Nghiên cứu: Sử dụng cách tiếp cận theo chuỗi giá trị đối với phát triển kinh tế địa phương và nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:44

Thêm vào BST

Báo xấu

161
lượt xem 34
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu này nhằm mục đích giới thiệu kinh nghiệm của Chương trình trong việc tăng cường chuỗi giá trị Dâu tằm tơ ở huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An, đồng thời nêu ra phương thức thúc đẩy chuỗi giá trị này góp phần tăng quyền năng về mặt kinh tế và khả năng giao tiếp cho phụ nữ, giúp cải thiện thu nhập và cơ hội việc làm cho các vùng nông thôn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu: Sử dụng cách tiếp cận theo chuỗi giá trị đối với phát triển kinh tế địa phương và nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ

GREEN PRODUCTION AND TRADE
Noäi dung Lôøi noùi ñaàu .............................................. 3 Caâu chuyeän veà HTX Hoa Tieán ............... 9 Caùc Thaùch thöùc ................................... 13 Hoã trôï cuûa Chöông trình ...................... 17 Keát quaû .................................................. 31 Caùc thöïc haønh toát ............................... 39 Keát luaän vaø baøi hoïc kinh nghieäm........ 42 Duø ñaõ coù nhieàu noã löïc ñeå xaùc minh caùc thoâng tin coù trong nghieân cöùu naøy, Lieân hôïp quoác khoâng nhaän traùch nhieäm veà baát kyø thoâng tin sai leäch naøo. Quan ñieåm theå hieän trong nghieân cöùu naøy khoâng phaûn aùnh caùc yù kieán chính thöùc cuûa Quyõ Caùc Muïc Tieâu Thieân Nieân Kyû, Cuïc Xuùc tieán Thöông maïi (VIETRADE), Hieäp hoäi Xuaát khaåu Haøng thuû coâng myõ ngheä Vieät Nam (VIETCRAFT) vaø Lieân hôïp quoác. Vieäc töø choái traùch nhieäm thoâng thöôøng ñöôïc aùp duïng trong nghieân cöùu naøy.
Lôø ôø i noù i Lôøi noùi ñaàu ñ Maëc duø Vieät Nam ñaõ ñöôïc xeáp haïng laø nöôùc coù möùc thu nhaäp trung bình keå töø naêm 2010, nhöng coâng taùc xoùa ñoùi giaûm ngheøo vaø naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng ôû vuøng noâng thoân vaø giöõa caùc daân toäc thieåu soá vaãn tieáp tuïc laø moät thaùch thöùc. Tyû leä hoä ngheøo bình quaân ôû Vieät Nam ñaõ giaûm ñaùng keå töø 58,1% naêm 1993 xuoáng coøn 14,5% naêm 2008. Tuy nhieân, khoaûng caùch giaøu ngheøo vaãn coøn raát lôùn giöõa thaønh thò vaø noâng thoân cuõng nhö giöõa caùc daân toäc thieåu soá. Thoáng keâ naêm 2008 cho thaáy tyû leä hoä ngheøo ôû noâng thoân hieän nay laø 18,7% trong khi ñoù ôû thaønh thò chæ khoaûng 3,3%. Beân caïnh ñoù, tyû leä hoä ngheøo giöõa caùc daân toäc thieåu soá vaãn coøn raát cao, khoaûng 50,3% vaø tyû leä naøy cuûa ngöôøi Kinh chæ khoaûng 8,9%1 theo thoáng keâ naêm 2008. Nhieàu minh chöùng cho thaáy vieäc taïo cô hoäi cho phuï nöõ seõ goùp phaàn naâng cao quyeàn naêng kinh teá vaø xaõ hoäi cho phuï nöõ. Do phuï nöõ laø 1 Theo Baùo caùo quoác gia veà Muïc ngöôøi coù traùch nhieäm chính ñoái vôùi caùc coâng vieäc trong gia ñình neân tieâu phaùt trieån thieân nieân kyû 2010, vieäc naâng cao quyeàn naêng cho phuï nöõ coù theå taùc ñoäng tröïc tieáp Vieät Nam ñaõ ñi ñöôïc 2/3 chaëng ñöôøng nhaèm ñaït ñöôïc Muïc tieâu ñoái vôùi chaát löôïng cuoäc soáng gia ñình vaø goùp phaàn vaøo coâng taùc phaùt trieån thieân nieân kyû trong naêm 2015, Nöôùc Coäng hoøa Xaõ hoäi chuû xoùa ñoùi giaûm ngheøo vaø phaùt trieån kinh teá. Tuy nhieân, caùc cô hoäi daønh nghóa Vieät Nam, Haø Noäi, thaùng cho phuï nöõ vaãn coøn raát haïn cheá ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Phuï 8/2010 3
