Vai trò của cytokines trong tiên lượng sốc sốt xuất huyết dengue ở trẻ em

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 4 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> VAI TRÒ CỦA CYTOKINES<br /> TRONG TIÊN LƯỢNG SỐC SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE Ở TRẺ EM<br /> Trần Thanh Hải*, Tạ Văn Trầm*, Bùi Quốc Thắng**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Xác định vai trò của cytokine trong tiên lượng sốc SXHD.<br /> Phương pháp: Đoàn hệ tiền cứu.<br /> Kết quả: Tăng IL-10, IL-6, IL-2 gặp trong đa số bệnh nhân (>67%) và chỉ 0,43% (thấp nhất) bệnh nhân có<br /> tăng IL-12. Nồng độ IL-2, IL-4, IL-13 và TNF-α cao nhất trong nhiễm DENV-1, tiếp theo là nhiễm DENV-3,<br /> thấp nhất là DENV-2. Nồng độ IL-12 giảm dần theo ngày sốt của bệnh nhân SXHD. Không có mối liên quan<br /> giữa nồng độ các cytokine ngày đầu nhập viện với tình trạng sốc trên bệnh nhân SXHD.<br /> Kết luận: Nồng độ các cytokine ngày đầu nhập viện (sốt ít hơn 72 giờ) không có ý nghĩa tiên lượng sốc<br /> SXHD.<br /> Từ khóa: Sốt xuất huyết Dengue, cytokine.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> ROLE OF CYTOKINES IN PROGNOSIS OF DENGUE SHOCK SYNDROME IN CHILDREN<br /> Tran Thanh Hai, Ta Van Tram, Bui Quoc Thang<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - Supplement of No 4- 2014: 28 - 32<br /> Objectives: To determine the role of cytokines in prognosis of shock DHF in children.<br /> Methods: Prospective cohort.<br /> Results: Increasing of IL-10, IL-6, IL-2 was metinalmost of patients (>67%) and only 0.43% (lowest)<br /> patients with increasing of IL-12. The concentration ofIL-2, IL-4, IL-13 and TNF-α are highest in DENV-1<br /> infected patients, followed by DENV-3 infection, DENV-2 is the lowest. IL-12 concentration decreases with day<br /> so ffever DHF patients. There is no correlation between the concentrations of cytokines in the first day of<br /> hospitalization with shock status in patients with DHF.<br /> Conclusions: The concentration of cytokines in the first day of hospitalization (fever less than 72 hours)<br /> cannot use for prognostic of DSS.<br /> Keywords: Denguehemorrhagic fever, cytokine.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> SXHD mặc dù với tỉ lệ tử vong thấp, vẫn<br /> được đánh giá là một trong những bệnh lây<br /> truyền qua động vật chân đốt chiếm tỉ lệ cao<br /> nhất và là bệnh đặc hữu ở hơn 120 quốc gia trên<br /> thế giới thuộc vùng nhiệt đới và cận nhiệt, với<br /> 55% dân số thế giới có nguy cơ bị nhiễm bệnh(8).<br /> Bệnh đã tồn tại trong gần thế kỷ qua, bệnh sinh<br /> của SXHD vẫn chưa được hiểu rõ hoàn toàn và<br /> yếu tố quyết định chính của sự hình thành của<br /> các thể bệnh nặng vẫn chưa được xác định rõ<br /> <br /> ràng, gần đây có ý kiến cho rằng các cytokine<br /> khác nhau có thể có một vai trò trong quá trình<br /> này. Thực tế là hệ thống cytokine là rất phức tạp<br /> và không được hiểu sáng tỏ hoàn toàn trong<br /> bệnh SXHD, các phân tử này dường như là<br /> những chỉ điểm thú vị có liên quan đến mức độ<br /> nặng và tiên lượng bệnh(4).