Bài giảng Ngữ văn 10 tuần 32: Các thao tác nghị luận

Chia sẻ: Phung Tuyet | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:44

Thêm vào BST

Báo xấu

179
lượt xem 27
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời quý thầy cô giáo và các bạn học sinh cùng tham khảo Bài giảng Ngữ văn 10 tuần 32: Các thao tác nghị luận thiết kế bằng Powerpoint chuyên ghiệp giúp nâng cao kĩ năng và kiến thức trong việc soạn bài giảng điện tử giảng dạy và học tập. Bài giảng Ngữ văn 10 tuần 32: Các thao tác nghị luận trình bày bằng Slide rất sống động với các hình ảnh minh họa giúp các em học sinh dễ dàng hiểu được bài giảng và nhanh chóng năm bắt các nội dung chính bài học.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Ngữ văn 10 tuần 32: Các thao tác nghị luận

CÁC THAO TÁC NGHỊ LUẬN
Không có tình yêu thì thành đêm tối, vậy tình yêu là ánh sáng là mặt trời. Chẳng thế mà, vừa thấy Juliet xuất hiện trên khung cửa sổ trong đêm tối, Rômêô đã nói: “ánh sáng nào vừa loé trên cửa sổ kia?” và liền gọi nàng Juliet là “mặt trời.” Phương Tây có câu châm ngôn: “Nếu không có tình yêu thì mặt trời cũng sẽ tắt mất.” Câu hỏi: Hãy sắp xếp lại đoạn văn trên theo một trình tự hợp lí và giải thích rõ lí do vì sao sắp xếp như vậy?
Qua ví dụ đã nêu, hãy cho biết phương án nào nêu đúng khái niệm thao tác?  Chỉ một việc làm nào đó.  Chỉ việc thực hiện một số động tác bất kì trong khi làm việc.  Chỉ việc thực hiện những động tác theo trình tự và yêu cầu kĩ thuật nhất định.
Qua ví dụ đã nêu, hãy cho biết phương án nào nêu đúng khái niệm thao tác?  Chỉ một việc làm nào đó.  Chỉ việc thực hiện một số động tác bất kì trong khi làm việc.  Chỉ việc thực hiện những động tác theo trình tự và yêu cầu kĩ thuật nhất định.
Câu hỏi: Phương án nào giải thích đúng về thao tác nghị luận? A: Các bước, các công đoạn cụ thể trong khi tiến hành làm một bài văn nghị luận có tính chất trường quy. B: Những động tác được thực hiện theo đúng trình tự và yêu cầu kÜ thuật quy định trong hoạt động nghị luận. C: Những động tác được thực hiện trong khi tiến hành nghiên cứu, tìm hiểu một hiện tượng, một vấn đề thuộc phạm vi nghị luận.
Câu hỏi: Phương án nào giải thích đúng về thao tác nghị luận? A: Các bước, các công đoạn cụ thể trong khi tiến hành làm một bài văn nghị luận có tính chất trường quy. B: Những động tác được thực hiện theo đúng trình tự và yêu cầu kÜ thuật quy định trong hoạt động nghị luận. C: Những động tác được thực hiện trong khi tiến hành nghiên cứu, tìm hiểu một hiện tượng, một vấn đề thuộc phạm vi nghị luận.
Em hãy điền chính xác các thao tác: “Tổng hợp”, “Phân tích”, “Diễn dịch”, “Quy nạp” vào vị trí thích hợp trong bảng hệ thống dưới đây: stt Tªn thao t¸c §Æc ®iÓm T¸c dông Chia vÊn ®Ò cÇn bµn luËn ra thµnh c¸c Gióp xem xÐt sù vËt, 1 PHÂN TíCH bé phËn (ph¬ng diÖn, nh©n tè) ®Ó hiÖn tîng mét c¸ch xem xÐt mét c¸ch cÆn kÏ, kÜ cµng. chÝnh x¸c. Tõ tiÒn ®Ò chung cã tÝnh phæ biÕn, Cã kh¶ n¨ng rót ra 2 DIễN DịCH suy ra nh÷ng trêng hîp cô thÓ, riªng ch©n lÝ míi tõ ch©n lÝ biÖt. ®· biÕt. KÕt hîp c¸c phÇn (c¸c mÆt, c¸c nh©n Gióp cho ngêi ®äc 3 tè) cña mét sù vËt hay hiÖn tîng (nghe) cã nhËn thøc TổNG HợP thµnh chØnh thÓ thèng nhÊt ®Ó xem tæng thÓ. xÐt. Tõ nhiÒu sù vËt, hiÖn tîng riªng, c¸ Lu«n ®a l¹i nh÷ng kÕt 4 QUY NạP biÖt, suy ra nguyªn lÝ chung, phæ luËn ch¾c ch¾n vµ x¸c biÕn. thùc.