nöõ gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc tieáp caän vôùi kieán ñang gaëp nhieàu khoù khaên khi muoán taêng thu nhaäp thöùc vaø kyõ naêng caàn thieát ñeå taïo döïng vaø phaùt ñeå naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng. trieån doanh nghieäp thaønh coâng do chò em khoù tieáp caän vôùi hoïc vaán vaø ñaøo taïo chuyeân moân. ÔÛ Vieät ÔÛ nhieàu vuøng noâng thoân Vieät Nam, noâng nghieäp Nam, maëc duø caùc chöông trình ñaøo taïo veà khôûi söï vaãn laø lónh vöïc kinh teá chính cuûa ngöôøi daân. Tuy vaø phaùt trieån kinh doanh ñaõ ñöôïc thieát keá, nhöng nhieân, thu nhaäp töø noâng nghieäp thöôøng khoâng caùc chöông trình naøy chæ daønh cho caùc ñoái töôïng ñuû cho caùc hoä daân ñaït ñöôïc möùc thu nhaäp treân ñaõ coù baèng caáp chính thöùc cuï theå vaø thöôøng chuaån ngheøo quoác gia laø 400,000 ñoàng/thaùng khoâng phuø hôïp vôùi phuï nöõ coù thu nhaäp thaáp vaø (khoaûng 0,63 ñoâ la Myõ/ngaøy). Hoaït ñoäng thu gom vì vaäy hoï thöôøng coù ít cô hoäi ñöôïc tham gia caùc vaø cheá bieán nguyeân lieäu töø caùc vuøng röøng nuùi vaø chöông trình ñaøo taïo nhö vaäy. Phuï nöõ thöôøng hoaït ñoäng saûn xuaát haøng thuû coâng chuû yeáu dieãn gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc tieáp caän vôùi caùc ra vaøo thôøi ñieåm noâng nhaøn khi coâng vieäc ñoàng cô hoäi ñaøo taïo vaø tham gia maïng löôùi coäng ñoàng. aùng laéng xuoáng. Ñaây laø coâng vieäc ñem laïi nguoàn Hoï thöôøng phaûi laøm vieäc nhieàu hôn nam giôùi, ñaûm thu nhaäp boå sung heát söùc quan troïng ñoái vôùi cuoäc ñöông coâng vieäc ñoàng aùng, quaûn lyù kinh doanh soáng cuûa ngöôøi daân noâng thoân. Treân thöïc teá, vieäc nhoû leû vaø chaêm soùc chính cho gia ñình. Do phaûi caùc hoä daân coù theå ñaït ñöôïc möùc soáng treân chuaån laøm raát nhieàu coâng vieäc khaùc nhau nhö vaäy neân ngheøo quoác gia hay khoâng phuï thuoäc nhieàu vaøo chò em coøn ít thôøi gian ñeå tham gia caùc chöông nguoàn thu nhaäp boå sung coù ñöôïc töø hoaït ñoäng trình ñaøo taïo naâng cao kieán thöùc vaø kyõ naêng, saûn xuaát haøng thuû coâng. Do ñaëc thuø cuûa hoaït hoaëc tìm kieám hoã trôï töø maïng löôùi coäng ñoàng vaø ñoäng saûn xuaát haøng thuû coâng neân coù ñeán khoaûng caùc toå chöùc ñeå caûi thieän hoaït ñoäng kinh doanh. 65% – 80% ñoái töôïng tham gia coâng vieäc naøy laø Vì vaäy, nhieàu chò em coù möùc thu nhaäp thaáp vaãn nöõ giôùi. Coâng vieäc chuû yeáu dieãn ra taïi caùc hoä gia 4
phaùp tieáp caän cuûa Chöông trình laø phaùt trieån caùc chuoãi giaù trò toång theå, vì ngöôøi ngheøo vaø phaùt trieån beàn vöõng vôùi moâi tröôøng, thuùc ñaåy ngöôøi daân troàng, thu gom nguyeân lieäu vaø saûn xuaát, naâng cao kyõ naêng vaø caûi tieán saûn phaåm vaø tìm cô hoäi lieân keát vôùi thò tröôøng tieàm naêng mang laïi nhieàu lôïi nhuaän hôn cho ngöôøi daân. Trong lónh vöïc haøng thuû coâng, caùc chuoãi giaù trò ñöôïc ñaùnh giaù laø ñaëc bieät quan troïng vaø phuø hôïp vôùi nhoùm ñoái töôïng muïc tieâu hoä ngheøo nhö Maây tre ñan, Daâu taèm tô, Coùi, Sôn maøi, vaø Giaáy thuû coâng ñaõ ñöôïc nghieân cöùu löïa choïn laø ñình, chính vì vaäy ngöôøi phuï nöõ coù theå vöøa tranh thuû tham gia saûn xuaát haøng thuû coâng vöøa lo vieäc ñoàng aùng vaø chaêm soùc gia ñình. Nhaän thaáy taàm quan troïng cuûa vieäc taêng thu nhaäp vaø taïo coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi daân ngheøo ôû caùc vuøng noâng thoân, Chính phuû Vieät Nam vaø Lieân hôïp quoác phoái hôïp trieån khai Chöông trình chung Saûn xuaát vaø Thöông maïi xanh nhaèm taêng cô hoäi vieäc laøm vaø thu nhaäp cho ngöôøi ngheøo töø naêm 2010. Chöông trình taäp trung hoã trôï ngaønh haøng thuû coâng myõ ngheä vì ñaây laø lónh vöïc then choát trong vieäc taïo theâm thu nhaäp cho ngöôøi daân sôû höõu ít ñaát ñai hoaëc khoâng coù ñaát ñai, ñoàng thôøi ngaønh haøng naøy cuõng coù tieàm naêng lôùn taïo ra vieäc laøm cho khu vöïc noâng thoân thoâng qua taêng cöôøng thuùc ñaåy hoaït ñoäng kinh doanh vôùi caùc doanh nghieäp vaø saûn xuaát beàn vöõng. Phöông 5
