Nghiên cứu, thiết kế và chế tạo giường đa năng phục vụ chăm sóc bệnh nhân thiểu năng vận động tại gia đình và các cơ sở Y tế

Nguyễn Minh Tân và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 57(9): 103 – 107<br /> <br /> NGHIÊN CỨU, THIẾT KẾ VÀ CHẾ TẠO GIƯỜNG ĐA NĂNG PHỤC VỤ<br /> CHĂM SÓC BỆNH NHÂN THIỂU NĂNG VẬN ĐỘNG TẠI GIA ĐÌNH VÀ CÁC<br /> CƠ SỞ Y TẾ<br /> <br /> Nguyễn Minh Tân1*, Đinh Hồng Chung2, Nguyễn Xuân Hòa2<br /> 1<br /> <br /> Ban Quản lý các dự án HA,<br /> 2<br /> <br /> Dự án VIE011<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Chăm sóc bệnh nhân thiểu năng vận động, bại liệt, mất khả năng tự chủ là một<br /> công việc hết sức nặng nhọc, gian truân và kéo dài. Nhằm sẻ chia nỗi bất hạnh với<br /> những nạn nhân và thân nhân của họ trong việc chăm nom, săn sóc người bệnh,<br /> Tác giả đã nảy ra ý tư ởng tích hợp các chức năng đơn lẻ, thiết kế và chế tạo một<br /> thiết bị đơn giản nhưng hữu dụng từ những vật liệu phổ biến, rẻ tiền và dễ kiếm<br /> tại mọi địa phương, mọi cộng đồng dân cư.<br /> Sản phẩm là một mẫu giường đa dụng với 6 chức năng chính, hỗ trợ tích cực cho<br /> hầu hết các sinh hoạt thường ngày của một bệnh nhân, đã được hoàn thiện, thử<br /> nghiệm lâm sàng và hoàn toàn đáp ứng các tiêu chí đặt ra.<br /> Sản phẩm cũng đã đư ợc chọn tham gia cuộc Triển lãm ý tư ởng sáng tạo và sản<br /> phẩm công nghệ năm 2007, và hội trợ Techmart 2008 tổ chức tại Thái Nguyên.<br /> Từ khóa: giường đa năng, bệnh nhân thiểu năng vận động.<br /> ∗<br /> <br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Xã hội phát triển đem lại cho chúng ta<br /> một cuộc sống đầy đủ và tiện nghi hơn,<br /> mở ra nhiều cơ hội và điều kiện nhằm<br /> phát huy tính năng động và hiệu suất lao<br /> động cao hơn.<br /> Tuy nhiên, mặt trái của nó là con người<br /> phải làm việc với cường độ cao, tính chất<br /> công việc đòi hỏi phải đầu tư nhiều công<br /> sức, trí lực hơn... Và do đó, những tai biến<br /> do strees, những sự cố trong lao động, tai<br /> nạn giao thông... xảy ra ngày càng nhiều<br /> và càng nghiêm trọng, mà hậu quả là một<br /> số lượng không nhỏ những nạn nhân rơi<br /> vào tình trạng thiểu năng vận động, bại<br /> liệt, mất khả năng tự chủ trong sinh hoạt<br /> trong một thời gian dài, thậm chí suốt<br /> quãng đời còn lại của họ<br /> <br /> Tuổi thọ ngày một cao là một tín hiệu<br /> đáng mừng, song cũng kéo theo một thực<br /> tế là số lượng người cao tuổi mắc các<br /> bệnh hiểm nghèo, giảm hoặc mất khả<br /> năng vận động, không đủ khả năng tự<br /> chăm sóc hoặc tự chủ trong sinh hoạt cá<br /> nhân cũng ngày một tăng.<br /> Đại dịch HIV/AIDS cũng đã và đang đ ể<br /> lại những hậu quả nghiêm trọng, hàng<br /> chục ngàn thanh niên đang độ tuổi thanh<br /> xuân, đã trở thành những phế nhân bán<br /> thân bất toại, là gánh nặng cho bố mẹ, vợ<br /> con hàng ngày phải phục dịch, chăm sóc<br /> trên giường bệnh...