Nghiên cứu mối liên quan giữa đường huyết lúc nhập viện và tử vong trong bệnh viện ở bệnh nhân chấn thương sọ não giai đoạn cấp

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> NGHIÊN CỨU MỐI LIÊN QUAN GIỮA ĐƯỜNG HUYẾT<br /> LÚC NHẬP VIỆN VÀ TỬ VONG TRONG BỆNH VIỆN Ở BỆNH NHÂN<br /> CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO GIAI ĐOẠN CẤP<br /> Nguyễn Thị Bích Đào*, Phan Hữu Hên*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát mối liên quan giữa đường huyết lúc nhập viện và tử vong trong bệnh viện ở bệnh nhân<br /> chấn thương sọ não giai đoạn cấp.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang. Bệnh nhân chấn thương sọ não giai đoạn cấp mức độ nặng và<br /> vừa được chọn thuận tiện, liên tục trong khoảng thời gian từ tháng 04/2010 – 10/2011. Bệnh nhân được ghi<br /> nhận kết quả đường huyết trong vòng 24 giờ sau nhập viện và ghi nhận dự hậu (sống chết).<br /> Kết quả: Nghiên cứu gồm 112 trường hợp chấn thương sọ não trong giai đoạn cấp tại bệnh viện Chợ Rẫy,<br /> có 20 bệnh nhân tử vong trong thời gian nằm viện (chiếm tỉ lệ 17,9%). Nam giới chiếm đa số với 86,6%. Điểm<br /> Glasgow nhóm sống 7,2 ± 2,1 và nhóm chết 5,8 ± 2,0 (p=0,01). Đường huyết nhóm sống 136,5 ± 44,9; nhóm chết<br /> 161,3 ± 45,8 (p= 0,028). Kết quả phân tích đơn biến cho thấy đường huyết lúc nhập viện ≥ 180mg/dl làm gia tăng<br /> nguy cơ tử vong 3,15 lần (p = 0,041). Giới nữ làm gia tăng tử vong 2,73 lần so với giới nam (p = 0,14). Nhóm<br /> bệnh nhân ≥ 30 tuổi làm gia tăng tử vong 2,75 lần (p = 0,062). Kết quả phân tích đa biến cho thấy ĐH lúc nhập<br /> viện ≥ 180 mg/dl, điểm Marshall cao hơn 1 điểm sẽ gia tăng nguy cơ tử vong với OR lần lượt là 10,03 (p=0,001);<br /> 2,26 (p=0,022).<br /> Kết luận: đường huyết lúc nhập viện ≥ 180 mg/dl sẽ làm gia tăng nguy cơ tử vong 10 lần, độc lập với sự<br /> thay đổi về: điểm Marshall, điểm Glasgow, giới tính hay nhóm tuổi bệnh nhân.<br /> Từ khóa: Đường huyết, chấn thương sọ não, tử vong<br /> <br /> ABSTRACT<br /> RELATIONSHIP BETWEEN BLOOD GLUCOSE AT ADMISSION AND HOSPITAL MORTALITY IN<br /> ACUTE TRAUMATIC BRAIN INJURY PATIENTS<br /> Nguyen Thi Bich Dao, Phan Huu Hen<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 2 - 2012: 41 - 45<br /> Background/Objectives: Admission hyperglycemia leads to poor outcome in patients with brain trauma.<br /> The objective of this study is to investigate the relationship between blood glucose at admission and hospital<br /> mortality in acute traumatic brain injury patients<br /> Subjects/Methods: The study was designed as a cross sectional investigation. Convient - consecutive<br /> patients with moderate and severe head trauma were enrolled during the period of time from 04/2010 – 10/2011.<br /> Patients were recorded blood glucose results within 24 hours after admission and recorded outcome (dead<br /> or alive).