Nghị quyết số 03/2006/NQ-HĐTP

Chia sẻ: Son Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

474
lượt xem 76
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghị quyết số 03/2006/NQ-HĐTP về việc hướng dẫn áp dụng một số quy định của bộ luật dân sự năm 2005 về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng do Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghị quyết số 03/2006/NQ-HĐTP

Ph n m m Th vi n Pháp lu t www.thuvienphapluat.com H I Đ NG TH M PHÁN C NG HOÀ XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM TÒA ÁN NHÂN DÂN T I CAO Đ c l p – T do – H nh phúc ****** ********* S : 03/2006/NQ-HĐTP Hà N i, ngày 08 tháng 7 năm 2006 NGH QUY T HƯ NG D N ÁP D NG M T S QUY Đ NH C A B LU T DÂN S NĂM 2005 V B I THƯ NG THI T H I NGOÀI H P Đ NG H I Đ NG TH M PHÁN TÒA ÁN NHÂN DÂN T I CAO Căn c vào Lu t T ch c Tòa án nhân dân; Căn c vào Ngh quy t s 45/2005/QH11 ngày 14 tháng 6 năm 2005 c a Qu c h i "V vi c thi hành B lu t dân s "; Đ áp d ng đúng và th ng nh t quy đ nh c a B lu t dân s năm 2005 trong vi c gi i quy t các tranh ch p v b i thư ng thi t h i ngoài h p đ ng; Sau khi có ý ki n th ng nh t c a Vi n trư ng Vi n ki m sát nhân dân t i cao và B trư ng B Tư pháp; QUY T NGH : I. V NH NG QUY Đ NH CHUNG 1. Trách nhi m b i thư ng thi t h i Theo quy đ nh t i Đi u 604 B lu t dân s năm 2005 (sau đây g i t t là BLDS), v nguyên t c chung thì trách nhi m b i thư ng thi t h i ngoài h p đ ng ch phát sinh khi có đ y đ các y u t sau đây: 1.1. Ph i có thi t h i x y ra. Thi t h i bao g m thi t h i v v t ch t và thi t h i do t n th t v tinh th n. a) Thi t h i v v t ch t bao g m: thi t h i do tài s n b xâm ph m quy đ nh t i Đi u 608 BLDS; thi t h i do s c kh e b xâm ph m quy đ nh t i kho n 1 Đi u 609 BLDS; thi t h i do tính m ng b xâm ph m quy đ nh t i kho n 1 Đi u 610 BLDS; thi t h i do danh d , nhân ph m, uy tín b xâm ph m quy đ nh t i kho n 1 Đi u 611 BLDS. b) Thi t h i do t n th t v tinh th n c a cá nhân đư c hi u là do s c kh e, danh d , nhân ph m, uy tín b xâm ph m mà ngư i b thi t h i ho c do tính m ng b xâm ph m mà ngư i thân thích g n gũi nh t c a n n nhân ph i ch u đau thương, bu n phi n, m t mát v tình c m, b gi m sút ho c m y uy tín, b b n bè xa lánh do b hi u nh m.. và c n ph i đư c b i thư ng m t kho n ti n bù đ p t n th t mà h ph i ch u. Thi t h i do t n th t v tinh th n c a pháp nhân và các ch th khác không ph i là pháp nhân (g i chung là t ch c) đư c hi u là do danh d , uy tín b xâm ph m, t ch c đó b gi m sút ho c m t đi s tín nhi m, lòng tin… vì b hi u nh m và c n ph i đư c b i thư ng m t kho n ti n bù đ p t n th t mà t ch c ph i ch u. 1.2. Ph i có hành vi trái pháp lu t. Hành vi trái pháp lu t là nh ng x s c th c a con ngư i đư c th hi n thông qua hành đ ng ho c không hành đ ng trái v i các quy đ nh c a pháp lu t. 1.3. Ph i có m i quan h nhân qu gi a thi t h i x y ra và hành vi trái pháp lu t. Thi t h i x y ra ph i là k t qu t t y u c a hành vi trái pháp lu t và ngư c l i hành vi trái pháp lu t là nguyên nhân gây ra thi t h i. 1.4. Ph i có l i c ý ho c l i vô ý c a ngư i gây thi t h i. Page 1 of 9
Ph n m m Th vi n Pháp lu t www.thuvienphapluat.com a) C ý gây thi t h i là trư ng h p m t ngư i nh n th c rõ hành vi c a mình s gây thi t h i cho ngư i khác mà v n th c hi n và mong mu n ho c không mong mu n, nhưng đ m c cho thi t h i x y ra. b) Vô ý gây thi t h i là trư ng h p m t ngư i không th y trư c hành vi c a mình có kh năng gây thi t h i, m c dù ph i bi t ho c có th bi t trư c thi t h i s x y ra ho c th y trư c hành vi c a mình có kh năng gây thi t h i, nhưng cho r ng thi t h i s không x y ra ho c có th ngăn ch n đư c. C n chú ý là đ i v i trư ng h p pháp lu t có quy đ nh vi c b i thư ng thi t h i c khi không có l i, thì trách nhi m b i thư ng c a ngư i gây thi t h i trong trư ng h p này đư c th c hi n theo quy đ nh c a văn b n quy ph m pháp lu t đó. 2. Nguyên t c b i thư ng thi t h i 2.1. Khi gi i quy t tranh ch p v b i thư ng thi t h i ngoài h p đ ng, c n ph i th c hi n đúng