naêm chuoãi giaù trò then choát caàn hoã trôï phaùt trieån trong khuoân khoå Chöông trình. Coù tôùi 41% trong toång soá 4.800 ñoái töôïng höôûng lôïi töø Chöông trình laø hoä ngheøo theo chuaån ngheøo quoác gia. Beân caïnh ñoù, öu tieân hoã trôï ngöôøi daân toäc thieåu soá cuõng ñöôïc Chöông trình höôùng tôùi. Coù hôn 1.400 ñoái töôïng höôûng lôïi laø ngöôøi daân toäc Thaùi, Möôøng vaø Hmoâng. Chöông trình laø moät trong 128 Chöông trình chung ñöôïc Quyõ Phaùt trieån Muïc tieâu Thieân nieân kyû (MDG-F) taøi trôï. Quyõ naøy ñöôïc thaønh laäp thaùng 12/2006 vôùi khoaûn kinh phí hoã trôï 528 trieäu ñoâ la Myõ töø Chính phuû Taây Ban Nha cho caùc toå chöùc Lieân hôïp quoác nhaèm taêng cöôøng tieán trình ñaït ñöôïc caùc Muïc tieâu phaùt trieån thieân nieân kyû. MDG-F ghi nhaän taàm quan troïng cuûa nhöõng tieán boä veà bình ñaúng giôùi trong vieäc ñaït ñöôïc caùc Muïc tieâu thieân nieân kyû vaø Ban thö kyù MDG-F ñaõ xaây döïng vaên baûn höôùng daãn nhaèm khuyeán khích thieát keá chöông trình chung ñaùp öùng veà giôùi2. Nhaèm lónh hoäi, chia seû, vaø khuyeán khích nhaân roäng caùc thöïc haønh toát trong caùc chöông trình chung do MDG-F taøi trôï, Cô quan Lieân hôïp quoác veà Bình ñaúng giôùi vaø Taêng quyeàn naêng cuûa phuï nöõ (UN Women) phaùt ñoäng keâu goïi ñeà xuaát taøi lieäu hoùa caùc thöïc haønh hieäu quaû trong chöông trình quaûn lyù kieán thöùc veà giôùi do MDG-F taøi trôï. Nghieân cöùu naøy nhaèm muïc ñích giôùi thieäu kinh nghieäm cuûa Chöông trình trong vieäc taêng cöôøng chuoãi giaù trò Daâu taèm tô ôû huyeän Quyø Chaâu, tænh Ngheä An, ñoàng thôøi neâu ra phöông thöùc thuùc ñaåy chuoãi giaù trò naøy goùp phaàn taêng quyeàn naêng veà maët kinh teá vaø khaû naêng giao tieáp cho phuï nöõ, giuùp caûi thieän 2 Keâu goïi Ñeà xuaát Saùng kieán Chia seû Kieán thöùc MDG-F 6
thu nhaäp vaø cô hoäi vieäc laøm taïi caùc vuøng noâng thoân, baûo veä moâi tröôøng vaø löu giöõ caùc giaù trò vaên hoùa truyeàn thoáng cuûa daân toäc. Nghieân cöùu taäp trung phaûn aùnh thöïc traïng ôû HTX deät thoå caåm Hoa Tieán vôùi thaønh vieân laø chò em daân toäc Thaùi, ñoàng thôøi ñaùnh giaù nhöõng hoã trôï töø phía Chöông trình chung ñoái vôùi HTX trong vieäc trang bò cho caùn boä laõnh ñaïo HTX nhöõng kyõ naêng veà maët quaûn lyù vaø toå chöùc, naâng cao chaát löôïng vaø naêng suaát thoâng qua caùc khoùa taäp huaán veà caûi thieän ñieàu kieän laøm vieäc, ñaøo taïo ngheà, ñoåi môùi coâng ngheä, taêng nguoàn cung nguyeân lieäu, taêng cöôøng kyõ naêng kinh doanh vaø tieáp thò, ña daïng hoùa maãu maõ saûn phaåm vaø thò tröôøng, tìm caùch tieáp caän vôùi caùc dòch vuï hoã trôï. Caùc khoùa ñaøo taïo taäp huaán naøy giuùp cuûng coá nieàm tin cho chò em, naâng cao nhaän thöùc cho nam giôùi ñeå hoï coù traùch nhieäm hôn vôùi coâng vieäc ñeå phuï giuùp chò em, töø ñoù taêng thu nhaäp cho caùc thaønh vieân trong HTX vaø taêng cô hoäi vieäc laøm cho lao ñoäng nam taïi ñòa phöông. Ñi keøm vôùi nghieân cöùu naøy laø cuoán baêng video ñaõ ñöôïc ñaêng taûi treân trang web cuûa Chöông trình. Ñeå coù theâm thoâng tin veà aán phaåm naøy hoaëc veà Chöông trình, vui loøng lieân heä vôùi Ban Quaûn lyù Chöông trình taïi ñòa chæ hoøm thö ñieän töû pmu@greentrade.org.vn hoaëc truy caäp trang web cuûa Chöông trình www.greentrade.org.vn. Ñoã Kim Lang Giaùm ñoác Chöông trình Quoác gia Phoù Cuïc tröôûng Cuïc Xuùc tieán Thöông maïi 7
8
