NGHIÊN CỨU KHOA HỌC NGÀNH Y - Bài 6 nâng cao

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

107
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'nghiên cứu khoa học ngành y - bài 6 nâng cao', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: NGHIÊN CỨU KHOA HỌC NGÀNH Y - Bài 6 nâng cao

Baøi 6 NGHIEÂN CÖÙU ÑOAØN HEÄ TS.BS. Taêng Kim Hoàng I. GIÔÙI THIEÄU 1.1 Ñònh nghóa: Moät nghieân cöùu ñoaøn heä (cohort study) laø moät thieát keá nghieân cöùu quan saùt (observational research study) khôûi ñaàu vôùi moät nhoùm ngöôøi (moät ñoaøn heä) khoâng coù beänh (hay vaán ñeà caàn nghieân cöùu) ñöôïc chia thaønh hai nhoùm: coù tieáp xuùc (exposed) hay khoâng coù tieáp xuùc (non-exposed) vôùi yeáu toá nguy cô vaø theo doõi sau moät thôøi gian ñeå xem trong soá hoï bao nhieâu ngöôøi coù beänh, bao nhieâu ngöôøi khoâng coù beänh (hay vaán ñeà caàn nghieân cöùu). Noùi caùch khaùc, muïc tieâu cuûa nghieân cöùu ñoaøn heä laø nhaèm xaùc ñònh xem coù bao nhieâu ca beänh môùi (hay bao nhieâu tröôøng hôïp môùi coù vaán ñeà ñang caàn nghieân cöùu) trong töøng nhoùm coù tieáp xuùc vaø khoâng coù tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô. Thôøi gian Höôùng khaûo saùt Coù beänh Nhoùm ngöôøi Coù tieáp xuùc Khoâng beänh Daân soá khoâng coù Beänh Khoâng tieáp Coù beänh Xuùc Khoâng beänh Hình 1: Thieát keá nghieân cöùu doaøn heä 1.2 Phaân bieät nhöõng ñaëc tính cuûa nghieân cöùu beänh chöùng vaø caùc loaïi nghieân cöùu phaân tích khaùc: 1.2.1 Khaùc vôùi nghieân cöùu caét ngang (cross-sectional study), trong nghieân cöùu ñoaøn heä tình traïng tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô (exposure) vaø maéc beänh (hay coù vaán ñeà ñang caàn nghieân cöùu) ñöôïc ño ôû 2 thôøi ñieåm khaùc nhau chöù khoâng ñoàng thôøi. 1.2.2 Nghieân cöùu ñoaøn heä khaùc vôùi nghieân cöùu beänh – chöùng (case-control study) ôû choã: caùc ñoái töôïng nghieân cöùu trong nghieân cöùu ñoaøn heä ñöôïc phaân loaïi döïa vaøo vieäc coù tieáp xuùc hay khoâng vôùi yeáu toá nguy cô, chöù khoâng döïa vaøo tình traïng coù hay khoâng coù beänh (hay vaán ñeà ñang caàn nghieân cöùu). 46
II. CAÙC LOAÏI NGHIEÂN CÖÙU ÑOAØN HEÄ Treân cô baûn, coù hai loaïi nghieân cöùu ñoaøn heä. Ñoù laø nghieân cöùu tieàn cöùu (prospective) vaø nghieân cöùu hoài cöùu (retrospective). Söï khaùc nhau giöõa hai loaïi naøy laø ôû choã thôøi ñieåm baét ñaàu nghieân cöùu. 1) Trong nghieân cöùu ñoaøn heä tieàn cöùu (prospective cohort study), thôøi ñieåm baét ñaàu nghieân cöùu (ñieåm 0) laø hieän taïi vaø daân soá ñöôïc tieáp tuïc khaûo saùt, theo doõi trong töông lai. Vieäc tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô coù theå ñaõ xaûy ra hay chöa xaûy ra khi nghieân cöùu baét ñaàu, nhöng “keát quaû” (töùc laø coù beänh hay xuaát hieän vaán ñeà caàn nghieân cöùu) thì chaéc chaén chöa xaûy ra. Moät trong nhöõng tieän lôïi cuûa loaïi nghieân cöùu naøy laø caùc yeáu toá nghieân cöùu coù theå ñöôïc xaùc ñònh ñuùng nhö nhaø nghieân cöùu mong muoán. Moät thí duï veà nghieân cöùu ñoaøn heä tieàn cöùu laø nghieân cöùu Framingham. Nghieân cöùu naøy baét ñaàu vaøo naêm 1948 taïi Framingham, Hoa kyø vaø toaøn boä coäng ñoàng ñöôïc theo doõi trong voøng 40 naêm ñeå khaûo saùt caùc yeáu toá nguy cô cuûa beänh tim maïch, hoâ haáp, xöông khôùp vaø moät soá vaán ñeà söùc khoeû khaùc. 