<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG- PHƯƠNG PHÁP NGHIÊNCỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Đoàn hệ tiền cứu.<br /> <br /> * Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang, ** Đại học Y Dược TPHCM<br /> Tác giả liên lạc: PGS.TS Tạ Văn Trầm<br /> ĐT: 0913 771 779<br /> <br /> 28<br /> <br /> Email:tavantram@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 4 * 2014<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Bệnh nhân nhập Bệnh viện Đa khoa Tiền<br /> Giang hội đủ điều kiện là từ 18 tháng đến 18<br /> tuổi, có tiền sử sốt ít hơn 72 giờ và được các bác<br /> sĩ điều trị nghĩ nhiều là bệnh SXHD từ 12/2007<br /> đến11/2009.<br /> Cỡ mẫu được xác định theo công thức:<br /> <br /> Trong đó: Độ tin cậy mong muốn được chọn là 95%.<br /> α: sai lầm loại 1 là 0,05 Z (1-α/2) = 1,96.<br /> β: là sai lầm loại 2, β = 10% Z (1-β) = 1,28.<br /> P1: xác suất sốc SXHD nhóm có tăng nồng độ cytokin<br /> (0,63)(5).<br /> P2: xác suất không sốc ở nhóm tăng nồng độ cytokin<br /> (0,09)(5).<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> P = (p1 + p2)/2
N = 15: vậy cần ít nhất 15 bệnh nhân<br /> cho 2 nhóm SXHD không sốc và SXHD có sốc, nhưng theo<br /> Nguyễn Thanh Hùng(6), tỉ lệ sốc là 26,7%, nên cỡ mẫu tối<br /> thiểu cần có là N ≥ 75.<br /> <br /> Các bước thực hiện:<br /> +Mỗi bệnh nhân có một mẫu máu tĩnh mạch<br /> rút ra vào ngày nhập viện và hàng ngày sau đó<br /> trong bệnh viện đến khi xuất viện.<br /> +Xét nghiệm huyết thanh học IgM/IgG<br /> ELISA<br /> (bằng<br /> thử<br /> nghiệm<br /> antiDENVIgM/IgGELISA), RT-PCR và NS1 ELISA<br /> đã được sử dụng để xác nhận tất cả các trường<br /> hợp nhiễm bệnh SXHD. Các trường hợp này sau<br /> đó sẽ được đo nồng độ cytokines.<br /> +Phát hiện cytokine bởi multiplex microbead immunoassay: trong bộ xét nghiệmnày<br /> phát hiện 10 loại cytokines: IL-1β, IL-2, IL-4, IL-5,<br /> IL-6, IL-10, IL-12p70, IL-13, IFN-γ and TNF-α.<br /> <br /> Bảng 1:Ngưỡng giá trị tăng của các cytokines dựa theo nghiên cứu của Nguyễn Thanh Hùng(6) và Giulio<br /> Kleiner(4) ở trẻ em.<br /> Cytokine<br /> <br /> IL-1<br /> <br /> IL-2<br /> <br /> IL-4<br /> <br /> IL-5<br /> <br /> IL-6<br /> <br /> IL-10<br /> <br /> IL12-p70<br /> <br /> IL-13<br /> <br /> TNF-α<br /> <br /> IFN-γ<br /> <br /> (pg/ml)<br /> <br /> 4,04 ± 3,53<br /> <br /> 1,8 ± 2,4<br /> <br /> 0,2 ± 0,5<br /> <br /> 3,1<br /> <br /> 1,4 ± 2,2<br /> <br /> 0,3 ± 0,9<br /> <br /> 34,5<br /> <br /> 12 ± 5<br /> <br /> 0,8 ± 1,2<br /> <br /> 4,1 ± 5,8<br /> <br /> Xử lý và phân tích dữ liệu<br /> <br /> Bảng 3: Tỉ lệ bệnh nhân có tăng cytokines trong ngày<br /> đầu nhập viện<br /> <br /> Phần mềm STATA 10.0.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Từ 12/2007 đến 11/2009 có 234 bệnh nhân<br /> được xác nhận huyết thanh học nhiễm virus<br /> Dengue (DENV) đượcđưa vào nghiên cứu.