Nhân một số trường hợp huyết khối tĩnh mạch sâu do hội chứng May - Thurner

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> NHÂN MỘT SỐ TRƯỜNG HỢP HUYẾT KHỐI TĨNH MẠCH SÂU<br /> DO HỘI CHỨNG MAY – THURNER<br /> Nguyễn Hoài Nam*, Lê Phi Long**<br /> <br /> TÓMTẮT<br /> Mục tiêu Khảo sát huyết khối tĩnh mạh sâu chi dưới do HC May – Thurner<br /> Phương pháp nghiên cứu mô tả hồi cứu từ tháng 01/ 2014 đến tháng 06 / 2016<br /> Kết quả Hồi cứu hồ sơ và khảo sát lại CTScan, chúng tôi ghi nhận 30 trường hợp HKTMSCD được<br /> can thiệp lấy huyết khối bằng Fogarty, trong đó có 9/30 trường hợp được xác định HC May – Thurner.<br /> Tuổi trung bình là 44,4, tỷ lệ nam/nữ là 1/8. Tỷ lệ tái huyết khối sớm cao là 89% và điểm số VCSS trung<br /> bình là 7,625. Can thiệp sửa chữa tổn thương giải phẫu của HC May-Thurner chỉ thành công về mặt kỹ<br /> thuật ở 01 trường hợp.<br /> Kết luận HKTMSCD do HC May-Thurner là bệnh cảnh thường gặp trên lâm sàng. Cần lưu ý hướng<br /> đến chẩn đoán này khi người bệnh có biểu hiện sưng phù 1 bên chân Trái. Phương tiện chẩn đoán xác định<br /> dựa vào hình ảnh học với vai trò của chụp CT Venography. Điều trị theo phác đồ hiện nay là lấy huyết khối<br /> với tiêu sợi huyết tại chỗ và sửa chữa thương tổn giải phẫu bằng nong bóng và stent.<br /> Từ khóa Huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới, hội chứng May-Thurner, Thang điểm độ nặng lâm sàng<br /> tĩnh mạch<br /> ABSTRACT<br /> DEEP VENOUS THROMBOSIS WITH PREVIOUSLY UNDIAGNOSTIC MAY-THURNER<br /> SYNDROME: A CASE SERIES<br /> Nguyen Kim Anh, Nguyen Hoai Nam * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * No 6 - 2016: 235 - 240<br /> <br /> Objective: To investigate the May-Thurner syndrome in acute deep venous thrombosis<br /> Methods: This is a descriptive retrospective study in which data was reviewed from January 2014 to<br /> June 2016.<br /> Results: Among the 30 patients who underwent surgical thrombectomy by Fogarty balloon, we<br /> identified 9/30 (30%) cases of May-Thurner syndrome. The mean age was 44.4. Male/female rate was 1/8.<br /> The early re-thrombosis rate was high as 89%, and the mean VCSS score was 7.265. The success rate of<br /> endovenous interventional reconstruction was seen in only 1 case technically.<br /> Conclusions: May-Thurner syndrome is considered as a common cause of deep venous thrombosis.<br /> This diagnosis should be confirmed, especially when the symptom is left leg swelling. The diagnosis is<br /> mainly based on the specific images of CTScan venography. Current guideline for the treatment suggests<br /> catheter directed thrombolysis following by endovenous ballooning and stent reconstruction.<br /> Keywords: Deep venous thrombosis, May-Thurner syndrome, Venous Clinical Severity score<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> * Bộ môn Phẫu thuật lồng ngực và Tim mạch - Đại học Y dược Thành phố Hồ Chí Minh.