Nghị quyết 01/2004/NQ-HĐTP

Chia sẻ: Son Pham | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

228
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghị quyết 01/2004/NQ-HĐTP về việc hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Dân sự về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng do Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao ban hành

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghị quyết 01/2004/NQ-HĐTP

H I NG TH M PHÁN TÒA C NG HÒA XÃ H I CH NGHĨA VI T ÁN NHÂN DÂN T I CAO NAM c L p - T Do - H nh Phúc S : 01/2004/NQ-H TP Hà N i, ngày 28 tháng 04 năm 2004 NGHN QUY T C AH I NG TH M PHÁN TÒA ÁN NHÂN DÂN T I CAO S 01/2004/NQ- H TP NGÀY 28 THÁNG 4 NĂM 2004 HƯ NG D N ÁP D NG M T S QUY NNH C A B LU T DÂN S V B I THƯ NG THI T H I NGOÀI H P NG H I NG TH M PHÁN TÒA ÁN NHÂN DÂN T I CAO Căn c vào Lu t T ch c Tòa án nhân dân; áp d ng úng và th ng nh t quy nh c a B Lu t Dân s trong vi c gi i quy t các tranh ch p v b i thư ng thi t h i ngoài h p ng; Sau khi có ý ki n th ng nh t c a Vi n trư ng Vi n ki m sát nhân dân t i cao và B trư ng B Tư pháp, QUY T NGHN: I. V NH NG QUY NNH CHUNG 1. Trách nhi m b i thư ng thi t h i Theo quy nh t i i u 609 B Lu t Dân s , v nguyên t c chung thì trách nhi m b i thư ng thi t h i ngoài h p ng ch phát sinh khi có y các y u t sau ây: 1.1. Ph i có thi t h i x y ra. Thi t h i bao g m thi t h i v v t ch t và thi t h i do t n th t v tinh th n. a) Thi t h i v v t ch t bao g m: thi t h i do tài s n b xâm ph m quy nh t i i u 612 B Lu t Dân s ; thi t h i do s c kh e b xâm ph m quy nh t i các kho n 1, 2 và 3 i u 613 B Lu t Dân s ; thi t h i do tính m ng b xâm ph m quy nh t i các kho n 1, 2 và 3 i u 614 B Lu t Dân s ; thi t h i do danh d , nhân phNm, uy tín b xâm ph m quy nh t i kho n 1 và kho n 2 i u 615 B Lu t Dân s . b) Thi t h i do t n th t v tinh th n c a cá nhân ư c hi u là do s c kh e, danh d , nhân phNm, uy tín b xâm ph m mà ngư i b thi t h i ho c do tính m ng b xâm ph m mà ngư i thân thích g n gũi nh t c a n n nhân ph i ch u au thương, bu n phi n, m t mát v tình c m, b gi m sút ho c m t uy tín, b b n bè xa lánh do b hi u nh m... và c n ph i ư c b i thư ng m t kho n ti n bù p t n th t mà h ph i ch u. Thi t h i do t n th t v tinh th n c a pháp nhân và các ch th khác không ph i là pháp nhân (g i chung là t ch c) ư c hi u là do danh d , uy tín b xâm ph m, t
ch c ó b gi m sút ho c m t i s tín nhi m, lòng tin... vì b hi u nh m và c n ph i ư c b i thư ng m t kho n ti n bù p t n th t mà t ch c ph i ch u. 1.2. Ph i có hành vi trái pháp lu t. Hành vi trái pháp lu t là nh ng x s c th c a con ngư i ư c th hi n thông qua hành ng ho c không hành ng trái v i các quy nh c a pháp lu t. 1.3. Ph i có m i quan h nhân qu gi a thi t h i x y ra và hành vi trái pháp lu t. Thi t h i x y ra ph i là k t qu t t y u c a hành vi trái pháp lu t và ngư c l i hành vi trái pháp lu t là nguyên nhân gây ra thi t h i. 1.4. Ph i có l i c ý ho c l i vô ý c a ngư i gây thi t h i. a) C ý gây thi t h i là trư ng h p m t ngư i nh n th c rõ hành vi c a mình s gây thi t h i cho ngư i khác mà v n th c hi n và mong mu n ho c không mong mu n, nhưng m c cho thi t h i x y ra. b) Vô ý gây thi t h i là trư ng h p m t ngư i không th y trư c hành vi c a mình có kh năng gây thi t h i, m c dù ph i bi t ho c có th bi t trư c thi t h i s x y ra ho c th y trư c hành vi c a mình có kh năng gây thi t h i, nhưng cho r ng thi t h i s không x y ra ho c có th ngăn ch n ư c. C n chú ý là i v i trư ng h p pháp