Nghiên cứu thí điểm về thái độ của cộng đồng đối với hiện tượng tự tử của thanh thiếu niên tại thành phố Hải Phòng, Việt Nam

| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> Nghieân cöùu thí ñieåm veà thaùi ñoä cuûa coäng ñoàng<br /> ñoái vôùi hieän töôïng töï töû cuûa thanh thieáu nieân<br /> taïi TP. Haûi Phoøng, Vieät Nam<br /> Chöông trình nghieân cöùu cuûa UNICEF Vieät Nam<br /> Uyû ban Daân soá, Gia ñình vaø treû em (CPFC)<br /> Muïc ñích nghieân cöùu laø ñeå hieåu roõ veà nhöõng traûi nghieäm trong cuoäc soáng cuûa thanh thieáu nieân ôû<br /> Haûi Phoøng, nhöõng suy nghó vaø tình caûm cuûa hoï veà vaán ñeà töï töû cuûa lôùp treû Vieät Nam, coù ñöôïc caùi<br /> nhìn saâu saéc, töôøng taän ñoái vôùi nhöõng yù kieán, suy nghó, vaø tình caûm cuûa caùc baäc cha meï veà vaán ñeà<br /> töï töû cuûa giôùi treû Vieät Nam vaø hieåu roõ nhöõng traûi nghieäm cuûa caùc chuyeân gia tö vaán coäng ñoàng, coâng<br /> an, nhaân vieân chaêm soùc söùc khoeû. Nghieân cöùu naøy ñöôïc thöïc hieän vôùi 154 ngöôøi tham gia thuoäc hai<br /> quaän: An Laõo vaø Kieán An. Caùc taùc giaû ñaõ keát hôïp nghieân cöùu ñònh tính vaø ñieàu tra ngaãu nhieân, xaùc<br /> ñònh vaø toång keát caùc nghieân cöùu tröôùc ñaây lieân quan ñeán yù ñònh, haønh vi töï töû, cuõng nhö caùc aûnh<br /> höôûng cuûa söï xaâm haïi treû. Coâng trình nghieân cöùu naøy thöïc söï khoâng theå ñöa ra caâu traû lôøi chính<br /> xaùc cho caâu hoûi taïi sao nhöõng ngöôøi treû tuoåi laïi nghó ñeán caùi cheát, vaø coá gaéng töï töû. Tuy nhieân, noù<br /> cung caáp moät caùch tieáp caän thuù vò veà ñeà taøi naøy trong boái caûnh rieâng cuûa Vieät Nam. Cuõng nhö vaäy,<br /> nghieân cöùu khoâng theå thieát laäp lieân keát giöõa hieän töôïng töï töû ôû giôùi treû vaø caùc kyù öùc bò ngöôïc ñaõi<br /> ôû treû em, nhöng noù giuùp chuùng ta tin raèng moái lieân heä naøy thöïc söï toàn taïi. Coù nhöõng keát quaû ñieàu<br /> tra thuù vò veà quan ñieåm cuûa ngöôøi tham gia phoûng vaán veà caùc kyù öùc bò ngöôïc ñaõi ôû treû ñöôïc ñöa<br /> ra, thuù vò nhaát laø nhöõng treû ít tuoåi nhaát laïi toû ra hieåu roõ nhaát nhöõng haønh vi theá naøo thì ñöôïc coi<br /> laø ngöôïc ñaõi. Laïi coù nhöõng thaùi ñoä luùng tuùng trong vieäc ñöa ra quan ñieåm veà vaán ñeà naøy trong yù<br /> kieán cuûa caùc nhoùm tuoåi khaùc. Nhöõng ngöôøi tham gia phoûng vaán phuïc vuï nghieân cöùu ñeàu toû ra raát<br /> quan taâm tôùi chuû ñeà ñöa ra, ñaëc bieät coù moät söï quan taâm saâu saéc veà caùc vaán ñeà cuûa giôùi treû. Hoï<br /> thöïc söï quan taâm tôùi nhöõng söùc eùp trong ñôøi soáng treû em vaø thanh thieáu nieân, vaø caùc giaûi phaùp<br /> nhaèm choáng laïi nhöõng haønh vi xaâm haïi, töï xaâm haïi.<br /> The objectives are to recommend engineering and education solutions in order to create a safe environment in and around schools; to ensure long-term benefits for pupils and to disseminate the project model to other schools nation-wide. The implementation of 3 project components (improving traffic infrastructure, education on traffic safety and enforcement) has brought big and comprehensive<br /> impacts, such as improvements of pupils' knowledge, awareness and skills on traffic accident prevention. The project is a successful cooperation between government agencies, private businesses<br /> and the community (pupils' parents and the school). Resolutions