Nông nghiệp Việt Nam – Thay đổi để thích nghi

Chia sẻ: Lavie Lavie | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

50
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Nông nghiệp Việt Nam – Thay đổi để thích nghi tập trung làm rõ một số cơ hội và thuận lợi của nông nghiệp Việt Nam, thách thức hiện nay của nông nghiệp Việt Nam, nông nghiệp Việt Nam - thay đổi để thích nghi,... Mời các bạn tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nông nghiệp Việt Nam – Thay đổi để thích nghi

H i th o “Nông nghi p Vi t Nam trong ti n trình ñ i m i và cơ c u l i n n kinh t ” – VPTW ð ng, UBND t nh ð ng Tháp, Trư ng ðH M TPHCM NÔNG NGHI P VI T NAM – THAY ð I ð THÍCH NGHI TS. Nguy n Minh ð c Trư ng ð i H c Nông Lâm TPHCM Email: nmduc@hcmuaf.edu.vn, nguyenminhducts@gmail.com Sau hơn 3 năm Vi t Nam gia nh p WTO, ngành nông nghi p Vi t Nam ñã ngày càng h i nh p nhi u hơn vào n n kinh t th gi i. Qua ñó, nh ng thay ñ i nhanh chóng trong môi trư ng vĩ mô cũng ñã và ñang tác ñ ng tr c ti p ñ n tình hình s n xu t và tiêu th nông s n Vi t Nam. ðư c thông tin t các phương ti n truy n thông ñ i chúng, nh ng v n ñ c a kinh t vĩ mô như kh ng ho ng tài chính th gi i, giá nhiên li u tăng, giá vàng tăng, l m phát tăng, nh ng b t n và thiên tai d n d p trên th gi i ñang ngày càng ñư c bàn tán và th o lu n nhi u hơn trong nh ng bu i cơm gia ñình các h nông dân. Quá trình h i nh p kinh t th gi i ñã mang l i nhi u cơ h i cũng như thách th c cho nông nghi p và nông thôn Vi t Nam. Ngành nông nghi p Vi t Nam cũng ñã có và c n có thêm nh ng thay ñ i tích c c ñ t n d ng cơ h i và ng phó v i các thách th c m i. M t s cơ h i và thu n l i c a nông nghi p Vi t Nam ðúng theo nh ng d ñoán trư c ñây, s ph c h i c a các n n kinh t th gi i, ñ c bi t các nư c ñang phát tri n sau kh ng ho ng tài chính th gi i c ng v i nh ng b t n, thiên tai, m t mùa ñã làm gia tăng nhu c u nông s n trên toàn c u. Giá nông s n th gi i tăng góp ph n tr c ti p vào vi c tăng kim ng ch xu t kh u c a nông s n Vi t nam và t ng kim ng ch xu t kh u c a c nư c. Kh ng ho ng tài chính các nư c phát tri n và s ph c h i v i t c ñ nhanh các n n kinh t m i n i góp ph n m r ng th trư ng cho nông s n Vi t Nam. Ngoài các th trư ng truy n th ng như Hoa Kỳ, Nh t B n, Châu Âu, Trung Qu c và ASEAN, nông s n Vi t Nam ñã phát tri n thêm nh ng th trư ng m i v i qui mô khá l n như Úc, Trung ðông hay Nam Phi. Hi n nay, các m t hàng nông th y s n Vi t Nam ñã ñư c xu t sang h u h t các nư c trên th gi i. ð ng Tháp 26/4/2011 1 H i th o “Nông nghi p Vi t Nam trong ti n trình ñ i m i và cơ c u l i n n kinh t ” – VPTW ð ng, UBND t nh ð ng Tháp, Trư ng ðH M TPHCM Vi c h i nh p kinh t th gi i cũng ñã giúp các nhà kinh doanh nông th y s n ti p c n ñư c và rút ra nhi u bài h c khi ti p c n v i các chính sách thương m i ña d ng nhi u th trư ng khác nhau. Cùng v i nh ng nh n th c ñó, cu