Ôn tập chương 1: Cá thể và quần thể sinh vật

Chia sẻ: Trần Thị Bích Thu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

262
lượt xem 32
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu ôn tập chương 1: Cá thể và quần thể sinh vật giúp các em có thêm nhiều tài liệu để ôn tập củng cố kiến thức và nhận biết thêm về cá thể và quần thể sinh vật.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ôn tập chương 1: Cá thể và quần thể sinh vật

ÔN TẬP Chương I. CÁ THỂ VÀ QUẦN THỂ SINH VẬT A. VÍ DỤ ÁP DỤNG 1. Ví dụ 1: Môi trường là gì? Phân loại môi trường. Hướng dẫn: a. Khái niệm: Môi trường sống bao gồm tất cả các nhân tố xung quanh sinh vật, có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp tới sinh vật, làm ảnh hưởng đến sự tồn tại, phát triển và những hoạt động khác của sinh vật. b. Các loại môi trường sống chủ yếu của sinh vật: – Môi trường trên cạn: mặt đất và lớp khí quyển. – Môi trường nước: nước ngọt, nước lợ và nước mặn. – Môi trường đất: các lớp đất có độ sâu khác nhau. – Môi trường sinh vật: động vật, thực vật và con người. 2. Ví dụ 2: Sinh vật thích nghi với ánh sáng trong môi trường sống của chúng như thế nào? Hướng dẫn: a. Thực vật: Thể hiện qua đặc điểm hình thái, giải phẫu, hoạt động sinh lí của cơ thể. Điểm phân Cây ưa sáng Cây ưa bóng biệt Đặc điểm Ý nghĩa Đặc điểm Ý nghĩa Thân cao, Vươn cao lên tầng trên có Cây nhỏ Sống dưới tán cây khác thẳng nhiều ánh sáng Lá nhỏ xép Tránh được các tia sáng Lá to, xếp Tiếp nhận được nhiều ánh sáng xiên, tán lá chiếu thẳng vào bề mặt lá,xen kẽ Hình thái, hơn thưa làm cho lá đỡ bị đốt nóng nhau giải phẫu Hạt lục lạp nằm sát biểu bì lá, nhờ Màu lá Hạt lục lạp nằm sâu trong thịt Màu lá đó lá cây lấy được nhiều ánh sáng nhạt lá, tránh bị đốt nóng sẫm và duy trì quang hợp trong điều kiện ánh sáng yếu Cường độ quang hợp và hô hấp cao dưới Cường độ quang hợp và hô hấp cao dưới ánh Sinh lí ánh sáng mạnh sáng yếu b. Động vật: – Có cơ quan tiếp nhận ánh sáng, ánh sáng giúp động vật có khả năng định hướng trong không gian và nhận biết các vật xung quanh. – Có hai nhóm động vật khác nhau: + Nhóm động vật ưa hoạt động ban ngày. + Nhóm động vật ưa hoạt động ban đêm. 3. Ví dụ 3. Quần thể là gì? Quá trình để hình thành một quần thể diễn ra như thế nào? Hướng dẫn: a. Quần thể là tập hợp các cá thể cùng loài, cùng sinh sống trong một khoảng không gian xác định, vào một thời gian nhất định, có khả năng sinh sản và tạo thành những thế hệ mới. b. Quá trình hình thành một quần thể sinh vật: – Đầu tiên, một số cá thể cùng loài phát tán đến môi trường sống mới. – Những cá thể thích nghi với môi trường thì tồn tại và giữa chúng thiết lập mối quan hệ sinh thái, các cá thể sinh sản và dần dần hình thành quần thể ổn định. 4. Ví dụ 4: Nêu đặc trưng cơ bản về tỉ lệ giới tính và nhóm tuổi của quần thể sinh vật. Hướng dẫn: a. Tỉ lệ giới tính: – Tỉ lệ con đực/cái thường xấp xỉ 1/1, là đặc trưng quan trọng đảm bảo hiệu quả sinh sản của quần thể trong điều kiện môi trường thay đổi. – Tỉ lệ giới tính chịu ảnh hưởng bởi rất ngiều yếu tố trong môi trường sống, đặc điểm sinh lí, tập tính của loài, điều kiện dinh dưỡng của cá thể. Chương I. Cá thể và quần thể sinh vật Trang 1/9
– Sự hiểu biết về tỉ lệ giới tính có ý nghĩa quan trọng trong chăn nuôi gia súc, bảo vệ môi trường. b. Nhóm tuổi. * Các nhóm tuổi: tuổi được tính bằng thời gian, có 3 khái niệm về tuổi thọ: – Tuổi sinh lí là thời gian sống có thể đạt tới của một cá thể trong quần thể. – Tuổi sinh thái là thời gian sống thực tế của cá thể. – Tuổi quần thể là tuổi bình quân của các cá thể trong quần thể. * Tháp tuổi của quần thể sinh vật: – Quần thể có 3 nhóm tuổi sinh thái là nhóm tuổi trước sinh sản, đang sinh sản và sau sinh sản. Xếp liên tục các nhóm tuổi từ non đến già, ta có tháp tuổi. – Có 3 dạng tháp tuổi đặc trưng: + Tháp tuổi phát triển có đáy rộng. + Tháp tuổi ổn