Bài tập 1: Thao t¸c §Æc ®iÓm T¸c dông Trong bài Tựa Ph©n tÝch Chia vÊn ®Ò cÇn bµn luËn ra thµnh Gióp xem xÐt sù vËt, “Trích diễm thi tập”, c¸c bé phËn (ph¬ng diÖn, nh©n tè) ®Ó xem xÐt mét c¸ch cÆn kÏ, kÜ hiÖn tîng mét c¸ch chÝnh x¸c. Hoàng Đức Lương DiÔn dÞch cµng. Tõ tiÒn ®Ò chung cã tÝnh phæ biÕn, Cã kh¶ n¨ng rót ra suy ra nh÷ng trêng hîp cô thÓ, ch©n lÝ míi tõ ch©n lÝ nhận định: Thơ văn riªng biÖt. ®· biÕt. Tæng hîp KÕt hîp c¸c phÇn (c¸c mÆt, c¸c Gióp cho ngêi ®äc không lưu truyền hết ở đời nh©n tè) cña mét sù vËt hay hiÖn (nghe) cã nhËn thøc tîng thµnh chØnh thÓ thèng nhÊt tæng thÓ. là vì nhiều lÝ do, sau đó Quy n¹p ®Ó xem xÐt. Tõ nhiÒu sù vËt, hiÖn tîng riªng, Lu«n ®a l¹i nh÷ng ông lần lượt trình bày c¸ biÖt, suy ra nguyªn lÝ chung, phæ biÕn. kÕt luËn ch¾c ch¾n vµ x¸c thùc. 4 lÝ do cụ thể. Cách trình bày như thế, tác giả sử dụng thao tác nghị luận nào?gi¶i thÝch?
• Bài tập 2: • “ Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trớc. Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ những kiều bào ở nớc ngoài đến những đồng bào ở vùng tạm bị chiếm, từ nhân dân miền ngợc đến miền xuôi, ai cũng một lòng yêu nớc, ghét giặc. Từ những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói mấy ngày để bám sát lấy giặc…, đến những công chức ở hậu phơng nhịn ăn để ủng hộ bộ đội, từ những phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quân mà mình thì xung phong giúp việc vận tải, cho đến các bà mẹ chiến sĩ săn sóc yêu thơng bộ đội nh con đẻ của mình. Từ những nam nữ công nhân và nông dân thi đua tăng gia sản xuất, không quản khó nhọc để giúp một phần nào kháng chiến cho đến những đồng bào điền chủ quyên đất ruộng cho Chính phủ…” • (Hồ Chí Minh- Tinh thần yêu nớc của nhân dân ta) • Cho biết tác giả đã sử dụng thao • tác nghị luận nào?giải thích?
Bài tập 3: Ta thường nghe: KØ Tín đem mình chết thay, cứu thoát cho Cao Đế; Do Vu chìa lưng chịu giáo, che chở cho Chiêu Vương; Dự Nhượng nuốt than để báo thù cho chủ; Thân Khoái chặt tay cứu nạn cho nước; Kính Đức, một chàng tuổi trẻ, thân phò Thái Tông thoát khỏi vòng vây thế sung; Cảo Khanh, một bề tôi xa, miệng mắng Lộc Sơn, không theo mưu kế nghịch tặc. Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nước, đời nào không có? Câu hỏi: Cho biết tác đã đã Câu hỏi: Cho biết tác giảgiả sử (Trần Quốc Tuấn-HÞch tíng sÜ) dụng thao tác tổng tổng hợp sử dụng thao táchợp hay quy hay quy nạp? Giải thích? nạp? Giải thích?
