Phần IV: CHIẾN TRANH VÀ SUY THOÁI: MÙA BỘI THU CỦA NGÂN HÀNG QUỐC TẾ

Chia sẻ: Pham Xuan Dac | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

59
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nguy cơ thật sự của đất nước cộng hoà chúng ta chính là chính phủ bù nhìn này - một con bạch tuộc khổng lồ với vô vàn xúc tu đang bám chót lấy các thành phố, các bang và đất nước của chúng ta. Cái đầu của con bạch tuộc này là tập đoàn dầu khí của Rockefeller và một nhóm nhỏ được gọi là trùm sò tài chính có năng lực cực lớn của các ngân hàng quốc tế. Trên thực tế, chúng đang thao túng chính phủ Mỹ nhằm thoả mãn ham muốn cá nhân của bản...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phần IV: CHIẾN TRANH VÀ SUY THOÁI: MÙA BỘI THU CỦA NGÂN HÀNG QUỐC TẾ

1 September 24 Smith 2011 Nguyen Studio Chi n Tranh Ph n IV CHI N TRANH VÀ SUY THOÁI: MÙA B I THU C A NGÂN HÀNG QU C T Ti n T
2 Ph n IV CHI N TRANH VÀ SUY THOÁI: MÙA B I THU C A NGÂN HÀNG QU C T T a sách: Chi n Tranh Ti n T D ch gi : H Ng c Minh Gi i thi u: Smith Nguyen Studio. [Smith Nguyen Studio.]
3 Nguy cơ th t s c a ñ t nư c c ng hoà chúng ta chính là chính ph bù nhìn này - m t con b ch tu c kh ng l v i vô vàn xúc tu ñang bám chót l y các thành ph , các bang và ñ t nư c c a chúng ta. Cái ñ u c a con b ch tu c này là t p ñoàn d u khí c a Rockefeller và m t nhóm nh ñư c g i là trùm sò tài chính có năng l c c c l n c a các ngân hàng qu c t . Trên th c t , chúng ñang thao túng chính ph M nh m tho mãn ham mu n cá nhân c a b n thân mình. Thông qua vi c kh ng ch ngu n cung ng ti n t ñ d b ñi u khi n chính ph , các nhà tài phi t ngân hàng càng có cơ h i ñ bóc l t ngư i dân và cư p bóc ngu n tài nguyên c a qu c gia. ðây chính là lý do gi i thích vì sao các dòng h l n này luôn t p trung cao ñ vào quy n l c ñ ng th i d c s c ñ sai khi n quy n l c và thông qua vi c phát hành ti n t ñ chi m ño t tài nguyên. Các nhà tài phi t ngân hàng qu c t này cũng như gia t c Rockefeller chính là th l c kh ng ch ph n l n báo chí c a ñ t nư c. H s d ng nh ng chuyên m c bình lu n trên các báo này ñ ki m ch các quan ch c chính ph . Nh ng ngư i không quy thu n s b h t ng kh ra kh i cơ c u chính ph . Trên th c t , các nhà tài phi t ngân hàng ñã kh ng ch c hai ñ ng (ñ ng C ng hoà và ñ ng Dân ch ), ki m soát cương lĩnh chính tr c a hai ñ ng, kh ng ch các nhân v t lãnh ñ o, tin dùng các ông trùm c a các công ty tư nhân. Nói chung, h không t b t c th ño n nào ñ s p ñ t nhân s trong các cơ vươn c p cao c a chính ph theo ý c a h (1). John Hylan, Th trư ng thành ph New York, năm 1927. Chi n tranh luôn c n ñ n ti n. Trên th c t , quy mô chi n tranh càng l n thì lư ng ti n ra càng nhi u, ñây là cái lý mà ai cũng bi t. V n ñ là, ai tiêu ti n c a ai? Do chính ph Âu - M không có quy n phát hành ti n t nên ngu n ti n t t y u ch có th ñư c vay t ngân hàng. Chi n tranh làm cho t c ñ tiêu hao v t tư tăng c c ñ , khi n cho các nư c tham chi n dù có th t b i cũng ph i theo ñu i ñ n cùng. Chi n tranh cũng khi n cho các chính ph tìm m i cách ñ vay ti n ngân hàng, b i v y mà m t ñi u d hi u là t i sao chi n tranh luôn là ñ tài yêu thích nh t c a các ngân hàng. H ho ch ñ nh chi n tranh, kích ñ ng chi n tranh, ñ u tư cho chi n tranh, và nh ng lâu ñài hoa l c a các ngân hàng qu c t l i thư ng ñư c xây trên ñ ng ñ nát ch ng ch t tang thương c a chi n tranh. M t th ño n ki m ti n khác c a các ngân hàng qu c t là t o ra suy thoái kinh t . Trư c tiên h m h u bao ñ thúc ñ y tín d ng phát tri n, t o nên tình tr ng th trư ng bong bóng, r i sau khi tài s n c a ngư i dân ñã ñ d n vào cơn sóng ñ u cơ thì rút m nh vòng quay lưu chuy n ti n t , t o nên suy thoái kinh t và s t giá tài s n. Khi giá tài s n s t xu ng ch còn m t ph n mư i th m chí là m t ph n trăm giá tr th c thì h l i ra tay mua vào. Trong ngôn ng c a các ngân hàng qu c t thì hành ñ ng này ñư c g i là “xén lông c u”, Sau khi ngân hàng trung ương tư nhân ñư c thành l p, cư ng ñ và ph m vi c a hành ñ ng “xén lông c u” ñã ñ t ñ n m c chưa có ti n l trong l ch s . Hành ñ ng “xén lông c u” g n ñây nh t x y ra năm 1997 trên cơ th c a các “con h [Smith Nguyen Studio.]
