T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè 1-2011<br />
<br />
Nghiªn cøu bµo chÕ gel chøa tiÓu ph©n nano vitamin A<br />
Ng« ThÞ Thu Trang*; Lª ThÞ Th¾m*; NguyÔn TrÇn Linh*<br />
Tãm t¾t<br />
Môc tiªu cña ®Ò tµi lµ nghiªn cøu bµo chÕ d¹ng thuèc dïng ngoµi chøa hÖ tiÓu ph©n nano lipid<br />
r¾n cña vitamin A palmitat. Nghiªn cøu quy tr×nh bµo chÕ gel chøa hÖ tiÓu ph©n nano lipid r¾n cña<br />
vitamin A vµ kh¶o s¸t ¶nh h-ëng cña c¸c t¸ d-îc alcol cetylic, acid stearic, s¸p carnauba, suppocire,<br />
span 80, labrafac PG, tween 80, natri lauryl sulfat ®Õn gi¶i phãng in vitro cña vitamin A palmitat tõ<br />
gel. KÕt qu¶ cho thÊy hçn hîp 0,5% alcol cetylic; 0,5% Span 80; 2,5% natri lauryl sulfat cho tû lÖ gi¶i<br />
phãng d-îc chÊt cao nhÊt.<br />
* Tõ khãa: HÖ tiÓu ph©n nano lipid r¾n; Gel; Vitamin A.<br />
<br />
Study on formulation of gel containing<br />
nanoparticles of vitamin A<br />
Summary<br />
The purpose of this research was to investigate novel particulate carrier system such as solid<br />
lipid nanoparticles for topical application of vitamin A palmitate. Topical gels enriched with solid lipid<br />
nanoparticles of vitamin A were prepared. Influences of the excipients cetyl alcohol, stearic acid,<br />
carnauba wax, Suppocire, Span 80, Labrafac PG, Tween 80, sodium lauryl sulfate on in vitro drug<br />
release were studied. The excipient mixture of 0.5% cetyl alcohol, 0.5% Span 80, 2.5% sodium lauryl<br />
sulfate showed maximum drug release.<br />
* Key words: Solid lipid nanoparticles; Gel; Vitamin A.<br />
<br />
§Æt vÊn ®Ò<br />
Vitamin A lµ vitamin tan trong dÇu, rÊt<br />
cÇn cho thÞ gi¸c, cho sù t¨ng tr-ëng vµ duy<br />
tr× biÓu m«. C¸c chÕ phÈm dïng ngoµi chøa<br />
vitamin, trong ®ã cã vitamin A ®ang rÊt ®-îc<br />
quan t©m. C«ng nghÖ nano ra ®êi t¹o ra<br />
nhiÒu s¶n phÈm míi víi nh÷ng -u ®iÓm<br />
v-ît tréi trong mäi lÜnh vùc. Trong lÜnh vùc<br />
d-îc phÈm, c«ng nghÖ nano nh- mét cuéc<br />
c¸ch m¹ng t¹o ra d¹ng bµo chÕ mang tÝnh<br />
®ét ph¸. §Æc biÖt, hÖ tiÓu ph©n nano lipid<br />
r¾n lµ thÕ hÖ chÊt mang míi cho thuèc<br />
ngoµi da, høa hÑn nhiÒu -u ®iÓm vÒ kh¶<br />
n¨ng thÊm vµ vËn chuyÓn vµo c¸c líp kh¸c<br />
nhau ®Ó lµm t¨ng hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ, ®Æc biÖt<br />
<br />
víi nh÷ng d-îc chÊt kþ n-íc. Trªn thÕ giíi,<br />
®· cã mét sè nghiªn cøu vÒ gel vµ chÕ<br />
phÈm dïng ngoµi chøa hÖ tiÓu ph©n nano<br />
lipid r¾n cña vitamin A. Nh-ng ë ViÖt Nam,<br />
vÉn ch-a cã nghiªn cøu nµo vÒ d¹ng bµo<br />
chÕ nµy [3, 5]. Do vËy, viÖc nghiªn cøu bµo<br />
chÕ gel chøa tiÓu ph©n nano vitamin A hÕt<br />
