zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Báo cáo khoa học

NGHIÊN CỨU PHẢN ỨNG KIỂU HÌNH CỦA CÁC DÒNG LÚA DỰ ĐỘT BIẾN QUA CÁC MÙA VỤ

Chia sẻ: Sunshine_2 Sunshine_2 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Báo xấu

46
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lúa là cây lương thực chủ yếu của các nước Châu Á, Châu Phi, Châu Mỹ La Tinh và khu vực Trung Đông. Nó đóng vai trò quan trọng trong sự sống còn của hơn một nửa dân số thế giới. Với sự gia tăng về dân số thế giới, đảm bảo sự cân bằng giữa nhu cầu và khả năng cung cấp lương thực, biện pháp thâm canh tăng vụ không giải quyết thỏa đáng mà đòi hỏi phải có những tiến bộ khoa học về giống cây trồng để tạo ra những đột phá mới về năng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: NGHIÊN CỨU PHẢN ỨNG KIỂU HÌNH CỦA CÁC DÒNG LÚA DỰ ĐỘT BIẾN QUA CÁC MÙA VỤ

Möøng Xuaân Giaùp thaân 2004 NGHIEÂN CÖÙU PHAÛN ÖÙNG KIEÅU HÌNH CUÛA CAÙC DOØNG LUÙA DÖÏ ÑOÄT BIEÁN QUA CAÙC MUØA VUÏ Ths. Phan Th Kim Ngân ñ u M Lúa là cây lương th c ch y u c a các nư c Châu Á, Châu Phi, Châu - D ñ t bi n 4 (D4) - D ñ t bi n 5 (D5) M La Tinh và khu v c Trung ðông. Nó ñóng Phương pháp nghiên c u các dòng D vai trò quan tr ng trong s s ng còn c a hơn ñ t bi n m t n a dân s th gi i. Nhân và ch n l c các dòng ñ t bi n. V i s gia tăng v dân s th gi i, ñ m - Các dòng ñ t bi n ñư c nhân tr c b o s cân b ng gi a nhu c u và kh năng ti p t các th ñ t bi n. cung c p lương th c, bi n pháp thâm canh, tăng v không gi i quy t th a ñáng, mà ñòi - Năm dòng ñ t bi n c a gi ng lúa D h i ph i có nh ng ti n b khoa h c v gi ng (D1 ÷ D5) nghiên c u ñư c gieo c y riêng cây tr ng ñ t o ra nh ng ñ t phá m i v trên các ô có di n tích 5m2, l p l i ba l n theo năng su t và ch t lư ng. Trong ñó, ñ t bi n kh i ng u nhiên. th c nghi m ñư c coi là phương pháp có Thu th p s li u v các ñ c ñi m nông - hi u qu nh t sinh h c. Vi t Nam là trong nh ng nư c xu t kh u g o ñ ng hàng ñ u th gi i. S lư ng g o Các ch tiêu ñư c xác ñ nh các giai xu t kh u c a nư c ta khá l n, song hi u qu ño n phát tri n c a cây lúa theo "H th ng kinh t và kh năng c nh tranh chưa cao do tiêu chu n ñánh giá ngu n gen lúa Qu c t " g o c a nư c ta có ph m ch t th p, các (INGER, 1996). gi ng lúa có ph m ch t g o cao còn r t ít Xác ñ nh m t s ch tiêu liên quan ñ n trong s n xu t. V n ñ ñ t ra cho các nhà ch t lư ng thương ph m c a h t g o. ch n t o gi ng lúa làm th nào ph i t o ra nh ng gi ng lúa v a có năng su t cao, v a X lý s li u và ñánh giá. có ph m ch t t t ñ ph c v s n xu t. Gi ng X lý s li u. lúa D là m t trong nh ng gi ng lúa t ñ c s n mi n B c cho cơm, ráo và thơm, ñư c - S li u ñư c x lý theo phương pháp nhi u ngư i ưa chu ng. Tuy nhiên, ñây là th ng kê sinh h c, b ng máy tính cá nhân nh ng gi ng lúa ch tr ng ñư c trong v mùa, Casio fx-500A và chương trình ph n m m do chúng ph n ng r t ch t v i quang chu kỳ, Microsoft Excel c a máy vi tính. cây cao, th i gian sinh trư ng r t dài, kh - ð i v i các tính tr ng s lư ng, tính năng ñ nhánh y u, năng su t th p... Chính vì giá tr trung bình c a tính tr ng ( X ), sai s th , các