định. + Tháp tuổi suy giảm có đáy hẹp. – Quần thể có các nhóm tuổi đặc trưng nhưng thành phần nhóm tuổi của cả quần thể luôn thay đổi tùy thuộc vào từng loài và môi trường sống. B. BÀI TẬP. I. Bài tập tự luận. Câu 1. Thế nào là nhân tố sinh thái? Phân loại. Câu 2. Giới hạn sinh thái, nơi ở, ổ sinh thái của sinh vật là gì? Câu 3. Động vật hằng nhiệt thích nghi với nhiệt độ của môi trường sống như thế nào? Câu 4. Những cá thể trong quần thể sinh vật có mối quan hệ với nhau như thế nào? Câu 5. Nhằm sử dụng tối ưu nguồn sống trong các môi trường sống khác nhau, các cá thể trong quần thể phân bố theo những dạng nào? Câu 6. Thế nào là biến động số lượng? Các hình thức biến động số lượng cá thể của quần thể. Tìm hiểu nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể và quần thể điều chỉnh sự biến động này như thế nào? II. Bài tập trắc nghiệm. Câu 1. Môi trường sống bao gồm tất cả những nhân tố A. có trong tự nhiên, ảnh hưởng trực tiếp lên đời sống của sinh vật. B. có trong tự nhiên, ảnh hưởng gián tiếp lên đời sống của sinh vật. C. xung quanh sinh vật, có tác động trực tiếp hay gián tiếp tới sinh vật, làm ảnh hưởng tới sự tồn tại, st, phát triển và những hoạt động khác của sinh vật. D. xung quanh sinh vật có tác động trực tiếp tới sinh vật, làm ảnh hưởng đến sự tồn tại, st, phát triển và những hoạt động khác của sinh vật. Câu 2. Các loại môi trường chủ yếu của sinh vật là: A. môi trường đất, môi trường nước, môi trường không khí, môi trường nước lợ. B. môi trường đất, môi trường không khí, môi trường sinh vật, môi trường cạn. C. môi trường cạn, môi trường không khí, môi trường nước mặn. D. môi trường cạn, môi trường nước, môi trường đất, môi trường sinh vật. Câu 3. Nhân tố sinh thái là A. tất cả các nhân tố môi trường có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến đời sống sinh vật. B. tất cả các nhân tố vật lí, hóa học của môi trường xung quanh sinh vật có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp lên cơ thể sinh vật. C. thế giới hữu cơ của môi trường có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến đời sống sinh vật. D. nhóm nhân tố hữu sinh và nhân tố con người có ảnh hưởng lớn đến đời sống sinh vật. Câu 4. Nhân tố sinh thái gồm A. nhóm nhân tố vô sinh, nhân tố con người. B. nhóm nhân tố vô sinh, nhóm nhân tố hữu sinh. C. nhóm nhân tố vô sinh, nhân tố vật lí. D. nhóm nhân tố hữu sinh, nhân tố hóa học. Câu 5. Giới hạn sinh thái là A. khả năng chịu đựng của sinh vật về một nhân tố sinh thái. B. khoảng giá trị xác định của các nhân tố sinh thái đảm bảo cho sinh vật thực hiện các chức năng sống tốt nhất. Chương I. Cá thể và quần thể sinh vật Trang 2/9
C. khoảng giá trị xác định của các nhân tố sinh thái đảm bảo cho sinh vật sinh thái, phát triển tốt nhất theo thời gian. D. giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với một nhân tố sinh thái. Câu 6. Ổ sinh thái của một loài là: A. tập hợp các nhân tố vô sinh, hữu sinh cho phép loài đó sinh trưởng tốt nhất. B. nơi loài đó cư trú. C. một khoảng không gian sinh thái mà ở đó tất cả các nhân tố sinh thái của môi trường nằm trong giới hạn cho phép loài đó tồn tại và phát triển. D. nơi thường gặp của loài. Câu 7. Sự phân hóa ổ sinh thái có ý nghĩa để tránh đối đầu A. khi nhu cầu thiết yếu nào đó bị suy giảm. B. về nhu cầu kết đôi giao phối. C. về nơi cư trú. D. về nhu cầu tìm kiếm thức ăn. Câu 8. Đặc điểm hình thái nào không đặc trưng cho cây ưa sáng? A. Có phiến lá dày. B. Có phiến lá mỏng. C. Mô giậu phát triển. D. Lá xếp nghiêng so với mặt đất. Câu 9. Đặc điểm hình thái nào không đặc trưng cho cây ưa bóng? A. Ít hoặc không có mô giậu. B. Mô giậu phát triển. C. Có phiến lá mỏng. D. Lá nằm ngang. Câu 10. Dựa vào khả năng thích nghi của động vật với ánh sáng, động vật được chia thành A. nhóm ưa hoạt động ban ngày và nhóm ưa hoạt động ban đêm. B. nhóm ưa hoạt động với ánh sáng