Nghiên cứu hiệu quả điều trị đứt dây chằng chéo sau bằng gân hamstring tự thân qua nội soi tại Bệnh viện 30/4

NGHIÊN CỨU<br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU HIỆU QUẢ ĐIỀU TRỊ ĐỨT DÂY<br /> CHẰNG CHÉO SAU BẰNG GÂN HAMSTRING<br /> TỰ THÂN QUA NỘI SOI TẠI BỆNH VIỆN 30/4<br /> Lương Trung Hiếu*<br /> 25 good cases (84,7%). According to the IKDC, type<br /> TÓM TẮT A and B were the majority (80,4%).<br /> Đặt vấn đề: Tại Bệnh viện 30/4, hàng năm có Conclusions: The result of arthroscopic<br /> một số lượng lớn bệnh nhân được phẫu thuật điều reconstruction of the posterior cruciate ligament with<br /> trị đứt dây chằng chéo sau (DCCS) bằng gân the use of Hamstring has a high success rate and<br /> Hamstring tự thân chập đôi qua nội soi, do vậy cần factors affecting: associated injuries, level of<br /> được đánh giá kết quả. instability, time from trauma to surgery and location<br /> Mục tiêu: Đánh giá kết quả điều trị dựa vào of the tibial tunnel.<br /> thang điểm Lysholm và IKDC 2000, so sánh với các (Keywords: retrospective study, arthroscopy,<br /> tác giả khác, tìm ra các yếu tố ảnh hưởng. posterior cruciate ligament)<br /> Phương pháp: Nghiên cứu hồi cứu 46 trường<br /> hợp được phẫu thuật tái tạo DCCS bằng gân 1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Hamstring tự thân chập đôi, theo dõi ít nhất là 12 Bệnh viện 30/4, thuộc Bộ Công an, hàng<br /> tháng sau phẫu thuật. năm phẫu thuật một số lượng lớn bệnh nhân<br /> Kết quả: Sau phẫu thuật, điểm Lysholm tăng rõ,<br /> trung bình 86,65 ± 9,26 (61-100), 14 trường hợp rất<br /> (BN) đứt dây chằng chéo sau (DCCS) bằng gân<br /> tốt và 25 trường hợp tốt chiếm 84,7%, theo IKDC Hamstring tự thân chập đôi qua nội soi. Phẫu<br /> loại A và B đa số (80,4%). thuật này hiện có nhiều nghiên cứu đánh giá<br /> Kết luận: Điều trị đứt DCCS bằng gân hiệu quả vì đây là một phẫu thuật lớn, kết quả<br /> Hamstring tự thân qua nội soi cho kết quả rất khả khả quan nhưng có nhiều yếu tố dẫn đến thất<br /> quan. Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị là<br /> tổn thương phối hợp (góc sau ngoải), độ lỏng khớp<br /> bại, cần tìm hiểu để nâng cao hiệu quả điều trị.<br /> gối nặng, thời gian phẫu thuật muộn sau 12 tháng Vì vậy, đề tài "Nghiên cứu hiệu quả điều trị<br /> chấn thương, và vị trí đường hầm chày sai. đứt dây chằng chéo sau bằng gân Hamstring tự<br /> (Từ khóa: nghiên cứu hồi cứu, phẫu thuật nội thân qua nội soi tại Bệnh viện 30/4” được tiến<br /> soi, dây chằng chéo sau) hành với những mục tiêu sau:<br /> ARTHROSCOPIC RECONSTRUCTION OF THE - Đánh giá hiệu quả điều trị đứt dây chằng<br /> POSTERIOR CRUCIATE LIGAMENT WITH USE<br /> chéo sau bằng gân Hamstring tự thân qua nội<br /> OF A QUADRUPLE HAMSTRING TENDON<br /> soi tại Bệnh viện 30/4.