søc cÇn thiÕt.<br />
Bµi b¸o nµy, tr×nh bµy kÕt qu¶ nghiªn<br />
cøu b-íc ®Çu vÒ bµo chÕ hÖ tiÓu ph©n nano<br />
lipid r¾n chøa vitamin A palmitat vµ gel chøa<br />
tiÓu ph©n nano, còng nh- kÕt qu¶ ®¸nh gi¸<br />
¶nh h-ëng cña c¸c thµnh phÇn trong hÖ tiÓu<br />
ph©n nano ®Õn kh¶ n¨ng gi¶i phãng in vitro<br />
cña vitamin A palmiat tõ hÖ gel.<br />
<br />
* Tr-êng §¹i häc D-îc Hµ Néi<br />
* Ph¶n biÖn khoa häc: PGS. TS. NguyÔn V¨n Minh<br />
<br />
7<br />
<br />
T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè 1-2011<br />
<br />
VËt liÖu vµ ph-¬ng ph¸p<br />
<br />
nghiªn cøu<br />
<br />
1. Nguyªn liÖu vµ thiÕt bÞ.<br />
* Nguyªn liÖu:<br />
Vitamin A palmitat, alcol cetylic, s¸p carnauba, acid stearic, natri lauryl sulfat, glycerin,<br />
Span 80, Tween 80, Labrafac PG, Carbopol 940, triethanolamin, ethanol tuyÖt ®èi, natri<br />
clorid, natri dihydrophosphat, dinatrihydrophosphat, Suppocire theo tiªu chuÈn USP hoÆc<br />
tiªu chuÈn nhµ s¶n xuÊt. Amoni acetat, acetonitril dïng cho HPLC.<br />
* ThiÕt bÞ:<br />
M¸y khuÊy tõ KIKA LABORTECHNIK, m¸y siªu ©m Labsonic, m¸y quang phæ UV-VIS<br />
U1800 HITACHI (NhËt), m¸y quang phæ UV-VIS Cary 50 (óc), hÖ thèng HPLC Thermo<br />
Finnigan (Mü), m¸y ®o pH Inolab (§øc), m¸y thö gi¶i phãng thuèc qua mµng Hanson<br />
Research, kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö truyÒn qua JEM 1010.<br />
2. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu.<br />
* Ph-¬ng ph¸p bµo chÕ:<br />
- Bµo chÕ hÖ tiÓu ph©n nano vitamin A palmitat: b»ng ph-¬ng ph¸p ®«ng tô tõ nhò t-¬ng,<br />
1g hÖ tiÓu ph©n nano chøa 0,0065g vitamin A palmitat víi 4 lo¹i chÊt mang (alcol cetylic, acid<br />
stearic, s¸p carnauba, Suppocire), 2 chÊt diÖn ho¹t th©n dÇu (Span 80, Labrafac PG) vµ 2 chÊt<br />
diÖn ho¹t th©n n-íc (Tween 80, natri lauryl sulfat) víi c¸c tû lÖ kh¸c nhau.<br />
- Bµo chÕ gel tõ hÖ tiÓu ph©n nano vitamin A palmitat: bµo chÕ 100g gel víi c«ng thøc: hÖ<br />
nano vitamin A palmitat 50g; carbopol 940: 0,6g; triethanolamin: 0,6g; glycerinl 10g; n-íc cÊt<br />
võa ®ñ: 100g.<br />
* Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸:<br />
- §¸nh gi¸ h×nh d¹ng vµ kÝch th-íc hÖ nano b»ng kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö truyÒn qua.<br />
- §¸nh gi¸ h×nh thøc gel t¹o thµnh b»ng c¶m quan.<br />
- §Þnh l-îng nång ®é vitamin A palmitat: sö dông hÖ thèng s¾c ký láng hiÖu n¨ng cao<br />
Thermo Finnigan víi c¸c th«ng sè: cét Lichrospher C18 (250 mm x 4 mm, 5 μm); tèc ®é<br />
dßng 2,0 ml/phót; detector UV t¹i b-íc sãng 325 nm; thÓ tÝch mÉu tiªm: 20 μl; pha ®éng: hçn<br />