nguyên t c b i thư ng thi t h i quy đ nh t i Đi u 605 BLDS. C n ph i tôn tr ng th a thu n c a các bên v m c b i thư ng, hình th c b i thư ng và phương th c b i thư ng, n u th a thu n đó không trái pháp lu t, đ o đ c xã h i. 2.2. Trong trư ng h p các bên không th a thu n đư c thì khi gi i quy t tranh ch p v b i thư ng thi t h i ngoài h p đ ng c n chú ý: a) Thi t h i ph i đư c b i thư ng toàn b , có nghĩa là khi có yêu c u gi i quy t b i thư ng thi t h i do tài s n, s c kh e, tính m ng, danh d , nhân ph m, uy tín b xâm ph m ph i căn c vào các đi u lu t tương ng c a BLDS quy đ nh trong trư ng h p c th đó thi t h i bao g m nh ng kho n nào và thi t h i đã x y ra là bao nhiêu, m c đ l i c a các bên đ bu c ngư i gây thi t h i ph i b i thư ng các kho n thi t h i tương x ng đó. b) Đ thi t h i có th đư c b i thư ng k p th i, Tòa án ph i gi i quy t nhanh chóng yêu c u đòi b i thư ng thi t h i trong th i h n lu t đ nh. Trong trư ng h p c n thi t có th áp d ng m t ho c m t s bi n pháp kh n c p t m th i theo quy đ nh c a pháp lu t t t ng đ gi i quy t yêu c u c p bách c a đương s . c) Ngư i gây thi t h i ch có th đư c gi m m c b i thư ng khi có đ hai đi u ki n sau đây: - Do l i vô ý mà gây thi t h i; - Thi t h i x y ra quá l n so v i kh năng kinh t trư c m t và lâu dài c a ngư i gây thi t h i, có nghĩa là thi t h i x y ra mà h có trách nhi m b i thư ng so v i hoàn c nh kinh t trư c m t c a h cũng như v lâu dài h không th có kh năng b i thư ng đư c toàn b ho c ph n l n thi t h i đó. d) M c b i thư ng thi t h i không còn phù h p v i th c t , có nghĩa là do có s thay đ i v tình hình kinh t , xã h i, s bi n đ ng v giá c mà m c b i thư ng đang đư c th c hi n không còn phù h p trong đi u ki n đó ho c do có s thay đ i v tình tr ng thương t t, kh năng lao đ ng c a ngư i b thi t h i cho nên m c b i thư ng thi t h i không còn phù h p v i s thay đ i đó ho c do có s thay đ i v kh năng kinh t c a ngư i gây thi t h i… 3. Năng l c ch u trách nhi m b i thư ng thi t h i 3.1. Khi th c hi n quy đ nh t i Đi u 606 BLDS v năng l c ch u trách nhi m b i thư ng thi t h i, c n ph i chú ý xác đ nh đúng tư cách đương s trong t ng trư ng h p; c th như sau: - Trong trư ng h p quy đ nh t i kho n 1 Đi u 606 BLDS thì ngư i gây thi t h i là b đơn dân s , tr khi h m t năng l c hành vi dân s ; - Trong trư ng h p quy đ nh t i đo n 1 kho n 2 Đi u 606 BLDS thì cha, m c a ngư i gây thi t h i là b đơn dân s ; - Trong trư ng h p quy đ nh t i đo n 2 kho n 2 Đi u 606 BLDS thì ngư i gây thi t h i là b đơn dân s và cha, m c a ngư i gây thi t h i là ngư i có quy n l i, nghĩa v liên quan. Page 2 of 9
Ph n m m Th vi n Pháp lu t www.thuvienphapluat.com - Trong trư ng h p quy đ nh t i kho n 3 Đi u 606 BLDS thì cá nhân, t ch c giám h là b đơn dân s . 3.2. Vi c quy t đ nh v b i thư ng (l y tài s n đ b i thư ng) ph i c th và theo đúng quy đ nh t i Đi u 606 BLDS. 4. Chi phí h p lý Các kho n chi phí h p lý quy đ nh t i các đi m a và c kho n 1 Đi u 609, các đi m b và c kho n 1 Đi u 610 và đi m a kho n 1 Đi u 611 BLDS là chi phí th c t c n thi t, phù h p v i tính ch t, m c đ c a thi t h i, phù h p v i gá trung bình t ng đ a phương t i th i đi m chi phí. 5. Nghĩa v ch ng minh c a các đương s a) Ngư i b thi t h i yêu c u b i thư ng thi t h i ph i nêu rõ t ng kho n thi t h i th c t đã x y ra, m c yêu c u b i thư ng và ph i có ch ng t ho c gi y biên nh n h p l v các kho n chi phí h p lý, v thu nh p c a ngư i b thi t h i. b) Ngư i gây thi t h i yêu c u gi m m c b i thư ng thi t h i ph i có tài li u, ch ng c v kh năng kinh t trư c m t và lâu dài c a mình không đ đ b i thư ng toàn b ho c ph n l n thi t h i đã x y ra. c) Ngư i b thi t h i ho c ngư i gây thi t h i yêu c u thay đ i m c b i thư ng thi t h i ph i có đơn xin thay đ i m c b i thư ng thi t h i. Kèm theo đơn là các tài li u, ch ng c làm căn c cho vi c xin thay đ i m c b i thư ng thi t h i. d) Vi c ch ng minh không có l i thu c nghĩa v c a ngư i có trách nhi m b i thư ng thi t h i. 6. V th i hi u kh i ki n yêu c u b i thư