Ngữ văn lớp 10 tuần 32: Nội dung và hình thức của văn bản văn học - Giáo án

Chia sẻ: Phung Tuyet | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

393
lượt xem 51
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hiểu và bước đầu biết vận dụng các khái niệm nội dung và hình thức khi phân tích văn bản văn học. Thấy rõ mối quan hệ của nội dung và hình thức trong văn bản văn học. Mời quý thầy cô cùng tham khảo giáo án.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ngữ văn lớp 10 tuần 32: Nội dung và hình thức của văn bản văn học - Giáo án

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 10 NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC CỦA VĂN BẢN VĂN HỌC A. Mục tiêu bài học. Giúp HS: - Hiểu và bước đầu biết vận dụng các khái niệm nội dung và hình thức khi phân tích văn bản văn học. - Thấy rõ mối quan hệ của nội dung và hình thức trong văn bản văn học. B. Phương tiện dạy học. - SGK, SGV - Bài soạn C. Cách thức tiến hành. Tiến hành giờ dạy theo phương pháp kết hợp các hình thức: trao đổi thảo luận, đặt câu hỏi và trả lời câu hỏi. D. Tiến trình dạy học. 1.Ổn định tổ chức: Sĩ số… vắng… 2.Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi: Thế nào là văn bản văn học? 3.Bài mới Dẫn vào bài: Hoạt động của GV& HS Nội dung cần đạt
I. Các khái niệm của nội dung và hình thức Hs đọc phần I- SGK. trong văn bản văn học Gv định hướng: Văn bản vh ko thể 1. Khái niệm của nội dung tách biệt nội dung khỏi hình thức, hay hình thức khỏi nội dung. Nội dung chỉ có thể thể hhiện trong hình thức và hình thức là hình thức của một nội dung nào đóNhưng chúng ta cần phân chia 2 khái niệm này để có thể đi sâu vào từng lớp của vb, cũng như để hiểu dần mối quan hệ giữa nhà văn và cuộc sống… Khái niệm nội dung bao gồm những gì? Các khái niệm thường được coi là thuộc về mặt nội dung của văn bản văn học: đề tài , chủ đề, tư tưởng, cảm hứng nghệ thuật. Vậy thế nào là đề tài? Trong những tác phẩm sau, tác phẩm + Đề tài: nào cùng đề tài về người nông dân: Những ngôi sao xa xôi, Bến quê, Lão - Là lĩnh vực đời sống được nhà văn nhân thức, Hạc, Viếng lăng Bác, Tắt đèn? lựa chọn, khái quát, bình giá và thể hiện trong văn bản. Đề tài của Lão Hạc và Tắt đèn: cuộc sống bi thảm của người nông dân - Đề tài có thể rộng hay hẹp (một con người hay Việt Nam trước CMT8 1945. cả xã hội…) GV mở rộng:
1. Các nhà văn thường lựa chọn đề tài mình hiểu biết sâu sắc và có cảm hứng mãnh liệt. 2. Khuynh hướng và ý đồ sáng tác của tác giả được thể hiện trong việc lựa chọn đề tài. Thế nào là chủ đề? Nét khác giữa Tắt đèn và Lão Hạc? Chủ đề trong Tắt đèn là sự mâu thuẫn giữa nông dân và bọn cường hào + Chủ đề: quan lại trong nông thôn Việt Nam. - Là vấn đề cơ bản được nêu ra trong văn bản. Chủ đề trong Lão Hạc là phẩm chất Nó thể hiện sự quan tâm cũng như chiều sâu tốt đẹp của người nông dân dù ở hoàn nhận thức của nhà văn đối với cuộc sống. cảnh khốn cùng. - Tầm quan trọng của chủ đề không phụ thuộc vào khuôn khổ của văn bản. - Mỗi văn bản có thể có một hoặc nhiều chủ đề. Thế nào là tư tưởng? Có những văn bản đề tài có thể đồng nhất với chủ đề. Đọc sách và chỉ ra tư tưởng của Tắt đèn và Lão Hạc? - Tắt đèn: Ngô Tất Tố lên án bọn + Tư tưởng: cường hào, yêu thương, trân trọng - Là sự lí giải đối với chủ đề đã nêu lên, là nhận người nông dân. thức của tác giả muốn trao đổi, nhắn gửi, đối - Lão Hạc: Nam Cao đồng cảm với thoại với người đọc. người nghèo khổ mà đầy tự trọng. - Là linh hồn của văn bản.