hîp acetonitril: dung dÞch amoni acetat (75:25). MÉu thö lµ 1 ml gel pha trong 100 ml hçn<br />
hîp PG: n-íc (20:80).<br />
- §¸nh gi¸ gi¶i phãng vitamin A tõ gel: b»ng hÖ thèng gi¶i phãng qua mµng Hanson<br />
Research. Mµng cellulose acetat cã kÝch th-íc lç xèp 0,45 μm. M«i tr-êng gi¶i phãng 7 ml<br />
dung dÞch ®Öm phosphat pH 7,4 ë 32,50C. Tèc ®é khuÊy 400 vßng/phót. Khèi l-îng mÉu thö<br />
tõ 0,25 - 0,35g. Cø sau 30 phót lÊy mÉu mét lÇn trong 3 giê; x¸c ®Þnh l-îng vitamin A<br />
palmitat gi¶i phãng b»ng ph-¬ng ph¸p ®o quang phæ UV - VIS ë b-íc sãng 325 nm.<br />
- §¸nh gi¸ ¶nh h-ëng cña mét sè thµnh phÇn trong c«ng thøc tíi kh¶ n¨ng gi¶i phãng<br />
vitamin A palmitat tõ gel b»ng c¸ch so s¸nh gi¶i phãng in vitro bao gåm: lo¹i chÊt mang<br />
(alcol cetylic, acid stearic, s¸p carnauba, suppocire); chÊt diÖn ho¹t th©n dÇu (span 80,<br />
labrafac PG); chÊt diÖn ho¹t th©n n-íc (tween 80, natri laurylsulfat); tû lÖ alcol cetylic, span<br />
vµ natri laurylsulfat.<br />
KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ<br />
<br />
8<br />
<br />
bµn luËn<br />
<br />
T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè 1-2011<br />
<br />
Chóng t«i ®· bµo chÕ ®-îc mét sè hÖ nano vitamin A palmitat víi thµnh phÇn t¸ d-îc<br />
thay ®æi vµ bµo chÕ ®-îc chÕ phÈm gel tõ c¸c hÖ tiÓu ph©n nano ®ã.<br />
B¶ng 1: C«ng thøc hÖ tiÓu ph©n nano vitamin A palmitat bµo chÕ tõ 4 chÊt mang kh¸c<br />
nhau.<br />
Khèi l-îng (gam)<br />
Thµnh phÇn<br />
<br />
C«ng<br />
thøc<br />
1.1<br />
<br />
C«ng<br />
thøc<br />
1.2<br />
<br />
C«ng<br />
thøc<br />
1.3<br />
<br />
C«ng<br />
thøc<br />
1.4<br />
<br />
Vitamin A palmitat<br />
<br />
0,65<br />
<br />
0,65<br />
<br />
0,65<br />
<br />
0,65<br />
<br />
Alcol cetylic<br />
<br />
2,5<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
Suppocire<br />
<br />
0<br />
<br />
2,5<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
S¸p Carnauba<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
2,5<br />
<br />
0<br />
<br />
AxÝt.stearic<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
2,5<br />
<br />
0,125<br />
<br />
0,125<br />
<br />
0,125<br />
<br />
0,125<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
100<br />
<br />
100<br />
<br />
100<br />
<br />
100<br />
<br />
Span 80<br />
Natri laurylsulfat<br />
N-íc cÊt võa ®ñ<br />
<br />
B¶ng 2: C«ng thøc hÖ tiÓu ph©n nano vitamin A palmitat sö dông c¸c chÊt diÖn ho¹t th©n<br />
dÇu vµ th©n n-íc kh¸c nhau.<br />
Khèi l-îng (gam)<br />
Thµnh phÇn<br />
<br />
C«ng thøc 2.1<br />
<br />
C«ng thøc 2.2<br />
<br />
Vitamin A pamitat<br />
<br />
0,65<br />
<br />
0,65<br />
<br />