<br /> Background: At 30-4 Hospital, there are<br /> annually a lot of patients who have an arthroscopic - Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.<br /> reconstruction of the posterior cruciate ligament with 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> the use of hamstring autografts, so it is necessary<br /> to assess the outcome. 2.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Objectives: To evaluate treatment results based - 46 BN bị đứt DCCS được phẫu thuật tái tạo<br /> on the Lysholm Knee Scoring Scale and IKDC 2000 bằng gân Hamstring tự thân qua nội soi tại BV<br /> stability scale, and compare with other authors, find 30/4 từ 12/2014 - 12/2017.<br /> out the influencing factors.<br /> Method: This is a retrospective study of 46 - Tiêu chuẩn chọn bệnh: BN đứt DCCS qua<br /> patients who were operated from 12/2014 to giai đoạn cấp tính, lỏng gối độ III hoặc độ II qua<br /> 12/2017 and followed up at least 12 months after the tập luyện vẫn còn ảnh hưởng đến sinh hoạt.<br /> operation. - Tiêu chuẩn loại trừ: BN dưới 18 hoặc trên<br /> Results: After surgery, Lysholm scores 55 tuổi, có tổn thương đi kèm như gãy xương<br /> increased significantly, the mean Lysholm score<br /> was 86.65 ± 9,26 (61-100), 14 very good cases and vùng gối cùng bên, tổn thương thần kinh, mạch<br /> máu…<br /> *ThS. BS. Khoa Chấn thương chỉnh hình và Phẫu 2.2. Phương pháp nghiên cứu<br /> thuật thần kinh, Bệnh viện 30/4 TP.HCM. Thiết kế nghiên cứu: Chọn phương pháp<br /> Email: luong.trunghieubs@gmail.com<br /> nghiên cứu hồi cứu mô tả hàng loạt trường hợp.<br /> 52 THỜI SỰ Y HỌC 09/2019<br />  NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Thu nhập dữ liệu: BN được tái khám, đánh KẾT QUẢ<br /> giá, theo dõi tối thiểu 12 tháng sau phẫu thuật. 1. Tuổi và giới<br /> Ghi lại các thông tin theo mẫu bệnh án nghiên BN nhỏ nhất 20 tuổi, lớn nhất 44 tuổi, trung<br /> cứu. Mã hoá số liệu kết quả bằng phần mềm bình 29,17 ± 6,21 tuổi, độ tuổi 20-29 chiếm<br /> SPSS 11,5, thống kê mô tả số liệu, thống kê 63,0%, nam giới chiếm đa số 95,7%.<br /> phân tích đánh giá kết quả điều trị và các yếu tố<br /> Bảng 1: Phân bố theo nhóm tuổi<br /> ảnh hưởng.<br /> Chúng tôi phân loại kết quả trước và sau Nhóm tuổi Số bệnh nhân Tỷ lệ (%)<br /> <br /> phẫu thuật theo thang điểm chức năng chủ quan 20-29 t 29 63,0<br /> Lysholm và độ vững khách quan IKDC-2000, 30-39 t 13 28,3<br /> dùng phép kiểm thống kê T với p < 0,05. ≥ 40 t 4 8,7<br /> Đánh giá hiệu quả điều trị và phân tích các Tổng 46 100,0<br /> yếu tố ảnh hưởng.<br /> Cỡ mẫu: Tính cỡ mẫu theo công thức: 2. Nguyên nhân và cơ chế chấn thương<br /> (1 − )- Chủ yếu là tai nạn giao thông chiếm 50% các<br /> = ( / ) trường hợp, tai nạn thể thao là 39,1%;<br /> Z = 1,96 trị số từ phân phối chuẩn, α = 0,05 Chấn thương mặt trước xương chày chiếm<br /> xác suất sai lầm loại một, 60,9% các trường hợp, quá gấp gối là 32,6%.