lu t có quy nh vi c b i thư ng thi t h i c khi không có l i, thì trách nhi m b i thư ng c a ngư i gây thi t h i trong trư ng h p này ư c th c hi n theo quy nh c a văn b n quy ph m pháp lu t ó. 2. Nguyên t c b i thư ng thi t h i 2.1. Khi gi i quy t tranh ch p v b i thư ng thi t h i ngoài h p ng, c n ph i th c hi n úng nguyên t c b i thư ng thi t h i quy nh t i i u 610 B Lu t Dân s . C n ph i tôn tr ng th a thu n c a các bên v m c b i thư ng, hình th c b i thư ng và phương th c b i thư ng, n u th a thu n ó không trái pháp lu t, o c xã h i. 2.2. Trong trư ng h p các bên không th a thu n ư c thì khi gi i quy t tranh ch p v b i thư ng thi t h i ngoài h p ng c n chú ý: a) Thi t h i ph i ư c b i thư ng toàn b , có nghĩa là khi có yêu c u gi i quy t b i thư ng thi t h i do tài s n, s c kh e, tính m ng, danh d , nhân phNm, uy tín b xâm ph m ph i căn c vào các i u lu t tương ng c a B Lu t Dân s quy nh trong trư ng h p c th ó thi t h i bao g m nh ng kho n nào và thi t h i ã x y ra là bao nhiêu, m c l i c a các bên bu c ngư i gây thi t h i ph i b i thư ng các kho n thi t h i tương x ng ó. b) thi t h i có th ư c b i thư ng k p th i, Tòa án ph i gi i quy t nhanh chóng yêu c u òi b i thư ng thi t h i trong th i h n lu t nh. Trong trư ng h p c n thi t có th áp d ng m t ho c m t s bi n pháp khNn c p t m th i theo quy nh c a pháp lu t t t ng gi i quy t yêu c u c p bách c a ương s .
c) Ngư i gây thi t h i ch có th ư c gi m m c b i thư ng khi có hai i u ki n sau ây: - Do l i vô ý mà gây thi t h i; - Thi t h i x y ra quá l n so v i kh năng kinh t trư c m t và lâu dài c a ngư i gây thi t h i, có nghĩa là thi t h i x y ra mà h có trách nhi m b i thư ng so v i hoàn c nh kinh t trư c m t c a h cũng như v lâu dài h không th có kh năng b i thư ng ư c toàn b ho c ph n l n thi t h i ó. d) M c b i thư ng thi t h i không còn phù h p v i th c t , có nghĩa là do có s thay i v tình hình kinh t , xã h i, s bi n ng v giá c mà m c b i thư ng ang ư c th c hi n không còn phù h p trong i u ki n ó ho c do có s thay i v tình tr ng thương t t, kh năng lao ng c a ngư i b thi t h i cho nên m c b i thư ng thi t h i không còn phù h p v i s thay i ó ho c do có s thay i v kh năng kinh t c a ngư i gây thi t h i... 3. Năng l c ch u trách nhi m b i thư ng thi t h i 3.1. Khi th c hi n quy nh t i i u 611 B Lu t Dân s v năng l c ch u trách nhi m b i thư ng thi t h i, c n ph i chú ý xác nh úng tư cách ương s trong t ng trư ng h p; c th như sau: - Trong trư ng h p quy nh t i kho n 1 i u 611 B Lu t Dân s thì ngư i gây thi t h i là b ơn dân s , tr khi h m t năng l c hành vi dân s ; - Trong trư ng h p quy nh t i o n 1 kho n 2 i u 611 B Lu t Dân s thì cha, m c a ngư i gây thi t h i là b ơn dân s ; - Trong trư ng h p quy nh t i o n 2 kho n 2 i u 611 B Lu t Dân s thì ngư i gây thi t h i là b ơn dân s và cha, m c a ngư i gây thi t h i là ngư i có quy n l i, nghĩa v liên quan; - Trong trư ng h p quy nh t i kho n 3 i u 611 B Lu t Dân s thì cá nhân, t ch c giám h là b ơn dân s . 3.2. Vi c quy t nh v b i thư ng (l y tài s n b i thư ng) ph i c th và theo úng quy nh t i i u 611 B Lu t Dân s . 4. Chi phí h p lý Các kho n chi phí h p lý quy nh t i kho n 1 và kho n 3 i u 613, kho n 2 và kho n 3 i u 614 và kho n 1 i u 615 B Lu t Dân s là chi phí th c t c n thi t, phù h p v i tính ch t, m c c a thi t h i, phù h p v i giá trung bình t ng a phương t i th i i m chi phí. 5. Nghĩa v ch ng minh c a các ương s
