Bi n pháp gệiúp học sinh phân bi tệ từ đồng âm,từ nhiều nghĩa trong phân môn Luyện từ và câu
lớp 5
M C L CỤ Ụ
Tên n i dungộTrang
I. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
1. Lý do ch n đ tàiọ ề 2
2 M c tiêu, nhi m v c a đ tàiụ ệ ụ ủ ề 2
3. Đi t ng nghiên c uố ượ ứ 3
4. Ph m vi nghiên c uạ ứ 3
5. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ 3
II. PH N N I DUNGẦ Ộ 3
1. C s lý lu nơ ở ậ 3
2. Th c tr ngự ạ 4
3. Gi i pháp, bi n phápả ệ 7
3.1. M c tiêu c a gi i pháp, bi n phápụ ủ ả ệ 7
3.2. N i dung và cách th c th c hi n gi i pháp, bi n phápộ ứ ự ệ ả ệ 7
a. N m v ng ki n th c v t đng âm, t nhi u nghĩaắ ữ ế ứ ề ừ ồ ừ ề 7
b. N m v ng ph ng pháp d y t đng âm và t nhi u nghĩaắ ữ ươ ạ ừ ồ ừ ề 9
c. D a vào y u t t lo i đ giúp h c sinh phân bi t đc tự ế ố ừ ạ ể ọ ệ ượ ừ
đng âm và t nhi u nghĩa.ồ ừ ề 12
d. Tìm ra d u hi u chung nh t đ phân bi t t đng âm và tấ ệ ấ ể ệ ừ ồ ừ
nhi u nghĩaề14
e. T p h p nghiên c u các bài t p v t đng âm và t nhi uậ ợ ứ ậ ề ừ ồ ừ ề
nghĩa, bài t p phân bi t t đng âm v i t nhi u nghĩaậ ệ ừ ồ ớ ừ ề 15
g. T tích lũy m t s tr ng h p v t đng âm, t nhi u nghĩaự ộ ố ườ ợ ề ừ ồ ừ ề
trong cu c s ng hàng ngày đ có thêm v n t trong gi ng d y ộ ố ể ố ừ ả ạ 15
3.3. Đi u ki n đ th c hi n gi i pháp, bi n phápề ệ ể ự ệ ả ệ 17
3.4. M i quan h gi a các gi i pháp, bi n phápố ệ ữ ả ệ 18
3.5. K t qu kh o nghi m, giá tr khoa h c c a v n đ nghiên ế ả ả ệ ị ọ ủ ấ ề
c uứ18
4. K t quế ả 18
III. PH N K T LU N VÀ KI N NGHẦ Ế Ậ Ế Ị
1. K t lu nế ậ 19
2. Ki n nghế ị 19
TÀI LI U THAM KH OỆ Ả 21
Giáo viên : Võ Thị Kim Yến - Đn v : ơ ị Trường TH Trần Phú 1
Bi n pháp gệiúp học sinh phân bi tệ từ đồng âm,từ nhiều nghĩa trong phân môn Luyện từ và câu
lớp 5
I. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
1. Lý do ch n đ tàiọ ề
Ti ng Vi t là ti ng nói ph thông, ti ng nói dùng trong giao ti p chínhế ệ ế ổ ế ế
th c c a c ng đng các dân t c s ng trên đt n c Vi t Nam. B i th d yứ ủ ộ ồ ộ ố ấ ướ ệ ở ế ạ
Ti ng Vi t có vai trò c c kì quan tr ng, nh ng thay đi quan tr ng trong điế ệ ự ọ ữ ổ ọ ờ
s ng kinh t , xã h i, văn hóa giáo d c đòi h i nh ng yêu c u m i trong d y mônố ế ộ ụ ỏ ữ ầ ớ ạ
Ti ng Vi t nói chung và phân môn Luy n t và câu nói riêng. ế ệ ệ ừ M t trong nh ngộ ữ
nguyên t c c b n c a d y Ti ng Vi t là d y h c thông qua giao ti p. Các ho tắ ơ ả ủ ạ ế ệ ạ ọ ế ạ
đng giao ti p, đc bi t giao ti p b ng ngôn ng là công c c c m nh đ h cộ ế ặ ệ ế ằ ữ ụ ự ạ ể ọ
sinh ti p c n, rèn luy n và phát tri n kh năng s d ng t ti ng Vi t. Do đó,ế ậ ệ ể ả ử ụ ừ ế ệ
vi c đa h c sinh vào các ho t đng h c t p trong môn Ti ng Vi t đc giáoệ ư ọ ạ ộ ọ ậ ế ệ ượ
viên đc bi t quan tâm, chú ý. Ngôn ng ti ng Vi t c a chúng ta th c s cóặ ệ ữ ế ệ ủ ự ự
nhi u khía c nh khó, m t trong nh ng n i dung khó đó là ph n nghĩa c a t .ề ạ ộ ữ ộ ầ ủ ừ
Dân gian có câu: ‘‘Phong ba bão táp không b ng ng pháp Vi t Nam”.ằ ữ ệ
Th t v y, trong ch ng trình môn Ti ng Vi t l p 5, n i dung nghĩa c a tậ ậ ươ ế ệ ớ ộ ủ ừ
đc t p trung biên so n có h th ng trong ph n ượ ậ ạ ệ ố ầ Luy n t và câuệ ừ . Nhi u nămề
li n trong quá trình d y h c, tôi th ng nh n th y các em h c sinh d dàng tìmề ạ ọ ườ ậ ấ ọ ễ
đc các t trái nghĩa, vi c tìm các t đng nghĩa cũng không m y khó khăn, tuyượ ừ ệ ừ ồ ấ
nhiên khi h c xong t đng âm và t nhi u nghĩa thì các em b t đu có s nh mọ ừ ồ ừ ề ắ ầ ự ầ
l n và kh năng phân bi t t đng âm và t nhi u nghĩa cũng không đc nhẫ ả ệ ừ ồ ừ ề ượ ư
mong đi c a giáo viên. ợ ủ T đng âm và t nhi u nghĩa là hai m ng ki n th cừ ồ ừ ề ả ế ứ
quan tr ng trong phân môn ọLuy n t và câuệ ừ – ch ng trình Ti ng Vi t l p 5.ươ ế ệ ớ
Trong th c t thì đa s h c sinh k c h c sinh gi i và không ít giáo viên nh mự ế ố ọ ể ả ọ ỏ ầ
l n gi a t đng âm và t nhi u nghĩa. ẫ ữ ừ ồ ừ ề Trăn tr v v n đ này, qua nhi u nămở ề ấ ề ề
d y h c l p 5, tôi đã rút ra m t s kinh nghi m nh v cách h ng d n h c sinhạ ọ ớ ộ ố ệ ỏ ề ướ ẫ ọ
phân bi t t đng âm v i t nhi u nghĩa. Vì th , tôi đã ch n đ tài: ệ ừ ồ ớ ừ ề ế ọ ề Giúp h cọ
sinh phân bi t t đng âm và t nhi u nghĩa trong phân môn Luy n t và câuệ ừ ồ ừ ề ệ ừ
l p 5.ớ
2. M c tiêu, nhi m v c a đ tàiụ ệ ụ ủ ề
Giáo viên : Võ Thị Kim Yến - Đn v : ơ ị Trường TH Trần Phú 2
Bi n pháp gệiúp học sinh phân bi tệ từ đồng âm,từ nhiều nghĩa trong phân môn Luyện từ và câu
lớp 5
- M c tiêu:ụ
Th c hi n đ tài này nh m giúp h c sinh hi u nghĩa t , s d ng t đúng,ự ệ ề ằ ọ ể ừ ử ụ ừ
chính xác và v n d ng trong khi nói, vi t, làm T p làm văn…Chính vì v y, tôiậ ụ ế ậ ậ
ph i t trang b cho mình ki n th c Ti ng Vi t v ng vàng nh m đáp ng nhuả ự ị ế ứ ế ệ ữ ằ ứ
c u h c t p c a h c sinh, giúp các em hi u đúng nghĩa c a t và hi u t trongầ ọ ậ ủ ọ ể ủ ừ ể ừ