Alcol cetylic<br />
<br />
2,5<br />
<br />
2,5<br />
<br />
Span 80<br />
<br />
0,125<br />
<br />
0<br />
<br />
Labrafac<br />
<br />
0<br />
<br />
0,125<br />
<br />
Natri laurylsulfat<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
N-íc cÊt võa ®ñ<br />
<br />
100<br />
<br />
100<br />
<br />
B¶ng 3: C«ng thøc hÖ tiÓu ph©n nano vitamin A palmitat sö dông c¸c chÊt diÖn ho¹t th©n<br />
dÇu vµ th©n n-íc kh¸c nhau.<br />
Khèi l-îng (gam)<br />
Thµnh phÇn<br />
<br />
C«ng thøc 3.1<br />
<br />
C«ng thøc 3.2<br />
<br />
Vitamin A pamitat<br />
<br />
0,65<br />
<br />
0,65<br />
<br />
Alcol cetylic<br />
<br />
2,5<br />
<br />
2,5<br />
<br />
0,125<br />
<br />
0,125<br />
<br />
Natri laurylsulfat<br />
<br />
2<br />
<br />
0<br />
<br />
Tween 80<br />
<br />
0<br />
<br />
2<br />
<br />
100<br />
<br />
100<br />
<br />
Span 80<br />
<br />
N-íc cÊt võa ®ñ<br />
<br />
B¶ng 4: C«ng thøc hÖ nano vitamin A palmitat bµo chÕ tõ c¸c tû lÖ alcol cetylic, Span 80<br />
vµ natri laurylsulfat kh¸c nhau.<br />
Khèi l-îng (gam)<br />
Thµnh phÇn<br />
C«ng<br />
<br />
C«ng<br />
<br />
C«ng C«ng<br />
<br />
C«ng<br />
<br />
9<br />
<br />
T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè 1-2011<br />
<br />
thøc<br />
4.1<br />
<br />
thøc<br />
4.2<br />
<br />
thøc<br />
4.3<br />
<br />
thøc<br />
4.4<br />
<br />
thøc<br />
4.5<br />
<br />
Vitamin A palmitat<br />
<br />
0,65<br />
<br />
0,65<br />
<br />
0,65<br />
<br />
0,65<br />
<br />
0,65<br />
<br />
Alcol cetylic<br />
<br />
2,5<br />
<br />
5<br />
<br />
3<br />
<br />
0,5<br />
<br />
0,25<br />
<br />
0,125<br />
<br />
0,125<br />
<br />
0,5<br />
<br />
0,5<br />
<br />
0,5<br />
<br />
Natri laurylsulfat<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2,5<br />
<br />
2,5<br />
<br />
2,5<br />
<br />
N-íc cÊt võa ®ñ<br />
<br />
100<br />
<br />
100<br />
<br />
100<br />
<br />
100<br />
<br />
100<br />
<br />
Span 80<br />
<br />
Hµm l-îng vitamin A palmitat trong c¸c hÖ tiÓu ph©n nano ®¹t 95,1% so víi hµm l-îng lý<br />
thuyÕt.<br />
- Quan s¸t h×nh d¹ng vµ kÝch th-íc hÖ tiÓu ph©n nano vitamin A palmitat.<br />
H×nh ¶nh chôp ®-îc cho thÊy hÖ tiÓu ph©n nano lipid r¾n vitamin A palmitat cã d¹ng h×nh<br />
cÇu hoÆc gÇn gièng h×nh cÇu, bao quanh bªn ngoµi lµ líp chÊt diÖn ho¹t vµ ë gi÷a lµ lâi lipid,<br />
kÝch th-íc trung b×nh cña hÖ tiÓu ph©n nano nhá h¬n 100 nm (h×nh 1).<br />
<br />
H×nh 1: H×nh ¶nh (chôp b»ng kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö truyÒn qua (TEM)) cña hÖ tiÓu ph©n nano<br />
mÉu c«ng thøc 4.1.<br />