4 nh ” và “r ng nh ” c a châu Á. Vi c con c u Trung Qu c béo núc r t cu c có thoát kh i v n ñen “xén lông c u” hay không còn tuỳ thu c vào vi c nó có ch u nghiên c u nghiêm túc th m k ch “xén lông c u” kinh hoàng ñã t ng x y ra trong l ch s nhân lo i hay không. Sau khi các ngân hàng có v n ñ u tư nư c ngoài xâm nh p toàn di n vào Trung Qu c thì ñi u khác nhau căn b n nh t so v i trư c ñây n m ch , ngân hàng qu c h u trư c ñây tuy có xung l c thúc ñ y l m phát ti n v n ñ ki m l i nhu n, nhưng tuy t ñ i không có ý ñ và kh năng thông qua vi c si t ch t ti n t ñ t m máu tài s n c a dân. S dĩ t i Trung Qu c k t ngày l p nư c ñ n nay chưa t ng x y ra nguy cơ kinh t l n chính là vì nư c này không có ñ ý ñ ch quan và kh năng khách quan ñ t o nên nguy cơ kinh t Sau khi các ngân hàng qu c t xâm nh p toàn di n vào Trung Qu c thì tình hình ñã có s bi n ñ i mang tính ch t căn b n. 1. Không có C c D tr Liên bang M thì không có cu c chi n tranh th gi i l n th nh t Khi nói v s bùng phát c a cu c chi n tranh th gi i l n như nh t, trong cu n Thu t ngo i giao (Diplomacy) n i ti ng c a mình, Kissinger ñã có m t câu bình lu n r t n tư ng r ng: “ði u khi n ngư i ta kinh ng c là cu c chi n tranh th gi i l n th nh t bùng n không ph i do m t s vi c không th m tháp gì so v i các cu c kh ng ho ng khác trư c ñó, mà là b i nó bùng n sau m t th i gian r t dài(2). Ngày 28 tháng 6 năm 1914, thái t Ferdinand von Sterreich-Este c a Vương tri u Habsburg - vương tri u chính th ng châu Âu b Osterreich thôn tính vào năm 1908 - ñã b m t thích khách tr tu i ngư i Serbia ám sát. ðây ch là m t hành vi ph c thù trong k ho ch c a m t t ch c kh ng b ñơn thu n. Lúc ñó, ch ng ai nghĩ r ng vi c này l i tr thành ngòi n cho m t cu c ñ i chi n trên toàn c u, kéo theo 30 qu c gia, 1,5 t ngư i vào vòng khói l a và làm thương vong hơn 30 tri u ngư i. Do cu c chi n tranh Pháp - Ph n ra mà Pháp và ð c ñã tr thành k thù truy n ki p c a nhau, trong khi nư c Anh thoát kh i chính sách ñ i l c châu Âu “quang kinh cô l p” và ph i ñ i m t v i c c di n ð c m nh Pháp y u. Lúc này, ð c ñã tr thành cư ng qu c s m t châu Âu, n u không kh ng ch ñư c, qu c gia này t s tr thành m i lo thư ng tr c c a Anh. V y là Anh lôi kéo Nga v n cũng là nư c có chút hi m khích v i ð c, cùng Pháp thành l p Hi p ư c ba nư c (Triple Entente), còn ð c liên minh v i Áo, t ñây hình thành nên hai t p ñoàn ñ i l p l n nh t châu Âu. Hai bên không ng ng ch y ñua vũ trang chi n lư c, duy trì m t ñ i quân s n sàng chi n ñ u có quy mô l n. Chính ph các nư c ñ u vì v y mà lún sâu vào vũng l y n n n. M t b n báo cáo chi ti t thu th p công n c a các qu c gia châu Âu cho th y r ng, s ti n chi tr lãi su t hàng năm cho các lo i công trái lên ñ n 5.343 t ñô-la. Các nư c châu Âu ñã lún sâu vào các kho n n n n này, còn chính ph các nư c này thì không th ki m soát n i tình hình. Cho dù gây ra nhi u kh năng ñáng s , nhưng so v i tình tr ng hoà bình v i giá c ñ t ñ và tình tr ng m t n ñ nh thì có l chi n tranh là m t s l a ch n [Smith Nguyen Studio.]
5 ñáng ñ suy nghĩ(3). T năm 1887 ñ n năm 1914, tình hình chính tr b t n c ng v i giá c ñ t ñ v n bám ch t châu Âu. Chính ph các nư c châu Âu vì ch y ñua vũ trang mà lâm vào nguy cơ phá s n nhưng v n nhìn nhau b ng con m t ñ i ñ ch. T c ng có câu: “M t phát pháo n ñáng giá v n lư ng vàng”, h th ng ngân hàng châu Âu cung c p các kho n vay tín d ng cho các bên ñ i l p do dòng h Rothschild xây d ng và phát tri n, ñã d c s c xúi gi c cu c ñ i ñ u quân s này. Trên th c t , các qu c gia ñang dùng ti n và lương th c ñ ñánh nhau. ð n năm 1914, m t ñi u r t rõ ràng là các qu c gia ch y u c a châu Âu ñã không th gánh vác m t cu c chi n trên quy mô l n. Tuy có l c lư ng quân ñ i luôn trong tình tr ng s n sàng và m t ch ñ ñ ng viên quân s ph c p cũng như h th ng vũ khí hi n ñ i nhưng kinh t c a các qu c gia này l i không ñ s c ñ chi tr các kho n chi phí chi n tranh kh ng l . Tình hình này di n ra ñúng như nh ng gì cơ quan tình báo Nga vi t trong thư g i cho Sa Hoàng tháng 2 năm 1914, “Không còn nghi ng gì n a, chi phí chi n tranh s vư t ra ngoài kh năng ch u ñ ng c a Nga. Cho nên, chúng ta c n ph i vay ti n c a các nư c liên minh và các qu c gia trung l p dù ph i tr giá ñ t. N u k t qu cu c chi n b t l i cho ta, h u qu kinh t c a vi c chi n b i là khó có th tính ñư c, n n kinh t nư c nhà s rơi vào tr ng thái hoàn toàn tê li t. Dù có giành ñư c th ng l i thì chúng ta cũng không l y gì làm vui n u ñi u ñó gây b t l i cho n n tài chính nư c nhà, b i m t khi thua tr n thì nư c ð c cũng s ch ng có gì ñ b i hoàn chi phí chi n tranh cho ta. Hi p ư c hoà bình s mang l i l i ích cho nư c Anh mà không cho phép ð c có ñư c cơ h i ph c h i kinh t ñ tr h t các kho n n cho chúng ta, th m chí sau khi chi n tranh k t thúc, ð c cũng không th có kh năng hoàn tr các kho n n (4). Trong tình hình này, m t cu c chi n quy mô l n x y ra là ñi u không th hình dung n i. N u như chi n tranh th c s bùng n thì cũng ch có th di n ra trong ph m vi c c b , mang tính t m th i và c p ñ th p, có th s gi ng như cu c chi n Ph - Pháp năm 1870 - m t cu c chi n ch kéo dài trong kho ng th i gian 10 tháng. Nhưng k t qu chi n tranh như th ch có th xoa d u ch không th gi i quy t c c di n ñ i l p châu Âu. Cho nên, th i gian khai chi n ch có th ti p t c ñư c kéo dài trong s b t n chính tr và giá c leo thang, mãi cho ñ n khi có s ra ñ i c a C c D tr Liên bang M . Lúc này, nư c M bên kia b ñ i dương ñã là m t cư ng qu c công nghi p s m t th gi i có năng l c l n trong s n xu t công nghi p và ngu n tài nguyên phong phú. Nhưng mãi ñ n năm 1913, M v n là m t nư c d a vào các kho n vay nư c ngoài và có ít kh năng cung c p các kho n vay cho nư c ngoài. Nguyên nhân chính là do không có s hi n di n c a ngân hàng trung ương, và b i v y mà các nhà ngân hàng New York khó có th t p trung ñi u ñ ng ngu n tài chính trong c nư c. Nhưng các nhà ngân hàng thư ng có h ng thú v i chi n tranh quy mô l n, b i chi n tranh s ñem ñ n cho h ngu n l i nhu n kh ng l . Ngay sau khi ñ án C c D tr Liên bang M ñư c thông qua, các nhà ngân hàng qu c t l p t c b t tay hành ñ ng. Ngày 3 tháng 8 năm 1914, ngân hàng c a Rothschild Pháp ñã g i thông báo cho Morgan ñ ngh l p t c chu n b m t kho n tín d ng tr giá 100 tri u ñô-la M ñ Pháp mua v t tư t M . Khi nghe tin, Wilson l p t c ph n ñ i, trong khi William Jennings Bryan - B trư ng ngo i giao c a M lúc b y gi - [Smith Nguyen Studio.]