nhà ch n gi ng c n t o ra các dòng trung bình c ng (mX). ñ t bi n th c nghi m trên gi ng D . ði u này có ý nghĩa quan tr ng v lý lu n và th c ti n ðánh giá là: T o ra ngu n nguyên li u phong phú bi n - ðánh giá, x p lo i các tính tr ng theo d ñ t bi n cho quá trình ch n t o gi ng lúa "H th ng tiêu chu n qu c t ñánh giá ngu n ch t lư ng m i. gen lúa" (Inger, 1996). ð i tư ng và phương pháp nghiên c u - S d ng tiêu chu n tương ng alen ð i tư ng nghiên c u: và theo dõi s bi u hi n c a các tính tr ng ñ tìm hi u b n ch t di truy n c a chúng. Các dòng ñ t bi n và gi ng D g c ñư c nhân và ch n l c, h t mang s d ng là h t K t qu nghiên c u và th o lu n c a th h M7. Các tính tr ng hình thái c a m t s dòng Các dòng D ñ t bi n (DðB) D ñ t bi n (D1 ÷ D5). - D ñ t bi n 1 (D1) Màu s c phi n lá và b lá Các dòng D ñ t bi n (D1÷D5) có - D ñ t bi n 2 (D2) màu xanh ho c màu xanh nh t. Ch ng t - D ñ t bi n 3 (D3) xu t hi n các ki u ñ t bi n di p l c. So v i gi ng g c và M8 (trong v mùa) các dòng ñ t Thoâng tin khoa hoïc S 16 10 ð i h c An Giang 01/2004
Möøng Xuaân Giaùp thaân 2004 bi n D1 ÷ D5 M9 (v xuân) có màu s c chi u dài bông các dòng có tính n ñ nh cao, phi n lá và b lá xanh hơn, nguyên nhân do trong ñó dòng D1 n ñ nh nh t. v xuân ánh sáng y u các dòng D ñ t bi n D ng bông. c n ph i tăng cư ng di p l c ñ quang h p t t hơn. Quan sát hình d ng bông các dòng D ñ t bi n (D1 ÷ D5) giai ño n 8 - vào Màu s c c lá và tai lá. ch c, chúng tôi nh n th y: m c ñ phân Các dòng ñ t bi n D1÷D5 ñ u có c nhánh c a bông v a ph i, các góc nh ñư c lá màu xanh (ñi m 2), tai lá màu xanh nh t t o b i gié chính, tr c bông và b i gié ph - (ñi m 1). Theo Khush và c ng s (1991) tai lá gié chính. Các h t lúa x p xít (các h t g i lên do locus "Pau" chi ph i. Alen Pau quy ñ nh tai nhau ≥1/3) ñ y lên các gié chính và ph ñ c lá màu tím còn alen pau quy ñ nh tai lá màu bi t ph n ñ u g n tr bông và g n c bông xanh. V y ki u gen quy ñ nh màu s c tai lá m t ñ h t cao hơn. D ng bông ñư c x p c a các dòng D1÷D5 ñ u ñ ng h p t v c p d ng ch m (ñi m 1). M t ñ h t trên bông có alen l n pau pau như th h M8. Màu s c tai liên quan tr c ti p ñ n các locus sp, Dn và lá và c lá là tính tr ng ch t lư ng, s bi u Lax. Các alen khác nhau thu c các locus này hi n c a gen ki m soát nó h u như không có th t h p v i nhau theo nhi u ki u t o ch u nh hư ng c a môi trư ng ngoài (mùa nên ñ c ñi m s p x p h t trên bông khác v ). nhau. D ng bông ch m có ki u gen dndn laxlax. M t ñ h t trên bông cao ñư c ki m Chi u dài lá ñòng. tra b i hai gen l n dn3 và lax. t ng giai ño n phát tri n c a cây So v i M8, d ng bông c a các dòng lúa, các lá có ho t ñ ng sinh lý khác nhau, D ñ t bi n D1 ÷ D5 không thay ñ i và gi ng nh ng ñóng góp khác nhau vào quá trình sinh v i gi ng g c ban ñ u. Ch ng t tính tr ng trư ng, phát tri n c a cây lúa. Chính vì nó là này không b nh hư ng b i mùa v . trung tâm ho t ñ ng sinh lý giai ño n phát tri n. Các dòng ñ t bi n t gi ng g c D Râu ñ u h t. D1÷D5 có chi u dài lá ñòng dao ñ ng t Quan sát các dòng D D1 ÷ D5 thì 24,4cm (D1) ñ n 29,3cm (D4) trong v xuân, tính tr ng râu ñ u h t