<br /> <br /> Results: The study included 112 cases of brain injury in the acute phase at Cho Ray Hospital, 20<br /> patients died during hospitalization (17.9% proportion). Males dominate with 86.6%. Glasgow score<br /> group lived 7.2 ± 2.1 and 5.8 ± 2.0 in group died (p = 0.01). Blood glucose 136.5 ± 44.9 live group; group<br /> * Khoa Nội tiết Bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên lạc: BS. Phan Hữu Hên,<br /> <br /> ĐT: 0972 176 679, Email: phanhuuhen@yahoo.com<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2012<br /> <br /> 41<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> died 161.3 ± 45.8 (p = 0.028). Univariate analysis results showed that blood glucose ≥ 180mg/dl at<br /> admission increases the risk of death 3.15 times (p = 0.041). Female mortality increased 2.73 times higher<br /> than men (p = 0.14). Groups of patients ≥ 30 years old increased mortality was 2.75 (p = 0.062).<br /> Multivariate analysis results showed that the admission glycemia ≥ 180 mg / dl, Marshall score 1 point<br /> higher will increase the risk of death with OR 10.03 (p = 0.001), 2.26 (p = 0.022), respectively.<br /> Conclusions: Admission blood glucose level ≥ 180 mg / dl increases the risk of death 10 times,<br /> independent of changes in: the Marshall score, the Glasgow, gender or age group of patients.<br /> <br /> Key words: Glycemia, traumatic brain injury, mortality<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Tăng đường huyết trên bệnh nhân nặng<br /> nguy kịch sẽ dẫn đến dự hậu xấu. Đường huyết<br /> trên 180 mg/dl sẽ dẫn đến gia tăng nguy cơ tử<br /> vong cho bệnh nhân, cả bệnh nội khoa lẫn ngoại<br /> thương(4). Trước năm 2001 bằng chứng về tăng<br /> đường huyết dẫn đến tăng nguy cơ tử vong hay<br /> kiểm soát tốt đường huyết làm giảm nguy cơ tử<br /> vong chưa có. Đến năm 2009 Hiệp hội các nhà<br /> Nội tiết học Hoa Kỳ và Hiệp hội đái tháo đường<br /> Hoa Kỳ đã đưa ra khuyến cáo cho các bệnh<br /> nhân nằm ở ICU phải duy trì đường huyết < 180<br /> mg/dl(4). Một nghiên cứu năm 2011 nhằm xác<br /> định ngưỡng đường huyết có thể ảnh hưởng<br /> đến dự hậu của bệnh nhân, nghiên cứu gồm<br /> 1422 bệnh nhân chấn thương điều trị tại ICU.<br /> Kết quả cho thấy đường huyết > 180 mg/dl sẽ<br /> làm gia tăng nguy cơ tử vong(5).<br /> Chấn thương sọ não là một cấp cứu về ngoại<br /> khoa có tỉ lệ tử vong cao do nguyên nhân chủ<br /> yếu là tổn thương não. Việc tăng đường huyết<br /> lúc nhập viện hay trong thời gian nằm viện sẽ<br /> dẫn đến gia tăng nguy cơ tử vong(1,7). Tại Việt<br /> Nam, chấn thương sọ não được xem là một<br /> thảm họa chủ yếu do tai nạn giao thông, các<br /> nghiên cứu liên quan đến dự hậu của chấn<br /> thương sọ não rất ít được thực hiện. Việc tăng<br /> đường huyết trên bệnh nhân chấn thương sọ<br /> não có nhiều nguyên nhân, vấn đề đặt ra là việc<br /> tăng đường huyết có ảnh hưởng đến dự hậu của<br /> bệnh nhân tương tự các nghiên cứu trên thế giới<br /> hay không.