Nồng độ cytokin của trẻ sốt xuất huyết Dengue điều trị tại khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> NỒNG ĐỘ CYTOKIN CỦA TRẺ SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE<br /> ĐIỀU TRỊ TẠI KHOA NHI, BỆNH VIỆN ĐA KHOA TIỀN GIANG<br /> Trần Thanh Hải*, Tạ Văn Trầm**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Mặc dù đã có nhiều công trình nghiên cứu về bệnh sốt xuất huyết Dengue (SXHD) nhưng<br /> cũng có nhiều điều chưa sáng tỏ, trong đó có vai trò của các cytokin.<br /> Mục tiêu: Khảo sát nồng độ cytokine của trẻ SXHD điều trị tại Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang.<br /> Phương pháp: Mô tả cắt ngang.<br /> Kết quả: Có 234 bệnh nhân được đưa vào nghiên cứu và các kết quả ghi nhận: Có mối tương quan giữa<br /> nồng độ IL-6 và IL-4 với sốc sốt xuất huyết Dengue với p; OR; khoảng tin cậy 95% tương ứng là 0,03;0,99; 0,98-<br /> 0,99 và 0,03; 0,17; 0,35-0,88. Nồng độ IL-1β, IL-2, IL-4, IL-12, IL-13, TNF-α cao ở ngày 1 sau đó giảm dần theo<br /> ngày sốt có ý nghĩa thống kê với p lần lượt là 0,02; 0,04; 0,006; 0,021; 0,049; 0,015.<br /> Kết luận: Cần có những nghiên cứu khác với các loại cytokin khác và có nhiều thời điểm đo nồng độ cytokin hơn.<br /> Từ khóa: Sốt xuất huyết Dengue (SXHD), cytokin.<br /> ABSTRACT<br /> CONCENTRATION OF CYTOKINES IN DENGUE HEMORRHAGIC FEVER IN CHILDREN OF TIEN<br /> GIANG GENERAL HOSPITAL<br /> Tran Thanh Hai, Ta Van Tram<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 22 - No 4- 2018: 55 – 60<br /> <br /> Background: Although there have been many studies on Dengue hemorrhagic fever (DHF) patients but also<br /> many things unclear, including the role of cytokines.<br /> Objectives: To survey the concentration of cytokines in DHF in children of Tien Giang General Hospital.<br /> Methods: cross-sectional descriptive.<br /> Results: 234 patients were studied and the results as: There was a correlation between IL-6 and IL-4 levels<br /> with Dengue shock syndrome with p; OR; 95% CI is 0.03, 0.99; 0.98-0.99 and 0.03; 0.17; 0.35-0.88. IL-1, IL-2,<br /> IL-5, IL-10, IL-12, IL-13, TNF-α , INF-γ did not correlate with dengue shock in children. The IL-1β , IL-2, IL-4,<br /> IL-12, IL-13, TNF-α levels were statistically significantly decreased with p, spectively is 0.02; 0.04; 0.006; 0.021;<br /> 0.049; 0.015.<br /> Conclusions: Other studies with other types of cytokines and more time to measure cytokine levels are needed.<br /> Keywords: Dengue hemorrhagic fever (DHF), cytokine.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ người nhiễm Dengue dẫn đến khoảng 24.000<br /> trường hợp tử vong. Chẩn đoán lâm sàng và<br /> Bệnh sốt xuất huyết Dengue (SXHD) là điều trị SXHD đã được TCYTTG chuẩn hóa và<br /> vấn đề y tế quan trọng ở các nước nhiệt đới, hoàn thiện dần bằng phác đồ. Tuy nhiên vẫn<br /> trong đó có Việt Nam. Theo Tổ chức Y tế Thế<br /> còn nhiều trường hợp SXHD tử vong(6). Theo y<br /> giới (TCYTTG), hằng năm, có khoảng 20 triệu văn, có 03 yếu tố liên quan đến độ nặng và tử<br /> <br /> * Trường Cao đẳng Y tế Tiền Giang, **Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang<br /> Tác giả liên lạc: PGS.TS Tạ Văn Trầm, ĐT: 0913 771 779, Email: tavantram@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa 55<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018<br /> <br /> vong trong SXHD là đáp ứng miễn dịch (hiện theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới và<br /> tượng ADE: antibody dependent Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị SXHD của Bộ<br /> enhancement), đặc điểm di truyền của người Y tế; có RT-PCR hoặc NS1 ELISA dương tính;<br /> bệnh và đặc tính vi rút(10). Hiểu biết được được sự đồng ý của gia đình.<br /> những yếu tố liên quan này sẽ góp phần quan Tiêu chí loại trừ<br /> trọng trong việc xử trí và cải thiện điều trị,<br /> Trẻ bị SXHD có kèm theo các bệnh lý khác<br /> tiên lượng SXHD. Một cơ chế miễn dịch bệnh<br /> như suy gan, suy thận, hội chứng thận hư, suy<br /> sinh khác cho nhiễm virus Dengue được đề<br /> tim, tim bẩm sinh hoặc không được sự đồng ý<br /> cập trong thời gian sau này và được các nhà<br /> của gia đình.