Nghiên cứu ảnh hưởng của sự ứng ngập nhiều lần đến năng suất lúa - TS. Dương Thanh Lượng

Nghiªn cøu ¶nh h­ëng cña sù óng ngËp nhiÒu lÇn ®Õn n¨ng suÊt lóa<br /> <br /> TS. D­¬ng Thanh L­îng<br /> Tr­êng §¹i häc Thñy lîi<br /> <br /> Tãm t¾t<br /> Trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c sè liÖu thùc nghiÖm cho ®Õn nay vÒ ®é gi¶m n¨ng sÊt lóa khi bÞ<br /> ngËp mét lÇn duy nhÊt trong suèt thêi gian sinh tr­ëng, t¸c gi¶ cña bµi b¸o ®Ò xuÊt c¸ch x¸c<br /> ®Þnh n¨ng suÊt lóa khi bÞ ngËp nhiÒu lÇn trong mét vô víi c¸c ®é ngËp vµ thêi gian ngËp kh¸c<br /> nhau. §· t×m ®­îc quan hÖ gi÷a n¨ng suÊt lóa khi ngËp nhiÒu lÇn víi sè lÇn ngËp vµ ®é lín cña<br /> n¨ng suÊt trong c¸c lÇn ngËp ®¬n. KÕt qu¶ nghiªn cøu nµy cã thÓ ®­îc ¸p dông cho c¸c bµi<br /> to¸n kinh tÕ-kü thuËt khi cÇn x¸c ®Þnh quy m« tiªu n­íc hîp lý cho c¸c hÖ thèng thuû n«ng.<br /> <br /> 1. Sù cÇn thiÕt cÇn x¸c ®Þnh n¨ng suÊt lóa khi bÞ ngËp nhiÒu lÇn<br /> Cho ®Õn nay cã kh¸ nhiÒu c¸c nghiªn cøu vÒ ¶nh h­ëng cña ngËp ®èi víi n¨ng suÊt<br /> lóa, trong ®ã cã c¸c nghiªn cøu cña ViÖt Nam, NhËt, Trung Quèc, Th¸i Lan... ë tÊt c¶<br /> c¸c thÝ nghiÖm, ng­êi ta cho lóa ngËp víi mét ®é s©u nhÊt ®Þnh trong mét kho¶ng thêi<br /> gian nhÊt ®Þnh. N¨ng suÊt khi bÞ ngËp ®­îc tÝnh b»ng % cña ®èi chøng trong cïng mét<br /> ®iÒu kiÖn canh t¸c nh­ng kh«ng bÞ ngËp. §¸ng chó ý lµ c¸c nghiªn cøu cña NhËt v×<br /> chóng cã thÓ cho kh¶ n¨ng ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ n¨ng suÊt víi nhiÒu ®é s©u vµ thêi<br /> gian ngËp kh¸c nhau. H¬n n÷a, c¸c thÝ nghiÖm nµy cßn tiÕn hµnh cho c¸c thêi kú sinh<br /> tr­ëng: 0-40 ngµy, 41-65 ngµy vµ 66-95 ngµy sau khi cÊy (b¶ng 1a, b, c).<br /> Trong thùc tÕ, lóa th­êng bÞ ngËp nhiÒu lÇn trong vô; mÆt kh¸c, nÕu quan niÖm<br /> r»ng mét lÇn ngËp cã mét ®é nhÊt ®Þnh vµ kÐo dµi trong mét sè ngµy nhÊt ®Þnh th× mét<br /> ®ît ngËp còng cã thÓ coi lµ tËp hîp cña nhiÒu lÇn ngËp kh¸c nhau.<br /> <br /> B¶ng 1a. N¨ng suÊt lóa (%) theo ®é ngËp vµ thêi gian ngËp (giai ®o¹n 0-40 ngµy sau khi cÊy)<br /> <br /> §é s©u ngËp Thêi gian ngËp (ngµy)<br /> (mm) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10<br /> 100 100,0 99,9 99,9 99,8 99,8 99,7 99,7 99,6 99,6 99,5<br /> 125 99,8 99,6 99,4 99,2 99,0 98,8 98,6 98,3 98,0 99,7<br /> 150 99,2 98,2 96,7 95,6 94,4 94,2 94,0 93,9 