2) Trong nghieân cöùu ñoaøn heä hoài cöùu (retrospective cohort study, historical cohort study), “ñieåm baét ñaàu” – töùc thôøi ñieåm xaûy ra vieäc tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô laø ôû quaù khöù vaø daân soá ñöôïc theo doõi cho ñeán hieän taïi. Vaøo luùc baét ñaàu nghieân cöùu, caû vieäc tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô vaø maéc beänh (hay coù vaán ñeà ñang nghieân cöùu) ñeàu ñaõ xaûy ra. Söï khaùc nhau giöõa nghieân cöùu beänh-chöùng, nghieân cöùu ñoaøn heä tieàn cöùu vaø nghieân cöùu ñoaøn heä hoài cöùu ñöôïc moâ taû trong hình 2 (trang sau) III. ÖU ÑIEÅM VAØ NHÖÔÏC ÑIEÅM CUÛA THIEÁT KEÁ NGHIEÂN CÖÙU ÑOAØN HEÄ 3.1 Öu ñieåm: - cung caáp baèng chöùng maïnh meõ veà nguyeân nhaân cuûa beänh, cho pheùp keát luaän moái quan heä nhaân-quaû (cause-effect relationship) giöõa tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô (exposure) vaø beänh (disease). - vieäc xaùc ñònh tình traïng tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô coù theå khoâng gaëp bias vì ôû thôøi ñieåm ñoù, beänh (hay vaán ñeà caàn nghieân cöùu) chöa xaûy ra. - coù theå khaûo saùt ñöôïc nhieàu keát quaû (outcome) töø moät nguyeân nhaân. - laø nghieân cöùu thích hôïp duøng ñeå khaûo saùt aûnh höôûng cuûa nhöõng tình traïng tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô hieám gaëp (rare exposures) 3.2 Nhöôïc ñieåm: - laø loaïi nghieân cöùu toán thôøi gian, toán tieàn nhaát trong soá caùc thieát keá nghieân cöùu phaân tích - ñoâi khi caàn phaûi theo doõi ñoái töôïng nghieân cöùu trong moät thôøi gian daøi (vì keát quaû xuaát hieän chaäm) neân khi coù keát quaû thì vaán ñeà nghieân cöùu khoâng coøn thích hôïp nöõa - do nghieân cöùu keùo daøi neân deã xaûy ra hieän töôïng caùc ñoái töôïng nghieân cöùu boû cuoäc hay doïn ñi nôi khaùc (losses to follow-up) => gaây ra bias nghieâm troïng 47
Nghieân cöùu beänh-chöùng Tieáp xuùc Beänh ? # ? ) Nghieân cöùu ñoaøn heä tieàn cöùu Tieáp xuùc Beänh ? # ? ) Nghieân cöùu ñoaøn heä hoài cöùu Tieáp xuùc Beänh ? # ? ) # = Coù )= Khoâng ? = Caàn ñöôïc xaùc ñònh = Nhaø nghieân cöùu luùc baét ñaàu cuoäc nghieân cöùu Hình 2: Söï khaùc nhau veà thôøi gian giöõa nghieân cöùu beänh-chöùng, nghieân cöùu ñoaøn heä tieàn cöùu vaø nghieân cöùu ñoaøn heä hoài cöùu IV. CAÙC VAÁN ÑEÀ TRONG THIEÁT KEÁ VAØ THÖÏC HIEÄN NGHIEÂN CÖÙU ÑOAØN HEÄ 4.1 Tính côõ maãu: Côõ maãu ñöôïc tính theo coâng thöùc sau: [z )] 2 p 1 (1 − p 1 )+ p 0 (1 − p 0 2 pq + z 1 − β n= 1−α / 2 ( p1 − )2 p0 Trong ñoù: p1: Tæ leä