Nghiên cứu chế viên nén hai lớp phóng thích kéo dài chứa felodipin 5 mg và metoprolol 50 mg

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> NGHIÊN CỨU<br /> CHẾ VIÊN N N H I ỚP PH NG TH CH<br /> KÉO DÀI CHỨA FELODIPIN 5 MG VÀ METOPROLOL 50 MG<br /> Trịnh Thị Phương Lan*, Thái Võ Ngọc Thảo*, Ngu ễn Đức Tuấn*, Lê<br /> <br /> uan Nghi m*,<br /> <br /> Nguyễn Thi n Hải*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Xây dựng công thức và quy trình bào chế viên nén phóng thích kéo d|i chứa felodipin 5 mg v|<br /> metoprolol 50 mg có độ giải phóng hoạt chất tương đương viên đối chiếu Plendil Plus (Astra Zeneca).<br /> Phương pháp nghiên cứu: Xây dựng và thẩm định phương ph{p định lượng đồng thời felodipin v|<br /> metoprolol trong chế phẩm v| trong môi trường thử độ giải phóng hoạt chất (GPHC) bằng kỹ thuật huỳnh quang<br /> đồng bộ. Nghiên cứu công thức bào chế viên nén 2 lớp chứa felodipin 5 mg (x{t hạt ướt) v| metoprolol 50 mg<br /> (dập th ng) phóng thích kéo d|i có độ GPHC tương đương viên đối chiếu.<br /> Kết quả: Đã x}y dựng được quy trình định lượng đồng thời felodipin v| metoprolol trong chế phẩm v|<br /> trong môi trường thử độ GPHC bằng kỹ thuật huỳnh quang đồng bộ. Viên nén hai lớp PTKD với felodipin điều<br /> chế bằng xát hạt ướt sử dụng HPMC v| metoprolol điều chế bằng dập th ng với t{ dược l| HPMC v| NaCMC<br /> có độ GPHC tương đương viên đối chiếu.<br /> Kết luận: Kết quả từ thực nghiệm cho thấy có thể điều chế viên nén 2 lớp phóng thích kéo dài phối hợp<br /> felodipin 5 mg v| metoprolol 50 mg có độ GPHC tương đương viên đối chiếu.<br /> Từ khóa: Felodipin, metoprolol, phóng thích kéo d|i, độ hòa tan, phổ huỳnh quang đồng bộ<br /> <br /> ABSTRACT<br /> FORMULATION OF SUSTAINED-RELEASE BI-LAYER TABLETS CONTANING<br /> FELODIPINE 5 MG AND METOPROLOL 50 MG TABLETS<br /> Trinh Thi Phuong Lan, Thai Vo Ngoc Thao, Nguyen Duc Tuan, Le Quan Nghiem, Nguyen Thien Hai<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 1- 2018: 511 - 520<br /> Objectives: Formulation sustained-release tablets containing felodipine 5 mg and metoprolol 50 mg which<br /> are in vitro equivalent in dissolution profile to the reference drug.<br /> Methods: A synchronous fluorescence spectrofluorimetric method was developed and validated for<br /> simultaneous determination of felodipine and metoprolol in the combined pharmaceutical products and in<br /> dissolution media. Formulation of sustained-release bi-layer tablets, in which felodipine 50 mg layer and<br /> metoprolol 50 mg layer was respectively using wet granulation and direct compression method and the<br /> dissolution profile of this product was equal to the reference product.<br /> Results: A synchronous fluorescence spectrofluorimetric method for simultaneous determination of<br /> felodipine and metoprolol in the combined pharmaceutical products in dissolution media was successfully<br /> established. HPMC and the mixture of HPMC - NaCMC retardants were respectively formulated for the<br /> felodipine layer (wet granulation method) and for the metoprolol layer (direct compression method) showed that<br /> the dissolution profile was the same as the reference drug.