93,9 93,8<br /> 175 98,3 96,0 93,5 91,8 90,0 89,4 88,7 88,0 87,9 87,5<br /> 200 97,5 94,8 91,7 89,6 87,4 86,5 85,5 84,9 84,2 83,5<br /> 225 97,0 94,4 90,5 88,0 85,5 84,3 83,0 81,8 80,7 79,5<br /> 250 96,5 93,5 88,5 86,1 83,6 81,8 80,1 79,3 78,6 77,8<br /> 275 96,0 91,5 85,7 82,7 79,7 77,0 75,7 74,5 73,4 72,2<br /> 300 95,5 88,4 81,5 77,5 74,3 71,0 68,0 66,9 65,1 63,4<br /> 325 95,0 86,0 78,0 72,8 67,5 65,0 62,5 60,9 59,3 57,7<br /> 350 94,5 84,3 75,0 69,5 62,9 60,5 58,1 56,6 55,1 53,6<br /> 375 94,0 82,6 72,5 65,9 59,2 56,9 54,5 53,0 51,5 50,0<br /> 400 93,6 81,3 70,8 63,4 56,8 53,6 51,0 49,4 47,8 46,2<br /> 425 93,3 80,0 68,6 61,1 53,5 50,8 48,0 46,3 44,5 42,8<br /> 450 92,9 79,0 67,0 59,0 51,0 48,0 45,0 43,2 41,3 39,5<br /> 475 92,5 78,0 65,5 57,3 49,0 45,7 42,3 40,3 38,3 36,3<br /> 500 92,1 77,0 64,3 55,7 47,0 43,5 39,7 37,6 35,4 33,3<br /> 525 91,8 76,3 63,0 54,0 45,0 41,3 37,5 35,1 32,7 30,3<br /> 550 91,5 75,5 62,1 52,8 43,5 39,4 35,3 32,7 30,0 27,4<br /> 575 91,2 75,0 61,2 51,6 42,0 37,5 33,0 30,2 27,3 24,5<br /> 600 91,0 74,5 60,3 50,0 40,5 35,8 31,1 27,9 24,7 21,5<br />  B¶ng 1b. N¨ng suÊt lóa (%) theo ®é ngËp vµ thêi gian ngËp (giai ®o¹n 41-65 ngµy sau khi cÊy)<br /> §é s©u ngËp Thêi gian ngËp (ngµy)<br /> (mm) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10<br /> 100 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0<br /> 125 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0<br /> 150 99,8 99,5 99,1 98,8 98,5 98,4 98,3 98,2 98,1 98,0<br /> 175 99,2 98,5 98,0 97,3 96,5 96,1 95,5 95,3 95,2 95,0<br /> 200 98,7 97,8 96,8 95,7 94,7 94,2 93,6 93,1 92,5 92,0<br /> 225 98,3 97,0 95,7 94,3 92,9 91,8 90,6 90,0 89,4 88,8<br /> 250 97,7 96,0 94,5 92,8 91,0 89,5 88,0 87,1 86,3 85,5<br /> 275 97,0 95,5 93,3 91,1 88,9 87,2 85,5 84,5 83,3 82,5<br /> 300 96,2 94,3 91,9 89,4 86,8 84,8 82,7 81,6 80,6 79,5<br /> 325 95,8 93,2 90,4 87,5 84,5 82,3 80,0 78,7 77,3 76,0<br /> 350 95,2 92,0 88,8 85,5 82,2 79,6 77,0 75,5 74,1 72,6<br /> 375 94,5 90,7 87,1 83,4 79,6 76,8 73,9 72,3 70,6 69,0<br /> 400 93,8 89,5 85,3 81,2 77,9 73,9 70,7 68,9 67,0 65,2<br /> 425 93,1 88,1 83,3 78,8 74,2 70,7 67,2 65,2 63,3 61,3<br /> 450 92,3 86,5 81,0 76,0 71,0 67,3 63,5 61,4 59,2 57,0<br /> 475 91,4 84,9 78,7 73,3 67,8 63,3 59,7 57,3 54,9 52,5<br /> 500 90,4 83,0 76,1 70,3 64,4 59,4 