a) Ngư i b thi t h i yêu c u b i thư ng thi t h i ph i nêu rõ t ng kho n thi t h i th c t ã x y ra, m c yêu c u b i thư ng và ph i có ch ng t ho c gi y biên nh n h p l v các kho n chi phí h p lý, v thu nh p c a ngư i b thi t h i. b) Ngư i gây thi t h i yêu c u gi m m c b i thư ng thi t h i ph i có tài li u, ch ng c v kh năng kinh t trư c m t và lâu dài c a mình không b i thư ng toàn b ho c ph n l n thi t h i ã x y ra. c) Ngư i b thi t h i ho c ngư i gây thi t h i yêu c u thay i m c b i thư ng thi t h i ph i có ơn xin thay i m c b i thư ng thi t h i. Kèm theo ơn là các tài li u, ch ng c làm căn c cho vi c xin thay i m c b i thư ng thi t h i. d) Vi c ch ng minh không có l i thu c nghĩa v c a ngư i có trách nhi m b i thư ng thi t h i. II. XÁC NNH THI T H I 1. Thi t h i do s c kh e b xâm ph m Thi t h i do s c kh e b xâm ph m ư c b i thư ng bao g m: 1.1. Chi phí h p lý cho vi c c u ch a, b i dư ng, ph c h i s c kh e và ch c năng b m t, b gi m sút c a ngư i b thi t h i bao g m: ti n thuê phương ti n ưa ngư i b thi t h i i c p c u t i cơ s y t ; ti n thu c và ti n mua các thi t b y t , chi phí chi u, ch p X quang, ch p c t l p, siêu âm, xét nghi m, m , truy n máu, v t lý tr li u... theo ch nh c a bác s ; ti n vi n phí; ti n mua thu c b , ti p m, ti n b i dư ng ph c h i s c kh e cho ngư i b thi t h i theo ch nh c a bác s ; các chi phí th c t , c n thi t khác cho ngư i b thi t h i (n u có) và các chi phí cho vi c l p chân gi , tay gi , m t gi , mua xe lăn, xe Ny, n ng ch ng và kh c ph c thNm m ... h tr ho c thay th m t ph n ch c năng c a cơ th b m t ho c b gi m sút c a ngư i b thi t h i (n u có). 1.2. Thu nh p th c t b m t ho c b gi m sút c a ngư i b thi t h i. N u trư c khi s c kh e b xâm ph m ngư i b thi t h i có thu nh p th c t , nhưng do s c kh e b xâm ph m h ph i i i u tr và do ó kho n thu nh p th c t c a h b m t ho c b gi m sút, thì h ư c b i thư ng kho n thu nh p th c t b m t ho c b gi m sút ó. a) Thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i ư c xác nh như sau: - N u trư c khi s c kh e b xâm ph m, ngư i b thi t h i có thu nh p n nh t ti n lương trong biên ch , ti n công t h p ng lao ng, thì căn c vào m c lương, ti n công c a tháng li n k trư c khi ngư i ó b xâm ph m s c kh e nhân v i th i gian i u tr xác nh kho n thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i. - N u trư c khi s c kh e b xâm ph m, ngư i b thi t h i có làm vi c và hàng tháng có thu nh p th c t nhưng m c thu nh p c a các tháng khác nhau, thì l y m c thu nh p trung bình c a 6 tháng li n k (n u chưa 6 tháng thì c a t t c các tháng) trư c khi s c kh e b xâm ph m nhân v i th i gian i u tr xác nh kho n thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i.
- N u trư c khi s c kh e b xâm ph m, ngư i b thi t h i có thu nh p th c t , nhưng không n nh và không th xác nh ư c, thì áp d ng m c thu nh p trung bình c a lao ng cùng lo i nhân v i th i gian i u tr xác nh kho n thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i. - N u trư c khi s c kh e b xâm ph m, ngư i b thi t h i chưa làm vi c và chưa có thu nh p th c t thì không ư c b i thư ng theo quy nh t i kho n 2 i u 613 B Lu t Dân s . b) Xác nh thu nh p th c t b m t ho c b gi m sút c a ngư i b thi t h i ư c th c hi n như sau: Bư c m t: Xác nh thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i trong th i gian i u tr có hay không. N u có thì t ng s thu nh p là bao nhiêu. Bư c hai: L y t ng s thu nh p th c t mà ngư i b thi t h i có ư c trong th i gian i u tr so sánh v i thu nh p th c t tương ng ư c xác nh theo hư ng d n t i i m a ti u m c 1.2 này. N u không có kho n thu nh p th c t nào c a ngư i b thi t h i trong th i gian i u tr thì thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i b m t; n u th p hơn thì kho n chênh l ch ó là thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i b gi m sút; n u b ng thì thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i không b m t. Ví d 1: A làm ngh s a xe máy t do. Thu nh p th c t c a A trư c khi s c kh e b xâm ph m là n nh, trung bình m i tháng là m t tri u ng. Do s c kh e b xâm ph m, A ph i i u tr nên không có kho n thu nh p nào. Trong trư ng h p này thu nh p th c t c a A b m t. Ví d 2: B làm công cho m t công ty trách nhi m h u h n. Thu nh p th c t c a B trư c khi s c kh e b xâm ph m là n nh, trung bình m i tháng là 600 ngàn ng. Do s c kh e b xâm ph m, B ph i i u tr và trong th i gian i u tr công ty tr cho B 50% ti n lương là 300 ngàn ng. Trong trư ng h p này thu nh p th c t c a B m i tháng b gi m sút 300 ngàn ng. Ví d 3: C là công ch c có thu nh p hàng tháng n nh 500 ngàn ng. Do s c kh e b xâm ph m, C ph i i u tr và trong th i gian i u tr cơ quan v n tr các kho n thu nh p cho C. Trong trư ng h p này thu nh p th c t c a C không b m t. 1.3. Chi phí h p lý và ph n thu nh p th c t b m t c a ngư i chăm sóc ngư i b thi t h i trong th i gian i u tr . a) Chi phí h p lý cho ngư i chăm sóc ngư i b thi t h i trong th i gian i u tr bao g m: ti n tàu, xe i l i, ti n thuê nhà tr theo giá trung bình a phương nơi th c hi n vi c chi phí (n u có) cho m t trong nh ng ngư i chăm sóc cho ngư i b thi t h i trong th i gian i u tr do c n thi t ho c theo yêu c u c a cơ s y t . b) Thu nh p th c t b m t c a ngư i chăm sóc ngư i b thi t h i trong th i gian i u tr ư c xác nh như sau: - N u ngư i chăm sóc ngư i b thi t h i có thu nh p th c t n nh t ti n lương trong biên ch , ti n công t h p ng lao ng thì căn c vào m c lương, ti n công
c a tháng li n k trư c khi ngư i ó ph i i chăm sóc ngư i b thi t h i nhân v i th i gian chăm sóc xác nh kho n thu nh p th c t b m t. - N u ngư i chăm sóc ngư i b thi t h i có làm vi c và hàng tháng có thu nh p n nh, nhưng có m c thu nh p khác nhau thì l y m c thu nh p trung bình c a 6 tháng li n k (n u chưa 6 tháng thì c a t t c các tháng) trư c khi ngư i ó ph i i chăm sóc ngư i b thi t h i nhân v i th i gian chăm sóc xác nh kho n thu nh p th c t b m t. - N u ngư i chăm sóc ngư i b thi t h i không có vi c làm ho c có tháng làm vi c, có tháng không và do ó không có thu nh p n nh thì ư c hư ng ti n công chăm sóc b ng m c ti n công trung bình tr cho ngư i chăm sóc ngư i tàn t t t i a phương nơi ngư i b thi t h i cư trú. - N u trong th i gian chăm sóc ngư i b thi t h i, ngư i chăm sóc v n ư c cơ quan, ngư i s d ng lao ng tr lương, tr ti n công lao ng theo quy nh c a pháp lu t lao ng, b o hi m xã h i thì h không b m t thu nh p th c t và do ó không ư c b i thư ng. 1.4. Trong trư ng h p sau khi i u tr , ngư i b thi t h i m t kh năng lao ng và c n có ngư i thư ng xuyên chăm sóc (ngư i b thi t h i không còn kh năng lao ng do b li t c t s ng, mù hai m t, li t hai chi, b tâm th n n ng và các trư ng h p khác do cơ quan nhà nư c có thNm quy n quy nh b suy gi m kh năng lao ng vĩnh vi n t 81% tr lên) thì các kho n ti n ph i b i thư ng g m có chi phí h p lý cho vi c chăm sóc ngư i b thi t h i và kho n ti n c p dư ng cho nh ng ngư i mà ngư i b thi t h i có nghĩa v c p dư ng. a) Chi phí h p lý cho vi c chăm sóc ngư i b thi t h i bao g m: chi phí h p lý hàng tháng cho vi c nuôi dư ng, i u tr ngư i b thi t h i và