Caâu chuyeän veà Caâu chuyeän veà HTX HTX HoaHoa Tieán Tieán Ngöôøi daân ôû xaõ Chaâu Tieán, huyeän Quyø Chaâu, tænh Ngheä An sinh soáng baèng ngheà troàng troït vaø chaên nuoâi. Ngoaøi ra, hoï laøm theâm ngheà troàng daâu nuoâi taèm vaø deät thoå caåm ñeå kieám theâm thu nhaäp. Cuøng vôùi nhieàu coâng vieäc möu sinh khaùc, deät thoå caåm laø coâng vieäc chuû ñaïo trong vieäc taïo theâm thu nhaäp cho ngöôøi daân nôi ñaây. Ngöôøi daân Quyø Chaâu laø ngöôøi daân toäc Thaùi, moät trong 54 daân toäc thieåu soå cuûa Vieät Nam. Phuï nöõ Thaùi noåi tieáng gioûi deät vaûi, ngöôøi ta coù caâu “UÙp tay thaønh vaân, ngöûa tay ra hoa” ñeå ví von ngheà deät vaûi nôi ñaây. Ngöôøi daân Quyø Chaâu ñeàu bieát ñeán caâu chuyeän raèng ngaøy xöûa ngaøy xöa coù moät caëp vôï choàng soáng cuoäc soáng khoù khaên nôi röøng saâu, hoï khoâng coù quaàn aùo ñeå maëc vaø phaûi duøng voû caây trong röøng ñeå giöõ aám cho cô theå. Vaø roài theo thôøi gian hoï tìm ra caùch teát sôïi boâng vaø sôïi tô thaønh sôïi Xaõ Hoa Tieán caùch thaønh phoá Vinh, roài deät thaønh vaûi. thuû phuû cuûa tænh Ngheä An khoaûng 200 km. 9
Deät thoå caåm laø moät hoaït ñoäng truyeàn thoáng cuûa haàu heát caùc nhoùm daân toäc thieåu soá ôû Vieät Nam. Caùc neùt hoa vaên vaø kyõ thuaät theâu deät ngaøy caøng ña daïng vaø ñaëc tröng cho töøng daân toäc thieåu soá. Döïa vaøo caùch aên maëc cuûa coù theå phaân bieät daân toäc khaùc nhau nhö Hmoâng ñoû, Hmoâng traéng hoaëc Hmoâng hoa. Vôùi nieàm tin vaø phong tuïc truyeàn thoáng, ngheà deät thoå caåm ñöôïc truyeàn töø meï sang con gaùi qua caùc theá heä vaø haàu nhö chæ ñöôïc truyeàn cho phuï nöõ. Deät thoå caåm laø moät ngheà truyeàn thoáng chuû ñaïo vaø cuõng laø coâng vieäc taïo thu nhaäp chính cuûa ngöôøi daân nôi ñaây. Ñoái vôùi coâng vieäc naøy, ngöôøi phuï nöõ coù theå laøm vieäc taïi nhaø vôùi thôøi giôø linh hoaït. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, ngheà deät thoå caåm truyeàn thoáng cuûa caùc daân toäc ñang coù nguy cô bò mai moät daàn vì ngaøy caøng coù nhieàu phuï nöõ treû muoán ra caùc thaønh phoá lôùn hoaëc tænh ly tìm vieäc laøm. Beân caïnh ñoù, söï traøn ngaäp cuûa caùc loaïi vaûi coâng nghieäp reû hôn cuõng aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng deät thoå caåm vaø phong tuïc truyeàn thoáng cuûa caùc daân toäc thieåu soá. Tình traïng treân cuõng dieãn ra ñoái vôùi HTX Hoa Tieán. Hieän nay coù raát ít chò em treû tuoåi tham gia HTX. Taùm möôi phuï nöõ thaønh vieân cuûa HTX Hoa Tieán coù trung bình hôn 10 naêm kinh nghieäm deät thoå caåm. Chò em söû duïng khung truyeàn thoáng ñeå deät neân nhieàu loaïi hoa vaên ñeïp maét khaùc nhau. Chò em cuõng bieát aùp duïng kyõ thuaät Ikat - moät kyõ thuaät 10
thaét nuùt sôïi vaûi tröôùc khi nhuoäm ñeå taïo ra caùc hoa ngheøo quoác teá laø 1 USD moãi ngaøy. Ñeå thuùc ñaåy vaên khaùc nhau. hoaït ñoäng deät thoå caåm treân ñòa baøn thoân, chò em phuï nöõ trong thoân ñaõ töï taäp hôïp nhau laïi thaønh Thu nhaäp bình quaân töø ngheà thoå caåm ôû Hoa moät nhoùm töø naêm 1997 vaø sau ñoù hình thaønh neân Tieán öôùc tính khoaûng 600.000 ñoàng/ngöôøi/thaùng. HTX vaøo thaùng 7 naêm 2010 vôùi 80 thaønh vieân laø (töông ñöông 29$). Möùc thu nhaäp naøy hieän ñang ngöôøi daân toäc Thaùi. Tuy nhieân, hieän nay HTX ñang treân möùc chuaån ngheøo quoác gia laø 400.000/ngöôøi/ gaëp khoù khaên trong vieäc caûi tieán hoaït ñoäng deät thaùng (khoaûng 19$). Tuy nhieân, möùc thu nhaäp thoå caåm, toå chöùc vaø ñieàu haønh HTX kinh doanh taïo aáy vaãn coøn khaù thaáp vaø hieän ôû döôùi möùc chuaån ra lôïi nhuaän. 11
12
Caù c Thaù c h Caùc Thaùch thöùc thöù c Nguoàn cung nguyeân lieäu haïn cheá Nhaèm ñaûm baûo chaát löôïng tô sôïi vaø duy trì vaø khoâng oån ñònh nguoàn cung tô sôïi oån ñònh, nhieàu hoä daân treân ñòa baøn xaõ muoán quay laïi ngheà troàng daâu nuoâi taèm Xaõ Chaâu Tieán coù ñieàu kieän toát ñeå troàng caây truyeàn thoáng. Tuy nhieân, hoï ñang gaëp khoù khaên daâu nuoâi taèm. Maëc duø troàng daâu nuoâi taèm laáy do thieáu voán ñeå mua caây gioáng vaø kieán thöùc/kyõ tô deät vaûi laø ngheà truyeàn thoáng cuûa xaõ nhöng naêng caàn thieát ñeå löïa choïn gioáng daâu phuø hôïp trong nhöõng naêm gaàn ñaây ngheà troàng daâu ôû ñòa cho naêng suaát