- KÕt qu¶ bµo chÕ gel th-êng viatmin A palmitat, gel chøa tiÓu ph©n nano viatmin A<br />
palmitat.<br />
TÊt c¶ c¸c mÉu gel thu ®-îc cã thÓ chÊt ®ång nhÊt vµ t-¬ng ®èi mÞn, gel mµu gièng mµu<br />
cña hÖ nano vitamin A palmitat (h¬i vµng t-¬i), kh«ng mïi. C¸c gel tõ hÖ nano cã mµu s¾c<br />
t-¬i h¬n vµ thÓ chÊt mÞn h¬n so víi gel th-êng.<br />
- ¶nh h-ëng cña lo¹i chÊt mang tíi kh¶ n¨ng gi¶i phãng vitamin A palmitat tõ gel nano.<br />
<br />
10<br />
<br />
Tỉ lệ vitamin A giải phóng theo thời gian (%)<br />
<br />
T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè 1-2011<br />
<br />
45<br />
<br />
CT 1.1<br />
<br />
40<br />
<br />
CT 1.2<br />
CT 1.3<br />
<br />
35<br />
<br />
CT 1.4<br />
<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
0<br />
<br />
0.5<br />
<br />
1<br />
<br />
1.5<br />
<br />
2<br />
<br />
2.5<br />
<br />
3<br />
<br />
Thời gian giải phóng (giờ)<br />
<br />
H×nh 2: §å thÞ biÓu diÔn tû lÖ vitamin A palmitat gi¶i phãng khái gel chøa hÖ nano t¹o thµnh tõ<br />
c¸c chÊt mang kh¸c nhau.<br />
KÕt qu¶ thu ®-îc cho thÊy: lo¹i chÊt mang cã ¶nh h-ëng kh¸ lín ®Õn kh¶ n¨ng gi¶i phãng<br />
vitamin A palmitat. Sö dông chÊt mang lµ alcol cetylic cho tû lÖ gi¶i phãng vitamin A palmitat<br />
sau mçi thêi gian lÊy mÉu cao nhÊt, tû lÖ gi¶i phãng sau 3 giê lªn tíi 42,76%. Tû lÖ gi¶i<br />
phãng sau 3 giê khi sö dông chÊt mang acid stearic ®øng thø 2 víi gi¸ trÞ 34,01%. Khi sö<br />
dông chÊt mang lµ s¸p carnauba vµ suppocire, tû lÖ gi¶i phãng t-¬ng ®-¬ng nhau sau 3 giê,<br />
nh-ng nhá h¬n h¼n so víi alcol cetylic, chØ ®¹t 17,71% vµ 17,01%.<br />
- ¶nh h-ëng cña chÊt diÖn ho¹t th©n dÇu ®Õn kh¶ n¨ng gi¶i phãng vitamin A palmitat tõ<br />
gel.<br />
Tỉ lệ vitamin A giải phóng theo thời gian (%)<br />
<br />
45<br />
<br />
CT 2.1<br />
CT 2.2<br />
<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
0<br />
<br />
0.5<br />
<br />
1<br />
<br />
1.5<br />
<br />
2<br />
<br />
2.5<br />
<br />
3<br />
<br />
Thời gian giải phóng (giờ)<br />
<br />
H×nh 3: §å thÞ biÓu diÔn tû lÖ vitamin A palmitat gi¶i phãng khái gel chøa hÖ nano t¹o thµnh<br />
tõ c¸c chÊt diÖn ho¹t th©n dÇu kh¸c nhau.<br />
KÕt qu¶ thu ®-îc cho thÊy: tû lÖ gi¶i phãng vitamin A palmitat khi sö dông Span 80 lªn tíi<br />
42,76% ë thêi ®iÓm 3 giê, nh-ng khi sö dông Labrafac, tû lÖ gi¶i phãng chØ ®¹t 30,46%. ChØ<br />
sè HBL cña Span 80 lµ 4,3 vµ cña Labrafac lµ 2. Nh- vËy, sö dông chÊt diÖn ho¹t th©n dÇu<br />
cã chØ sè HLB cµng cao, phÇn tr¨m vitamin A palmitat gi¶i phãng sÏ cµng lín.<br />
- ¶nh h-ëng cña chÊt diÖn ho¹t th©n n-íc ®Õn kh¶ n¨ng gi¶i phãng vitamin A palmitat tõ<br />
gel.<br />
<br />
11<br />
<br />