Nghiên cứu đánh giá chất lượng môi trường không khí tại các bãi chồn lấp chất thải rắn sinh hoạt ở các khu đô thị

Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> NGHIÊN CU ÁNH GIÁ<br /> CHT LNG MÔI TRNG KHÔNG KHÍ<br /> TI CÁC BÃI CHÔN LP CHT TH I R<br /> N<br /> SINH HOT  CÁC KHU Ô TH<br /> Mai Thò Thu Thaûo<br /> Phaân vieän BHLÑ vaø BVMT TPHCM<br /> <br /> <br /> <br /> Toùm taét: I. ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Quaù trình phaân huûy chaát thaûi raén sinh hoaït (CTRSH) taïi caùc rong quaù trình phaân<br /> baõi choân laáp seõ phaùt sinh nhieàu loaïi khí phaùt taùn vaøo moâi<br /> tröôøng khoâng khí (MTKK) nhö CH4, H2S, CO2, CO, Methyl<br /> Mercaptan, buïi, muøi hoâi… Nghieân cöùu ñaõ ñaùnh giaù chaát löôïng<br /> T huûy chaát thaûi raén<br /> sinh hoaït (CTRSH)<br /> do choân laáp seõ phaùt sinh<br /> MTKK taïi caùc baõi choân laáp CTRSH thuoäc TP.HCM, Ñoàng Nai nhieàu loaïi khí thaûi phaùt taùn<br /> vaø Bình Döông trong 3 naêm cho thaáy haàu heát noàng ñoä buïi vaø vaøo moâi tröôøng khoâng khí<br /> hôi khí ñoäc ñeàu ôû möùc tieâu chuaån cho pheùp. Coù söï khaùc bieät xung quanh. Caùc chaát oâ<br /> veà chaát löôïng MTKK giöõa caùc baõi choân laáp (BCL) ñang hoaït<br /> nhieãm khoâng khí töø baõi choân<br /> ñoäng (Ña Phöôùc, Phöôùc Hieäp, Traûng Daøi vaø Bình Döông) vôùi<br /> laáp (BCL) coù theå laø CH4, H2S,<br /> caùc BCL ñaõ ngöng tieáp nhaän CTRSH (Ñoâng Thaïnh vaø Goø<br /> CO2, CO, Methyl Mercaptan,<br /> Caùt). Vôùi quy trình coâng ngheä choân laáp hôïp veä sinh nhö hieän<br /> taïi, chaát löôïng MTKK ñaït TCCP cho ngöôøi lao ñoäng laøm vieäc. buïi, muøi hoâi… seõ gaây oâ nhieãm<br /> MTKK xung quanh BCL, ñaëc<br /> Abstract: bieät laø ngöôøi lao ñoäng laøm<br /> The decomposition process of domestic solid wastes in vieäc tröïc tieáp vaø cö daân sinh<br /> landfill generates many kinds of pollution gases into the ambi- soáng xung quanh vaønh ñai<br /> ent air such as CH4, H2S, CO2, CO, methyl mercaptan, dust, caùch ly veä sinh cuûa BCL.<br /> odors ... This study assesses the quality of the air pollution of Keát quaû nghieân cöùu cuûa ñeà<br /> landfills at the HCM City, Dong Nai and Binh Duong in 3 years taøi coù theå aùp duïng cho caùc<br /> showing that most of the monitoring results of dust and toxic BCL CTRSH taïi ñoâ thò khu vöïc<br /> gases are satisfied by standards. There is difference in qual-<br /> phía nam, goùp theâm cô sôû<br /> ity of the ambient air between operating landfills (Da Phuoc,<br /> khoa hoïc cho coâng taùc quy<br /> Phuoc Hiep and Binh Duong Trang Dai) and the landfills<br /> which stop receiving waste activities (Dong Thanh and Go hoaïch vaø quaûn lyù hoaït ñoäng<br /> Cat). The air quality of sanitary landfill is satisfied by stan- choân laáp CTRSH noùi chung vaø<br /> dards for workers. coâng taùc ATVSLÑ noùi rieâng.