chi phí h p lý cho ngư i thư ng xuyên chăm sóc ngư i b thi t h i. Chi phí h p lý cho ngư i thư ng xuyên chăm sóc ngư i b thi t h i ư c tính b ng m c ti n công trung bình tr cho ngư i chăm sóc ngư i tàn t t t i a phương nơi ngư i b thi t h i cư trú. V nguyên t c, ch tính b i thư ng thi t h i cho m t ngư i chăm sóc ngư i b thi t h i do m t kh năng lao ng. b) Kho n ti n c p dư ng cho nh ng ngư i mà ngư i b thi t h i có nghĩa v c p dư ng. b.1) Ch xem xét kho n ti n c p dư ng cho nh ng ngư i mà ngư i b thi t h i có nghĩa v c p dư ng, n u trư c khi s c kh e b xâm ph m ngư i b thi t h i th c t ang th c hi n nghĩa v c p dư ng. Nh ng ngư i ang ư c ngư i b thi t h i c p dư ng ư c b i thư ng kho n ti n c p dư ng tương ng ó. i v i nh ng ngư i mà ngư i b thi t h i ang th c hi n nghĩa v nuôi dư ng nhưng sau khi ngư i b thi t h i b xâm ph m s c kh e m t kh năng lao ng, thì nh ng ngư i này ư c b i thư ng kho n ti n c p dư ng h p lý phù h p v i thu nh p và kh năng th c t c a ngư i ph i b i thư ng, nhu c u thi t y u c a ngư i ư c b i thư ng. b.2) i tư ng ư c b i thư ng kho n ti n c p dư ng:
- V ho c ch ng không có kh năng lao ng, không có tài s n t nuôi mình và ư c ch ng ho c v là ngư i b thi t h i ang th c hi n nghĩa v nuôi dư ng; - Con chưa thành niên ho c con ã thành niên nhưng không có kh năng lao ng, không có tài s n t nuôi mình mà cha, m là ngư i b thi t h i ang th c hi n nghĩa v nuôi dư ng; - Cha, m là ngư i không có kh năng lao ng, không có tài s n t nuôi mình mà con là ngư i b thi t h i ang th c hi n nghĩa v c p dư ng; - V ho c ch ng sau khi ly hôn ang ư c bên kia (ch ng ho c v trư c khi ly hôn) là ngư i b thi t h i ang th c hi n nghĩa v c p dư ng; - Con chưa thành niên ho c con ã thành niên không có kh năng lao ng, không có tài s n t nuôi mình mà cha ho c m không tr c ti p nuôi dư ng là ngư i b thi t h i ang th c hi n nghĩa v c p dư ng; - Em chưa thành niên không có tài s n t nuôi mình ho c em ã thành niên không có kh năng lao ng, không có tài s n t nuôi mình trong trư ng h p không còn cha m ho c cha m không có kh năng lao ng, không có tài s n c p dư ng cho con ư c anh, ch ã thành niên không s ng chung v i em là ngư i b thi t h i ang th c hi n nghĩa v c p dư ng; - Anh, ch không có kh năng lao ng, không có tài s n t nuôi mình mà em ã thành niên không s ng chung v i anh, ch là ngư i b thi t h i ang th c hi n nghĩa v c p dư ng; - Cháu chưa thành niên ho c cháu ã thành niên không có kh năng lao ng, không có tài s n t nuôi mình và không còn ngư i khác c p dư ng mà ông bà n i, ông bà ngo i không s ng chung v i cháu là ngư i b thi t h i ang th c hi n nghĩa v c p dư ng; - Ông bà n i, ông bà ngo i không có kh năng lao ng, không có tài s n t nuôi mình và không có ngư i khác c p dư ng mà cháu ã thành niên không s ng chung v i ông bà n i, ông bà ngo i là ngư i b thi t h i ang th c hi n nghĩa v c p dư ng. 1.5. Kho n ti n bù p t n th t v tinh th n do s c kh e b xâm ph m. a) Kho n ti n bù p t n th t v tinh th n do s c kh e b xâm ph m ư c b i thư ng cho chính ngư i b thi t h i. b) Không ph i trong m i trư ng h p s c kh e b xâm ph m thì ngư i b thi t h i ương nhiên ư c b i thư ng kho n ti n bù p t n th t v tinh th n. C n căn c vào hư ng d n t i i m b ti u m c 1.1 m c 1 Ph n I Ngh quy t này xác nh trong trư ng h p c th ó ngư i b thi t h i có b t n th t v tinh th n hay không và m c t n th t v tinh th n. Vi c xác nh m c t n th t v tinh th n c n căn c vào s nh hư ng n ngh nghi p, thNm m , giao ti p xã h i, sinh ho t gia ình và cá nhân...