và nhóm ưa hoạt động với bóng tối. C. nhóm không ưa hoạt động với ánh sáng. D. nhóm động vật Bắc bán cầu và nhóm động vật Nam bán cầu. Câu 11. Động vật hằng nhiệt sống ở vùng ôn đới có đặc điểm: A. kích thước cơ thể lớn, lớp mỡ dày, phần thò lớn hơn so với động vật cùng loài sống ở vùng nhiệt đới. B. kích thước cơ thể nhỏ, lớp mỡ mỏng, phần thò lớn. C. kích thước cơ thể lớn, lớp mỡ dày, phần thò nhỏ. D. tuổi thọ thấp hơn so với những động vật cùng loài sống ở vùng nhiệt đới. Câu 12. Phát biểu không đúng khi nói về đặc điểm của động vật hằng nhiệt sống ở vùng nhiệt đới. A. kích thước cơ thể nhỏ hơn so với động vật cùng loài sống ở vùng ôn đới. B. tỉ số giữa diện tích bề mặt cơ thể với thể tích cơ thể (S/V) tăng. C. tỉ số giữa diện tích bề mặt cơ thể với thể tích cơ thể (S/V) giảm. D. phần thò (tai, đuôi, chi,...) lớn hơn so với động vật sống ở vùng ôn đới. Câu 13. Cá rô phi sinh sản tốt nhất ở 300C. 300C được gọi là nhiệt độ: A. gây chết. B. gây chết dưới. C. gây chết trên. D. cực thuận. Câu 14. Theo thân nhiệt, sinh vật gồm: A. nhóm chịu nhiệt, nhóm ưa nhiệt. B. nhóm chịu nhiệt cao, nhóm chịu nhiệt thấp. C. nhóm biến nhiệt, nhóm hằng nhiệt. D. nhóm biến nhiệt, nhóm hằng nhiệt, nhóm trung tính. Câu 15. Ánh sáng giúp cho động vật có khả năng: A. tìm kiếm bạn tình, kết đôi giao phối. B. kiếm mồi. C. lẩn tránh kẻ thù. D. định hướng, nhận biết, vận động. Câu 16. Đặc điểm nào không đúng với cây ưa sáng? 1. Phiến mỏng, màu sẫm. 2. Phiến lá dày. 3. Mô giậu phát triển, màu lá nhạt. 4. Lá xếp nằm ngang so với mặt đất. 5. Mô giậu ít. 6. Lá xếp nghiêng so với mặt đất. A. 1, 4, 5. B. 1, 2, 4. C. 1, 3, 4. D. 1, 3, 6. Câu 17. Nhiệt độ môi trường ảnh hưởng tới: A. trao đổi chất và năng lượng, khả năng sinh trưởng, phát triển của sinh vật. B. khả năng quang hợp của thực vật. C. khả năng hấp thụ dinh dưỡng của sinh vật. D. khả năng phân bố của sinh vật. Câu 18. Trong các nhân tố sinh thái thì ánh sáng ảnh hưởng tới khả năng A. quang hợp của thực vật và khả năng quan sát của động vật. B. thoát hơi nước của sinh vật. C. sinh trưởng, phát triển của sinh vật. D. phân bố của sinh vật. Chương I. Cá thể và quần thể sinh vật Trang 3/9
Câu 19. Độ ẩm không khí ảnh hưởng tới khả năng A. trao đổi chất và năng lượng của sinh vật. B. thoát hơi nước của sinh vật. C. sinh trưởng, phát triển của sinh vật. D. hút khoáng của thực vật. Câu 20. Nhóm cây ưa sáng gồm: A. phi lao, xà cừ, gừng, nghệ, lúa. B. phi lao, bạch đàn, lúa, đậu, vạn niên thanh. C. phi lao, xà cừ, bạch đàn, lúa, đậu. D. phi lao, xà cừ, bạch đàn, lúa. Câu 21. Nhóm cây ưa bóng gồm A. vạn niên thanh, gừng, nghệ, trầu không, ráy, thài lài… B. gừng, nghệ, bạch đàn, bàng… C. trầu không, ráy, bàng, tre… D. vạn niên thanh, nho, phong lan, phượng vĩ… Câu 22. Cây ưa sáng có màu lá nhạt vì A. lục lạp nhiều nên hấp thụ nhiều ánh sáng dẫn đến màu nhạt. B. ánh sáng chiếu vào lục lạp làm lục lạp bị mất màu. C. số lượng lục lạp ít. D. lục lạp nằm sâu trong thịt lá để tránh bị đốt nóng. Câu 23. Đặc điểm của cây ưa ẩm là lá to, mỏng A. tầng cutin mỏng, khả năng điều tiết nước mạnh. B. tầng cutin mỏng, khả năng điều tiết nước yếu. C. tầng cutin dày, khả năng điều tiết nước mạnh. D. tầng cutin dày, khả năng điều tiết nước yếu. Câu 24. Đặc điểm của cây chịu hạn là A. lá tiêu giảm hoặc biến thành gai, thân mọng nước. B. có thân ngầm phát triển dưới đất. C. lá xoay chuyển tránh ánh sáng mặt trời. D. có phiến lá dày, mô giậu phát triển. Câu 25. Quần thể sinh vật là tập hợp các cá thể A. cùng loài, cùng sinh sống vào một thời điểm nhất định, có khả năng sinh sản và tạo thành thế hệ mới. B. sinh vật, cùng sống trong một khoảng không gian xác định vào một thời điểm nhất định, có khả năng sinh sản và tạo thành thế hệ mới. C. trong cùng một loài, cùng sinh sống trong một khoảng không gian xác định vào một thời điểm nhất định, có khả năng sinh sản và tạo thành thế hệ mới. D. trong cùng một loài, cùng sinh sống trong một khoảng không gian xác định, có khả năng sinh sản và tạo thành thế hệ mới. Câu 26. Các nhóm sinh vật không phụ thuộc quần thể 1. Một ao bèo. 2. Một đàn gà. 3. Rừng cây phi lao. 4. Cá rô phi đơn tính trong ao. 5. Một đồi cọ ở Vĩnh Phú. 6. Chim ở lũy tre làng. 7. Sim trên đồi. A. 1, 2, 7. B. 3, 5, 7. C. 1, 2, 6. D. 1, 2, 4, 6. Câu 27. Quan hệ nào sau đây là mối quan hệ hỗ trợ cùng loài 1. Hiện tượng liền rễ ở cây thông. 