<br /> Bảng 2: Đặc điểm mẫu nghiên cứu<br /> Đặc điểm<br /> SXHD không sốc<br /> Độ nặng của bệnh<br /> SXHD có sốc<br /> Sơ nhiễm<br /> Tình trạng nhiễm DENV<br /> Tái nhiễm<br /> Ngày 1<br /> Ngày sốt khi bệnh nhân<br /> Ngày 2<br /> nhập viện<br /> Ngày 3<br /> DENV-1<br /> DENV-2<br /> Phân bố bệnh nhân theo<br /> type DENV<br /> DENV-3<br /> DENV-4<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> n<br /> 219<br /> 15<br /> 55<br /> 179<br /> 18<br /> 97<br /> 119<br /> 143<br /> 35<br /> 55<br /> 01<br /> <br /> %<br /> 93,59<br /> 6,41<br /> 23,50<br /> 76,50<br /> 7,69<br /> 41,45<br /> 50,85<br /> 61,11<br /> 14,96<br /> 23,50<br /> 0,43<br /> <br /> Tỉ lệ bệnh nhân có tăng cytokine (n, %)<br /> Cytokin SXHD không SXHD có Tổng cộng<br /> sốc n=219<br /> sốc n=15<br /> n= 234<br /> IL-1<br /> IL-2<br /> IL-4<br /> IL-5<br /> IL-6<br /> IL-10<br /> IL-12<br /> IL-13<br /> INF-γ<br /> TNF-α<br /> <br /> 9 (4,11)<br /> 151 (68,95)<br /> 137 (62,56)<br /> 88 (40,18)<br /> 160 (73,06)<br /> 163 (74,43)<br /> 1 (0,46)<br /> 61 (27,85)<br /> 122 (55,71)<br /> 100 (45,66)<br /> <br /> 0 (0)<br /> 08 (53,3)<br /> 7 (46,67)<br /> 6 (40)<br /> 8 (53,3)<br /> 8 (53,3)<br /> 0 (0)<br /> 4 (26,67)<br /> 8 (53,3)<br /> 5 (33,3)<br /> <br /> 9 (3,85)<br /> 159 (67,95)<br /> 144 (61,54)<br /> 94 (40,17)<br /> 168 (71,79)<br /> 171 (73,08)<br /> 1 (0,43)<br /> 65 (27,78)<br /> 130 (55,56)<br /> 105 (44,87)<br /> <br /> p<br /> 0,423<br /> 0,21<br /> 0,221<br /> 0,989<br /> 0,100<br /> 0,075<br /> 0,793<br /> 0,921<br /> 0,858<br /> 0,353<br /> <br /> Bảng 4: Nồng độ các cytokines đo được ngày đầu<br /> nhập viện<br /> Cytokin<br /> IL-1<br /> IL-2<br /> IL-4<br /> IL-5<br /> IL-6<br /> IL10<br /> <br /> Nồng độ trung bình<br /> (pg/ml)<br /> 1,237265 ± 2,640344<br /> 11,96838 ± 15,75<br /> 1,064188 ± 1,842224<br /> 6,477863 ± 18,2812<br /> 32,63923 ± 53,85879<br /> 25,98675 ± 70,26549<br /> <br /> Nồng độ tối đa<br /> (pg/ml)<br /> 36,53<br /> 72,6<br /> 20,43<br /> 154,74<br /> 528,45<br /> 826,8<br /> <br /> 29<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Cytokin<br /> IL12<br /> IL13<br /> INF-γ<br /> TNF-α<br /> <br /> Nồng độ trung bình<br /> (pg/ml)<br /> 2,296966 ± 4,591996<br /> 10,19949 ± 12,63749<br /> 27,35927 ± 66,48916<br /> 0,9754701 ± 1,244713<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 4 * 2014<br /> Nồng độ tối đa<br /> (pg/ml)<br /> 57,23<br /> 59,78<br /> 534,06<br /> 12,29<br /> <br /> Bảng 5: Liên quan giữa nồng độ cytokines và độ<br /> nặng của bệnh<br /> Cytokin<br /> IL-1<br /> <br /> Nồng độ trung bình (pg/ml)<br /> SXH không sốc<br /> SXHD có sốc<br /> 1,25 ± 0,18<br /> 0,99 ± 0,31<br /> <br /> p<br /> 0,48<br /> <br /> Cytokin<br /> IL-2<br /> IL-4<br /> IL-5<br /> IL-6<br /> IL-10<br /> IL-12<br /> IL-13<br /> INF-γ<br /> TNF-α<br /> <br /> Nồng độ trung bình (pg/ml)<br /> SXH không sốc<br /> SXHD có sốc<br /> 11,83 ± 1,02<br /> 13,90 ± 5,94<br /> 1,06 ± 0,12<br /> 1,05 ± 0,43<br /> 6,32 ± 1,23<br /> 8,67 ± 5,08<br /> 30,18 ± 2,71<br /> 68,40 ± 37,93<br /> 24,66 ± 4,62<br /> 45,28 ± 24,26<br /> 2,34 ± 0,31<br /> 1,63 ± 0,53<br /> 10,06 ± 0,82<br /> 12,14 ± 4,61<br /> 26,60 ± 4,40<br /> 38,43 ± 22,09<br /> 0,99 ± 0,08<br /> 0,69 ± 0,21<br /> <br /> p<br /> 