Bài tập 1: Trong bài Tựa Thao tác Đặc điểm Tác dụng “Trích diễm thi tập”, Phân Chia vấn đề cần bàn luận ra Giúp xem xét sự tích thành các bộ phận (phơng vật, hiện tợng một Hoàng Đức Lương diện, nhân tố) để xem xét một cách cặn kẽ, kĩ càng. cách chính xác. nhận định: Thơ văn Diễn Từ tiền đề chung có tính phổ Có khả năng rút không lưu truyền hết ở đời dịch biến, suy ra những trờng hợp cụ thể, riêng biệt. ra chân lí mới từ chân lí đã biết. là vì nhiều lÝ do, sau đó Tổng Kết hợp các phần (các mặt, Giúp cho ngời đọc hợp các nhân tố) của một sự vật (nghe) có nhận ông lần lượt trình bày hay hiện tợng thành chỉnh thể thống nhất để xem xét. thức tổng thể. 4 lÝ do cụ thể. Quy nạp Từ nhiều sự vật, hiện tợng riêng, cá biệt, suy ra nguyên lí Luôn đa lại những kết luận chung, phổ biến. chắc chắn và xác thực. Cách trình bày như thế, tác giả sử dụng thao tác nghị luận nào? Giải thích?
Thao tác Đặc điểm Tác dụng Phân tích Chia vấn đề cần bàn luận ra thành các bộ phận Giúp xem xét sự vật, hiện tợng (phơng diện, nhân tố) để xem xét một cách cặn kẽ, kĩ một cách chính xác. càng. Diễn dịch Từ tiền đề chung có tính phổ biến, suy ra những Có khả năng rút ra chân lí mới từ trường hợp cụ thể, riêng biệt. chân lí đã biết. Tổng hợp Kết hợp các phần (các mặt, các nhân tố) của một sự Giúp cho ngời đọc (nghe) có vật hay hiện tợng thành chỉnh thể thống nhất để xem nhận thức tổng thể. xét. Quy nạp Từ nhiều sự vật, hiện tợng riêng, cá biệt, suy ra Luôn đưa lại những kết luận chắc nguyên lí chung, phổ biến. chắn và xác thực. * Nhận xét: +Tỏc giả đó chia vấn đề cần bàn luận thành 4 bộ phận để xem xột chứ khụng phải từ một tiền đề chung cú tớnh phổ biến để diễn giải những sự vật hiện tượng riờng. +Tỏc giả đó sử dụng thao tỏc phõn tớch. + Tỏc dụng của thao tỏc phõn tớch: Chia một nhận định thành cỏc mặt từ đú làm rừ nguyờn nhõn khiến thơ ca khụng lưu truyền hết ở đời.
• Bài tập 2: Thao Đặc điểm Tác dụng • “ Đồng bào ta ngày nay cũng rất tác xứng đáng với tổ tiên ta ngày trớc. Từ Phân Chia vấn đề cần bàn Giúp xem xét các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng tích luận ra thành các bộ sự vật, hiện phận (phương diện, tượng một trẻ thơ, từ những kiều bào ở nớc ngoài nhân tố) để xem xét cách chính đến những đồng bào ở vùng tạm bị chiếm, một cách cặn kẽ, kĩ xác. từ nhân dân miền ngợc đến miền xuôi, ai càng. cũng một lòng yêu nớc, ghét giặc. Từ Diễn Từ tiền đề chung có Có khả năng những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói dịch tính phổ biến, suy ra rút ra chân lí những trường hợp cụ mới từ chân lí mấy ngày để bám sát lấy giặc…, đến thể, riêng biệt. đã biết. những công chức ở hậu phơng nhịn ăn để Tổng Kết hợp các phần (các Giúp cho ủng hộ bộ đội, từ những phụ nữ khuyên hợp mặt, các nhân tố) của người đọc chồng con đi tòng quân mà mình thì xung một sự vật hay hiện (nghe) có phong giúp việc vận tải, cho đến các bà tợng thành chỉnh thể nhận thức thống nhất để xem xét. tổng thể. mẹ chiến sĩ săn sóc yêu thơng bộ đội nh Quy Từ nhiều sự vật, hiện Luôn đa lại con đẻ của mình. Từ những nam nữ công nạp tượng riêng, cá biệt, những kết nhân và nông dân thi đua tăng gia sản suy ra nguyên lí chung, luận chắc xuất, không quản khó nhọc để giúp một phổ biến. chắn và xác phần nào kháng chiến cho đến những thực. đồng bào điền chủ quyên đất ruộng cho Chính phủ…” Cho biết tác giả đã sử dụng thao • (Hồ Chí Minh- Tinh thần yêu nớc của tác nghị luận nào?giải thích? nhân dân ta)