55,3 52,7 50,1 47,5<br /> 525 89,4 81,1 73,3 66,9 60,5 55,6 50,6 47,8 45,0 42,2<br /> 550 88,3 78,7 70,2 63,1 56,0 50,7 45,3 42,2 39,1 36,0<br /> 575 87,0 76,2 66,5 58,7 50,9 45,0 39,0 35,5 32,1 28,6<br /> 600 85,5 73,5 62,0 53,3 44,6 37,7 30,7 26,6 22,6 18,5<br /> <br /> B¶ng 1c. N¨ng suÊt lóa (%) theo ®é ngËp vµ thêi gian ngËp (giai ®o¹n 65-95 ngµy sau khi cÊy)<br /> §é s©u ngËp Thêi gian ngËp (ngµy)<br /> (mm) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10<br /> 100 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0<br /> 125 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0<br /> 150 99,8 99,5 99,1 98,8 98,5 98,4 98,3 98,2 98,1 98,0<br /> 175 99,2 98,5 98,0 97,3 96,6 96,1 95,5 95,3 95,2 95,0<br /> 200 98,7 97,8 96,8 95,7 94,7 94,2 93,6 93,2 92,5 92,0<br /> 225 98,3 97,0 95,7 94,3 92,9 91,8 90,6 90,0 89,4 88,8<br /> 250 97,7 96,0 94,5 92,8 91,0 89,5 88,0 87,1 86,3 85,5<br /> 275 97,0 95,3 93,3 91,1 88,9 87,2 85,5 84,5 83,5 82,5<br /> 300 96,2 94,3 91,9 89,4 86,8 84,8 82,7 81,6 80,6 79,5<br /> 325 95,8 93,2 90,4 87,5 84,5 83,2 80,0 78,7 77,3 76,0<br /> 350 95,2 92,0 88,8 85,5 82,2 79,6 77,0 75,5 74,1 72,6<br /> 375 94,5 90,7 87,1 83,4 79,6 76,8 73,9 72,3 70,6 69,0<br /> 400 93,8 89,5 85,3 81,2 77,0 73,9 70,7 68,9 67,0 65,2<br /> 425 93,3 88,1 83,3 78,8 74,2 70,7 67,2 65,2 63,3 61,3<br /> 450 92,9 86,5 81,0 76,0 71,0 67,3 63,5 61,4 59,2 57,0<br /> 475 92,5 84,9 78,7 73,3 67,8 63,3 59,7 57,3 54,9 52,3<br /> 500 92,1 83,0 76,1 70,3 64,4 59,9 55,3 52,7 50,1 47,5<br /> 525 91,8 81,0 73,3 66,9 60,5 55,6 50,6 47,8 45,0 42,2<br /> 550 91,5 78,7 70,2 63,1 56,0 50,7 45,3 42,2 39,1 36,0<br /> 575 91,2 76,2 66,5 58,7 50,9 45,0 39,0 35,5 32,1 28,6<br /> 600 91,0 74,5 62,0 53,3 44,6 37,7 31,1 27,9 24,7 21,5<br /> Yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc n¨ng suÊt thùc tÕ cña lóa khi bÞ ngËp nhiÒu<br /> lÇn. §iÒu ®ã rÊt cÇn thiÕt trong viÖc gi¶i nhiÒu bµi to¸n kinh tÕ-kü thuËt, ch¼ng h¹n khi<br /> x¸c ®Þnh møc ®Çu t­ hîp lý cho hÖ thèng tiªu, nhÊt lµ tiªu b»ng ®éng lùc, v× víi c¸c quy<br /> m« (hÖ sè tiªu) cña hÖ thèng kh¸c nhau th× lóa bÞ ngËp kh¸c nhau vµ n¨ng suÊt còng<br /> kh¸c nhau.