cao. phöông cuõng ñang giaûm suùt. Do söï xuaát hieän cuûa caùc loaïi luïa, sôïi boâng vaø sôïi len reû hôn coù nguoàn goác töø Trung Quoác vaø Laøo thaâm nhaäp Chaát löôïng nhuoäm keùm vaø vaøo thò tröôøng Vieät Nam neân giaù luïa ñòa phöông khoâng ñoàng maøu cuõng töø ñoù giaûm theo, chính vì vaäy aûnh höôûng ñeán thu nhaäp cuûa ngöôøi daân vaø hoï ñaõ quyeát Boán thaønh vieân trong Ban chuû nhieäm HTX deät thoå ñònh phaù boû caây daâu vaø chuyeån sang troàng caây caåm Hoa Tieán thöïc hieän nhuoäm thuû coâng qui moâ mía thay theá. nhoû taïi nhaø söû duïng caùc thieát bò gia duïng ñôn giaûn nhö noài naáu aên laøm duïng cuï nhuoäm. Laù, Phuï nöõ laøm ngheà deät thoå caåm trong xaõ mua haàu reã, voû caây vaø hoa laáy töø caây röøng saün coù ôû ñòa heát caùc loaïi sôïi ñeå deät ôû chôï queâ hoaëc qua phöông vaø caây troàng nhö xoaøi, haïnh nhaân, oåi, caø thöông laùi. Tuy nhieân, ñeå duy trì nguoàn cung sôïi pheâ, cheø, mít vaø caùc loaïi nguyeân lieäu töï nhieân saün oån ñònh chaát löôïng toát thì vaãn laø ñieàu khoâng maáy coù khaùc ñöôïc söû duïng ñeå nhuoäm tô sôïi vaø boâng deã daøng. Tô sôïi ñoâi khi ñöôïc pha laãn vôùi caùc loaïi sôïi tröôùc khi deät. Tuy nhieân, naêng suaát nhuoäm coøn nguyeân lieäu sôïi khaùc ñeå giaûm giaù baùn. Giaù tô raát thaáp do ngöôøi daân söû duïng phöông phaùp sôïi trong nhöõng naêm gaàn ñaây taêng leân ñaùng keå, vaø duïng cuï nhuoäm thoâ sô. Moät ñaùnh giaù ñöôïc trung bình khoaûng 10%/naêm vaø vì vaäy daãn ñeán chuyeân gia töø Vieän Nghieân cöùu thuoác nhuoäm chi phí saûn xuaát maët haøng deät thoå caåm cuõng cao cuûa AÙo tieán haønh cho bieát ngöôøi daân caàn aùp hôn tröôùc ñaây. duïng quy trình nhuoäm ñaït tieâu chuaån hôn ñeå 13
naâng cao chaát löôïng vaø khaû naêng giöõ maøu cuûa vaûi nhuoäm. Ngöôøi daân hieåu bieát raát ít veà taùc ñoäng cuûa nhieät ñoä, thôøi gian nhuoäm, chaát löôïng hoaëc ñoä cöùng cuûa nöôùc, vieäc vaét sau nhuoäm, soá löôïng tô sôïi cho moãi meû nhuoäm vaø thaønh phaàn chính xaùc cuûa nöôùc, thuoác nhuoäm, vaø tro (ñöôïc söû duïng ñeå löu thuoác nhuoäm leân vaûi) ñeán chaát löôïng cuûa vaûi ra, caùch nhuoäm thuû coâng coù nhieàu haïn cheá vì chæ nhuoäm. Beân caïnh ñoù, chaát löôïng thuoác nhuoäm töï coù theå dieãn ra trong thôøi tieát khoâ raùo, ñaây chính laø nhieân cuõng phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän vaø thôøi vuï thu nhöõng khoù khaên cuûa HTX gaëp phaûi khi laøm caùc saûn hoaïch nguyeân lieäu nhuoäm vì noù aûnh höôûng ñeån ñoä phaåm coù giaù trò cao hôn vôùi soá löôïng lôùn vaø chaát ñaäm cuûa maøu saéc treân chaát lieäu vaûi nhuoäm. Neáu löôïng ñoàng ñeàu. nguyeân lieäu nhuoäm khoâng ñöôïc löu giöõ ôû nôi khoâ raùo thì maøu nhuoäm coù theå thay ñoåi giöõa muøa heø vaø muøa ñoâng. Ñeå taùi cheá thuoác nhuoäm töï nhieân, caàn Maãu maõ thieát keá saûn phaåm coøn tuaân thuû moät soá nguyeân taéc khi söû duïng nguyeân lieäu haïn cheá chöa thu huùt ñöôïc khaùch nhö laáy phaàn naøo cuûa caây hoaëc quaû ñeå söû duïng haøng môùi laøm thuoác nhuoäm. Do quy trình nhuoäm thieáu tieâu chuaån hoùa neân daãn ñeán hieän töôïng khoâng ñoàng Caùc saûn phaåm haøng thoå caåm cuûa chò em trong maøu vaø beàn maøu treân vaûi nhuoäm. Hôn nöõa, maøu xaõ ñöôïc laøm theo caùch truyeàn thoáng vaø tieâu thuï cuûa caùc saûn phaåm nhuoäm theo caùch thuû coâng treân ñòa baøn thoân baûn hoaëc caùc baûn laân caän ñeå naøy raát nhanh phai khi vaûi tieáp xuùc vôùi nöôùc. Ngoaøi söû duïng haøng ngaøy trong gia ñình hoaëc laøm cuûa hoài moân. Nhöng trong nhöõng naêm gaàn ñaây saûn phaåm ñöôïc baùn roäng raõi hôn tôùi caùc cöûa haøng baùn saûn phaåm thuû coâng vaø baùn cho du khaùch quoác teá, daàn goùp phaàn taêng theâm thu nhaäp cho caùc hoä gia ñình. Tuy nhieân, khoù khaên ñoái vôùi chò em trong thoân laø khaâu phaùt trieån thò tröôøng vaø ña daïng hoùa maãu maõ saûn phaåm ñeå thu huùt nhieàu khaùch haøng hôn. Maëc duø caùc hoa vaên hoïa tieát treân saûn phaåm ñöôïc theâu deät raát tinh vi, ña daïng vaø coù yù nghóa nhöng caùc saûn phaåm naøy vaãn khoâng theå thu huùt ñöôïc nhieàu khaùch haøng bôûi thieát keá saûn phaåm khoâng phaûn aùnh ñöôïc xu höôùng hieän taïi. Phuï nöõ trong nhoùm deät cuõng gaëp khoù khaên trong vieäc ñaûm baûo tính thoáng nhaát 14
