius C Celsius là tên riêng c a kenvin dùng th hi n các giá tr c a nhi t Celsius Celsius. t = T - To; trong ó t là nhi t Celsius, T là nhi t nhi t ng l c và To ư c xác nh là b ng 273,15 K. 3 nhi t jun J 1J = 1N.1m = 1m2.kg.s-2 lư ng 4 nhi t jun trên J/kg Jun trên kilôgam là nhi t lư ng riêng lư ng kilôgam c a m t h có kh i lư ng 1 kilôgam riêng thu hay nh nhi t lư ng 1 jun khi d ch pha hay hoàn thành m t ph n ng hoá h c. 1J/kg = 1m2.s-2 5 nhi t dung jun trên J/K Jun trên kenvin là nhi t dung c a m t
kenvin h c n nhi t lư ng 1 jun tăng nhi t thêm 1 kenvin. 1J/K = 1m2 kg.s-2.K-1 6 nhi t dung jun trên J/(kg.K) Jun trên kilôgam kenvin là nhi t dung kh i (nhi t kilôgam kh i c a m t v t ng nh t t i áp su t dung kenvin ho c th tích không i có kh i lư ng riêng) 1 kilôgam khi thêm vào nhi t lư ng 1 jun s làm tăng nhi t 1 kenvin. 1J/(kg.K) = 1m2.s-2.K-1 7 thông oát W Oát là thông lư ng nhi t t i nhi t lư ng lư ng 1 jun trong th i gian 1 giây. nhi t 1W = 1J/1s = 1m2.kg.s-3 8 thông oát trên mét W/m2 Oát trên mét vuông là thông lư ng lư ng vuông nhi t b m t khi có thông lư ng nhi t nhi t b 1 oát truy n qua m i mét vuông c a m t (m t m t. thông lư ng 1W/m2 = 1kg.s-3 nhi t) 9 h s oát trên mét W/(m2.K) Oát trên mét vuông kenvin là h s truy n vuông truy n nhi t gi a hai môi trư ng có nhi t kenvin hi u nhi t 1 kenvin và thông lư ng nhi t b m t trên m t ti p xúc là 1 oát trên mét vuông. 1W/(m2.K) = 1 kg.s-3.K-1 10 d n oát trên mét W/(m.K) Oát trên mét kenvin là d n nhi t nhi t (h kenvin c a m t v t ng tính trong ó hi u s d n nhi t 1 kenvin gi a hai m t song nhi t) song có di n tích 1 mét vuông, cách nhau 1 mét, t o ta thông lư ng nhi t 1 oát gi a hai m t. 1W/(m.K) = 1m.kg.s-3.K-1 11 mét vuông m2/s Mét vuông trên giây là khuy ch tán khuy ch trên giây nhi t c a m t môi trư ng mà các m t tán nhi t ng nhi t m t th i i m b t kỳ là nh ng m t ph ng song song và c trong th i gian 1 giây, nhi t t i i m b t kỳ thay i 1 kenvin khi trên m i mét chi u dài theo phương vuông góc v i các m t ng nhi t gra iên
nhi t thay i 1 kenvin trên mét. 1m2/s = 1m2.s-1 IV- ơn v i n và t 1 dòng i n ampe A Ampe là dòng i n không i khi ch y (cư ng trong hai dây d n th ng, song song, dài dòng i n) vô h n, ti t di n tròn nh không áng k , t cách nhau 1 mét trong chân không, s gây ra trên m i mét dài c a dây m t l c 2.10-7 niutơn (CGPM l n th 9, 1948). ơn v cơ b n. 2 i n lư ng culông C Culông là i n lư ng ư c t i trong ( i n tích) th i gian 1 giây b i dòng i n 1 ampe. 1C = 1s.A 3 i n th , von V Von là hi u i n th gi a hai i m c a hi u i n m t dây d n khi gi a hai i m ó dòng th ( i n i n không i 1 ampe t o nên công áp), su t su t 1 oát. i n ng 1V = 1W/1A = 1m2.kg.s-3.A-1 4 cư ng von trên V/m Von trên mét là cư ng c a i n i n mét trư ng th c hi n l c 1 niutơn lên m t trư ng v t tích i n có i n lư ng 1 culông. 