<br /> 2. X¸c ®Þnh møc n¨ng suÊt lóa khi bÞ ngËp nhiÒu lÇn<br /> Qua viÖc ph©n tÝch c¸c sè liÖu thÝ nghiÖm vÒ n¨ng suÊt t­¬ng ®èi cña lóa thu ®­îc<br /> khi kh«ng bÞ ngËp, ngËp 1 lÇn vµ ngËp 2 lÇn, thÊy r»ng n¨ng suÊt chung cña lóa tû lÖ<br /> víi tÝch sè cña c¸c n¨ng suÊt ®¬n, mµ mçi trong chóng øng víi mét lÇn ngËp ®¬n duy<br /> nhÊt trong vô. §iÒu ®ã cho phÐp cã thÓ gi¶ thiÕt r»ng quan hÖ nµy ®óng víi c¶ tr­êng<br /> hîp khi sè lÇn ngËp cña lóa lín h¬n 2. §Ó cho quan hÖ nµy cã thÓ viÕt ®­îc d­íi d¹ng<br /> ®¼ng thøc, cÇn ph¶i hiÖu chØnh b»ng hÖ sè tû lÖ C:<br /> 0<br /> Khi kh«ng bÞ ngËp: Y0=C0..y0=C0.  yi (C0=1)<br /> i 0<br /> <br /> 1<br /> Khi bÞ ngËp 1 lÇn: Y1= C1.y0.y1=C1.  y i (C1=1)<br /> i 0<br /> <br /> 2<br /> Khi bÞ ngËp 2 lÇn: Y2=C2.y0.y1.y2=C2.  yi (C21)<br /> i 0<br /> <br /> 3<br /> Khi bÞ ngËp 3 lÇn: Y3=C3.y0.y1.y2.y3=C3.  yi (C31)<br /> i 0<br /> <br /> ....<br /> Tæng qu¸t, khi bÞ ngËp n lÇn:<br /> n<br /> Yn=y(n–1).yn=Cn.y0.y1.y2...yi...yn=Cn.  yi (1)<br /> i 0<br /> <br /> Trong ®ã:<br /> Yn lµ n¨ng suÊt t­¬ng ®èi (%) khi lóa bÞ ngËp n lÇn trong vô (ngËp tæ hîp n lÇn);<br /> yi (i:=1..n) - n¨ng suÊt t­¬ng ®èi (%), nÕu trong c¶ vô lóa chØ bÞ ngËp mét lÇn<br /> (ngËp ®¬n) víi ®é s©u vµ thêi gian ngËp gièng nh­ cña lÇn ngËp thø i trong vô;<br /> Cn - hÖ sè hiÖu chØnh khi lóa bÞ ngËp n lÇn.<br /> Do ®Æc ®iÓm sinh häc cña c©y lóa nªn nªn hÖ sè Cn sÏ kh¸c víi 1. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ<br /> ph¶i x¸c ®Þnh hÖ sè Cn.<br /> Trong thùc tÕ chØ cã mét sè thÝ nghiÖm cho lóa ngËp ®Õn 2 lÇn cña t¸c gi¶ Hµ Häc<br /> Ng« (§HNN1) mµ ch­a cã thÝ nghiÖm víi sè lÇn ngËp n>2 nªn ch­a thÓ x¸c ®Þnh ®­îc<br /> Cn b»ng thÝ nghiÖm. Mét gi¶i ph¸p trong ®iÒu kiÖn kh«ng cã thÝ nghiÖm vÒ n¨ng suÊt<br /> lóa khi bÞ ngËp nhiÒu lÇn cã thÓ chÊp nhËn ®­îc lµ coi mçi mét tæ hîp ngËp n lÇn tuÇn<br /> tù còng nh­ lµ tæ hîp n lÇn liªn tôc (kh«ng cã thêi gian gi¸n ®o¹n gi÷a c¸c lÇn). §iÒu<br /> ®ã cho phÐp sè liÖu vÒ c¸c n¨ng suÊt khi ngËp ®¬n (ë b¶ng 1) l¹i cã thÓ coi nh­ lµ n¨ng<br /> suÊt khi ngËp tæ hîp Yn khi lóa bÞ ngËp n tuÇn tù, sao cho thêi gian ngËp b»ng tæng thêi<br /> gian cña c¸c lÇn ngËp liªn tôc. NÕu coi nh­ vËy, cã thÓ x¸c ®Þnh hÖ sè Cn nh­ sau:<br />  Yn  n <br /> Cn   F  n , yi   F n , y *  (2)<br /> n  <br />  i 0 <br />  i<br /> y<br /> i 0<br /> <br /> Trong c«ng thøc (2), hÖ sè Cn lµ hµm sè cña sè lÇn ngËp n vµ tÝch sè y* cña c¸c<br /> n¨ng suÊt yi khi ngËp ®¬n, tra ®­îc tõ b¶ng 1 cho tõng lÇn ngËp ®¬n duy nhÊt trong vô.