<br /> Conclusion: The present results provided evidence that sustained-release bi-layer tablets containing<br /> felodipine 5 mg and metoprolol 50 mg with the dissolution profile was fitted to reference drug can be developed.<br /> * Khoa Dược, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: PGS.TS. Nguyễn Thiện Hải<br /> ĐT: 0905352679<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br /> Email: thienhai2002@yahoo.com<br /> <br /> 511<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> Keywords: Felodipin, metoprolol, sustain released, dissolution, a synchronous fluorescence spectrofluorimetric<br /> (SFS).<br /> Roumani) và các thiết bị cần thiết khác.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Trong các phác đồ điều trị bệnh tim mạch,<br /> việc phối hợp thuốc với liều cố định (fixed – dose<br /> combination) đang được đầu tư nghi n cứu và<br /> chấp nhận rộng rãi, giúp tăng hiệu quả điều trị,<br /> thuận lợi hơn trong sử dụng, tăng tính tu}n trị<br /> trong điều trị dài hạn. Điển hình và phổ biến<br /> trong phối hợp thuốc là sử dụng đồng thời một<br /> thuốc ức chế kênh calci nhóm dihydropyridin và<br /> một thuốc chẹn beta-adrenergic(1,2). Trong đó,<br /> felodipin (FDP) và metoprolol (MTP) là sự kết<br /> hợp có triển vọng dựa trên những nghiên cứu<br /> lâm sàng và tiền lâm sàng có giá trị đã được thực<br /> hiện(4). Sự kết hợp giữa FDP v| MTP trong dạng<br /> thuốc phóng thích kéo d|i (PTKD) mang lại sự<br /> tiện dụng, dễ tuân thủ trị liệu, nồng độ thuốc<br /> hằng định trong máu, sinh khả dụng ổn định do<br /> đó hiệu quả cao và hạn chế tác dụng không<br /> mong muốn của mỗi loại thuốc, giúp kiểm soát<br /> tốt huyết áp, các bệnh thiếu m{u cơ tim, cũng<br /> như dự phòng đột quỵ trong bệnh cao huyết áp.<br /> Đề tài thực hiện nhằm mục tiêu xây dựng công<br /> thức v| qui trình b|o chế vi n nén PTKD chứa<br /> FDP 5 mg v| MTP 50 mg có độ giải phóng hoạt<br /> chất (GPHC) tương đương thuốc đối chiếu.<br /> <br /> NGUYÊN VẬT LIỆU - PHƢƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> Nguyên vật liệu<br /> Felodipin (USP – Tây Ban nha), metoprolol<br /> succinat (USP – Ba Lan), cetyl trimethyl<br /> ammonium bromid (CTAB, tinh khiết – Đức),<br /> HPMC 100000 (USP – Trung Quốc), NaCMC<br /> (nhà sản xuất – India), c{c hóa chất cần thiết kh{c<br /> đạt ti u chuẩn nh| sản xuất hoặc dược dụng.<br /> Trang thiết bị<br /> Cân phân tích (Kern ABS 220-4 – Đức), máy<br /> dập viên tâm sai (TDP-6 – Trung Quốc), máy<br /> quang phổ huỳnh quang (FL-7000 HITACHI –<br /> Nhật), m{y đo độ hòa tan (L INDI DS14000<br /> – Ấn độ), m{y đo pH (H NN HI2211 –<br /> <br /> 512<br /> <br /> PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Xây dựng và thẩm định phương ph{p định<br /> lượng đồng thời FDP và MTP bằng quang phổ<br /> huỳnh quang sử dụng kỹ thuật quang phổ<br /> huỳnh<br /> quang<br /> đồng<br /> bộ<br /> (Synchronous<br /> fluorescence spectrofluorimetric - SFS)(3,6).