ng thi t h i Vi c xác đ nh th i hi u kh i ki n yêu c u b i thư ng thi t h i đư c th c hi n như sau: a) Đ i v i nh ng trư ng h p b i thư ng thi t h i ngoài h p đ ng phát sinh k t ngày 01-01- 2005 (ngày B lu t t t ng dân s có hi u l c), thì th i hi u kh i ki n yêu c u b i thư ng thi t h i là hai năm, k t ngày quy n và l i ích h p pháp c a cá nhân, pháp nhân, ch th khác b xâm ph m. b) Đ i v i nh ng trư ng h p b i thư ng thi t h i ngoài h p đ ng phát sinh trư c ngày 01-01- 2005, thì th i hi u kh i ki n yêu c u b i thư ng thi t h i là hai năm, k t ngày 01-01-2005. II. XÁC Đ NH THI T H I 1. Thi t h i do s c kh e b xâm ph m Thi t h i do s c kh e b xâm ph m đư c b i thư ng bao g m: 1.1. Chi phí h p lý cho vi c c u ch a, b i dư ng, ph c h i s c kh e và ch c năng b m t, b gi m sút c a ngư i b thi t h i bao g m: Ti n thuê phương ti n đưa ngư i b thi t h i đi c p c u t i cơ s y t ; ti n thu c và ti n mua các thi t b y t , chi phí chi u, ch p X-quang, ch p c t l p, siêu âm, xét nghi m, m , truy n máu, v t lý tr li u... theo ch đ nh c a bác s ; ti n vi n phí; ti n mua thu c b , ti p đ m, ti n b i dư ng ph c h i s c kh e cho ngư i b thi t h i theo ch đ nh c a bác s ; các chi phí th c t , c n thi t khác cho ngư i b thi t h i (n u có) và các chi phí cho vi c l p chân gi , tay gi , m t gi , mua xe lăn, xe đ y, n ng ch ng và kh c ph c th m m … đ h tr ho c thay th m t ph n ch c năng c a cơ th b m t ho c b gi m sút c a ngư i b thi t h i (n u có). 1.2. Thu nh p th c t b m t ho c b gi m sút c a ngư i b thi t h i. N u trư c khi s c kh e b xâm ph m ngư i b thi t h i có thu nh p th c t , nhưng do s c kh e b xâm ph m h ph i đi đi u tr và do đó kho n thu nh p th c t c a h b m t ho c b gi m sút, thì h đư c b i thư ng kho n thu nh p th c t b m t ho c b gi m sút đó. a) Thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i đư c xác đ nh như sau: - N u trư c khi s c kh e b xâm ph m, ngư i b thi t h i có thu nh p n đ nh t ti n lương trong biên ch , ti n công t h p đ ng lao đ ng, thì căn c vào m c lương, ti n công c a tháng li n k Page 3 of 9
Ph n m m Th vi n Pháp lu t www.thuvienphapluat.com trư c khi ngư i b xâm ph m s c kh e nhân v i th i gian đi u tr đ xác đ nh kho n thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i. - N u trư c khi s c kh e b xâm ph m, ngư i b thi t h i có làm vi c và hàng tháng có thu nh p th c t nhưng m c thu nh p c a các tháng khác nhau, thì l y m c thu nh p trung bình c a 6 tháng li n k (n u chưa đ 6 tháng thì c a t t c các tháng) trư c khi s c kh e b xâm ph m nhân v i th i gian đi u tr đ xác đ nh kho n thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i. - N u trư c khi s c kh e b xâm ph m, ngư i b thi t h i có thu nh p th c t , nhưng không n đ nh và không th xác đ nh đư c, thì áp d ng m c thu nh p trung bình c a lao đ ng cùng lo i nhân v i th i gian đi u tr đ xác đ nh kho n thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i. - N u trư c khi s c kh e b xâm ph m, ngư i b thi t h i chưa làm vi c và chưa có thu nh p th c t thì không đư c b i thư ng theo quy đ nh t i đi m b kho n 1 Đi u 609 BLDS. b) Xác đ nh thu nh p th c t b m t ho c b gi m sút c a ngư i b thi t h i đư c th c hi n như sau: Bư c m t: Xác đ nh thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i trong th i gian đi u tr có hay không. N u có thì t ng h p s thu nh p là bao nhiêu. Bư c hai: L y t ng s thu nh p th c t mà ngư i b thi t h i có đư c trong th i gian đi u tr so sánh v i thu nh p th c t tương ng đư c xác đ nh theo hư ng d n t i đi m a ti u m c 1.2 này. N u không có kho n thu nh p th c t nào c a ngư i b thi t h i trong th i gian đi u tr thì thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i b m t; n u th p hơn thì kho n chênh l ch đó là thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i b gi m sút; n u b ng thì thu nh p th c t c a ngư i b thi t h i không b m t. Ví d 1: A làm ngh s a xe máy t do. Thu nh p th c t c a A trư c khi s c kh e b xâm ph m là n đ nh, trung bình m i tháng là m t tri u đ ng. Do s c