6 lên án kho n cho vay này là “giao d ch phi pháp x u xa nh t”. ð c và M xưa nay chưa t ng k t giao v i nhau trong kinh t và chính tr . Lúc này, M có kho ng 8 tri u ngư i M g c ð c, chi m kho ng 10% dân s M , và khi M l p qu c suýt n a thì ti ng ð c ñã tr thành qu c ng c a M . Ngư i M g c ð c có s c nh hư ng chính tr không nh , thêm vào ñó dân nh p cư ñ n t Irlen v n dĩ không m y thi n c m ñ i v i Anh. Chính ph M ñã t ng m y phen giao chi n v i Anh, cho nên giai ño n sơ kh i c a chi n tranh, chính ph M luôn gi m t thái ñ dùng d ng, khác h n v i các nhà ngân hàng ñang s t ru t như ki n bò trong ch o nóng. Các ñ i gia ngân hàng tích c c xúi gi c M tuyên chi n v i ð c, còn chính ph thì kiên quy t ph n ñ i chi n tranh và gi th trung l p. Trư c tình th này, các nhà tài phi t ngân hàng bèn nghĩ ra m t k sách t m th i - c p tín d ng cho các nư c thu c kh i ñ ng minh ñ mua v t tư c a M thay vì cho các nư c này vay ti n thông qua vi c bán công trái. Dư i s b c ép c a các nhà ngân hàng, Wilson bu c ph i g t ñ u ñ ng ý. Vì th i gian b u c t ng th ng m i cho nhi m kỳ ti p theo s p ñ n g n nên Wilson ngày càng nghiêng v l p trư ng c a các nhà ngân hàng trong v n ñ tham chi n v i hi v ng tái ñ c c l n hai. Ngày 23 tháng 12 năm 1913, “D lu t C c D tr Liên bang” ñư c thông qua, và các ñi u ki n cho s bùng phát m t cu c chi n tranh c p ñ th gi i ñã bư c vào giai ño n chín mu i. C máy chi n tranh v n im l ng quá lâu cu i cùng ñã có th kh i ñ ng. Ngày 16 tháng 11 năm 1914, C c D tr Liên bang M chính th c ñi vào ho t ñ ng. Ngày 16 tháng 12, Davison - cánh tay ñ c l c c a Morgan ñ n Anh ñ ñàm phán v i th tư ng Anh - Herbert H. Asquith - v kh năng M cung c p cho Anh m t kho n tín d ng. Ngày 15 tháng 1 năm 1915, Ngân hàng Morgan và Anh ñã ñ t ñư c b n h p ñ ng tín d ng v i t ng giá tr là 10 tri u b ng. ð i v i M , vi c này là m t thương v tương ñ i kh quan, vì ch ng ai có th ng r ng t ng s kho n vay cu i cùng l i ñ t ñ n m c 3 t ñô-la M - m t kho n vay kh ng l ! Ngân hàng Morgan ñã thu 1% phí th t c, nghĩa là ngân hàng này xơi tr n 30 tri u ñô-la! Mùa xuân năm ñó, Ngân hàng Morgan l i ký k t h p ñ ng tín d ng v i chính ph Pháp. Tháng 9 năm 1915 là th i kh c ñ các ông trùm kh o nghi m li u ph Wall có th ñ s c tr thành Trung tâm Tài chính Th gi i hay không. Kho n vay Anh-Pháp (Anglo - French Loan) tr giá 500 tri u ñô-la M chính th c ñư c m màn. T ng th ng Wilson v n dĩ trư c ñó luôn kiên quy t ph n ñ i vi c này ñã không ch ng ñ ñư c s t n công t c phía các nhà ngân hàng l n các thành viên n i các. Tân B trư ng Ngo i giao c a Wilson là Robert Lansing c nh báo r ng: “N u không có các kho n vay thì n n s n xu t s b h n ch , công nghi p suy thoái, ngu n v n và s c lao ñ ng b không, nguy cơ phá s n s di n ra trên quy mô l n, s t c gi n và b t mãn c a dân chúng s tăng lên”(5). Nghe xong, Wilson toát m hôi l nh, ch còn bi t như ng b thêm l n n a. ð i v i vi c [Smith Nguyen Studio.]