<br /> MTP v| FDP được pha trong methanol, sau<br /> đó pha loãng bằng methanol đến nồng độ gần<br /> khảo s{t v| cuối cùng pha loãng trong nước cất<br /> hoặc trong môi trường thử độ hòa tan đến nồng<br /> độ khảo s{t. Tiến h|nh quét phổ c{c dung dịch ở<br /> nồng độ khảo s{t n|y.<br /> - X{c định khoảng chênh lệch () thích hợp<br /> giữa bước sóng phát xạ (PX) v| bước sóng kích<br /> thích (KT): Quét phổ huỳnh quang đồng bộ của<br /> dung dịch chuẩn MTP và FDP trong dung môi<br /> nước cất ở  = 20, 40, 60, 70, 80, 100, 120, 140,<br /> 160, 180, 200, 220 nm.<br /> - X{c định KT có cường độ huỳnh quang<br /> đồng bộ (Synchronous Fluorescence Intensity SFI) tương đối cực đại của từng chất MTP và<br /> FDP: Quét phổ SFS riêng rẽ của hai chất chuẩn<br /> MTP v| FDP trong môi trường nước cất.<br /> - Khảo sát ảnh hưởng SFI ở KT của MTP<br /> succinat được lựa chọn đối với FDP v| ngược lại:<br /> Đo SFI ri ng rẽ của hai chất chuẩn MTP và FDP<br /> trong nước cất.<br /> - Khảo sát sự thay đổi SFI khi thay đổi tỷ lệ<br /> phối hợp của MTP v| FDP: Đo SFI của các<br /> dung dịch chứa đồng thời 2 chất theo các tỷ lệ<br /> khác nhau.<br /> - Thẩm định quy trình định lượng đồng thời<br /> FDP v| MTP trong chế phẩm v| trong môi<br /> trường thử hòa tan bằng phương ph{p quang<br /> phổ huỳnh quang kỹ thuật SFS: khảo s{t tính đặc<br /> hiệu, tính tuyến tính, độ đúng, độ chính x{c.<br /> Thực hiện với môi trường dung môi nước cất<br /> (cho chế phẩm) v| môi trường thử độ hòa tan.<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Điều chế viên n n lớp PT D chứ FDP<br /> g<br /> và TP<br /> g c độ GPHC tƣơng đƣơng viên<br /> đối chiếu<br /> <br /> Mẫu được lọc qua m|ng lọc 0,45 µm đem định<br /> lượng bằng quang phổ huỳnh quang sử dụng<br /> kỹ thuật SFS. Pha loãng khi cần thiết.<br /> <br /> - Thu thập mẫu đối chiếu, đ{nh gi{ tính<br /> chất cơ lý hóa, khảo s{t độ GPHC theo chuyên<br /> luận viên MTP succinat PTKD, viên FDP<br /> PTKD theo USP 39(5) v| ti u chuẩn cơ sở<br /> (TCCS) của mẫu đối chiếu ( ảng 1). Thời điểm<br /> lấy mẫu 1, 2, 4, 6, 8, 10, 20 giờ. Mỗi lần lấy 10<br /> ml, bù lại 10 ml dịch môi trường tương ứng.<br /> <br /> - Điều chế vi n nén 2 lớp PTKD sử dụng t{<br /> dược tạo khung matrix l| HPMC v| NaCMC với<br /> lớp MTP theo phương ph{p dập trực tiếp v| lớp<br /> FDP theo phương ph{p x{t hạt ướt. Dập vi n<br /> ch|y tròn, đường kính 10 mm, độ cứng ≥ 40 N.<br /> Đ{nh gi{ độ GPHC so với vi n đối chiếu. Sơ đồ<br /> qui trình b|o chế được trình b|y trong hình 1.