<br /> ** Khoa Lồng ngực – mạch máu, Bệnh viện Đại học Y Dược Hồ Chí Minh.<br /> Tác giả liên lạc: Ths. BS Lê Phi Long ĐT: 0989063999 Email: long.lp@umc.edu.vn<br /> <br /> <br /> 235<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016<br /> <br /> <br /> ĐẶTVẤNĐỀ Thiết kế nghiên cứu<br /> Mô tả hồi cứu<br /> Huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới<br /> (HKTMSCD) là bệnh lý rất thường gặp, có liên Phương pháp thực hiện<br /> quan đến nhiều bệnh lý nội ngoại khoa khác Hồi cứu hồ sơ, khảo sát phim chụp CT Scan,<br /> nhau. Theo thống kê trên 9 nghiên cứu dịch tễ tại kết hợp với dữ kiện lâm sàng, tường trình phẫu<br /> Hoa Kỳ, tỷ lệ mắc bệnh mới hàng năm là thuật. Ghi nhận chẩn đoán HC May – Thurner<br /> 50,4/100000 người (5). Bệnh có liên quan mật thiết phối hợp các đặc điểm lâm sàng khác.<br /> đến rất nhiều các yếu tố nguy cơ. Việc tầm soát<br /> KẾT QUẢ<br /> và kiểm soát các yếu tố nguy cơ, đồng thời đi sâu<br /> chẩn đoán nguyên nhân của HKTMSCD là rất Mẫu khảo sát<br /> quan trọng, giúp xác định phác đồ điều trị và Hồi cứu từ tháng 01/2014 đến 06/2016, chúng<br /> phòng ngừa thích hợp, để mang lại kết quả điều tôi thu thập được 30 trường hợp HKTMSCD cấp<br /> trị tốt và giảm thiểu tái phát bệnh. tính, được can thiệp ngoại khoa lấy huyết khối<br /> Hội chứng (HC) May-Thurner, hay còn gọi bằng bóng Fogarty. Qua khảo sát hình ảnh chụp<br /> là HC Cockette theo các tác giả người Pháp, là CT Scan có cản quang ở thì tĩnh mạch, dựng<br /> một trong số các nguyên nhân đặc biệt gây ra hình 3 chiều hệ thống TM chủ - chậu, chúng tôi<br /> HKTMSCD. Như đã biết, phác đồ điều trị chẩn đoán hồi cứu xác định được 09 trường hợp<br /> HKTMSCD phụ thuộc rất nhiều vào việc đánh có HC May – Thurner.<br /> giá các yếu tố nguy cơ và xác định nguyên nhân Như vậy, tần suất xuất hiện HC May –<br /> gây bệnh. Do đó, chẩn đoán ra nguyên nhân này Thurner trong nhóm nghiên cứu của chúng tôi là<br /> sẽ giúp BS lâm sàng lựa chọn được phác đồ điều 9/30, chiếm tỷ lệ là 30%.<br /> trị và phòng ngừa phù hợp, tránh tái phát, giảm<br /> Độ tuổi – Giới tính<br /> thiểu nguy cơ biến chứng thuyên tắc phổi và di<br /> Tỷ lệ nam / nữ là 1/8. Nữ chiếm tỷ lệ đa số là<br /> chứng mạn tính là hội chứng hậu huyết khối.<br /> 89%.<br /> Hiện nay, việc chẩn đoán HKTMSCD ở nước<br /> Độ tuổi trung bình của các trường hợp HC<br /> ta thường chỉ dừng lại ở mức xác định ra bệnh<br /> May – Thurner trong lô nghiên cứu này là 44,4,<br /> HKTMSCD. HC May-Thurner còn ít được chú ý<br /> cao nhất là 76 tuổi, thấp nhất là 26 tuổi.<br /> nên ít có chẩn đoán hướng đến. Vì vậy, chúng tôi<br /> nhận thấy cần phải khảo sát truy tìm hội chứng Đặc điểm lâm sàng – Yếu tố nguy cơ<br /> này, để có hướng nghiên cứu tiếp tục sâu và Tất cả các trường hợp đều khởi phát bệnh<br /> rộng hơn. lần đầu, không ghi nhận tái phát. Tất cả 09<br /> Mục tiêu nghiên cứu trường hợp đều ghi nhận triệu chứng chính đến<br /> viện là sưng phù lan rộng ở một bên chân Trái,<br /> Khảo sát hội chứng May – Thurner trong số<br /> từ bàn chân đến vùng đùi. Chúng tôi ghi nhận<br /> các trường hợp HKTMSCD<br /> có 1 trường hợp có kèm theo biểu hiện dãn TM<br /> ĐỐITƯỢNG–PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU nông dưới da. Không có trường hợp nào khai<br /> Đối tượng nghiên cứu tức ngực hoặc khó thở để gợi ý triệu chứng của<br /> thuyên tắc phổi. Chúng tôi ghi nhận có 01<br /> Các trường hợp HKTMSCD được can thiệp<br /> trường hợp sung phù căng và đau nhiều, có dấu<br /> ngoại khoa bằng phẫu thuật lấy huyết khối<br /> hiệu chèn ép khoang, làm lạnh tái vùng bàn<br /> Thời gian chân, đe dọa chuyển sang tình trạng phlegmasia<br /> Từ tháng 01/ 2014 đến tháng 06 / 2016 cerulea dolens.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 236<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Khảo sát các yếu tố nguy cơ để hướng đến từ TM khoeo lên đến TM đùi, lan rộng đến TM<br /> tìm nguyên nhân, chúng tôi chỉ ghi nhận 2 chậu ngoài, chậu chung. Huyết khối lan đến<br /> trường hợp có sử dụng thuốc ngừa thai đường sát chỗ hợp lưu, cũng là vị trí bắt chéo với ĐM<br /> uống, chiếm tỷ lệ 2/9 (22%). Không có trường chậu chung Phải (hình 1). Tại vị trí này, hình<br /> hợp nào có liên quan đến các yếu tố về phẫu ảnh của TM chậu gốc hoặc là bị hẹp, hoặc khó<br /> thuật, ung thư, chấn thương, hoặc các bệnh lý khảo sát thấy, khảo sát trên các phim cắt<br /> tăng đông khác. Bệnh sử gia đình cũng không ngang. Trên hình ảnh cắt đứng dọc, có thể<br /> ghi nhận có người cùng huyết thống mắc bệnh thấy rõ TM chậu chung nằm sát trước cột sống<br /> tương tự. và xương cùng, bị chèn ép từ phía trước bởi<br /> Đặc điểm hình ảnh học – CT Venography ĐM chậu chung. (hình 2).<br /> <br /> Đặc điểm chung của các trường hợp HC Qua CT Scan ngực, chúng tôi cũng ghi nhận<br /> May-Thurner trong lô nghiên cứu, trên hình có 4 trường hợp có huyết khối các nhánh nhỏ<br /> ảnh CT Scan bơm cản quang chụp thì tĩnh của ĐM phổi.<br /> mạch, là huyết khối lấp đầy lòng TM, kéo dài<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1 – Vị trí bắt chéo ĐM chậu Hình 2 – Cắt dọc vị trí chèn ép<br /> Phẫu thuật tương ứng với chỗ hợp lưu hai TM chậu chung.<br /> Thuốc cản quang không lan đến được TM chủ<br /> Tất cả 09 trường hợp đều được phẫu thuật<br /> dưới, lan vào nhánh TM bàng hệ qua TM chậu<br /> can thiệp mở TM đùi chung lấy huyết khối bằng<br /> trong hoặc TM sinh dục.<br /> sonde Fogarty, có hỗ trợ C-Arm. Những trường<br /> hợp này, khi luồn Fogarty lên trên khoảng 10- Chúng tôi chỉ thực hiện được 01 trường hợp<br /> 15cm, đều gặp trở ngại và không thể luồn cao luồn guidewire qua được chỗ hẹp, nong bóng và<br /> hơn được. Sau khi lấy huyết khối, chụp khảo sát đặt Wallstent, thành công về mặt thủ thuật. Còn<br /> lại dưới C-Arm, chúng tôi ghi nhận vị trí hẹp lại 08 trường hợp thất bại không thể luồn<br /> khít hoặc tắc nghẽn rõ rệt ở vị trí khoảng L4-L5,<br /> <br /> <br /> 237<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016<br /> <br /> guidewire qua được chỗ hẹp khít hoặc tắc hợp chảy máu do vỡ tự phát TM khoang Retzius,<br /> nghẽn. tạo khối máu tụ to vùng tiểu khung, phải phẫu<br /> Huyết khối ở hạ lưu vùng đùi - khoeo được thuật để lấy máu tụ và cầm máu.