Nghiên cứu chọn tạo và kỹ thuật thâm canh giống lúa lai 2, 3 dòng cho các tỉnh phía Bắc và Đồng bằng Sông Cửu Long

VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> NGHIÊN CỨU CHỌN TẠO VÀ KỸ THUẬT THÂM CANH<br /> GIỐNG LÚA LAI 2, 3 DÒNG CHO CÁC TỈNH PHÍA BẮC<br /> VÀ ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> PGS.TS. Nguyễn Trí Hoàn<br /> Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm<br /> SUMMARY<br /> Research on breeding and technique intensive hybrid rice, three lines for the<br /> Vietnamese Northern provinces and Mekong Delta<br /> Practical research and development of hybrid rice in Vietnam for 20 recent years has not been as<br /> expected, but also achieved encouraging results. Beside the achieved results, these researches and<br /> development has faced some limited conditions, including research forces, policies, weather<br /> conditions, natural disasters and pests, the parental genetic resources and resistant genome for<br /> breeding hybrid rice. In order to resolve existent limitations to meet the demands of hybrid rice<br /> development in the coming years, project “Research on selecting and developing intensive<br /> technologies toward two, three - line hybrid rice for Vietnamese Northern provinces and Mekong<br /> Delta” has been carried out with the purpose of generating maternal lines, TGMS, CMS and two, three<br /> - line hybrid rice combinations, which are branded Vietnam. Another aim of the research is to<br /> improve the technology of F1 seed production and farming techniques that are suitable to new hybrid<br /> rice combinations. From this project, six domestic CMS was created including 248 (D62/R623BC11,<br /> 135 (BoA/BK25BC7), 157 (25A/B8-3-1BC10), 8 (BoA/BK1-5-1BC11), 279 (II32A/OM250213BC13) và 211<br /> (IA/BK7-8-2BC11) and 2 imported CMS (IR79128A and IR71156A); domestication and use four TGMS<br /> (34S, 35S, 36S, 37S); selected five combinations with higher yield compared to control including<br /> D161s-7Tr/RG33; 827s/M406; 827s/M386; D64s/R50; D59s/R3. Expecially, three-line combinations<br /> with high yield for Tien Giang Province were selected such as Nam uu 12105 (9,56 tons/ha); Nam uu<br /> 12110 (9,31 tons/ha) và Nam uu 12114 (9,13 tons/ha). Also, Organization of F1 seed production<br /> testing of hybrid combinations that have potential yield more than 2 tons/ha as HYT 124 (25S/R100);<br /> 827S/D19; 827S/M386; 827S/R128.<br /> Keywords: Breeding, hybrid rice, technique, Northern, Mekong Delta.<br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ *<br /> Bên cạnh những kết quả đã đạt được sau 20<br /> năm phát triển, nghiên cứu và phát triển lúa lai<br /> trong nước cũng còn nhiều khó khăn và hạn chế<br /> về lực lượng nghiên cứu, cơ chế chính sách, điều<br /> kiện thời tiết và thiên tai dịch hại, về nguồn gen<br /> bố mẹ, nguồn gen chống chịu cho chọn tạo giống<br /> lúa lai trong nước. Những khó khăn và hạn chế<br /> này đã được Bộ Nông nghiệp và PTNT, các nhà<br /> khoa học, các nhà chọn giống