<br /> Tr×nh tù tÝnh to¸n ®Ó x¸c ®Þnh hÖ sè Cn ®­îc m« t¶ nh­ d­íi ®©y:<br /> - Coi tæng thêi gian cña c¸c lÇn ngËp lµ: ti=t1+t2+...+tn= 10 (ngµy). Thêi gian<br /> nhá nhÊt cña mét lÇn ngËp lµ t=1 ngµy; lín nhÊt lµ t=10 ngµy. Nh­ vËy sè lÇn ngËp<br /> nhiÒu nhÊt lµ n=10, Ýt nhÊt lµ n=1.<br /> - Trong giíi h¹n ®ã, cã thÓ thay ®æi c¸c tæ hîp ngËp theo c¸c ®é dµi cña ti cña c¸c<br /> lÇn ngËp. ë b¶ng 2, cét 1 lµ sè lÇn ngËp cã thÓ x¶y ra tõ n=1 tíi n=10; cét 2 lµ sù tæ<br /> hîp cã thÓ cña c¸c thêi gian ti cña c¸c lÇn ngËp; cét 3 lµ sè tæ hîp cho tõng sè lÇn ngËp<br /> n cho tr­íc.<br /> - C¸c lÇn ngËp tuÇn tù cã tæng thêi gian ti= 10 ngµy, víi n=2 vµ cã thÓ cã 5 tæ<br /> hîp sau: ti=9+1, ti=8+2, ti=7+3, ti=6+4; ti=5+5 (ngµy).<br /> §èi víi tõng tæ hîp nµy, x¸c ®Þnh y1, y2, ..., yn tõ b¶ng 1. Ch¼ng h¹n, víi tæ hîp<br /> ti=9+1 (ngµy) khi ®é s©u ngËp a=200 mm, tõ b¶ng 1a tra ®­îc y1=84,2% (víi 9 ngµy)<br /> vµ y2=97,5%% (víi 1 ngµy); ®ång thêi còng tra ®­îc Y2=83,5% khi ®· coi gi÷a 2 lÇn<br /> ngËp ®ã kh«ng cã thêi gian gi¸n ®o¹n víi thêi gian tæng lµ ti=10 ngµy.<br /> TÝch sè y* cña y1 vµ y2 lµ: y*=y1 y2=84,2%97,5%=82,1%. Gi¸ trÞ cña hÖ sè Cn<br /> theo c«ng thøc (2) trong tr­êng hîp nµy sÏ lµ:<br /> <br /> 83,5%<br /> C( 2; 82 ,1%)   1,017<br /> 82 ,1%<br /> <br /> - B»ng c¸ch t­¬ng tù, víi sè lÇn ngËp b»ng n=2, tÝnh nèt hÖ sè C2 cho c¸c tæ hîp<br /> ngËp kh¸c: 8+2, 7+3, 6+4, 5+5 sao tæng thêi gian ngËp lµ 10 ngµy vµ tÝnh ®­îc trÞ sè<br /> trung b×nh C 2' cho 5 tæ hîp nµy trong lµ thêi ®o¹n sinh tr­ëng 0-40 ngµy sau khi cÊy.<br /> B¶ng 2. Tæ hîp sè lÇn ngËp vµ thêi gian mçi lÇn ngËp khi tæng så ngµy ngËp lµ 10 ngµy<br /> Sè lÇn ngËp n C¸c tæ hîp thêi gian ti cña c¸c lÇn ngËp Sè tæ hîp ngËp K<br /> 9- 1<br /> 8- 2<br /> 2 7- 3 5<br /> 6- 4<br /> 5- 5<br /> 8- 1- 1<br /> 7- 2- 1<br /> 6- 3- 1<br /> 3 6- 2- 2 8<br /> 5- 4- 1<br /> 5- 3- 2<br /> 4- 4- 2<br /> 4- 3- 3<br />  7- 1- 1- 1<br /> 6- 2- 1- 1<br /> 5- 3- 1- 1<br /> 5- 2- 2- 1<br /> 4 4- 4- 1- 1 9<br /> 4- 3- 2- 1<br /> 4- 2- 2- 2<br /> 3- 3- 3- 1<br /> 3- 3- 2- 2<br /> 6- 1- 1- 1- 1<br /> 5- 2- 1- 1- 1<br /> 4- 3- 1- 1- 1<br /> 5 4- 2- 2- 1- 1 7<br /> 3- 3- 2- 1- 1<br /> 3- 2- 2- 2- 1<br /> 2- 2- 2- 2- 2<br /> 5- 1- 1- 1- 1- 1<br /> 4- 2- 1- 1- 1- 1<br /> 6 3- 3- 1- 1- 1- 1 5<br /> 3- 