i
Lời cam đoan
Tôi xin cam đoan
Những nội dung trong luận văn “Nghiên cứu sự ô nhiễm vi nhựa tại
một số điểm khu vực hạ lưu sông Đáy” là do tôi thực hiện dưới sự hướng
dẫn của PGS.TS Dương Thị Thủy. Các kết quả trình bày trong luận văn là
trung thực, khách quan và chưa được công bố trong các công trình khác. Mọi
sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn, các thông tin
trích dẫn trong luận văn đều được ghi rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày tháng năm 2021
Học viên
Dương Hồng Phú
ii
Lời cảm ơn
Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Kỹ thuật Môi trường với đề tài
“Nghiên cứu sự ô nhiễm vi nhựa tại một số điểm khu vực hạ lưu sông Đáy”
được thực hiện tại Phòng Thủy sinh học môi trường – Viện Công nghệ Môi
trường – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam dưới sự hướng dẫn
của PGS. TS Dương Thị Thủy. Trong suốt quá trình thực hiện luận văn, em
luôn nhận được sự định hướng khoa học, hỗ trợ, quan tâm động viên của giáo
viên hướng dẫn. Bằng tất cả sự kính trọng, lòng biết ơn, tôi xin gửi tới PGS.
TS Dương Thị Thủy lời cảm ơn chân thành nhất.
Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc Học
viện, Phòng Đào tạo, Khoa Công nghệ môi trường – Học viện Khoa học và
Công nghệ, các thầy cô giáo đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong suốt quá
trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn các cán bộ, nghiên cứu viên Phòng Thủy
sinh học môi trường (Viện Công nghệ môi trường – Viện Hàn lâm Khoa học
và Công nghệ Việt Nam) đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện các thí
nghiệm thuộc phạm vi thực hiện luận văn.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè và
đồng nghiệp đã luôn động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và
hoàn thành luận văn.
Hà Nội, ngày tháng năm 2021
Dương Hồng Phú
iii
MỤC LỤC
Lời cam đoan ...................................................................................................... i
Lời cảm ơn ........................................................................................................ ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
DANH MỤC BẢNG ........................................................................................ vi
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ ......................................................... vii
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ................................... 5
1.1. HIỆN TRẠNG Ô NHIỄM NHỰA TOÀN CẦU ....................................... 5
1.1.1. Ô nhiễm nhựa trên thế giới ............................................................... 5
1.1.2. Ô nhiễm nhựa ở Việt Nam ................................................................ 8
1.2. TỔNG QUAN Ô NHIỄM VI NHỰA ...................................................... 11
1.2.1. Định nghĩa về ô nhiễm vi nhựa ....................................................... 11
1.2.2. Phân loại và nguồn gốc ô nhiễm vi nhựa ........................................ 12
1.3. Ô NHIỄM VI NHỰA TRONG CÁC HỆ SINH THÁI ........................... 15
1.3.1. Ô nhiễm vi nhựa trong nước biển và đại dương .......................... 15
1.3.2. Ô nhiễm vi nhựa trong các thủy vực nước ngọt ........................... 16
1.4. ẢNH HƯỞNG CỦA Ô NHIỄM VI NHỰA ĐẾN MÔI TRƯỜNG, SINH
VẬT VÀ CON NGƯỜI .................................................................................. 21
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI ......................................................... 28
VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................ 28
2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ................................................................. 28
2.1.1. Mẫu nước sông ............................................................................... 28
2.1.2. Vi nhựa trong các mẫu nước .......................................................... 28
2.2. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ....................................................................... 28
2.3. NGUYÊN VẬT LIỆU.............................................................................. 30
2.3.1. Nguyên vật liệu, hóa chất ............................................................... 30
iv
2.3.2. Thiết bị ............................................................................................ 31
2.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................ 31
2.4.1. Phương pháp tổng hợp tài liệu ........................................................ 31
2.4.2. Phương pháp kế thừa ...................................................................... 31
2.4.3. Phương pháp lấy mẫu ..................................................................... 31
2.4.4. Phương pháp phân tích ................................................................... 31
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .................................................. 34
3.1. HIỆN TRẠNG Ô NHIỄM VI NHỰA TRONG NƯỚC SÔNG TẠI HỆ
THỐNG SÔNG ĐÔ THỊ ................................................................................ 34
3.1.1. Hình dạng vi nhựa phát hiện trong nước sông tại hệ thống sông đô
thị .............................................................................................................. 34
3.1.2. Mật độ vi nhựa trong các mẫu nước tại hệ thống sông đô thị ........ 35
3.1.3. Màu sắc vi nhựa trong các mẫu nước tại hệ thống sông đô thị ...... 37
3.2. BIẾN ĐỘNG CỦA VI NHỰA TRONG CÁC MẪU NƯỚC TẠI MỘT
SỐ ĐIỂM KHU VỰC HẠ LƯU SÔNG ĐÁY ............................................... 40
3.2.1. Biến động mật độ hạt vi nhựa theo không gian .............................. 40
3.2.2. Biến động mật độ vi nhựa theo thời gian........................................ 44
3.3. ĐẶC ĐIỂM CỦA VI NHỰA TRONG MẪU NƯỚC TẠI MỘT SỐ
ĐIỂM KHU VỰC HẠ LƯU SÔNG ĐÁY ..................................................... 46
3.3.1. Đặc điểm về hình dạng, kích thước vi nhựa trong các mẫu nước .. 46
3.3.2. Sự phân bố màu sắc hạt vi nhựa trong các mẫu nước tại một số
điểm hạ lưu sông Đáy ............................................................................... 50
3.3.3. Thành phần hạt vi nhựa các mẫu nước tại một số điểm hạ lưu sông
Đáy ............................................................................................................ 51
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................... 53
1. Kết luận ..................................................................................................... 53
2. Kiến nghị ................................................................................................... 54
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 55
PHỤ LỤC ........................................................................................................ 59
v
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT
(xếp theo thứ tự alphabet)
Tên viết tắt
Tiếng Anh
Tiếng Việt
CS
Cộng sự
DDT
Dichloro - Diphenyl –
Trichloroethane
EPA
Environmental Protection
Agency
Cơ quản bảo vệ môi
trường Mỹ
GS
Giáo sư
LDPE
Low - Density Polyethylene
Nhựa Polyethylene mật
độ thấp
MP
Micro plastic
Vi nhựa
PCB
Polychlorinated Biphenyl
PP
Polypropylene
PE
Polyethylene
POP
Persistent Organic Pollutants
Chất hữu cơ khó phân
hủy
PS
Polystyrene
TB
Trung bình
TP.HCM
Thành phố Hồ Chí Minh
RTN
Rác thải nhựa
UV
Ultraviolet
Tia tử ngoại
WHO
World Health Organization
Tổ chức Y tế thế giới
WWF
World Wide Fund For Nature
Quỹ quốc tế bảo vệ
thiên nhiên