from the local authorities and the<br /> school play an important role in gaining the project achievements in terms of prevention for accidents and injuries among pupils and the necessity to duplicate this model in other schools nationwide so that effectiveness and benefits of the project could be brought into full play. The purpose of<br /> the current study is to begin the process of identifying links between these phenomena and to develop preventative measures that will lead to positive outcomes for Vietnam's children. The study was<br /> carried out involving 154 participants from two districts: An Lao for participants in the rural area,<br /> and Kien An for urban participants. A set of questionnaires, developed for each target group, was<br /> designed to elicit information about the issues that pose significant pressure in young people's lives,<br /> awareness of suicide incidence in their community, impressions about the impact of child abuse and<br /> victimisation, and their recommendations for changes and developments in support of young people.<br /> It is beyond the scope of this survey to provide definitive answers to why young people consider and/or<br /> attempt suicide; the report does, however, provide an interesting entry into the topic in a Vietnamese<br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 5.2006, Soá 5 (5)<br /> <br /> 35<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> context. Likewise, it is not possible to define whether links exist between youth suicide and child abuse<br /> experiences, but responses generated in the study point to a belief that the links exist. Interesting data<br /> about the views of the participants to child abuse experiences emerged; it was particularly interesting that the youngest participants seemed to be the clearest of what behaviour was abusive. Some<br /> confusions about child abuse were present in other participant categories. There was a high level<br /> of engagement from all participants in the research topic, and a significant interest in ongoing<br /> engagement with youth issues was broadly expressed. There was a special interest in the pressures<br /> present in the lives of children and young people, and in strategies for preventing harm and self harm<br /> practices.<br /> <br /> 1. Ñaët vaán ñeà<br /> YÙ töôûng cho chuû ñeà nghieân cöùu: Döôùi moät ñaùm<br /> maây laø nghieân cöùu thí ñieåm veà caùch nhìn cuûa coäng<br /> ñoàng ñoái vôùi hieän töôïng töï töû ôû thanh thieáu nieân, taïi<br /> Haûi Phoøng, Vieät Nam, xuaát phaùt töø hai nghieân cöùu<br /> quan troïng tröôùc ñoù cuûa UNICEF. Ñoù laø: "Baùo caùo<br /> UNICEF veà theo doõi toång hôïp Vieät Nam VMIS”<br /> (baùo caùo cung caáp phaân tích veà nhöõng caùi cheát cuûa<br /> treû em), vaø cuoäc nghieân cöùu naêm 2002 mang teân<br /> Hieän töôïng ngöôïc ñaõi treû em ôû Vieät Nam: Caùc khaùi<br /> nieäm vaø nhöõng ñònh höôùng cho nghieân cöùu töông<br /> lai. Nhöõng baùo caùo naøy ñònh höôùng cho Chính phuû<br /> vaø caùc toå chöùc phi chính phuû ôû Vieät Nam caàn taäp<br /> trung maïnh meõ hôn.<br /> Vaán ñeà treû em bò ngöôïc ñaõi laø moät vaán ñeà töøng<br /> thu huùt söï quan taâm cuûa coäng ñoàng vaø Chính phuû,<br /> caùc toå chöùc phi chính phuû (TCPCP) hoaït ñoäng taïi<br /> Vieät Nam trong suoát thaäp kyû qua. Vôùi nhöõng coá<br /> gaéng noã löïc cuûa Chính phuû vaø caùc TCPCP naøy,<br /> nhaän thöùc cuûa coäng ñoàng veà vaán ñeà treû em bò laïm<br /> duïng ñaõ taêng leân roõ reät. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây,<br /> caùc toå chöùc trong nöôùc vaø quoác teá, ñaëc bieät laø<br /> UNICEF Vieät Nam, ñaõ tieán haønh nghieân cöùu veà<br /> vaán ñeà laïm duïng treû em vaø thöông tích ôû löùa tuoåi<br /> treû. Nghieân cöùu cuûa UNICEF taäp trung veà baûo veä<br /> quyeàn treû em vaø caùc hoaït ñoäng lieân quan ñeán vieäc<br /> xuùc tieán thöïc hieän Coâng öôùc Lieân Hôïp Quoác veà<br /> quyeàn treû em (CRC).<br /> Muïc tieâu nghieân cöùu laø ñeå hieåu roõ veà nhöõng traûi<br /> nghieäm trong cuoäc soáng cuûa thanh thieáu nieân ôû Haûi<br /> Phoøng, nhöõng suy nghó vaø tình caûm cuûa hoï veà vaán<br /> ñeà töï töû cuûa lôùp treû Vieät Nam, coù ñöôïc caùi nhìn saâu<br /> saéc, töôøng taän ñoái vôùi nhöõng yù kieán, suy nghó, vaø<br /> tình caûm cuûa caùc baäc cha meï veà vaán ñeà töï töû cuûa giôùi<br /> treû Vieät Nam vaø hieåu roõ nhöõng traûi nghieäm cuûa caùc<br /> chuyeân gia tö vaán coäng ñoàng, coâng an, nhaân vieân<br /> chaêm soùc söùc khoeû . Nghieân cöùu cuõng nhaèm phaùt<br /> hieän loøng tin cuûa coäng ñoàng vaø nhöõng kyù öùc bò<br /> 36<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 5.2006, Soá 5 (5)<br /> <br /> ngöôïc ñaõi trong thôøi kyø thô aáu seõ daãn tôùi suy nghó,<br /> caûm giaùc vaø haønh ñoäng töï töû sau naøy, ñöa ra nhöõng<br /> goùp yù ñoái vôùi Chính phuû vaø caùc toå chöùc phi chính<br /> phuû veà vieäc hoã trôï ngaên chaën vaø can thieäp haønh vi<br /> töï töû.<br /> <br /> 2. Phöông phaùp nghieân cöùu<br /> Haûi Phoøng ñöôïc choïn laøm nôi tieán haønh nghieân<br /> cöùu chính cuûa coâng trình naøy, ôû ñaây nhoùm ñieàu tra<br /> coù theå tieáp caän ñöôïc vôùi caùc caù nhaân soáng, hoïc taäp<br /> vaø laøm vieäc trong moâi tröôøng thöông maïi -coâng<br /> nghieäp, cuõng nhö caùc caù nhaân soáng, hoïc taäp vaø laøm<br /> vieäc trong moâi tröôøng noâng thoân. Nghieân cöùu naøy<br /> ñöôïc thöïc hieän vôùi nhöõng ngöôøi tham gia thuoäc hai<br /> quaän: An Laõo (ñaïi dieän khu vöïc noâng thoân) vaø Kieán<br /> An (ñaïi dieän khu vöïc thaønh thò).<br /> Caùc taùc giaû keát hôïp nghieân cöùu ñònh tính qua caùc<br /> cuoäc phoûng vaán saâu, thaûo luaän nhoùm taäp trung vôùi<br /> caùc baïn treû, caùc phuï huynh, caùc chuyeân gia, vaø ñieàu<br /> tra ngaãu nhieân ngöôøi daân treân ñöôøng phoá, vôùi xaùc<br /> ñònh vaø toång keát caùc nghieân cöùu tröôùc ñaây lieân quan<br /> ñeán yù ñònh, haønh vi töï töû, cuõng nhö caùc aûnh höôûng<br /> cuûa söï xaâm haïi treû.<br /> Nhöõng ngöôøi tham gia nghieân cöùu goàm 154<br /> ngöôøi, trong ñoù coù 77 nöõ, 77 nam, 762 ôû thaønh phoá<br /> vaø 82 ôû noâng thoân. Coù 24 thanh thieáu nieân ôû ñoä tuoåi<br /> 16 ñeán 24 vaø 20 thieáu nieân ôû ñoä tuoåi 10 ñeán 15. 15<br /> boá meï vaø 22 chuyeân gia ñaõ tham gia nghieân cöùu.<br /> Phoûng vaán veà kieán thöùc, thaùi ñoä thöïc haønh trong 24<br /> ngöôøi. Thaûo luaän nhoùm taäp trung tieán haønh ôû nhoùm<br /> 15 ñeán 18 tuoåi, 16 ngöôøi vaø nhoùm 19 ñeán 24 tuoåi,<br /> 17 ngöôøi.