beänh trong nhoùm coù tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô (exposed group) p0: Tæ leä beänh trong nhoùm khoâng tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô (non-exposed group) Khi p1 ñaõ bieát, thì p0 coù theå suy ra ñöôïc töø coâng thöùc: RR = p1/p0 ( p1 + p0 ) q = 1− p p= 1 2 4.2 Choïn maãu: Caùc nhoùm nghieân cöùu (goàm nhöõng ngöôøi coù tieáp xuùc vaøkhoâng tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô) coù theå ñöôïc choïn töø nhieàu nguoàn tuøy theo côõ maãu vaø kinh phí cho pheùp cuûa cuoäc nghieân cöùu. Khi choïn nhoùm nghieân cöùu caàn phaûi chuù yù ñeán nhöõng vaán ñeà sau: taàn soá xaûy ra vieäc tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô ñang caàn khaûo saùt; laøm theá naøo ñeå coù ñöôïc 48
thoâng tin ñaày ñuû vaø chính xaùc veà vieäc coù hay khoâng coù tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô; khaû naêng theo doõi vaø quaûn lyù caùc ñoái töôïng nghieân cöùu trong moät thôøi gian daøi. Khi vieäc tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô töông ñoái phoå bieán (VD: huùt thuoác laù, uoáng röôïu…) thì coù theå choïn ñoái töôïng coù tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô töø daân soá chung. Trong tröôøng hôïp vieäc tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô hieám xaûy ra (rare exposures) (VD vieäc tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô coù lieân quan ñeán moät soá ngaønh, ngheà ñaëc bieät) thì coù theå choïn ñoái töôïng (coù tieáp xuùc) trong nhoùm ngöôøi coù tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô hôn laø choïn töø daân soá chung. VD: muoán khaûo saùt moái lieân quan giöõa vieäc tieáp xuùc vôùi uranium vaø beänh ung thö, ñoái töôïng ñöôïc choïn ñeå theo doõi neân laáy töø nhöõng ngöôøi thôï moû uranium hôn laø choïn töø coäng ñoàng ngöôøi bình thöôøng. Lyù töôûng nhaát, nhoùm so saùnh (goàm nhöõng ngöôøi khoâng tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô – unexposed group) ñöôïc choïn töø cuøng moät daân soá vôùi nhoùm tieáp xuùc. VD: trong nghieân cöùu Framingham veà beänh tim maïch, caû 2 nhoùm coù tieáp xuùc vaø khoâng tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô ñöôïc choïn töø cuøng moät vuøng. Tuy nhieân, neáu nhoùm coù tieáp xuùc ñöôïc choïn töø 1 quaàn theå ñaëc bieät thì nhoùm so saùnh neân laáy töø moät nguoàn khaùc. Ñieàu quan troïng laø caùc nhoùm nghieân cöùu, ngoaïi tröø söï khaùc nhau ôû choã coù tieáp xuùc hay khoâng tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô, phaûi gioáng nhau ôû caùc ñaëc ñieåm khaùc. Coù nghóa laø neáu thöïc söï khoâng coù moái lieân quan giöõa vieäc tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô vaø beänh (hay vaán ñeà caàn khaûo saùt) thì tæ suaát cuûa beänh (hay vaán ñeà caàn khaûo saùt) ôû hai daân soá (maø töø ñoù hai nhoùm nghieân cöùu ñöôïc choïn) phaûi gaàn nhö baèng nhau. Trong tröôøng hôïp nhoùm tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô quaù ñaëc bieät ñeán noãi chuùng ta khoâng theå tìm ñöôïc nhoùm so saùnh töông töï thì luùc ñoù caàn söû duïng nhieàu nhoùm so saùnh, moãi nhoùm coù moät ñaëc ñieåm naøo ñoù gioáng vôiù nhoùm coù tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô. 4.3 Xaùc ñònh tình traïng tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô: Ñeå xaùc ñònh tình traïng tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô, chuùng ta coù theå döïa vaøo nhieàu nguoàn soá lieäu. Trong nghieân cöùu tieàn cöùu, vieäc xaùc ñònh tình traïng tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô coù theå tröïc tieáp döïa vaøo baûng caâu hoûi chi tieát, caùc xeùt nghieäm sinh hoùa hoaëc caùc cuoäc khaûo saùt veà moâi tröôøng, ngheà nghieäp. Coøn trong nghieân cöùu hoài cöùu, vieäc xaùc ñònh tình traïng tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô thöôøng khoù hôn nhöng chuùng ta vaãn coù theå laáy ñöôïc qua hoà sô beänh, hoà sô laøm vieäc hoaëc soå saùch thoáng keâ veà moâi tröôøng, ngheà nghieäp… Vaán ñeà quan troïng laø laøm sao xaùc ñònh ngöôøi naøo coù tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô, ngöôøi naøo khoâng. Noùi caùch khaùc, chuùng ta caàn phaûi xaùc ñònh ôû giaù trò naøo, ngöôõng naøo, “ñieåm caét” (cut-off point) naøo thì moät ngöôøi ñöôïc goïi laø coù tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô. Neáu khoâng chuùng ta seõ deã daøng maéc phaûi sai soá heä thoáng (bias) ôû ñaây. VD: trong nghieân cöùu tìm moái lieân quan giöõa noàng ñoä cholesterol/maùu vaø beänh tim maïch, chuùng ta caàn phaûi ñònh nghóa roõ theá naøo laø noàng ñoä cao, theá naøo laø noàng ñoä bình thöôøng... Töø ñoù môùi xaùc ñònh ñöôïc chính xaùc tình traïng coù tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô hay khoâng, möùc ñoä nhö theá naøo. 49
V. CAÙC VAÁN ÑEÀ TRONG PHAÂN TÍCH VAØ DIEÃN GIAÛI KEÁT QUAÛ: 5.1 Nguy cô töông ñoái (relative risk) Nguy cô töông ñoái laø tæ soá giöõa tæ suaát beänh môùi (Incidence) trong nhoùm coù tieáp xuùc (exposed group) vaø tæ suaát beänh môùi trong nhoùm khoâng tieáp xuùc (non-exposed group) RR = c // c+d a a+b RR = = CI 1 a / a +b c / c+d CI 0 5.1.1 Neáu tæ suaát môùi maéc doàn (Cumulative Incidence – CI) ñöôïc söû duïng: Beänh + Beänh - Toång coäng T/xuùc + a b a+b T/xuùc - c d c+d Toång coäng a+c b+d a+b+c+d Vaø nguy cô qui traùch (attributable risk, risk difference) ñöôïc tính baèng coâng thöùc: AR = CI1 – CI0 = a/a+b – c/c+d VD: Trong nghieân cöùu veà moái lieân quan giöõa chæ soá Apgarvaø nguy cô töû vong trong naêm ñaàu cuûa treû sô sinh nheï caàn (