0,73<br /> 0,98<br /> 0,65<br /> 0,33<br /> 0,41<br /> 0,66<br /> 0,66<br /> 0,66<br /> 0,22<br /> <br /> Bảng 6: Liên quan giữa nồng độ cytokines và type DENV<br /> Cytokine<br /> IL-1<br /> IL-2<br /> IL-4<br /> IL-5<br /> IL-6<br /> IL-10<br /> IL-12<br /> IL-13<br /> INF-γ<br /> TNF-α<br /> <br /> DENV-1<br /> 1,50 ± 3,23<br /> 14,39 ± 17,06<br /> 1,32 ± 2,16<br /> 6,89 ± 18,39<br /> 34,63 ± 59,83<br /> 25,16 ± 51,40<br /> 2,71 ± 5,20<br /> 12,11 ± 13,85<br /> 29,76 ± 66,61<br /> 1,11 ± 1,34<br /> <br /> Nồng độ trung bình (pg/ml)<br /> DENV-2<br /> DENV-3<br /> 0,38 ± 0,65<br /> 1,09 ± 1,25<br /> 4,53 ± 10,68<br /> 10,61 ± 13,29<br /> 0,31 ± 0,81<br /> 0,88 ± 1,14<br /> 9,24 ± 28,37<br /> 3,76 ± 5,65<br /> 15,10 ± 33,51<br /> 39,21 ± 46,05<br /> 11,54 ± 29,70<br /> 37,79 ± 116,22<br /> 1,51 ± 4,89<br /> 1,74 ± 1,81<br /> 4,68 ± 7,83<br /> 8,90 ± 10,62<br /> 3,06 ± 5,30<br /> 37,04 ± 82,94<br /> 0,43 ± 0,74<br /> 0,97 ± 1,15<br /> <br /> Bảng 7: Liên quan giữa nồng độ cytokines và ngày<br /> sốt<br /> Nồng độ trung bình (pg/ml)<br /> Ngày 1<br /> Ngày 2<br /> Ngày3<br /> IL-1<br /> 1,43 ± 1,33<br /> 1,42 ± 3,78<br /> 1,05 ± 1,33<br /> IL-2 16,43 ± 16,11 13,05 ± 16,68 10,40 ± 14,81<br /> IL-4<br /> 1,47 ± 1,62<br /> 1,27 ± 2,40<br /> 0,83 ± 1,21<br /> IL-5 13,72 ± 35,77 5,76 ± 14,89 5,96 ± 16,91<br /> IL-6 52,45 ± 46,14 32,79 ± 66,92 29,51 ± 41,32<br /> IL-10 15,32 ± 14,87 20,75 ± 43,93 31,86 ± 89,84<br /> IL-12 5,60 ± 13,04 2,33 ± 3,62<br /> 1,76 ± 2,12<br /> IL-13 13,61 ± 12,64 11,11 ± 13,23 8,93 ± 12,07<br /> INF-γ 17,71 ± 22,29 27,27 ± 67,02 28,88 ± 70,61<br /> TNF-α<br /> 1,2 ± 1,07<br /> 1,02 ± 1,46<br /> 0,90 ± 1,06<br /> <br /> Cytokin<br /> <br /> p<br /> 0,56<br /> 0,21<br /> 0,13<br /> 0,21<br /> 0,24<br /> 0,41<br /> 0,003<br /> 0,22<br /> 0,80<br /> 0,56<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Đặc điểm mẫu nghiên cứu<br /> Trong 234 bệnh nhân được xác nhận huyết<br /> thanh học nhiễm DENV và đo nồng độ cytokine,<br /> chúng tôi ghi nhận:<br /> Tỉ lệ bệnh nhân SXHD không sốc (93,59%)<br /> cao hơn nhiều tỉ lệ bệnh nhân SXHD có sốc<br /> (6,41%). Như vậy, tỉ lệ sốc SXHD của chúng tôi<br /> là thấp nhiều so với nghiên cứu của A.S.<br /> Mustafa(5), ghi nhận 58 ca SXHD không sốc (độ<br /> <br /> 30<br /> <br /> DENV-4<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> p<br /> 0,135<br /> 0,006<br /> 0,023<br /> 0,532<br /> 0,165<br /> 0,365<br /> 0,352<br /> 0,010<br /> 0,101<br /> 0,026<br /> <br /> I-II) 69,1% và sốc SXHD (độ III 13 ca, độ IV 13 ca)<br /> 30,9%. Đa số bệnh nhân tái nhiễm DENV<br /> (76,5%), sơ nhiễm chiếm 23,5%. Kết quả này<br /> ngược lại với khảo sát của Yangbo Tang(9) trên<br /> 353 bệnh nhân nhiễm DENV nhập viện ở miền<br /> Nam Trung Quốc, tỉ lệ tái nhiễm 39,9% và sơ<br /> nhiễm là 60,1%.<br /> Bệnh nhân chủ yếu nhập viện khi sốt ngày 2,<br /> ngày 3 với tỉ lệ lần lượt là 41,45% và 50,85%; rất<br /> ít bệnh nhân nhập viện vì sốt ngày 1 (7,69%).