kh e b xâm ph m, A ph i đi u tr nên không có kho n thu nh p nào. Trong trư ng h p này thu nh p th c t c a A b m t. Ví d 2: B làm công cho m t công ty trách nhi m h u h n. Thu nh p th c t c a B trư c khi s c kh e b xâm ph m là n đ nh, trung bình m i tháng là 600 ngàn đ ng. Do s c kh e b xâm ph m, B ph i đi u tr và trong th i gian đi u tr công ty tr cho B 50% ti n lương là 300 ngàn đ ng. Trong trư ng h p này thu nh p th c t c a B m i tháng b gi m sút 300 ngàn đ ng. Ví d 3: C là công ch c có thu nh p hàng tháng n đ nh 500 ngàn đ ng. Do s c kh e b xâm ph m, C ph i đi u tr và trong th i gian đi u tr cơ quan v n tr đ các kho n thu nh p cho C. Trong trư ng h p này thu nh p th c t c a C không b m t. 1.3. Chi phí h p lý và ph n thu nh p th c t b m t c a ngư i chăm sóc ngư i b thi t h i trong th i gian đi u tr . a) Chi phí h p lý cho ngư i chăm sóc ngư i b thi t h i trong th i gian đi u tr bao g m: ti n tàu, xe đi l i, ti n thuê nhà tr theo giá trung bình đ a phương nơi th c hi n vi c chi phí (n u có) cho m t trong nh ng ngư i chăm sóc cho ngư i b thi t h i trong th i gian đi u tr do c n thi t ho c theo yêu c u c a cơ s y t . b) Thu nh p th c t b m t c a ngư i chăm sóc ngư i b thi t h i trong th i gian đi u tr đư c xác đ nh như sau: - N u ngư i chăm sóc ngư i b thi t h i có thu nh p th c t n đ nh t ti n lương trong biên ch , ti n công t h p đ ng lao đ ng thì căn c vào m c lương, ti n công c a tháng li n k trư c khi ngư i đó ph i đi chăm sóc ngư i b thi t h i nhân v i th i gian chăm sóc đ xác đ nh kho n thu nh p th c t b m t. - N u ngư i chăm sóc ngư i b thi t h i có làm vi c và hàng tháng có thu nh p n đ nh, nhưng có m c thu nh p khác nhau thì l y m c thu nh p trung bình c a 6 tháng li n k (n u chưa đ 6 tháng thì c a t t c các tháng) trư c khi ngư i đó ph i đi chăm sóc ngư i b thi t h i nhân v i th i gian chăm sóc đ xác đ nh kho n thu nh p th c t b m t. Page 4 of 9
Ph n m m Th vi n Pháp lu t www.thuvienphapluat.com - N u ngư i chăm sóc ngư i b thi t h i không có vi c làm ho c có tháng làm vi c, có tháng không và do đó không có thu nh p n đ nh thì đư c hư ng ti n công chăm sóc b ng ti n công trung bình tr cho ngư i chăm sóc ngư i tàn t t t i đ a phương nơi ngư i b thi t h i cư trú. - N u trong th i gian chăm sóc ngư i b thi t h i, ngư i chăm sóc v n đư c cơ quan, ngư i s d ng lao đ ng tr lương, tr ti n công lao đ ng theo quy đ nh c a pháp lu t lao đ ng, b o hi m xã h i thì h không b m t thu nh p th c t và do đó không đư c b i thư ng. 1.4. Trong trư ng h p sau khi đi u tr , ngư i b thi t h i m t kh năng lao đ ng và c n có ngư i thư ng xuyên chăm sóc (ngư i b thi t h i không còn kh năng lao đ ng do b li t c t s ng, mù hai m t, li t hai chi, b tâm th n n ng và các trư ng h p khác do cơ quan nhà nư c có th m quy n quy đ nh b suy gi m kh năng lao đ ng vĩnh vi n t 81% tr lên) thì ph i b i thư ng chi phí h p lý cho vi c chăm sóc ngư i b thi t h i. a) Chi phí h p lý cho vi c chăm sóc ngư i b thi t h i bao g m: chi phí h p lý hàng tháng cho vi c nuôi dư ng, đi u tr ngư i b thi t h i và chi phí h p lý cho ngư i thư ng xuyên chăm sóc ngư i b thi t h i. b) Chi phí h p lý cho ngư i thư ng xuyên chăm sóc ngư i b thi t h i đư c tính b ng m c ti n công trung bình tr cho ngư i chăm sóc ngư i tàn t t t i đ a phương nơi ngư i b thi t h i cư trú. V nguyên t c, ch tính b i thư ng thi t h i cho m t ngư i chăm sóc ngư i b thi t h i do m t kh năng lao đ ng. 1.5. Kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n do s c kh e b xâm ph m. a) Kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n do s c kh e b xâm ph m đư c b i thư ng cho chính ngư i b thi t h i. b) Trong m i trư ng h p, khi s c kh e b xâm ph m, ngư i b thi t h i đư c b i thư ng kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n. C n căn c vào hư ng d n t i đi m b ti u m c 1.1 m c 1 Ph n I Ngh quy t này đ xác đ nh m c đ t n th t v tinh th n c a ngư i b thi t h i. Vi c xác đ nh m c đ t n th t v tinh th n c n căn c vào s nh hư ng đ n ngh nghi p, th m m , giao