m i dòng có khác v i h s bi n d dao ñ ng m c trung bình nhau. Các dòng: D3, D4, D5, có râu ng n ng (t 11,84 ÷ 18,09). Như v y so v i th h M8 v i thang ñi m 1. Còn các dòng: D1, D2, ñ u có chi u dài lá ñòng t 26,14 ÷ 28,12cm, thì h t không râu ng v i thang ñi m 0. V y M9 chi u dài lá ñòng các dòng ng n hơn so các dòng ñ t bi n nghiên c u tính tr ng này v i M8 ch ng t tính tr ng này ch u nh bi u hi n khác nhau. Tính tr ng h t có râu hư ng b i ñi u ki n môi trư ng (mùa v ). ñư c qui ñ nh b i 2 ÷ 3 gen tr i trong nhân t Chi u dài lá công năng. bào, s bi u hi n c a tính tr ng râu trên ñ u h t còn ph thu c vào ñi u ki n mùa v . Tuy Gi ng như lá ñòng, lá công năng ñóng nhiên tính tr ng này không nh hư ng ñ n vai trò quan tr ng trong s hình thành năng tính tr ng năng xu t và ph m ch t h t nên su t các dòng, gi ng lúa. Chi u dài lá công không là m c tiêu quan tr ng ñ ch n l c. năng dao ñ ng t 41,2cm (D1) ñ n 47,4cm (D3). H s bi n d bi n ñ ng trung bình So v i th h M8, t t c các dòng D1 ÷ (10,86÷16,41), v y tính tr ng này tương ñ i D5 ñ u không có râu ñ u h t. th h M9 n ñ nh. So v i th h M8 thì th h M9 xu t hi n m t s dòng có râu ng n. V y tính tr ng chi u dài lá công năng v n n ñ nh ch ng t gen qui ñ nh tính tr ng râu ñ u h t là nhưng m c ñ cao hơn. So sánh chi u dài an1an1an2an2An3An3an4an4 ho c lá công năng các dòng D1÷D5 chênh l ch an1an1an2an2an3an3An4An4. K t qu nghiên gi a chúng t 5 ÷ 10cm. Tuy nhiên chúng v n c u này phù h p v i k t qu nghiên c u c a phù h p v i m c tiêu c a nhà ch n gi ng lúa Chang (1964) và Jenning (1979). có năng su t cao. Các tính tr ng nông h c c a m t s Chi u dài bông. dòng D ñ t bi n Tính tr ng này liên quan ñ n hai trong Chi u cao cây. ba y u t quan tr ng c u thành nên năng su t Chi u cao cây c a các dòng D1 ÷ D5 lúa (s h t ch c trên bông và kh i lư ng 1000 có chi u cao trung bình ng v i ñi m 5. Tuy h t). Chi u dài bông có sai khác gi a các nhiên chúng có s khác nhau v chi u cao dòng t 24,6cm (D2) ñ n 27,6cm (D3). So cây, rõ r t nh t là các dòng D3, D4, D5 v i M8, các dòng ñ t bi n nói trên có chi u (127,2; 122,9; 119,8) so v i dòng D1, D2 dài bông ng n hơn, ch ng t ñ t bi n ñã x y (109,7; 115,2). H s bi n d c a các dòng ra locus chi ph i. H s bi n d th h M9 dao ñ ng t 2,64 (D4) ñ n 4,72 (D3). H s th p ch ng t tính tr ng này ñã n ñ nh. ð c bi n d th p ch ng t chi u cao cây các bi t, dòng D1 có h s bi n d 6,23. Như v y, dòng có tính n ñ nh cao. ði u khi n tính Thoâng tin khoa hoïc S 16 11 ð i h c An Giang 01/2004
Möøng Xuaân Giaùp thaân 2004 tr ng chi u cao cây lúa có ít nh t 5 nhóm gen các gié trên bông thưa hay mau, m c ñ phân và tác ñ ng c a gen c ng tính. nhánh c a bông, m c ñ ñóng c a h t trên Tính tr ng chi u cao cây (D1 ÷ D5) tr c bông hay trên gié. S h t trên bông c a v mùa 2002 (M8) và v xuân 2003 (M9) ñ u các dòng D1 ÷ D5 tương ñ i ñ ng ñ u 116,28 th p hơn so v i gi ng g c. Ch ng t ñ t bi n (D5) ÷ 141,38 (D3). H s bi n d c a các ñã phá v cân b ng gi a các locus ki m tra dòng này dao ñ ng t 17,66 ÷ 24,76 ch ng t tính tr ng chi u cao cây, ñ c bi t là s bi n chúng chưa ñư c n ñ nh. Do ñó c n ph