c kh ng ho ng tài chính 2008-2010 cũng bu c nh ng nhà s n xu t kinh doanh nông th y s n Vi t Nam chú ý nhi u hơn ñ n th trư ng n i ñ a khi các nhà ñ u tư nư c ngoài ñang xem th trư ng Vi t Nam là m t th trư ng ñ y ti m năng phát tri n. Th c t cho th y, th trư ng n i ñ a cũng ñã có nh ng ñóng góp tích c c vào vi c phát tri n nông nghi p Vi t Nam trong th i gian qua. S ñ u tư c a nh ng doanh nghi p nư c ngoài vào h th ng phân ph i, bán l n i ñ a, ñ c bi t hình th c siêu th , t o ra m t s c nh tranh ñáng k t các h th ng siêu th n i ñ a như CoopMart, MaxiMark, Satra,… trong vi c nâng cao năng l c ph c v các nhu c u hàng ngày c a ngư i dân, góp ph n thúc ñ y tiêu th nông s n Vi t Nam ngay t i th trư ng n i ñ a. Ví d , v i m t hàng cá tra ñông l nh v n trư c ñây ch s n xu t ñ xu t kh u, t l t l tiêu th n i ñ a trong năm 2008 ch m c 8% t ng s n lư ng, nhưng ñ n năm 2010, t l này lên ñ n g n 25%. Trong s n xu t, sư ñ u tư c a Nhà nư c các c p chính quy n qua các chương trình phát tri n nông thôn, xóa ñói gi m nghèo, th y l i, chuy n ñ i cơ c u cây tr ng, v t nuôi, c i t o gi ng, … cùng v i s h tr ngày càng nhi u hơn c a các t ch c phi chính ph cũng phát huy tác d ng ñáng k trong vi c c i thi n năng su t nông nghi p, góp ph n c i thi n sinh k và nâng cao ñ i s ng nông dân. Năm 2010, năng su t tr ng lúa Vi t Nam ñã vươn lên ñ ng ñ u các nư c ASEAN, trung bình ñ t 5,3 t n/ha/v . ð c bi t nh ng t nh n i ti ng v nông nghi p như An Giang, C n Thơ, ð ng Tháp, năng su t lúa trung bình lên ñ n 7,2 – 7,3 t n/ha/v . Năng su t nuôi cá tra nh ng t nh này cũng ñ t nh ng con s khó tin, trung bình 200-250 t n/ha/v , th m chí có nh ng tr i cá ñ t năng su t 350-400 t n/ha/v . Năng su t cao cũng ñã góp ph n t o d ng nh ng giá tr riêng cho ngành nông nghi p Vi t Nam khi m t s s n ph m n m trong t p ñ u v s n lư ng cung c p cho toàn th gi i như cá tra, lúa, cà phê, h tiêu,…. ð ng Tháp 26/4/2011 2 H i th o “Nông nghi p Vi t Nam trong ti n trình ñ i m i và cơ c u l i n n kinh t ” – VPTW ð ng, UBND t nh ð ng Tháp, Trư ng ðH M TPHCM Thách th c hi n nay c a nông nghi p Vi t Nam Hư ng l i t tư cách thành viên chính th c c a WTO t năm 2007, các nhà s n xu t kinh doanh nông th y s n Vi t Nam ñã gia tăng s n lư ng và m r ng xu t kh u ñ n t t c các th trư ng trên th gi i, tr c ti p c nh tranh v i các s n ph m nông s n n i ñ a các th trư ng ñó và/hay nh ng nông s n nh p kh u t các nư c khác. S c nh tranh gay g t ñó ñã khi n h ph i ñ i m t v i nhi u chính sách thương m i mang tính b o h nhi u th trư ng khác nhau như nh ng chính sách thu nh p kh u, thu ch ng phá giá và t v , các yêu c u v ch t lư ng, an toàn th c ph m và c nh ng yêu c u kh t khe hơn v b o v môi trư ng và an sinh xã h i, chưa k nhi u r i ro trong thanh toán và tranh ch p qu c t . ðư c ñánh giá là m t trong nh ng th trư ng bán l h p d n nh t trên th gi i, sau khi gia nh p