VD: Trong nghieân cöùu tìm moái lieân quan giöõa noàng ñoä cholesterol/maùu vaø töû vong do beänh maïch vaønh do Hoäi tim maïch Chicago thöïc hieän treân nhöõng ngöôøi ñaøn oâng da traéng trong ñoä tuoåi 25-39, cho keát quaû nhö sau Soá ngöôøi töû vong Ngöôøi-naêm 5.2 – 6.2 mμ/L 26 36.581 ≤ 5.1mμ/L 14 68.239 Toång coäng 40 104.820 RR = = 3 ,5 26 / 36581 14 / 68239 Vaäy ngöôøi coù noàng ñoä cholesterol/maùu cao coù nguy cô bò töû vong do beänh maïch vaønh cao gaáp 3,5 laàn so vôùi ngöôøi coù noàng ñoä cholesterol/maùu thaáp 5.2 Caùc sai soá heä thoáng (bias) thöôøng gaëp trong nghieân cöùu ñoaøn heä Moät soá sai leäch thöôøng gaëp laø sai leäch do phaân loaïi sai (misclassification bias), sai leäch do maát ñoái töôïng theo doõi (losses of follow-up) * Maát ñoái töôïng theo doõi coù theå gaây ra bias nghieâm troïng trong nghieân cöùu ñoaøn heä. Neáu tæ leä maát ñoái töôïng theo doõi lôùn (30 – 40%) so vôùi maãu ban ñaàu thì caàn phaûi nghi ngôø giaù trò cuûa moái lieân quan (giöõa tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô vaø beänh) maø ta tìm thaáy trong nghieân cöùu. Tuy nhieân, vaán ñeà khoâng chæ ñôn giaûn ôû tæ leä maát ñoái töôïng maø bias seõ xaûy ra neáu vieäc maát ñoái töôïng theo doõi (do ngöôøi tham gia boû cuoäc hay doïn ñi nôi khaùc) coù lieân quan ñeán tình traïng tieáp xuùc vôùi yeáu toá nguy cô hay tình traïng beänh. VD nhöõng ngöôøi bò beänh tim maïch hay beänh ung thö thöôøng ít coù khaû naêng tieáp tuïc tham gia nghieân cöùu hôn nhöõng ngöôøi khoâng beänh (trong tröôøng hôïp naøy coù moät tæ leä lôùn ngöôøi beänh trong soá ñoái töôïng theo doõi bò maát). Hoaëc nhöõng ngöôøi taäp theå duïc thöôøng xuyeân thöôøng coù xu höôùng di chuyeån (soáng ôû nôi khaùc) hôn nhöõng ngöôøi khoâng taäp theå duïc (trong tröôøng hôïp naøy trong tæ leä ñoái töôïng theo doõi bò maát laïi coù moät soá ñoâng ngöôøi khoeû maïnh). Söï khaùc nhau veà tæ leä maát ñoái töôïng trong nhoùm tieáp xuùc vaø khoâng tieáp xuùc coù theå seõ “ñe doaï” ñeán giaù trò trong (internal validity) cuûa nghieân cöùu. 51
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. David C., Ian G., Richard H. Epidemiology. Sidney, University of New South Wales Press Ltd., 1994. 2. Friedman G.D. Primer of epidemiology. Singapore, McGraw-Hill Book Co., 1994. 3. Greenberg R.S., Daniels S.R., Flanders W.D., Eley J.W., Boring J.R. Medical epidemiology. New Jersey, Prentice-Hall International, Inc., 2005. 4. Hennekens C.H., Buring J.E. Epidemiology in Medicine. Boston, Little Brown Company, 1987. 5. Hulley S.B., Cummings S.R. Designing clinical research. Baltimore, Williams & Wilkins, 1988. 6. Mausner J.S., Bahn A.K. Epidemiology: An introductory text. Philadelphia, W.B. Saunders Company, 1985. 52
SỬ DỤNG PHẦN MỀM PS ĐỂ TÍNH CỞ MẪU TRONG NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ 53
54
BÀI TẬP SỬ DỤNG STATA TRONG NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ A. Tính RR (với cohort study risk ratio) 1) Sử dụng file “INJDEATH” 2) Tính RR - Tìm lệnh để sử dụng trong STATA Statistics -> Epidemiology and related -> Tables for epidemiologist -> Cohort study risk ratio - Lệnh sử dụng trong STATA cs [biến số bệnh] [biến số tiếp xúc] 55