t ng văn c nh c th .ừ ả ụ ể
- Nhi m v : ệ ụ
Tr ng Ti u h c Tr n Phú đóng trên đa bàn th tr n Buôn Tr p. Thànhườ ể ọ ầ ị ị ấ ấ
ph n h c sinh r t đa d ng, con em t th ng, con em nhà nông, con em cán bầ ọ ấ ạ ư ươ ộ
viên ch c, con em các dân t c thi u s …. Ph n đông h c sinh là con em c a đaứ ộ ể ố ầ ọ ủ ị
ph ng. Nh s quan tâm c a các c p, các b c ph huynh và đc bi t là đcươ ờ ự ủ ấ ậ ụ ặ ệ ượ
s quan tâm c a lãnh đo nhà tr ng cùng v i đi ngũ giáo viên gi i, nhi t tìnhự ủ ạ ườ ớ ộ ỏ ệ
có nhi u kinh nghi m, nên t l h c sinh khá gi i t ng đi cao. Tr ng đãề ệ ỷ ệ ọ ỏ ươ ố ườ
nhi u năm đc đánh giá là tr ng tiên ti n c p t nh. Tr ng là n i h i t c aề ượ ườ ế ấ ỉ ườ ơ ộ ụ ủ
nh ng h c sinh t nhi u mi n quê khác nhau, đng th i cũng là n i t p trungữ ọ ừ ề ề ồ ờ ơ ậ
nhi u tín ng ng khác nhau. Nhi m v chung c a n n giáo d c qu c dân nóiề ưỡ ệ ụ ủ ề ụ ố
chung và giáo d c h c sinh Ti u h c nói riêng là đào t o th h tr thành nh ngụ ọ ể ọ ạ ế ệ ẻ ữ
con ng i có đy đ ph m ch t đo đc, năng l c và trí tu đáp ng yêu c uườ ầ ủ ẩ ấ ạ ứ ự ệ ứ ầ
c a cách m ng trong giai đo n m i. Trong đó giáo d c Ti u h c gi vai trò vôủ ạ ạ ớ ụ ể ọ ữ
cùng quan tr ng. Giáo d c h c sinh Ti u h c là đt n n móng, là t o ti n đọ ụ ọ ở ể ọ ặ ề ạ ề ề
cho s phát tri n trí tu và ph m ch t giai đo n ti p theo.ự ể ệ ẩ ấ ở ạ ế
3. Đi t ng nghiên c uố ượ ứ
- H c sinh l p 5 tr ng Ti u h c nói chung và h c sinh l p 5A tr ngọ ớ ườ ể ọ ọ ớ ườ
Ti u h c Tr n Phú nói riêngể ọ ầ
4. Ph m vi nghiên c uạ ứ
- T đng âm, t nhi u nghĩa trong phân môn ừ ồ ừ ề Luy n t và câu, ệ ừ l p 5 vàớ
m t s tài li u h ng d n có liên quan.ộ ố ệ ướ ẫ
5. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
- Ph ng pháp quan sát.ươ
- Ph ng pháp đi u tra.ươ ề
- Ph ng pháp đàm tho i.ươ ạ
- Ph ng pháp đi tho i.ươ ố ạ
Giáo viên : Võ Thị Kim Yến - Đn v : ơ ị Trường TH Trần Phú 3
Bi n pháp gệiúp học sinh phân bi tệ từ đồng âm,từ nhiều nghĩa trong phân môn Luyện từ và câu
lớp 5
- Ph ng pháp t ng k t kinh nghi m.ươ ổ ế ệ
- Ph ng pháp đc sách và tham kh o tài li u.ươ ọ ả ệ
II. PH N N I DUNGẦ Ộ
1. C s lý lu nơ ở ậ
T p chíạ Th gi i trong ta ế ớ - Chuyên đ 62 + 63ề s ra trong tháng 4 + 5 nămố
2007 có đăng bài vi t đ c p đn n i dung “Giúp h c sinh l p 5 phân bi tế ề ậ ế ộ ọ ớ ệ từ
đng âmồ và t nhi u nghĩaừ ề . Đây là m t v n đ không bao gi đc coiộ ấ ề ờ ượ là cũ, là