<br /> p = 0.88 tỉ lệ rất tốt và tốt theo nghiên cứu 3. Kết quả điều trị theo tiêu chuẩn Lysholm<br /> trước đây, d = 0,1 sai số cho phép, và IKDC<br /> n = 40,57. Vậy cỡ mẫu tối thiểu 41, nghiên<br /> cứu của chúng tôi có 46 mẫu.<br /> Bảng 2. Kết quả điều trị theo tiêu chuẩn Lysholm và IKDC 2000<br /> Tiêu chuẩn Xếp loại Trước phẫu thuật Sau phẫu thuật<br /> Lysholm Rất tốt (91-100 điểm) 0 (0,0) 14 (30,4)<br /> Tốt (77-90 điểm) 1 (2,2) 25 (54,3)<br /> Vừa (68-76 điểm) 4 (8,7) 6 (13,0)<br /> Kém (< 68 điểm) 41 (89,1) 1 (2,2)<br /> Điểm trung bình 51,09±16,87 86,65±9,26<br /> IKDC 2000 A (Rất vững) 0 (0,0) 10 (21,7)<br /> B (Vững) 0 (0,0) 27 (58,7)<br /> C (Lỏng nhẹ) 4 (8,7) 7 (15,2)<br /> D (Lỏng nhiều) 42 (91,3) (4,3)<br /> <br /> Bảng 3. Liên quan tổn thương phối hợp với kết quả điều trị theo IKDC 2000<br /> Tiêu chuẩn Tình trạng Tổn thương kết hợp Giá trị p<br /> khớp gối Có (n=38) Không (n=8) Tổng (n=46)<br /> Lysholm Trước Rất tốt 0 0 0 0,184<br /> phẫu thuật Tốt 1 0 1<br /> Vừa 2 2 4<br /> Kém 35 6 41<br /> Trung bình 51,47 ± 16,29 49,25±20,56 51,09±16,87 0,739<br /> Rất tốt 10 4 14 0,436<br /> Sau phẫu Tốt 21 4 25<br /> thuật Vừa 6 0 6<br /> Kém 1 0 1<br /> Trung bình 86,21±9,79 88,75±6,22 86,65±9,26 0,487<br /> IKDC 2000 Trước A 0 0 0 0,337<br /> phẫu thuật B 0 0 0<br /> C 4 0 4<br /> D 34 8 42<br /> A 9 1 10 0,587<br /> Sau phẫu B 22 5 27<br /> thuật C 6 1 7<br /> <br /> <br /> THỜI SỰ Y HỌC 09/2019 53<br /> NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Bảng 4. Liên quan thời gian chấn thương với kết quả điều trị<br /> Đặc điểm Thời gian chấn thương Giá trị p<br /> < 6 tháng 6-12 tháng 1-5 năm > 5 năm Tổng<br /> Rất tốt 10 1 2 1 14<br /> Lysholm sau Tốt 22 3 0 0 25<br /> 0.008<br /> phẫu thuật Vừa 5 0 0 1 6<br /> Kém 0 0 1 0 1<br /> A 6 1 2 1 10<br /> IKDC 2000 B 25 2 0 0 27<br /> sau phẫu 0,011<br /> thuật C 6 0 0 1 7<br /> D 0 1 1 0 2<br /> Bảng 5. Liên quan giữa vị trí đường hầm chày với kết quả<br /> Tình trạng khớp gối Vị trí đường hầm chày Giá trị p<br /> Đúng Sai Tổng<br /> (n=43) (n=3) (n=46)<br /> Rất tốt 14 0 14<br /> Tốt 24 1 25<br /> Lysholm sau 0,039<br /> Vừa 4 2 6<br /> phẫu thuật<br /> Kém 1 0 1<br /> Trung bình 87,58±8,76 73,33±5,77 86,65±9,26 0,008<br /> A 10 0 10<br /> IKDC 2000 sau B 27 0 27<br /> 0,002<br /> phẫu thuật C 5 2 7<br /> D 1 1 2<br /> Bảng 6. Liên quan dấu hiệu ngăn kéo sau với kết quả điều trị<br /> Tiêu chuẩn Tình trạng khớp gối Dấu hiệu ngăn kéo sau trước Giá trị p<br /> phẫu thuật<br /> Độ II Độ III<br /> Tổng<br /> (n=4) (n=42)<br /> Rất tốt 0 0 0<br /> Trước phẫu Tốt 1 0 1<br /> 0.002<br /> thuật Vừa 1 3 4<br /> Tiêu chuẩn Kém 2 39 41<br /> Lysholm Rất tốt 1 13 14<br /> Tốt 3 22 25<br /> Sau phẫu thuật 0,788<br /> Vừa 0 6 6<br /> Kém 0 1 1<br /> A 0 0 0<br /> Trước phẫu B 0 0 0<br />