<br /> <br /> Mục tiêu<br /> Khảo sát mối liên quan giữa đường huyết<br /> <br /> 42<br /> <br /> lúc nhập viện và tử vong trong bệnh viện ở<br /> bệnh nhân chấn thương sọ não giai đoạn cấp.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu<br /> Bệnh nhân chấn thương sọ não giai đoạn<br /> cấp có điểm Glasgow Coma Scale lúc nhập viện<br /> < 13 điểm và có tổn thương não trên CT scan sọ.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Bệnh nhân đã được chẩn đoán đái tháo<br /> đường.<br /> <br /> Phương pháp<br /> Mô tả cắt ngang. Bệnh nhân chấn thương sọ<br /> não giai đoạn cấp mức độ nặng và vừa được<br /> chọn thuận tiện, liên tục trong khoảng thời gian<br /> từ tháng 04/2010 – 10/2011 tại khoa Hồi sức<br /> Ngoại thần kinh – Bệnh viện Chợ Rẫy. Bệnh<br /> nhân được ghi nhận kết quả đường huyết trong<br /> vòng 24 giờ sau nhập viện và ghi nhận dự hậu<br /> (sống chết) trong thời gian nằm viện.<br /> <br /> Định nghĩa biến số<br /> Độ nặng của chấn thượng sọ não dựa vào<br /> thang điểm Glasgow lúc vào viện, được chia<br /> thành hai mức độ trung bình (9-13 điểm) đến<br /> nặng (3-8 điểm).<br /> Đường huyết được chia thành hai nhóm (≥<br /> 180mg/dl và < 180 mg/dl).<br /> Dự hậu: Ghi nhận bệnh nhân sống và tử<br /> vong trong thời gian nằm viện.<br /> Thống kê: Số liệu được xử lý bằng phần<br /> mềm R 2.10.1. Các biến định tính được trình bày<br /> dưới dạng tỉ lệ, phần trăm. Các biến số định<br /> lượng có phân phối chuẩn được trình bày dưới<br /> dạng trung bình ± độ lệch chuẩn; các biến định<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> lượng không có phân phối chuẩn được trình<br /> bày dưới dạng trung vị (khoảng tứ vị). Kiểm<br /> định mối tương quan giữa các biến định tính<br /> bằng phép kiểm Chi bình phương (có hiệu<br /> chỉnh theo Exact’s Fisher). Kiểm định sự khác<br /> biệt giữa hai biến định lượng có phân phối<br /> chuẩn bằng phép kiểm T test, hai biến không có<br /> phân phối chuẩn bằng phép kiểm Mann<br /> Whitney. Khảo sát các yếu tố liên quan đến tử<br /> vong bằng phương pháp hồi qui logistic đơn và<br /> đa biến. Mọi sự khác biệt được xem là có ý<br /> nghĩa thống kê khi p < 0,05 với khoảng tin cậy<br /> 95%<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Qua nghiên cứu 112 trường hợp chấn<br /> thương sọ não trong giai đoạn cấp tại bệnh<br /> viện Chợ Rẫy, chúng tôi ghi nhận có 20 bệnh<br /> nhân tử vong trong thời gian nằm viện (chiếm<br /> tỉ lệ 17,9%).<br /> <br /> Đặc điểm chung<br /> Các đặc điểm về địa dư, nghề nghiệp và nguyên<br /> nhân chấn thương sọ não<br /> Bảng 1: Đặc điểm về địa dư, nghề nghiệp và nguyên<br /> nhân chấn thương<br /> Số lượng<br /> (n = 112)<br /> 97<br /> <br /> Đặc điểm<br /> Giới nam<br /> <br /> Phần trăm<br /> 86,6%<br /> <br /> Địa chỉ<br /> Tỉnh<br /> Thành phố<br /> <br /> 94<br /> 18<br /> <br /> Nghề nghiệp<br /> Buôn bán<br /> 9<br /> Nông dân<br /> 35<br /> Học sinh – sinh viên<br /> 31<br /> Công nhân – công chức<br /> 23<br /> khác<br /> 14<br /> Nguyên nhân CTSN<br /> Tai nạn giao thông<br /> 100<br /> Tai nạn lao động<br /> 3<br /> Tai nạn sinh hoạt<br /> 9<br /> Mổ cấp cứu<br /> 49<br /> <br /> 83,9%<br /> 16,1%<br /> 8,0%<br /> 31,2%<br /> 27,7%<br /> 20,5%<br /> 12,5%<br /> 89,3%<br /> 2,7%<br /> 8,0%<br /> 43,8%<br /> <br /> Nhận xét: đa số đối tượng nghiên cứu là<br /> nam giới (chiếm tỉ lệ 88,6%), địa chỉ ở tỉnh<br /> (83,9%). Nông dân, học sinh - sinh viên, công<br /> nhân - công chức chiếm lần lượt là 32,1%,<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 27,7% và 20,5%. Có 49 trường hợp được mổ<br /> cấp cứu, chiếm tỉ lệ 43,9%.<br /> <br /> Các đặc điểm lâm sàng<br /> Bảng 2: Đặc điểm lâm sàng<br /> Đặc điểm<br /> Giá trị<br /> Tuổi (năm)*<br /> 32,5 (22,0 – 48,7)<br /> Điểm Glasgow lúc vào viện<br /> 6,9 ± 2,1<br /> Thang điểm Marshall<br /> 4,1 ± 1,2<br /> Thời gian nằm viện (ngày)*<br /> 17,0 (11,0 – 24,0)<br /> Thời gian từ lúc chấn thương đến mổ 10,0 (6,0 – 12,0)<br /> cấp cứu (giờ)*<br /> <br /> (*)Biến được trình bày dưới dạng trung vị (khoảng tứ vị)<br /> <br /> Nhận xét: Tuổi trung bình là 32,5; điểm<br /> Glasgow lúc vào viện là 6,9 ± 2,1; thang điểm<br /> Marshall 4,1 ± 1,2; thời gian nằm viện trung bình<br /> là 17 ngày; thời gian từ lúc chấn thương cho đến<br /> khi mổ cấp cứu (đối với những trường hợp có<br /> mổ cấp cứu) là 10 giờ.<br /> <br /> Đường huyết lúc nhập viện<br /> Bảng 3: Đường huyết lúc nhập viện<br /> Đặc điểm<br /> Đường huyết (mg/dl)*<br /> <br /> Giá trị<br /> 140,9 ± 45,9<br /> <br /> Nhận xét: Đường huyết trung bình của mẫu<br /> nghiên cứu 140,9 ± 45,9 mg/dl.<br /> <br /> Đặc điểm của các yếu tố liên quan đến tử<br /> vong<br /> Mối liên quan giữa tuổi, đường huyết, độ nặng<br /> của chấn thương sọ não với kết quả điều trị<br /> Bảng 4: Mối liên quan giữa tuổi, đường huyết, độ<br /> nặng của chấn thương sọ não với kết quả điều trị<br /> Đặc điếm<br /> <br /> Sống<br /> (n = 92)<br /> <br /> Tử vong<br /> (n = 20)<br /> <br /> Điểm<br /> Marshall<br /> <br /> 3,9 ± 1,2<br /> <br /> 4,9 ± 1,0<br /> <br /> Điểm<br /> Glasgow<br /> <br /> 7,2 ± 2,1<br /> <br /> 5,8 ± 2,0<br /> <br /> OR<br /> p<br /> (95% KTC)<br /> 2,68<br /> 0,002*<br /> (1,36 – 5,28)<br /> 0,71<br /> 0,01*<br /> (0,54 – 0,93)<br /> <br /> Đường huyết<br /> 1,10<br /> 136,5 ±<br /> lúc NV<br /> 161,3 ± 45,8<br /> 0,028*<br /> 44,9<br /> 1,01<br /> – 1,40)<br /> (mg/dl)<br /> 30,5<br /> 41,0<br /> Tuổi (năm)* (21,0 –<br /> 0,060<br /> (30,0 – 51,7)<br /> 48,0)<br /> Tg đến mổ 9,0 (4,0 – 10,2 (6,1 –<br /> 0,798<br /> (giờ)*<br /> 11,5)<br /> 12,5)<br /> <br /> (*) có ý nghĩa thống kê<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2012<br /> <br /> 43<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> Nhận xét: Điểm Marshall, đường huyết<br /> lúc nhập viện, tuổi, thời gian từ lúc bị chấn<br /> thương đến lúc mổ cấp cứu ở nhóm tử vong<br /> cao hơn nhóm sống. Ngược lại điểm Glasgow<br /> <br /> Kết quả phân tích hồi qui logistic đa biến các<br /> yếu tố liên quan đến tử vong<br /> Bảng 6: Kết quả phân tích hồi qui logistic đa biến các<br /> yếu tố liên quan đến tử vong<br /> P<br /> <br /> OR hiệu<br /> chỉnh<br /> <br /> 95 % KTC<br /> <br /> 0,001*<br /> <br /> 10,03<br /> <br /> 2,51 – 39,99<br /> <br /> 0,022*<br /> <br /> 2,26<br /> <br /> 1,12 - 4,54<br /> <br /> 0,068<br /> <br /> 0,72<br /> <br /> 0,51 – 1,02<br /> <br /> 0,169<br /> 0,159<br /> <br /> 2,51<br /> 3,21<br /> <br /> 0,67 – 9,31<br /> 0,61 – 16,92<br /> <br /> ở nhóm sống cao hơn nhóm tử vong. Tuy<br /> <br /> Đăc điểm<br /> <br /> nhiên chỉ có sự khác biệt về điểm Marshall,<br /> <br /> làm gia tăng tử vong gấp 2,68 lần, điểm<br /> <br /> ĐH nhập viện ≥ 180<br /> mg/dl<br /> Điểm Marshall<br /> Điểm Glasgow lúc<br /> vào viện<br /> Tuổi => 30 tuổi<br /> Giới nữ<br /> <br /> Glasgow lúc vào viện cao hơn 1 điểm sẽ làm<br /> <br /> (*) có ý nghĩa thống kê<br /> <br /> giảm nguy cơ tử vong 29% (OR = 0,71).<br /> <br /> Nhận xét: kết quả cho thấy bệnh nhân có ĐH<br /> lúc nhập viện ≥ 180 mg/dl, điểm Marshall cao<br /> hơn 1 điểm sẽ gia tăng nguy cơ tử vong với OR<br /> lần lượt là 10,03 (p=0,001); 2,26 (p=0,022). Bệnh<br /> nhân có điểm Glasgow lúc vào viện cao hơn 1<br /> điểm sẽ làm giảm nguy cơ tử vong 28 % (OR =<br /> 0,72, p=0,068).<br /> <br /> điểm Glasgow và đường huyết là có ý nghĩa<br /> thống kê.<br /> Qua đó, điểm Marshall cao hơn 1 điểm sẽ<br /> <br /> Đường huyết lúc nhập viện lớn hơn 1 mg/dl<br /> sẽ làm gia tăng nguy cơ tử vong 10%.<br /> <br /> Mối liên quan của tuổi, giới, phân loại đường<br /> huyết và điểm Glasgow<br /> Bảng 5: Mối liên quan của tuổi, giới, phân loại<br /> đường huyết và điểm Glasgow<br /> Đặc điếm<br /> <br /> Sống<br /> (n = 92)<br /> <br /> Tử vong<br /> (n = 20)<br /> Đường huyết<br /> <br /> OR<br /> (95% KTC)<br /> <br /> p<br /> <br /> < 180<br /> 81 (85,3%) 14 (14,7%)<br /> 3,15<br /> mg/dl<br /> 0,042*<br /> (1,04 – 9,92)<br /> ≥ 180mg/dl 11 (64,7%) 6 (35,3%)<br /> Glasgow lúc vào viện<br /> ≤ 9 điểm 68 (77,3%) 20 (22,7%)<br /> 10 -13<br /> 24 (100%)<br /> 0<br /> điểm<br /> Giới<br /> Nam<br /> 82 (84,5%) 15 (15,5%)<br /> 2,73<br /> 0,140<br /> (0,82<br /> – 9,13)<br /> Nữ<br /> 10 (66,7%) 5 (33,3%)<br /> Tuổi<br /> < 30 tuổi 44 (89,8%) 5 (10,2%)<br /> 2,75 (0,92 –<br /> ≥ 30 tuổi 48 (76,2%) 15 (23,8%)<br /> 0,062<br /> 8,19)<br /> <br /> (*) có ý nghĩa thống kê<br /> <br /> Nhận xét: Đường huyết lúc nhập viện ≥<br /> 180mg/dl làm gia tăng nguy cơ tử vong 3,15<br /> lần (p = 0,041). Cả 20 trường hợp tử vong đều<br /> có điểm Glasgow < 9. Giới nữ làm gia tăng tử<br /> vong 2,73 lần so với giới nam (p = 0,14).<br /> Nhóm bệnh nhân ≥ 30 tuổi làm gia tăng tử<br /> vong 2,75 lần (p = 0,062).<br /> <br /> 44<br /> <br /> Nhóm tuổi => 30 tuổi làm gia tăng nguy cơ<br /> tử vong 2,5 lần (p =0,169). Giới nữ làm gia<br /> tăng nguy cơ tử vong 3,2 lần so với giới nam<br /> (p = 0,159).