i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các kết quả, số
liệu, thông tin nêu trong Luận văn là trung thực, khách quan, phản ánh đúng
tình hình thực tiễn về loài Voi tại tỉnh Nghệ An bao gồm: VQG Pù Mát, Khu
BTTN Pù Huống, Khu BTTN Pù Hoạt và chƣa từng đƣợc công bố trong bất
kỳ công trình nào khác./.
Hà Nội, ngày 02 tháng 11 năm 2017
Ngƣời thực hiện
Hồ Sỹ Bảo
ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận
đƣợc rất nhiều sự hƣớng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình của các thầy giáo, cô giáo,
các tổ chức, cá nhân. Nhân dịp này cho tôi xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu
sắc tới các cơ quan, tổ chức và cá nhân:
Khoa Đào tạo sau đại học, Ban giám hiệu và toàn thể các thầy cô giáo
Trƣờng Đại học Lâm nghiệp đã giúp đỡ tôi hoàn thành khoá đào tạo.
Thầy giáo PGS. TS. Vũ Tiến Thịnh, ngƣời thầy đã hƣớng dẫn và truyền
đạt những kiến thức và kinh nghiệm quý báu cho tác giả trong suốt thời gian
học tập, nghiên cứu cũng nhƣ thực hiện luận văn.
Chi cục Kiểm lâm Nghệ An, BQL khu dữ trữ sinh quyển tây Nghệ An và
VQG Pù Mát, Khu BTTN Pù Huống, Khu BTTN Hoạt, Hạt kiểm lâm huyện
Tƣơng Dƣơng, Con Cuông, Anh Sơn, Quỳ Hợp, Quế Phong, Thanh Chƣơng và
các trạm Kiểm lâm địa bàn Cao Vều, Khe Kèm, Làng Yên, Khe Thơi, Trung
Tâm, Bắc Sơn... đã tạo điều kiện cho tôi tham gia học tập và nghiên cứu.
Các cá nhân: Võ Công Anh Tuấn, Nguyễn Văn Sỹ, Nguyễn Hồng
Quân, Nguyễn Khánh Toàn và các cá nhân khác đã hỗ trợ cá nhân trong việc
điều tra, thu thập số liệu thực tiễn.
Mặc dù bản thân đã rất nỗ lực nghiên cứu, nhƣng do kinh nghiệm của
bản còn hạn chế nên luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính
mong nhận đƣợc ý kiến tham gia góp ý của các nhà khoa học, các bạn đồng
nghiệp, các cơ quan, đơn vị liên quan để bản luận văn đƣợc hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 02 tháng 11 năm 2017
Ngƣời thực hiện
Hồ Sỹ Bảo
iii
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. vi
DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii
DANH MỤC CÁC HÌNH .............................................................................. viii
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................... 1
Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU ...................................... 4
1.1. Một số nghiên cứu về loài Voi (Elephas maximus Linnaeus, 1758) ......... 4
1.1.1. Nghiên cứu trên thế giới .......................................................................... 4
1.1.2. Nghiên cứu ở Việt Nam .......................................................................... 5
1.2. Đặc điểm nhận biết, sinh thái và tập tính của loài Voi châu Á .................. 5
1.2.1. Đặc điểm nhận biết: ................................................................................ 5
1.2.2. Tìm hiểu sinh thái, tập tính và phân bố của Voi châu Á: ....................... 7
1.3. Tình trạng của loài Voi ở một số quốc gia trên thế giới ............................ 8
1.4. Tìm hiểu tình trạng và phân bố của loài Voi châu Á tại Việt Nam ......... 12
1.5. Tìm hiểu một số nghiên cứu về xung đột giữa loài Voi và con ngƣời
(HEC): ............................................................................................................. 16
Chƣơng 2 MỤC TIÊU, ĐỐI TƢỢNG, PHẠM VI NỘI DUNG .................... 21
VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................ 21
2.1. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................. 21
2.1.1. Mục tiêu chung ...................................................................................... 21
2.1.2. Mục tiêu cụ thể ...................................................................................... 21
2.2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............................................................ 21
iv
2.2.1. Đối tƣợng nghiên cứu............................................................................ 21
2.2.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 21
2.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 22
2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................... 22
2.4.1. Phƣơng pháp thu thập tài liệu thứ cấp .................................................. 22
2.4.2. Phƣơng pháp tổng hợp, phân tích, kế thừa các công trình nghiên cứu có
liên quan .......................................................................................................... 23
2.4.3. Phƣơng pháp điều tra, khảo sát thực địa ............................................... 23
2.4.4. Phƣơng pháp phỏng vấn: ....................................................................... 28
2.4.5. Phƣơng pháp xử lí số liệu ..................................................................... 29
Chƣơng 3 ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘITẠI KHU VỰC
NGHIÊN CỨU ................................................................................................ 30
3.1. Vƣờn Quốc gia Pù Mát ............................................................................ 30
3.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 30
3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ...................................................................... 34
3.2. Khu BTTN Pù Hoạt ................................................................................. 37
3.2.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 37
3.2.2. Điều kiện dân sinh, kinh tế xã hội ......................................................... 39
3.3. Khu BTTN Pù Huống .............................................................................. 40
3.3.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 40
3.3.2. Đặc điểm dân sinh và kinh tế ................................................................ 44
Chƣơng 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................. 45
4.1. Hiện trạng quần thể Voi châu Á (Elephas maximus) tại Nghệ An .......... 45
4.1.1. Tại Vƣờn Quốc gia Pù Mát ................................................................... 45
4.1.2. Tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Huống: ............................................... 62
4.1.3. Tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt: .................................................. 66
v
4.2. Loại cây thức ăn ƣa thích của loài Voi theo đánh giá của ngƣời dân tại
khu vực nghiên cứu: ........................................................................................ 67
4.3. Tác động qua lại giữa cộng đồng địa phƣơng và quần thể Voi tại tỉnh
Nghệ An .......................................................................................................... 68
4.3.1. Ảnh hƣởng của Voi đến cộng đồng địa phƣơng: .................................. 68
4.3.2. Tác động của cộng đồng địa phƣơng đến loài Voi: .............................. 69
4.4. Thực trạng và một số giải pháp quản lý, bảo tồn loài Voi châu Á Elephas
maximus Linnaeus, 1758) tại tỉnh Nghệ An .................................................... 76
4.4.1. Thực trạng công tác quản lý và bảo tồn loài Voi tại Nghệ An ............. 76
4.4.2. Đề xuất các giải pháp quản lý và bảo tồn loài Voi châu Á (Elephas
maximus) tại Nghệ An .................................................................................... 78
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT ............................................................................ 81
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC