Những tiêu chí cơ bản của con người Việt Nam thời kỳ hội nhập quốc tế hiện nay

Nh÷ng tiªu chÝ c¬ b¶n cña con ng−êi viÖt nam<br /> thêi kú héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay<br /> <br /> <br /> L−¬ng ViÖt H¶i(*)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> M ét trong nh÷ng t− t−ëng næi bËt<br /> trong néi dung ®æi míi t− duy cña<br /> §¶ng vµ nh©n d©n ViÖt Nam trong h¬n<br /> quèc tÕ, ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng,<br /> rót ng¾n kho¶ng c¸ch tôt hËu – c¨n<br /> bÖnh khã ch÷a cña n−íc ta hiÖn nay. Cã<br /> hai thËp kû qua, t¹o nªn nh÷ng chuyÓn thÓ nãi, nÕu x¸c ®Þnh ®óng vµ x©y dùng<br /> biÕn m¹nh mÏ trong ®êi sèng x· héi, ®−îc nh÷ng con ng−êi v¨n ho¸ ViÖt Nam<br /> chÝnh lµ viÖc ®Æt con ng−êi vµo vÞ trÝ phï hîp víi c¸c giai ®o¹n tõ nay vÒ sau<br /> trung t©m cña toµn bé qu¸ tr×nh ph¸t cña sù ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc th× còng<br /> triÓn, xem con ng−êi võa lµ môc tiªu, cã nghÜa lµ ®· bèc ®óng ®−îc mét vÞ<br /> võa lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn, lµ yÕu thuèc quý trong thang thuèc trÞ bÖnh tôt<br /> tè c¬ b¶n, quyÕt ®Þnh, lµ néi lùc ph¸t hËu cña n−íc nhµ.(*)<br /> triÓn ®Êt n−íc. Tinh thÇn ®ã thÊm ®−îm ViÖt Nam lµ mét trong nhiÒu n−íc cã<br /> s©u s¾c trong v¨n kiÖn cña c¸c kú §¹i nÒn v¨n ho¸ thèng nhÊt, nh−ng ®a d¹ng,<br /> héi §¶ng tõ khi ®æi míi (§¹i héi VI) ®Õn vµ còng lµ ®Êt n−íc cã chiÒu dµy lÞch sö<br /> nay (§¹i héi X). hµng ngµn n¨m. ChÝnh lÞch sö th¨ng<br /> Khi ®Êt n−íc b−íc vµo thêi kú míi trÇm hµng ngµn n¨m Êy ®· t¹o nªn nÒn<br /> cña më cöa, héi nhËp, víi viÖc gia nhËp v¨n ho¸ ViÖt Nam, con ng−êi ViÖt Nam,<br /> WTO, tham gia m¹nh mÏ, tÝch cùc vµo t¹o nªn truyÒn thèng, nh©n c¸ch, b¶n s¾c<br /> c¸c tæ chøc khu vùc vµ quèc tÕ nh− ViÖt Nam ®−îc truyÒn l¹i cho c¸c thÕ hÖ<br /> ASEAN, APEC, Héi ®ång B¶o an kh«ng hiÖn nay. Nh−ng con ng−êi vµ v¨n ho¸<br /> th−êng trùc cña Liªn Hîp Quèc, … viÖc Êy kh«ng ph¶i lµ c¸i h÷u h×nh h÷u h¹n<br /> x©y dùng c¸c tiªu chÝ con ng−êi v¨n ho¸ nh− nh÷ng ®å vËt sö dông hµng ngµy,<br /> ViÖt Nam trë nªn cÊp thiÕt vµ ®Æc biÖt nghÜa lµ khi ®· chuyÓn giao cho ng−êi<br /> quan träng. X¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®−îc tiªu kh¸c th× chóng bÞ c¾t ®øt khái c¸c liªn hÖ<br /> chÝ con ng−êi v¨n ho¸ ViÖt Nam míi cã víi qu¸ khø. Víi con ng−êi vµ v¨n ho¸<br /> thÓ cã c¸c gi¶i ph¸p x©y dùng, gi¸o dôc, th× lÞch sö hµng ngµn n¨m lu«n hiÖn h÷u<br /> ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn con ng−êi ®Ó cã thÓ vµ hiÖn h÷u ®ñ ®Ó t¹o nªn cèt lâi bªn<br /> ®¸p øng tèt nh÷ng ®ßi hái cña thêi kú<br /> ®Èy m¹nh CNH, H§H, më cöa héi nhËp (*)<br /> PGS., TSKH., ViÖn TriÕt häc.<br /> Nh÷ng tiªu chÝ c¬ b¶n... 13<br /> <br /> trong cïng víi truyÒn thèng v÷ng ch¾c, lÞch sö míi bëi con ng−êi kh«ng thÓ tù do<br /> xuyªn suèt vµ nèi liÒn tõ qu¸ khø xa lùa chän cho hä nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch<br /> x−a víi hiÖn t¹i vµ c¶ t−¬ng lai. Nã t¹o quan theo ý muèn cña hä ®−îc. MÆt<br /> ra cho con ng−êi vµ v¨n ho¸ ViÖt Nam kh¸c, ho¹t ®éng cña con ng−êi cã thÓ c¶i<br /> h«m nay c¶ nh÷ng c¸i hay, nÐt ®Ñp, c¸i t¹o hoµn c¶nh kh¸ch quan tõng b−íc vµ<br /> anh hïng, cao c¶ lÉn nh÷ng c¸i dë, nÐt trong mét møc ®é nhÊt ®Þnh chø kh«ng<br /> xÊu, c¸i tiÓu nh©n, nhá män. Sù nghiÖp thÓ ngay lËp tøc biÕn ®æi toµn bé ®iÒu<br /> x©y dùng con ng−êi kh«ng thÓ tho¸t ra kiÖn kh¸ch quan cã s½n tr−íc ®ã. Con<br /> khái con ng−êi qu¸ khø vµ nÒn v¨n ho¸ ng−êi ë mçi thêi kú lÞch sö ®Òu ph¶i dùa<br /> mµ «ng cha ®Ó l¹i. vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ yÕu tè vËt chÊt,<br /> ChÝnh do vËy, ngµy nay ®Êt n−íc, tinh thÇn mµ c¸c thÕ hÖ tr−íc ®ã ®· t¹o<br /> d©n téc muèn tiÕn lªn th×, mét mÆt, ph¶i ra ®Ó c¶i t¹o hoµn c¶nh trong nh÷ng giíi<br /> cè g¾ng v−ît lªn, c¶i t¹o chÝnh b¶n th©n h¹n x¸c ®Þnh cho phï hîp t−¬ng ®èi víi<br /> m×nh, dòng c¶m vµ nhanh chãng tõ bá nhu cÇu cña chÝnh hä. Dï lµ x· héi nµo,<br /> nh÷ng c¸i dï hay hoÆc ®Ñp trong qu¸ thÕ hÖ nµo th× còng kh«ng thÓ ®èt ch¸y<br /> khø, nh−ng giê ®· kh«ng cßn hîp thêi, giai ®o¹n, bÊt chÊp ®iÒu kiÖn kh¸ch<br /> kh«ng phï hîp víi sù ph¸t triÓn. MÆt quan. ChÝnh v× vËy, viÖc x©y dùng nh÷ng<br /> kh¸c, l¹i ph¶i dòng c¶m, tØnh t¸o lÊy l¹i, tiªu chÝ con ng−êi v¨n ho¸ ViÖt Nam<br /> kh«i phôc, gi÷ g×n vµ ph¸t huy nh÷ng c¸i hiÖn nay tÊt yÕu ph¶i dùa vµo nh÷ng<br /> mµ qu¸ khø xem lµ xÊu hoÆc dë, nh−ng ®iÒu kiÖn lÞch sö, kinh tÕ, x· héi, v¨n<br /> hiÖn giê rÊt cÇn thiÕt cho sù thÞnh v−îng ho¸, ®Þa chÝnh trÞ, v.v… cña ®Êt n−íc vµ<br /> vµ ph¸t triÓn. Thªm n÷a, trong bèi c¶nh con ng−êi ViÖt Nam thêi kú hiÖn nay –<br /> toµn cÇu ho¸, héi nhËp quèc tÕ, ®Ó tiÕn thêi kú x· héi kinh tÕ thÞ tr−êng héi<br /> lªn, con ng−êi vµ v¨n ho¸ ViÖt Nam h«m nhËp quèc tÕ. ChØ trªn c¬ së xem xÐt tæng<br /> nay cßn ph¶i biÕt tiÕp nhËn cã chän läc thÓ c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau, c¸c quan<br /> nh÷ng thµnh tùu v¨n minh cña nh©n hÖ ®a d¹ng cña con ng−êi trong bèi c¶nh<br /> lo¹i, cña c¸c d©n téc kh¸c trªn thÕ giíi, hiÖn nay chóng ta míi cã thÓ x¸c ®Þnh<br /> nh−ng kh«ng ®¸nh mÊt m×nh mµ lµ ®Ó mét c¸ch ®óng ®¾n viÖc x©y dùng tiªu<br /> kh¼ng ®Þnh m×nh, gãp thªm s¾c mµu t−¬i chÝ con ng−êi v¨n ho¸ ViÖt Nam trong<br /> ®Ñp, r¹ng rì cho sù ®a d¹ng v¨n ho¸ toµn thêi kú héi nhËp.<br /> cÇu cña nh©n lo¹i. ChØ cã nh− vËy, con Tiªu chÝ thø nhÊt. Tr−íc tiªn, con<br /> ng−êi vµ v¨n ho¸ ViÖt Nam míi cã thÓ ng−êi muèn tån t¹i víi t− c¸ch lµ con<br /> v÷ng vµng ®i lªn trªn c¬ së nÒn t¶ng cña ng−êi th× con ng−êi ph¶i ho¹t ®éng. Cã<br /> sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi vµ trë thµnh ho¹t ®éng con ng−êi míi cã thÓ thÓ hiÖn<br /> ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· m×nh lµ con ng−êi, kh¸c víi c¸c sinh vËt<br /> héi. §Êy còng chÝnh lµ nh÷ng nguyªn t¾c kh¸c, míi cã céng ®ång, cã x· héi vµ cã<br /> nÒn t¶ng cã tÝnh thÕ giíi quan, ph−¬ng thÕ giíi con ng−êi kh¸c víi c¸c sinh vËt<br /> ph¸p luËn vµ cÇn ®−îc qu¸n triÖt triÖt ®Ó kh¸c víi thÕ giíi tù nhiªn vµ míi cã v¨n<br /> h¬n n÷a trong qu¸ tr×nh x©y dùng, hoµn ho¸ nãi chung. Nh−ng, muèn ho¹t ®éng,<br /> thiÖn vµ ph¸t triÓn con ng−êi v¨n ho¸ ViÖt con ng−êi, tr−íc hÕt, ph¶i cã søc kháe tèt.<br /> Nam trong bèi c¶nh héi nhËp hiÖn nay. Søc kháe lµ vÊn ®Ò to lín, toµn diÖn,<br /> ViÖc x©y dùng nh÷ng tiªu chÝ con cã chiÒu s©u tõ thÕ hÖ nµy qua thÕ hÖ<br /> ng−êi v¨n ho¸ ViÖt Nam hiÖn nay tr−íc kh¸c, g¾n liÒn víi kinh tÕ, x· héi, víi<br /> hÕt ph¶i c¨n cø trªn nh÷ng ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn, víi ®êi sèng con ng−êi, víi<br /> 14 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2009<br /> <br /> phong tôc tËp qu¸n, víi truyÒn thèng nÒn t¶ng, c¬ së, lµ tiÒn ®Ò cña c¸c yÕu tè<br /> d©n téc (Ph¹m V¨n §ång). Søc kháe lµ vµ c¸c tiªu chÝ kh¸c. Theo nghÜa réng søc<br /> tr¹ng th¸i tho¶i m¸i ®Çy ®ñ vÒ thÓ chÊt, kháe còng lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt vµ lµ<br /> t©m thÇn vµ x· héi, chø kh«ng bã hÑp nÒn t¶ng cña c¸c phÈm chÊt ng−êi kh¸c<br /> vµo nghÜa lµ kh«ng cã bÖnh hay kh«ng cã nh− ®¹o ®øc, nh©n c¸ch, trÝ tuÖ,… Kh«ng<br /> th−¬ng tËt (§¹i héi ®ång Tæ chøc y tÕ thÕ thÓ ph¸t huy c¸c phÈm chÊt ng−êi kh¸c<br /> giíi, Alma-Ata, 1978). Søc kháe lµ ®iÒu nÕu nh− phÈm chÊt c¨n b¶n, ®Çu tiªn, cã<br /> kiÖn cÇn cã tr−íc tiªn cña con ng−êi vµ ý nghÜa tiªn quyÕt lµ søc kháe l¹i thiÕu<br /> cña mäi mÉu ng−êi trong lÞch sö nãi hoÆc qu¸ yÕu. Søc kháe lµ nÒn t¶ng cho<br /> chung, dï ®ã lµ ng−êi qu©n tö, hay ®ã lµ kh¶ n¨ng, søc lao ®éng, thÈm mü cña con<br /> tiÓu nh©n, dï lµ hiÖp sÜ ë ph−¬ng T©y ng−êi (1) vµ nhiÒu kh¶ n¨ng kh¸c cña<br /> hay ®¹i tr−îng phu ë ph−¬ng §«ng. con ng−êi. Thùc tiÔn trong nh÷ng n¨m<br /> Trong ®iÒu kiÖn ngµy nay ®Ó con héi nhËp gÇn ®©y cho thÊy râ: nÕu kh«ng<br /> ng−êi võa lµ môc tiªu, võa lµ ®éng lùc cã søc kháe tèt d©n téc ta, ®Êt n−íc ta<br /> cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi th× con kh«ng thÓ lµm chñ qu¸ tr×nh héi nhËp,<br /> ng−êi ph¶i lµ con ng−êi chÊt l−îng cao vÒ thËm chÝ kh«ng thÓ thËt sù tham gia héi<br /> nhiÒu mÆt, trong ®ã søc khoÎ lµ mét nhËp ®−îc(*).<br /> trong nh÷ng mÆt tèi cÇn thiÕt vµ tiªn Søc kháe cña mçi ng−êi ®ång thêi lµ<br /> quyÕt. c¬ së, nÒn t¶ng cho søc khoÎ cña céng<br /> Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng ®ång, d©n téc. Xem träng vai trß cña søc<br /> nghiÖp vµ th−¬ng nghiÖp, con ng−êi vµ khoÎ trong viÖc ph¸t triÓn con ng−êi vµ<br /> toµn bé ®êi sèng x· héi buéc ph¶i ho¹t x· héi nªn ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu cña<br /> ®éng theo nhÞp ®iÖu vµ c−êng ®é cña chÝnh quyÒn non trÎ, mÆc dÇu cßn bËn<br /> c«ng nghiÖp. §iÒu ®ã ®ßi hái con ng−êi tr¨m c«ng ngµn viÖc, nh−ng Chñ tÞch Hå<br /> cña thêi ®¹i c«ng nghiÖp võa ph¶i kháe ChÝ Minh ®· rÊt chó träng ®Õn viÖc n©ng<br /> m¹nh vÒ thÓ lùc, vÒ søc m¹nh c¬ b¾p, cao søc khoÎ cña nh©n d©n. “Mçi mét<br /> ®ång thêi ph¶i kháe m¹nh c¶ vÒ t©m ng−êi yÕu ít, tức lµ c¶ d©n téc yÕu ít, mçi<br /> thÇn, t©m lùc. Trong x· héi n«ng nghiÖp mét ng−êi d©n m¹nh khoÎ tøc lµ c¶ n−íc<br /> hiÖn t−îng c¨ng th¼ng vÒ tinh thÇn m¹nh khoΔ (2, tr.212). T− t−ëng ®ã cña<br /> (stress) ch−a xuÊt hiÖn nªn còng ch−a Hå ChÝ Minh cµng thªm cã gi¸ trÞ trong<br /> thÓ cã kh¸i niÖm ®ã trong y v¨n thÕ giíi. bèi c¶nh héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay.<br /> Kh¸i niÖm ®ã chØ xuÊt hiÖn trong thêi Nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XX, khi ®ã<br /> ®¹i c«ng nghiÖp khi c¨n bÖnh “stress” qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ b¾t ®Çu mét thêi<br /> nÈy sinh trong mét bé phËn ng−êi lao kú xo¸y lèc míi víi nh÷ng ®ßi hái míi ®èi<br /> ®éng kh«ng ®ñ søc kháe t©m thÇn ®Ó víi con ng−êi UNDP ®· ®−a ra chØ sè<br /> v−ît qua ®−îc sù c¨ng th¼ng vÒ c−êng ®é ph¸t triÓn ng−êi HDI - dùa trªn 3 yÕu tè<br /> vµ nhÞp ®iÖu c«ng viÖc ngµy cµng t¨ng chÝnh, cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau, lµ<br /> hµng ngµy hµng giê. “Stress” lµ mét vÊn thu nhËp, gi¸o dôc vµ tuæi thä,- ®Ó ®¸nh<br /> ®Ò x· héi lín nÕu søc kháe t©m thÇn cña gi¸ møc ®é ph¸t triÓn con ng−êi cña c¸c<br /> ng−êi lao ®éng trong thêi kú ®Èy m¹nh quèc gia. Nh÷ng yÕu tè ®ã võa lµ s¶n<br /> CNH, H§H, më cöa héi nhËp kh«ng<br /> (*)<br /> ®−îc chuÈn bÞ tèt. Cã thÓ nªu tr−êng hîp bãng ®¸ vµ thÓ thao lµm thÝ<br /> dô ®iÓn h×nh. Khi c¸c cÇu thñ chóng ta kh«ng ®ñ thÓ<br /> Søc kháe, theo nghÜa hÑp, lµ yÕu tè lùc nh− c¸c cÇu thñ ch©u ¢u, bãng ®¸ ViÖt Nam ch−a<br /> thuéc vÒ sinh thÓ cña con ng−êi nªn nã lµ thÓ b−íc vµo c¸c s©n ch¬i lín cña thÕ giíi.<br /> Nh÷ng tiªu chÝ c¬ b¶n... 15<br /> <br /> phÈm tæng hîp cña søc khoÎ, võa thÓ nµo kh¸c. Yªu n−íc thµnh mét triÕt lý x·<br /> hiÖn søc khoÎ cña c¶ céng ®ång quèc gia, héi vµ nh©n sinh cña ng−êi ViÖt Nam…”<br /> d©n téc. C¸c quèc gia cã chØ sè HDI cao, (3, tr.100-101). Tinh thÇn yªu n−íc cã ë<br /> còng cã nghÜa lµ cã søc khoÎ tèt, ®Òu lµ ng−êi ViÖt Nam tõ rÊt sím, cã tÝnh nång<br /> nh÷ng quèc gia ph¸t triÓn, tham gia héi nµn vµ lµ s¶n phÈm tÊt yÕu cña lÞch sö<br /> nhËp quèc tÕ tèt. §iÒu ®ã chøng tá r»ng, ViÖt Nam, lµ mét vò khÝ tinh thÇn s¾c<br /> trªn thÕ giíi, c¸c quèc gia vµ UNDP ®· bÐn, lµ b¶n lÜnh, lµ tÝnh c¸ch, lµ søc sèng,<br /> rÊt xem träng tiªu chÝ søc khoÎ trong viÖc nguån lùc v« cïng to lín cña d©n téc,<br /> ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña con ng−êi. lu«n ®uîc dïi mµi, hun ®óc qua c¸c cuéc<br /> Sau tiªu chÝ søc kháe vµ trªn nÒn chèng ngo¹i x©m, chèng thiªn tai, x©y<br /> t¶ng søc kháe lµ hµng lo¹t c¸c tiªu chÝ dùng vµ b¶o vÖ ®Êt n−íc. “D©n ta cã mét<br /> kh¸c. Trong kho¶ng h¬n mét thËp niªn lßng nång nµn yªu n−íc. §ã lµ truyÒn<br /> qua nhiÒu t¸c gi¶ trong c¸c nghiªn cøu thèng quý b¸u cña ta. Tõ x−a ®Õn nay,<br /> cña m×nh ®· ®−a ra b¶ng c¸c tiªu chÝ con mçi khi Tæ quèc bÞ x©m l¨ng, th× tinh<br /> ng−êi ViÖt Nam hiÖn ®¹i víi nghÜa lµ con thÇn Êy l¹i s«i næi. Nã kÕt thµnh mét lµn<br /> ng−êi v¨n hãa, ®¹i diÖn cho xu thÕ ph¸t sãng v« cïng m¹nh mÏ, to lín, nã l−ít<br /> triÓn cña x· héi, cña ®Êt n−íc trong ®iÒu qua moi sù nguy hiÓm khã kh¨n, nã<br /> kiÖn hiÖn nay. Tuy nhiªn, ngoµi tiªu chÝ nhÊn ch×m tÊt c¶ lò b¸n n−íc vµ lò c−íp<br /> søc kháe, nh− lµ mét tiªu chÝ chung, n−íc” (4, tr.171). Nh− vËy, xÐt tõ gãc ®é<br /> ®−îc thõa nhËn réng r·i, thËm chÝ cßn truyÒn thèng, tinh thÇn yªu n−íc nång<br /> ®−îc xem nh− lµ mét tiªu chÝ hiÓn nhiªn, nµn lµ mét ®Æc tÝnh cè h÷u cña ng−êi<br /> kh«ng cÇn bµn luËn thªm, th× ë mçi t¸c ViÖt Nam, vµ ®ã lµ mét tiªu chÝ kh«ng<br /> gi¶ sè l−îng tiªu chÝ vµ néi dung mçi tiªu thÓ thiÕu cña con ng−êi ViÖt Nam trong<br /> chÝ l¹i kh«ng hoµn toµn thèng nhÊt (*). mäi thêi ®¹i.<br /> <br /> Tiªu chÝ thø hai cña con ng−êi v¨n Tinh thÇn yªu n−íc lµ tiªu chÝ nÒn<br /> ho¸ ViÖt Nam thêi kú héi nhËp quèc tÕ t¶ng cho c¸c tiªu chÝ kh¸c vµ còng lµ mét<br /> hiÖn nay, theo chóng t«i, lµ tinh thÇn yªu trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt trong<br /> n−íc nång nµn. Cã thÓ nãi, tinh thÇn yªu ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp hiÖn<br /> n−íc lµ ®Æc tÝnh phæ biÕn cña mäi d©n nay. §ßi hái bøc b¸ch cña toµn d©n téc<br /> téc mÆc dï tinh thÇn ®ã cã qu¸ tr×nh lóc nµy lµ ph¶i tranh thñ c¬ héi, v−ît qua<br /> h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ biÓu hiÖn kh¸c th¸ch thøc, tiÕp tôc ®æi míi m¹nh mÏ,<br /> nhau. “T×nh c¶m vµ t− t−ëng yªu n−íc lµ toµn diÖn vµ ®ång bé, ph¸t triÓn nhanh<br /> t×nh c¶m vµ t− t−ëng lín nhÊt cña nh©n vµ bÒn v÷ng h¬n (5, tr. 69, 75). §Ó thùc<br /> d©n, cña d©n téc ViÖt Nam”. “Chñ nghÜa hiÖn ®−îc nhiÖm vô ®ã h¬n lóc nµo hÕt<br /> yªu n−íc lµ sîi chØ ®á xuyªn qua toµn bé tinh thÇn yªu n−íc ph¶i ®−îc kh¬i dËy<br /> lÞch sö ViÖt Nam tõ cæ ®¹i ®Õn hiÖn ®¹i. vµ ph¶i ®−îc ph¸t huy cao ®é, tÝnh nång<br /> ë ®©y b¶n chÊt ViÖt Nam biÓu lé râ rµng nµn cña tinh thÇn yªu n−íc ph¶i ®uîc<br /> ®Çy ®ñ, tËp trung nhÊt, h¬n bÊt cø chç thÓ hiÖn, ph¶i trë thµnh ®éng lùc m¹nh<br /> mÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn ®Êt n−íc.<br /> (*)<br /> VÒ vÊn ®Ò nµy Ýt nhÊt ®· cã c¸c t¸c gi¶ sau ®©y Kh«ng kh¬i dËy vµ ph¸t huy ®−îc tinh<br /> bµn ®Õn trong c¸c c«ng tr×nh ®· c«ng bè cña hä: thÇn yªu n−íc nång nµn chóng ta sÏ<br /> Vò Khiªu, Ph¹m Minh H¹c, §ç Long, §Æng khã cã thÓ v−ît qua ®−îc nh÷ng th¸ch<br /> Nghiªm V¹n, §Æng Quèc B¶o, Hå SÜ Quý, Lª<br /> H−¬ng, Phan Hµ Lan, Lª §øc Phóc, NguyÔn Tµi thøc, kh«ng tranh thñ ®−îc c¬ héi ®Ó cã<br /> Th−, Lª Nam Trµ, TrÇn V¨n BÝnh,.. thÓ ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng. Bëi<br /> 16 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2009<br /> <br /> thÕ, tinh thÇn yªu n−íc nång nµn trong biÓu hiÖn ®Ñp cña con ng−êi ViÖt Nam<br /> ®iÒu kiÖn ngµy nay cµng ph¶i trë thµnh trong bèi c¶nh héi nhËp. Nh−ng chØ<br /> mét tiªu chÝ c¨n b¶n cña con ng−êi ViÖt nh÷ng ai cã lßng yªu n−íc míi cã thÓ cã<br /> Nam ®Ó båi d−ìng, gi¸o dôc, ®µo t¹o, nãi ®−îc ý thøc tr¸ch nhiÖm ®ã. Tinh thÇn<br /> tãm l¹i, ®Ó x©y dùng con ng−êi vµ nguån yªu n−íc lµ céi nguån, gèc rÔ, lµ nÒn t¶ng<br /> cho ý thøc tr¸ch nhiÖm x· héi, ý chÝ tù<br /> nh©n lùc cho c¶ hiÖn t¹i vµ t−¬ng lai.<br /> c−êng d©n téc. ThiÕu nh÷ng c¸i ®ã ViÖt<br /> Víi ®éng lùc tinh thÇn yªu n−íc Nam kh«ng thÓ chñ ®éng vµ tÝch cùc héi<br /> nång nµn ViÖt Nam míi cã thÓ chñ ®éng nhËp, kh«ng thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh<br /> héi nhËp vµo thÕ giíi ®ang trong qu¸ toµn cÇu ho¸ mét c¸ch hiÖu qu¶ nh»m<br /> tr×nh toµn cÇu ho¸. Toµn cÇu ho¸ lµ qu¸ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn<br /> tr×nh võa cã hîp t¸c võa cã c¹nh tranh v÷ng. Nãi tãm l¹i, tinh thÇn yªu n−íc tÊt<br /> vµ ®Êu tranh quyÕt liÖt gi÷a c¸c quèc gia yÕu lµ mét yÕu tè, mét néi dung then<br /> nh»m lo¹i bá nh÷ng rñi ro, bÊt lîi, thu vÒ chèt, c¨n b¶n, nÒn t¶ng vµ cÇn thiÕt<br /> c¸c lîi Ých, n©ng cao vÞ thÕ ®Ó ph¸t triÓn trong c¸c tiªu chÝ cña con ng−êi ViÖt<br /> quèc gia, do vËy khi héi nhËp vµo qu¸ Nam trong bèi c¶nh héi nhËp quèc tÕ.<br /> tr×nh ®ã chóng ta ph¶i ph¸t huy tinh Ngµy nay, yªu n−íc thÓ hiÖn qua ý<br /> thÇn yªu n−íc nång nµn nh− mét ®éng chÝ vµ hµnh ®éng ®em l¹i sù phån vinh<br /> lùc míi cã thÓ biÕn nã thµnh ý chÝ tù cho ®Êt n−íc, h¹nh phóc cho nh©n d©n,<br /> c−êng d©n téc, phÊn ®Êu v−¬n lªn “s¸nh lµm ®−îc nh÷ng ®iÒu cã lîi cho d©n téc,<br /> vai cïng c¸c c−êng quèc n¨m ch©u trªn ®Æt quyÒn lîi quèc gia d©n téc lªn trªn lîi<br /> thÕ giíi”. Ých c¸ nh©n. DÜ nhiªn, còng nh− trong<br /> H¬n n÷a, trong toµn cÇu ho¸ lîi Ých mäi thêi k×, ý chÝ vµ hµnh ®éng quyÕt<br /> cña ®a sè g¾n chÆt víi lîi Ých quèc gia t©m b¶o vÖ nÒn ®éc lËp tù do, thèng<br /> d©n téc, chØ khi ®Æt lîi Ých c¸ nh©n vµo nhÊt toµn vÑn l·nh thæ vÉn lµ néi dung<br /> trong lîi Ých quèc gia d©n téc th× lîi Ých cèt lâi cña tinh thÇn yªu n−íc, tuy<br /> c¸ nh©n míi cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn ®−îc. nhiªn, nh÷ng biÓu hiÖn cña néi dung<br /> Nh÷ng h¹n chÕ còng nh− nh÷ng thµnh x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n−íc næi lªn<br /> tùu cña d©n téc trong nh÷ng n¨m ®æi thµnh néi dung chñ ®¹o. Néi dung ®ã<br /> míi, trong khi tham gia toµn cÇu hãa vµ ®−îc thÓ hiÖn d−íi v« vµn nh÷ng h×nh<br /> héi nhËp võa qua ®· lµm cho ý thøc d©n thøc cô thÓ kh¸c nhau.<br /> téc, lßng yªu n−íc, tinh thÇn tù t«n ®−îc Tinh thÇn yªu n−íc tån t¹i vµ thÓ<br /> kh¬i dËy vµ bïng lªn m¹nh mÏ h¬n. hiÖn kh«ng ph¶i b»ng lý luËn trõu t−îng<br /> Trong t©m thøc con ng−êi ViÖt Nam thêi mµ b»ng nh÷ng viÖc lµm cô thÓ, s¸t thùc,<br /> kú héi nhËp ai còng muèn lµm tÊt c¶ gÇn gòi ë mçi con ng−êi, mçi tËp thÓ<br /> nh÷ng g× mµ m×nh cã thÓ ®Ó mang l¹i lîi trong céng ®ång, gãp phÇn lµm cho ®Êt<br /> Ých cho ®Êt n−íc m×nh, d©n téc m×nh. n−íc ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng, héi<br /> Kh«ng chØ c¸c nhµ l·nh ®¹o, giíi trÝ thøc, nhËp cã hiÖu qu¶, nghÜa lµ, nhanh chãng<br /> c¸c doanh nh©n, mµ c¶ c¸c cÇu thñ, c¸c tho¸t khái nghÌo nµn vµ l¹c hËu. Tinh<br /> häc sinh, sinh viªn, nh÷ng ng−êi lao thÇn yªu n−íc ®· lµ “chiÕc ®òa thÇn”<br /> ®éng s¶n xuÊt trùc tiÕp, c¶ thÕ hÖ trÎ lÉn trong lÞch sö dùng n−íc vµ gi÷ n−íc,<br /> nh÷ng ng−êi cao tuæi. ý thøc tr¸ch còng sÏ lµ “chiÕc ®òa thÇn” trong x©y<br /> nhiÖm tr−íc céng ®ång d©n téc quèc gia dùng vµ héi nhËp hiÖn nay nÕu kh¬i dËy<br /> trë thµnh mét nÐt tÝnh c¸ch míi, mét vµ ph¸t huy ®−îc tinh thÇn Êy. Nã kh«ng<br /> Nh÷ng tiªu chÝ c¬ b¶n... 17<br /> <br /> chØ gióp ng−êi ViÖt Nam röa nçi nhôc mang nhau, l¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch trong<br /> mÊt n−íc, bÞ n« lÖ mµ cßn gióp röa nçi ho¹n n¹n khã kh¨n, yªu th−¬ng quª<br /> nhôc nghÌo nµn, l¹c hËu. B»ng häc tËp, h−¬ng, lµng xãm nhiÒu h¬n, s©u nÆng<br /> lao ®éng, ®Êu tranh chèng l¹i c¸i xÊu h¬n. DÜ nhiªn nh÷ng phÈm chÊt ®ã khi<br /> trong cuéc sèng, lµm viÖc hÕt m×nh cho hiÖn h÷u trong hµnh ®éng vµ viÖc lµm<br /> môc tiªu d©n giµu, n−íc m¹nh, x· héi thùc tiÔn, còng nh− khi ®· thÊm s©u<br /> c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh, kh¼ng trong t©m n·o con ng−êi th× chóng l¹i<br /> ®Þnh vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn tr−êng cµng lµm cho tinh thÇn yªu n−íc thªm<br /> quèc tÕ chÝnh lµ sù thÓ hiÖn tinh thÇn yªu nång nµn vµ ®−îc thÓ hiÖn mét c¸ch<br /> n−íc nång nµn trong giai ®o¹n hiÖn nay. phong phó, ®a d¹ng, mu«n h×nh mu«n vÎ<br /> h¬n x−a.<br /> Râ rµng lµ khi nãi ®Õn tinh thÇn yªu<br /> n−íc nång nµn nh− mét tiªu chÝ cña Tuy nhiªn, l¹i còng cã thÓ thÊy r»ng<br /> ng−êi ViÖt Nam th× ®ã kh«ng ph¶i lµ mét tinh thÇn yªu n−íc nång nµn kh«ng chØ<br /> tiªu chÝ trõu t−îng, chung chung, khã thuÇn tóy lµ mét phÈm chÊt nh©n c¸ch<br /> x¸c ®Þnh, khã kiÓm chøng vµ ®¸nh gi¸. cña con ng−êi ViÖt Nam hiÖn ®¹i mµ nã<br /> Trong lÞch sö tiªu chÝ nµy ®· tõng tån t¹i cßn thÓ hiÖn tÝnh tÝch cùc cña hä vµ nã<br /> cïng lÞch sö dùng n−íc vµ gi÷ n−íc cña còng lu«n tham gia vµo viÖc kh¬i dËy,<br /> d©n téc. B»ng viÖc soi nã vµo nh÷ng båi ®¾p, ph¸t triÓn tÝnh tÝch cùc cña con<br /> hµnh ®éng cô thÓ vµ nh÷ng con ng−êi cô ng−êi víi tÝnh c¸ch lµ chñ thÓ cña c¸c<br /> thÓ cha «ng ta ®· dïng nã rÊt thµnh qu¸ tr×nh x· héi. §iÒu ®ã còng cã nghÜa<br /> c«ng, lÊy nã nh− mét th−íc ®o quan lµ tinh thÇn yªu n−íc lµ néi dung thÊm<br /> träng vµ cã ý nghÜa ®Æc biÖt ®Ó ®¸nh gi¸ s©u, xuyªn suèt vµ lµ yÕu tè then chèt,<br /> viÖc lµm, hµnh ®éng vµ nh©n c¸ch cña cèt lâi trong nguån nh©n lùc. §iÒu ®ã<br /> mçi con ng−êi, tõ ng−êi lao ®éng b×nh cµng kh¼ng ®Þnh r»ng nã võa tÊt yÕu lµ<br /> th−êng ®Õn c¸c nhµ l·nh ®¹o, qu¶n lý mét tiªu chÝ vµ yªu n−íc tÊt yÕu ph¶i lµ<br /> cao cÊp. Trong bèi c¶nh héi nhËp, viÖc sö néi dung c¨n b¶n trong phÈm chÊt<br /> dông tiªu chÝ nµy cµng trë nªn cã ý nghÜa ng−êi cña nguån nh©n lùc ViÖt Nam<br /> thiÕt thùc vµ quan träng v× trong giao thêi k× héi nhËp.<br /> l−u, tham gia toµn cÇu hãa ®Ó héi nhËp (Cßn n÷a)<br /> tinh thÇn yªu n−íc cµng cã c¬ héi ®Ó thÓ<br /> hiÖn vµ ph¸t huy.<br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> Tinh thÇn yªu n−íc nång nµn t¹o 1. §Æc ®iÓm sinh thÓ, t×nh tr¹ng dinh<br /> nªn ý thøc tËp thÓ, ý thøc céng ®ång d−ìng cña ng−êi ViÖt Nam vµ biÖn<br /> trong mçi con ng−êi. §ã l¹i chÝnh lµ khëi ph¸p n©ng cao chÊt l−îng søc kháe.<br /> ®Çu cho tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ ý thøc §Ò tµi cÊp nhµ n−íc KX - 07 – 07.<br /> c«ng d©n, ý thøc phÊn ®Êu v× lîi Ých<br /> 2. Hå ChÝ Minh toµn tËp. T 4. H.:<br /> chung, v× sù lín m¹nh vµ ph¸t triÓn cña<br /> ChÝnh trÞ quèc gia, 1995.<br /> c¶ céng ®ång. Nhê ®ã con ng−êi ViÖt<br /> Nam hiÖn ®¹i míi cã thÓ cã ®−îc nÕp 3. TrÇn V¨n Giµu. Gi¸ trÞ tinh thÇn<br /> sèng v¨n minh, t«n träng kØ c−¬ng phÐp truyÒn thèng cña d©n téc ViÖt Nam;<br /> n−íc, c¸c quy −íc céng ®ång, cã ý thøc tù H.: Khoa häc x· héi, 1980.<br /> c−êng d©n téc, cã t×nh c¶m yªu th−¬ng 4. Hå ChÝ Minh toµn tËp. T.6, H.:<br /> quý träng con ng−êi, biÕt ®ïm bäc c−u ChÝnh trÞ quèc gia, 2000.<br /> 18 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2009<br /> <br /> 5. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc<br /> lÇn thø X. H.: ChÝnh trÞ quèc gia,<br /> 2006.<br />