<br /> <br /> MTP, HPMC, NaCMC,<br /> PVP K30, lactose, MCC 102<br /> <br /> FDP, Lactose, MCC, HPMC<br /> Cân, Rây, Trộn<br /> <br /> Cân, Rây, Trộn<br /> Hỗn hợp bột khô<br /> Hỗn hợp bột<br /> Magie stearat<br /> <br /> rộn o n tất<br /> <br /> PVP K30<br /> Nư tin<br /> iết<br /> Isopropanol<br /> <br /> át<br /> <br /> t<br /> <br /> Cốm trộn hoàn tất<br /> Cốm ư t<br /> ấ<br /> Cốm khô<br /> a<br /> Cốm<br /> Aerosil,<br /> Magie stearat<br /> <br /> t<br /> <br /> s a<br /> <br /> t<br /> <br /> rộn o n tất<br /> Cốm trộn hoàn tất<br /> <br /> Dập vi n 2<br /> i nn n2<br /> <br /> H nh<br /> <br /> p( p<br /> <br /> p<br /> <br /> p<br /> )<br /> <br /> Sơ đồ qui trình b|o chế viên nén 2 lớp PTKD chứa FDP 5mg v| MTP 50 mg<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br /> 513<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> ảng<br /> <br /> Điều kiện đ{nh gi{ độ GPHC theo chuyên luận USP 39 v| theo TCCS<br /> <br /> Điều kiện<br /> i trường<br /> Nhiệt ộ<br /> Thiết bị<br /> Tố ộ<br /> T i điểm<br /> 1 giờ<br /> 2 giờ<br /> 4 giờ<br /> 6 giờ<br /> 8 giờ<br /> 10 giờ<br /> 20 giờ<br /> <br /> USP 39<br /> Viên FDP PTKD (Test 1)<br /> 500 m dd ệm p osp at pH 6,5<br /> 500 m dd ệm phosphat pH 6,8<br /> natri lauryl sulfat<br /> 0<br /> 0<br /> 37,0 ± 0,5 C<br /> 37,0 ± 0,5 C<br /> Cánh khuấy<br /> Cánh khuấy v i giỏ treo*<br /> 50 vòng /phút<br /> 50 vòng /phút<br /> <br /> TCCS (Viên đối chiếu)<br /> <br /> Viên MTP PTKD (Test 1)<br /> <br /> a1<br /> <br /> 500 m dd ệm p osp at pH 6,5<br /> a4<br /> 0<br /> 37,0 ± 0,5 C<br /> Cánh khuấy v i giỏ treo*<br /> 50 vòng /phút<br /> MTP<br /> FLD<br /> <br /> ≤ 25<br /> 10 – 30%<br /> <br /> ≤ 20<br /> <br /> 10 – 30%<br /> <br /> 20 – 40%<br /> 42 – 68%<br /> <br /> 20 – 50%<br /> <br /> 40 – 70%<br /> <br /> 40 – 60%<br /> ≥ 75<br /> ≥ 80<br /> <br /> 40 – 75%<br /> ≥ 80<br /> <br /> ≥ 70<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Xây dựng và thẩ định phƣơng pháp định lƣợng đồng thời FDP và MTP bằng quang phổ huỳnh<br /> quang sử dụng kỹ thuật SFS<br /> <br /> Xác định  thích hợp giữa PX và KT<br /> <br /> Hình 1: SFS của MTP (trái) và FDP (phải) ở các  khác nhau<br /> ( = 60 nm (A) và (C'), 70 nm (B) và (B'), 80 nm (C) và (A'))<br /> <br /> Thay đổi  trong khoảng 20 - 220 nm<br /> (mỗi lần cách 20 nm), 2 chất có những vị trí<br /> đỉnh và SFI khác nhau. Khoảng  từ 60 –<br /> 80 nm, 2 chất λmax tách biệt rõ nên khảo sát<br /> tiếp ở vùng n|y (thay đổi  = 60, 70, 80 nm<br /> – Hình 2).<br /> Kết quả từ hình 2 cho thấy MTP ghi<br /> nhận được 2 đỉnh ở KT tại 221 và 265 nm.<br /> Đỉnh 265 nm được chọn để ghi nhận SFI<br /> (đỉnh 221 nm vượt thang đo). FDP ghi nhận<br /> đỉnh cao nhất thay đổi theo  được trình<br /> bày trong bảng 1. Do nồng độ của FDP trong<br /> <br /> 514<br /> <br /> chế phẩm thấp hơn MTP n n ưu ti n chọn<br />  ghi nhận được SFI của FDP cao hơn. Vì<br /> vậy chọn  = 70 nm.<br /> <br /> Xác định  KT có SFI cực đại của MTP và<br /> FDP<br /> Quét phổ SFS với chế độ quét là<br /> wavelength scan, chức năng synchronous.<br /> Thông số c|i đặt EM = 270 nm ( = 70 nm),<br /> EX từ 200 đến 450 nm, PMT = 400, Slit = 10 nm,<br /> tốc độ quét 1200 nm/ phút. Định lượng MTP<br /> v| FDP lấy SFI lần lượt ở 265 v| 367 nm.