i ñ i locus I và T ho c m t trong các locus D. ti p t c ch n l c. các th h k ti p, c n chú ý ho t ñ ng c a gen không c ng tính chi m Th i gian sinh trư ng. ưu th trong s di truy n tính tr ng h t trên Các dòng D ñ t bi n (D1 ÷ D5) ñ u bông. So v i th h M8, M9 s h t trên bông m t tính c m quang ho c có tính c m quang cao hơn. Ch ng t s ch n l c các th h y u, nên có th gieo tr ng trong c v xuân và có hi u qu . v mùa, ñây là ưu ñi m n i b t c a chung so v i gi ng lúa D có th i gian sinh trư ng dài, T l h t lép. ph n ng ch t v i quang chu kỳ, nên không Các dòng D ñ t bi n D1 ÷ D5 có t l gieo tr ng trong v xuân. h t lép khác nhau. dòng D2 và D4, t l h t Th i gian sinh trư ng c a các dòng lép m c trung bình 15,71% nhưng dòng D ñ t bi n (D1 ÷ D5) t 144 ÷ 148 ngày. So D1, D3 và D5 t l lép cao hơn (18,23% ÷ v i v mùa 2002, thì v xuân 2003 th i gian 20,92%) nhưng m c ch p nh n ñư c. ði u sinh trư ng dài hơn. Ch ng t các dòng ñ t này cho th y, s tương tác gi a các gen bi n D1 ÷ D5 bi u hi n tính c m ôn nh ng trong m i ki u gen c a t ng dòng ñ t bi n là m c ñ khác nhau trư c ñi u ki n môi trư ng khác nhau. Do ñó c n ph i ti n hành ch n l c khác nhau (mùa v khác nhau). Tuy nhiên ti p ñ i v i nh ng dòng ñ t bi n có t l lép th i gian sinh trư ng c a các dòng D ñ t cao này, so v i th h M8 thì M9, t l h t lép bi n l i ng n hơn r t nhi u so v i gi ng lúa cao do ñi u ki n khí h u nóng, n ng g t kéo D và ñ ng th i m t ñi tính c m quang ho c dài nh hư ng ñ n tính tr ng này. còn c m quang r t y u. V y có th ñã x y ra ñ t bi n l n phát sinh locus I – Sel, bi u Kh i lư ng 1000 h t. hi n alen tr i I – Sel gi ng g c, thành alen Kh i lư ng 1000 h t là m t trong l n i-Sel ( c ch ). Chính do s xu t hi n gen l n i – Sel ñã phá v tr ng thái cân b ng c a nh ng y u t t o năng su t lúa. Kh i lư ng các alen ki u l n thu c 2 nhóm gen ñi u khi n 1000 h t tương ñ i ít bi n ñ ng, nó ph thu c pha sinh trư ng cơ b n và c m ng quang, ch y u vào gi ng. Kh i lư ng 1000 h t c a d n ñ n k t qu các dòng D ñ t bi n rút các dòng D1 ÷ D5 t 19,6 ÷ 22,6 gam. Tính ng n th i gian sinh trư ng và m t tính c m tr ng này ch y u do 5 gen l n tgwt1, tgwt2, quang. tgwt3, tgwt4 và tgwt10 ñi u khi n.V y ñ t bi n M t s y u t c u thành năng su t. ñã x y ra các locus qui ñ nh tính tr ng này, xu t hi n gen ñ t bi n tr i và thay ñ i m i S bông h u hi u trên khóm. tương tác gi a các gen, vì th nên kh i lư ng S bông h u hi u trên khóm c a các 1000 h t các dòng D1 ÷ D5 cao hơn so v i dòng D1 ÷ D5 dao ñ ng t 6,3 (D5) ÷ 8,0 gi ng g c. So v i th h M8 th h M9 kh i (D3). Như v y s bông h u hi u trên khóm lư ng 1000 th p hơn m t ít. ði u này cho c a các dòng D1 ÷ D5 tương ñ i ñ ng ñ u, h th y tính tr ng này nh hư ng r t nhi u b i s bi n d t 13,6 ñ n 17,78 m c n ñ nh ñi u ki n môi trư ng vì v xuân (2003) c a trung bình. Như v y tính tr ng s bông h u th h M9: nóng, n ng g t kéo dài làm nh hi u trên khóm ñ n th h M9 tương ñ i n ñ nh. Tuy nhiên, tính tr ng này ch u nh hư ng ñ n tr ng lư ng h t. hư ng r t l n b i ñi u ki n môi trư ng, ñi u S di truy n m t s tính tr ng v ch t ki n canh tác do ñó c n quan