<br /> Như vậy đường huyết lúc nhập viện ≥ 180<br /> mg/dl sẽ làm gia tăng nguy cơ tử vong 10 lần,<br /> độc lập với sự thay đổi về: điểm Marshall, điểm<br /> Glasgow lúc vào viện, giới tính hay nhóm tuổi<br /> bệnh nhân.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Khi bệnh nhân bị stress nặng như phẫu<br /> thuật hay chấn thương sọ não sẽ làm gia tăng<br /> đường huyết. Stress tăng đường huyết là tình<br /> trạng tăng đường huyết gặp ở bệnh nhân<br /> nặng, nguy kịch(4,2). Các yếu tố làm gia tăng<br /> đường huyết bao gồm các hormone tress gia<br /> tăng trong máu (catecholamine, cortisol,<br /> glucagon…), sử dụng corticoid ngoại sinh,<br /> vận mạch và vai trò của các chất trung gian<br /> trong nhiễm trùng huyết hay chấn thương,<br /> phẫu thuật. Tất cả các yếu tố này sẽ làm gia<br /> tăng đề kháng insulin, tăng quá trình tân sinh<br /> đường, giảm tổng hợp glycogen, giảm quá<br /> trình chuyên chở đường vào tế bào. Ngoài ra<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> việc truyền glucose nuôi ăn hay dung môi<br /> truyền thuốc cũng góp phần làm tăng đường<br /> huyết(6).<br /> Tăng đường huyết ở bệnh nhân nguy kịch sẽ<br /> dẫn tới dự hậu xấu trên bệnh nhân chấn thương<br /> sọ não. Một nhiên cứu bao gồm 170 bệnh nhân(3)<br /> chấn thương sọ não mức độ nặng (Glaggow < 9<br /> điểm), theo dõi đường huyết mỗi ngày trong<br /> vòng 10 ngày sau nhập viện. Kết quả cho thấy<br /> nếu bệnh nhân có ít nhất một lần đường huyết ><br /> 200 mg/dl sẽ làm gia tăng tỉ lệ tử vong trong thời<br /> gian nằm viện gấp 3,6 lần (p = 0,02). Việc tăng<br /> đường huyết lúc nhập viện không chỉ làm tăng<br /> nguy cơ tử vong trong thời gian nằm viện mà<br /> còn ảnh hưởng sau khi bệnh nhân xuất viện.<br /> Một nghiên cứu khác gồm 59 bệnh nhân bị chấn<br /> thương sọ não. Kết quả cho thấy bệnh nhân có<br /> mức đường huyết >200 mg/dl trong vòng 24 giờ<br /> sau nhập viện sẽ làm gia tăng tỉ lệ tử vong trong<br /> vong 18 ngày, 3 tháng và 1 năm sau chấn<br /> thương(7).<br /> Trên đối tượng chấn thương sọ não ở trẻ em<br /> cũng có sự liên quan giữa tăng đường huyết và<br /> tử vong. Một nghiên cứu gồm 61 bệnh nhân nhi,<br /> mức đường huyết lúc nhập viện > 150 mg/dl sẽ<br /> làm gia tăng tỉ lệ tử vong trong thời gian nằm<br /> viện và sau 6 tháng(1).<br /> Tăng đường huyết cấp tính được định nghĩa<br /> khi đường huyết => 200 mg/dl nhưng năm 2010<br /> Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ công bố mức<br /> 140 mg/dl. Tuy nhiên chỉ can thiệp insulin khi<br /> đường huyết > 180 mg/dl(4) nhằm đưa mức<br /> đường huyết < 180 mg/dl. Kết quả nghiên cứu<br /> của chúng tôi cho thấy tăng đường huyết lúc<br /> nhập viện là yếu tố nguy cơ độc lập của tử vong<br /> trong thời gian nằm viện ở bệnh nhân chấn<br /> thượng sọ não giai đoạn cấp. Qua đó, đường<br /> huyết lúc nhập viện ≥ 180 mg/dl sẽ làm gia tăng<br /> nguy cơ tử vong 10 lần, độc lập với sự thay