1V/m = 1m.kg.s-3.A-1 5 i n tr ôm W Ôm là i n tr gi a hai i m c a m t dây d n ng tính có nhi t u khi gi a hai i m ó m t hi u i n th 1 von t o nên dòng i n không i theo th i gian 1 ampe. 1W = 1V/1A = 1m2.kg.s-3.A-2 6 i nd n simen S Simen là i n d n c a m t dây d n có ( d n i n tr 1 ôm. i n) 1S = 1A/1V = 1m-2.kg-1.s3.A2 7 thông culông C Culông là thông lư ng i n qua m t lư ng i n m t kín bao quanh i n tích 1 culông. (thông lư ng i n 1C = 1s.A d ch)
8 m t , culông trên C/m2 Culông trên mét vuông là m t thông thông mét vuông lư ng i n trong m t t i n ph ng, có lư ng i n hai b n c c r ng vô t n t song song ( i n d ch) v i nhau trong chân không và m i mét vuông c a b n c c ư c n p u i n tích 1 culông. 1C/m2 = 1m-2.s.A 9 công, năng jun J 1J = 1N.1m = 1m2.kg.s-2 lư ng oát gi W.h 1W.h =3,6 x 103 J = 3,6 kJ ư c l p ư c, b i th p phân theo m c B. electronvon eV Electronvon là công th c hi n khi i n tích b ng i n tích c a m t electron d ch chuy n trong m t trư ng i n t m t o n ư ng mà gi a hai u có hi u i n th 1 von. 1eV = 1,602 177 x 10-19 J = 160,217 7 zJ ư c l p ư c, b i th p phân theo m c B. 10 cư ng ampe trên A/m Ampe trên mét là cư ng t trư ng t trư ng mét sinh ra trong chân không b i m t dòng i n 1 ampe ch y qua m t dây d n th ng, dài vô h n, ti t di n tròn nh không áng k , t i các i m c a m t ư ng tròn ng tr c v i dây ó và có chu vi 1 mét. 1A/m = 1m-1.A 11 i n dung fara F Fara là i n dung c a m t t i n khi có i n lư ng 1 culông thì hi u i n th gi a hai b n c c là 1 von. 1F = 1C/1V = 1m-2.kg-1.s4.A2 12 t c m henry H Henry là t c m c a m t m ch kín khi dòng i n trong m ch thay i u v i t c 1 ampe trên giây t o ra trong m ch su t i n ng 1 von. 1H = 1V.1s/1A = 1m2.kg.s-2.A-2
13 t thông vebe Wb Vebe là t thông gây ra trong m t vòng dây d n bao quanh nó su t i n ng 1 von khi t thông này gi m u xu ng zêrô trong th i gian 1 giây. 1Wb = 1V.1s = 1m2.kg.s-2.A-1 14 m t tesla T Tesla là m t t thông trong m t m t t thông, ph ng 1 mét vuông gây ra do m t t c m ng t thông u 1 vebe th ng góc v i m t ó. 1T = 1Wb/1m2 = 1kg.s-2.A-1 15 su t t ampe A Ampe là su t t ng theo m t ư ng ng kín móc vòng m t dây d n có dòng i n 1 ampe ch y qua. 1A = 1A 16 công su t oát W 1W = 1m2.kg.s-3 tác d ng (công su t) 17 công su t von ampe V.A Von ampe là công su t bi u ki n trong bi u ki n m t o n m ch t dư i hi u i n th hi u d ng 1 von và có dòng i n cư ng hi u d ng 1 ampe ch y qua. 1V.A = 1m2.kg.s-3 18 công su t var var Var là công su t kháng trong m t o n kháng m ch thu n t c m (ho c