tâm, chú ý ñ n lư ng h t. ch ñ dinh dư ng, nư c, ñ ñ m b o tính năng su t n ñ nh c a tính tr ng này. So v i ð b c b ng. th h M8 thì M9, s bông h u hi u trên H t g o có v t ñ c n i nhũ là do s khóm tăng so v i các th h trư c. ði u s p x p c a các h t tinh b t và protein r i r c. này th y rõ dòng D1, D3 và D5. V y ñi u Tùy theo v trí c a v t ñ c trên h t g o mà h t ki n th i ti t v xuân 2003 (M9) thu n l i g o mang tên: b c b ng, b c lưng hay b c cho cây lúa phát tri n. lòng. các dòng ñ t bi n D (D1÷ D5), nh n S h t trên bông. th y h t g o c a các dòng ñ t bi n D3, D4 có S h t trên bông là tính tr ng ñư c ñ b c b ng m c ít (ñi m 1). Dòng D1, D2, h p thành t nhi u y u t : chi u dài bông, D5 b c b ng m c trung bình (ñi m 5). ði u Thoâng tin khoa hoïc S 16 12 ð i h c An Giang 01/2004
Möøng Xuaân Giaùp thaân 2004 này là do ñ t bi n x y ra t i locus Wx qui ñ nh ñ b c b ng h t g o, làm cho m c ñ b c b ng c a các dòng là khác nhau, khác v i gi ng g c và qua các mùa v không thay ñ i. Kích thư c h t (g o xát) Các dòng D1 ÷ D5 có chi u dài h t g o dao ñ ng t 6,23mm ñ n 6,57mm, thu c lo i trung bình (ñi m 5). V y so v i M8 (kích thư c 6,51 ÷ 6,6 mm) và gi ng g c, kích thư c h t g o c a D1 ÷ D5 có gi m nhưng r t ít. ði u này ch ng t hư ng ch n l c phù h p v i m c tiêu t o và ch n các dòng ñ t bi n có tri n v ng. Hình d ng h t g o. Các dòng ñ t bi n D , D1 ÷ D5 có h s d>3,1, x p vào d ng thon dài (ñi m 1). So v i M8 thì M9 hình d ng h t g o c a các dòng D1 ÷ D5 là không ñ i. K t lu n T k t qu th c nghi m, chúng tôi rút ra k t lu n như sau: - Các dòng D ñ t bi n (D1÷D5) khi gieo tr ng v xuân, tính tr ng chi u cao cây, chi u dài lá ñòng, chi u dài bông, chi u dài c bông, kh năng ñ nhánh có s ño th p hơn so v i các dòng trên khi gieo tr ng trong v mùa. Ch ng t s bi u hi n c a các gen ki m soát các tính tr ng s lư ng nói trên ñã ch u nh hư ng theo mùa v - Các dòng lúa D ñ t bi n (D1÷D5) khi gieo tr ng v xuân - 2003 có các tính tr ng như: Chi u dài h t g o, hình d ng h t, màu s c phi n lá và b lá, gi ng v i bi u hi n các tính tr ng này v mùa - 2002. Mùa v h u như không nh hư ng ñ n s bi u hi n c a các gen ki m soát các tính tr ng trên. - th h M8 có tri n v ng là D2, thì th h M9 có thêm dòng tri n v ng D3 và D4 là các dòng có ñ b c b ng ít, năng su t h t cao, mang nhi u ñ c tính phù h p v i yêu c u ch n gi ng TÀI LI U THAM KH O - Chang T.T (1964), Present knowledge of rice genetics and cytogenetics, IRRI, Los Bannos, Laguna, the Philippine, p 30 – 44. - Inger (1996), “Standard evaluation system for rice”, Rice genetics III, IRRI, Manila. - Jennings, P.R, W.Coffman, R. and Kaufman H.E (1979), C i ti n gi ng lúa. (Ngư i d ch: Võ Tòng Xuân, ð ng Ng c Kính và Nguy n M Hoa), NXB C n Thơ, H u Giang. - Khush G.S., Toeniessen G.H. (1991), “Rice Karyoty pe, maker genes and linkage groups”, Rice Biotechnology, (CAB. International. Wallingsford oxan), IRRI, Manila, p 83 – 108. Thoâng tin khoa hoïc S 16 13 ð i h c An Giang 01/2004

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí

65 tài liệu

2430 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.