<br /> 3. Keát quaû nghieân cöùu<br /> Trong soá 85 ngöôøi ñöôïc hoûi, coù 33 ngöôøi (chieám<br /> 39%) traû lôøi coù bieát ai ñaõ töøng noùi veà töï töû, hay töøng<br /> coá gaéng töï saùt.. Taát caû nhöõng ngöôøi naøy ñeàu thuoäc<br /> nhoùm 10-24 tuoåi. Trong soá 33 tröôøng hôïp, caû 18<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> ngöôøi coá gaéng töï töû vaø cheát, 7 ngöôøi noùi veà töï töû, 6<br /> ngöôøi coá gaéng töï töû nhöng thaát baïi vaø 2 khoâng roõ baûn<br /> chaát tröôøng hôïp. Ñaùng löu yù laø boá meï, nhöõng ngöôøi<br /> ñöôïc cho raèng coù bieát veà 1 tröôøng hôïp töï töû laïi laø<br /> nhöõng ngöôøi duy nhaát ñaõ töøng noùi chuyeän veà chuû ñeà<br /> töï töû vôùi con caùi cuûa hoï. Caùc chuyeân gia cuõng vaäy,<br /> thöôøng thì ôû ñaâu thöïc söï coù xaûy ra töï töû, thì môùi coù<br /> caùc thaûo luaän veà vaán ñeà naøy.<br /> “Moïi ngöôøi ñeàu cho raèng chuyeän töï saùt caàn phaûi<br /> ñöôïc quan taâm, nhöng chaúng bao giôø ngöôøi ta noùi<br /> chuyeän thöïc söï veà vaán ñeà naøy, cho ñeán khi coù moät ai<br /> ñoù trong coäng ñoàng thöïc söï tieán haønh töï saùt”.<br /> Trong 101 ngöôøi traû lôøi, 45 ngöôøi ñoàng yù, 38<br /> phaûn ñoái, 18 ngöôøi traû lôøi khoâng bieát raèng soá vuï töï<br /> töû ñang ngaøy moät taêng ôû Vieät Nam. Caàn löu yù raèng<br /> khoâng phaûi taát caû nhöõng ngöôøi töøng bieát veà 1 vuï töï<br /> töû naøo ñoù (coá gaéng töï töû hay thöïc söï ñaõ cheát) ñeàu<br /> ñoàng yù cho raèng soá vuï töï töû ñang taêng leân. Nhieàu<br /> ngöôøi ñaùnh giaù nhöõng vuï töï töû naøy ngaãu nhieân, vaø<br /> taùch rieâng reõ caùc söï kieän hieám xaûy ra.<br /> <br /> 3.1. Söùc eùp trong cuoäc soáng cuûa giôùi treû<br /> Trong 105 ngöôøi ñöôïc hoûi, coù 74 ngöôøi, chieám<br /> 70%, cho raèng tìm kieám ñöôïc vieäc laøm laø söùc eùp<br /> naëng neà nhaát. Nhöõng ñöùa treû trong ñoä tuoåi 10-15 laø<br /> nhoùm taäp trung vaøo vieäc laøm theá naøo ñeå ñaït keát quaû<br /> toát ôû tröôøng.<br /> Ñoái vôùi toâi, coâng vieäc laø ñieàu ñaùng lo laéng, raát<br /> khoù ñeå tìm ñöôïc coâng vieäc coù thu nhaäp toát (F19R)<br /> "Toâi lo laéng veà kyø thi leân lôùp 10. Ñieåm soá trong<br /> naêm hoïc cuûa toâi keùm. Toâi sôï laø veà sau, toâi khoâng theå<br /> vaøo ñöôïc ñaïi hoïc (M15R).<br /> Chuùng cuõng ñeà caäp tôùi nhöõng lo laéng veà caùc teä<br /> naïn xaõ hoäi, veà söï hoaø thuaän trong gia ñình vaø öôùc<br /> muoán coù theå hoã trôï gia ñình veà maët taøi chính.<br /> "Toâi lo laéng neân laøm theá naøo ñeå khoâng ñaùnh<br /> nhau, chôi baïc, vaø uoáng röôïu (M14U).<br /> "Toâi khoâng coù tieàn ñeå ñöa meï toâi vaøo ñieàu trò<br /> trong beänh vieän (F15R).<br /> Nhoùm caùc phuï huynh vaø caùc chuyeân gia ñeà caäp<br /> ñeán coâng vieäc oån ñònh, vieäc hoïc haønh toát ôû tröôøng<br /> vaø thu nhaäp toát nhö nhöõng söùc eùp lôùn nhaát trong<br /> cuoäc soáng cuûa thanh thieáu nieân.<br /> "Khoâng coù ñuû vieäc nhaø noâng cho boïn treû, hoï<br /> khoâng coù ruoäng vaø khoâng coù vieäc laøm. Hoï trôû neân<br /> dö thöøa vaø phaûi leân thaønh phoá ñeå tìm vieäc (PRM-R/<br /> caûnh saùt).<br /> <br /> Nhöõng lo laéng veà söùc eùp ñòa vò vaø söï quyeán ruõ<br /> vaät chaát ñöôïc nhoùm phuï huynh vaø caùc chuyeân gia<br /> ñöa ra.<br /> Baét chöôùc baïn beø: hoï nhìn ngöôøi khaùc coù xe<br /> maùy, tieàn, vaø caûm thaáy mình thaät thua keùm<br /> (PM48U).<br /> Trong soá 44 traû em traû lôøi, 16 em (46%) cho raèng<br /> hoï luoân caûm thaáy nhöõng lo laéng vaø söùc eùp xaûy ra lieân<br /> tuïc vaø ôû möùc cao, 17 em (48%) noùi raèng hoï caûm thaáy<br /> chuùng ôû möùc ñoä vöøa phaûi, vaø 2 ngöôøi traû lôøi hoï khoâng<br /> heà caûm thaáy baát cöù lo laéng hay söùc eùp naøo.