th a trongừ “Kho tri th c nghi p v d y h c”ứ ệ ụ ạ ọ . Sách Ti ng Vi t 5 t p M t, sáchế ệ ậ ộ
giáo viên 5 t p M t, sách Chu n ki n th c kĩ năng các môn h c Ti u h c.ậ ộ ẩ ế ứ ọ ở ể ọ
- Công văn 5842/BGDĐT-VP, v/v H ng d n đi u ch nh n i dung d yướ ẫ ề ỉ ộ ạ
h c GDTH, ngày 01 tháng 9 năm 2011 c a BGDĐTọ ủ
- Thông t s 30/2014/TT- BGDĐT ngày 28 tháng 8 năm 2014 c a Bư ố ủ ộ
Giáo d c và Đào t o, v vi c ban hành quy đnh đánh giá h c sinh Ti u h c.ụ ạ ề ệ ị ọ ể ọ
Các nguyên t c đc thù c a ph ng pháp d y – h c Ti ng Vi t bao g m :ắ ặ ủ ươ ạ ọ ế ệ ồ
Nguyên t c rèn luy n ngôn ng g n li n v i rèn luy n t duy; Nguyên t c ắ ệ ữ ắ ề ớ ệ ư ắ
h ng ho t đng vào giao ti p. Nguyên t c chú ý t i trình đ ti ng Vi t v n có ướ ạ ộ ế ắ ớ ộ ế ệ ố
c a h c sinh. Nguyên t củ ọ ắ so sánh và h ng t i hai kĩ năng nói và vi t và nguyên ướ ớ ế
t cắ đm b o m i quan h h u c gi a d y h c tri th c và rèn luy n k năng.ả ả ố ệ ữ ơ ữ ạ ọ ứ ệ ỹ
Tr c h t, nguyên t c rèn luy n ngôn ng g n li n v i rèn luy n t duy.ướ ế ắ ệ ữ ắ ề ớ ệ ư
Ngôn ng v a là công c v a là s n ph m c a t duy và t duy là hi n th c tr cữ ừ ụ ừ ả ẩ ủ ư ư ệ ự ự
ti p c a ngôn ng . Quá trình ng i h c nh n th c các khái ni m và qui t c c aế ủ ữ ườ ọ ậ ứ ệ ắ ủ
ngôn ng , v n d ng nó vào gi i quy t các nhi m v c th c a giao ti p cũngữ ậ ụ ả ế ệ ụ ụ ể ủ ế
chính là quá trình ng i h c ti n hành các thao tác t duy theo m t đnh h ng.ườ ọ ế ư ộ ị ướ
Quá trình này không ch hình thành các k năng ngôn ng mà còn hình thành cácỉ ỹ ữ
k năng và ph m ch t t duy. Quá trình ho t đng t duy và ho t đng ngônỹ ẩ ấ ư ạ ộ ư ạ ộ
ng là hai quá trình có m i quan h bi n ch ng, h u c t i m c “ữ ố ệ ệ ứ ữ ơ ớ ứ Tuy hai mà
m t, tuy m t mà hai”. ộ ộ Nói m t cách khác, mu n rèn luy n ngôn ng thì t t ph iộ ố ệ ữ ấ ả
rèn luy n t duy và ng c l i. Đ hai quá trình đc th c hi n m t cách có ýệ ư ượ ạ ể ượ ự ệ ộ
th c, có k ho ch, có tính toán, nguyên t c rèn luy n ngôn ng g n li n v i tứ ế ạ ắ ệ ữ ắ ề ớ ư
duy đc c th hoá thành các yêu c u sau đây:ượ ụ ể ầ
- D y h c ti ng ph i g n li n v i ph ng pháp rèn luy n t duy.ạ ọ ế ả ắ ề ớ ươ ệ ư
- D y h c ti ng ph i g n li n v i b i d ng ph m ch t t duy, t duyạ ọ ế ả ắ ề ớ ồ ưỡ ẩ ấ ư ư
hình t ng và t duy logic.ượ ư
Giáo viên : Võ Thị Kim Yến - Đn v : ơ ị Trường TH Trần Phú 4
