Nghiên cứu hiệu quả của các phương thức trồng sắn khác nhau ( lấy củ, lấy củ và lá, lấy lá) làm thức ăn chăn nuôi

Trần Thị Hoan và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 97(09): 29 - 33<br /> <br /> NGHIÊN CỨU HIỆU QUẢ CỦA CÁC PHƯƠNG THỨC TRỒNG SẮN<br /> KHÁC NHAU (LẤY CỦ, LẤY CỦ VÀ LÁ, LẤY LÁ) LÀM THỨC ĂN CHĂN NUÔI<br /> Trần Thị Hoan1*, Từ Trung Kiên1, Từ Quang Trung2<br /> 1<br /> <br /> Trường Đại học Nông lâm – ĐH Thái Nguyên,<br /> 2<br /> Trường Đại học Sư phạm - ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Chúng tôi đã nghiên cứu hiệu quả của các phương thức trồng sắn khác nhau (lấy củ, lấy củ + lá và<br /> láy lá) làm thức ăn chăn nuôi. Kết quả nghiên cứu cho thấy trồng sắn theo các phương thức khác<br /> nhau thì sản lượng lá, củ sắn và hiệu quả kinh tế cũng khác nhau. Trồng sắn theo phương thức củ +<br /> lá có sản lượng củ là 59,203 tấn/ha/2 năm, sản lượng lá tận thu là 11,391 tấn/ha/2 năm và lãi thuần<br /> đạt cao nhất 67,5 triệu đồng/ha/2 năm. Phương thức trồng sắn lấy lá đứng thứ 2, có sản lượng lá<br /> tươi là 31,314 tấn/ha/2 năm, tận thu củ được 14,010 tấn/ha/2 năm và lãi thuần đạt 56,9 triệu<br /> đồng/ha/2 năm, phương thức trồng sắn thu củ có sản lượng củ và lá tươi lần lượt là 55,327 và<br /> 1,064 tấn/ha/2 năm còn lãi thuần đạt thấp nhất là 42,5 triệu đồng/ha/2 năm.<br /> Từ khóa: Trồng sắn, lấy củ, lấy củ và lá, lấy lá<br /> <br /> MỞ ĐẦU*<br /> Từ trước tới nay người ta trồng sắn thu củ làm<br /> thức ăn chăn nuôi mà chưa nghĩ tới việc trồng<br /> sắn thu lá để làm bột lá xanh bổ sung vào<br /> thức ăn để cung cấp sắc tố cho vật nuôi. .<br /> Hàm lượng β caroten trong lá sắn từ 47, 63 –<br /> 99,39 mg % VCK. Củ sắn có hàm lượng<br /> protein thấp (trong củ tươi có 0,98- 1,09 %).<br /> Lá sắn giàu dinh dưỡng, đặc biệt là protein và<br /> carotenoid, trong lá sắn tươi, tỷ lệ protein có<br /> trung bình từ 6,50 - 7,00 % và carotenoid từ<br /> 500- 600 mg/kg VCK (Trần Thị Hoan, 2012<br /> [2]) . Để biết được các phương thức trồng khác<br /> nhau có ảnh hưởng đến năng suất và sản lượng<br /> của củ và lá sắn cũng như hiệu quả kinh tế như<br /> thế nào, chúng tôi tiến hành đề tài: Nghiên cứu<br /> hiệu quả của các phương thức trồng sắn khác<br /> nhau (lấy củ, lấy củ - lá, lấy lá) làm thức ăn<br /> chăn nuôi.<br /> NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> Nội dung nghiên cứu<br /> Nghiên cứu các phương thức trồng sắn khác<br /> nhau với mục đích lấy lá, lấy củ làm thức ăn<br /> chăn nuôi để tìm ra phương thức nào cho hiệu<br /> quả kinh tế cao hơn.<br /> Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu<br /> - Đối tượng nghiên cứu: Giống sắn KM94<br /> *<br /> <br /> Tel:0988520 086; Email: tranthihoan_tuaf@yahoo.com.vn<br /> <br /> - Địa điểm nghiên cứu: Trung tâm Thực hành<br /> Thực nghiệm, trường Đại học Nông lâm Thái<br /> Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.