lúa lai trong nước<br /> đánh giá và tổng kết tại hội nghị “Tổng kết phát<br /> triển lúa lai giai đoạn 2001 - 2012, định hướng<br /> giai đoạn 2013 - 2020” diễn ra ngày 18/9/2012<br /> tại Nam Định. Tại hội nghị này, Bộ đã đưa ra 4<br /> định hướng nhằm từng bước chủ động nguồn<br /> giống lúa lai F1 trong nước phù hợp với việc mở<br /> rộng diện tích lúa lai thương phẩm, đảm bảo hàng<br /> năm đạt 700 - 800 nghìnha. Sản xuất hạt lai F1<br /> trong nước cung cấp 50 - 60% nhu cầu hạt giống<br /> <br /> Người phản biện: TS. Hà Văn Nhân.<br /> <br /> 180<br /> <br /> cho sản xuất lúa lai đại trà, năng suất hạt lai F1<br /> đạt hơn 3 tấn/ha. Bộ Nông nghiệp và PTNT cũng<br /> sẽ nghiên cứu chính sách bảo hiểm cho sản xuất<br /> hạt lai F1 và các chính sách khuyến khích doanh<br /> nghiệp đầu tư sản xuất hạt giống lúa lai F1 tại<br /> Việt Nam để giảm giá bán hạt giống. Vì vậy, kết<br /> quả của đề tài “Nghiên cứu chọn tạo và kỹ thuật<br /> thâm canh giống lúa lai 2, 3 dòng cho các tỉnh<br /> phía Bắc và đồng bằng sông Cửu Long” sẽ góp<br /> phần từng bước giải quyết được những hạn chế<br /> còn tồn tại và đáp ứng nhu cầu của phát triển lúa<br /> lai trong những năm tới.<br /> Với mục tiêu: Chọn tạo và phát triển được<br /> bộ giống lúa lai Việt Nam có năng suất cao (đạt<br /> 10 tấn/ha vụ Xuân, 7 tấn/ha vụ Mùa trở lên) chất<br /> lượng khá, thích ứng cho các tỉnh phía Bắc để<br /> từng bước thay thế giống lúa lai nhập nội, cụ thể:<br /> - Tạo được các dòng mẹ TGMS, CMS và các<br /> dòng bố tốt cho năng suất hạt lai F1 đạt 2,0 - 4 tấn/ha,<br /> phục vụ cho công tác chọn tạo và phát triển lúa<br /> lai ở Việt Nam.<br /> <br /> Hội thảo Quốc gia về Khoa học Cây trồng lần thứ nhất<br /> <br /> - Tạo được các tổ hợp lúa lai 2, 3 dòng mang<br /> thương hiệu Việt Nam, có năng suất lúa thương<br /> phẩm đạt 10 tấn trong vụ Xuân, 7 tấn trong vụ<br /> Mùa. Kháng sâu bệnh chính, đặc biệt bệnh bạc lá<br /> trong vụ Mùa, chất lượng gạo khá.<br /> - Xây dựng được công nghệ sản xuất hạt lai<br /> F1 và kỹ thuật canh tác phù hợp cho các tổ hợp<br /> lúa lai mới.<br /> II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 2.1. Vật liệu<br /> - Các dòng CMS, TGMS, nhập nội, lai tạo<br /> trong nước.<br /> - Tập đoàn công tác của trung tâm.<br /> - Tập đoàn lúa thuần: Giống địa phương,<br /> nhập nội, giống cải tiến.<br /> - Các tổ hợp F1 lai thử, lai thử lại, sản xuất thử.<br /> 2.2. Phương pháp nghiên cứu<br /> - Phương pháp chọn tạo giống: Áp dụng<br /> phương pháp chọn tạo giống lúa lai 2, 3 dòng của<br /> IRRI (1997) và Trung Quốc; Quy chuẩn kỹ thuật<br /> quốc gia về chất lượng hạt giống lúa lai 3 dòng<br /> QCVN 01-50: 2011/BNNPTNT; Quy chuẩn kỹ<br /> thuật Quốc gia về chất lượng hạt giống lúa lai 2<br /> dòng QCVN 01-51: 2011/TTBNNPTNT.<br /> - Thí nghiệm khảo nghiệm cơ bản, đánh giá<br /> các chỉ tiêu theo Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về<br /> khảo nghiệm giá trị canh tác và sử dụng của<br /> giống lúa QCVN 01-55: 2011/BNNPTNT của Bộ<br /> Nông nghiệp và PTNT; Trung tâm Nghiên cứu<br /> Lúa lai Hồ Nam, Trung Quốc; Tiêu chuẩn đánh<br /> giá nguồn gen lúa của IRRI, 1996, 1997.