c) M c b i thư ng kho n ti n bù p t n th t v tinh th n cho ngư i b thi t h i ph i căn c vào m c t n th t v tinh th n, nhưng t i a không quá 30 tháng lương, tính theo m c lương t i thi u chung do Nhà nư c quy nh t i th i i m gi i quy t b i thư ng. 2. Thi t h i do tính m ng b xâm ph m 2.1. Chi phí h p lý cho vi c c u ch a, b i dư ng chăm sóc ngư i b thi t h i trư c khi ch t bao g m: các chi phí ư c hư ng d n t i các ti u m c 1.1, 1.4 và thu nh p th c t b m t c a ngư i b thi t h i trong th i gian i u tr ư c hư ng d n t i ti u m c 1.2 m c 1 Ph n II này. 2.2. Chi phí h p lý cho vi c mai táng bao g m: các kho n ti n mua quan tài, các v t d ng c n thi t cho vi c khâm li m, khăn tang, hương, n n, hoa, thuê xe tang và các kho n chi khác ph c v cho vi c chôn c t ho c ho táng n n nhân theo thông l chung. Không ch p nh n yêu c u b i thư ng chi phí cúng t , l bái, ăn u ng, xây m , b c m ... 2.3. Kho n ti n c p dư ng cho nh ng ngư i mà ngư i b thi t h i có nghĩa v c p dư ng trư c khi ch t ư c th c hi n theo hư ng d n t i i m b ti u m c 1.4 m c 1 Ph n II này. 2.4. Kho n ti n bù p t n th t v tinh th n cho nh ng ngư i thân thích g n gũi nh t c a n n nhân. a) Ngư i ư c nh n kho n ti n bù p t n th t v tinh th n trong trư ng h p này là nh ng ngư i thân thích g n gũi nh t c a n n nhân bao g m: v , ch ng, cha , m , cha nuôi, m nuôi, con , con nuôi, ngư i tr c ti p nuôi dư ng n n nhân. b) Không ph i trong m i trư ng h p tính m ng b xâm ph m thì nh ng ngư i thân thích g n gũi nh t c a n n nhân ương nhiên ư c b i thư ng kho n ti n bù p v tinh th n. C n căn c vào hư ng d n t i i m b ti u m c 1.1 m c 1 Ph n I Ngh quy t này xác nh trong trư ng h p c th ó, nh ng ngư i thân thích g n gũi nh t c a n n nhân có b t n th t v tinh th n hay không và m c t n th t v tinh th n. Vi c xác nh m c t n th t v tinh th n ph i căn c vào a v c a n n nhân trong gia ình, m i quan h trong cu c s ng gi a n n nhân và nh ng ngư i thân thích g n gũi nh t c a n n nhân... c) M c b i thư ng chung kho n ti n bù p t n th t v tinh th n cho nh ng ngư i thân thích g n gũi nh t c a n n nhân ph i căn c vào m c t n th t v tinh th n, nhưng t i a không quá 60 tháng lương, tính theo m c lương t i thi u chung do Nhà nư c quy nh t i th i i m gi i quy t b i thư ng. 3. Thi t h i do danh d , nhân ph m, uy tín b xâm ph m Thi t h i do danh d , nhân phNm, uy tín b xâm ph m g m có thi t h i do danh d , nhân phNm, uy tín c a cá nhân b xâm ph m; thi t h i do danh d , uy tín c a t ch c b xâm ph m.
3.1. Chi phí h p lý h n ch , kh c ph c thi t h i bao g m: chi phí c n thi t cho vi c thu h i n phNm có n i dung xúc ph m danh d , nhân phNm, uy tín c a ngư i b thi t h i; chi phí cho vi c thu th p tài li u, ch ng c ch ng minh danh d , nhân phNm, uy tín b xâm ph m; ti n tàu, xe i l i, thuê nhà tr (n u có) theo giá trung bình a phương nơi th c hi n vi c chi phí yêu c u cơ quan ch c năng xác minh s vi c, c i chính trên các phương ti n thông tin i chúng; chi phí t ch c xin l i, c i chính công khai t i nơi cư trú ho c nơi làm vi c c a ngư i b thi t h i và các chi phí th c t , c n thi t khác h n ch , kh c ph c thi t h i (n u có). 3.2. Thu nh p th c t b m t ho c b gi m sút. a) N u trư c khi danh d , nhân phNm, uy tín b xâm ph m, ngư i b xâm ph m có thu nh p th c t , nhưng do danh d , nhân phNm, uy tín b xâm ph m ngư i b xâm ph m ph i th c hi n nh ng công vi c h n ch , kh c ph c thi t h i, nên kho n thu nh p th c t c a h b m t ho c b gi m sút, thì h ư c b i thư ng kho n thu nh p th c t b m t ho c b gi m sút ó. b) Vi c xác nh thu nh p th c t c a ngư i b xâm ph m và vi c xác nh thu nh p th c t b m t ho c b gi m sút c a ngư i b xâm ph m ư c th c hi n theo hư ng d n t i ti u m c 1.2 m c 1 Ph n II này. 3.3. Kho n ti n bù p t n th t v tinh th n do danh d , nhân phNm, uy tín b xâm ph m. a) Kho n ti n bù p t n th t v tinh th n do danh d , nhân phNm, uy tín b xâm ph m ư c b i thư ng cho chính ngư i b xâm ph m. b) Không ph i trong m i trư ng h p danh d , nhân phNm, uy tín b xâm ph m thì ngư i b xâm ph m ương nhiên ư c b i thư ng kho n ti n bù p t n th t v tinh th n. C n căn c vào hư ng d n t i i m b ti u m c 1.1 m c 1 Ph n I Ngh quy t này xác nh trong trư ng h p c th ó ngư i b xâm ph m có b t n th t v tinh th n hay không và m c t n th t v tinh th n. Vi c xác nh m c t n th t v tinh th n ph i căn c vào hình th c xâm ph m (b ng l i nói hay ăng trên báo vi t hay trên báo hình...), hành vi xâm ph m, m c lan truy n thông tin xúc ph m... c) M c b i thư ng kho n ti n bù p t n th t v tinh th n cho ngư i b xâm ph m ph i căn c vào m c t n th t v tinh th n, nhưng t i a không quá 10 tháng lương, tính theo m c lương t i thi u chung do Nhà nư c quy nh t i th i i m gi i quy t b i thư ng. 4. Th i h n hư ng b i thư ng thi t h i do s c kh e, tính m ng b xâm ph m ( i u 616 B Lu t Dân s ) a) Trong trư ng h p ngư i b thi t h i m t hoàn toàn kh năng lao ng, thì ngư i b thi t h i ư c hư ng kho n ti n b i thư ng ư c hư ng d n t i i m a ti u m c 1.4 m c 1 Ph n II này cho n khi ch t. b) i v i vi c c p dư ng ư c hư ng d n t i i m b ti u m c 1.4 m c 1 và ti u m c 2.3 m c 2 Ph n II này ch m d t khi thu c m t trong các trư ng h p quy nh t i i u 61 Lu t hôn nhân và gia ình.