<br /> "Toâi lo cho keát quaû hoïc taäp vaø caùc khoaûn ñoùng<br /> goùp cho nhaø tröôøng (F11R).<br /> Trong soá 7 ngöôøi töøng bieát veà ai ñoù ñaõ töøng noùi<br /> ñeán vieäc töï saùt, coù 6 ngöôøi thuoäc nhoùm treû vaø tuoåi<br /> döôùi 25. Ñieàu ñoù chöùng toû raèng giôùi treû coù xu höôùng<br /> ñoái thoaïi nhieàu hôn vôùi baïn beø ngang haøng veà caùc<br /> söùc eùp, caùc thaùch thöùc vaø nhöõng suy nghó veà töï saùt<br /> coù theå coù.<br /> Noùi chuyeän vôùi baïn beø giuùp toâi giaûm bôùt caêng<br /> thaúng vaø giaän döõ (M24R)<br /> Phaûn öùng cuûa giôùi treû khi ñöôïc hoûi nhöõng caâu<br /> hoûi gioáng nhau khaù khaùc bieät. Trong soá 20 ngöôøi<br /> ñöôïc hoûi thuoäc nhoùm tuoåi 10-15, 13 ngöôøi traû lôøi<br /> raèng hoï khoâng noùi chuyeän vaø hoï khoâng tin töôûng<br /> vieäc trao ñoåi vôùi ai ñoù seõ giuùp hoï giaûi quyeát vaán ñeà.<br /> Baïn beø chaúng giuùp ñöôïc gì. Thaäm chí ñoâi khi hoï<br /> coøn cöôøi nhaïo nhöõng ñau khoå cuûa baïn (M14U).<br /> AÙp löïc hoïc haønh<br /> Phaûn öùng gay gaét cuûa taát caû ngöôøi tham gia cho<br /> raèng chuyeän hoïc haønh taïo neân söùc eùp raát lôùn cho<br /> cuoäc soáng cuûa treû em vaø thanh thieáu nieân laø hoaøn<br /> toaøn khoâng ñaùng ngaïc nhieân.<br /> "Vì khoâng coù vieäc laøm, hoï rôi vaøo teä naïn xaõ hoäi,<br /> maéc beänh xaõ hoäi, rôi vaøo tình traïng voâ phöông<br /> höôùng vaø taát caû ñieàu naøy daãn hoï ñeán haønh vi töï saùt<br /> (PM52R).<br /> Nhöõng yù kieán nhö vaäy caøng laøm cho chuùng ta tin<br /> hôn raèng thaùi ñoä coäng ñoàng ñang phaân cöïc roõ reät<br /> giöõa caùi toát ñeïp, thaønh coâng vôùi söï toài teä, thaát baïi<br /> trong cuoäc soáng.<br /> "Khoâng coù giaûi phaùp naøo cho nhöõng lo laéng cuûa<br /> toâi, ñaëc bieät laø trong vieäc tìm ñöôïc moät coâng vieäc<br /> (M22U).<br /> Moät goùc ñoä khaùc coù leõ cuõng seõ khaù thuù vò ñeå<br /> nghieân cöùu, ñoù laø quan ñieåm cho raèng, cuøng vôùi söï<br /> taêng leân cuûa trình ñoä hoïc vaán, nhöõng ngöôøi treû tuoåi<br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 5.2006, Soá 5 (5)<br /> <br /> 37<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> khoâng coøn laø ñoái töôïng cuûa söï roái loaïn caûm xuùc vaø<br /> nhöõng buoàn chaùn. Quan ñieåm naøy boäc loä moät söï<br /> thieáu caûm thoâng ñoái vôùi nhöõng baïn treû khoâng theå<br /> suy nghó ñeå vöôït qua nhöõng khoù khaên tình caûm.<br /> "Treû em ñöôïc hoïc haønh nhieàu hôn vaø do ñoù hoï<br /> suy nghó chín chaén hôn (F16R).<br /> <br /> 3.2 Ngöôïc ñaõi treû em vaø haäu quaû<br /> Xaâm haïi theå xaùc<br /> Trong nghieân cöùu naøy, chuùng toâi hoûi caùc baäc<br /> phuï huynh vaø caùc chuyeân gia lieäu hoï coù cho raèng coù<br /> moät soá treû phaûi chòu ñöïng nhöõng ngöôïc ñaõi theå xaùc<br /> ôû gia ñình vaø trong coäng ñoàng khoâng. Trong soá 37<br /> ngöôøi traû lôøi, 32 ñoàng yù, 2 phaûn ñoái, vaø 2 noùi raèng<br /> hoï khoâng bieát. Möùc ñoä maø hoï cho raèng xaâm haïi theå<br /> xaùc dieãn ra taïi gia ñình vaø trong coäng ñoàng hoaøn<br /> toaøn khaùc nhau.