ti p xã h i, sinh ho t gia đình và cá nhân… c) M c b i thư ng kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n cho ngư i b thi t h i trư c h t do các bên th a thu n. N u không th a thu n đư c, thì m c b i thư ng kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n cho ngư i b thi t h i ph i căn c vào m c đ t n th t v tinh th n, nhưng t i đa không quá 30 tháng lương t i thi u do Nhà nư c quy đ nh t i th i đi m gi i quy t b i thư ng. 2. Thi t h i do tính m ng b xâm ph m 2.1. Chi phí h p lý cho vi c c u ch a, b i dư ng chăm sóc ngư i b thi t h i trư c khi ch t bao g m: các chi phí đư c hư ng d n t i các ti u m c 1.1, 1.4 và thu nh p th c t b m t c a ngư i b thi t h i trong th i gian đi u tr đư c hư ng d n t i ti u m c 1.2 m c 1 Ph n II này. 2.2. Chi phí h p lý cho vi c mai táng bao g m: các kho n ti n mua quan tài, các v t d ng c n thi t cho vi c khâm li m, khăn tang, hương, n n, hoa, thuê xe tang và các kho n chi khác ph c v cho vi c chôn c t ho c h a táng n n nhân theo thông l chung. Không ch p nh n yêu c u b i thư ng chi phí cúng t , l bái, ăn u ng, xây m , b c m ... 2.3. Kho n ti n c p dư ng cho nh ng ngư i mà ngư i b thi t h i có nghĩa v c p dư ng trư c khi ch t. a) Ch xem xét kho n ti n c p dư ng cho nh ng ngư i mà ngư i b thi t h i có nghĩa v c p dư ng, n u trư c khi tính m ng b xâm ph m ngư i b thi t h i th c t đang th c hi n nghĩa v c p dư ng. Nh ng ngư i đang đư c ngư i b thi t h i c p dư ng đư c b i thư ng kho n ti n c p dư ng, tương ng đó. Đ i v i nh ng ngư i mà ngư i b thi t h i đang th c hi n nghĩa v nuôi dư ng nhưng sau khi ngư i b thi t h i b xâm ph m tính m ng, thì nh ng ngư i này đư c b i thư ng kho n ti n c p dư ng h p lý phù h p v i thu nh p và kh năng th c t c a ngư i ph i b i thư ng, nhu c u thi t y u c a ngư i đư c b i thư ng. Th i đi m c p dư ng đư c xác đ nh k t th i đi m tính m ng b xâm ph m. Page 5 of 9
Ph n m m Th vi n Pháp lu t www.thuvienphapluat.com b) Đ i tư ng đư c b i thư ng kho n ti n c p dư ng. - V ho c ch ng không có kh năng lao đ ng, không có tài s n đ t nuôi mình và đư c ch ng ho c v là ngư i b thi t h i đang th c hi n nghĩa v nuôi dư ng; - Con chưa thành niên ho c con đã thành niên nhưng không có kh năng lao đ ng, không có tài s n đ t nuôi mình mà cha, m là ngư i b thi t h i đang th c hi n nghĩa v nuôi dư ng; - Cha, m là ngư i không có kh năng lao đ ng, không có tài s n đ t nuôi mình mà con là ngư i b thi t h i đang th c hi n nghĩa v c p dư ng; - V ho c ch ng sau khi ly hôn đang đư c bên kia (ch ng ho c v trư c khi ly hôn) là ngư i b thi t h i đang th c hi n nghĩa v c p dư ng; - Con chưa thành niên ho c con đã thành niên không có kh năng lao đ ng, không có tài s n đ t nuôi mình mà cha ho c m không tr c ti p nuôi dư ng là ngư i b thi t h i đang th c hi n nghĩa v c p dư ng; - Em chưa thành niên không có tài s n đ t nuôi mình ho c em đã thành niên không có kh năng lao đ ng, không có tài s n đ t nuôi mình trong trư ng h p không còn cha m ho c cha m không có kh năng lao đ ng không có tài s n đ c p dư ng cho con đư c anh, ch đã thành niên không s ng chung v i em là ngư i b thi t h i đang th c hi n nghĩa v c p dư ng; - Anh, ch không có kh năng lao đ ng, không có tài s n đ t nuôi mình mà em đã thành niên không s ng chung v i anh, ch là ngư i b thi t h i đang th c hi n nghĩa v c p dư ng; - Cháu chưa thành niên ho c cháu đã thành niên không có kh năng lao đ ng, không có tài s n đ t nuôi mình và không còn ngư i khác c p dư ng mà ông bà n i, ông bà ngo i không s ng chung v i cháu là ngư i b thi t h i đang th c hi n nghĩa v c p dư ng; - Ông bà n i, ông bà ngo i không có kh năng lao đ ng, không có tài s n đ t nuôi mình và không có ngư i khác c p dư ng mà cháu đã thành niên không s ng chung v i ông bà n i, ông bà ngo i là ngư i b thi t h i đang th c hi n nghĩa v c p dư ng. 2.4. Kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n do tính m ng b xâm ph m. a) Ngư i đư c nh n kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n trong trư ng h p này là nh ng ngư i