<br /> lấy bỏ hoàn toàn bằng cách nắn bóp và vuốt dọc Tỷ lệ tái huyết khối sớm<br /> đường đi TM, cho đến khị thấy máu trào ngược Khảo sát bằng siêu âm Doppler sau mổ 24-<br /> về mạnh. Bằng phương pháp này, chúng tôi lấy 48h, chúng tôi ghi nhận chỉ có 1 trường hợp<br /> được huyết khối đoạn đùi khoeo của 7 trường (11%) TM thông thoáng, còn lại 8 trường hợp<br /> hợp. Có 2 trường hợp nắn bóp không thể lấy hết (89%) có hiện tượng tái huyết khối trong TM.<br /> huyết khối hạ lưu, chúng tôi phải mở TM khoeo Trong số 8 trường hợp tái phát này có 3 trường<br /> dưới gối và luồn guidewire hướng dẫn từ dưới hợp (33%) tái phát huyết khối một phần ở đoạn<br /> TM khoeo lên trên chỗ mở TM đùi, sau đó đưa đùi khoeo, đoạn chậu còn thông thoáng, và 5<br /> sonde Fogarty ngược dòng van xuống dưới, bơm trường hợp (56%) tái huyết khối lại toàn bộ.<br /> bóng và kéo xuôi chiều van để lấy hết huyết khối<br /> TM đùi - khoeo.<br /> Thang điểm VCSS<br /> Khảo sát bằng thang điểm VCSS ở thời điểm<br /> Về tai biến – biến chứng, chúng tôi không<br /> sau 3 tháng điều trị, chúng tôi thu thập được dữ<br /> ghi nhận có thuyên tắc phổi, Có 1 trường hợp<br /> kiện của 8/9 trường hợp HC May-Thurner (1<br /> ghi nhận rỉ dịch bạch huyết vết mổ, diễn tiến ổn<br /> trường hợp chưa đủ thời gian theo dõi).<br /> định sau 2 tuần. Chúng tôi ghi nhận 1 trường<br /> Bảng 1:<br /> VCSS BN 1 BN 2 BN 3 BN 4 BN 5 BN 6 BN 7 BN 8<br /> Triệu chứng cơ năng 1 1 2 1 2 3 2 1<br /> Dãn TM 0 0 0 0 1 0 0 0<br /> Phù TM 3 3 3 3 3 3 3 3<br /> Tăng sắc tố da 0 0 0 0 0 0 0 0<br /> Viêm mô 0 0 0 0 0 1 0 0<br /> Số vết loét 0 0 0 0 0 0 0 0<br /> Kích cỡ loét 0 0 0 0 0 0 0 0<br /> Thời gian loét 0 0 0 0 0 0 0 0<br /> Loạn dưỡng da 1 0 0 0 0 0 0 0<br /> Phụ thuộc vớ 3 2 2 3 3 2 3 3<br /> Tổng điểm 8 6 7 7 9 9 8 7<br /> Điểm VCSS trung bình của 8 trường hợp sau Theo số liệu của các tác giả người Nhật, tỷ lệ<br /> 3 tháng là 7,625. Tất cả các trường hợp đều còn mắc trong dân số của HC May-Thurner hiện nay<br /> phù chân, và phụ thuộc vớ áp lực, mức độ ước tính khoảng 20%(9). Người ta ghi nhận HC<br /> thuyên giảm triệu chứng chưa rõ rệt. May-Thurner xuất hiện vào khoảng 18-49% các<br /> BÀN LUẬN trường hợp HKTMSCD bên chân Trái.(5) Trong<br /> loạt bệnh của chúng tôi, tỷ lệ gặp HC May-<br /> Năm 1851, tác giả Virchow là người đầu tiên Thurner là 30%. Đa số các tác giả cũng ghi nhận<br /> ghi nhận có hiện tượng chèn ép TM chậu bên HC May-Thurner thường phát hiện ở nữ giới ở<br /> Trái. Đến năm 1957, dựa trên những quan sát độ tuổi 20-40 tuổi. Kết quả về độ tuổi và giới tính<br /> của Virchow trước đó, hai tác giả May và trong các trường hợp HC May-Thurner của<br /> Thurner đã báo cáo về các bất thường giải phẫu chúng tôi cũng phù hợp với y văn.<br /> học, trong đó TM chậu Trái bị chèn ép bởi ĐM<br /> Theo May và Thurner, do tác động mạch đập<br /> chậu Phải và đốt sống L5, chiếm tỷ lệ từ 22-32%<br /> của ĐM chậu Phải đè ép mạn tính lâu ngày lên<br /> trong số 430 trường hợp được hai ông tử thiết(10).<br /> TM chậu Trái, sẽ gây ra tình trạng dầy thành TM<br /> <br /> <br /> 238<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> khu trú tại chỗ chèn ép (nguyên văn “spur”), do trị. Siêu âm Doppler có độ tin cậy thấp trong<br /> tăng sinh lớp nội mạc và lắng đọng nhiều chẩn đoán HC này, với độ nhạy chỉ là 47% cho<br /> collagen và elastin. Tiến trình này sẽ tạo nên một TM chậu chung(12,14). CT Venography hiện nay là<br /> chỗ hẹp lòng mạch, diễn tiến dần dần, gây cản phương tiện chẩn đoán chính với độ chính xác<br /> trở dòng máu hồi lưu và ứ trệ máu ở ngoại vi. cao, thuận tiện trong ứng dụng lâm sàng(1,11).<br /> Các rối loạn huyết động này dễ dẫn tới sự tạo lập Về mặt điều trị, phác đồ xử trí hiện nay đối<br /> huyết khối và gây ra HKTMSCD. HC May- với HKTMSCD do HC May-Thurner là can thiệp<br /> Thurner diễn tiến tự nhiên qua 3 giai đoạn: chèn nội mạch tiêu sợi huyết trực tiếp qua catheter,<br /> ép không triệu chứng, tạo lập chỗ hẹp lòng TM, và tạo phối hợp với nong bóng tạo hình và đặt stent<br /> lập huyết khối gây tắc nghẽn toàn bộ.(6,10) Trong ghi chỗ hẹp. Đối với các trường hợp May-Thurner<br /> nhận của chúng tôi, tất cả 9 trường hợp đều ở phát hiện ở dạng mạn tính không có huyết khối,<br /> giai đoạn 3, khi huyết khối tạo lập làm tắc nghẽn nếu không có triệu chứng, sẽ chỉ cần theo dõi.<br /> toàn bộ TM chậu Trái. Nếu có triệu chứng mạn tính, sẽ điều trị bằng<br /> Khảo sát các yếu tố nguy cơ khác, chúng tôi nong bóng tạo hình và stent (1,2,4,8,15,16). Các tác giả<br /> ghi nhận có 2 ca liên quan đến thuốc ngừa thai Nhật Bản Igari.K và Kudo.T(7) cũng báo cáo 8<br /> đường uống. Chúng tôi nghi vấn liệu có tác trường hợp HC May-Thurner được mổ lấy<br /> động cộng hợp của hai yếu tố nguy cơ đồng thời huyết khối và can thiệp đặt stent từ 2009-2011,<br /> là HC May-Thurner và thuốc ngừa thai đường cho tỷ lệ thông stent sau 16 tháng là 6/8 trường<br /> uống dẫn tới HKTMSCD hay không? Tác giả hợp. Một báo cáo khác, các tác giả Halil Bozkaya<br /> Murphy EH và Davis CM cũng có một nghiên và Celal Cinar năm 2015(3), thực hiện 23 trường<br /> cứu tương tự trên 7 trường hợp có HC May- hợp can thiệp lấy huyết khối và nong bóng đặt<br /> Thurner kèm theo thuốc ngừa thai đường stent trong HC May-Thurner, cho thấy kết quả<br /> uống(13), cho rằng các trường hợp dùng thuốc tốt, với tỷ lệ tái thông hoàn toàn TM chậu là<br /> ngừa thai đường uống bị HKTMSCD chân Trái 91,3%, tỷ lệ thuyên giảm triệu chứng là 82,6%, tỷ<br /> luôn phải khảo sát thêm về HC May-Thurner, để lệ thông thoáng stent sau 1 năm là 90,4%, tái hẹp<br /> tránh bỏ sót yếu tố nguy cơ này. 2 trường hợp.<br /> HC May-Thurner thường có 02 dạng biểu Trong nhóm khảo sát của chúng tôi, do điều<br /> hiện, một là đợt cấp với HKTMSCD, và hai là kiện cơ sở trang thiết bị chưa đầy đủ, nên chúng<br /> mạn tính với biểu hiện của suy tĩnh mạch mạn tôi chưa thực hiện được việc lấy huyết khối bằng<br /> tính như đau, phù chân thỉnh thoảng, dãn tĩnh can thiệp nội mạch tiêu sợi huyết trực tiếp qua<br /> mạch, loạn dưỡng da, loét chân… HC May- catheter. Chúng tôi thực hiện việc lấy huyết khối<br /> Thurner phải được tầm soát và đặc biệt lưu ý khi bằng phương pháp phẫu thuật kinh điển với<br /> triệu chứng xảy ra ở một bên chân Trái.(5) Tất cả sonde Fogarty. Tuy nhiên, kết quả tái huyết khối<br /> 09 trường hợp của chúng tôi đều nhập viện sớm của chúng tôi cao, do giới hạn trong việc<br /> trong bệnh cảnh cấp tính có HKTMSCD và ở khảo sát và xử lý thương tổn hẹp tắc trong HC<br /> một bên chân Trái. Chỉ có 1 trường hợp có kèm May-Thurner. Chính vì vậy, hiệu quả điều trị<br /> theo 01 triệu chứng thuộc nhóm Suy TM mạn của 9 trường hợp này không được tốt, đa số<br /> tính là dãn TM nông. bệnh nhân còn sưng chân và phụ thuộc vớ áp<br /> Về mặt chẩn đoán bệnh, các phương tiện lực nhiều. Do đó, hướng nghiên cứu tiếp theo,<br /> chẩn đoán hình ảnh học tiện lợi giúp xác định sau khi đã lấy huyết khối là phải tái thông lại chỗ<br /> HC May-Thurner bao gồm CT Venography hoặc hẹp hoặc tắc tại TM chậu chung bị chèn ép, hoặc<br /> MR Venography. Chụp tĩnh mạch cản quang ít bằng nong bóng đặt stent, hoặc phẫu thuật bắc<br /> được sử dụng hơn do xâm lấn, thường được áp cầu, hoặc chuyển vị TM hiển theo phương pháp<br /> dụng ở các trường hợp phối hợp can thiệp điều Palma.<br /> <br /> <br /> 239<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016<br /> <br /> 8. Kasirajan K, Gray B, Ouriel K. (2001), “Percutaneous angiojet<br /> KẾT LUẬN<br /> thrombectomy in the management of extensive deep vein<br /> HKTMSCD do HC May-Thurner là bệnh thrombosis”, J Vasc Interv Radiol, p179–185. 8<br /> 9. Kibbe MR, Ujiki M, Goodwin AL, Eskandari M, Yao J,<br /> cảnh thường gặp trên lâm sàng. Cần lưu ý Matsumura J (2004), “Iliac vein compression in an<br /> hướng đến chẩn đoán này khi người bệnh có asymptomatic patient population”, J Vasc Surg, p937–943 9<br /> 10. May R, Thurner J (1957), “The cause of the predominately<br /> biểu hiện sưng phù 1 bên chân Trái. Phương tiện<br /> sinistral occurrence of thrombosis of the pelvic veins”,<br /> chẩn đoán xác định dựa vào hình ảnh học với Angiology, p419–427. 10<br /> vai trò của chụp CT Venography. Điều trị theo 11. McDermott S, Oliveira G, Ergül E, Brazeau N, Wicky S, Oklu R.<br /> (2013), “May-Thurner syndrome: can it be diagnosed by a<br /> phác đồ hiện nay là lấy huyết khối với tiêu sợi<br /> single MR venography study?”, Diagn Interv Radiol, p44. 11<br /> huyết tại chỗ và sửa chữa thương tổn giải phẫu 12. Messina LM, Sarpa MS, Smith MA, Greenfield LJ (1993),<br /> bằng nong bóng và stent. “Clinical significance of routine imaging of iliac and calf veins<br /> by color flow duplex scanning in patients suspected of having<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO acute lower extremity deep venous thrombosis”, Surgery, p921<br /> 12<br /> 1. Baron HC, Shams J, Wayne M. (2000), “Iliac vein compression<br /> 13. Murphy EH, Davis CM (2009), “Symptomatic ileofemoral DVT<br /> syndrome: a new method of treatment.” Am Surg, p653. 2<br /> after onset of oral contraceptive use in women with previously<br /> 2. Bo Eklof, Robert McLafferty (2009), “Surgical thrombectomy<br /> undiagnosed May-Thurner syndrome”, J Vasc Surg, p697-703.<br /> and percutaneous mechanical thrombectomy for treatment of<br /> 14<br /> acute iliofemoral deep venous thrombosis”, Handbook of venous<br /> 14. Oguzkurt L, Ozkan U, Tercan F, Koc Z (2007),<br /> disorders 3rd 2009, p255. 3<br /> “Ultrasonographic diagnosis of iliac vein compression (May-<br /> 3. Bozkaya H, Cinar C (2015), “Endovascular Treatment of Iliac<br /> Thurner) syndrome”, Diag Interv Radiol, p152–155. 15<br /> Vein Compression (May-Thurner) Syndrome: Angioplasty and<br /> 15. Streiff MB, Agnelli G (2016), “Guidance for the treatment of<br /> Stenting with or without Manual Aspiration Thrombectomy<br /> deep vein thrombosis and pulmonary embolism”, J Thromb<br /> and Catheter-Directed Thrombolysis”, Ann Vasc Dis, p21–28.<br /> Thrombolysis, p32–67. 13<br /> 6<br /> 16. Wakefield TW (2009), “Treatment algorithm for acute deep<br /> 4. Corometa A, Martinez JL (2009), “Catheter-directed<br /> venous thrombosis: current guidelines”, Handbook of venous<br /> thrombolysis for treatment of acute deep venous thrombosis”,<br /> disorders 3rd 2009, p265 16<br /> Handbook of venous disorders 3rd 2009, p239. 1<br /> 5. Donatella N, Marcello BU (2014), “What the young physician<br /> should know about May-Thurner syndrome”, Translational<br /> Ngày nhận bài báo: 05/08/2016<br /> Medicine, p1219 4<br /> 6. Fowkes FJ, Price JF (2003), “Incidence of diagnosed deep Ngày phản biện nhận xét bài báo: 25/08/2016<br /> venous thrombosis in the general population: systematic<br /> Ngày bài báo được đăng: 25/11/2016<br /> review”, Eur Vasc Endovasc Surg, p25 5<br /> 7. Igai K, Kudo T (2014), “Surgical thrombectomy and<br /> simultaneous stenting for deep venous thrombosis caused by<br /> iliac vein compression syndrome (May-Thurner syndrome)”,<br /> Ann Thorac Cardiovasc Surg., p995-1000. 7<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 240<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ SỚM CỦA PHẪU THUẬT LẤY SỎI THẬN QUA DA<br /> VỚI ĐƯỜNG VÀO TỐI THIỂU<br /> Nguyễn Hoàng Đức*, Lê Mạnh Hùng*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá hiệu quả của phẫu thuật lấy sỏi thận qua da với đường vào tối thiểu điều trị<br /> sỏi thận.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Tiến cứu hàng loạt ca, 70 trường hợp sỏi thận được lấy sỏi qua da<br /> với đường vào tối thiểu tại bệnh viện Pháp Việt và bệnh viện Đại học Y Dược từ tháng 1/2014 đến 6/2016.<br /> Kết quả nghiên cứu: Tuổi trung bình của bệnh nhân 54 ± 10,7. Sỏi thận bên trái chiếm 60%. Hình thái của<br /> sỏi: 57,1% sỏi bể thận; 21,4% sỏi bán san hô; 7,3% san hô; 14,2% sỏi đài dưới thận. Trung bình kích thước dọc<br /> sỏi 24 mm ± 6,3. Thời gian mổ trung bình 86 phút ± 20,1. Trung bình thời gian nằm viện sau mổ 2,5 ngày ± 1,3.<br /> Biến chứng phẫu thuật Clavien loại 1 gặp ở 17,1%; loại 2 ở 12,8%. Tỷ lệ sạch sỏi 1 tháng sau phẫu thuật 88,6%.<br /> Kết luận: Lấy sỏi thận qua da với đường vào tối thiểu là phương pháp điều trị sỏi thận an toàn, ít xâm lấn và<br /> hiệu quả với tỷ lệ sạch sỏi 88,6%.<br /> Từ khoá: Sỏi thận, lấy sỏi thận qua da<br /> ABSTRACT<br /> SHORT TERM OUTCOMES OF MINI – PERCUTANEOUS NEPHROLITHOTOMY IN THE<br /> TREATMENT OF RENAL CALCULUS<br /> Nguyen Hoang Duc, Le Manh Hung * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * No 6 - 2016: 241 - 245<br /> <br /> Objectives: to evaluate the efficacy of mini-percutaneous nephrolithotomy in the treatment of renal calculus.<br /> Patients and methods: prospectively reviewed cases of 70 patients who had mini-percutaneous<br /> nephrolithotomy done in FV Hospital and the University Medical Centre from January 2014 to June 2016.<br /> Results: mean age of patients was 54 ± 10,7 years old. 60% of stones were in the left kidneys. Stone<br /> morphology: 57,1% renal pelvic stones; 21,4% partial staghorn stones; 7,3% staghorn stones and 14,2% lower<br /> calyceal stones. Mean longitudial size of stone was 24 mm ± 6,3. Mean operation time was 86 minutes ± 20,1.<br /> Mean hospital length of stay was 2,5 days ± 1,3. Surgical complications: 17,1% Clavien-Dindo class 1 and 12,8%<br /> Clavien-Dindo class 2. Stone-free at one month post-operation was 88,6%.<br /> Conclusion: mini-percutaneous nephrolithotomy is an effective method to treat renal calculus.<br /> Keywords: renal calculus, percutaneous nephrolithotomy<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ nhiên, PCNL vẫn có những tai biến phẫu thuật<br /> nguy hiểm: choáng nhiễm trùng (2%), truyền<br /> Phẫu thuật lấy sỏi thận qua da (PCNL) với<br /> máu (3 – 6%), chảy máu nặng sau phẫu thuật<br /> đường vào thận “kinh điển” từ 24 – 30Fr được (8%)(11). Để hạn chế tối đa tính chất xâm lấn của<br /> Fernstrom và Johansson thực hiện từ 1976 và cho PCNL, năm 1998, lấy sỏi thận qua da với đường<br /> đến nay vẫn là phương tiện can thiệp ít xâm lấn<br /> vào tối thiểu (mini-PCNL) được Jackman áp<br /> được lựa chọn hàng đầu để điều trị sỏi thận. Tuy dụng lần đầu ở trẻ em, sử dụng đường vào thận<br /> <br /> Khoa Tiết Niệu, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM<br /> Tác giả liên lạc: BS Nguyễn Hoàng Đức, ĐT:01237776666, Email: bsnguyenhoangduc@gmail.com<br /> <br /> <br /> 241<br />