Nghiên cứu ảnh hưởng của mật độ trồng đến sinh trưởng, phát triển và năng suất của giống khoai lang KL20-209 tại Việt Trì, Phú Thọ

KHOA HỌC CÔNG NGHỆ - ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG<br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA MẬT ĐỘ TRỒNG<br /> ĐẾN SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN VÀ NĂNG SUẤT<br /> CỦA GIỐNG KHOAI LANG KL20-209 TẠI VIỆT TRÌ, PHÚ THỌ<br /> Trần Thành Vinh, Phan Chí Nghĩa<br /> Trường Đại học Hùng Vương<br /> <br /> <br /> <br /> Tóm tắt<br /> Mật độ dây hợp lý không những điều hòa mâu thuẫn giữa ba yếu tố cấu thành năng suất khoai lang,<br /> mà còn điều hòa một cách hợp lý sự sinh trưởng, phát triển của bộ phận thân lá khoai lang, tạo điều<br /> kiện cho ruộng khoai lang có khả năng quang hợp tốt nhất. Trồng khoai lang KL20-209 với mật độ 5<br /> dây/m cây sinh trưởng tốt, chiều dài thân chính đạt 184,33cm. Số cành cấp 1 là 14,00 cành, số lá đạt<br /> 35,00 lá. Khoai có khả năng chống chịu tốt. Chất lượng khoai được đánh giá tốt hơn, khoai bở, ít xơ. Tỷ<br /> lệ củ to cao 7,60%. Năng suất khá đạt 14,54 tấn/ha.<br /> Từ khóa: Khoai lang, mật độ, KL20-209, Việt Trì<br /> <br /> <br /> 1. MỞ ĐẦU<br /> Ở các nước nhiệt đới, các loại cây có củ (Sắn, khoai lang, khoai sọ...) là nhóm cây trồng quan<br /> trọng thứ hai sau cây ngũ cốc. Chúng góp phần vào việc ổn định an ninh lương thực thế giới, đặc<br /> biệt có ý nghĩa ở các nước đang phát triển. Trong tương lai, tiềm năng của nhóm cây có củ có thể<br /> thay thế một phần nhóm cây ngũ cốc, đó là việc sử dụng cây có củ như một nguồn tinh bột mới<br /> hoặc ở dạng nguyên liệu thô đã qua sơ chế.<br /> Hiện nay, cây khoai lang đang trở thành loài cây làm giàu của người dân các tỉnh Hà Tĩnh,<br /> Quảng Nam. Tại Phú Thọ, cây khoai lang được trồng chủ yếu là nhỏ lẻ và tự phát theo kinh nghiệm<br /> của người dân. Giống khoai lang KL20-209 được Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Cây có củ<br /> Việt Nam sản xuất; với chất lượng củ thơm ngon hơn hẳn các giống khoai lang tại địa phương, khả<br /> năng sinh trưởng phát triển mạnh, năng suất đạt 19-20 tấn/ha.<br /> Với giá bán hiện nay khoảng 10.000đ/kg, khoai lang KL20-209 cho hiệu quả kinh tế cao gấp<br /> rưỡi so với các giống khoai lang địa phương. Nhằm hoàn thiện quy trình kỹ thuật thâm canh<br /> loại cây tiềm năng này, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Nghiên cứu ảnh hưởng của mật<br /> độ trồng đến sinh trưởng, phát triển và năng suất của giống khoai lang KL20-209 tại Việt Trì,<br /> Phú Thọ”.<br /> 2. VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 2.1. Vật liệu<br /> - Giống khoai lang KL20-209 do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Cây có củ phối hợp với<br /> một số đơn vị chọn tạo và được công nhận sản xuất thử năm 2011.<br /> 2.2. Nội dung nghiên cứu<br /> - Đánh giá ảnh hưởng của mật độ trồng đến khả năng sinh trưởng và phát triển của giống khoai<br /> lang thí nghiệm.<br /> <br /> 8 KHCN 1 (30) - 2014<br />  KHOA HỌC CÔNG NGHỆ - ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG<br /> <br /> - Đánh giá ảnh hưởng của mật độ trồng đến khả năng chống chịu sâu bệnh của giống khoai lang<br /> thí nghiệm.<br /> - Đánh giá ảnh hưởng của mật độ trồng đến năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất của<br /> giống khoai lang thí nghiệm.<br /> - Đánh giá ảnh hưởng của mật độ trồng đến chất lượng củ của giống khoai lang thí nghiệm.<br /> 2.3. Phương pháp nghiên cứu<br /> 2.3.1. Phương pháp bố trí thí nghiệm<br /> Thí nghiệm được bố trí theo khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh (RCB) với 3 công thức và 3 lần nhắc lại.