thân thích thu c hàng th a k th nh t c a ngư i b thi t h i bao g m: v , ch ng, cha đ , m đ , cha nuôi, m nuôi, con đ , con nuôi c a ngư i b thi t h i. b) Trư ng h p không có nh ng ngư i đư c hư ng d n t i đi m a ti u m c 2.4 m c 2 này, thì ngư i đư c nh n kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n là ngư i mà ngư i b thi t h i đã tr c ti p nuôi dư ng và ngư i đã tr c ti p nuôi dư ng ngư i b thi t h i. c) Trong m i trư ng h p, khi tính m ng b xâm ph m, nh ng ngư i thân thích thu c hàng th a k th nh t ho c ngư i mà ngư i b thi t h i đã tr c ti p nuôi dư ng và ngư i đã tr c ti p nuôi dư ng ngư i b thi t h i (sau đây g i chung là ngư i thân thích) c a ngư i b thi t h i đư c b i thư ng kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n. C n căn c vào hư ng d n t i đi m b ti u m c 1.1 m c 1 Ph n I Ngh quy t này đ xác đ nh m c đ t n th t v tinh th n c a nh ng ngư i thân thích c a ngư i b thi t h i. Vi c xác đ nh m c đ t n th t v tinh th n ph i căn c vào đ a v c a ngư i b thi t h i trong gia đình, m i quan h trong cu c s ng gi a ngư i b thi t h i và nh ng ngư i thân thích c a ngư i b thi t h i... d) M c b i thư ng chung kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n trư c h t do các bên th a thu n. N u không th a thu n đư c thì m c b i thư ng kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n cho t t c nh ng ngư i thân thích c a ngư i b thi t h i ph i căn c vào m c đ t n th t v tinh th n, s lư ng ngư i thân thích c a h , nhưng t i đa không quá 60 tháng lương t i thi u do Nhà nư c quy đ nh t i th i đi m gi i quy t b i thư ng. 3. Thi t h i do danh d , nhân ph m, uy tín b xâm ph m Thi t h i do danh d , nhân ph m, uy tín b xâm ph m g m có thi t h i do danh d , nhân ph m, uy tín c a cá nhân b xâm ph m; thi t h i do danh d , uy tín c a t ch c b xâm ph m. Page 6 of 9
Ph n m m Th vi n Pháp lu t www.thuvienphapluat.com 3.1. Chi phí h p lý đ h n ch , kh c ph c thi t h i bao g m: chi phí c n thi t cho vi c thu h i n ph m có n i dung xúc ph m danh d , nhân ph m, uy tín c a ngư i b thi t h i; chi phí cho vi c thu th p tài li u, ch ng c ch ng minh danh d , nhân ph m, uy tín b xâm ph m; ti n tàu, xe đi l i, thuê nhà tr (n u có) theo giá trung bình đ a phương nơi th c hi n vi c chi phí đ yêu c u cơ quan ch c năng xác minh s vi c, c i chính trên các phương ti n thông tin đ i chúng; chi phí t ch c xin l i, c i chính công khai t i nơi cư trú ho c nơi làm vi c c a ngư i b thi t h i và các chi phí th c t , c n thi t khác đ h n ch , kh c ph c thi t h i (n u có). 3.2. Thu nh p th c t b m t ho c b gi m sút. a) N u trư c khi danh d , nhân ph m, uy tín b xâm ph m, ngư i b xâm ph m có thu nh p th c t , nhưng do danh d , nhân ph m, uy tín b xâm ph m ngư i b xâm ph m ph i th c hi n nh ng công vi c đ h n ch , kh c ph c thi t h i, nên kho n thu nh p th c t c a h b m t ho c b gi m sút, thì h đư c b i thư ng kho n thu nh p th c t b m t ho c b gi m sút đó. b) Vi c xác đ nh thu nh p th c t c a ngư i b xâm ph m và vi c xác đ nh thu nh p th c t b m t ho c b gi m sút c a ngư i b xâm ph m đư c th c hi n theo hư ng d n t i ti u m c 1.2 m c 1 Ph n II này. 3.3. Kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n do danh d , nhân ph m, uy tín b xâm ph m. a) Kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n do danh d , nhân ph m, uy tín b xâm ph m đư c b i thư ng cho chính ngư i b xâm ph m. b) Trong m i trư ng h p khi danh d , nhân ph m, uy tín b xâm ph m, ngư i b xâm ph m đư c b i thư ng kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n. C n căn c vào hư ng d n t i đi m b ti u m c 1.1 m c 1 Ph n I Ngh quy t này đ xác đ nh m c đ t n th t v tinh th n c a ngư i b xâm h i. Vi c xác đ nh m c đ t n th t v tinh th n ph i căn c vào hình th c xâm ph m (b ng l i nói hay đăng trên báo vi t hay báo hình…), hành vi xâm ph m, m c đ lan truy n thông tin xúc ph m… c) M c b i thư ng kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n cho ngư i b xâm ph m trư c h t do các bên th a thu n. N u không th a thu n đư c, thì m c b i thư ng kho n ti n bù đ p t n th t v tinh th n ph i căn c vào m c đ t n th t v tinh th n, nhưng t i đa không quá 10 tháng lương t i thi u do Nhà nư c quy đ nh t i th i đi m gi i quy t b i thư ng". 