<br /> "Nhieàu gia ñình thaønh phoá quaù kyø voïng vaøo con<br /> caùi. Khi ñöùa treû khoâng ñaït ñöôïc nhöõng mong muoán<br /> cuûa hoï, hoï seõ ñaùnh ñaäp chuùng (PRFG31U)<br /> Trong soá 37 ngöôøi traû lôøi, 26 ngöôøi tin laø kyù öùc<br /> bò ngöôïc ñaõi seõ daãn ñeán suy nghó veà töï saùt, 7 ngöôøi<br /> khoâng tin coù moái lieân heä ñoù, vaø 4 ngöôøi traû lôøi raèng<br /> hoï khoâng bieát.<br /> "Toâi nghó nhöõng ngöôïc ñaõi theå xaùc coù theå khieán<br /> boïn treû nghó ñeán chuyeän töï saùt (PF48R)<br /> Nhöõng laäp luaän ngöôïc laïi baûo veä quan ñieåm cho<br /> raèng nhöõng hình phaït theå xaùc laø caùch laøm ñuùng ñeå<br /> kyû luaät con caùi vaø caàn ñöôïc boá meï, thaày coâ giaùo thöïc<br /> hieän. Quan ñieåm cho raèng ngöôøi lôùn neân coù caùc<br /> haønh vi xaâm haïi theå xaùc döôøng nhö khoâng ñöôïc thöøa<br /> nhaän bôûi nhöõng yù kieán traû lôøi sau ñaây<br /> "Treû em baây giôø thoâng minh vaø bieát boá meï ñaùnh<br /> chuùng laø ñeå söûa loãi (PF34R).<br /> Laïm duïng tình duïc<br /> Trong soá 37 ngöôøi traû lôøi caû nhoùm boá meï vaø<br /> nhoùm chuyeân gia, coù 33 ngöôøi traû lôøi treû ñaõ phaûi traûi<br /> qua xaâm haïi tình duïc ngay taïi gia ñình vaø coäng ñoàng<br /> cuûa mình, 1 ngöôøi traû lôøi khoâng, 3 ngöôøi noùi raèng hoï<br /> khoâng bieát.<br /> Coù nhieàu tröôøng hôïp lieân quan ñeán caùc baïn treû,<br /> coù caû nhöõng ñöùa 12-13 tuoåi cuõng bò cöôõng hieáp (FU)<br /> Moät soá ngöôøi caûm thaáy ñaây laø bieåu hieän cuûa söï<br /> xuoáng caáp cuûa xaõ hoäi trong giai ñoaïn phaùt trieån, vaø<br /> moät soá khaùc laïi aùm chæ ñeán vieäc coù theå coù yeáu toá<br /> ñoàng loaõ cuûa chính naïn nhaân trong vuï xaâm haïi maø<br /> hoï phaûi traûi qua.<br /> 38<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 5.2006, Soá 5 (5)<br /> <br /> Coù theå coù 1 vaøi vuï, nhöng ôû nôi toâi soáng khoâng<br /> coù vieäc xaâm haïi tình duïc treû em ngay taïi gia ñình.<br /> Nhöõng coâ gaùi hay thích ñuøa giôõn vaø baét chöôùc nhöõng<br /> keû xaáu thöôøng bò laïm duïng. Hoï thöôøng soáng trong<br /> caùc gia ñình toài teä (M36U)<br /> Trong 36 ngöôøi tham gia, 26 ngöôøi tin raèng coù<br /> moái lieân heä giöõa laïm duïng tình duïc vaø töï töû, 7 ngöôøi<br /> khoâng tin, vaø 4 ngöôøi khoâng bieát chaéc. Tuy nhieân,<br /> trong caùc yù kieán nhaän xeùt veà moái lieân heä naøy, ngöôøi<br /> traû lôøi toû ra raønh roït vaø chaéc chaén hôn.<br /> "Moät ñöùa treû bò xaâm haïi seõ caûm thaáy raát xaáu hoå,<br /> ñaëc bieät khi haøng xoùm bieát vaø noùi veà ñieàu ñoù -hoï coù<br /> theå seõ suy tính ñeán caùi cheát (F33U).<br /> Xaâm haïi tình caûm<br /> Trong 37 ngöôøi nhoùm boá meï vaø nhoùm chuyeân<br /> gia, coù 35 ñoàng yù coù söï xaâm haïi tình caûm vôùi treû<br /> ngay taïi gia ñình vaø coäng ñoàng, 1 phaûn ñoái, 1 noùi<br /> khoâng bieát.<br /> "Toâi ñoàng yù laø vieäc naøy coù xaûy ra, nhöng neáu boá<br /> meï coù xung ñoät vôùi con caùi thì cuõng chæ vì hoï muoán<br /> con caùi hoï trôû neân toát hôn (PRFR).<br /> Trong phoûng vaán, 28 ngöôøi tin vaøo moái lieân heä<br /> giöõa kyù öùc veà xaâm haïi tình caûm vôùi vieäc hình thaønh yù<br /> ñònh töï saùt ôû treû. 7 ngöôøi phaûn ñoái, 2 ngöôøi khoâng bieát.<br /> "Chuùng coù theå seõ töï saùt khi khoâng theå chòu ñöïng<br /> theâm nöõa söï ñau khoå (PRF43U).<br /> <br /> 3.3 Giôùi treû vaø vieäc chung soáng vôùi caên<br /> beänh HIV/AIDS<br /> HIV/AIDS trong nhaän thöùc cuûa moïi ngöôøi gioáng<br /> nhö teä naïn xaõ hoäi vaø vì theá moïi chæ trích ñeàu nhaèm<br /> vaøo hoï, nhöõng ngöôøi bò laây nhieãm töø chính nhöõng<br /> haønh vi suy ñoài veà ñaïo ñöùc, coù haïi caû veà maët kinh<br /> teá laãn xaõ hoäi cho gia ñình vaø coäng ñoàng cuûa mình.