<br /> 2.3.2. Công thức thí nghiệm<br /> CT1: Trồng 4 dây/m chiều dài luống.<br /> CT2: Trồng 5 dây/m chiều dài luống.<br /> CT3: Trồng 6 dây/m chiều dài luống (Đ/c).<br /> 2.3.4. Các chỉ tiêu theo dõi<br /> Các chỉ tiêu nghiên cứu được theo dõi theo tiêu chuẩn ngành 10 TCN 223-95: Quy phạm khảo<br /> nghiệm giống khoai lang.<br /> - Động thái tăng trưởng chiều dài thân chính, số cành cấp 1, số lá trên thân chính.<br /> - Theo dõi tình hình sâu bệnh hại trên khoai lang: Bọ hà, sâu ăn lá.<br /> - Xác định số củ/cây; khối lượng trung bình củ (KLTB); năng suất lý thuyết (NSLT), năng suất<br /> thực thu (NSTT).<br /> - Xác định chất lượng cảm quan bằng cách luộc và thử nếm.<br /> 2.3.5. Phương pháp xử lý thống kê kết quả nghiên cứu<br /> Số liệu thí nghiệm được xử lý thống kê bằng Excel và phần mềm IRRISTAT<br /> 2.3.6. Thời gian và địa điểm<br /> - Thời gian: Vụ Đông Xuân 2012 - 2013<br /> - Địa điểm: Phường Minh Phương, TP. Việt Trì, Phú Thọ<br /> 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> 3.1. Ảnh hưởng của mật độ đến động thái tăng trưởng chiều dài thân chính của giống khoai<br /> lang KL20-209<br /> Bảng 1. Ảnh hưởng của các mật độ trồng đến động thái tăng trưởng chiều dài<br /> thân chính của giống khoai lang KL20-209<br /> Đơn vị:cm<br /> Chiều dài thân chính tại thời điểm... ngày sau trồng<br /> Công thức<br /> 45 60 75 90 105 120<br /> CT1 37,67 86,67 153,33 172,00 183,33 187,33<br /> CT2 37,33 85,67 149,33 170,00 180,67 184,33<br /> CT3 (Đ/c) 35,00 83,33 145,33 167,00 177,67 183,00<br /> <br /> KHCN 1 (30) - 2014 9<br /> KHOA HỌC CÔNG NGHỆ - ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG<br /> <br /> Kết quả ở bảng 1 cho thấy:<br /> - Sau trồng 45 ngày, chiều dài thân chính của CT1 và CT2 đã có sự sai khác so với công<br /> thức đối chứng. CT1 có chiều dài thân chính lớn nhất (37,67cm), thấp nhất là CT3 (35,00cm).<br /> - Tốc độ tăng trưởng chiều dài thân chính của các công thức tăng mạnh vào giai đoạn 45 - 75<br /> ngày sau trồng (NST), nhất là giai đoạn 45 - 60 ngày sau trồng. Ở giai đoạn này, khoai lang bước<br /> vào giai đoạn phát triển thân lá, cùng với thời tiết ấm áp, mưa nhiều là điều kiện thuận lợi cho<br /> sự sinh trưởng của cây khoai lang. CT1 tăng mạnh nhất (tăng 66,66cm), tiếp theo là CT2 (tăng<br /> 63,66cm), cuối cùng là CT3 (tăng 62,00cm). <br /> - Giai đoạn từ 75 đến 90 NST, lúc này ruộng khoai bước vào thời kỳ phát triển củ. Chiều dài<br /> thân chính vẫn tiếp tục tăng tuy nhiên dần đi vào ổn định. Giai đoạn 105 - 120 ngày sau trồng.<br /> Lúc này dinh dưỡng tập trung để phình to củ nên thân chính khoai lang phát triển rất ít. Ở thời<br /> điểm 120 NST, chiều dài thân chính của khoai lang dao động trong khoảng 183,00cm (CT3) đến<br /> 187,33cm (CT1).<br /> Như vậy, mật độ trồng khác nhau ảnh hưởng tới tốc độ tăng trưởng chiều dài thân chính của<br /> khoai lang. Với mật độ trồng 4 dây/m chiều dài luống, giống khoai lang KL20-209 có chiều dài<br /> thân chính lớn nhất đạt 187,33cm.<br /> 3.2. Ảnh hưởng của mật độ đến động thái ra cành cấp 1 của giống khoai lang KL20-209<br /> - Ở thời điểm 45 NST, tiến hành bấm ngọn để kích thích sự phân cành cấp 1 của khoai lang,<br /> sau khi bấm ngọn 2 - 4 ngày, các mầm nhánh xuất hiện và nhanh chóng phát triển thành cành<br /> cấp 1. Giai đoạn 45- 60 NST là giai đoạn số cành cấp 1 ra tập trung nhất. Giai đoạn này thấy rõ<br /> được sự tăng trưởng số cành cấp 1 ở các công thức, CT1 tăng 4,7 cành; CT2 tăng 3,7 cành; CT1<br /> tăng 4,6 cành. Hơn nữa, trong giai đoạn này, lượng mưa lớn, kết hợp với bón thúc đầy đủ nên<br /> ruộng khoai sinh trưởng tốt và tăng trưởng cành cấp 1 mạnh. Vào giai đoạn 75 NST, số cành<br /> cấp 1 của CT1 là lớn nhất (12,0 cành), thấp nhất là CT3 (10,0 cành).