2. Hiện tượng cây phong lan bám trên thân gỗ. 3. Bồ nông xếp thành hàng khi kiếm mồi. 4. Nhạn bể và cò làm tổ tập đoàn. 5. Giun đũa sống trong ruột người. A. 1, 2. B. 4, 5. C. 1, 3. D. 3, 4. Câu 28. Tập hợp sinh vật nào dưới đây được xem là một quần thể? A. Những con ong hút mật ở vườn hoa. B. Các con chim sống ở một khu rừng. C. Những con ốc bưu vàng sống trong ruộng lúa. D. Tập hợp cây cỏ trên một đồng cỏ. Câu 29. Điều nào sau đây không đúng khi nói về quan hệ hỗ trợ trong quần thể? A. Tăng số lượng cá thể, tăng cường hiệu quả nhóm. B. Giảm số lượng cá thể trong quần thể do các cá thể cùng loài tiêu diệt lẫn nhau. C. Đảm bảo khai thác tối ưu nguồn sống của môi trường. D. Làm tăng khả năng sống sót và sinh sản của các cá thể. Câu 30. Quan hệ hỗ trợ trong quần thể là mối quan hệ giữa các cá thể A. cùng loài, hỗ trợ lẫn nhau trong các hoạt động sống. B. khác loài, hỗ trợ lẫn nhau trong các hoạt động sống. C. cùng loài, hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình chống lại kẻ thù. D. cùng loài, hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình sinh sản. Câu 31. Trong các đặc điểm sau, đặc điểm nào có ở một quần thể sinh vật? 1. Tập hợp ngẫu nhiên, nhất thời. 2. Tập hợp của các cá thể sinh vật cùng loài. 3. Các cá thể trong một quần thể sống trong những khoảng không gian xác định. Chương I. Cá thể và quần thể sinh vật Trang 4/9
4. Các cá thể trong một quần thể sống trong một khoảng không gian xác định. 5. Các cá thể trong quần thể có khả năng giao phối với nhau. 6. Các cá thể trong một quần thể có quan hệ cộng sinh. A. 1, 4, 6. B. 2, 4, 5. C. 2, 3, 5. D. 1, 5, 6. Câu 32. Quan hệ cạnh tranh giữa các cá thể cùng loài trong quần thể xảy ra khi A. nguồn sống của môi trường không đủ cung cấp cho các cá thể của quần thể. B. nguồn sống của môi trường vừa đủ cung cấp cho các cá thể của quần thể. C. các cá thể trong nơi cư trú cùng vào mùa sinh sản. D. các cá thể trong quần thể cùng chung sống với nhau. Câu 33. Cạnh tranh cùng loài bao gồm các hình thức A. cạnh tranh, kí sinh cùng loài, ăn thịt đồng loại. B. cạnh tranh, kí sinh, ức chế - cảm nhiễm. C. kí sinh cùng loài, cộng sinh, hội sinh. D. ăn thịt đồng loại, kí sinh, hội sinh. Câu 34. Khi nói về quan hệ cùng loài, điều nào sau đay là không đúng? A. Quan hệ hỗ trợ và cạnh tranh trong quần thể là đặc điểm thích nghi của quần thể. B. Quan hệ hỗ trợ giữa các cá thể trong quần thể đảm bảo cho quần thể tồn tại ổn định. C. Quan hệ cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của quần thể. D. Quan hệ hỗ trợ và cạnh tranh trong quần thể không phải là đặc điểm thích nghi của quần thể. Câu 35. Hiện tượng tự tỉa thưa ở thực vật biểu hiện quan hệ cạnh tranh giành A. ánh sáng. B. nơi cư trú. C. nguồn sống. D. muối khoáng. Câu 36. Hiện tượng liền rễ ở cây thông co ý nghĩa A. tạo nguồn dinh dưỡng cho cây. B. hỗ trợ nhau trong hoạt động lấy thức ăn. C. hỗ trợ nhau để chịu đựng gió bão. D. hạn chế sự hút nước của cây. Câu 37. Vai trò của quan hệ hỗ trợ là 1. tạo nguồn dinh dưỡng cho quần thể. 3. giúp quần thể tăng khả năng sống sót và sinh sản. 2. đảm bảo cho quần thể tồn tại ổn định. 4. Đảm bảo cho quần thể duy trì ở mức độ phù hợp. 5. khai thác tối ưu nguồn sống của môi trường. 