Núi Bài Thơ là ngọn núi đá vôi cao 201m nằm ở trung tâm TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, một trong những núi cao nhất vùng biển Cửa Lục. Ba mặt của núi giáp với khu dân cư, phía Tây và phía Nam nằm sát với vịnh Hạ Long.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Núi Bài Thơ
- Núi Bài Thơ
Núi Bài Thơ là ngọn núi đá vôi cao 201m nằm ở trung tâm TP Hạ Long, tỉnh Quảng
Ninh, một trong những núi cao nhất vùng biển Cửa Lục. Ba mặt của núi giáp với
khu dân cư, phía Tây và phía Nam nằm sát với vịnh Hạ Long.
Núi bài thơ
Núi Bài Thơ nổi tiếng về cảnh quan thiên nhiên, văn hóa và giá trị lịch sử.
Núi Bài Thơ trước đây có tên là Truyền Đăng hay còn gọi là Rọi Đèn. Xuất xứ của tên
gọi này do trước đây ngọn núi là điểm tiền tiêu thông báo những thông tin quan trọng về
an ninh, quốc phòng. Những người lính trạm gác trên núi khi có báo động thì đốt lửa báo
tin và vào buổi đêm thắp các ngọn đèn như một ngọn hải đăng báo hiệu.
- Nhưng núi Bài Thơ được biết đến nhiều nhất là do những bài thơ được khắc trên vách
núi. Trên núi còn lưu dấu tích một số bài thơ chữ Hán và chữ quốc ngữ. Bài thơ đầu tiên
và nổi tiếng nhất là tác phẩm của vua Lê Thánh Tông, chủ soái của tao đàn Thập nhị bát
tú. Mùa xuân, tháng hai năm Quang Thuận tứ 9 (1468) vua Lê Thánh Tông đem quân đi
duyệt trên sông Bạch Đằng và tuần du ở vùng An Bang, nhân dịp này vua đã qua khu vực
núi Truyền Đăng. Trước cảnh biển xanh, núi cao, một vùng thiên nhiên tươi đẹp nhà vua
làm một bài thơ và cho người khắc vào núi. Bút tích của nhà vua bao gồm một văn bản
thơ với 56 chữ Hán – một bài thơ thất ngôn bát cú, cùng với lời đề tựa. Từ đó trở đi núi
mang tên núi Đề Thơ và sau đó là núi Bài Thơ. Bài thơ của vua Lê Thánh Tông được
khắc trong một khung vuông cạnh dài 150cm, cách chân núi 6m ở sườn núi phía nam.
Bài thơ của vua Lê Thánh Tông như sau.
Nhận nước trăm sông sóng cuộn đầy
Núi bày cờ thế, biếc liền mây
Xưa theo kẻ khác luôn bền chí
Giờ đã tung hoành một chớp tay
Đế Chủ điệp trùng quân hổ mạnh
Hải Đông đã tắt khói lang bay
Trời Nam muôn thuở non sông vững
Yển vũ tu văn dựng Nước này.
- Núi bài thơ
Sau vua Thánh Tông có nhiều tao nhân mặc khách qua lại và đề thơ vào núi. Một bài thơ
của An Đô Vương Trịnh Cương viết năm 1729, họa lại bài thơ của vua Lê Thánh Tông
nhân một chuyến tuần du vùng Đông Bắc. Tuần phủ Quảng Yên Nguyễn Cẩn viết một
bài (1910), anh em quan Án sát Vũ Tuân và Vũ Đại mỗi người hai bài, vợ Vũ Đại là bà
Đào Thị Thoa có một bài thơ quốc ngữ. Ngoài ra, trên vách núi còn hai bài thơ nữa viết
vào khoảng những năm 40 của thế kỷ 20. Lời tựa và nội dung của các bài thơ chủ yếu về
cảnh đẹp thiên nhiên, hào khí thời Trần, thịnh trị thời Lê.
Núi Bài Thơ còn là một di tích lịch sử ghi dấu những mốc son của quân và dân thành phố
Hạ Long trong thời kỳ đấu tranh chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược. Tối ngày
30/4/1930, đồng chí Đào Văn Tuất dũng cảm cắm lá cờ Đảng trên đỉnh núi Bài Thơ ở
mỏm Mỏ Quạ. Sáng ngày 1/5/1930, nhân dân Hòn Gai được chứng kiến lá cờ đỏ búa
liềm tung bay trên núi Bài Thơ, tượng trưng cho tinh thần quật khởi, quyết đấu tranh
chống kẻ thù của công nhân và lao động khu mỏ. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, núi
- Bài Thơ cũng ghi nhiều dấu ấn lịch sử. Trên núi đặt loa truyền thanh lớn để phát hiệu
lệnh phòng không và một trạm quan sát máy bay địch từ xa. Một số hang động trong núi
cũng được sử dụng để làm nơi sản xuất, cư trú, trạm y tế, trạm thông tin bưu điện trong
thời kỳ đế quốc Mỹ đánh phá.
Núi Bài Thơ có nhiều vách đá dựng đứng, nhiều hang và các hườm đá. Các hang trong
núi được gọi từ hang số 1 đến hang số 6, mỗi hang có độ rộng dài khác nhau. Hang số 1
có trần cao và rộng, nền hang bằng phẳng, hang số 2 dài và hẹp, hang số 3 có hai ngăn,
ngăn ngoài rộng, ngăn trong dài và hẹp, hang số 6 là một căn cứ địa của tự vệ Hồng Gai
thời chống Mỹ. Các hang ở núi Bài Thơ đã được sử dụng như những nơi để tạm trú sản
xuất, trạm y tế trong thời gian chiến tranh chống Mỹ. Trên núi có nhiều loài thực vật,
trong đó một số loài có hoa và dáng đẹp như phong lan, si đá, thanh trúc. Đứng trên núi
Bài Thơ có thể nhìn thấy toàn cảnh thành phố Hạ Long và cả vùng biển xanh biếc với chi
chít những núi đá vôi.
Dưới chân núi Bài Thơ là chùa Long Tiên ở phía Bắc – ngôi chùa lớn nhất và đẹp nhất
của thành phố Hạ Long, đền thờ Đông Hải Đại vương Trần Quốc Nghiễn ở phía Tây (đền
Đức Ông). Những di tích này cùng với núi Bài Thơ tạo nên một cụm di tích thiên nhiên,
lịch sử văn hóa quan trọng và hấp dẫn của thành phố và thắng cảnh Hạ Long. Núi Bài
Thơ trở thành biểu tượng của thành phố Hạ Long, niềm tự hào của người dân Hạ Long và
Quảng Ninh.