<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2013 21<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Rác sinh hoҥt cӫa thành phӕ<br /> <br /> <br /> Cân<br /> Phun EM & Phun thuӕc<br /> rҧi Bokasi khӱ mùi diӋt mҫm bӋnh<br /> Tұp kӃt tҥi sàn trung chuyӇn<br /> <br /> <br /> Trung chuyӇn rác<br /> <br /> <br /> Ĉә rác tҥi hӕ chôn<br /> <br /> San ӫi, ÿҫm nén<br /> <br /> <br /> Lҳp giӃng thu khí, phӫ lӟp ÿҩt trung gian<br /> & phӫ bҥt tách nѭӟc mѭa<br /> <br /> VӋ sinh công trѭӡng hàng ngày<br /> <br /> KiӇm tra kӻ thuұt hàng ngày<br /> <br /> Ĉӫ 10 lӟp rác Chѭa ÿӫ 10 lӟp rác<br /> <br /> Phӫ lӟp trên cùng & hoàn tҩt<br /> hӋ thӕng thu khí<br /> <br /> Ĉóng bãi<br /> <br /> <br /> Hình 1. Quy trình xöû lyù choân laáp CTRSH<br /> <br /> <br /> II. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG 2.2. Phöông phaùp nghieân cöùu and analysis – third edition<br /> PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU * Phöông phaùp laáy maãu vaø cuûa APHA – USA (American<br /> 2.1. Ñoái töôïng nghieân cöùu phaân tích maãu khoâng khí Public Health Associtaion,<br /> 2005). Caùc chæ tieâu phaân tích<br /> Caùc baõi choân laáp CTRSH Caùc phöông phaùp ño ñaïc<br /> goàm: toác ñoä gioù, Höôùng gioù,<br /> Ñoâng Thaïnh, Goø Caùt, Hieäp vaø phaân tích maãu chaát löôïng<br /> Nhieät ñoä, Chæ tieâu buïi, Chæ tieâu<br /> Phöôùc, Ña Phöôùc taïi khoâng khí ñöôïc tieán haønh theo<br /> CO, NH3, H2S, Metyl<br /> TP.HCM, BCL tænh Bình tieâu chuaån Vieät Nam TCVN –<br /> Döông, BCL Traûng Daøi tænh 2005 vaø caùc tieâu chuaån quoác Mercaptane (CH3SH), CH4,<br /> Ñoàng Nai. teá Methods of Air Sampling NO2, SO2.<br /> <br /> <br /> 22 Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2013<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> * Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu giuùp cho söï pha loaõng, giaûm ñeàu ñaït TCCP trong MTKK<br /> Söû duïng phaàn meàm SPSS thieåu taùc ñoäng coù haïi cuûa hôi theo Quyeát ñònh<br /> 20.0 vaø Excel trong xöû lyù soá khí ñoäc phaùt thaûi vaøo MTKK 3733/2002/BYT cuûa Boä Y teá.<br /> lieäu ño ñaïc. do quaù trình phaân huûy CTR. Chæ tieâu buïi (xem Hình 2):<br /> Caù bieät BCL Ña Phöôùc vaø<br /> III. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Vôùi TCCP trong MTLÑ cho<br /> Phöôùc Hieäp coù vaän toác gioù raát<br /> 3.1. Quy trình coâng ngheä chæ tieâu buïi laø 8mg/m3 thì taát<br /> lôùn leân ñeán 5 – 7 m/s.<br /> choân laáp CTRSH caû caùc ñieåm quan traéc ñeàu<br /> d. Ñoä oàn taïi caùc BCL, khi ñaït: noàng ñoä buïi trung bình<br /> Quy trình choân laáp CTRSH ñoå vaø ñaàm neùn CTR trong moâi<br /> nhö Hình 1. trong MTKK laø döôùi 1mg/m3.