<br /> - Đánh giá phản ứng của giống với sâu bệnh<br /> hại chính trên đồng ruộng và nhân tạo trong nhà<br /> lưới, phòng thí nghiệm.<br /> <br /> - Xác định ngưỡng gây bất dục của các dòng<br /> TGMS trong điều kiện Phytoron.<br /> - Đánh giá khả năng kết hợp của các dòng bố<br /> mẹ dựa vào phương pháp “Line  Tester” với<br /> chương trình phân tích phương sai “Line <br /> Tester” ver 3.0 của Nguyễn Đình Hiền (1996) và<br /> phương pháp “Line  Tester” của IRRI, 1997.<br /> - Phân bón theo qui trình thâm canh của<br /> Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Lúa lai:<br /> + 1 tấn VSHC + 120 - 150 N + 90 - 120 P205<br /> + 120 K20 (vụ Xuân).<br /> + 1 tấn VSHC + 100 - 120 N + 90 P205 +<br /> 90 - 120 K20 (vụ Mùa).<br /> III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> 3.1. Nghiên cứu chọn tạo các dòng bố mẹ<br /> 3.1.1. Kết quả chọn tạo các dòng CMS mới<br /> Qua nghiên cứu đã chọn được 6 dòng CMS<br /> mới lai tạo trong nước là: 248 (D62/R623BC11,<br /> 135 (BoA/BK25BC7), 157 (25A/B8-3-1BC10), 8<br /> (BoA/BK1-5-1BC11), 279 (II32A/OM250213BC13)<br /> và 211 (IA/BK7-8-2BC11) và 2 dòng CMS nhập nội<br /> (IR79128A và IR71156A) là những dòng có<br /> nhiều đặc điểm của một dòng mẹ CMS tốt.<br /> * Một số đặc điểm của dòng CMS mới trong<br /> điều kiện vụ Xuân, Mùa năm 2012:<br /> Trong điều kiện vụ Xuân, thời gian từ gieo<br /> đến trỗ của các dòng CMS dao động từ 90 - 100<br /> ngày (vụ Xuân) và 68 đến 79 ngày trong vụ Mùa,<br /> 2 dòng nhập nội từ IRRI là IR79128 và IR71156<br /> từ 105 - 107 ngày trong vụ Xuân và 78 - 80 ngày<br /> trong vụ Mùa.<br /> Chiều cao cây của các dòng CMS thuộc<br /> nhóm thấp cây - trung bình, biến động từ 71,5cm<br /> (Dòng số 248) đến 82,5cm (Dòng số 8P). Kiểu<br /> hình chấp nhận đạt từ tốt đến xuất sắc (điểm 1-3).<br /> Kết quả theo dõi được ghi lại trong bảng 1.<br /> <br /> Bảng 1. Một số đặc điểm nông sinh học của các dòng CMS mới tại Thanh Trì năm 2012<br /> Vụ Xuân<br /> <br /> Vụ Mùa<br /> <br /> A<br /> <br /> B<br /> <br /> Kiểu hình<br /> chấp nhận<br /> (điểm)<br /> <br /> Thời gian gieo - trỗ 10% (ngày)<br /> Tên dòng<br /> <br /> Nguồn gốc<br /> <br /> Chiều cao cây (cm)<br /> <br /> Dạng hạt và<br /> màu sắc mỏ hạt<br /> <br /> 6-P<br /> <br /> IR79128<br /> <br /> 105<br /> <br /> 80<br /> <br /> 80,5<br /> <br /> 88,1<br /> <br /> 1<br /> <br /> Dài, trắng<br /> <br /> 8-P<br /> <br /> IR71156<br /> <br /> 107<br /> <br /> 78<br /> <br /> 82,5<br /> <br /> 97,5<br /> <br /> 1<br /> <br /> Dài, trắng<br /> <br /> 8-Y<br /> <br /> BoA/BK1-5-1BC11<br /> <br /> 95<br /> <br /> 69<br /> <br /> 82,1<br /> <br /> 87,3<br /> <br /> 3<br /> <br /> Dài, tím<br /> <br /> 135<br /> <br /> BoA/BK25BC10<br /> <br /> 100<br /> <br /> 71<br /> <br /> 75<br /> <br /> 78,2<br /> <br /> 1<br /> <br /> TB, tím<br /> <br /> 157<br /> <br /> 25A/B8-3-1BC10<br /> <br /> 94<br /> <br /> 68<br /> <br /> 78<br /> <br /> 83,6<br /> <br /> 1<br /> <br /> Dài, tím<br /> <br /> 211<br /> <br /> IA/BK7-8-2BC11<br /> <br /> 95<br /> <br /> 72<br /> <br /> 72,3<br /> <br /> 75,5<br /> <br /> 1<br /> <br /> TB, tím<br /> <br /> 248<br /> <br /> D62/R623BC11<br /> <br /> 92<br /> <br /> 69<br /> <br /> 71,5<br /> <br /> 75,8<br /> <br /> 1<br /> <br /> Dài, tím<br /> <br /> 279<br /> <br /> II32A/OM250213<br /> BC13<br /> <br /> 95<br /> <br /> 69<br /> <br /> 78<br /> <br /> 88,5<br /> <br /> 1<br /> <br /> Dài, tím<br /> <br /> Ghi chú: Đặc điểm bất dục phấn, vòi nhụy và độ thuần quần thể của các dòng CMS.<br /> <br /> 181<br /> <br /> VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> Kết quả theo dõi được ghi lại trong bảng 2<br /> cho thấy:<br /> Trong vụ Mùa 2012, hầu hết các dòng CMS<br /> có độ bất dục cao đạt 90-100%. Một số dòng vừa<br /> có tỷ lệ bất dục 100% vừa có tỷ lệ cây phân ly<br /> <br /> thấp như dòng số 6A-P, 8A-P, 157A, 211A,<br /> 248A, 279A.<br /> Tỷ lệ thò vòi nhụy của các dòng cao, từ 54,1%<br /> - 80,1% và tất cả đều cao hơn đối chứng BoIIA<br /> (53,1%). Trong đó, thấp nhất là dòng số 211A<br /> (54,1%) và cao nhất là dòng số 6A-P (80,1%).<br /> <br /> Bảng 2. Tỷ lệ HP bất dục, tỷ lệ thò vòi nhụy và độ thuần quần thể của các dòng CMS vụ Mùa 2012<br /> tại Thanh Trì<br /> Chỉ tiêu<br /> Dòng CMS<br /> 6A- P<br /> 8A- P<br /> 8A - Y<br /> 135A<br /> 157A<br /> 211A<br /> 248A<br /> 279A<br /> BoIIA (Đ/C)<br /> <br /> Nguồn gốc<br /> <br /> Tỷ lệ hạt phấn<br /> bất dục (%)<br /> <br /> Tỷ lệ thò vòi<br /> nhụy (%)<br /> <br /> Màu sắc vòi<br /> nhụy<br /> <br /> Tỷ lệ cây<br /> phân ly (%)<br /> <br /> 100<br /> 100<br /> 98<br /> 90<br /> 100<br /> 100<br /> 100<br /> 100<br /> 100<br /> <br /> 80,1<br /> 78,5<br /> 69,4<br /> 59,2<br /> 56,6<br /> 54,1<br /> 67,3<br /> 79,0<br /> 53,1<br /> <br /> Trắng<br /> Trắng<br /> Tím<br /> Tím<br /> Tím<br /> Tím<br /> Tím<br /> Tím<br /> Tím<br /> <br /> 0,5<br /> 0,5<br /> 1,2<br /> 1,8<br /> 1,0<br /> 0,5<br /> 0,8<br /> 1,0<br /> 1,8<br /> <br /> IR79128<br /> IR71156<br /> BoA/BK1-5-1BC11<br /> BoA/BK25BC10<br /> 25A/B8-3-1BC10<br /> IA/BK7-8-2BC11<br /> D62/R623BC11<br /> II32A/OM250213BC13<br /> <br /> 3.1.2. Kết quả chọn tạo các dòng TGMS mới<br /> Đánh giá đặc điểm nông sinh học và một số<br /> yếu tố cấu thành năng suất của các dòng TGMS<br /> mới chúng tôi thấy rằng:<br /> - Thời gian sinh trưởng: Một số dòng có thời<br /> gian sinh trưởng ngắn là 34s-127; 34s-72 và 66-501.<br /> Dòng 35s-64 ở vụ xuân có thời gian sinh trưởng dài<br /> do trong thời kỳ phân hoá đòng bị nhiễm rầy nặng<br /> nên ảnh hưởng đến quá trình phát triển.<br /> <br /> - Chiều cao cây của dòng 34s-127, 34s-72 và<br /> 66-501 thấp (53-59cm), các dòng 37s, 35s và 38s<br /> có chiều cao trung bình (70- 80cm).<br /> - Số hoa/bông: Các dòng có bông nhỏ, số<br /> hoa/bông thấp là 34s-72, 34s-127, 66-501, 37s78, 35s (101-152 hoa/bông). Các dòng còn lại có<br /> số hoa/bông từ 180 đến 235.