thu n i n dung) t dư i hi u i n th hi u d ng 1 von và có dòng i n cư ng hi u d ng 1 ampe ch y qua. 1var = 1V.A = 1m2.kg.s_3 V- ơn v ánh sáng và b c x i n t có liên quan 1 năng lư ng jun J 1J = 1N.1m = 1m2.kg.s-2 b cx 2 công su t oát W 1W = 1J/1s = 1m2.kg.s-3 b cx (thông lư ng b c x ) 3 cư ng oát trên W/sr Oát trên steradian là cư ng b c x b cx steradian c a m t ngu n i m phát u thông lư ng b c x 1 oát trong góc kh i 1
steradian. 1W/sr = 1m2.kg.s-3 4 chói oát trên W/(sr.m2) Oát trên steradian mét vuông là năng lư ng steradian chói năng lư ng theo m t hư ng ã mét vuông cho t i m t i m trên b m t có cư ng b c x c a phân t b m t y là 1 oát trên steradian và di n tích hình chi u c a phân t lên m t ph ng vuông góc v i hư ng trên là 1 mét vuông. 1W/(sr.m2) = 1kg.s-3 5 năng su t oát trên mét W/m2 Oát trên mét vuông là năng su t b c x b cx vuông t i m t i m trên b m t có thông lư ng b c x t m t phân t di n tích 1 mét vuông c a b m t này là 1 oát. 1W/m2=1kg.s-3 6 r i năng oát trên mét W/m2 Oát trên mét vuông là r i năng lư ng vuông lư ng m t i m trên b m t có thông lư ng b c x 1 oát chi u lên phân t di n tích 1 mét vuông c a b m t ó. 1W/m2=1kg.s-3 7 cư ng candela cd Candela là cư ng sáng theo m t sáng phương xác nh c a m t ngu n phát ra b c x ơn s c có t n s 540 x 1012 héc và có cư ng b c x theo phương ó là 1/683 oát trên steradian (CGPM l n th 16, 1979). ơn v cơ b n. 8 chói candela trên cd/m2 Can ela trên mét vuông là chói c a mét vuông m t ngu n ph ng 1 mét vuông có cư ng sáng 1 candela o theo phương vuông góc v i ngu n. 1cd/m2 = 1m-2.cd 9 quang lumen lm Lumen là quang thông do m t ngu n thông sáng i m cư ng 1 candela phát u trong góc kh i 1 steradian. 1lm = 1cd.1sr = 1cd 10 lư ng sáng lumen giây lm.s Lumen giây là lư ng sáng c a quang thông 1 lumen tính trong th i gian 1
giây. 1lm.s = 1cd.s lumen gi lm.h 1lm.h = 3 600 lm.s 11 năng su t lumen trên lm/m2 Lumen trên mét vuông là năng su t phát sáng mét vuông phát sáng c a m t ngu n hình c u có ( trưng) di n tích m t ngoài 1 mét vuông phát ra m t quang thông 1 lumen phân b u theo m i phương. 1lm/m2 = 1m-2.cd 12 r i lux lx Lux là r i c a m t m t ph ng nh n quang thông 1 lumen phân b u trên di n tích 1 mét vuông c a m t ó. 1lx = 1lm/1m2 = 1m-2.cd 13 lư ng r i lux giây lx.s Lux giây là lư ng r i ng v i r i1 lux trong th i gian 1 giây. 1lx.s = 1m-2.s.cd lux gi lx.h 1lx.h = 3 600 lx.s 14 t m t trên m-1 M t trên mét là t c a m t h (quang mét quang có tiêu c 1 mét trong môi l c) trư ng chi t su t b ng 1. 1m-1 = 1m-1 iôp dp iôp là tên g i khác c a ơn v m t trên mét. 1dp = 1m-1 VI- ơn v âm 1 t ns héc Hz 1Hz = 1s-1 2 quãng t n octa octa Octa là quãng gi a hai t n s khi t s s gi a t n s cao và t n s th p b ng 2. 1octa = lg2(f2/f1) = lg22 = 1 3 áp su t âm pascan Pa 1Pa = 1N/1m2 = 1m-1.kg.s-2 4 v nt c mét trên m/s 1m/s = 1m.s-1 truy n âm giây 5 lưu t c mét kh i m3/s Mét kh i trên giây là lưu t c kh i tu n kh i (v n trên giây hoàn trong m t trư ng âm ng tính