2- 2- 1- 1- 1<br /> 2- 2- 2- 2- 1- 1<br /> 4- 1- 1- 1- 1- 1- 1<br /> 7 3- 2- 1- 1- 1- 1- 1 3<br /> 2- 2- 2- 1- 1- 1- 1<br /> 8 3- 1- 1- 1- 1- 1- 1- 1 2<br /> 2- 2- 1- 1- 1- 1- 1- 1<br /> 9 2- 1- 1- 1- 1- 1- 1- 1- 1 1<br /> 10 1- 1- 1- 1- 1- 1- 1- 1- 1- 1 1<br /> - Còng b»ng sù ph©n tÝch vµ c¸ch tÝnh t­¬ng tù cho c¸c tæ hîp vÒ sè lÇn ngËp kh¸c,<br /> x¸c ®Þnh ®­îc hÖ sè C 3' , C 4' , ..., C10<br /> '<br /> cho c¸c tæ hîp ngËp cã sè lÇn ngËp t­¬ng øng lµ<br /> n=3, n=4, ..., n=10 cho thêi ®o¹n sinh tr­ëng nµy.<br /> <br /> - T­¬ng tù, tÝnh C 2'' , C 3'' , C 4'' , ..., C10<br /> ''<br /> cho thêi ®o¹n sinh tr­ëng 41-65 ngµy vµ<br /> <br /> C 2''' , C 3''' , C 4''' , ..., C10<br /> '''<br /> cho thêi ®o¹n sinh tr­ëng 66-95 ngµy.<br /> <br /> - HÖ sè Cn ®­îc lÊy b×nh qu©n cho c¶ 3 giai ®o¹n sinh tr­ëng víi tÊt c¶ c¸c ®é ngËp<br /> kh¸c nhau. Cuèi cïng néi suy vµ x¾p xÕp c¸c trÞ sè b×nh qu©n cña Cn theo sè lÇn ngËp<br /> vµ theo tÝch sè y* nh­ trong b¶ng 3.<br /> B¶ng 3. HÖ sè Cn ®Ó hiÖu chØnh ®é gi¶m n¨ng suÊt lóa khi ngËp nhiÒu lÇn<br /> *<br /> y,% n=1 n=2 n=3 n=4 n=5 n=6 n=7 n=8 n=9 n=10<br /> 30,0 1,000 1,137 1,170 1,163 1,128 1,070 0,984 0,879 0,706 0,693<br /> 32,0 1,000 1,144 1,183 1,182 1,151 1,105 1,043 0,963 0,834 0,673<br /> 34,0 1,000 1,150 1,189 1,192 1,167 1,132 1,078 1,022 0,931 0,757<br /> 36,0 1,000 1,151 1,194 1,200 1,180 1,149 1,106 1,064 0,995 0,883<br /> 38,0 1,000 1,152 1,195 1,201 1,184 1,160 1,126 1,092 1,041 0,961<br /> 40,0 1,000 1,151 1,195 1,203 1,188 1,166 1,135 1,109 1,075 1,017<br /> 42,0 1,000 1,150 1,194 1,204 1,190 1,171 1,143 1,120 1,089 1,053<br /> 44,0 1,000 1,148 1,192 1,202 1,190 1,174 1,150 1,129 1,103 1,073<br /> 46,0 1,000 1,146 1,187 1,197 1,187 1,174 1,153 1,136 1,114 1,088<br /> 48,0 1,000 1,141 1,181 1,191 1,182 1,171 1,155 1,141 1,122 1,102<br /> 50,0 1,000 1,135 1,172 1,182 1,176 1,167 1,154 1,142 1,128 1,113<br /> 52,0 1,000 1,128 1,165 1,177 1,172 1,164 1,152 1,142 1,132 1,121<br /> 54,0 1,000 1,123 1,160 1,173 1,168 1,161 1,149 1,140 1,130 1,121<br />  56,0 1,000 1,119 1,153 1,162 1,157 1,151 1,141 1,134 1,126 1,119<br /> 58,0 1,000 1,113 1,141 1,149 1,146 1,140 1,131 1,126 1,118 1,112<br /> 60,0 1,000 1,104 1,130 1,138 1,135 1,131 1,123 1,118 1,111 1,106<br /> 62,0 1,000 1,095 1,119 1,126 1,124 1,122 1,116 1,112 1,106 