• Bài tập 2: Thao Đặc điểm Tác dụng • “ Đồng bào ta ngày nay cũng rất tác xứng đáng với tổ tiên ta ngày trớc. Từ Phân Chia vấn đề cần bàn Giúp xem xét các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng tích luận ra thành các bộ sự vật, hiện phận (phương diện, tợng một trẻ thơ, từ những kiều bào ở nớc ngoài nhân tố) để xem xét cách chính đến những đồng bào ở vùng tạm bị chiếm, một cách cặn kẽ, kĩ xác. từ nhân dân miền ngợc đến miền xuôi, ai càng. cũng một lòng yêu nớc, ghét giặc. Từ Diễn Từ tiền đề chung có Có khả năng những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói dịch tính phổ biến, suy ra rút ra chân lí những trờng hợp cụ mới từ chân lí mấy ngày để bám sát lấy giặc…, đến thể, riêng biệt. đã biết. những công chức ở hậu phơng nhịn ăn để Tổng Kết hợp các phần (các Giúp cho ủng hộ bộ đội, từ những phụ nữ khuyên hợp mặt, các nhân tố) của ngời đọc chồng con đi tòng quân mà mình thì xung một sự vật hay hiện (nghe) có phong giúp việc vận tải, cho đến các bà tợng thành chỉnh thể nhận thức thống nhất để xem xét. tổng thể. mẹ chiến sĩ săn sóc yêu thơng bộ đội nh Quy Từ nhiều sự vật, hiện Luôn đa lại con đẻ của mình. Từ những nam nữ công nạp tợng riêng, cá biệt, những kết nhân và nông dân thi đua tăng gia sản suy ra nguyên lí chung, luận chắc xuất, không quản khó nhọc để giúp một phổ biến. chắn và xác phần nào kháng chiến cho đến những thực. đồng bào điền chủ quyên đất ruộng cho Chính phủ…” Cho biết tác giả đã sử dụng thao • (Hồ Chí Minh-Tinh thần yêu nớc của tác nghị luận nào?giải thích? nhân dân ta)
Thao Đặc điểm Tác dụng * Nhận xét: tác - Đoạn văn nêu bật tinh thần Phân tích Chia vấn đề cần bàn luận ra thành các bộ Giúp xem xét sự vật, hiện yêu nước của nhân dân ta phận (phơng diện, tợng một nhân tố) để xem xét cách chính trong thời kì kháng chiến một cách cặn kẽ, kĩ xác. càng. chống thực dân Pháp. Diễn Từ tiền đề chung có Có khả năng - Câu mở đầu nêu ý khái dịch tính phổ biến, suy ra những trờng hợp cụ rút ra chân lí mới từ chân lí quát, các câu sau làm rõ thể, riêng biệt. đã biết. nghĩa cho khái niệm Tổng Kết hợp các phần (các Giúp cho hợp mặt, các nhân tố) của ngời đọc “đồng bào” và minh một sự vật hay hiện (nghe) có nhận tợng thành chỉnh thể thức tổng thể. chứng cho nội dung “xứng thống nhất để xem xét. đáng tổ tiên ta ngày Quy Từ nhiều sự vật, hiện Luôn đa lại trước”. nạp tợng riêng, cá biệt, suy những kết luận ra nguyên lí chung, phổ chắc chắn và - Tác giả đã sử dụng thao biến. xác thực. tác diễn dịch
Bài tập 3: Thao tác Đặc điểm Tác dụng Ta thường nghe: KØ Phân Chia vấn đề cần bàn luận ra Giúp xem xét sự Tín đem mình chết thay, tích thành các bộ phận (phơng vật, hiện tợng cứu thoát cho Cao Đế; Do diện, nhân tố) để xem xét một cách cặn kẽ, kĩ càng. một cách chính xác. Vu chìa lưng chịu giáo, che chở cho Chiêu Vương; Dự Diễn Từ tiền đề chung có tính phổ Có khả năng rút ra Nhượng nuốt than để báo dịch biến , suy ra những trờng hợp cụ thể, riêng biệt. chân lí mới từ chân lí đã biết. thù cho chủ; Thân Khoái chặt tay cứu nạn cho nước; Tổng Kết hợp các phần (các mặt, Giúp cho ngời Kính Đức, một chàng tuổi hợp các nhân tố) của một sự vật hay hiện tợng thành chỉnh đọc (nghe) có nhận thức tổng trẻ, thân phò Thái Tông thể thống nhất để xem xét. thể. thoát khỏi vòng vây thế sung; Cảo Khanh, một bề Quy Từ nhiều sự vật, hiện tợng Luôn đa lại tôi xa, miệng mắng Lộc nạp riêng, cá biệt, suy ra nguyên lí chung, phổ biến. những kết luận chắc chắn và xác Sơn, không theo mưu kế thực. nghịch tặc. Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nước, đời nào không có? Câu hỏi: Cho biết tác giả đã sử (Trần Quốc Tuấn-HÞch tíng sÜ) dụng thao tác tổng hợp hay quy nạp? Giải thích?