<br /> - Tỷ lệ hoa bị ấp bẹ nhiều nhất là dòng 66501 (25,5%) và 37s-78 (20,5%), dòng ấp bẹ ít<br /> nhất là 38s (8,3-9,3%).<br /> <br /> Bảng 3. Một số đặc điểm nông sinh học và một vài chỉ tiêu cấu thành năng suất<br /> của các dòng TGMS tại Thanh Trì năm 2012<br /> <br /> 182<br /> <br /> Dòng<br /> <br /> Thời vụ<br /> <br /> 34s-127<br /> <br /> Mùa<br /> <br /> 34s-72<br /> <br /> Xuân Mùa<br /> <br /> C7<br /> 37s-69<br /> 37s-78<br /> <br /> Xuân<br /> Mùa<br /> Mùa<br /> <br /> 37s-77<br /> <br /> Xuân Mùa<br /> <br /> 37s-76<br /> <br /> Xuân Mùa<br /> <br /> 37s-75<br /> <br /> Xuân Mùa<br /> <br /> 66-501<br /> 10-6-51<br /> <br /> Mùa<br /> Mùa<br /> <br /> 35s-64<br /> <br /> Xuân Mùa<br /> <br /> 35s<br /> <br /> Xuân Mùa<br /> <br /> 38s<br /> <br /> Xuân Mùa<br /> <br /> Thời gian từ gieo đến trỗ 10%<br /> (ngày)<br /> 58-63<br /> 75-80<br /> 60-65<br /> 90-95<br /> 75-80<br /> 74-80<br /> 90-95<br /> 75-80<br /> 90-95<br /> 76-80<br /> 85-90<br /> 74-80<br /> 59-65<br /> 74-80<br /> 100-105<br /> 75-80<br /> 90-95<br /> 77-82<br /> 90-95<br /> 74-80<br /> <br /> Cao cây<br /> (cm)<br /> 53<br /> 59<br /> 73<br /> 74<br /> 70<br /> 73<br /> 73<br /> 72<br /> 57<br /> 70<br /> 76<br /> 73<br /> 79<br /> -<br /> <br /> Số<br /> Số<br /> bông/khóm hoa/bông<br /> 6,3<br /> 101<br /> 6,3<br /> 106<br /> 5,9<br /> 102<br /> 5,1<br /> 224<br /> 47<br /> 180<br /> 5,6<br /> 146<br /> 5,7<br /> 226<br /> 4,6<br /> 202<br /> 5,6<br /> 235<br /> 6,3<br /> 195<br /> 5,0<br /> 205<br /> 5,1<br /> 179<br /> 3,8<br /> 145<br /> 4,7<br /> 183<br /> 7,0<br /> 183<br /> 5,9<br /> 186<br /> 6,9<br /> 152<br /> 5,2<br /> 144<br /> 7,4<br /> 182<br /> 6,8<br /> 153<br /> <br /> Tỷ lệ hoa<br /> bị ấp bẹ (%)<br /> 12,3<br /> 17,7<br /> 12,0<br /> 16,7<br /> 15,5<br /> 20,5<br /> 19,2<br /> 16,8<br /> 14,2<br /> 17,2<br /> 10,2<br /> 12,7<br /> 25,5<br /> 15,3<br /> 13,4<br /> 11,9<br /> 14,1<br /> 11,8<br /> 8,3<br /> 9,3<br /> <br /> Hội thảo Quốc gia về Khoa học Cây trồng lần thứ nhất<br /> <br /> Kết quả đánh giá ngưỡng nhiệt độ chuyển<br /> hóa tính dục, động thái trỗ bông, nở hoa và khả<br /> <br /> năng thò vòi nhụy của các dòng TGMS mới được<br /> ghi lại trong bảng 4.<br /> <br /> Bảng 4. Một số đặc điểm trỗ bông, nở hoa, bất dục phấn của các dòng TGMS tại Thanh Trì năm 2012<br /> Thời vụ<br /> <br /> Thời gian trỗ<br /> (ngày)<br /> <br /> TG từ trỗ đến nở<br /> hoa 10% (ngày)<br /> <br /> Thời gian nở<br /> hoa (ngày)<br /> <br /> Mùa<br /> <br /> 5<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3-4<br /> <br /> Tím<br /> <br /> 73,4<br /> <br /> >25 C<br /> <br /> Xuân Mùa<br /> <br /> 5<br /> 5<br /> <br /> 1<br /> 1<br /> <br /> 4-5<br /> 3-4<br /> <br /> Tím<br /> <br /> 81,3<br /> 80,5<br /> <br /> > 25 C<br /> <br /> C7<br /> <br /> Xuân<br /> <br /> 5<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5<br /> <br /> Tím<br /> <br /> 73,8<br /> <br /> >25 C<br /> <br /> 37s-69<br /> <br /> Mùa<br /> <br /> 5<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4-5<br /> <br /> Tím<br /> <br /> 