WTO, Vi t Nam ñã là ñi m ñ n c a nhi u t p ñoàn bán l trên th gi i. Thương m i tiêu dùng n i ñ a ñư c thúc ñ y chuy n d ch t cơ c u s d ng th c ph m truy n th ng sang nh ng hình th c hi n ñ i hơn, chuy n d ch t l a ch n ñơn gi n sang l a ch n ph c t p hơn. Cùng v i thu su t h i quan bu c ph i gi m xu ng khi Vi t Nam gia nh p WTO, s ña d ng trong nhu c u th c ph m ñang ñư c ph c v t t hơn b i nh ng t p ñoàn bán l toàn c u, góp ph n t o ra s c nh tranh ngày càng gay g t gi a nh ng m t hàng th c ph m s n xu t trong nư c và nh ng s n ph m ngo i nh p. Nhu c u nguyên li u v t tư nông nghi p nh p kh u th trư ng Vi t Nam cũng ñang t o ra s c nh tranh cho nông s n Vi t Nam ngay t i th trư ng n i ñ a. Th m chí nư c ta còn nh p siêu nông s n t Hoa Kỳ và Trung Qu c khi 80% ngu n nguyên li u, v t tư cho nông nghi p hi n nay như phân bón, th c ăn gia súc, thu c thú y, và c h t gi ng, con gi ng ph thu c vào các nhà cung c p nư c ngoài. S ph thu c ñó cùng v i t giá VND/USD ñang gia tăng, khi n cho giá nguyên li u s n xu t nông nghi p cũng tăng ñáng k , ñã làm gi m tác d ng tích c c c a vi c gia tăng s n xu t nông nghi p cũng như gi m hi u qu c a chính sách kích thích xu t kh u nông s n thông qua vi c gi m giá ti n ñ ng Vi t Nam. ð ng Tháp 26/4/2011 3 H i th o “Nông nghi p Vi t Nam trong ti n trình ñ i m i và cơ c u l i n n kinh t ” – VPTW ð ng, UBND t nh ð ng Tháp, Trư ng ðH M TPHCM B o v môi trư ng và phát tri n b n v ng ñang là hai thách th c r t l n c a nông nghi p Vi t Nam. S n ào (cho dù không ñáng có) c a v vi c t ch c WWF m t s qu c gia châu Âu khuy n cáo ngư i tiêu dùng không nên tiêu th cá tra là m t h i chuông c nh báo v ch t lư ng tăng trư ng c a ngành th y s n, m t ngành s n xu t luôn ñư c cho là ñi m sáng c a nông nghi p Vi t Nam trong nh ng năm g n ñây. Các t ch c trên cho r ng ngành s n xu t cá tra Vi t Nam, v i vi c thâm canh hóa và s d ng nhi u ngu n nguyên li u và hóa ch t t nư c ngoài, ñang gây ra nh ng m i nguy hi m v môi trư ng cho c ng ñ ng dân cư Vi t Nam cũng như ñe d a ñ n vi c ña d ng sinh h c, s trong s ch c a môi trư ng thiên nhiên và s phát tri n b n v ng c a chính ngành công nghi p cá tra Vi t nam, liên quan ñ n hơn 1 tri u lao ñ ng tr c ti p trong ngành. Ngoài ra, vi c phát tri n thi u qui ho ch c a các ngành công nghi p ch bi n th c ph m th y s n, cao su, mía ñư ng, b t ng t (s d ng nguyên li u chính là khoai mì) ñã t o ra m t m i nguy hi m thư ng tr c và nghiêm tr ng không ch cho ngành nông nghi p mà còn nh hư ng tr c ti p ñ n ñ i s ng sinh ho t c a nh ng c ng ñ ng cư dân xung quanh khu v c s n xu t. Bi n ñ i khí h u là m t thách th c nghiêm tr ng khác c a nông nghi p nư c ta khi Vi t Nam ñư c xác ñ nh là m t trong năm nư c b tác ñ ng nhi u nh t b i bi n ñ i khí h u. ð t canh tác khu v c ven bi n ñang b thu h p b i hi n tư ng nư c bi n dâng, bão l t nhi u hơn và nghiêm tr ng hơn. Theo