6. tăng nguồn thức ăn của quần thể. A. 2, 3, 5. B. 1, 2, 3. C. 2, 3, 4. D. 2, 4, 5. Câu 38. Quan hệ cạnh tranh có ý nghĩa giúp 1. giảm suy thoái quần thể. 2. sự phân bố về số lượng cá thể của quần thể phù hợp với nguồn sống. 3. giảm sức mạnh của quần thể. 4. đảm bảo sự tồn tại và phát triển của quần thể. 5. không ngừng tăng số lượng cá thể của quần thể. A. 1, 5. B. 2, 4. C. 2, 5. D. 1, 2. Câu 39. Trong rừng trồng, khi cây rừng khép tán thì số cây chết càng nhiều thể hiện mối quan hệ A. cạnh tranh. B. ức chế - cảm nhiễm. C. hỗ trợ. D. bầy đàn. Câu 40. Hiệu quả nhóm thể hiện mối quan hệ A. hội sinh ở các cá thể ở các loài khác nhau. B. cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể. C. hỗ trợ giữa các cá thể trong quần thể. D. cộng sinh giữa các cá thể ở các loài khác nhau. Câu 41. Đặc trưng không phải là dấu hiệu để phân biệt quần thể này với quần thể khác là A. tỉ lệ giới tính, thành phần nhóm tuổi. B. độ đa dạng. C. mật độ cá thể, kích thước quần thể. D. sự phân bố cá thể. Câu 42. Tỉ lệ giơis tính của quần thể là đặc trưng quan trọng đảm bảo A. hiệu quả sinh sản của quần thể trong điều kiện môi trường thay đổi. B. hiệu quả tìm kiếm thức ăn. C. khả năng sinh trưởng, phát triển của cá thể sinh vật. D. thay đổi và hoạt động chống lại kẻ thù. Câu 43. Tỉ lệ giới tính chịu ảnh hưởng của 1. điều kiện sống của môi trường. 2. quan hệ giữa các cá thể cùng loài. 3. điều kiện dinh dưỡng. 4. kiểu phân bố. 5. mùa sinh sản. 6. đặc điểm sinh sản, sinh lí, tập tính của sinh vật. A. 1, 2, 4, 5. B. 2, 3, 4, 5. C. 1, 3, 5, 6. D. 1, 4, 5, 6. Câu 44. Trong quần thể, cấu trúc tuổi được phân chia thành A. tuổi sinh lí, tuổi sinh thái, tuổi quần thể. B. tuổi trung bình, tuổi sinh sản. C. tuổi non, tuổi trưởng thành, tuổi già. D. tuổi sinh thái, tuổi sinh lí, tuổi trung bình. Câu 45. Tuổi sinh lí là A. thời gian sống thực tế của cá thể. B. tuổi bình quân của các cá thể trong quần thể. Chương I. Cá thể và quần thể sinh vật Trang 5/9
C. tuổi của các cá thể đã trưởng thành. D. thời gian sống có thể đạt tới của một cá thể trong quần thể. Câu 46. Quần thể có các nhóm tuổi là A. nhóm tuổi trước sinh sản, nhóm tuổi sinh sản. B. nhóm tuổi trước sinh sản, nhóm tuổi sinh sản, nhóm tuổi sau sinh sản. C. nhóm tuổi non, nhóm tuổi trưởng thành, nhóm tuổi già. D. nhóm tuổi sinh sản, nhóm tuổi sau sinh sản. Câu 47. Các dạng tháp tuổi của quần thể A. dạng ổn định, dạng giảm sút, dạng cân bằng. B. dạng phát triển, dạng cân bằng, dạng giảm sút. C. dạng phát triển, dạng ổn định, dạng suy giảm. D. dạng phát triển, dạng giảm sút, dạng trẻ. Câu 48. Ở quần thể ổn định, cấu trúc tuổi có đặc điểm A. nhóm tuổi đang sinh sản và sau sinh sản xấp xỉ bằng nhau. B. nhóm tuổi trước sinh sản và đang sinh sản xấp xỉ bằng nhau. C. tỉ lệ nhóm tuổi trước sinh sản chiếm ưu thế. D. tỉ lệ nhóm tuổi sau sinh sản chiếm ưu thế. Câu 49. Ở quần thể đang phát triển, cấu trúc tuổi có đặc điểm là tỉ lệ nhóm tuổi A. trước sinh sản chiếm ưu thế. B. trước sinh sản và đang sinh sản bằng nhau. C. trước sinh sản nhỏ hơn nhóm tuổi sau sinh sản. D. đang sinh sản và sau sinh sản bằng nhau. Câu 50. Tháp tuổi suy giảm có đặc điểm A. đáy rộng. B. đáy rộng vừa phải, cạnh tháp xiên ít hoặc đứng. C. đáy hẹp. D. đáy vừa. Câu 51. Sự phân bố cá thể của quần thể có các dạng A. theo nhóm, ngẫu nhiên, rời rạc. B. theo nhóm, đồng đều, ngẫu nhiên. C. đồng đều, ngẫu nhiên, theo chiều nằm ngang. D. tập trung, theo nhóm, ngẫu nhiên. Câu 52. Trong điều kiện môi trường sống không đồng nhất thì sự phân bố của các cá thể trong không gian theo kiểu A. theo nhóm. B. đồng đều. C. theo chiều nằm ngang. D. ngẫu nhiên. Câu 53. Các cá thể trong không gian phân bố đồng đều khi điều kiện sống phân bố A. không đồng nhất trong môi trường sống. B. đồng đều trong môi trường sống và khi có sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể trong quần thể. C. đồng đều trong môi trường sống và khi không có sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể trong quần thể. D. đồng đều hay không đồng