Bài tập3: Thao tác Đặc điểm Tác dụng Ta thường nghe: KØ Phân Chia vấn đề cần bàn luận ra Giúp xem xét sự Tín đem mình chết thay, tích thành các bộ phận (phơng vật, hiện tợng cứu thoát cho Cao Đế; Do diện, nhân tố) để xem xét một cách cặn kẽ, kĩ càng. một cách chính xác. Vu chìa lưng chịu giáo, che chở cho Chiêu Vương; Dự Diễn Từ tiền đề chung có tính phổ Có khả năng rút ra Nhượng nuốt than để báo dịch biến, suy ra những trờng hợp cụ thể, riêng biệt. chân lí mới từ chân lí đã biết. thù cho chủ; Thân Khoái chặt tay cứu nạn cho nước; Tổng Kết hợp các phần (các mặt, Giúp cho ngời Kính Đức, một chàng tuổi hợp các nhân tố) của một sự vật hay hiện tượng thành chỉnh đọc (nghe) có nhận thức tổng trẻ, thân phò Thái Tông thể thống nhất để xem xét. thể. thoát khỏi vòng vây thế sung; Cảo Khanh, một bề Quy Từ nhiều sự vật, hiện tợng Luôn đa lại tôi xa, miệng mắng Lộc nạp riêng, cá biệt, suy ra nguyên lí chung, phổ biến. những kết luận chắc chắn và xác Sơn, không theo mưu kế thực. nghịch tặc. Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nước, đời nào không có? Câu hỏi: Cho biết tác giả đã sử (Trần Quốc Tuấn-HÞch tíng sÜ) dụng thao tác tổng hợp hay quy nạp? Giải thích?
Thao tác Đặc điểm Tác dụng Phân tích Chia vấn đề cần bàn luận ra thành các bộ phận Giúp xem xét sự vật, hiện tợng (phương diện, nhân tố) để xem xét một cách cặn kẽ, kĩ một cách chính xác. càng. Diễn dịch Từ tiền đề chung có tính phổ biến,suy ra những trờng Có khả năng rút ra chân lí mới từ hợp cụ thể, riêng biệt. chân lí đã biết. Tổng hợp Kết hợp các phần (các mặt, các nhân tố) của một sự Giúp cho người đọc (nghe) có vật hay hiện tượng thành chỉnh thể thống nhất để xem nhận thức tổng thể. xét. Quy nạp Từ nhiều sự vật, hiện tượng riêng, cá biệt, suy ra Luôn đưa lại những kết luận chắc nguyên lí chung, phổ biến. chắn và xác thực. * Nhận xét: - Tỏc giả đó sử dụng thao tỏc quy nạp chứ khụng phải thao tỏc tổng hợp. Vỡ tỏc giả đó đưa ra cỏc dẫn chứng khỏc nhau để suy ra kết luận: “Từ xưa cỏc bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mỡnh vỡ nước, đời nào khụng cú?” càng chắc chắn kĩ càng đỏng tin cậy hơn. - Tỏc dụng: Thuyết phục mạnh mẽ đối với người nghe cả về lớ trớ lẫn tỡnh cảm.
Thao tác Đặc điểm Tác dụng Phân tích Chia vấn đề cần bàn luận ra thành các bộ phận Giúp xem xét sự vật, hiện tợng (phương diện, nhân tố) để xem xét một cách cặn kẽ, kĩ một cách chính xác. càng. Diễn dịch Từ tiền đề chung có tính phổ biến, suy ra những trờng Có khả năng rút ra chân lí mới từ hợp cụ thể, riêng biệt. chân lí đã biết. Tổng hợp Kết hợp các phần (các mặt, các nhân tố) của một sự Giúp cho ngời đọc (nghe) có nhận vật hay hiện tợng thành chỉnh thể thống nhất để xem thức tổng thể. xét. Quy nạp Từ nhiều sự vật, hiện tợng riêng, cá biệt, suy ra Luôn đưa lại những kết luận chắc nguyên lí chung, phổ biến. chắn và xác thực. Theo em giữa thao tác tổng hợp và thao tác quy nạp khác nhau ở điểm nào? Trả lời: Một bên là nhằm tìm kiếm nhận xét bao quát toàn diện; một bên là thao tác nhằm suy ra nguyên lí chung, phổ biến.