t c th t i m t ti t di n c a ng d n âm có tích) di n tích m t mét vuông, trên ó v n t c c a các h t b ng 1 mét trên giây. 1m3/s=1m3.s-1 6 m t jun trên mét J/m3 Jun trên mét kh i là m t năng lư ng năng lư ng kh i âm trong m t trư ng âm có năng âm lư ng 1 jun phân b u trong th tích 1 mét kh i. 1J/m3 = 1N.1m/m3 = 1m-1.kg.s-2 7 công su t oát W 1W = 1J/1s = 1m2.kg.s-3 âm 8 cư ng oát trên mét W/m2 Oát trên mét vuông là cư ng âm âm vuông trong m t sóng âm ph ng khi nó truy n năng lư ng âm 1 jun qua m t m t 1 mét vuông trong th i gian 1 giây. 1W/m2 = 1kg.s-3 9 tr kháng pascan giây Pa.s/m3 Pascan giây trên mét kh i là tr kháng âm (s c trên mét âm c a m t ng d n âm, trong ó áp c n âm kh i su t âm sin tính 1 pascan t i m t ti t h c) di n b t kỳ gây ra lưu t c kh i có giá tr căn quân phương 1 mét kh i trên giây t i i m ti t di n ó. 1Pa.s/m3 = 1m-4.kg.s-1 10 tr kháng niuton giây N.s/m Niuton giây trên mét là tr kháng cơ cơ (s c c n trên mét c a m t h cơ h c dao ng khi t i ch cơ h c) t l c, l c tu n hoàn 1 niutơn gây v n t c dao ng 1 mét trên giây. 1N.s/m = 1kg.s-1 11 m c áp ben B Ben là m c áp su t âm c a m t âm su t âm thanh mà 2 l n lôgarit th p phân c a t s gi a áp su t c a âm thanh ó và áp su t so sánh 2.10-5 pascan là b ng 1. dêciben dB Dêciben là m c áp su t âm c a m t âm thanh mà 20 l n lôgarit th p phân c a t s gi a áp su t c a âm thanh ó và áp su t so sánh 2.10-5 pascan là b ng 1. 12 m c to phon phon Phon là m c to c a âm thanh ơn s c t n s 1 kilôhéc có m c áp su t âm 1
êxiben. VII- ơn v hoá lý và v t lý phân t 1 kh i lư ng kilôgam kg Xem gi i thích m c 1, ph n I. nguyên t ơn v kh i u ơn v kh i lư ng nguyên t th ng lư ng nh t là kh i lư ng b ng 1/12 kh i nguyên t lư ng nguyên t c a nuclit cacbon 12. th ng nh t 1u = (1,660 540 2 ± 0,000 001 0) x 10- 27 kg* * CODATA Bulletin 63 (1986). 2 kh i lư ng kilôgam kg Xem gi i thích t i m c 1 trên. phân t Kh i lư ng phân t là t ng kh i lư ng các nguyên t trong phân t . ơn v kh i u lư ng nguyên t th ng nh t 3 lư ng ch t mol mol Mol là lư ng ch t c a m t h ch a m t s th c th cơ b n b ng t ng s nguyên t trong 0,012 kilôgam cacbon 12. Khi dùng mol ph i ch rõ th c th cơ b n, chúng có th là nguyên t , phân t , ion, i n t và các h t ho c các nhóm c trưng c a các h t (CGPM l n th 14, 1971). ơn v cơ b n. 4 n ng mol trên mol/m3 N ng mol là s mol c a ch t tan mol mét kh i chia cho th tích dung d ch. mol trên lít mol/l, mol/L 5 hoá th jun trên J/mol Trong dung d ch c a hai ch t A và B, mol hoá th c a ch t A là: mA = và c a ch t B là:
mB = trong ó mA, mB là hoá th c a ch t A, ch t B; nA, nB là lư ng ch t c a ch t A, ch t B và G là hàm s Gibbs. VIII- ơn v b c x ion hoá 1 phóng becơren Bq Becơren là phóng x c a m t ngu n x (ho t phóng x trong ó thương s c a giá tr ) kỳ v ng c a s lư ng các chuy n v h t nhân t phát ho c các chuy n v ng phân và kho ng th i gian xNy ra các chuy n v này ti n t i gi i h n 1/s. 1Bq = 1s-1 2 li u h p gray Gy Gray là li u h p th trong m t phân t th v t ch t kh i lư ng 1 kilôgam nh n ư c năng lư ng 1 jun t nh ng b c x ion hoá trong i u ki n thông năng không i. 1Gy = 1J/kg = 1m2.s-2 3 li u tương sivơ Sv Sivơ là li u tương ương trong m t ương phân t mô kh i lư ng 1 kilogam nh n ư c năng lư ng 1 jun t nh ng b c x ion hoá có giá tr h s phNm ch t b ng 1 i v i vi c ánh giá li u h p th so v i hi u qu sinh h c c a các h t mang i n t o ra li u h p th và thông năng c a chúng là không i. 1Sv = 1J/kg = 1m2.s-2 4 kerma gray Gy Gray là kerma trong m t phân t v t ch t kh i lư ng 1 kilôgam nh n ư c t ng ng năng ban u 1 jun ư c gi i phóng b i các h t ion hoá mang i n trong i u ki n thông năng không i. 1Gy = 1J/kg = 1m2.s-2 5 li u chi u culông trên C/kg Culông trên kilôgam là li u chi u c a kilôgam b c x ion hoá photon t o ra trong m t kilôgam không khí các ion cùng d u có t ng i n tích là 1 culông khi t t c các electron (âm và dương) ư c gi i phóng ra b i các photon trong không khí d ng l i hoàn toàn ó và thông
năng c a chúng là u trong không khí. 1C/kg = 1kg-1.s.A Ghi chú 1.Trong b ng trên các ơn v SI ư c dư i g ch li n nét ( ), các ơn v khác dư i g ch không li n nét (- - -). 2. Cách vi t tên và ký hi u ơn v theo các nguyên t c sau ây: a/ Tên ơn v vi t b ng ch thư ng, dù xu t phát t tên riêng. Ví d : mét, giây, ampe, kenvin, pascan... b/ Ký hi u ơn v nói chung b ng ch thư ng, tr trư ng h p khi tên ơn v xu t phát t m t tên riêng thì ch cái th nh t trong ký hi u ư c vi t hoa. Ví d : m, s, A, K, Pa... c/ Khi m t ơn v ư c t o thành b ng cách nhân hai hay nhi u ơn v , dùng d u ch m cao gi a dòng (trong các h v i b ký t h n ch có th s d ng d u ch m trên cùng dòng) ho c kho ng cách b ng m t ký t ch phép nhân này. Ví d : niutơn mét ký hi u là N.m ho c N m. d/ Khi m t ơn v ư c t o thành b ng cách chia m t ơn v cho ơn v khác, dùng g ch ngang ( ) , g ch chéo ( ) ho c lu th a âm ch phép chia này. Ví d : mét trên giây ký hi u là , ho c m/s, ho c m.s-1, ho c m s-1. Riêng trư ng h p sau d u g ch chéo có d u nhân ho c chia, ph i các d u này trong ngo c ơn. Ví d : jun trên kilôgam kenvin ký