<br /> tröôøng thoaùng ngoaøi trôøi, NLÑ<br /> 3.2. Keát quaû ñaùnh giaù chaát Chæ tieâu CO (Xem Hình 3):<br /> laø laùi xe vaän haønh trong buoàng<br /> löôïng MTKK taïi caùc BCL laùi neân ít chòu aûnh höôûng cuûa Chæ tieâu CO laø moät trong<br /> 3.2.1. Vi khí haäu ñoä oàn cao. nhöõng chæ tieâu ñöôïc ñaùnh giaù<br /> laø quan troïng ñöôïc quan traéc<br /> Vi khí haäu taïi caùc BCL coù 3.2.2. Buïi vaø hôi khí ñoäc<br /> taïi 350/358 maãu. CO phaùt<br /> theå toùm taét nhö sau: Trong toång soá 358 ñieåm sinh do söï phaân huûy yeám khí<br /> a. Nhieät ñoä MTKK taïi BCL quan traéc MTKK taïi caùc BCL cuûa CTR sinh ra, ñoàng thôøi<br /> cao hôn nhieät ñoä MTKK xung CTRSH treân ñòa baøn moät phaàn laø do hoaït ñoäng cuûa<br /> quanh laø do söï toûa nhieät cuûa TP.HCM, Bình Döông, Ñoàng caùc ñoäng cô chaïy baèng xaêng,<br /> quaù trình phaân huûy yeám khí Nai trong 3 naêm, caùc chæ tieâu daàu trong khu vöïc quan traéc<br /> cuûa vi sinh vaät taùc ñoäng leân quan traéc goàm buïi vaø caùc khí nhö xe taûi, xe xuùc, xe eùp, ñaàm<br /> CTRSH ñem choân laáp. Khí NH3, H2S, CH4, CO, Methyl neùn raùc… Taïi BCL Bình<br /> sinh ra cuûa quaù trình phaân Mercaptan… Haàu heát keát quaû Döông, thôøi ñieåm quan traéc<br /> huûy sinh hoïc boác leân cuøng vôùi quan traéc buïi vaø hôi khí ñoäc ñang dieãn ra hoaït ñoäng ñaàm<br /> nhieät thöøa laøm noùng MTKK.<br /> Nhieät ñoä trong loøng BCL coù<br /> theå leân ñeán 50 – 600C. Nhö<br /> vaäy, coù theå noùi, laøm vieäc treân<br /> BCL vaøo ban ngaøy nhaát laø<br /> buoåi chieàu seõ laø ñieàu kieän vi<br /> khí haäu coù haïi cho NLÑ.<br /> b. Ñoä aåm taïi caùc vò trí quan<br /> traéc naèm trong giôùi haïn cho<br /> pheùp laøm vieäc, phaûn aùnh ñoä aåm<br /> cuûa ñieàu kieän töï nhieân. Ñoä aåm<br /> cao ôû möùc maùt meû (nhieät ñoä<br /> thaáp) cuûa BCL Ñoâng Thaïnh vaø<br /> Goø Caùt phaûn aùnh ñöôïc quaù<br /> trình phaân huûy ñaõ ñi vaøo oån ñònh<br /> cuûa caùc BCL naøy khi khoâng coøn<br /> tieáp nhaän choân laáp CTR trong<br /> nhöõng naêm gaàn ñaây.<br /> c. Caùc vò trí treân BCL ñeàu<br /> coù söï löu thoâng khoâng khí vôùi Hình 2. Bieåu ñoà bieåu dieãn noàng ñoä buïi toång<br /> vaän toác khaù lôùn. Ñieàu naøy trong MTKK taïi caùc BCL<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2013 23<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> neùn raùc neân chòu aûnh höôûng<br /> cuûa nguoàn khoùi xe cô giôùi.<br /> Chæ tieâu NH3 (xem Hình 4):<br /> Vôùi coâng ngheä choân laáp vaø<br /> taïm tröõ CTR hieän nay ñaõ giaûm<br /> thieåu nhieàu söï phaùt thaûi hôi khí<br /> ñoäc töø BCL, ñieàu naøy theå hieän<br /> trong noàng ñoä NH3 trong<br /> MTKK taïi caùc BCL. Caùc vò trí coù<br /> noàng ñoä NH3 cao hôn laïi laø caùc<br /> khu vöïc xöû lyù nöôùc ræ raùc. Ñieàu<br /> naøy ñöôïc giaûi thích laø taïi caùc hoà<br /> xöû lyù nöôùc ræ raùc coù söï khuaáy<br /> troän cao laøm bay hôi NH3 vaøo<br /> khoâng khí gia taêng. Vôùi noàng ñoä<br /> oâ nhieãm NH3 nhö keát quaû ño<br /> ñaïc chöa cho thaáy coù söï aûnh<br /> höôûng ñeán söùc khoûe NLÑ.