<br /> <br /> Tỉ lệ tăng các cytokine trong bệnh nhân<br /> SXHD<br /> Tỉ lệ bệnh nhân có tăng cytokine được ghi<br /> nhận như sau: cao nhất là 73,08% bệnh nhân có<br /> tăng IL-10; 71,79% bệnh nhân có tăng IL-6;<br /> 67,95% bệnh nhân có tăng IL-2. Đặc biệt, chiếm tỉ<br /> lệ thấp nhất với 0,43% bệnh nhân có tăng IL-12,<br /> điều này phù hợp với nghiên cứu của<br /> Anusyah(7): mức độ IL-12 thấp hơn trong suốt<br /> quá trình bệnh SXHD khi so sánh với người<br /> khỏe mạnh.<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 4 * 2014<br /> Kết quả cũng cho thấy không có sự khác biệt<br /> có ý nghĩa thống kê giữa sự tăng nồng độ<br /> cytokine trong huyết thanh với tình trạng sốc<br /> của bệnh nhân SXHD (p>0,05). Agarwal(1) và<br /> cộng sự thực hiện nghiên cứu trên 246 bệnh<br /> nhân, cho thấy tất cả các trường hợp SXH độ III<br /> và độ IV đều có tăng cytokine, trong khi đó 9195% SXHD độ I, II có tăng cytokine.<br /> <br /> Liên quan giữa nồng độ cytokines và độ<br /> nặng của bệnh<br /> Nồng độ trung bình của các cytokine IL-2,<br /> IL-5, IL-13, đặc biệt là IL-6, IL-10 và INF-γ trong<br /> nhóm SXHD có sốc cao hơn nhóm SXHD không<br /> sốc nhưng sự khác biệt không có ý nghĩa thống<br /> kê với p>0,05 (T-test).<br /> Ngược lại, nồng độ trung bình của các<br /> cytokine IL-1, IL-4, IL-12 và TNF-α trong nhóm<br /> SXHD có sốc thấp hơn nhóm SXHD không sốc<br /> nhưng sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê<br /> với p>0,05 (T-test).<br /> Trong nghiên cứu của Fernando(3)thấy rằng<br /> nồng độ cytokine IL-1β, IFN-γ, IL-4, IL-6, IL-7,<br /> IL-13 và GM-CSF đã tăng đáng kể trong bệnh<br /> nhân SXHD nặng so với SXHD nhẹ, trong khi<br /> mức MIP-1β cao trong SXHD nhẹ.<br /> <br /> Liên quan giữa nồng độ cytokines và type<br /> DENV<br /> Nồng độ IL-2, IL-4, IL-13 và TNF-α cao nhất<br /> trong nhiễm DENV-1, tiếp theo là nhiễm DENV3, thấp nhất là DENV-2, sự khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê với p lần lượt là 0,006; 0,023; 0,010 và<br /> 0,026.<br /> Nồng độ IL-1, IL-5, IL-6, IL-10, IL-12 và INFγ không ghi nhận sự khác biệt có ý nghĩa thống<br /> kê giữa các type huyết thanh DENV khác nhau<br /> (p>0,05).<br /> <br /> 2,12), sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với<br /> p=0,003.<br /> Nồng độ IL-1, IL-2, IL-4, IL-6, IL-13 và TNFα cao nhất ở những bệnh nhân sốt ngày 1, sau<br /> đó nồng độ giảm dần ở những bệnh nhân sốt<br /> ngày 2 và ngày 3, nhưng sự khác biệt không có ý<br /> nghĩa thống kê với p>0,05.<br /> Ngược lại, nồng độ IL-10 và INF-γ có<br /> khuynh hướng tăng lên theo ngày sốt: nồng độ<br /> thấp nhất ở những bệnh nhân sốt ngày 1, tăng ở<br /> ngày 2 và cao hơn ở những bệnh nhân sốt ngày<br /> 3, tuy nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa thống<br /> kê với p tương ứng là 0,41 và 0,8 (p>0,05).<br /> U.C. Chaturvedi(2) ghi nhận, TNF-α, IL-2 và<br /> IL-6, nồng độ cao nhất vào ngày thứ 2. IFN-γ<br /> xuất hiện vào ngày thứ 2 và đạt đỉnh vào ngày<br /> thứ 3. IL-10, IL-5 tăng vào ngày thứ 4 và IL-4 vào<br /> ngày thứ 6 sau nhiễm virus.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Không có mối liên quan giữa nồng độ các<br /> cytokine ngày đầu nhập viện với tình trạng sốc<br /> trên bệnh nhân SXHD.<br /> Tăng IL-10, IL-6, IL-2 gặp trong đa số bệnh<br /> nhân (>67%) và chỉ 0,43% (thấp nhất) bệnh nhân<br /> có tăng IL-12.<br /> Nồng độ IL-2, IL-4, IL-13 và TNF-α cao nhất<br /> trong nhiễm DENV-1, tiếp theo là nhiễm DENV3, thấp nhất là DENV-2. Nồng độ IL-12 giảm dần<br /> theo ngày sốt của bệnh nhân SXHD.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> Liên quan giữa nồng độ cytokines và ngày<br /> sốt<br /> Nồng độ IL-12 cao nhất ở bệnh nhân sốt<br /> ngày 1 (5,60 ± 13,04), sau đó giảm dần ở bệnh<br /> nhân sốt ngày 2 (2,33 ± 3,62) và ngày 3 (1,76 ±<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> Agarwal, Elbishbishi AE. (2006), “Role of interleukin-12 in<br /> patients with dengue hemorrhagic fever”, FEMS Immunology<br /> & Medical Microbiology, 28(2), pp. 151-155.<br /> Chaturvedi1 CU, Agarwal R, Elbishbishi1 EA, Mustafal AS.<br /> (2000), “Cytokine cascade in dengue hemorrhagic fever:<br /> implications for pathogenesis”, FEMS Immunology & Medical<br /> Microbiology, 28(3), pp. 183-188.<br /> Fernando AB, Oswaldo GC, Sonia MO, Zagne et al (2009),<br /> “Multiplex cytokine profile from dengue patients: MIP-1beta<br /> and IFN-gamma as predictive factors for severity”, Journal of<br /> Virology, 76(23), pp. 1242-1249.<br /> Giulio K, Annalisa M, Valentina Z, Lorenzo M, Giorgio Z<br /> (2013), “Cytokine Levels in the Serum of Healthy Subjects”,<br /> Mediators of Inflammation, Volume 2013, Article ID 434010, p. 6.<br /> Mustafa AS, Elbishbishi EA, Agarwal R, Chaturvedi UC.<br /> (2001), “Elevated levels of interleukin-13 and IL-18 in patients<br /> with dengue hemorrhagic fever”, FEMS Immunology &<br /> Medical Microbiology, 30(3), pp. 229-233.<br /> <br /> 31<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> 32<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 4 * 2014<br /> <br /> Nguyễn Thanh Hùng, Nguyễn Trọng Lân và cộng sự (2003),<br /> “Vai trò của cytokine trong sốt xuất huyết Dengue ở trẻ nhủ<br /> nhi”, Y học TP. Hồ Chí Minh, tập 7(1), tr. 144-152.<br /> Rathakrishnan A, Wang MS , Hu Y (2012), “Cytokine<br /> Expression Profile of Dengue Patients at Different Phases of<br /> Illness”, PLoS One, 7(12), pp. e52215.<br /> WHO (2009), Dengue: guidelines for diagnosis, treatment,<br /> prevention and control, World Health O, Special Programme for<br /> R, Training in Tropical D, World Health Organization.<br /> Department of Control of Neglected Tropical D, World<br /> Health Organization E et al, editors, Geneva: World Health<br /> Organization.<br /> <br /> 9.<br /> <br /> Yangbo T, Zhihua K, Fuchun Z (2010), “Both Viremia and<br /> Cytokine Levels Associate with the Lack of Severe Disease in<br /> Secondary Dengue 1 Infection among Adult Chinese<br /> Patients”, PLoS One,5(12), pp. e15631.<br /> <br /> Ngày nhận bài báo:<br /> <br /> 10/6/2014.<br /> <br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo:<br /> <br /> 25/6/2014<br /> <br /> Ngày bài báo được đăng:<br /> <br /> 15/08/2014<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br />