hi u là J/(kg.K), ho c , ho c J.kg-1.K-1. B. Ư C, B I TH P PHÂN C A CÁC ƠN VN SI : Tên (ho c ký hi u) c a các ư c và b i th p phân c a các ơn v SI ư c l p nên b ng cách ghép li n trư c tên (ho c ký hi u) c a m t ơn v SI m t tên (ho c ký hi u) ghi trong b ng sau ây: Tên Ký hi u Th a s B i yotta Y 1 000 000 000 000 000 000 000 000 = 1024 zetta Z 1 000 000 000 000 000 000 000 = 1021 exa E 1 000 000 000 000 000 000 = 1018 peta P 1 000 000 000 000 000 = 1015 tera T 1 000 000 000 000 = 1012 giga G 1 000 000 000 = 109 mega M 1 000 000 = 106
kilo k 1 000 = 103 hecto h 100 = 102 deca da 10 = 10 Ư c deci d 0,1 = 10-1 centi c 0,01 = 10-2 mili m 0,001 = 10-3 micro m 0,000 001 = 10-6 nano n 0,000 000 001 = 10-9 pico p 0,000 000 000 001 = 10-12 femto f 0,000 000 000 000 001 = 10-15 atto a 0,000 000 000 000 000 001 = 10-18 zepto z 0,000 000 000 000 000 000 001 = 10-21 yocto y 0,000 000 000 000 000 000 000 001 = 10-24 Ghi chú 1. Tên (ho c ký hi u) c a ư c, b i th p phân ư c ghép li n v i tên (ho c ký hi u) c a ơn v (không có kho ng cách). Ví d : milimét (mm), kilomét (km). Riêng tên (ho c ký hi u) c a các ư c, b i th p phân ơn v kh i lư ng ư c l p b ng cách ghép li n trư c tên (ho c ký hi u) c a ơn v "gam" (ho c ký hi u là g) m t tên (ho c ký hi u) trong b ng trên (1g = 0,001 kg = 10-3kg). 2. Không ghép li n hai tên (ho c ký hi u) c a các ư c, b i cho trong b ng trên. Ví d : vi t nanomét (nm) cho 10-9m, không vi t milimicromét (mmm). PH L C II CÁC ƠN VN Ư C DÙNG CÓ TH I H N (Ban hành kèm theo Ngh nh s 65/2001/N -CP ngày 28 tháng 9 năm 2001c a Chính ph ) Th t i lư ng ơn v Gi i thích ư cs d ng n Tên Ký hi u (1) (2) (3) (4) (5) (6)
1 kh i vòng r 1 r = 2P rad 31.12.2010 lư ng 2 kh i carat ct 1 ct = 0,2 g 31.12.2010 lư ng 3 kh i lư ng lg 1 lg = 37,5 g 31.12.2010 lư ng 4 kh i ng cân (ch ) c 1 c = 3,75 g 31.12.2010 lư ng 5 kh i phân phân 1 phân = 0,375 g 31.12.2010 lư ng 6 góc ph ng li li 1 li = 0,037 5 g 31.12.2005 (góc) 7 l c kilôgam l c kgl (kG; kgf, 1kgl = 1kG = 31.12.2005 (kilôpond) kp) 1kgf = 1kp = 9,806 65 J 8 áp su t atmôtphe k at 1 at = 98,066 5 31.12.2005 thu t kPa (atmôtphe) = 0,980 665 x 105 Pa 9 áp su t torr (milimét Torr(mmHg) 1 Torr = 133,322 31.12.2005 thu ngân) Pa 10 áp su t mét c t nư c mH2O 1 mH2O = 9,806 31.12.2005 65 kPa = 9,806 65 x 103 Pa 11 công, kilôgam l c kgl.m 1kgl.m = 9,806 31.12.2005 năng mét (kilôpond (kG.m; 65 J lư ng mét) kgf.m; kp.m) 12 nhi t calorie cal 1 cal = 4,186 8 J 31.12.2005 lư ng 13 phóng curie Ci 1 Ci = 37 GBq = 31.12.2005 x (ho t 3,7 x 1010 Bq ) 14 li u h p rad rad 1 rad = 0,01 Gy 31.12.2005 th = 10-2 Gy 15 li u chi u rơnghen R 1 R = 0,258 31.12.2005
mC/kg = 2,58 x 10-4 C/kg