<br /> Nhöõng ngöôøi nhieãm HIV thöôøng raát bi quan,<br /> bôûi ñaây laø haäu quaû cuûa nhöõng teä naïn xaõ hoäi.<br /> "Nhöõng ngöôøi xung quanh coøn caûm thaáy chaùn<br /> ngaáy ngöôøi nhieãm HIV, hoï thaáy oám moãi khi nghó ñeán<br /> nhöõng con nghieän vaø gaùi maïi daâm.<br /> "Bò caùch ly vôùi nhöõng ngöôøi khaùc vaø bò baïn beø<br /> khinh gheùt (F14R)<br /> "Lo laéng vaø coâ laäp vôùi moïi ngöôøi (M15R)<br /> 3.4 Doaï naït, uy hieáp<br /> "Coù raát nhieàu moái ñe doaï khi treû con ra ngoaøi<br /> ñöôøng, nhö khi ñi tôùi tröôøng vì chuùng coù theå bò baét<br /> naït (PF38U)<br /> <br /> | THOÂNG TIN Y TEÁ COÂNG COÄNG |<br /> <br /> Vaán ñeà treû em bò nhöõng thanh nieân khaùc doaï<br /> naït, quaáy roái hay taán coâng khi xa nhaø ñaõ ñöôïc<br /> chính treû em, cha meï vaø caùc nhaø chuyeân moân laàn<br /> löôït leân aùn.<br /> "Treû em coù theå bò ñaùnh ñaäp vaø laø naïn nhaân cuûa<br /> nhöõng ñöùa lôùn hôn hoaëc cuûa ngöôøi lôùn (PRF30U).<br /> <br /> 3.5 Ñaøo taïo cho caùc nhaø chuyeân moân<br /> "Chuùng toâi thaûo luaän caùc chuû ñeà nhö söï caêng<br /> thaúng vaø yeâu caàu caùc giaùo vieân traùnh aûnh höôûng cuûa<br /> nhöõng caêng thaúng rieâng tö leân caùc em hoïc sinh<br /> (Hieäu tröôûng).<br /> Trong soá 22 ngöôøi tham gia trong danh muïc caùc<br /> nhaø chuyeân moân, chæ coù 2 ngöôøi ñaït tieâu chuaån ñöôïc<br /> ñaøo taïo veà caùc teä naïn xaõ hoäi hay cöùu trôï ban ñaàu vôùi<br /> tröôøng hôïp bò thöông. Khi ñöôïc hoûi raèng hoï coù cho<br /> raèng vieäc ñaøo taïo ñeå laøm vieäc vôùi nhöõng ngöôøi coù yù<br /> ñònh töï saùt laø höõu ích thì 18 ngöôøi traû lôøi raát quaû<br /> quyeát nhö sau:<br /> "Ñaøo taïo veà taâm lyù hoïc tuoåi thanh thieáu nieân seõ<br /> coù ích cho coâng vieäc cuûa toâi vì toâi coù theå giuùp treû em<br /> giaûi quyeát nhöõng khoù khaên trong cuoäc soáng<br /> (PRM50R).<br /> 3.6 Gôïi yù, ñoùng goùp yù kieán cuûa nhöõng ngöôøi<br /> tham gia<br /> Caû 7 yù kieán veà ñaûm baûo hôn nöõa veà vieäc laøm, 5<br /> veà giaùo duïc, truyeàn thoâng vaán ñeà quyeàn treû em vaø<br /> ñeà cao vieäc toân troïng treû em, 4 veà giuùp treû em vaø<br /> thanh thieáu nieân tieáp xuùc vôùi caùc hoaït ñoäng vaên hoaù<br /> - xaõ hoäi, vui chôi giaûi trí; thaønh laäp moät trung taâm<br /> tö vaán cho treû em, thanh thieáu nieân vaø caùc gia ñình,<br /> 3 veà caùc hoaït ñoäng ñoaøn vieân cho tuoåi treû, huaán<br /> luyeän kyõ naêng soáng trong nhaø tröôøng., trôï giuùp treû<br /> em ngheøo ñöôøng phoá, cuoäc soáng gia ñình hoaø thuaän.<br /> 4. Baøn luaän<br /> ÔÛ UÙc, moät cuoäc ñieàu tra do Chính phuû tieán haønh<br /> vaøo nhöõng naêm 1990 phaùt hieän ra raèng töï töû laø<br /> nguyeân nhaân chuû yeáu daãn ñeán caùi cheát cuûa thanh<br /> thieáu nieân UÙc, vaø nguyeân nhaân thöù hai môùi laø do tai<br /> naïn xe coä (1). Soá vuï töï töû ôû giôùi treû Nhaät Baûn taêng<br /> leân moät caùch roõ reät, khaúng ñònh raèng vieäc treû em caáp<br /> 1 vaø caáp 2 töï töû thöïc söï ñaõ trôû thaønh hieän töôïng xaõ<br /> hoäi nghieâm troïng (2). Trong 6 thaùng ñaàu naêm 2004,<br /> coù 1.160 ngöôøi töï saùt ôû Pakistan, phaàn lôùn caùc naïn<br /> nhaân ñeàu ôû ñoä tuoåi töø 8 ñeán 25(3). Moät nghieân cöùu<br /> gaàn ñaây nöõa ñöôïc tieán haønh bôûi Trung taâm taâm lyù<br /> thuoäc Tröôøng ñaïi hoïc Punjab, AÁn Ñoä, tìm thaáy<br /> <br /> khoaûng 22.3% nhöõng ngöôøi töï töû tuoåi töø 16 ñeán 20(3).