7 bán công trái ra ngoài v i quy mô chưa t ng có l n này, các ngân hàng ph Wall cũng ñã ph i tung h t chiêu c a mình. 61 nhà tài phi t ký nh n trách nhi m thanh toán công trái và 1570 cơ c u tài chính tham gia vào nghi p v phát hành và tiêu th (6). ðây là m t nhi m v c c kỳ gian nan, ñ c bi t vi c m r ng tiêu th nh ng công trái này ñ n mi n Trung và Tây M càng tr nên khó khăn hơn. Ngư i dân M ñ u không cho r ng cu c chi n tranh là v n ñ c a châu Âu và h có quan h tr c ti p gì trong cu c chi n tranh ñó, ñ ng th i không mu n ñem ti n c a ñ vào cu c chi n. ð ñánh tan s nghi ng này, các ngân hàng ñã m nh mi ng tuyên truy n r ng, ngu n ti n ñ u tư này s l i nư c M . M c dù ñã dùng r t nhi u chiêu th c, nhưng vùng Trung Tây M ch có m t ngân hàng c a Chicago ch u gia nh p vào ñ i quân c a ph Wall. Hành ñ ng này l p t c ñã gây ph n n ñ i v i h u du c a ngư i ð c vùng này. H ñã phát ñ ng k ho ch ngăn ch n các cu c v n ñ ng c a ngân hàng. ð n cu i năm 1915, v n có m t kho n công trái tr giá 187 tri u ñô-la M chưa ñư c bán xong. Khi chi n tranh bư c sang th i kh c quan tr ng, ñ ki m ñư c nhi u ti n hơn n a, chính ph Anh tuyên b s trưng thu thu nh p l i t c ñ i v i công trái M mà ngư i dân Anh ñang n m gi . Ngư i dân Anh l p t c bán ñ bán tháo nh ng công trái này. Ngân hàng Anh qu c ñã r t nhanh tay thu mua m t lư ng kh ng l công trái M và l p t c l nh cho các công ty ñ i lý c a Morgan M ñem nh ng công trái này ra tiêu ph ph Wall. Các nhà ñ u tư M t nhiên ñón nh n kho n công trái c a nư c mình, th t nhanh chóng kho n công trái tr giá 3 t ñô-la M ñã ch y vào th trư ng, nư c Anh l i thu ñư c m t kho n ti n kh ng l ñ chi tr cho chi n s . Nhưng v trí ch n ñư c tích lu hơn m t trăm năm c a ngư i Anh trong thoáng ch c ñã tan theo khói l a chi n tranh. T ñây, trong m i quan h ch n c a Anh ñ i v i M ñã thay ñ i v căn b n. Tín d ng c a M như ñư c ti p thêm d u vào l a. Ng n l a chi n tranh b t ñ u t c t c lan tràn, m c ñ th m kh c c a cu c chi n cũng theo ñó mà leo thang c c ñ . Ch trong chi n d ch sông Mane, n i ch m t ngày, các nư c ñ ng minh ñã tiêu t n h t 200 nghìn phát ñ n pháo. Nhân lo i cu i cùng ñã hi u ñư c r ng, s k t h p gi a h th ng s n xu t công nghi p hi n ñ i, h u c n hi n ñ i và th ño n tài chính hi n ñ i có th khi n cho cu c chi n tranh ngày càng thêm th m kh c và kéo dài. Cu c chi n tranh khi n cho v t tư tiêu hao v i t c ñ chóng m t. Chi n tranh ñã khi n các nư c tham chi n b t ch p m i giá ñ theo ñu i, b t ch p m i giá ñ vay ngân hàng. ðó là lý do gi i thích t i sao chi n tranh luôn là ñi u mà các nhà ngân hàng mong ch và yêu thích. 2. C c D tr Liên bang th i chi n dư i s thao túng c a Benjamin Strong Benjamin Strong b t ñ u gây ñư c s chú ý c a công chúng là vào năm 1904, khi ông tr thành Quy n Ch t ch c a Ngân hàng Trust. Khi ñó, Davison - m t nhân v t thân tín c a Morgan - ñang lo l ng trư c vi c các công ty u thác ngày càng l n m nh. Ph m vi nghi p v c a nh ng công ty u thác này còn r ng hơn các ngân hàng thương m i và b chính ph trói bu c ít hơn, vì v y có th thu hút tài chính v i m c l i nhu n cao hơn. ð ñ i phó v i s c nh tranh m i này, sau khi ñư c s ñ ng ý c a Morgan, vào năm 1903, Davison cũng ñã can d vào vi c mua bán u thác, và Strong tr thành ngư i th c thi c [Smith Nguyen Studio.]
8 th c a Davison. Trong cơn kh ng ho ng năm 1907, u thác ngân hàng còn có thêm các hành ñ ng c u vãn cơ c u tài chính khác, và nh v y mà danh ti ng c a Strong n i như c n. Sau khi C c D tr Liên bang M thành l p năm 1913, Davis và Paul Warburg tìm ñ n Strong ñ ti n hành m t cu c ñàm phán v i hi v ng Strong s ñ m nh n v trí Ch t ch Ngân hàng New York thu c C c D tr Liên bang M . Và Strong ñã vui v ñ ng ý. T ñây, Strong tr thành nhân v t chính y u trong h th ng d tr liên bang M . Strong nhanh chóng thích ng v i vai trò m i. Ông ta ñã thành l p m t di n ñàn, ti n hành h p ñ nh kỳ ñ thương th o v các quy t c hành ñ ng c a C c D tr Liên bang trong th i kỳ chi n tranh. V i nh ng th ño n vô cùng khéo léo Strong ñã thao túng chính sách ti n t c a C c D tr Liên bang, ñ ng th i t p trung quy n l c phân tán t các ngân hàng c a 12 khu v c tr c thu c C c D tr Liên bang v tay Ngân hàng New York. B ngoài, C c D tr Liên bang M cho phép Ngân hàng D tr Liên bang 12 khu v c trên toàn nư c M ñư c quy n căn c vào nhu c u th c t c a ñ a phương mà ñ t ra chính sách v t l chi t kh u c a m i nơi cũng như c m c ngân phi u thương nghi p, hay nói cách khác, Ch t ch Ngân hàng D tr c a các bang s có quy n quy t ñ nh lo i ngân phi u thương nghi p nào có th ñư c c m c v i m c chi t kh u ra sao. ð n năm 1917, có ít nh t 13 lo i quy t c c m c ngân phi u thương nghi p khác nhau ñã ñư c l p nên(7). Th nhưng, do chi n tranh, s công trái ñư c dùng làm ngân phi u c m c c a Ngân hàng New York thu c C c D tr Liên bang M trên th c t không ng ng tăng nhanh, do v y mà h n m c công trái ñã vư t xa r t nhi u so v i t ng s ngân phi u thương nghi p khác, ch ng m y ch c ñã khi n cho chính sách c m c ngân phi u c a các ngân hàng khu v c khác thu c C c D tr Liên bang M tr nên vô hi u. Dư i s kh ng ch c a Trong, “thao tác th trư ng công khai” ñã xem công trái là ngân phi u c m c ch y u và duy nh t, t ñó toàn b h th ng C c d tr 1 lên bang M b thao túng m t cách nhanh chóng. Do vi c phát hành các kho n cho vay quy mô l n ñ tr giúp tài chính cho cu c chi n châu Âu nên lưu lư ng ti n t M gi m ñi ghê g m, uy l c c a Ngân hàng Trung ương b t ñ u ñư c hi n rõ. Chính ph M b t ñ u tăng thêm lư ng công trái kh ng l , còn C c D tr Liên bang M thì cũng ti p nh n v i kh i lư ng ñáng kinh ng c. Chi phi u C c t hoà vào ñòng ch y ti n D tr Liên bang (Federal Reserve Note) v i h n ng ch l n t ch ng khác nào nư c lũ v ñê, b xung cho s thi u h t ti n t do các kho n cho vay chi n tranh mà châu Âu gây nên. Cái giá ph i tr là s tăng lên theo chi u th ng ñ ng c a các kho n công trái M , k t qu là ch trong vòng 4 năm k t khi C c D tr Liên bang ñi vào ho t ñ ng (t năm 1916 ñ n 1920), s công trái c a M ñã tăng b t phát g p 25 l n, t 1 t ñô-la M lên ñ n 25 t ñô-la M (8). T t c s công trái hi n có c a M ñ u d a trên nh ng kho n thu chưa n p c a ngư i dân M ñ th ch p. K t qu là trong chi n tranh, các nhà tài phi t ngân hàng ki m ñư c m t kho n ti n kh ng l trong khi ngư i dân l i m t ti n, m t s c, th m chí là c máu. [Smith Nguyen Studio.]