đều trong môi trường sống và cá thể có tính lãnh thổ cao. Câu 54. Sự phân bố ngẫu nhiên của các cá thể trong quần thể xảy ra khi A. điều kiện sống phân bố một cách đồng đều và khi giữa các cá thể trong quần thể không có sự cạnh tranh gay gắt. B. điều kiện sống phân bố một cách đồng đều và khi giữa các cá thể trong quần thể có sự cạnh tranh gay gắt. C. điều kiện sống phân bố không đồng nhất. D. các cá thể sống thành bầy đàn khi chúng trú đông. Câu 55. Điều nào sau đây không đúng khi nói về ý nghĩa của các kiểu phân bố? A. Phân bố đồng đều góp phần làm giảm mức độ cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể. B. Các cá thể phân bố theo nhóm hỗ trợ lẫn nhau qua hiệu quả nhóm. C. Phân bố ngẫu nhiên góp phần làm tăng mức độ cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể. D. Phân bố ngẫu nhiên tận dụng nguồn sống tiềm tàng trong môi trường. Câu 56. Mật độ cá thể của quần thể có ảnh hưởng đến 1. tỉ lệ nhóm tuổi. 2. mức độ sử dụng nguồn sống trong môi trường. 3. kiểu phân bố các cá thể trong quần thể. 4. khả năng sinh sản và tử vong của cá thể. 5. dạng tháp tuổi của quần thể. A. 1, 3. B. 2, 5. C. 1, 2, 5. D. 2, 4. Câu 57. Mật độ cá thể của quần thể là số lượng cá thể A. có trong quần thể. B. trên một đơn vị diện tích hay thể tích của quần thể. C. trên một đơn vị diện tích. D. trên một đơn vị thể tích. Câu 58. Kích thước của quần thể sinh vật là A. khoảng không gian quần thể sinh vật. B. nơi cư trú quần thể sinh vật rộng hay hẹp. C. số lượng cá thể ở nhóm tuổi trước sinh sản và đang sinh sản của quần thể. Chương I. Cá thể và quần thể sinh vật Trang 6/9
D. số lượng các cá thể (khối lượng hoặc năng lượng tích lũy trong các cá thể) phân bố trong không gian của quần thể. Câu 59. Kích thước tối đa của quần thể là giới hạn về số lượng cá thể A. mà quần thể có thể đạt được trên một đơn vị diện tích. B. mà quần thể có thể đạt được trên một đơn vị thể tích. C. lớn nhất mà quần thể có thể đạt được phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường. D. lớn nhất để quần thể duy trì khả năng sinh sản. Câu 60. Kích thước tối thiểu của quần thể là số lượng cá thể ít nhất A. mà quần thể cần có để duy trì và phát triển. B. mà quần thể có khả năng tồn tại trong một thời gian ngắn. C. còn sót lại trong quần thể. D. trong quần thể có ảnh hưởng đến các quần thể sinh vật khác. Câu 61. Mức độ sinh sản của quần thể sinh vật là A. số lượng cá thể của quần thể được sinh ra trong quần thể. B. số lứa đẻ của một cá thể cái trong một đơn vị thời gian. C. số cá thể được sinh ra trong một lứa đẻ. D. số lượng cá thể của quần thể được sinh ra trong một đơn vị thời gian. Câu 62. Nội dung không đúng khi nói đến sự tăng trưởng của quần thể theo tiềm năng sinh học là A. đường cong tăng trưởng hình chữ J. B. nguồn sống của môi trường dồi dào, không gian cư trú của quần thể không giới hạn. C. tiềm năng sinh học của các cá thể cao. D. đường cong tăng trưởng hình chữ S. Câu 63. Nội dung không đúng khi nói đến quần thể tăng trưởng trong điều kiện môi trường bị giới hạn A. điều kiện môi trường không hoàn toàn thuận lợi. B. đường cong tăng trưởng hình chữ S. C. tiềm năng sinh học của cá thể thấp. D. tiềm năng sinh học của cá thể cao. Câu 64. Biến động số lượng cá thể của quần thể là A. sự tăng số lượng cá thể của quang hợp sinh vật. B. sự giảm số lượng cá thể của quang hợp sinh vật. C. hiện tượng một số cá thể của quần thể đến nơi ở mới. D. sự tăng hoặc giảm số lượng cá thể của quần thể sinh vật. Câu 65. Biến động số lượng cá thể của quần thể không theo chu kì là biến động do A. sự cố bất thường của tự nhiên hay do hoạt động khai thác tài nguyên quá mức của con người. B. thiên tai gây ra làm giảm số lượng cá thể một cách đột ngột. C. dịch bệnh gây ra, làm giảm số lượng cá thể một cách đột ngột. D. những thay đổi của điều kiện sống mang tính chu kì. Câu 66. Nguyên nhân chính gây ra sự thay đổi kích thước của quần thể là A. nguồn thức ăn sẵn có trong tự nhiên. B. mức nhập cư, xuất cư. C. mức sinh sản và tử vong. D. dịch bệnh. Câu 67. Cho các hiện tượng biến động số lượng cá thể của quần thể như sau: 1. Quần thể cáo ở đồng rêu phương Bắc biến động số lượng phụ thuộc vào số lượng con mồi là chuột Lemmut. 