<br /> Không chỉ những người bệnh phải chịu<br /> đựng nỗi đớn đau, bất hạnh mà cả con<br /> cháu, gia đình, ngư ời thân của họ cũng vô<br /> cùng vất vả, gian truân trong việc chăm<br /> sóc, phụng dưỡng.<br /> <br /> ∗<br /> <br /> Nguyễn Minh Tân, Tel: 0913005415,<br /> Ban Quản lý các dự án HA<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Minh Tân và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Nhóm tác giả muốn thông qua đề tài này,<br /> tạo ra một sản phẩm thiết thực và hữu<br /> dụng, đa năng từ các vật liệu thông dụng<br /> và rẻ tiền, sử dụng cho việc chăm sóc<br /> bệnh nhân thiểu năng vận động tại gia<br /> đình và các ơc s ở y tế, nhằm sẻ chia<br /> những nỗi bất hạnh cho những ai đã t ừng<br /> và không may rơi vào những hoàn cảnh<br /> trên.<br /> 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> 2.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Một số mô hình, các sản phẩm, các thiết<br /> bị y tế trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe,<br /> phục hồi chức năng, các vật liệu dự kiến<br /> dùng để chế tạo thiết bị.<br /> 2.2. Phương pháp nghiên cứu và các<br /> bước tiến hành<br /> Nghiên cứu cơ cấu, phân tích nguyên lý,<br /> thiết kế mô hình trên máy tính và thực<br /> nghiệm trong thực tiễn lâm sàng.<br /> - Nghiên cứu nguyên lý cấu tạo và<br /> nguyên tắc hoạt động.<br /> - Khảo sát nguồn vật tư, lin h kiện, phụ<br /> tùng.<br /> - Thiết kế sơ đồ tổng thể trên máy vi tính.<br /> - Lựa chọn, mua sắm vật liệu.<br /> - Chế tạo theo sơ đồ thiết kế.<br /> - Thử nghiệm và đánh giá kết quả<br /> - Hoàn thiện mô hình và chế tạo sản phẩm<br /> - Áp dụng vào thực tiễn điều trị và chăm<br /> sóc<br /> 2.3.Các tiêu chí của sản phẩm<br /> Trong quá trình nghiên cứu, phân tích,<br /> chúng tôi thấy rằng, để sản phẩm sự định<br /> chế tạo thực sự có giá trị sử dụng cho sinh<br /> hoạt của bệnh nhân thiểu năng vận động<br /> và trợ giúp người chăm sóc, thì s ản phẩm<br /> phải có được 6 chức năng sau đây:<br /> - Là giường nằm thoải mái cho bệnh<br /> nhân.<br /> - Là ghế ngồi cho bệnh nhân nghỉ ngơi,<br /> xem TV, trò chuyện, đọc báo<br /> <br /> 57(9): 103 – 107<br /> <br /> - Là bàn ăn, uống an toàn, thuận tiện - Là<br /> nơi vệ sinh (Đại tiểu tiện) thuận lợi, sạch<br /> sẽ<br /> - Là bàn gội đầu, tắm rửa hàng ngày<br /> - Là xe đẩy giúp bệnh nhân có thể di<br /> chuyển<br /> Sản phẩm cần có thiết kế đơn giản, dễ<br /> chế tạo bằng các vật liệu đa dạng, thông<br /> dụng, rẻ tiền nhưng đảm bảo độ bền chắc,<br /> có giá trị thẩm mỹ và đắc dụng. Đồng<br /> thời có thể tiếp tục cải tiến, nâng cấp sản<br /> phẩm cho phù hợp với nhu cầu, hoàn cảnh<br /> và khả năng kinh tế của từng gia đình,<br /> từng đối tượng sử dụng.