4. Th i gian hư ng b i thư ng thi t h i do s c kh e, tính m ng b xâm ph m (Đi u 612 BLDS) a) Trong trư ng h p ngư i b thi t h i m t hoàn toàn kh năng lao đ ng, thì ngư i b thi t h i đư c hư ng kho n ti n b i thư ng đư c hư ng d n t i đi m a ti u m c 1.4 m c 1 Ph n II này cho đ n khi ch t. b) Đ i v i vi c c p dư ng đư c hư ng d n t i ti u m c 2.3 m c 2 Ph n II này ch m d t khi thu c m t trong các trư ng h p quy đ nh t i Đi u 61 Lu t Hôn nhân và gia đình. III. B I THƯ NG THI T H I DO NGU N NGUY HI M CAO Đ GÂY RA (ĐI U 623 BLDS) 1. Xác đ nh ngu n nguy hi m cao đ a) Khi có phương ti n giao thông, công trình, v t ch t ho c lo i thú nào đó gây ra thi t h i, đ có căn c áp d ng các kho n 2, 3 và 4 Đi u 623 BLDS xác đ nh trách nhi m b i thư ng thi t h i thì ph i xác đ nh ngu n gây ra thi t h i có ph i là ngu n nguy hi m cao đ hay không. b) Đ xác đ nh ngu n nguy hi m cao đ c n ph i căn c vào kho n 1 Đi u 623 BLDS và văn b n quy ph m pháp lu t khác có liên quan ho c quy đ nh c a cơ quan nhà nư c có th m quy n v lĩnh v c c th đó. Ví d : Đ xác đ nh phương ti n giao thông cơ gi i đư ng b thì ph i căn c vào Lu t Giao thông đư ng b . Theo quy đ nh t i đi m 13 Đi u 13 Lu t giao thông đư ng b thì phương ti n giao thông cơ gi i đư ng b g m xe ô tô, máy kéo, xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe g n máy và các lo i xe tương t , k c xe cơ gi i dùng cho ngư i tàn t t. 2. Xác đ nh trách nhi m b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao đ gây ra Page 7 of 9
Ph n m m Th vi n Pháp lu t www.thuvienphapluat.com a) Ch s h u ngu n nguy hi m cao đ đang chi m h u, s d ng ngu n nguy hi m cao đ ph i b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao đ gây ra. Ch s h u đang chi m h u, s d ng ngu n nguy hi m là đang th c hi n m i hành vi theo ý chí c a mình đ n m gi , qu n lý ngu n nguy hi m cao đ nhưng không đư c trái pháp lu t, đ o đ c xã h i; khai thác công d ng, hư ng hoa l i, l i t c t ngu n nguy hi m cao đ . b) Ngư i đư c ch s h u ngu n nguy hi m cao đ giao chi m h u, s d ng ngu n nguy hi m cao đ theo đúng quy đ nh c a pháp lu t ph i b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao đ gây ra, tr trư ng h p gi a ch s h u và ngư i đư c giao chi m h u, s d ng có th a thu n khác không trái pháp lu t, đ o đ c xã h i ho c không nh m tr n tránh vi c b i thư ng. Ví d : Các th a thu n sau đây là không trái pháp lu t, đ o đ c xã h i ho c không nh m tr n tránh vi c b i thư ng: - Th a thu n cùng nhau liên đ i ch u trách nhi m b i thư ng thi t h i; - Th a thu n ch s h u b i thư ng thi t h i trư c, sau đó ngư i đư c giao chi m h u, s d ng s hoàn tr cho ch s h u kho n ti n đã b i thư ng; - Ai có đi u ki n v kinh t hơn thì ngư i đó th c hi n vi c b i thư ng thi t h i trư c. Trong trư ng h p ch s h u ngu n nguy hi m cao đ giao cho ngư i khác chi m h u, s d ng ngu n nguy hi m cao đ không theo đúng quy đ nh c a pháp lu t mà gây thi t h i, thì ch s h u ph i b i thư ng thi t h i. Ví d : Ch s h u bi t ngư i đó không có b ng lái xe ô tô, nhưng v n giao quy n chi m h u, s d ng cho h mà gây thi t h i thì ch s h u ph i b i thư ng thi t h i. c) V nguyên t c chung ch s h u, ngư i đư c ch s h u giao chi m h u, s d ng h p pháp ngu n nguy hi m cao đ ph i b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao đ gây ra c khi không có l i, tr các trư ng h p sau đây: - Thi t h i x y ra là hoàn toàn do l i c ý c a ngư i b thi t h i. Ví d : Xe ô tô đang tham gia giao thông theo đúng quy đ nh c a pháp lu t, thì b t ng có ngư i lao vào xe đ t t và h u qu là ngư i này b thương n ng ho c b ch t. Trong trư ng h p này ch s h u, ngư i đư c ch s h u giao chi m h u, s d ng h p pháp xe ô tô đó không ph i b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao đ (xe ô tô) gây ra. - Thi t h i x y ra trong trư ng h p b t kh kháng