đổi<br /> về: điểm Marshall, điểm Glasgow lúc vào viện,<br /> giới tính hay nhóm tuổi bệnh nhân. Chúng tôi<br /> chưa tìm được mối liên quan giữa độ nặng của<br /> chấn thương sọ não (đánh giá theo thang điểm<br /> Glasgow) với tử vong trong bệnh viện sau khi<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> đã hiệu chỉnh với các yếu tố gây nhiễu khác,<br /> mặc dù kết quả phân tích đơn biến cho thấy<br /> bệnh nhân có Glasgow lớn hơn 1 điểm sẽ làm<br /> giảm nguy cơ tử vong 29% và cả 20 bệnh nhân<br /> tử vong đều có Glasgow < 9 điểm. Có thể cỡ<br /> mẫu của nghiên cứu chưa lớn nên mối liên quan<br /> này không có ý nghĩa thống kê. Tuy nhiên nếu<br /> đánh giá độ nặng dựa vào điểm Marshall (theo<br /> mức độ máu tụ trên CT scan não, điểm Marshall<br /> càng lớn càng có nhiều máu tụ trong não) thì<br /> mối liên quan này có ý nghĩa thống kê, bệnh<br /> nhân có điểm Marshall lớn hơn 1 điểm làm gia<br /> tăng nguy cơ tử vong 2,68 lần (p = 0,002), và sau<br /> khi đã hiệu chỉnh với các yếu tố khác thì nguy<br /> cơ thực sự là 2,26 lần (p = 0,022).<br /> Điểm mạnh trong nghiên cứu của chúng tôi<br /> là tìm được mối liên quan độc lập của tăng<br /> đường huyết trong vòng 24 giờ nhập viện và tử<br /> vong trong bệnh viện ở bệnh nhân chấn thương<br /> sọ não và cũng là đề tài đầu tiên được thực hiện<br /> ở khu vực phía Nam Việt Nam, cho các bác sĩ<br /> lâm sàng có cái nhìn toàn diện hơn về bệnh<br /> nhân chấn thương sọ não, tránh làm tăng đường<br /> huyết do bất cứ nguyên nhân nào. Tuy nhiên<br /> đây là đề tài tiền cứu, cắt ngang, cỡ mẫu chưa<br /> lớn nên sức mạnh của mối quan hệ này chưa<br /> thật sự lớn. Trong tương lai cần thiết làm thêm<br /> các nghiên cứu đoàn hệ, tiền cứu, cỡ mẫu lớn<br /> hơn để có thể đóng góp nhiều hơn vào y văn.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> 7.<br /> <br /> Asilioglu N, Turna F (2012), “Admission hyperglycemia is a<br /> reliable outcome predictor in children with severe traumatic<br /> brain injury”, J Pediatr 87 (4): 325 – 8.<br /> Dungan KM, Braithwaite SS, Preiser JC (2009), “Stress<br /> hyperglycaemia”, Lancet; 373:1798-807.<br /> Griesdale DE, Tremblay MH (2009), “Glucose control and<br /> mortality in patients with severe traumatic brain injury”,<br /> Neurocrit Care 11 (3): 311 – 316.<br /> Kavanagh BP.,, and McCowen KC (2010), “Glycemic Control in<br /> the ICU”, N Engl J Med 363:2540-6.<br /> Kutcher ME, Pepper MB (2011), “Finding the Sweet Spot:<br /> Identification of Optimal Glucose Levels in Critically Injured<br /> Patients”, J Trauma 71: 1108–1114.<br /> McCowen KC, Malhotra A, Bistrian BR (2001), Stress-induced<br /> hyperglycemia, Crit Care Clin 17:107-24.<br /> Young B, Ott L (1989), “Relationship Between Admission<br /> Hyperglycemia and Neurologic Outcome of Severely BrainInjured Patients”, Ann Surg Vol. 210: 466 – 472.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2012<br /> <br /> 45<br /> <br />