<br /> 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ CHẾ<br /> TẠO<br /> 3.1. Xây dựng sơ đồ thiết kế trên máy<br /> vi tính và mô hình tổng thể sản phẩm<br /> Đối với việc chăm sóc người thiểu năng<br /> vận động thì việc đầu tư các dụng cụ thiết<br /> bị đáp ứng các nhu cầu tối thiểu kể trên<br /> không chỉ tốn kém về kinh tế, lủng củng<br /> trong kê đặt mà còn vô cùng phiền toái<br /> cho người bệnh, vất vả cho người chăm<br /> sóc. Vì vậy, chúng tôi xây dựng dựng sơ<br /> đồ thiết kế và mô hình tổng thể sản phẩm<br /> - một thiết bị, tích hợp đầy đủ các tính<br /> năng và công dụng kể trên nhưng đơn<br /> giản và gọn nhẹ, an toàn và dễ sử dụng, rẻ<br /> tiền và chắc chắn. Hình vẽ dưới đây là<br /> mô hình sản phảm do chúng tôi thiết kế.<br /> <br /> 3.2.Các chức năng chi tiết của sản<br /> phẩm<br /> Sản phẩm đã đáp ứng tiêu chí đặt ra, với 6<br /> chức năng cơ bản “6 trong 1” , đó là:<br /> Chức năng 1: Là giường nằm thoải mái<br /> cho bệnh nhân<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Minh Tân và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Với kết cấu 3 tấm (panen), chỉ với một<br /> vài thao tác nhẹ nhàng, đơn giản, panen<br /> tựa lưng được hạ xuống, panen để chân<br /> được nâng lên, tạo ra một chiếc giường<br /> nằm vừa vặn và an toàn. Kích thước của<br /> giường được thiết kế phù hợp với tầm<br /> vóc trung bình của người Việt Nam<br /> (rộng 70cm, dài 190 cm, cao 65cm). Các<br /> thông số này có thay đổi cho phù hợp<br /> với những người có tầm vóc (size) khác<br /> nhau<br /> Do có 2 tay ngai, bệnh nhân có thể trở<br /> mình mà không sợ rơi, ngã.<br /> Cơ cấu khóa răng cưa cho p hép điều<br /> chỉnh độ nghiêng của giường theo ý<br /> muốn, tạo tư thế dễ chịu nhất cho người<br /> bệnh.<br /> <br /> Hệ thống bánh xe giúp làm cho chiếc<br /> giường năm trở nên nhẹ nhàng thay đổi vị<br /> trí phù hợp nhất, tạo không gian tĩnh lặng,<br /> ánh sáng phù hợp nhằm tạo cảm giác bình<br /> an, đưa bệnh nhân vào giấc ngủ sâu. Các<br /> thao tác nâng hạ các khớp để chuyển đổi<br /> từ chức năng này sang chức năng khác<br /> khá nhẹ nhàng, thao tác đơn giản, vừa sức<br /> đối với một em nhỏ, một bà mẹ già mà<br /> không cần phải dùng sức, không gây đau<br /> đớn, phiền hà cho bệnh nhân.<br /> Cơ ấcu khóa<br /> răng cưa, cho<br /> phép nâng hạ và<br /> điều chỉnh tư thế<br /> của giường theo<br /> ý muốn<br /> <br /> 57(9): 103 – 107<br /> <br /> Chức năng 2: Là ghế ngồi cho bệnh<br /> nhân nghỉ ngơi, xem TV, tr<br /> ò chuy ện,<br /> đọc báo<br /> Tỉnh dậy sau một giấc ngủ dài, tư tưởng<br /> thoải mái, tinh thần sảng khóai, chỉ với<br /> một thao tác nhẹ nhàng là chạm tay vào<br /> chuông báo (Alarm) được lắp đặt tại ví trí<br /> thuận lợi nhất (cải tiến từ chiếc điện thoại<br /> đồ chơi chạy pin của trẻ em), Bệnh nhân<br /> sẽ được sự trợ giúp của người chăm sóc<br /> để chuyển đổi từ tư thế nằm sang tư thế<br /> ngồi, lúc này, panen kê chân hạ xuống,<br /> panen kê lưng nâng lên, chiếc giường tức<br /> thì biến thành một chiếc ghế photơi với độ<br /> nghiêng tùy ý theo nhu cầu của người<br /> bệnh là ngồi xem TV, đọc báo hay tư thế<br /> thư giãn nửa nằm nửa ngồi.