9 3. M tham chi n “vì nguyên t c dân ch và ñ o ñ c” Khi ñư c m t ñ ng nghi p là ñ i s Th Nhĩ Kỳ t i ð c h i v i thái ñ d y v hoài nghi r ng t i sao M c n ph i gây chi n v i ð c, v ñ i s M ñáp r ng: “Ngư i M chúng tôi tham chi n vì nguyên t c ñ o ñ c”. Câu tr l i như v y khi n cho ñ i s Th Nhĩ Kỳ vò ñ u vu t trán. Ti n sĩ Kissinger ñã gi i thích v vi c này: “Nư c M t ngày l p qu c ñ n nay luôn t cho mình là k khác ngư i. Trên bình di n ngo i giao, h ñã t o ra hai thái ñ mâu thu n nhau: m t là thúc ñ y ch ñ dân ch trong nư c ngày càng tr nên hoàn h o; hai là quan ñi m giá tr c a M khi n cho nhân dân nư c này tin r ng h c n ph i truy n bá nh ng quan ñi m này ra toàn th gi i”(9). Qu th t, nh ng gì nư c M tr i qua có khác v i các qu c gia khác trên th gi i. Khái ni m giá tr dân ch c a M cũng qu th t là x ng ñáng cho ngư i ta ca t ng, nhưng n u nói r ng nư c M ñã tham gia chi n tranh th gi i l n th nh t ch vì ñ o ñ c và lý tư ng, thì có th ti n sĩ Kissinger ñã suy ñoán m t cách h ñ . Ngày 5 tháng 3 năm 1917, trong b c thư m t g i cho t ng th ng Wilson, ñ i s M Walter Hines Page - ngư i ñang thư ng trú Anh lúc ñó - ñã nói r ng: “Tôi cho r ng cu c kh ng ho ng s p t i s vư t ra ngoài kh năng ch u ñ ng trong vi c cung c p các kho n vay c a công ty Morgan ñ i v i Anh và Pháp. S giúp ñ l n nh t mà chúng ta có th cung c p cho các nư c ñ ng minh chính là tín d ng. N u không khai chi n v i ð c, chính ph c a chúng ta s không th cung c p tín d ng tr c ti p cho các nư c ñ ng minh”(10). Lúc này, h th ng công nghi p n ng c a M ñã chu n b c năm cho vi c tham chi n. T năm 1916, l c quân và h i quân M ñã b t ñ u mua m t lư ng l n các thi t b khí tài h ng n ng. ð tăng thêm ngu n tài chính, các nhà tài phi t ngân hàng và các chính tr gia ñã b t ñ u nghĩ ra nhi u k sách hơn n a. “Cu c xung ñ t khi n chúng ta ph i suy nghĩ thêm m t bư c phát tri n khái ni m thu thu nh p - m t ngu n v n quan tr ng v n chưa ñư c khai thác. D lu t thu thu nh p ñã ñư c xây d ng ñ ph c v cho nhu c u c a chi n tranh”(11) Lưu ý r ng, thu thu nh p ñây có nghĩa là thu thu nh p công ty ch không ph i là thu thu nh p cá nhân. Trong năm 1916, các nhà tài phi t ngân hàng ñã hai l n tìm cách thông qua D lu t yêu c u n p thu thu nh p cá nhân, nhưng c hai l n cu i cùng ñ u b Toà án t i cao bác b . M , quy ñ nh ñóng thu thu nh p cá nhân t trư c ñ n nay v n ch ng có pháp lu t làm căn c . Ngày 28 tháng 7 năm 2006, b phim “Nư c M t t do ñ n ch nghĩa phát xít” (America: Freedom to Fascism) ñư c công chi u r ng rãi kh p nư c M. ng kính c a Aaron Russo - ñ o di n ñi n nh n i ti ng ngư i M t ng 6 l n nh n ñ c gi i Oscar - ñã th hi n m t s th t tr n tr i. Khi ñư c công chi u t i liên hoan phim Canes năm 2006, b phim ñã gây ch n ñ ng m nh m cho công chúng. Sau khi ch ng [Smith Nguyen Studio.]
10 ki n m t c nh tư ng chân th c v s khác bi t c a chính ph M so v i nh ng gì h rêu rao và nh ng th l c tài chính sau lưng nó thì c m giác ñ u tiên c a t t c khán gi lúc ñó th t khó có th t n i. Trong t ng s hơn 3.000 r p chi u c a M , ch có 5 r p dám công chi u b phim này. Sau khi ñư c ñưa lên m ng, b phim này v n t o nên nh hư ng to l n kh p nư c M , 940.000 ngư i ñã t i b phim này v xem, 8.100 ngư i tham gia bình lu n v i nh ng ñánh giá cao nh t(12). Ngày 13 tháng 10 năm 1917, t ng th ng Wilson ñã phát bi u long tr ng r ng: “Nhi m v c p bách là c n ph i huy ñ ng tri t ñ ngu n tài nguyên ngân hàng c a M . Áp l c và quy n l i t các kho n cho ñ ng minh vay c n ph i ñư c t ng ngân hàng c a ñ t nư c này gánh vác. Tôi tin r ng, s h p tác ngân hàng như v y trong th i kh c này là m t trách nhi m yêu nư c. Các ngân hàng thành viên c a C c D tr Liên bang M chính là s ch ng minh cho ch nghĩa yêu nư c ñ c bi t và quan tr ng như v y”(13). Wilson - m t giáo sư ñ i h c - th a bi t ai ñã ñưa ông ñ n v i con ñư ng quy n l c trong Nhà Tr ng. B n thân t ng th ng Wilson cũng không tin vào cu c thánh chi n “dân ch c u vãn th gi i” thư ng ñư c nh c ñ n. Sau này, ông ñã th a nh n r ng “chi n tranh th gi i di n ra ch ng qua là vì c nh tranh kinh t mà thôi”. S th t là, kho n vay 3 t ñô-la mà M cung c p cho các nư c ñ ng minh và kho n v t tư xu t kh u tr giá 6 t ñô-la M v n chưa ñư c hoàn tr . N u như ð c giành th ng l i thì công trái c a các nư c ñ ng minh hi n ñang n m trong tay các nhà tài phi t ngân hàng s ch ng ñáng giá m t xu. Vì mu n b o v các kho n cho vay c a mình mà Morgan, Rockefeller, Paul Warburg và Schiff ñã ñ ng tâm hi p l c ñ y nư c M vào cu c chi n tranh. 4. Các nhà tài phi t ngân hàng ñ i phát tài nh ñ i chi n Ngay sau khi M tham chi n vào ngày 6 tháng 4 năm 1917, Wilson ñã trao quy n l c ch y u c a ñ t nư c cho nh ng ngư i có công giúp ông nhi u nh t trong cu c tranh c là: Paul Warburg - n m gi h th ng ngân hàng c a M ; Bernard Baru - n m gi ch c ch t ch u ban công nghi p th i chi n (War Industries Board); Eugene Meyer - ki m soát công ty tài chính th i chi n (War Finance Corporation) . Anh em nhà Warburg Max Warburg - anh trai c c a Paul ñ m nh n ch c C c trư ng C c tình báo ð c, còn Paul tr thành Phó ch t ch C c D tr Liên bang M - ngư i ch u trách nhi m g n như là cao nh t v tài chính c a M ; ngư i em trai th ba Felix là c ñông cao c p c a công ty Kuhn Loeb, em trai th tư Fritz - gi ch c Ch t ch S Giao d ch Vàng Hamburg, t ng ñ i di n cho nư c ð c bí m t gi ng hoà v i Nga. Toàn b b n anh em ñ u là nh ng nhân v t chóp bu trong dòng t c ngân hàng Do Thái. [Smith Nguyen Studio.]