<br /> - Thời gian nghiên cứu: Năm 2009 - 2010<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Chúng tôi thí nghiệm với 3 phương thức trồng<br /> sắn khác nhau: lấy củ (C) với mật độ trồng<br /> (1,0 m x 1,0 m), lấy củ - lá (C -L) với mật độ<br /> trồng (0,8 m x 0,6 m), lấy lá (L) với mật độ<br /> trồng (0,8m x 0,4m). Mỗi phương thức trồng<br /> được bố trí trên diện tích 30m2 và được lặp lại<br /> 3 lần, bố trí thí nghiệm theo kiểu ngẫu nhiên<br /> hoàn toàn.<br /> Phân bón: Được bón theo kỹ thuật trồng sắn<br /> của Nguyễn Viết Hưng (2006) [3]<br /> - Lượng phân bón đối với phương thức trồng<br /> lấy C và lấy C-L: 10 tấn phân hữu cơ + 60 kg<br /> N + 40 kg P2O5 + 80 kg K2O/ha/năm.<br /> Cách bón:<br /> + Bón lót: 100% phân chuồng + 100% P2O5.<br /> + Bón thúc lần 1: Sau trồng 45 ngày bón<br /> 1/2N + 1/2 K2O kết hợp với làm cỏ và vun<br /> nhẹ cho sắn.<br /> + Bón thúc lần 2: Sau trồng 90 ngày bón số<br /> phân còn lại (1/2N +1/2K2O) kết hợp làm cỏ<br /> vun cao gốc cho sắn.<br /> - Lượng phân bón đối với phương thức trồng<br /> lấy lá: 10 tấn phân hữu cơ + 120 kg N + 40 kg<br /> P2O5 + 80 kg K2O/ha/năm<br /> 29<br /> <br /> Trần Thị Hoan và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Bón lót vào lúc trồng sắn ở năm thứ nhất và<br /> đầu năm thứ 2: 100% phân chuồng và 100%<br /> phân lân. Phân kali được bón lót 25% cùng<br /> phân chuồng và phân lân, số còn lại được bón<br /> cùng với đạm sau mỗi lứa cắt. Phân đạm được<br /> chia đều bón sau trồng 45 ngày và sau mỗi<br /> lứa cắt.<br /> Thu hoạch:<br /> - Đối với phương thức lấy lá: Thu hoạch lứa<br /> đầu sau khi trồng 4 tháng, sau đó cứ 2 tháng<br /> thu 1 lần, cắt ngang thân sắn cách mặt đất 4050cm, lần cắt sau cắt cao hơn lần cắt trước 10<br /> – 20 cm. Đầu năm thứ hai, cắt cách mặt đất<br /> 30-40cm, đầu xuân bón phân để sắn tái sinh,<br /> thu hoạch năm thứ 2 cũng giống như năm thứ<br /> nhất. Cành sắn sau thu cắt được tách lá sắn ra<br /> khỏi cuống và cân khối lượng lá thu được, thu<br /> hoạch củ vào cuối năm thứ hai.<br /> - Đối với phương thức trồng lấy củ: Thu<br /> hoạch củ vào tháng 12 và tận thu lá.<br /> - Đối với phương thức lấy C-L: Sau khi trồng<br /> 4 tháng, cứ 20 ngày tỉa lá già và lá bánh tẻ<br /> phía gần gốc 1 lần. Tách toàn bộ cuống ra<br /> khỏi lá và cân khối lượng lá. Thu hoạch củ<br /> vào tháng 12, đồng thời kết hợp tận thu lá.<br /> Các chỉ tiêu theo dõi<br /> - Khí tượng (Ẩm độ, nhiệt độ, lượng mưa<br /> trong các năm thí nghiệm).<br /> - Thành phần hóa học đất: N tổng số (%), pH,<br /> P2O5 tổng số (%), P2O5 dễ tiêu (mg/100g),<br /> K2O tổng số (%), K2O trao đổi (mg/100g)<br /> - Năng suất lá sắn (bỏ cuống) ở các lứa cắt<br /> (tạ/ha/lứa) và thời điểm tận thu lá, năng suất<br /> củ sắn (tạ/ha/lứa)<br /> - Sản lượng lá đã bỏ cuống, sản lượng củ sắn<br /> (tấn/ha/năm).