<br /> Treân ñaûo Micronesian, Guam, caûnh saùt vaø caùc caùn<br /> boä coâng taùc xaõ hoäi noùi raèng caùc thanh thieáu nieân ñoä<br /> tuoåi 13-19 söû duïng Internet vaø thö ñieän töû ñeå xaây<br /> döïng neân baûn cam keát töï saùt(4). Thoâng tin töø cuoán<br /> Thoáng keâ y teá haøng naêm cuûa Boä Y teá Vieät Nam chæ<br /> ra raèng töï töû laø moät trong 10 nguyeân nhaân gaây töû<br /> vong nhieàu nhaát cho toaøn boä daân soá ôû moïi ñoä tuoåi(5).<br /> Coù moät hieän töôïng ñaùng lo laéng nöõa laø haønh vi<br /> töï xaâm haïi (khoâng daãn ñeán töï töû). Trong moät baùo<br /> caùo gaàn ñaây cuûa dòch vuï tö vaán treû em qua maïng<br /> ñieän thoaïi cuûa UÙc, ngöôøi ta tieát loä raèng trong 70.000<br /> cuù ñieän thoaïi goïi ñeán thöïc hieän bôûi caùc em beù vaø caùc<br /> thanh thieáu nieân, coù tôùi 8% lieân quan tôùi vieäc töï xaâm<br /> haïi (khoâng töï töû)(6).<br /> AÙp löïc hoïc haønh laø moät vaán ñeà caàn ñöôïc löu yù.<br /> Trong moät nghieân cöùu veà tình traïng xaâm haïi treû em<br /> tieán haønh naêm 2002, baø Michaelson cho raèng haàu<br /> heát nhöõng ngöôøi tham gia nghieân cöùu ñeàu ñaõ töøng<br /> traûi qua söùc eùp hoïc haønh vaø trong vaøi tröôøng hôïp, treû<br /> coøn bò boá meï ñaùnh ñaäp daõ man neáu treû nhaän möùc<br /> ñieåm khoâng theå chaáp nhaän(7). Moät nghieân cöùu cuûa<br /> UÙc veà caùch nhìn nhaän khaùi nieäm hoaøn haûo vaø vieäc<br /> hình thaønh yù ñònh töï töû cho thaáy nhöõng tieâu chí cao<br /> ñeå ñaùnh giaù söï hoaøn haûo coù theå tyû leä thuaän vôùi möùc<br /> ñoä toån thöông daãn tôùi hình thaønh yù ñònh töï töû (8).<br /> Moät vaøi nghieân cöùu ñaõ ñöôïc tieán haønh treân theá<br /> giôùi ñeå phaùt hieän lieäu coù moät moái daây lieân heä giöõa<br /> caùc kyù öùc bò ngöôïc ñaõi ôû treû, vôùi nhöõng suy nghó,<br /> caûm xuùc vaø haønh ñoäng lieân quan ñeán chuyeän töï töû.<br /> Moät taäp taøi lieäu daøy coâng nghieân cöùu cuûa Evans,<br /> Hawton vaø Rodham (9) chæ ra raèng khoù coù theå keát<br /> luaän veà söï toàn taïi cuûa moái lieân heä naøy. Traùi ngöôïc<br /> vôùi nhöõng phaùt hieän treân ñaây, caùc keát quaû ñaày söùc<br /> thuyeát phuïc cuûa moät nghieân cöùu taïi New Zealand<br /> ñoái vôùi nhöõng taùc ñoâng laâu daøi cuûa söï ngöôïc ñaõi treû<br /> laïi chæ ra raèng coù theå coù moái lieân heä giöõa nhöõng kyù<br /> öùc bò xaâm haïi trong thôøi thô aáu (11), vôùi vieäc hình<br /> thaønh yù ñònh vaø vieäc coá gaéng thöïc hieän töï saùt veà sau.<br /> Moät cuoäc ñieàu tra do Nguyeãn Khuaát vaø Ogden<br /> thöïc hieän naêm 2004 (12) veà daáu hieäu nhöõng beänh<br /> lieân quan ñeán HIV ôû Vieät Nam ñaõ chæ ra raèng nhöõng<br /> giaùo vieân noùi chung vaø sinh vieân noùi rieâng tham gia<br /> vaøo nghieân cöùu ñeàu giöõ thaùi ñoä khaù tích cöïc vôùi<br /> nhöõng ngöôøi treû tuoåi nhieãm HIV. Haàu heát nhöõng<br /> ngöôøi treû tuoåi tham gia vaøo chieán dòch Döôùi moät<br /> ñaùm maây ñeàu theå hieän moät nieàm tin raèng giôùi treû<br /> nhieãm HIV ôû Vieät Nam seõ ñoái maët ñöôïc vôùi söï caùch<br /> ly vaø söï coâ ñoäc.<br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 5.2006, Soá 5 (5)<br /> <br /> 39<br /> <br />