11 Liên quan ñ n anh em nhà Paul, ngày 12 tháng 12 năm 1918, báo cáo bí m t c a H i quân M có vi t r ng: “Paul Warburg: New York, g c ð c, năm 1911 nh p qu c t ch thành công dân M . Năm 1912, ñư c hoàng ñ ð c trao t ng huân chương. T ng gi ch c Phó ch t ch C c D tr Liên bang M . Có m t ngư i anh em gi ch c C c trư ng C c tình báo ð c”(14). Trong m t báo cáo khác ñ c p ñ n “hoàng ñ nư c ð c”, William ñ nh ñã t ng ñ p bàn quát vào m t Max r ng, “l nào anh luôn ñúng sao?”, nhưng sau ñó v n t t l ng nghe ý ki n c a Max v v n ñ tài chính(15). ði u khi n ngư i ta c m th y kỳ l là tháng 5 năm 1918, Paul ñã t ch c C c D tr Liên bang M , nhưng trong b n báo cáo này l i không ñ c p ñ n. Sau khi M tham chi n, vì anh trai c a Paul ñang ñ m nhi m ch c C c trư ng C c tình báo ð c, nên v lý thuy t, Paul có th b nghi ng là thông ñ ng v i ñ ch, nhưng trên th c t , nư c M ch ng có ai năng ñ ng ñ n m c có th n m gi ñư c m ch máu tài chính. Tháng 6 năm 1918, ngay sau khi t ch c C c D tr Liên bang M , Paul ñã vi t cho Wilson m t m u tin nh n r ng: “Tôi có hai ngư i anh em hi n ñang là ch các ngân hàng ð c. Theo l ñương nhiên, h ph i t n l c giúp ñ t nư c mình, cũng gi ng như tôi ñang giúp ñ t nư c ta v y(16). Bernard Baruch - Sa hoàng công nghi p M th i chi n V i b n ch t c a m t ngư i nh ñ u cơ mà ph t nhanh, Baruch ñã h p nh t 6 công ty thu c lá quan tr ng c a M vào năm 1896, thành l p nên Công ty thu c lá Liên h p (Consolidated Tobacco Company). Sau ñó, ông l i giúp dòng h Guggenheim thâu tóm n n công nghi p khai khoáng ñ ng c a M và còn h p tác v i Harriman - m t nhân v t dư i trư ng c a Schiff - ñ kh ng ch h th ng v n chuy n New York. Năm 1901, Baruch cùng các anh em c a mình thành l p công ty mang tên Baruch Brothers. Sau khi ñư c t ng th ng Wilson b nhi m vào v trí Ch t ch u ban Công nghi p th i chi n M vào năm 1917, ngay l p t c Baruch ñã có ñư c quy n sinh sát ñ i v i các công ty công nghi p M . Thu nh p m i năm c a Baruch lên ñ n 10 t ñô-la và ông ta tr thành ngư i quy t ñ nh giá mua bán v t tư chi n tranh c a chính ph M . Trong m t cu c ñi u tr n t i Qu c h i năm 1935, Baruch nói r ng: “T ng th ng Wilson giao cho tôi m t b c thư, trao quy n cho tôi ti p qu n b t c doanh nghi p công nghi p và công xư ng nào. Tôi và Ch t ch Judge Gay c a công ty gang thép M có ñôi chút hi m khích, nhưng ngay sau khi ñư c xem b c thư này, ông ta nói: “Xem ra chúng ta c n ph i gi i quy t xích mích gi a ñôi bên”, và qu th c ông ta ñã làm như v y(17). Có m t s Ngh sĩ Qu c h i t ra nghi ng tư cách c a Baruch trong các quy t ñ nh mang tính sinh sát ñ i v i n n công nghi p M , cho r ng ông ta v a không ph i là nhà công nghi p, l i chưa t ng bi t th nào là công xư ng, và ngay t i bu i ñi u tr n trư c Qu c h i, ông ta cũng ñã t th a nh n ngh nghi p chính c a mình là “nhà ñ u cơ”. T The New Yorkers ñã t ng ñăng t i thông tin r ng, sau khi bi t ñư c Washington tung ra tin [Smith Nguyen Studio.]