1,102<br /> 64,0 1,000 1,086 1,108 1,116 1,116 1,115 1,111 1,110 1,106 1,103<br /> 66,0 1,000 1,078 1,099 1,107 1,108 1,109 1,109 1,111 1,111 1,114<br /> 68,0 1,000 1,070 1,090 1,099 1,101 1,103 1,105 1,108 1,109 1,113<br /> 70,0 1,000 1,063 1,083 1,092 1,094 1,097 1,099 1,103 1,104 1,110<br /> 72,0 1,000 1,059 1,077 1,086 1,087 1,091 1,094 1,098 1,100 1,105<br /> 74,0 1,000 1,055 1,071 1,079 1,081 1,085 1,088 1,091 1,093 1,098<br /> 76,0 1,000 1,050 1,065 1,073 1,075 1,079 1,081 1,085 1,086 1,090<br /> 78,0 1,000 1,046 1,060 1,066 1,068 1,071 1,073 1,075 1,076 1,079<br /> 80,0 1,000 1,041 1,052 1,057 1,058 1,061 1,062 1,064 1,064 1,067<br /> 82,0 1,000 1,035 1,044 1,048 1,050 1,053 1,055 1,057 1,058 1,061<br /> 84,0 1,000 1,031 1,042 1,048 1,050 1,053 1,054 1,056 1,056 1,058<br /> 86,0 1,000 1,030 1,041 1,046 1,048 1,049 1,049 1,050 1,049 1,050<br /> 88,0 1,000 1,028 1,037 1,041 1,042 1,042 1,042 1,041 1,041 1,040<br /> 90,0 1,000 1,026 1,033 1,035 1,035 1,035 1,034 1,033 1,032 1,031<br /> 92,0 1,000 1,021 1,026 1,028 1,027 1,027 1,026 1,025 1,024 1,023<br /> 94,0 1,000 1,017 1,020 1,021 1,020 1,019 1,018 1,017 1,015 1,014<br /> 96,0 1,000 1,012 1,015 1,015 1,013 1,012 1,011 1,009 1,007 1,006<br /> 98,0 1,000 1,009 1,009 1,009 1,009 1,008 1,008 1,007 1,006 1,006<br /> 100,0 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000<br /> C¸c c«ng viÖc ph©n tÝch sè liÖu tÝnh to¸n x¸c ®Þnh hÖ sè Cn ®­îc thùc hiÖn nhê<br /> ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh do t¸c gi¶ lËp ra vµ ®Æt tªn lµ ch­¬ng tr×nh "COEF".<br /> Nh­ vËy, cã thÓ tãm t¾t nh­ sau: Khi biÕt lóa bÞ ngËp n lÇn trong vô, mçi lÇn cã<br /> thêi gian ngËp vµ ®é s©u ngËp nµo ®ã sÏ x¸c ®Þnh ®­îc c¸c trÞ sè y1, y2, ..., yn theo c¸c<br /> nghiªn cøu vÒ ngËp ®¬n hiÖn nay. Nh©n tÊt c¶ c¸c n¨ng suÊt nµy víi nhau ®­îc tÝch sè<br /> y*. Cã n vµ y* tra b¶ng 3 ë trªn ®­îc hÖ sè hiÖu chØnh Cn, vµ tÝnh ®­îc n¨ng suÊt lóa Yn<br /> khi ngËp n lÇn b»ng c¸ch nh©n y* víi Cn. Cuèi cïng nh©n Yn víi n¨ng suÊt tuyÖt ®èi cña<br /> ®èi chøng sÏ ®­îc n¨ng suÊt tuyÖt ®èi cña lóa trong vô nµy.<br /> <br /> 3. KiÓm nghiÖm ph­¬ng ph¸p<br /> <br /> ë b¶ng 4, theo [1] cét 1 lµ n¨ng suÊt lóa ngËp 1 lÇn vµo thßi kú ®Î nh¸nh; cét 2 lµ<br /> n¨ng suÊt lóa ngËp 1 lÇn vµo thêi kú ®øng c¸i lµm ®ßng; cét 3 lµ n¨ng suÊt lóa ngËp 2<br /> lÇn (1 vµo thêi kú ®Î nh¸nh vµ 1 vµo thêi kú ®øng c¸i lµm ®ßng). Cét 5, 6, 7 thÓ hiÖn<br /> c¸ch tÝnh theo ph­¬ng ph¸p ®Ò xuÊt, trong ®ã hÖ sè C2 ë cét 8 ®­îc tra ë b¶ng 3.