<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Khảo sát ảnh hưởng SFI ở KT của MTP được lựa chọn đối với FDP và ngược lại<br /> Bảng 2: SFI của FDP tại các  = 60, 70, 80 nm v| mức độ ảnh hưởng của MTP với FDP ở  = 70 nm<br /> Mức độ ản<br /> <br /> SFI của FDP tại các  = 60, 70, 80 nm<br /> λmax (nm)<br /> SFI<br /> 371,6<br /> 90,88<br /> 367,4<br /> 92,58<br /> 364,4<br /> 88,01<br /> <br /> KT<br /> 265<br /> 367<br /> <br />  (nm)<br /> 60<br /> 70<br /> 80<br /> <br /> Kết quả được trình b|y trong bảng 2 cho thấy<br /> cả 2 chất đều có mức độ ảnh hưởng nhỏ hơn 2%<br /> nên ảnh hưởng l| không đ{ng kể.<br /> <br /> ưởng của MTP với FDP và ngược lại<br /> <br /> SFI MTP<br /> 1206<br /> 1,046<br /> <br /> SFI FDP<br /> 3,444<br /> 92,45<br /> <br /> Mức độ ản ưởng<br /> 0,29%<br /> 1,13%<br /> <br /> SFI của dung dịch chứa 2 hoạt chất khi thay<br /> đổi tỷ lệ nồng độ (MTP - FDP) và vẫn giữ nguyên<br /> nồng độ MTP hoặc FDP trình b|y ở bảng 3 cho<br /> thấy tỷ lệ nồng độ (MTP - FDP) không ảnh hưởng<br /> đến SFI.<br /> <br /> Khảo sát sự tha đổi SFI khi tha đổi tỷ l phối<br /> hợp của MTP và FDP<br /> Bảng 3: SFI của các dung dịch 2 hoạt chất khi thay đổi tỷ lệ MTP và FDP<br /> Tỷ lệ MTP:FDP<br /> 10:3<br /> 20:3<br /> 10:1<br /> 40:3<br /> 50:3<br /> RSD<br /> <br /> SFI FDP<br /> 36,21<br /> 35,50<br /> 36,11<br /> 34,79<br /> 35,29<br /> 1,66%<br /> <br /> Thẩ định quy trình định lƣợng đồng thời<br /> FDP và TP trong<br /> i trƣờng nƣớc cất và<br /> trong<br /> i trƣờng thử độ h t n bằng phƣơng<br /> pháp quang phổ huỳnh qu ng với ỹ thuật SFS<br /> <br /> Tính đặc hi u H nh<br /> <br /> Nư<br /> <br /> Tỷ lệ MTP:FDP<br /> 30:1<br /> 15:1<br /> 10:1<br /> 15:2<br /> 6:1<br /> RSD<br /> <br /> SFI MTP<br /> 645,9<br /> 656,6<br /> 653,1<br /> 657,1<br /> 665,5<br /> 1,08%<br /> <br /> Phổ SFS của dung dịch thử v| dung dịch<br /> chuẩn trong khoảng bước sóng 200 – 450 nm<br /> tương tự nhau v| cho đỉnh hấp thu cực đại ở 265<br /> nm v| 367 nm. Mẫu trắng không có đỉnh tại vị trí<br /> của MTP v| FDP. Do đó, phương ph{p đạt y u<br /> cầu về tính đặc hiệu.<br /> i trường<br /> <br /> ất<br /> <br /> a tan<br /> <br /> A<br /> B<br /> C<br /> D<br /> <br /> Hình 3: SFS trong môi trường nước của mẫu chuẩn (A), mẫu thử (B), mẫu trắng (C) v| SFS trong môi trường<br /> hòa tan của mẫu chuẩn (A), mẫu thử (B), mẫu placebo (C), mẫu trắng (D)<br /> trong môi trường thử hòa tan cho SFI lần lượt l|<br /> Giới hạn phát hi n và giới hạn định lượng<br /> 8,147 (MTP) v| 2,351 (FDP). Kết quả LOD và<br /> (LOD và LOQ)<br /> LOQ trình bày trong bảng 4 cho thấy 2 môi<br /> Kết quả độ nhiễu ở vùng đỉnh 265 nm v|<br /> trường không ảnh hưởng đến cường độ huỳnh<br /> vùng đỉnh 367 nm trong môi trường nước cho<br /> quang tương đối của MTP v| FDP.<br /> SFI lần lượt l| 8,148 (MTP) v| 2,346 (FDP) v|<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br /> 515<br /> <br />