<br /> Giai đoạn 90 NST đến 120 NST là giai đoạn phình to của củ. Lúc này lượng vật chất sẽ tập trung<br /> tích lũy vào củ. Trong giai đoạn này, áp dụng biện pháp nhấc dây để hạn chế sự phát triển của cành<br /> cấp 1, do đó số cành cấp 1 tăng chậm lại.<br /> Giai đoạn 120 NST, CT1 có số cành cấp 1 lớn nhất (14,7 cành), sau đó là CT2 (14,0 cành), thấp<br /> nhất là CT3 (12,3 cành). Điều đó chứng tỏ mật độ trồng có ảnh hưởng tới sự phát triển của cành<br /> cấp 1 của giống khoai lang KL 20-209 (bảng 2).<br /> Bảng 2. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến số cành cấp 1 của giống khoai lang KL20-209<br /> <br /> Đơn vị: Cành<br /> Số cành cấp 1 tại thời điểm... ngày sau trồng<br /> Công thức<br /> 45 60 75 90 105 120<br /> CT1 3,3 8,0 12,0 13, 0 13,7 14,7<br /> CT2 3,0 6,7 11,0 11,7 13,3 14,0<br /> CT3 (Đ/c) 2,7 7,3 10,0 11,0 12,0 12,3<br /> <br /> 10 KHCN 1 (30) - 2014<br />  KHOA HỌC CÔNG NGHỆ - ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG<br /> <br /> 3.3. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến tốc độ ra lá trên thân chính của giống khoai lang<br /> KL 20-209<br /> Bảng 3. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến số lá trên thân chính của<br /> giống khoai lang KL20-209<br /> Đơn vị: Lá<br /> <br /> Số lá trên thân chính tại thời điểm... ngày sau trồng<br /> Công thức<br /> 45 60 75 90 105 120<br /> CT1 13,3 26,7 34,3 38,3 37,7 36,3<br /> CT2 12,3 25,3 33,3 35,7 36,3 35,0<br /> CT3 (Đ/c) 11,0 23,7 31,7 35,3 33,7 33,0<br /> <br /> Kết quả bảng 3 cho thấy: Giai đoạn 45 - 60 NST là thời kỳ phát triển thân lá của khoai lang.<br /> Trong thời kỳ này, số lá trên thân chính cũng tăng mạnh cùng với sự phát triển của chiều dài thân<br /> chính và số cành cấp 1. Ở giai đoạn này, CT1 tăng 13,4 lá, CT2 tăng 13 lá; CT3 tăng 12,7 lá.<br /> Ở giai đoạn 75 NST, cây bước vào giai đoạn sinh trưởng số lá cực đại để tăng cường khả năng<br /> quang hợp tích lũy vật chất khô để bước sang giai đoạn phát triển củ, số lá ở CT1 đạt 34,33 lá, CT2<br /> 33,33 lá và thấp nhất ở CT3 31,67 lá.<br /> Từ 90 đến 120 NST, số lá trên thân chính giảm dần, điều này rất thuận lợi cho việc phát triển<br /> của củ khoai lang do dinh dưỡng lúc này cần tập trung để phình to củ. Nếu số lá tiếp tục tăng sẽ ảnh<br /> hưởng tới năng suất khoai lang sau này. Vào 120 ngày sau trồng, số lá khoai lang ở CT1 là 36,33<br /> lá, CT2 là 35,00 lá, CT3 là 33,00 lá.<br /> Cũng giống như chiều dài thân chính và số cành cấp 1, số lá của CT1 cao hơn so với CT2 và<br /> CT3. Điều này chứng tỏ, mật độ trồng khác nhau có ảnh hưởng khác nhau tới số lá của khoai lang.<br /> 3.4. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến tình hình sâu hại của giống khoai lang KL20-209<br /> <br /> Bảng 4 cho thấy, CT1 bị bọ hà phá hại nhiều nhất. Do với mật độ trồng thưa, trong thời tiết<br /> khô nóng vào giai đoạn phình to củ tạo điều kiện cho bọ hà phát triển. CT2 và CT3 cũng bị bọ<br /> hà tấn công tuy nhiên mức gây hại là không đáng kể.<br /> Bảng 4. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến tình hình sâu bệnh hại của giống<br /> khoai lang KL20-209<br /> <br /> Công thức Bọ hà Sâu ăn lá<br /> CT1 ** +<br /> CT2 * -<br /> CT3 (Đ/c) * +<br /> <br /> Ghi chú: * Không phổ biến; ** Ít phổ biến <br /> + Hại nhẹ (tỷ lệ bệnh