- Kết quả thu được như sau: + RR= 1.70 (KTC 95% = 1.27 – 2.29) Như vậy, bà mẹ không đi khám tiền sản có nguy cơ sinh con bị chết do chấn thương cao gấp 1.7 lần bà mẹ có đi khám tiền sản + Tỉ lệ bị tử vong do chấn thương trong nhóm bà mẹ không đi khám tiền sản là 14%, tỉ lệ vong do chấn thương trong nhóm bà mẹ có đi khám tiền sản là 8.2% + Nguy cơ qui trách (nguy cơ sai biệt) là 0.06 (6%o) + Phần trăm nguy cơ qui trách trong nhóm không đi khám tiền sản là 41.3% + Phần trăm nguy cơ qui trách trong dân số là 7.3% . cs injdth pnclate | Late or no prenatal care| | Exposed Unexposed | Total -----------------+------------------------+------------ Cases | 47 218 | 265 Noncases | 289 2437 | 2726 -----------------+------------------------+------------ Total | 336 2655 | 2991 | | Risk | .139881 .0821092 | .0885991 | | | Point estimate | [95% Conf. Interval] |------------------------+------------------------ Risk difference | .0577717 | .0192413 .0963021 Risk ratio | 1.703596 | 1.269566 2.286008 Attr. frac. ex. | .4130064 | .2123295 .5625563 Attr. frac. pop | .0732502 | +------------------------------------------------- chi2(1) = 12.33 Pr>chi2 = 0.0004 56
4) Kiểm tra hôn nhân bất hợp pháp có phải là yếu tố gây nhiễu/yếu tố thay đổi tương quan (tương tác) cho mối liên hệ giữa khám tiền sản và tử vong do chấn thương hay không? - Lệnh sử dụng trong STATA cc [biến số bệnh] [biến số tiếp xúc], by (biến số phân tầng) Để biết một yếu tố (thứ 3) có phải là yếu tố gây nhiễu hay yếu tố thay đổi tương quan (tương tác), chúng ta có thể thực hiện phân tích phân tầng theo yếu tố thứ 3 đó - Thực hiện phân tích bảng 2x2 phân tầng - Kiểm tra tính đồng nhất của RR theo tầng bằng cách đọc kết quả của “Test of homogeneity”. Nếu p < 0.05 => Có tương tác (Yếu tố thứ 3 đang xét là yếu tố thay đổi tương quan) => Báo cáo kết quả của RR theo từng tầng. Nếu p > 0.05 => So sánh RR thô và RR hiệu chỉnh - So sánh RR thô và RR hiệu chỉnh (hay còn gọi RR kết hợp Mantel-Haenszel tức adjusted RR). Nếu khác biệt >10% => Yếu tố thứ 3 là yếu tố gây nhiễu=> Báo cáo kết quả của RR kết hợp M-H. Nếu khác biệt < 10% => Yếu tố thứ 3 này không phải là yếu tố gây nhiễu => Báo cáo kết quả của RR thô - Kết quả thu được + Đối với biến số “hôn nhân họp pháp”: test of homogeneity cho thấy p>0.05 => RR của tình trạng kết hôn không khác nhau 1 cách có ý nghĩa. RR hiệu chỉnh và RR thô cũng không khác biệt có ý nghĩa => Tình trạng kết hôn không hợp pháp không phải là yếu tố gây nhiễu cũng không phải là interaction . cs injdth pnclate, by(illegit) Illegitimate | RR [95% Conf. Interval] M-H Weight -----------------+------------------------------------------------- No | 1.519019 .8180733 2.820553 6.204969 Yes | 1.246788 .885521 1.755441 23.3711 -----------------+------------------------------------------------- Crude | 1.703596 1.269566 2.286008 M-H combined | 1.303901 .9667027 1.758719 ------------------------------------------------------------------- Test of homogeneity (M-H) chi2(1) = 0.300 Pr>chi2 = 0.5841 Tính với số có sẵn - Tìm lệnh để sử dụng trong STATA Statistics -> Epidemiology and related -> Tables for epidemiologist -> Cohort study -> Cohort study calculator 57