12 hoà bình gi , Baruch ñã ki m ñư c ñ n 750 nghìn ñô-la M trong m t ngày. Công ty tài chính th i chi n c a Eugene Meyer. Cha c a Eugene Meyer là ñ ng s h u ngân hàng Lazard Freres - m t ngân hàng qu c t n i ti ng. Eugene là ngư i có lòng nhi t tình khác thư ng ñ i v i kinh doanh. Ông ñã t ng h p tác v i Baruch ñ l p ra Công ty khoáng s n vàng Alaska, ñ ng th i còn cùng h p tác trong m t s giao d ch tài chính khác. M t trong nh ng s m nh quan tr ng c a Công ty Tài chính th i chi n chính là phát hành và tiêu th công trái M , cung c p nh ng kho n tài chính cho chi n tranh. Không có m t hành ñ ng nào c a Công ty Tài chính th i chi n do Eugene ñi u hành khi n ngư i ta kinh hãi hơn vi c làm gi s sách. Sau này, khi b Qu c h i ñi u tra, công ty này ñã tăng ca thư ng xuyên vào ban ñêm ñ s a l i s sách, r i sáng hôm sau ñưa cho các nhân viên ñi u tra c a Qu c h i xem. Dư i s ñi u hành c a ngh sĩ Mcfadden, trong hai cu c ñi u tra ñ i v i công ty này vào các năm 1925 và 1930, ngư i ta ñã ñã phát hi n ra nhi u v n ñ : “S lư ng công trái trùng l p lên ñ n 2.314 nhóm, s lư ng chi t kh u trùng l p lên ñ n 4.698 nhóm, giá tr ti n m t t 50 ñô-la M ñ n 10.000 ñô-la M , th i gian h i ñoái ñ n tháng 7 năm 1924. Trong ñó, m t s d li u trùng l p là do nh m l n, còn s khác thì do làm gi s sách”(18). Ch ng th mà sau khi chi n tranh k t thúc, Eugene ñã có th mua l i Công ty liên h p hoá h c và thu c nhu m (Allied Chemical and Dye Corporation), sau ñó l i mua ti p t Washington Post. Căn c theo tính toán, s lư ng s sách làm gi c a Eugene ít nh t ñã t o nên m c thâm h t công trái ñ n hàng m y trăm tri u ñô-la M (19). Edward Stettinius - ngư i sáng l p T h p công nghi p qu c phòng M . Edward Stettinius là m t ngư i h t s c c n tr ng, câu n t ng chi ti t, trư c ñây phát tài nh ngh ñ u cơ lương th c Chicago. Trong th i kỳ chi n tranh, ông ñư c Morgan cân nh c và b nhi m ch c qu n lý B ph n xu t kh u (Export Department), ch y u ph trách mua s m vũ khí ñ n dư c. Ông tr thành ngư i chi ti n n i ti ng trên th gi i trong th i kỳ chi n tranh. S v t tư quân s mua s m m i ngày lên ñ n 10 tri u ñô-la M , sau ñó ñem nh ng v t tư này s p x p xu ng thuy n, niêm phong, v n chuy n ñ n châu Âu. Ông ñã ñem h t s c mình ñ nâng cao năng su t s n xu t cũng như năng su t v n chuy n. T i tr s 23 ph Wall, ch c n ông ra l nh m t ti ng thì vô s các ñ i lý hay các nhà buôn thi t b quân s b nhào ñ n. T i m i c a phòng làm vi c h u như ñ u có c nh sát b o v . M i tháng, lư ng mua s m c a ông tương ñương v i t ng giá tr s n xu t c a ngư i dân th gi i 20 năm trư c. Ngư i ð c không th ng r ng, trong m t kho ng th i gian ng n như v y mà nư c M ñã có th chuy n t môi trư ng s n xu t th i bình sang qu ñ o s n xu t công nghi p quân s th i chi n. [Smith Nguyen Studio.]
13 Davison - thân tín c a Morgan. Nh ñ công s c l p ra ñ ch Morgan và là c ñông cao c p c a công ty J.P. Morgan nên Davison ñã nh n ñư c mi ng m i béo b này t H i Ch th p ñ M , t ñó ñã kh ng ch kho n ti n kh ng l lên ñ n 370 tri u ñô-la M do ngư i dân M quyên t ng. 5. “Hoà ư c Versailles”: B n h p ñ ng ng ng b n kỳ h n 20 năm Ngày 11 tháng 11 năm 1918, cu c Chi n tranh th gi i l n th nh t tàn kh c và ñ m máu cu i cùng cũng ñã h màn. Trong vai trò là nư c chi n b i, ð c ñã b m t ñi 13% lãnh th ñ ng th i ph i ch u trách nhi m b i thư ng m t kho n 32 t ñô-la, ngoài ra m i năm còn ch u thêm kho n lãi su t 500 tri u ñô-la, b trưng thu 26% kho n phí ngoài ñ nh m c ñ i v i hàng hoá xu t kh u và m t luôn quy n ki m soát ñ i v i các x thu c ñ a. S lư ng l c quân ch ñư c gi l i 100 nghìn ngư i, các chi n h m ch l c c a h i quân không ñư c vư t quá sáu chi c, không ñư c trang b các lo i khí tài h ng n ng như tàu ng m, máy bay, xe tăng ho c tr ng pháo. David Loyd George - Th tư ng Anh, ñã t ng tuyên b “ph i ñem ñư c ti n v cho dù có ph i l c soát h t túi c a ngư i ð c ñi chăng n a”, nhưng v phía mình, ông ta cũng th a nh n: “Văn ki n (hoà ư c) mà chúng ta ñã so n th o ñã gieo m m cho cu c chi n tranh 20 năm sau. Nh ng ñi u ki n mà các b n áp ñ t cho ngư i ð c có th khi n ngư i ð c ho c là không tuân th ñi u ư c, ho c là phát ñ ng chi n tranh”. Curzon - B trư ng ngo i giao Anh cũng có cách nhìn tương t , ông nói: “Hoà ư c này s ch ng ñem l i hoà bình, mà nó ch có th là m t b n hoà ư c ñình chi n có th i h n 20 năm mà thôi”. Sau khi xem xong b n hoà ư c n y, t ng th ng M Wilson cũng ñã nhíu mày nói r ng: “N u là ngư i ð c thì tôi nghĩ r ng mình s tuy t ñ i không ñ t bút ký b n hoà ư c này”. V n ñ không ph i là các chính tr gia có ý th c ñư c b n ch t c a v n ñ hay không mà ph thu c vào “các sư ph ” sau lưng h - nh ng ngư i ra quy t sách th c s . Các ông trùm ngân hàng tháp tùng t ng th ng Wilson trong cu c vi hành ñ n Paris g m có: C v n tài chính cao c p Paul Warbung, Morgan và lu t sư Felix c a ông, Thomas Lemon - c ñông cao c p c a công ty Morgan, Baru - Ch t ch u ban công nghi p th i chi n, anh em nhà Dulles (m t ngư i là nhân v t chóp bu c a CIA sau này, m t ngư i là B trư ng ngo i giao). Sau lưng Th tư ng Anh là Philip Sassoon - con cháu ñích tôn c a dòng h Rothschild. Jeroboam Rothschild cán b tham mưu c p cao c a th tư ng Pháp Clemenceau. Ngư i d n ñ u ñoàn ñ i bi u c a ð c chính là Max Warburg anh trai c c a Paul. Khi các nhà tài phi t ngân hàng qu c t t t u ñ n Paris, trong vai trò là ch nhà, nam tư c Edmond de Rothschild ti p ñãi các v khách quý nhi t tình. Ông b trí cho các quan khách có máu m t c a ñoàn ñ i bi u M ngh ngơi trong dinh th l ng l y c a mình Paris. [Smith Nguyen Studio.]