<br /> Sai sè tÝnh theo ph­¬ng ph¸p ®Ò xuÊt vµ sè liÖu ®o thùc tÕ ë (cét 8) lµ rÊt nhá vµ<br /> cßn nhá h¬n c¶ sai sè cña b¶n th©n thÝ nghiÖm. VËy cã thÓ dïng ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó<br /> x¸ ®Þnh n¨ng suÊt lóa khi ngËp nhiÒu lÇn.<br /> B¶ng 4. KiÓm nghiÖm ph­¬ng ph¸p tÝnh ®é gi¶m n¨ng suÊt lóa khi ngËp nhiÒu lÇn<br /> Theo thùc tÕ Theo c¸ch tÝnh ®Ò xuÊt<br /> Sai kh¸c<br /> Gièng lóa y1 y2 Y2 Y*=y1.y2 Y2<br /> C2 (%)<br /> (%) (%) (%) (%) (%)<br /> (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)<br /> NgËp 30cm, t=3ngµy<br /> U14 90,36 93,93 86,70 84,88 1,0306 87,47 0,89<br /> U9 93,36 97,37 89,76 90,90 1,0237 93,06 3,68<br /> U17 91,56 96,13 89,13 88,02 1,0280 90,48 1,52<br />  C10 91,62 95,60 88,17 87,59 1,0284 90,08 2,16<br /> Méc tuyÒn 85,13 87,07 79,20 74,12 1,0547 78,18 -1,29<br /> NgËp 30cm, t=5ngµy<br /> U14 88,81 91,67 82,51 81,41 1,0388 84,57 2,50<br /> U9 90,39 95,80 89,00 86,59 1,0294 89,14 0,16<br /> U17 91,23 96,13 89,53 87,70 1,0283 90,18 0,73<br /> C10 89,47 93,73 85,83 83,86 1,0313 86,49 0,76<br /> Méc tuyÒn 81,87 84,47 73,27 69,16 1,0660 73,72 0,61<br /> <br /> <br /> <br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> 1. Hµ Häc Ng« vµ ntg. B¸o c¸o tæng kÕt NCKH ®Ò tµi "Th©m canh hai vô lóa trªn ®Êt tròng<br /> Hµ Néi. Hµ Néi, Tr­êng §H N«ng nghiÖp I, 1990.<br /> 2. Tiªu chuÈn thiÕt kÕ hÖ sè tiªu cho ruéng lóa 14TCN.60-88. Hµ Néi, Bé Thuû lîi, 1990.<br /> 3. Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ Thuû n«ng (tËp hîp c¸c b¸o c¸o). ViÖn Khoa häc Thuû lîi<br /> Hµ Néi, NXB N«ng nghiÖp, 1985.<br /> <br /> Summary<br /> DETERMINATION OF RICE'S YIELD IN MULTI-INUNDATION<br /> In this paper a method for valuating rice's yield in combination of inundations with<br /> different durations and depths, happen more one time during vegetation period. The method is<br /> based on up to now experiment data, which have been obtained from singular inundations. The<br /> relation between the rice's yield in multi-inundation and the times of inundation and the size of<br /> rice's yield in singular inundations is determined too.<br />