B. Tính RR (với incidence rate ratio) 1) Sử dụng file “framingham” 2) Tính RR - Tìm lệnh để sử dụng trong STATA Statistics -> Epidemiology and related -> Tables for epidemiologist -> Incidence rate ratio 58
- Lệnh sử dụng trong STATA cs [biến số bệnh] [biến số tiếp xúc] [biến số thời gian trong nguy cơ] 59
- Kết quả thu được như sau: + RR=2.28 (KTC 95% = 1.68 – 3.06) Như vậy, bệnh nhân có tiền sử CHA có nguy cơ bị tử vong do bệnh mạch vành cao gấp 2.3 lần người không có tiền sử CHA + Tỉ lệ tử vong do CHA là 0.9%o, tỉ lệ vong không phải do CHA là 0.4%o + Nguy cơ qui trách (nguy cơ sai biệt) là 0.5%o + Phần trăm nguy cơ qui trách trong nhóm CHA là 56.2% + Phần trăm nguy cơ qui trách trong dân số là 9.1% . ir CHA chdfate followup | Coronary Heart Disease | | Exposed Unexposed | Total -----------------+------------------------+------------ CHA | 55 44 | 99 Follow-up in Day | 1999111 5966002 | 7965113 -----------------+------------------------+------------ | | Incidence Rate | .0000275 7.38e-06 | .0000124 | | | Point estimate | [95% Conf. Interval] |------------------------+------------------------ Inc. rate diff. | .0000201 | .0000125 .0000277 Inc. rate ratio | 3.730409 | 2.463926 5.677371 (exact) Attr. frac. ex. | .7319329 | .5941436 .8238621 (exact) Attr. frac. pop | .4066294 | +------------------------------------------------- (midp) Pr(k>=55) = 0.0000 (exact) (midp) 2*Pr(k>=55) = 0.0000 (exact) 4) Kiểm tra thừa cân có phải là yếu tố gây nhiễu/yếu tố thay đổi tương quan (tương tác) cho mối liên hệ giữa CHA và bệnh mạch vành hay không? - Lệnh sử dụng trong STATA cc [biến số bệnh] [biến số tiếp xúc], by (biến số phân tầng) - Kết quả thu được + Đối với biến số “TC”: test of homogeneity cho thấy p>0.05 => RR của tình trạng thừa cân hay không không khác nhau 1 cách có ý nghĩa => RR không phải là yếu tố thay đổi tương quan. Nhưng RR hiệu chỉnh và RR thô khác biệt có ý nghĩa => Thừa cân là yếu tố gây nhiễu . ir CHA chdfate followup, by(TC) TC | IRR [95% Conf. Interval] M-H Weight -----------------+------------------------------------------------- 0| 3.74589 1.372013 9.943185 1.971923 (exact) 1| 2.986125 1.868451 4.820486 10.50213 (exact) -----------------+------------------------------------------------- Crude | 3.730409 2.463926 5.677371 (exact) M-H combined | 3.10623 2.083172 4.63172 ------------------------------------------------------------------- Test of homogeneity (M-H) chi2(1) = 0.20 Pr>chi2 = 0.6520 Tính với số có sẵn - Tìm lệnh để sử dụng trong STATA Statistics -> Epidemiology and related -> Tables for epidemiologist -> Cohort study -> Cohort study calculator 60
61