Cảm hứng nghệ thuật là gì? Cảm hứng trong Tắt đèn là lòng căm phẫn, là sự tố cáo bọn hào lí quan lại + Cảm hứng nghệ thuật: ở nông thôn cũng như chính sách dã - Là nội dung tình cảm chủ đạo của văn bản. man của thực dân pháp. - Qua cảm hứng nghệ thuật, người đọc cảm nhận được tư tưởng, tình cảm của tác giả nêu lên trong GV tổng kết: Giữa đề tài, chủ đề, tư văn bản. tưởng và cảm hứng nghệ thụât có mối liên hệ mât thiết với nhau, bổ sung làm nổi bật nhau. Chúng thể hiện một cách thống nhất trong văn bản.Người đọc phải đọc kĩ để hiểu. Trong các yếu tố nội dung thì 2 yếu tố tư tưởng và cảm hưng nghệ thuật là quan trọng nhất. HS đọc văn bản. Nêu các khái niệm thuộc phạm trù hình thức? Các khái niệm ngôn từ, kết cấu, thể loại được thể hiện ntn trong vbvh? 2. Khái niệm hình thức
Em hiểu thế nào về ngôn từ ? Các khái niệm thường được coi là thuộc hình GV: Là yếu tố đầu tiên của văn bản thức: ngôn từ, kết cấu và thể loại. văn học, không có ngôn từ, ta không có căn cứ cụ thể để tìm hiểu, thưởng thức văn bản. + Ngôn từ: - Ngôn từ hiện diện trong câu, trong hình ảnh, trong giọng điệu của văn bản. Kết cấu bài thơ Ông Đồ của Vũ Đình - Ngôn từ thể hiện cá tính sáng tạo của nhà văn. Liên? VD: Thơ Hồ Xuân Hương Kết cấu đầu cuối tương ứng. GV: Cần phân biệt bố cục và kết cấu. Bố cục là biểu hiện bên ngoài của kết + Kết cấu: cấu: chương, đoạn… - Là sự sắp xếp, tổ chức các thành tố của văn bản thành một đơn vị thống nhất, hoàn chỉnh, có ý nghĩa. - Kết cấu hàm chứa dụng ý của tác giả sao cho phù hợp với nội dung văn bản. Kể tên các thể loại văn học mà em - Có nhiều kiểu kết cấu: kết cấu theo thời gian, biết? không gian, tâm lý… Thế nào là thể loại? GV: Mỗi thể loại được thể hiện đổi + Thể loại: mới theo thời đại và mang sắc thái cá - Là những quy tắc tổ chức hình thức văn bản nhân nhà văn. thích hợp với nội dung văn bản: thơ, tiểu thuyết,
VD thơ lục bát mang màu sắc riêng kịch… của thời đại và tác giả: - Thể loại cũng biến đổi theo thời đại và mang Nguyễn Du-Truyện Kiều: Long lanh màu sắc riêng của tác giả. đáy nước in trời/ Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng. Tố Hữu- Việt Bắc: Mùa thu trăng rọi hoà bình/ Nhớ ai tiếng hát ân tình thuỷ chung. Nguyễn Bính- Đêm cuối cùng: Hội làng mở giữa mùa thu/ Giời cao gió cả giăng như ban ngày. Hs đọc phần II. Nội dung và hình thức của một văn bản văn Thế nào là nội dung có giá trị và hình học là hai mặt không thể chia tách. Nội dung chỉ thức có giá trị? có thể tồn tại trong một hình thức nhất định. Và GV: Nội dung có giá trị là nội dung bất kì hình thức nào cũng mang một nội dung. mang tư tưởng nhân văn sâu sắc. Hìmh thức có giá trị là hình thức phù II. Ý nghĩa quan trọng của nội dung và hình hợp với nội dung mới mẻ, hấp dẫn, thức có tính nghệ thuật cao. Nội dung và hình thức có ý nghĩa thế
nào đối với văn bản văn học? - Nội dung là cốt lõi, là phần không thể thiếu của văn bản. - Hình thức là yêu cầu quan trọng để nội dung tồn tại. GV: Nếu tác phẩm nghiêng về hình thức thì tác phẩm nghèo nàn, nghiêng về nội dung thì tác phẩm khô khan… - Sự kết hợp hài hòa nội dung và hình thức làm nên sự hoàn mĩ của văn bản văn học. - Những tác phẩm ưu tú là những tác phẩm đạt được sự thống nhất giữa nội dung và hình thức. Bình Ngô đại cáo (Nguyễn Trãi), Truyện Kiều (Nguyễn Du), … là những tác phẩm như thế. III. Luyện tập: Tìm hai tác phẩm cùng đề tài và chỉ ra các nét khác nhau trong chủ đề, tư tưởng? 4. Củng cố: - Các khái niệm thuộc phạm trù nội dung, hình thức và mối quan hệ giữa hai phạm
trù này? - Ý nghĩa của nội dung và hình thức? 5. Dặn dò: - Đọc thuộc phần ghi nhớ trong bài. Làm phần luyện tập SGK. - Chuẩn bị bài:Các thao tác nghị luận.