t GreaterMekong, trong 50 năm qua, ch c WWF Vi t nam, m c nư c bi n trung bình ñã dâng lên cao hơn 20cm, nhi t ñ trung bình ñã tăng lên 0,5oC, bão l n, lũ l t, s t l ñ t cũng ñang xu t hi n v i cư ng ñ m nh hơn, thư ng xuyên hơn và khó d báo hơn. Theo các k ch b n ñã ñư c các nhà khoa h c d báo, n u nư c bi n dâng 65cm, 5.133 km2 (chi m 13% di n tích ñ t) ð ng b ng Sông C u Long s b ng p. N u nư c bi n dâng 1,0m, 15.116 km2 (chi m 38% di n tích ñ t) c a ñ ng b ng này có nguy cơ chìm dư i m c nư c bi n. Nhi t ñ tăng và s xâm nh p m n còn ñe d a nghiêm tr ng ngu n nư c ng t ngày càng khan hi m không ch ð ng B ng sông C u Long mà tr i kh p ñ ng b ng sông H ng và các d i ñ ng b ng ð ng Tháp 26/4/2011 mi n Trung. 4 H i th o “Nông nghi p Vi t Nam trong ti n trình ñ i m i và cơ c u l i n n kinh t ” – VPTW ð ng, UBND t nh ð ng Tháp, Trư ng ðH M TPHCM S suy gi m ngu n nư c này không ch kh i lư ng nư c b thi u ñi 20% mà còn ch ch t lư ng nư c b thay ñ i do nhi m m n, do nhi m phèn, do ô nhi m h u cơ và thu c tr sâu do lư ng nư c ít ñi làm suy gi m kh năng t làm s ch c a h th ng sông nư c v n r t phong phú Vi t Nam. Nghiêm tr ng hơn, s xói l và m t ñ t canh tác ñã ñư c ch ng ki n và xác nh n b i ngư i dân ñ a phương Cà Mau và B n Tre. S xâm nh p m n cũng ñã ñư c ghi nh n t i r t nhi u t nh thành ven bi n Vi t Nam, k c TPHCM, th m chí ñe d a tr c ti p ñ n ngu n nư c sinh ho t c a thành ph . Nông nghi p Vi t Nam - Thay ñ i ñ thích nghi “Vươn ra bi n l n”, “ch p nh n lu t chơi th gi i”, … là nh ng thu t ng ñang ph bi n trên thông tin ñ i chúng hàng ngày. Nông nghi p Vi t Nam ñang h i nh p v i kinh t th gi i, s nh y c m v i nh ng thay ñ i trong n n kinh t vĩ mô cũng gia tăng, trong s n xu t và kinh doanh nông s n. ð t n d ng các cơ h i, gi m thi u r i ro thách th c, ngành nông nghi p Vi t Nam nên áp d ng hai chi n lư c cơ b n trong kinh doanh qu c t : tiêu chu n hóa và thích nghi hóa vào quá trình s n xu t kinh doanh c a mình. Tiêu chu n hóa: - Nông s n Vi t Nam ph i ñư c s n xu t theo nh ng qui chu n ñư c ch p nh n r ng rãi trên th gi i. Tinh th n “công nghi p hóa, hi n ñ i hóa” nên ñư c nh n m nh thêm khía c nh “tiêu chu n hóa” ch không ch d ng l i dù nhi u nông tr i và nhà máy ch bi n nông s n, th y s n m c “cơ gi i hóa”. M c nư c ta ñã và ñang ñ t ñư c các ch ng nh n tiêu chu n qu c t , vi c th c hi n các khuy n cáo theo các tiêu chu n này còn mang tính hình th c, phong trào, chưa th c ch t do các ch ng nh n này ch yêu c u s t nguy n và áp d ng riêng r khác nhau cho nh ng th trư ng xu t kh u khác nhau. Vi c xin c p ch ng nh n theo ki u phong trào và mang tính hình th c này cùng v i s suy tàn c a t p ñoàn SEAPRODEX trư c ñây ñã d n ñ n s bi n m t m t cách ñáng ti c ch ng nh n KCS c a ngành th y s n Vi t Nam. T o ra m t ch ng nh n c a riêng Vi t Nam cho các s n ph m c a m t ngành s n xu t ð ng Tháp 26/4/2011 5