2. Sâu hại mùa màng biến động số lượng phụ thuộc vào mùa có khí hậu ấm áp, sâu hại sinh sản nhanh. 3. Muỗi nhiều vào thời gian có nhiệt độ ấm áp, độ ẩm cao. 4. Bò sát, chim nhỏ, gặm nhắm, số lượng giảm mạnh là do lũ lụt bất thường. 5. Số lượng ếch nhái, bò sát giảm bất thường khi nhiệt độ thấp hơn 80C. Hiện tượng biến động theo chu kì là: A. 1, 2. B. 3, 4. C. 2, 3. D. 3, 5. Câu 68. Nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể của quần thể là A. nhiệt độ không khí quá thấp gây chết ở nhiều động vật, thực vật. B. do điều kiện tự nhiên không thuận lợi. C. do sự cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể. D. do sự thay đỏi của các nhân tố sinh thái vô sinh và nhân tố sinh thái hữu sinh. Câu 69. Nhân tố không ảnh hưởng tới kích thước của quần thể sinh vật là A. mức sinh sản của quần thể sinh vật. C. khả năng phát tán cá thể của quần thể sinh vật. Chương I. Cá thể và quần thể sinh vật Trang 7/9
B. mức tử vong của quần thể sinh vật. D. khả năng tìm kiếm thức ăn của cá thể trong quần thể. Câu 70. Mức độ tử vong của quần thể sinh vật là số lượng cá thể của quần thể bị chết A. trong một động vật thời gian. B. do dịch bệnh. C. do con người khai thác. D. do yếu tố bất lợi của môi trường. C. GỢI Ý TRẢ LỜI I. Bài tập tự luận. Câu 1. a. Nhân tố sinh thái là tất cả những nhân tố môi trường có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp tới đời sống sinh vật. Tất cả các nhân tố sinh thái gắn bó chặt chẽ với nhau thành một tổ hợp sinh thái tác động lên sinh vật. b. Phân loại nhân tố sinh thái: – Nhân tố sinh thái vô sinh: tất cả các nhân tố vật lí, hóa học của môi trường xung quanh sinh vật. – Nhân tố hữu sinh: gồm các cơ thể sống, các cơ thể này có thể ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp tới các cơ thể sống khác ở xung quanh. Câu 2. a. Giới hạn sinh thái là khoảng giá trị xác định của một nhân tố sinh thái mà trong khoảng đó, sinh vật có thể tồn tại và phát triển ổn định theo thời gian. Giới hạn sinh thái có khoảng thuận lợi và khoảng chống chịu. b. Ổ sinh thái của một là một “không gian sinh thái” mà ở đó tất cả các nhân tố sinh thái của môi trường nằm trong giới hạn sinh thái cho phép loài đó tồn tại và phát triển lâu dài. c. Nơi ở là địa điểm cư trú, nơi ở có thể chứa nhiều ổ sinh thái đặc trưng cho từng loài. Câu 3. Sự thích nghi của động vật hằng nhiệt với nhiệt độ: thể hiện sự thích nghi về mặt hình thái, cấu tạo giải phẫu, hoạt động sinh lí và tập tính của động vật với nhiệt độ của môi trường theo 2 qui tắc: – Quy tắc về kích thước cơ thể: động vật hằng nhiệt sống ở vùng ôn đới có kích thước cơ thể lớn hơn động vật cùng loài hay với loài có quan hệ họ hàng gần sống ở vùng nhiệt đới ấm áp. Đồng thời chúng có lớp mỡ dày hơn nên khả năng chống rét tốt hơn. – Quy tắc về kích thước các bộ phận tai, đuôi, chi,.. của cơ thể: động vật hằng nhiệt sống ở vùng ôn đới có kích thước các bộ phận tai, đuôi, chi,.. của cơ thể nhỏ hơn động vật cùng loài hay với loài có quan hệ họ hàng gần sống ở vùng nhiệt đới ấm áp. Câu 4. Quan hệ giữa các cá thể trong quần thể a. Quan hệ hỗ trợ: là mối quan hệ giữa các cá thể cùng loài hỗ trợ lẫn nhau trong các hoạt động sống. Đảm bảo cho quần thể thích nghi tốt hơn với điều kiện của môi trường và khai thác được nhiều nguồn sống, làm tăng khả năng sống sót và sinh sản của các cá thể. Quan hệ hỗ trợ giữa các cá thể cùng loài thể hiện qua hiệu quả nhóm. b. Quan hệ cạnh tranh: – Khi mật độ cá thể của quần thể tăng lên quá cao, nguồn sống của môi trường không đủ cung cấp cho mọi