ho c tình th c p thi t, tr trư ng h p pháp lu t có quy đ nh khác. C n chú ý là trong trư ng h p pháp lu t có quy đ nh khác v trách nhi m b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao đ gây ra trong trư ng h p b t kh kháng ho c tình th c p thi t thì trách nhi m b i thư ng thi t h i đư c th c hi n theo quy đ nh c a văn b n quy ph m pháp lu t đó. d) Ngư i chi m h u, s d ng trái pháp lu t ngu n nguy hi m cao đ ph i b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao đ gây ra, n u ch s h u, ngư i đư c ch s h u giao chi m h u, s d ng h p pháp không có l i trong vi c đ ngu n nguy hi m cao đ b chi m h u, s d ng trái pháp lu t (đã tuân th các quy đ nh v b o qu n, trông gi , v n chuy n, s d ng ngu n nguy hi m cao đ theo đúng các quy đ nh c a pháp lu t). N u ch s h u, ngư i đư c ch s h u giao chi m h u, s d ng h p pháp có l i trong vi c đ ngu n nguy hi m cao đ b chi m h u, s d ng trái pháp lu t (không tuân th ho c tuân th không đ y đ các quy đ nh v b o qu n, trông gi , v n chuy n, s d ng ngu n nguy hi m cao đ theo quy đ nh c a pháp lu t) thì ph i liên đ i cùng v i ngư i chi m h u, s d ng trái pháp lu t b i thư ng thi t h i do ngu n nguy hi m cao đ gây ra. đ) N u ch s h u ngu n nguy hi m cao đ đã giao ngu n nguy hi m cao đ cho ngư i khác mà gây thi t h i thì ph i xác đ nh trong trư ng h p c th đó ngư i đư c giao ngu n nguy hi m cao đ có ph i là ngư i chi m h u, s d ng ngu n nguy hi m cao đ hay không đ xác đ nh ai có trách nhi m b i thư ng thi t h i. Page 8 of 9
Ph n m m Th vi n Pháp lu t www.thuvienphapluat.com Ví d : A là ch s h u xe ô tô đã giao xe ô tô đó cho B. B lái xe ô tô tham gia giao thông đã gây tai n n và gây thi t h i thì c n ph i phân bi t: - N u B ch đư c A thuê lái xe ô tô và đư c tr ti n công, có nghĩa B không ph i là ngư i chi m h u, s d ng xe ô tô đó mà A v n chi m h u, s d ng; do đó, A ph i b i thư ng thi t h i. - N u B đư c A giao xe ô tô thông qua h p đ ng thuê tài s n, có nghĩa A không còn chi m h u, s d ng xe ô tô đó mà B là ngư i chi m h u, s d ng h p pháp; do đó, B ph i b i thư ng thi t h i. N u trong trư ng h p này đư c s đ ng ý c a A, B giao xe ô tô cho C thông qua h p đ ng cho thuê l i tài s n, thì C là ngư i chi m h u, s d ng h p pháp xe ô tô đó; do đó, C ph i b i thư ng thi t h i. IV. Hi u l c thi hành c a Ngh quy t 1. Ngh quy t này đã đư c H i đ ng Th m phán Tòa án nhân dân t i cao thông qua ngày 08 tháng 7 năm 2006 và có hi u l c thi hành sau mư i lăm ngày, k t ngày đăng Công báo. Ngh quy t này thay th Ngh quy t s 01/2004/NQ-HĐTP ngày 28-4-2004 c a H i đ ng Th m phán Tòa án nhân dân t i cao. 2. Đ i v i nh ng trư ng h p b i thư ng thi t h i ngoài h p đ ng mà có văn b n quy ph m pháp lu t quy đ nh c th v b i thư ng, thì vi c gi i quy t đư c th c hi n theo quy đ nh c a văn b n quy ph m pháp lu t đó. 3. Đ i v i nh ng trư ng h p b i thư ng thi t h i ngoài h p đ ng phát sinh trư c ngày 01-01- 2006 (ngày B lu t dân s năm 2005 có hi u l c), thì áp d ng quy đ nh c a B lu t dân s năm 1995, các văn b n pháp lu t hư ng d n áp d ng B lu t dân s năm 1995 và hư ng d n c a Ngh quy t s 01/2004/NQ-HĐTP ngày 28-4-2004 c a H i đ ng Th m phán Tòa án nhân dân t i cao gi i quy t. 4. Đ i v i các b n án, quy t đ nh c a Tòa án đã có hi u l c pháp lu t trư c ngày Ngh quy t này có hi u l c thi hành mà trong đó có quy t đ nh v b i thư ng thi t h i ngoài h p đ ng đư c hư ng d n trong Ngh quy t này, thì không áp d ng Ngh quy t này đ kháng ngh theo th t c giám đ c th m ho c tái th m, tr trư ng h p vi c kháng ngh b n án, quy t đ nh có căn c khác. TM. H I Đ NG TH M PHÁN CHÁNH ÁN Nơi nh n: - y ban thư ng v Qu c h i - y ban pháp lu t c a Qu c h i; giám sát báo cáo tc - Ban N i chính TW; ph i hi n - Văn phòng Ch t ch nư c; - Văn phòng Chính ph 2 b n (đ đăng Công báo); - Vi n ki m sát nhân dân t i cao; Nguy n Văn Hi n - B Tư pháp; - Các TAND t nh, thành ph tr c thu c TW; - Các TAND huy n, qu n, th xã, thành ph thu c t nh; - Các th m phán và các đơn v TANDTC; - Lưu VP, Vi n KHXX (TANDTC). Page 9 of 9