trong caùc saûn phaåm vaø chaát löôïng saûn phaåm ñeå Thieáu kieán thöùc veà quaûn lyù HTX ñaùp öùng caùc tieâu chuaån cuûa khaùch haøng ngoaøi caùc thò tröôøng truyeàn thoáng. Maëc duø HTX Hoa Tieán ñaõ ñöôïc thaønh laäp töø naêm 2010 nhöng chò em vaãn gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc quaûn lyù HTX moät caùch hieäu quaû vaø phaùt trieån Thieáu kieán thöùc ñeå caûi thieän ñieàu kieän hoaït ñoäng kinh doanh. Chò em thaønh vieân HTX hoïp laøm vieäc vaø naêng suaát lao ñoäng baàu ra caùn boä laõnh ñaïo HTX. Chöông trình ñaõ tieán haønh khaûo saùt ñaùnh giaù vaø keát quaû cho thaáy caùn boä laõnh ñaïo HTX chöa töøng ñöôïc ñaøo taïo chính Maëc duø chò em ôû HTX deät thoå caåm Hoa Tieán muoán taêng thöùc hay khoâng chính thöùc veà quaûn lyù HTX. Vì vaäy, soá löôïng saûn phaåm laøm ra nhöng do hieåu bieát haïn cheá hoï gaëp khoù khaên trong vieäc quaûn lyù caùc hoaït ñoäng veà ñieàu kieän laøm vieäc toái öu neân naêng suaát lao ñoäng cuûa HTX, ví duï nhö hoï thieáu kieán thöùc veà caùch laäp keá cuûa chò em bò aûnh höôûng ñaùng keå, cuï theå nhö sau: hoaïch kinh doanh, caùch ñöa ra ñònh höôùng chieán löôïc hoaëc taàm nhìn daøi haïn, caùch leân keá hoaïch saûn z Nguyeân lieäu vaø thieát bò duøng cho vieäc nhuoäm xuaát, caùch phaân tích lôïi nhuaän – chi phí phuø hôïp hoaëc deät khoâng ñöôïc saép xeáp theo thöù töï ngaên khi tham gia caùc hoäi chôï thöông maïi. Do ñoù, ñoâi naép goïn gaøng vaø vì vaäy thöôøng maát thôøi gian khi HTX laõng phí tieàn cuûa khi tham gia hoäi chôï hoaëc moãi laàn caàn söû duïng. söï kieän leã hoäi vì chò em khoâng leân keá hoaïch cuï theå z Chò em khoâng hieåu roõ taàm aûnh höôûng cuûa vò trí trong ñoù phaûi tính toaùn ñeán chi phí döï kieán khi tham ñaët khung deät ñeán naêng suaát. Nôi ñaët khung deät gia vaø doanh soá döï kieán baùn ñöôïc taïi hoäi chôï. neân maùt meû veà muøa heø, aám vaøo muøa ñoâng vaø coù ñuû aùnh saùng töï nhieân. Coâng vieäc deät khoâng thích hôïp cho vieäc duøng quaït ñieän vaøo muøa heø Thieáu caùc dòch vuï hoã trôï veà giôùi töø caáp vì gioù quaït coù theå laøm roái tô. chính quyeàn ñòa phöông z Coâng vieäc deät vaûi ñoøi hoûi söï taäp trung vaø chính xaùc cao. AÙnh saùng phaûi phuø hôïp ñeå traùnh moûi Maëc duø tænh Ngheä An ñaõ coù chính saùch hoã trôï hoaït maét vaø ñeå ngöôøi thôï coù theå nhìn roõ ñöôøng deät, ñoäng saûn xuaát haøng thuû coâng vaø tænh cuõng khuyeán töø ñoù coù theå khaéc phuïc ngay loãi deät neáu gaëp khích ngöôøi daân baûo toàn vaø phaùt huy ngheà deät thoå phaûi. Khoâng neân ñaët khung deät quay ra ñöôøng caåm taïi ñòa phöông nhöng nhöõng hoã trôï töø phía tænh vì neáu khi deät ngöôøi thôï quay maët ra ñöôøng thì daønh cho ngöôøi daân vaãn coøn haïn cheá. Tænh khoâng hoï coù theå deã daøng bò phaân taâm bôûi nhöõng ngöôøi hoaøn toaøn nhaát trí vôùi nhöõng khoù khaên maø phuï nöõ ñi ngang ñöôøng. ñang gaëp phaûi trong vieäc phaùt trieån kinh doanh nhö z Chò em ngoài laâu trong tö theá khoâng thoaûi maùi deã vaán ñeà hieåu bieát haïn cheá, thieáu ñoäng löïc, thieáu kieán daãn ñeán ñau löng hay ñau coå. thöùc veà quaûn lyù HTX vaø yeâu caàu caân ñoái thôøi gian z Chò em ôû ñaây cuõng thieáu hieåu bieát veà yeâu caàu giöõa hoaït ñoäng kinh doanh vaø traùch nhieäm trong söû duïng thieát bò baûo hoä nhö gaêng tay vaø khaåu gia ñình. trang khi nhuoäm. 15