<br /> nghiên cứu tìm cách chứng minh là nhiễm<br /> virus Dengue gây đáp ứng miễn dịch. Điều Cỡ mẫu<br /> này không chỉ làm suy yếu đáp ứng miễn dịch Được xác định theo công thức ước lượng 1 tỉ lệ.<br /> thải trừ virus mà còn tạo quá mức các cytokin.<br /> Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng đáp ứng<br /> miễn dịch ký chủ có thể đóng vai trò trong<br /> phát triển SXHD và sốc SXHD, bao gồm đáp Trong đó: Z: khoảng tin cậy = 97%; d: sai số<br /> ứng miễn dịch qua trung gian tế bào, sản chuẩn = 0,05; Z 1-α/2= 1,96; p: tần suất lý thuyết.<br /> phẩm cytokin của các tế bào khác nhau, trong Theo nghiên cứu của M. Juffrie(4) từ mẫu huyết<br /> đó sự hoạt hóa lympho T dẫn đến hoạt hóa bổ tương lúc nhập viện của bệnh nhân SXHD, nồng<br /> thể và sản xuất nhiều cytokin khác nhau với độ IL-8 tăng cao trong 16,9% các trường hợp (với<br /> sự hoạt hóa lympho T quá mức có thể dẫn đến nồng độ dao động 20-482 pg/ml và trung bình là<br /> đáp ứng cytokin bệnh lý có liên quan đến 30 pg/ml), p=0,169.<br /> bệnh nặng. Nồng độ cytokin và những thụ thể  n = 1,962 x 0,169.0,831/0,0025 = 216 người<br /> hòa tan của chúng ở những bệnh nhân SXHD<br /> Các bước thực hiện<br /> cao hơn bệnh nhân sốt Dengue đã gợi ý vai trò<br /> Mỗi bệnh nhân có một mẫu máu tĩnh mạch<br /> của một số cytokin nào đó trong độ nặng của<br /> rút ra vào ngày nhập viện để xét nghiệm RT-<br /> bệnh. Nhiều nghiên cứu ghi nhận vai trò của<br /> PCR và NS1 ELISA để xác nhận tất cả các trường<br /> các cytokin trong quá trình gia tăng tính thấm<br /> hợp nhiễm bệnh SXHD. Các trường hợp này sau<br /> thành mạch và xuất huyết(4). Từ những nghiên<br /> đó sẽ được đo nồng độ cytokin. Phát hiện<br /> cứu trên cho thấy các chỉ dấu sinh học, đặc<br /> cytokin bởi multiplex micro-bead<br /> biệt là các cytokin cần được nghiên cứu hơn<br /> immunoassay: trong bộ xét nghiệm này phát<br /> nữa sẽ là một vấn đề mới, quan trọng trong<br /> hiện 10 loại cytokin: IL-1β, IL-2, IL-4, IL-5, IL-6,<br /> lĩnh vực chẩn đoán, xử trí và tiên lượng căn<br /> IL-10, IL-12, IL-13, IFNγ và TNF-α. Các xét<br /> bệnh có khả năng gây tử vong này.<br /> nghiệm được thực hiện tại Đơn vị Nghiên cứu<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU – Bệnh viện<br /> Thiết kế nghiên cứu Bệnh Nhiệt đới TP. Hồ Chí Minh). Các triệu<br /> Mô tả cắt ngang. chứng lâm sàng sẽ được theo dõi và ghi nhận<br /> hằng ngày cho đến khi xuất viện.<br /> Dân số nghiên cứu<br /> Phân tích dữ liệu<br /> Tất cả trẻ em được chẩn đoán SXHD nhập<br /> Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang. Phần mềm SPSS 18.0.<br /> <br /> Tiêu chí chọn bệnh KẾT QUẢ<br /> Bệnh nhân điều trị tại Khoa Nhi Bệnh viện Có 234 bệnh nhi được xác nhận huyết<br /> Đa khoa Tiền Giang được chẩn đoán mắc SXHD thanh học nhiễm vi rút Dengue (DENV) được<br /> <br /> <br /> 56 Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> đo nồng độ các cytokin, bao gồm IL-1β, IL-2, IL- nghiệm máu vào ngày 1 và ngày 2, sau đó nồng<br /> 4, IL-5, IL-6, IL-10, IL-12, IL-13, TNF- α và INF-γ. độ giảm dần ở những bệnh nhi được xét nghiệm<br /> Các kết quả ghi nhận như sau: vào ngày 3, sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê<br /> Bảng 1. Đặc điểm dịch tễ và bệnh lý với p0,05. Ngược lại INF-γ là nhóm cytokin có nồng độ tương đối<br /> trung vị nồng độ các IL-2, IL-12, IL-13 ở nhóm thấp. Kết quả của chúng tôi tương đồng với tác<br /> SXHD có sốc thấp hơn nhóm SXHD không sốc; giả Priyadarshini, nghiên cứu 372 trường hợp<br /> nhưng sự khác biệt này cũng không có ý nghĩa được thử nghiệm MAC-ELISA và RT-PCR nhằm<br /> thống kê với p>0,05. Các cytokin còn lại trong chẩn đoán xác định nhiễm vi rút Dengue ghi<br /> nhóm được khảo sát cũng không ghi nhận có sự nhận: nồng độ IFN-γ cao trong sốt Dengue trong<br /> khác biệt về nồng độ gữa nhóm có sốc SXHD và khi IL-6 và IL-8 cao hơn trong trường hợp SXHD<br /> nhóm không sốc SXHD. (p