<br /> - Thành phần hóa học của củ và lá sắn ở các<br /> phương thức trồng sắn khác nhau<br /> - Hiệu quả kinh tế<br /> - Phương pháp theo dõi các chỉ tiêu là các<br /> phương pháp thông dụng được sử dụng trong<br /> nghiên cứu trồng trọt và chăn nuôi.<br /> Phương pháp xử lý kết quả<br /> Các số liệu thu thập được xử lý bằng phương<br /> pháp thí nghiệm trong chăn nuôi của Nguyễn<br /> Văn Thiện (2002) [4] và trên phần mềm thống<br /> kê Minitab 14.<br /> 30<br /> <br /> 97(09): 29 - 33<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> Khí tượng khu vực thí nghiệm<br /> Khu vực thí nghiệm (tỉnh Thái Nguyên) có<br /> nhiệt độ trung bình năm là: 24,2oC, ẩm độ<br /> trung bình năm là 80,2%, lượng mưa trung<br /> bình năm là: 1700 mm. Như vậy, khí tượng<br /> của khu vực thí nghiệm hoàn toàn phù hợp<br /> với sự sinh trưởng của cây sắn trồng lấy củ.<br /> Tuy nhiên, thời gian cuối năm, nhiệt độ và<br /> lượng mưa thường thấp, không hoàn toàn phù<br /> hợp với sắn trồng để lấy lá.<br /> Thành phần dinh dưỡng đất thí nghiệm<br /> Đất khu vực thí nghiệm có pH là 4,510;<br /> Nitơ tổng số là 0,030%; P2O5 tổng số:<br /> 0,060%, P2O5 dễ tiêu là 11,810 mg/100g,<br /> K2O tổng số 0,140%; K2O dễ tiêu: 1,747<br /> mg/100g; OM: 2,200%.<br /> Theo Từ Quang Hiển và CS (2002) [1] thì<br /> đây là loại đất chua vừa và nghèo dinh dưỡng,<br /> vì vậy để cây trồng có năng suất cao cần phải<br /> bón thêm phân cho cây trồng.<br /> Năng suất củ sắn<br /> Chúng tôi đã theo dõi năng suất củ sắn liên tục<br /> trong hai năm (2009-2010), thu hoạch củ 1<br /> lần/1 năm đối với sắn trồng lấy củ và củ + lá, 1<br /> lần/2 năm đối với trồng sắn lấy lá. Kết quả về<br /> năng suất củ sắn tính trung bình trong hai năm<br /> được trình bày tại bảng 1.<br /> Bảng 1. Năng suất trung bình của củ sắn<br /> (tạ/ha/năm)<br /> Phương thức<br /> trồng<br /> <br /> Lấy<br /> Củ<br /> (C)<br /> <br /> Lấy<br /> Củ-Lá<br /> (C-L)<br /> <br /> Năm 1<br /> <br /> 285,60<br /> <br /> 302,78<br /> <br /> Năm 2<br /> <br /> 267,67<br /> <br /> 289,26<br /> <br /> 140,10<br /> <br /> NSTB<br /> <br /> 276,63b<br /> <br /> 296,02a<br /> <br /> 70,05c<br /> <br /> Năm<br /> <br /> Lấy<br /> Lá<br /> (L)<br /> <br /> Ghi chú: Do phương thức trồng sắn lấy lá chỉ thu<br /> củ 1 lần trong 2 năm nên năng suất trung<br /> bình/năm bằng năng suất củ của năm thứ 2 chia<br /> cho 2 (140,10 : 2 = 70,05)<br /> <br /> Trần Thị Hoan và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Số liệu của bảng 1 cho thấy:<br /> Năng suất củ của phương thức trồng sắn lấy củ<br /> là 276,63 tạ/ha/năm, phương thức lấy củ-lá là<br /> 296,02 tạ/ha/năm, còn năng suất củ của<br /> phương thức trồng sắn lấy lá là 70,05<br /> tạ/ha/năm. Năng suất củ sắn của phương thức<br /> lấy C và lấy L thấp hơn so với phương thức<br /> lấy C-L lần lượt là 19,39 tạ/ha/năm; 206,58<br /> tạ/ha/năm và có sự sai khác rõ rệt (p