59,4<br /> <br /> >25 C<br /> <br /> 37s-78<br /> <br /> Mùa<br /> <br /> 5<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3-4<br /> <br /> Tím<br /> <br /> 76,4<br /> <br /> >25 C<br /> <br /> Xuân Mùa<br /> <br /> 6<br /> 5<br /> <br /> 2<br /> 1<br /> <br /> 4-5<br /> 5<br /> <br /> Tím<br /> <br /> 78,0<br /> 73,8<br /> <br /> >25 C<br /> <br /> Xuân Mùa<br /> <br /> 6<br /> 5<br /> <br /> 2<br /> 2<br /> <br /> 5-6<br /> 5<br /> <br /> Tím<br /> <br /> 54,5<br /> 64,9<br /> <br /> >25 C<br /> <br /> Xuân Mùa<br /> <br /> 7<br /> 6<br /> <br /> 1<br /> 1<br /> <br /> 6<br /> 5<br /> <br /> Tím<br /> <br /> 83,0<br /> 76,6<br /> <br /> >24 C<br /> <br /> 66-501<br /> <br /> Mùa<br /> <br /> 4<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5<br /> <br /> Tím<br /> <br /> 64,3<br /> <br /> >24 C<br /> <br /> 10-6-51<br /> <br /> Mùa<br /> <br /> 6<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4-5<br /> <br /> Trắng<br /> <br /> 69,9<br /> <br /> >24 C<br /> <br /> Xuân Mùa<br /> <br /> 5<br /> 6<br /> <br /> 2<br /> 1<br /> <br /> 5-6<br /> 4<br /> <br /> Trắng<br /> <br /> 68,1<br /> 68,4<br /> <br /> >24 C<br /> <br /> Xuân Mùa<br /> <br /> 6<br /> 5<br /> <br /> 2<br /> 2<br /> <br /> 3-4<br /> 4<br /> <br /> Trắng<br /> <br /> 56,2<br /> 65,3<br /> <br /> 23,5 C<br /> <br /> Xuân Mùa<br /> <br /> 4<br /> 5<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> <br /> 5<br /> 4<br /> <br /> Trắng<br /> <br /> 55,8<br /> 55,4<br /> <br /> >25 C<br /> <br /> Dòng<br /> 34s-127<br /> 34s-72<br /> <br /> 37s-77<br /> 37s-76<br /> 37s-75<br /> <br /> 35s-64<br /> 35s<br /> 38s<br /> <br /> 3.2. Lai tạo giống lúa lai 2, 3 dòng mang<br /> thương hiệu Việt Nam<br /> 3.2.1. Kết quả quan sát năng suất của một số<br /> dòng triển vọng<br /> Từ kết quả đánh giá con lai F1 lai thử năm<br /> 2011, 44 tổ hợp tổ hợp lai triển vọng đã được<br /> đánh giá lại qua thí nghiệm quan sát năng suất ở<br /> <br /> Màu vòi Tỷ lệ thò vòi<br /> nhụy<br /> nhụy (%)<br /> <br /> Nhiệt độ gây<br /> bất dục 100%<br /> o<br /> <br /> o<br /> <br /> o<br /> o<br /> o<br /> o<br /> <br /> o<br /> <br /> o<br /> <br /> o<br /> o<br /> o<br /> <br /> o<br /> <br /> o<br /> <br /> vụ xuân 2012 trên diện tích 5m2/tổ hợp. Kết quả<br /> cho thấy: 11 tổ hợp cho năng suất cao hơn và<br /> bằng so với đối chứng, trong đó chỉ có 6 tổ hợp<br /> (D161s-7Tr/RG33, 827s/ko số, D64s/R50,<br /> D59s/R3, D67s-4tím/KD và D59s/R39) vừa có<br /> năng suất thực thu cao vừa có năng suất điều<br /> chỉnh tương đương hoặc cao hơn đối chứng. Kết<br /> quả được ghi lại trong bảng 5.<br /> <br /> Bảng 5. Năng suất và các yếu tố cấu thành NS của 6 tổ hợp lai 2 dòng triển vọng<br /> quan sát vụ Xuân 2012 tại Hà Nội<br /> Chỉ tiêu<br /> Tổ hợp<br /> D161s-7Tr/RG33<br /> 827s/ko số<br /> D67s-4Tím/KD<br /> D64s/R50<br /> D59s/R3<br /> D59s/R39<br /> Nhị ưu 838 (đc1)<br /> <br /> TGST<br /> Hạt<br /> Gieo - Bông/khóm<br /> chắc/bông<br /> trỗ 50%<br /> 112<br /> 9,0<br /> 135,6<br /> 110<br /> 8,3<br /> 137,0<br /> 108<br /> 12,0<br /> 117,3<br /> 109<br /> 7,7<br /> 146,4<br /> 114<br /> 10,0<br /> 125,6<br /> 110<br /> 8,7<br /> 124,5<br /> 113<br /> 8,7<br /> 109,7<br /> <br /> Kết quả theo dõi một số đặc điểm của 6 tổ<br /> hợp triển vọng ghi lại trong bảng 6.