16
Hoã trôï Hoã trôï cuûa cuû a Chöông Chöông trình trình Hieåu ñöôïc nhu caàu caàn taêng theâm thu nhaäp Nghieân cöùu chuoãi giaù trò ñaõ phaùt hieän nhieàu khoù ñoàng thôøi baûo toàn giaù trò vaên hoùa truyeàn thoáng khaên ôû caùc maét xích cuûa chuoãi daâu taèm tô vaø cuûa ngöôøi Thaùi ôû Hoa Tieán, Chöông trình chung deät thoå caåm vaø Chöông trình ñaõ xaây döïng keá ñaõ söû duïng caùch tieáp caän theo chuoãi giaù trò ñeå hoaïch toaøn dieän ñeå hoã trôï chuoãi giaù trò naøy. Keá giuùp caûi thieän chaát löôïng cuoäc soáng cho ngöôøi hoaïch hoã trôï bao goàm khuyeán khích vieäc thöïc daân ôû Hoa Tieán thoâng qua vieäc taêng cöôøng haønh coâng vieäc thoûa ñaùng/beàn vöõng, ñaøo taïo kyõ chuoãi giaù trò daâu taèm tô vaø deät thoå caåm. Vieäc naêng, bình ñaúng giôùi vaø phaùt trieån doanh nghieäp, phaân tích chi tieát veà chuoãi giaù trò naøy ñaõ ñöôïc tieáp caän vôùi caùc dòch vuï hoã trôï kinh doanh vaø tieán haønh töø khi khôûi ñoäng Chöông trình vaø taøi chính vaø tieáp caän thò tröôøng. Keá hoaïch cuõng Nghieân cöùu naøy khoâng nhaéc laïi toaøn boä hoaït loàng gheùp caùc saùng kieán ñeå taêng cöôøng naêng ñoäng phaân tích vì baùo caùo phaân tích chi tieát veà löïc cho caùc ñôn vò lieân quan nhaèm taêng quyeàn chuoãi giaù trò hieän ñöôïc ñaêng taûi treân trang web naêng cho phuï nöõ vaø quyeàn cuûa ngöôøi lao ñoäng, cuûa Chöông trình3, muïc Baùo caùo chuoãi giaù trò ñoàng thôøi taêng cöôøng söï tham gia vaø vai troø laõnh Daâu taèm tô. ñaïo cuûa phuï nöõ trong chuoãi giaù trò. Caùch tieáp caän theo chuoãi giaù trò cuûa Chöông Moät “chuoãi giaù trò” nghóa laø moät quaù trình bao trình huy ñoäng söùc maïnh toång hôïp vaø töông hoã goàm haøng loaït caùc hoaït ñoäng caàn thieát ñeå taïo laãn nhau cuûa naêm toå chöùc Lieân hôïp quoác laø ra moät saûn phaåm hoaëc dòch vuï töø luùc baét ñaàu, Toå chöùc Löông thöïc vaø Noâng nghieäp (FAO), Toå qua caùc giai ñoaïn saûn xuaát trung gian (nhö chöùc Lao ñoäng Quoác teá (ILO), Toå chöùc Phaùt trieån söï keát hôïp cuûa quaù trình chuyeån ñoåi hình thaùi Coâng nghieäp Lieân hôïp quoác (UNIDO), Hoäi nghò vaø nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo cuûa caùc dòch vuï Thöông maïi vaø Phaùt trieån cuûa Lieân hôïp quoác saûn xuaát khaùc nhau), ñeán giao haøng cho ngöôøi (UNCTAD) vaø Trung taâm Thöông maïi Quoác teá tieâu duøng cuoái cuøng vaø xöû lyù raùc thaûi sau khi (ITC). Hoã trôï cuûa naêm toå chöùc Lieân hôïp quoác söû duïng. naøy ñöôïc moâ taû doïc theo chuoãi giaù trò theo bieåu ñoà döôùi ñaây: HOÄP 1: CHUOÃI GIAÙ TRÒ 3 Trang web cuûa Chöông trình: www.greentrade.org.vn 17
Toå chöùc Lao ñoäng Quoác teá (ILO) Hoäi nghò veà Thöông maïi vaø Phaùt trieån - Hình thaønh nhoùm kinh doanh cuûa Lieân hôïp quoác (UNCTAD) - An toaøn vaø söùc khoûe lao ñoäng - Ñaøo taïo kyõ naêng doanh nhaân - Ñaøo taïo quaûn lyù kinh doanh - Xaây döïng keá hoaïch kinh doanh - Phaùt trieån kinh teá ñòa phöông, tieáp caän tín duïng nhoû Huyeän Quyø Chaâu Caùc hoä troàng Caùc hoä cheá HTX Hoa Tieán, Ngöôøi tieâu thuï daâu ôû xaõ Chaâu bieán tô, quay tô, hoaït ñoäng saûn cuoái cuøng Haïnh vaø Chaâu xuaát, tieáp thò Nhaø xuaát khaåu, nhuoäm tô thöông laùi Tieán saûn phaåm Toå chöùc Noâng nghieäp vaø Löông thöïc cuûa Lieân Toå chöùc Phaùt trieån Coâng nghieäp cuûa Trung taâm Thöông maïi Quoác teá (ITC) hôïp quoác (FAO) Lieân hôïp quoác (UNIDO) - Hoã trôï thieát keá - Hoã trôï caây gioáng daâu VH – 13 vaø hoã trôï - Naâng cao chaát löôïng vaø naêng suaát - Thieát keá ca ta loâ saûn phaåm/ taøi lieäu tröùng taèm - Ñaøo taïo ngheà vaø phaùt trieån saûn phaåm hoùa caùc neùt hoa vaên truyeàn thoáng/ - Taêng cöôøng dòch vuï khuyeán noâng - Hoã trôï taäp huaán vaø thieát bò nhuoäm thuoác nhuoäm töï nhieân Hoã trôï taäp huaán cho 120 hoä daân veà caùch - Keát noái kinh doanh troàng daâu nuoâi taèm - Tham gia vaøo hoäi chôï thöông maïi HOÄP 2: CAÙCH TIEÁP CAÄN THEO CHUOÃI GIAÙ TRÒ ÔÛ BAÛN HOA TIEÁN Moãi hoaït ñoäng ñöôïc trình baøy cuï theå nhö sau. 18