<br /> Hình 3. Bieåu ñoà bieåu dieãn noàng ñoä CO Chæ tieâu H2S (Xem Hình 5):<br /> trong MTKK taïi caùc BCL Noàng ñoä trung bình cuûa H2S<br /> taïi caùc ñieåm quan traéc ñeàu nhoû<br /> hôn 10mg/m3 (Quyeát ñònh<br /> 3733/2002/BYT). Taát caû caùc<br /> ñieåm ñeàu baét buoäc quan traéc<br /> chæ tieâu H2S. BCL Ñoâng Thaïnh<br /> vaø Goø Caùt phaùt thaûi H2S laø raát<br /> thaáp vì caùc BCL naøy ñaõ ngöng<br /> tieáp nhaän choân laáp CTR. BCL<br /> Ña Phöôùc vaø Phöôùc Hieäp cho<br /> phaùt thaûi H2S cao hôn.<br /> Chæ tieâu Methyl Mercaptan<br /> (Xem Hình 6):<br /> Methyl Mercaptan laø moät<br /> khí thaûi ñaëc tröng cuûa quaù<br /> trình phaân huûy CTRSH.<br /> Nghieân cöùu ñaõ ño ñaïc<br /> 350/358 maãu Methyl<br /> Mercaptan. Keát quaû ño ñaïc<br /> cho thaáy noàng ñoä trung bình<br /> cuûa Methyl Mercaptan ñaït<br /> tieâu chuaån cho pheùp ñoái vôùi<br /> MTKK nôi laøm vieäc. Caù bieät<br /> Hình 4. Bieåu ñoà bieåu dieãn noàng ñoä NH3 coù moät soá keát quaû vöôït TCCP<br /> trong MTKK taïi caùc BCL ôû BCL Phöôùc Hieäp.<br /> <br /> <br /> 24 Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2013<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chæ tieâu CH4 (Xem Hình 7):<br /> Maëc duø Meâtan chöa coù tieâu<br /> chuaån ñaùnh giaù trong MTLÑ,<br /> nhöng ñaây laïi laø moät chæ tieâu<br /> raát quan troïng nhaèm theo doõi<br /> söï phaùt thaûi vaø quaù trình phaân<br /> huûy CTRSH khi choân laáp.<br /> Meâtan seõ phaùt thaûi nhieàu hay<br /> ít theo caùc giai ñoaïn phaân huûy<br /> cuûa CTRSH trong BCL. Quy<br /> trình coâng ngheä choân laáp cuõng<br /> taùc ñoäng raát lôùn ñeán söï phaùt<br /> thaûi cuûa Meâtan. Keát quaû quan<br /> traéc cho thaáy BCL Ña Phöôùc<br /> vaø Phöôùc Hieäp ñang trong giai<br /> ñoaïn phaùt thaûi maïnh vaø bieán<br /> ñoäng nhieàu cuûa khí Meâtan.<br /> Ñieàu nay laø do quy moâ, coâng<br /> ngheä vaø thôøi gian hoaït ñoäng<br /> Hình 5. Bieåu ñoà bieåu dieãn noàng ñoä H2S cuûa hai BCL naøy. BCL Ñoâng<br /> trong MTKK taïi caùc BCL Thaïnh vaø Goø Caùt cho thaáy söï<br /> phaùt thaûi oån ñònh cuûa Meâtan ôû<br /> möùc ñoä thaáp hôn. Meâtan laø khí<br /> gaây ra nguy cô chaùy vaø noå ôû<br /> BCL raát cao. ÔÛ nhöõng vò trí coù<br /> phaùt thaûi Meâtan cao caàn coù<br /> bieän phaùp an toaøn phoøng<br /> choáng chaùy noå.<br /> IV. KEÁT LUAÄN<br /> Chaát löôïng MTKK taïi caùc<br /> BCL CTRSH thuoäc TP.HCM,<br /> Ñoàng Nai vaø Bình Döông ñaõ<br /> ñöôïc quan traéc, ño ñaïc trong 3<br /> naêm khaù ñaày ñuû. Keát quaû ñaùnh<br /> giaù theo tieâu chuaån MTLÑ<br /> (Quyeát ñònh 3733/2002 cuûa Boä<br /> Y teá) cho thaáy haàu heát caùc keát<br /> quaû quan traéc buïi vaø hôi khí<br /> ñoäc ñeàu ñaït TCCP. Coù söï<br /> khaùc bieät veà chaát löôïng MTKK<br /> giöõa caùc BCL ñang hoaït ñoäng<br /> (Ña Phöôùc, Phöôùc Hieäp, Traûng<br /> Daøi vaø Bình Döông) vôùi caùc<br /> Hình 6. Bieåu ñoà bieåu dieãn noàng ñoä Methyl Mercaptan BCL ñaõ ngöng tieáp nhaän raùc<br /> trong MTKK taïi caùc BCL (Ñoâng Thaïnh vaø Goø Caùt).<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2013 25<br />