<br /> 3.2.2. Kết quả khảo nghiệm sinh thái<br /> 3.2.2.1. Kết quả khảo nghiệm sinh thái vụ Xuân<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> lép<br /> (%)<br /> 23,5<br /> 19,6<br /> 9,8<br /> 6,3<br /> 29,7<br /> 22,8<br /> 10,6<br /> <br /> Khối<br /> lượng<br /> 1000 hạt<br /> 22,7<br /> 22,1<br /> 20,7<br /> 22,7<br /> 23,8<br /> 24,0<br /> 27,5<br /> <br /> Năng suất<br /> lý thuyết<br /> (tạ/ha)<br /> 79,5<br /> 75,7<br /> 72,8<br /> 74,8<br /> 74,8<br /> 69,7<br /> 70,4<br /> <br /> Năng suất<br /> thực thu<br /> (tạ/ha)<br /> 75,2<br /> 73,6<br /> 68,8<br /> 72,0<br /> 72,0<br /> 68,8<br /> 67,2<br /> <br /> NS<br /> Điều chỉnh<br /> (tạ/ha)<br /> 70,6<br /> 69,0<br /> 72,2<br /> 75,4<br /> 75,4<br /> 72,2<br /> <br /> * Kết quả khảo nghiệm tại một số tỉnh phía Bắc:<br /> Thí nghiệm được triển khai với 13 tổ hợp lai<br /> tốt được chọn tạo trong nước đối với các vùng<br /> sinh thái khác nhau: Hà Nội, Thái Bình, Phú Thọ,<br /> Thanh Hoá, Nghệ An, đồng bằng sông Cửu<br /> Long. Kết quả nghiên cứu cụ thể như sau:<br /> 183<br /> <br /> VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> Kết quả so sánh năng suất tại các vùng sinh<br /> thái được ghi lại ở bảng 7 cho thấy, tổ hợp<br /> D116tím/R527, có năng suất ổn định tại các vùng<br /> sinh thái khác nhau, cao nhất tại Nghệ An (74,2<br /> tạ/ha), đối chứng 968 (70,3 tạ/ha). Tổ hợp<br /> <br /> D116tím/R725 cao nhất tại Hà Nội (76 tạ/ha),<br /> trong đó đối chứng Dưu 525 (75,3 tạ/ha), Nghệ<br /> An (72,7 tạ/ha). Tổ hợp D116t/R108 cao nhất tại<br /> Hà Nội (75,6 tạ/ha), trong đó đối chứng Dưu 525<br /> (5,3 tạ/ha), Nghệ An (72,5 tạ/ha).<br /> <br /> Bảng 6. Tổng hợp năng suất thực thu của các giống tại các điểm khảo nghiệm vụ xuân 2012<br /> Đơn vị tính: Tạ/ha<br /> Tên giống<br /> <br /> Hà Nội<br /> 66,6<br /> 64,3<br /> 63,6<br /> 69,3<br /> 64,3<br /> 66,3<br /> 75,6<br /> 72,6<br /> 64,7<br /> 72,3<br /> 73,6<br /> 76<br /> 67<br /> 75,3<br /> <br /> Kim76S/R838<br /> D161-7/R838<br /> 827S/R218<br /> 827S/R9311<br /> D67-4/RV119<br /> 827S/D47<br /> D116tím/R108<br /> D116tím/RG62<br /> 827S/D46<br /> 827S/M386<br /> D116tím/R527<br /> D116tím/R725<br /> 827S/D19<br /> Dưu 527<br /> Nhị ưu 838<br /> 968<br /> CV (%)<br /> LSD.05<br /> <br /> Thái Bình<br /> 56,3<br /> 36,6<br /> 59,3<br /> 58,3<br /> 59,6<br /> 37,6<br /> 51,6<br /> 60,6<br /> 73<br /> 60,6<br /> 72,6<br /> 61,3<br /> 77<br /> 71,6<br /> <br /> Điểm khảo nghiệm<br /> Phú Thọ<br /> Thanh Hoá<br /> 42,0<br /> 46<br /> 60,0<br /> 46,1<br /> 50,0<br /> 49<br /> 57,7<br /> 43,4<br /> 46,3<br /> 45,6<br /> 45,3<br /> 54,5<br /> 65,5<br /> 59<br /> 62,7<br /> 54,4<br /> 50,7<br /> 54,8<br /> 55,7<br /> 63,6<br /> 69,2<br /> 58,8<br /> 60,0<br /> 56,7<br /> 65,0<br /> 57,8<br /> 57,2<br /> <br /> 60,6<br /> <br /> 5,0<br /> 4,7<br /> <br /> 5,0<br /> 4,9<br /> <br /> Nghệ An<br /> 82,4<br /> 78,4<br /> 69,9<br /> 81,8<br /> 72,5<br /> 63,8<br /> 73,4<br /> 72,9<br /> 74,2<br /> 72,7<br /> 64,0<br /> <br /> NS Trung<br /> bình<br /> 52,73<br /> 51,75<br /> 60,86<br /> 61,42<br /> 57,14<br /> 57,1<br /> 64,84<br /> 62,82<br /> 63,32<br /> 65,02<br /> 69,68<br /> 65,34<br /> 66,16<br /> <br /> 70,3<br /> 47,<br /> 5,4<br /> <br /> 7,2<br /> 7,1<br /> <br /> Bảng 7. Một số đặc điểm sinh trưởng, chống chịu sâu bệnh của các tổ hợp triển vọng<br /> trong vụ Xuân 2012 tại Thanh Trì<br /> Độ trỗ<br /> thoát<br /> <br /> Độ cứng<br /> cây (điểm)<br /> <br /> Độ thuần<br /> (điểm)<br /> <br /> Đạo ôn<br /> (điểm)<br /> <br /> Rầy nâu<br /> (điểm )<br /> <br /> Cao cây<br /> (cm)<br /> <br /> Thời gian sinh<br /> trưởng (ngày)<br /> <br /> DH<br /> (điểm)<br /> <br /> D116tím/R108<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> 5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 107,4<br /> <br /> 136<br /> <br /> 1<br /> <br /> 827S/M386<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 108,0<br /> <br /> 133<br /> <br /> 1<br /> <br /> D116tím/R527<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> 5<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0<br /> <br /> 110,1<br /> <br /> 137<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tên giống<br /> <br /> D116tím/R725<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> 5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 107,6<br /> <br /> 137<br /> <br /> 1<br /> <br /> 827S/D19<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 106,3<br /> <br /> 135<br /> <br /> 1<br /> <br /> Dưu 527<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0<br /> <br /> 108,8<br /> <br /> 139<br /> <br /> 1<br /> <br /> - Độ thuần đồng ruộng của 1số tổ hợp có mẹ<br /> là D116 tím chưa đạt yêu cầu (điểm 5) do dòng<br /> mẹ chưa thuần.<br /> <br /> 100 - 105 ngày. Khả năng nhiễm rầy điểm 5 - 9<br /> (nhẹ nhất là HYT 108 điểm 5), không nhiễm đạo<br /> ôn, độ cứng cây điểm 1 - 3.<br /> <br /> - Đa số các tổ hợp không nhiễm đạo ôn và<br /> rầy nâu.<br /> <br /> - Trong số 10 tổ hợp lúa lai 3 dòng có 8 tổ<br /> hợp triển vọng (số 14, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 22)<br /> cho năng suất cao từ 7,94 - 9,56 tấn/ha, trong đó<br /> cao nhất là số 14 (Nam ưu 12105) đạt 9,56<br /> tấn/ha, Nam ưu 12110 (số 18) đạt 9,31 tấn/ha<br /> đứng thứ 2. Khả năng nhiễm rầy điểm 3-5, đạo<br /> ôn 0 -3, cứng cây 3. Thời gian sinh trưởng biến<br /> động từ 99 - 104 ngày. Kết quả cụ thể được ghi<br /> lại trong bảng 9.<br /> <br /> * Kết quả khảo nghiệm tại Tiền Giang<br /> Kết quả khảo nghiệm 24 tổ hợp lai tại trại<br /> nghiên cứu giống Cai Lậy, Tiền Giang của Công<br /> ty Giống cây trồng miền Nam cho thấy:<br /> - Trong số 14 tổ hợp lai 2 dòng có 5 tổ hợp<br /> triển vọng (số 2, 5, 10, 11, 13) có năng suất thực<br /> thu từ 7,69 - 8,13 tấn/ha. Thời gian sinh trưởng<br /> <br /> 184<br /> <br />