cá thể của quần thể. – Ý nghĩa của quan hệ cạnh tranh: nhờ quan hệ cạnh tranh mà số lượng và sự phân bố của các cá thể trong quần thể duy trì ở mức phù hợp, đảm bảo sự tồn tại và phát triển của quần thể. – Cạnh tranh cùng loài: các cá thể tranh giành nhau nguồn sống thể hiện ở các hình thức: + Cạnh tranh giữa các con đực giành con cái và ngược lại. + Ăn thịt đồng loại. + Kí sinh cùng loài. Câu 5. Nhằm sử dụng tối ưu nguồn sống trong các môi trường sống khác nhau, các cá thể của quần thể phân bố theo 3 dạng: Dạng phân bố Đặc điểm Ý nghĩa Ví dụ – Giun đất sống Phân bố theo Hỗ trợ lẫn nhau – Rất phổ biến trong tự nhiên. đông đúc nơi ẩm nhóm (phân bố qua hiệu quả – Gặp trong điều kiện không đồng nhất. ướt. điểm) nhóm. – Đàn chó sói. Chương I. Cá thể và quần thể sinh vật Trang 8/9
– Ít gặp trong tự nhiên. Giảm mức độ – Gặp trong điều kiện môi trường đồng cạnh tranh giữa Phân bố đều nhất và có sự cạnh tranh gay gắt giữa các Chim hải âu làm tổ. các cá thể trong cá thể trong quần thể, cá thể có tính lãnh quần thể. thổ cao. – Ít gặp trong tự nhiên. Tận dụng nguồn Phân bố ngẫu Các loài cây gỗ – Gặp trong điều kiện môi trường đồng sống tiềm tàng nhiên trong rừng. nhất, cá thể không có tính lãnh thổ. của môi trường. Câu 6. 1. a. Biến động số lượng cá thể của quần thể là sự tăng hoặc giảm số lượng cá thể của quần thể. b. Các hình thức biến động số lượng cá thể của quần thể: – Biến động theo chu kì: những thay đổi có tính chu kì của điều kiện môi trường làm cho số lượng cá thể của quần thể cũng biến đổi theo gồm các biến đổi theo chu kì mùa và chu kì nhiều năm. – Biến động không theo chu kì: những thay đổi bất thường của môi trường tự nhiên hay do hoạt động khai thác tài nguyên tự nhiên quá mức của con người làm cho số lượng cá thể của quần thể cũng biến đổi theo. 2. Nguyên nhân gây biến động và sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể. a. Nguyên nhân gây biến động: – Do thay đổi của các nhân tố sinh thái vô sinh. + Nhân tố sinh thái vô sinh tác động trực tiếp lên sinh vật mà không phụ thuộc vào mật độ cá thể của quần thể được gọi là nhân tố sinh thái không phụ thuộc mật độ cá thể trong quần thể. + Tác động của các nhân tố sinh thái vô sinh vào mùa sinh sản hay giai đoạn còn non của sinh vật làm cho quần thể biến động mạnh mẽ nhất. – Do thay đổi của các nhân tố sinh thái hữu sinh: + Các nhân tố sinh thái hữu sinh bị chi phối bởi mật độ cá thể của quần thể nên được gọi là nhân tố phụ thuộc mật độ quần thể. + Tác động của nhân tố sinh thái hữu sinh thể hiện rõ ở mức sinh sản của quần thể, ở mật độ của động vật ăn thịt, vật kí sinh, con mồi, loài cạnh tranh. Tóm lại: Nhân tố quyết định sựbiến động số lượng cá thể của quần thể có thể khác nhau tùy thuộc vào từng quần thể, và từng giai đoạn trong chu kì sống. Sự biến động số lượng cá thể của quần thể là kết quả tác động tổng hợp của các nhân tố sinh thái của môi trường. b. Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể: – Mỗi quần thể sống trong một môi trường xác định đều có xu hướng tự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể bằng cách làm giảm số lượng cá thể hay kích thích làm cho số lượng cá thể của quần thể tăng cao. – Trong điều kiện môi trường thuận lợi, quần thể tăng mức sinh sản, giảm mức tử vong, nhiều cá thể nơi khác nhập cư đến sống trong quần thể dẫn đến số lượng cá thể trong quần thể tăng cao, sau một thời gian nguồn sống trở nên thiếu hụt, nơi sống chật chội,… cạnh tranh xảy ra gay gắt làm hạn chế sự gia tăng số lượng cá thể của quần thể. II. Bài tập trắc nghiệm. 1C 2D 3A 4B 5D 6C 7A 8D 9D 10A 11C 12C 13D 14C 15D 16A 17A 18A 19B 20C 21A 22D 23B 24A 25C 26D 27C 28C 29B 30A 31B 32A 33A 34D 35C 36B 37A 38B 39A 40C 41B 42A 43C 44A 45D 46B 47C 48B 49A 50C 51B 52A 53B 54A 55C 56D 57B 58D 59C 60A 61B 62B 63D 64D 65A 66C 67C 68D 69D 70A Chương I. Cá thể và quần thể sinh vật Trang 9/9