III. B I THƯ NG THI T H I DO NGU N NGUY HI M CAO GÂY RA ( I U 627 B LU T DÂN S ) 1. Xác nh ngu n nguy hi m cao a) Khi có phương ti n giao thông, công trình, v t, ch t ho c lo i thú nào ó gây ra thi t h i có căn c áp d ng các kho n 2, 3 và 4 i u 627 BLDS xác nh trách nhi m b i thư ng thi t h i, thì ph i xác nh ngu n gây ra thi t h i có ph i là ngu n nguy hi m cao hay không. b) xác nh ngu n nguy hi m cao c n ph i căn c vào kho n 1 i u 627 B Lu t Dân s và văn b n quy ph m pháp lu t khác có liên quan ho c quy nh c a cơ quan nhà nư c có thNm quy n v lĩnh v c c th ó. Ví d : xác nh phương ti n giao thông cơ gi i ư ng b thì ph i căn c vào Lu t giao thông ư ng b . Theo quy nh t i i m 13 i u 3 Lu t giao thông ư ng b thì phương ti n giao thông cơ gi i ư ng b g m xe ô tô, máy kéo, xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe g n máy và các lo i xe tương t , k c xe cơ gi i dùng cho ngư i tàn t t. 2. Xác nh trách nhi m b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao gây ra a) Ch s h u ngu n nguy hi m cao ang chi m h u, s d ng ngu n nguy hi m cao ph i b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao gây ra. Ch s h u ang chi m h u, s d ng ngu n nguy hi m cao là ang th c hi n m i hành vi theo ý chí c a mình n m gi , qu n lý ngu n nguy hi m cao , nhưng không ư c trái pháp lu t, o c xã h i; khai thác công d ng, hư ng hoa l i, l i t c t ngu n nguy hi m cao . a) Ngư i ư c ch s h u ngu n nguy hi m cao giao chi m h u, s d ng ngu n nguy hi m cao theo úng quy nh c a pháp lu t ph i b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao gây ra, tr trư ng h p gi a ch s h u và ngư i ư c giao chi m h u, s d ng có th a thu n khác không trái pháp lu t, o c xã h i ho c không nh m tr n tránh vi c b i thư ng. Ví d : Các th a thu n sau ây là không trái pháp lu t, o c xã h i ho c không nh m tr n tránh vi c b i thư ng: - Th a thu n cùng nhau liên i ch u trách nhi m b i thư ng thi t h i; - Th a thu n ch s h u b i thư ng thi t h i trư c, sau ó ngư i ư c giao chi m h u, s d ng s hoàn tr cho ch s h u kho n ti n ã b i thư ng; - Ai có i u ki n v kinh t hơn thì ngư i ó th c hi n vi c b i thư ng thi t h i trư c. Trong trư ng h p ch s h u ngu n nguy hi m cao giao cho ngư i khác chi m h u, s d ng ngu n nguy hi m cao không theo úng quy nh c a pháp lu t mà gây thi t h i, thì ch s h u ph i b i thư ng thi t h i. Ví d : Ch s h u bi t ngư i ó không có b ng lái xe ô tô, nhưng v n giao quy n chi m h u, s d ng cho h mà gây thi t h i thì ch s h u ph i b i thư ng thi t h i.