<br /> <br /> Chuông báo (Alarm) được lắp đặt tại vị trí<br /> thuận lợi<br /> Panen thứ tư được gập dọc theo thành<br /> giường sẽ được xoay lên tư thế đặt ngang<br /> và trở thành chiếc bàn nhỏ xinh xắn, trên<br /> đó có thế đặt 1 vài quyển sách, tờ báo,<br /> tách trà, thậm chí một lọ hoa nhỏ,tạo cho<br /> bệnh nhân cảm giác lạc quan, yêu đời<br /> hơn.<br /> Chức năng 3: Là bàn ăn, uống thuận<br /> tiện<br /> Ăn uống đối với bệnh nhân thiểu năng<br /> vận động luôn là một công việc hết sức<br /> khó khăn. Một chiếc bàn ăn với những lỗ<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Minh Tân và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> có kích thước to nhỏ khác nhau được bố<br /> trí phù hợp giúp cho việc để những chiếc<br /> bát, cốc nước vững chãi, an toàn và thuận<br /> tiện là một chức năng đã được những<br /> bệnh nhân và những người chăm sóc đánh<br /> giá rất cao.<br /> <br /> Chiếc bàn gấp có thể điều chỉnh khoảng<br /> cách gần, xa so với tầm tay và vóc dáng<br /> của người bệnh, 1 chi tiết nhỏ nhưng vô<br /> cùng hữu ích đối với những bệnh nhân<br /> thiểu năng, khi mà mỗi động tác của họ<br /> thường rất khó nhọc và thiếu tự chủ.<br /> Một khung nhỏ làm nơi vắt các loại khăn<br /> cũng rất cần thiết cho bệnh nhân.<br /> <br /> 57(9): 103 – 107<br /> <br /> Chỉ cần gạt nhẹ chân vào chốt hãm, chiếc<br /> Ghế - Giường đã biến thành một chiếc Xe<br /> lăn kết nối người bệnh với thế giới bên<br /> ngoài.<br /> Với sự hỗ trợ của người chăm sóc, bệnh<br /> nhân có thể di chuyển không chỉ trong<br /> không gian căn phòng, hoặc giữa các<br /> phòng trong căn nhà, mà nếu điều kiện<br /> cho phép, có thể ra h è, ra sân để hít thở<br /> khí trời<br /> Nếu điều kiện kinh tế và sức khỏe cho<br /> phép, thiết bị có thể nâng cấp thêm bánh<br /> lốp và vòng tự hành, giúp những người<br /> bệnh thậm chí có thể tự di chuyển mà<br /> không cần đến sự trợ giúp.<br /> Chức năng 5: Là bàn gội đầu, rửa ráy<br /> Tắm gội, rửa ráy... đối với người thiểu<br /> năng vận động vốn xưa nay là việc vô<br /> cùng cực nhọc và khó khăn. Nhưng i công<br /> việc này đã trở nên nhẹ nhàng hơn rất<br /> nhiều nhờ một công năng của sản phẩm.<br /> <br /> Chiếc bàn gấp với những lỗ khoét phù hợp giúp<br /> cố định bát, đĩa, cốc nước và có thể điều chỉnh<br /> khoảng cách phù hợp vóc dáng người bệnh<br /> <br /> Bồn gội đầu được gắn sau lưng ghế nâng nhẹ chốt<br /> cài, có thể tháo rời để cọ rửa vệ sinh<br /> <br /> Chức năng 4: Là xe đẩy bệnh nhân<br /> <br /> Với một thao tác đơn giản là lật tấm đệm<br /> sang một bên và gạt nhẹ khóa răng cưa,<br /> Panen ngả lưng từ từ hạ xuống, panen kê<br /> chân gấp lên, chiếc xe đẩy lại chuyển<br /> thành một chiếc bàn gội đầu, rửa ráy rất<br /> tiện lợi cho việc nước nôi. nước xả được<br /> dẫn xuống chiếc xô đặt bên dưới một cách<br /> gọn gàng, không một giọt nước rơi ra<br /> nhà.