Bi n pháp gệiúp học sinh phân bi tệ từ đồng âm,từ nhiều nghĩa trong phân môn Luyện từ và câu
lớp 5
- D y h c ti ng ph i làm cho h c sinh thông hi u ý nghĩa các đn v ngônạ ọ ế ả ọ ể ơ ị
ng g n chúng v i n i dung hi n th c mà chúng ph n ánh, đng th i ph i th yữ ắ ớ ộ ệ ự ả ồ ờ ả ấ
đc giá tr c a chúng trong h th ng ti ng Vi t. Ph i chu n b t t n i dung cácượ ị ủ ệ ố ế ệ ả ẩ ị ố ộ
đ tài cho các bài t p luy n nói, liên k t g n gũi v i đi s ng c a các em.ề ậ ệ ế ầ ớ ờ ố ủ
2. Th c tr ngự ạ
a. Thu n l i, khó khănậ ợ
- Thu n l i :ậ ợ
Khi th c hi n đ tài này b n thân tôi có nh ng thu n l i chi m u th .ự ệ ề ả ữ ậ ợ ế ư ế
Đó là nhi u năm tr c ti p gi ng d y l p 5 và đã tr i nghi m th c t , ề ự ế ả ạ ớ ả ệ ự ế s quanự
tâm c a các b c ph huynh và đc bi t là đc s quan tâm c a lãnh đo nhàủ ậ ụ ặ ệ ượ ự ủ ạ
tr ng cùng v i đi ngũ giáo viên gi i, nhi t tình có nhi u kinh nghi m, nên tườ ớ ộ ỏ ệ ề ệ ỷ
l h c sinh khá gi i t ng đi cao. Tr ng đã nhi u năm đc đánh giá làệ ọ ỏ ươ ố ườ ề ượ
tr ng tiên ti n c p t nh. Tr ng l i đóng trung tâm th tr n nên r t thu n l iườ ế ấ ỉ ườ ạ ở ị ấ ấ ậ ợ
cho vi c đi l i, h c t p c a h c sinh. ệ ạ ọ ậ ủ ọ
- Khó khăn :
Tr ng cũng là n i h i t c a nh ng h c sinh t nhi u mi n quê khácườ ơ ộ ụ ủ ữ ọ ừ ề ề
nhau, đng th i là n i t p trung nhi u tín ng ng khác nhau. K t h p phân mônồ ờ ơ ậ ề ưỡ ế ợ
luy n t và câu v i các phân môn khác trong môn Ti ng Vi t đ giúp các em cóệ ừ ớ ế ệ ể
v n t đa d ng, phong phú. T đó giúp h c sinh phát tri n t duy sáng t o. ố ừ ạ ừ ọ ể ư ạ
H u h t h c sinh l p 5 khi h c các ti t luy n t và câu v t đng âm, tầ ế ọ ớ ọ ế ệ ừ ề ừ ồ ừ
nhi u nghĩa đu g p r t nhi u khó khăn. Ch ng h n: ề ề ặ ấ ề ẳ ạ
- H c sinh còn gi i nghĩa t sai, lúng túng...ọ ả ừ
- Phân bi t t đng âm và t nhi u nghĩa còn m h , đnh tínhệ ừ ồ ừ ề ơ ồ ị
- Đt câu có s d ng t đng âm, t nhi u nghĩa: ch a chính xác, ch aặ ử ụ ừ ồ ừ ề ư ư
hay, ch a đúng v i nét nghĩa yêu c u.ư ớ ầ
b. Thành công, h n chạ ế
- Thành công:
Trong nh ng năm g n đây, ch t l ng đào t o t ng b c n đnh và đem ữ ầ ấ ượ ạ ừ ướ ổ ị
l i nh ng hi u qua thi t th c. H c sinh bi t s d ng t ng có ch n l c trong ạ ữ ệ ế ự ọ ế ử ụ ừ ữ ọ ọ
nói, vi t, v n d ng dùng t đt câu trong bài T p làm văn t ng đi hay, đc ế ậ ụ ừ ặ ậ ươ ố ặ
bi t là nh ng HS khá gi i.ệ ữ ỏ
- H n ch :ạ ế
Giáo viên : Võ Thị Kim Yến - Đn v : ơ ị Trường TH Trần Phú 5