c) V nguyên t c chung ch s h u, ngư i ư c ch s h u giao chi m h u, s d ng h p pháp ngu n nguy hi m cao ph i b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao gây ra c khi không có l i, tr các trư ng h p sau ây: - Thi t h i x y ra là hoàn toàn do l i c ý c a ngư i b thi t h i; Ví d : Xe ô tô ang tham gia giao thông theo úng quy nh c a pháp lu t, thì b t ng có ngư i lao vào xe t t và h u qu là ngư i này b thương n ng ho c b ch t. Trong trư ng h p này ch s h u, ngư i ư c ch s h u giao chi m h u, s d ng h p pháp xe ôtô ó không ph i b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao (xe ôtô) gây ra. - Thi t h i x y ra trong trư ng h p b t kh kháng ho c tình th c p thi t, tr trư ng h p pháp lu t có quy nh khác. C n chú ý là trong trư ng h p pháp lu t có quy nh khác v trách nhi m b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao gây ra trong trư ng h p b t kh kháng ho c tình th c p thi t thì trách nhi m b i thư ng thi t h i ư c th c hi n theo quy nh c a văn b n quy ph m pháp lu t ó. d) Ngư i chi m h u, s d ng trái pháp lu t ngu n nguy hi m cao ph i b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao gây ra, n u ch s h u, ngư i ư c ch s h u giao chi m h u, s d ng h p pháp không có l i trong vi c ngu n nguy hi m cao b chi m h u, s d ng trái pháp lu t ( ã tuân th các quy nh v b o qu n, trông gi , v n chuy n, s d ng ngu n nguy hi m cao theo úng các quy nh c a pháp lu t). N u ch s h u, ngư i ư c ch s h u giao chi m h u, s d ng h p pháp có l i trong vi c ngu n nguy hi m cao b chi m h u, s d ng trái pháp lu t (không tuân th ho c tuân th không y các quy nh v b o qu n, trông gi , v n chuy n, s d ng ngu n nguy hi m cao theo quy nh c a pháp lu t) thì ph i liên i cùng v i ngư i chi m h u, s d ng trái pháp lu t b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao gây ra. ) N u ch s h u ngu n nguy hi m cao ã giao ngu n nguy hi m cao cho ngư i khác mà gây thi t h i thì ph i xác nh trong trư ng h p c th ó ngư i ư c giao ngu n nguy hi m cao có ph i là ngư i chi m h u, s d ng ngu n nguy hi m cao hay không xác nh ai có trách nhi m b i thư ng thi t h i. Ví d : A là ch s h u xe ô tô ã giao xe ôtô ó cho B. B lái xe ô tô tham gia giao thông ã gây ra tai n n và gây thi t h i thì c n ph i phân bi t: - N u B ch ư c A thuê lái xe ôtô và ư c tr ti n công, có nghĩa B không ph i là ngư i chi m h u, s d ng xe ô tô ó mà A v n chi m h u, s d ng; do ó, A ph i b i thư ng thi t h i. - N u B ư c A giao xe ô tô thông qua h p ng thuê tài s n, có nghĩa A không còn chi m h u, s d ng xe ôtô ó mà B là ngư i chi m h u, s d ng h p pháp; do ó, B ph i b i thư ng thi t h i. N u trong trư ng h p này ư c s ng ý c a A, B giao xe ô tô cho C thông qua h p ng cho thuê l i tài s n, thì C là ngư i chi m h u, s d ng h p pháp xe ôtô ó; do ó, C ph i b i thư ng thi t h i.
IV. HI U L C THI HÀNH C A NGHN QUY T 1. Ngh quy t này ã ư c H i ng ThNm phán Tòa án nhân dân t i cao thông qua ngày 28 tháng 4 năm 2004 và có hi u l c thi hành sau mư i lăm ngày, k t ngày ăng Công báo. Nh ng hư ng d n c a Tòa án nhân dân t i cao ư c ban hành trư c ngày Ngh quy t này có hi u l c v các v n ư c hư ng d n trong Ngh quy t này u bãi b . 2. i v i nh ng trư ng h p b i thư ng thi t h i ngoài h p ng ã có văn b n quy ph m pháp lu t quy nh c th v b i thư ng, thì vi c gi i quy t ư c th c hi n theo quy nh c a văn b n quy ph m pháp lu t ó. 3. i v i nh ng v án trong ó có gi i quy t tranh ch p v b i thư ng thi t h i ngoài h p ng ư c hư ng d n trong Ngh quy t này mà Tòa án ã th lý nhưng chưa xét x sơ thNm, xét x phúc thNm ho c xét x giám c thNm, tái thNm, thì áp d ng Ngh quy t này gi i quy t. 4. i v i các b n án, quy t nh c a Tòa án ã có hi u l c pháp lu t trư c ngày Ngh quy t này có hi u l c thi hành mà trong ó có quy t nh v b i thư ng thi t h i ngoài h p ng ư c hư ng d n trong Ngh quy t này, thì không áp d ng Ngh quy t này kháng ngh theo th t c giám c thNm ho c tái thNm, tr trư ng h p vi c kháng ngh b n án, quy t nh có nh ng căn c khác. Nguy n Văn Hi n ( ã ký)