<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Minh Tân và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Một chốt cài nhỏ giúp có thể dễ dàng<br /> tháo rời chậu để cọ rửa và vệ sinh trong<br /> ngoài sạch sẽ.<br /> Chức năng 6: Là nơi vệ sinh (Đại tiểu<br /> tiện) thuận lợi, sạch sẽ<br /> Đây là một sinh hoạt thường xuyên, quan<br /> trọng và tế nhị. Đối với những bệnh nhân<br /> thiểu năng vận động đó là một công việc<br /> rất khó khăn. Thiết bị đã giúp giải quyết<br /> công việc nặng nề và khó chịu này bằng<br /> việc lắp thêm một bồn WC dưới gầm ghế.<br /> nhằm đơn giản và tối ưu hóa nhu cầu sinh<br /> hoạt này cho người bệnh cũng như người<br /> chăm sóc.<br /> <br /> Khi bệnh nhân có nhu cầu, tự bản thân họ<br /> hoặc với sự trợ giúp của người phục vụ,<br /> tấm nệm được lật sang một bên, chiếc ghế<br /> lập tức trở thành một bồn vệ sinh tuyệt<br /> vời, một tấm rèm mỏng hay 1 chiếc khăn<br /> ni lông nhỏ có thể phủ qua người một<br /> cách “tế nhị”, đã giải quyết cả một vấn đề<br /> tưởng như vô cùng nan giải, tạo cho<br /> người bệnh tư thế và cảm giác thật thoải<br /> mái trên cả tuyệt vời. Một chiếc máng nhỏ<br /> giải quyết triệt để sự rơi rớt các “sản<br /> phẩm không mong muốn”. Sau khi người<br /> bệnh đi vệ sinh xong, chiếc bô nhựa dễ<br /> dàng được rút ra khỏi khay đỡ để đem đi<br /> xử lý, đệm ngồi được trả lại vị trí cũ, nhà<br /> vệ sinh lưu động lại trở lại với chức năng<br /> bình thường của nó.<br /> 4. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ VÀ BÀN<br /> LUẬN<br /> 4.1. Đánh giá kết quả<br /> Sản phẩm đạt các mục tiêu và các tiêu chí<br /> như đã nêu trên<br /> Ngoài 6 chức năng chính, sản phẩm còn<br /> có 1 số chi tiết hỗ trợ khác như: Chuông<br /> <br /> 57(9): 103 – 107<br /> <br /> gọi người nhà, giá đọc sách, giá phơi<br /> khăn... tùy theo nhu cầu cụ thể của từng<br /> bệnh nhân, có thể được bổ sung thêm<br /> những chi tiết khác: như đèn đọc sách,<br /> máy nghe nhạc, radio...<br /> 4.2. Bàn luận<br /> - Mục đích của tác giả không hướng đến<br /> tính hiện đại mà chú trọng tính hiệu dụng,<br /> đơn giản và dễ chế tạo, với mong muốn,<br /> từ mô hình này, mọi gia đình có thể tự sản<br /> xuất và sản xuất từ các nguồn vật liệu<br /> khác nhau phù hợp với điều kiện kinh tế<br /> của từng gia đình.<br /> - Sản phẩm đã đư ợc sử dụng thử nghiệm<br /> trong thực tế, đã đư ợc gửi tham gia triển<br /> lãm các ý tưởng và sản phẩm về phòng<br /> chống HIV và chăm sóc bệnh nhân AIDS,<br /> thu hút được rất nhiều sự quan tâm và<br /> đánh giá cao của Ban tổ chức và khách<br /> tham quan.<br /> - Sản phẩm có thể cải tiến để trở thành<br /> hàng thương phẩm với giá thành rất phù<br /> hợp với điều kiện kinh tế của số đông<br /> người dân lao động (Từ 500.000đ –<br /> 1000.000đ tùy theo vật liệu là tre gỗ hay<br /> inox).<br /> - Có thể sử dụng trong gia đình hoặc<br /> trang bị trong các cơ sở y tế.<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br />