Taêng nguoàn cung vaø chaát löôïng nguyeân lieäu Ñeå khoâi phuïc ngheà troàng daâu ôû baûn Hoa Tieán vaø taêng nguoàn cung tô sôïi chaát löôïng toát cho hoaït ñoäng deät thoå caåm taïi ñòa phöông vaø caùc xaõ laân caän, Chöông trình ñaõ hoã trôï 160.000 caây daâu gioáng lai VH13 naêng suaát cao cho khoaûng 75 hoä gia ñình ôû huyeän Quyø Chaâu. Hôn 4 ha dieän tích daâu VH13 ñaõ ñöôïc troàng ôû caùc xaõ Chaâu Haïnh vaø xaõ Chaâu Tieán, huyeän Quyø Chaâu. Ñaây laø gioáng daâu môùi neân caây daâu phaùt trieån toát vaø lôùn nhanh, laù daâu to hôn nhieàu so vôùi gioáng daâu cuõ ñöôïc troàng tröôùc ñaây (gioáng cuõ naøy ngöôøi daân goïi laø gioáng daâu Thaùi Bình do coù nguoàn goác töø tænh naøy). Beân caïnh ñoù, Chöông trình taäp huaán cho khoaûng 100 hoä daân veà phöông phaùp troàng vaø thu hoaïch daâu ñuùng caùch. Chöông trình cuõng hoã trôï taïo moâ hình trình dieãn trong thoân ñeå giôùi thieäu caùc thöïc haønh toát nhaát veà lónh vöïc troàng daâu vaø khuyeán khích ngöôøi daân troàng daâu. Ngoaøi ra, Chöông trình chung coøn phoái hôïp vôùi Sôû NN & PTNT tænh höôùng daãn kyõ thuaät veà vieäc söû duïng phaân boùn cho ngöôøi daân ñeå giaûm thieåu vieäc söû duïng thuoác tröø saâu gaây haïi cho moâi tröôøng. Thoâng qua caùc moâ hình trình dieãn, ngöôøi daân coù theå nhaän thaáy tieàm naêng toát coù theâm thu nhaäp töø vieäc troàng daâu nuoâi taèm. 19
Möôøi hoä ñöôïc Chöông trình hoã trôï tröùng taèm vaø Taêng naêng suaát baèng caùch caûi thieän ñöôïc tham gia taäp huaán veà nuoâi taèm. Khi taèm gioáng an toaøn lao ñoäng, moâi tröôøng laøm lôùn hôn, caùc hoä nuoâi taèm gioáng cung caáp cho caùc vieäc taïi hoä gia ñình vaø qui trình saûn xuaát gia ñình laân caän. Trong baûn coù khoaûng 50 hoä ñöôïc taäp huaán veà caùch nuoâi taèm, cho taèm aên laù cho ñeán khi taèm quaán keùn. Sau khi taèm chín, keùn seõ ñöôïc Döïa treân caùc keát quaû ñaùnh giaù veà ñieàu kieän laøm ngöôøi daân mang ñi öôm tô, se laïi taïo thaønh tô sôïi. vieäc cuûa caùc hoä laøm ngheà troàng daâu nuoâi taèm vaø deät thoå caåm, Chöông trình tieán haønh toå chöùc caùc Taäp huaán saûn xuaát saïch hôn trang bò cho chò em lôùp taäp huaán veà An toaøn vaø Söùc khoûe lao ñoäng (OSH) caùc thöïc haønh toát veà caùch nuoâi taèm. Ví duï nhö trong chuoãi daâu taèm tô vaø deät thoå caåm. Tröôùc tieân ñeå baùt nöôùc döôùi chaân keä ñaët nong taèm vaø duøng Chöông trình taäp huaán cho caùc caùn boä cuûa Sôû NN maøn che ñeå khoâng cho coân truøng vaøo nong taèm. & PTNT ñeå trôû thaønh giaûng vieân ñuû ñieàu kieän veà OSH, Caùc caùch ñôn giaûn naøy giuùp caûi tieán ñaùng keå hoaït sau ñoù hoã trôï caùc caùn boä naøy taäp huaán laïi cho chò ñoäng nuoâi taèm töø ñoù taêng naêng suaát tô. Hoã trôï cuûa em phuï nöõ laøm ngheà deät thoå caåm ôû baûn Hoa Tieán Chöông trình cuõng taïo ñieàu kieän cho chò em trong vaø caùc thoân baûn khaùc trong xaõ Chaâu Tieán. Hai möôi baûn môû roäng dieän tích troàng daâu ñaùp öùng nhu caàu phuï nöõ cuûa HTX Hoa Tieán ñaõ tham gia vaøo caùc lôùp nguoàn cung nguyeân lieäu cho ngheà deät thoå caåm, töø taäp huaán naøy ñeå tìm hieåu caùch naâng cao naêng ñoù hình thaønh neân hoaït ñoäng trao ñoåi mua baùn haáp suaát lao ñoäng baèng vieäc taïo moâi tröôøng laøm vieäc daãn. Caùc hoä khoâng troàng daâu thì baùn taèm laáy tieàn an toaøn vaø hieäu quaû hôn. Sau caùc lôùp taäp huaán, chò mua laù daâu ñeå nuoâi taèm coøn nhöõng hoä troàng daâu em trong HTX ñaõ thay ñoåi ñöôïc moät soá thoùi quen thì baùn laù daâu cho caùc hoä nuoâi taèm. khi laøm vieäc nhö ñaët duïng cuï deät trong taàm vôùi, 20