14 Th c t , h i ngh hoà bình Paris là m t cu c liên hoan c a các nhà tài phi t ngân hàng qu c t . Sau khi ph t m nh nh vào các kho n ti n thu ñư c t cu c chi n, h ñã ti n tay gieo h t m m cho cu c chi n ti p theo: chi n tranh th gi i l n th hai. 6. Chi n d ch xén lông c u và cu c suy thoái nông nghi p năm 1921 M Ngày 1 tháng 9 năm 1894, chúng ta s ñình ch t t c vi c kéo dài các kho n vay. Ngày ñó, chúng ta s vét l i h t ti n c a mình, s t ch thu và phát mãi các tài s n còn chưa thanh toán h t cho chúng ta, s dùng giá do chúng ta ñ nh ra ñ có ñư c hai ph n ba ñ t ñai nông nghi p tính t sông Mississippi v phía tây và hàng ngàn hàng v n hec-ta ñ t ñai mi n ñông nư c M . Nh ng nông dân m t ñ t vì phá s n s bi n thành nh ng k làm thuê, ch ng khóc gì Anh c . Hi p h i các nhà tài phi t ngân hàng M năm 1891 (sưu t m t ghi chép c a Qu c h i ngày 29 tháng 4 năm 1913). “Xén lông c u” (fleecing of the flock) là m t thu t ng chuyên môn trong n i b các nhà tài phi t ngân hàng, nghĩa là vi c l i d ng cơ h i ñư c t o ra trong quá trình phát tri n và suy thoái kinh t ñ có ñư c tài s n c a ngư i khác ch b ng m t ph n m y giá tr th c c a tài s n y. Khi các ngân hàng ñã kh ng ch ñư c quy n phát hành ti n t c a M thì s tăng trư ng hay suy thoái c a n n kinh t M ñã tr thành quá trình có th kh ng ch chính xác. Hành vi “xén lông c u” lúc này ñ i v i ngân hàng ch ng khác nào giai ño n chuy n hoá c a nh ng ngư i dân du m c t săn b t ki m s ng sang s n xu t n ñ nh nh bi t chăn nuôi m t cách khoa h c. Cu c chi n tranh th gi i l n th nh t ñã ñem ñ n cho nư c M s ph n vinh trên di n r ng. Vi c mua s m v t tư chi n tranh v i quy mô c c ñ i ñã thúc ñ y s n xu t và d ch v c a các ngành công nghi p M phát tri n. T năm 1914 ñ n năm 1920, C c D tr Liên bang M ñã ñ u tư nh ng kho n ti n l n vào lĩnh v c kinh t . M c lãi su t c a C c D tr Liên bang New York t 6% trong năm 1914 gi m xu ng còn 3% trong năm 1916, và ñư c duy trì mãi ñ n năm 1920. ð cung c p các kho n vay l n cho các nư c ñ ng minh, trong vòng hai năm 1917 - 1918, các ngân hàng ñã b n l n ti n hành huy ñ ng v n trên quy mô l n, g i là “trái phi u t do” (Liberty Bond), lãi su t thì tăng t 3,5% ñ n 4 - 5%. M t m c ñích h t s c quan tr ng c a các ñ t phát hành trái phi u này chính là nh m thu hút lư ng ti n t và tín d ng mà C c D tr Liên bang M ñã phát hành quá nhi u. Trong chi n tranh, ngư i công nhân ñư c tr lương cao, còn lương th c c a nông dân thì bán r t ñư c giá, tình tr ng kinh t c a các t ng l p công nhân th thuy n ñư c nâng lên ñáng k . Sau khi chi n tranh k t thúc, do chi phí sinh ho t và tiêu dùng gi m xu ng, nông dân n m gi m t lư ng hi n kim r t l n, và kho n tài s n kh ng l này l i không n m dư i s kh ng ch c a các ngân hàng ph Wall. ða s nông dân mi n Tây và Trung c a nư c M thư ng ñem ti n g i vào ngân hàng ñ a phương ñ c t gi . Vì mâu thu n [Smith Nguyen Studio.]
15 v i ngân hàng qu c t New York, các ngân hàng v a và nh này v a không tham gia vào h th ng ngân hàng C c D tr Liên bang, v a không ng h ñ i v i vi c cho vay chi n tranh châu Âu. Vì th , các lão làng ph Wall mu n tìm cơ h i ñ “ch nh ñ n” các ngân hàng “nhà quê” này ñ ng th i chu n b ra tay “xén lông c u” ñ i v i “b y c u” nông dân béo múp. Các ngân hàng ph Wall trư c h t dùng k “v tha ñ b t th t”, xây d ng m t cơ c u ñư c g i là “u ban cho vay Nông nghi p Liên bang” (Federal Farm Loan Board) chuyên “khuy n khích” nông dân ñem nh ng ñ ng ti n m hôi xương máu c a mình ñ u tư vào vi c mua ñ t ñai m i. T ch c này ch u trách nhi m cung c p nh ng kho n vay dài h n, và ñương nhiên, ñ i v i nông dân thì ñi u này ch ng khác nào c nh “bu n ng g p chi u manh”. Vì th r t nhi u nông dân ñã xin vay v n dài h n c a các ngân hàng qu c t dư i s ñi u ph i c a t ch c này, và n p kho n chi ñ u tiên v i t l cao. Nh ng ngư i nông dân có th ch ng bao gi ng ñư c r ng, h ñã rơi vào cái b y ñư c thi t k h t s c tinh vi. Trong các tháng 4, 5, 6, 7 c a năm 1920, lĩnh v c công nghi p và thương m i ñ t m c tăng trư ng tín d ng cao. ði u này ñã giúp các nhà công nghi p có cơ h i tháo g các kho n vay tín d ng. Riêng ch có nông dân là b t ch i khi mu n vay tín d ng. ðây là m t qu b c phá tài chính ñư c ph Wall thi t k chính xác! Nó ch nh m tư c ño t tài s n c a nông dân và hu ho i nh ng vùng ñ t nông nghi p c a các ngân hàng v a và nh ñã dám c tuy t l nh c a C c D tr Liên bang. Trong m t h i ngh , Owen - Ch t ch Ngân hàng thư ng ngh vi n và u ban ti n t (cùng ký d lu t C c D tr Liên bang năm 1913) - ñã nói r ng: “ð u năm 1920, nông dân là nh ng ngư i có cu c s ng sung túc. H vay ñư c nhi u ti n ñ mua nhà c a ru ng vư n. Cu i năm 1920, vi c các ngân hàng si t ch t tín d ng và ti n t m t cách ñ t ng t ñã khi n cho nông dân phá s n hàng lo t. S phá s n c a nông dân ñã x y ra trong năm 1920 tương ph n hoàn toàn v i ñi u ph i x y ra(20). Nh ng kho n tín d ng ñã ñư c tung ra quá nhi u trong chi n tranh c n ph i ñư c gi i quy t t ng bư c trong m t kho ng th i gian nh t ñ nh. Ngày 8 tháng 5 năm 1920, u ban C c D tr Liên bang M ñã ti n hành m t h i ngh bí m t. H ñã h p kín v i nhau su t m t ngày, biên b n h i ngh dày ñ n 60 trang, và ngày 19 tháng 2 năm 1923, nh ng biên b n này cu i cùng cũng ñã xu t hi n trong h sơ c a thư ng ngh vi n. Thành viên h i ñ ng qu n tr lo i A (C c D tr Liên bang), thành viên c a u ban Tư v n C c D tr Liên bang M ñã tham gia h i ngh này, nhưng các thành viên h i ñ ng qu n tr lo i B - nh ng ngư i ñ i di n cho thương nghi p, m u d ch và nông nghi p thì không ñư c m i. Tương t , nh ng ngư i thu c nhóm C ñ i di n cho ngư i dân M cũng không ñư c m i d h p. Ch có nh ng ngân hàng l n tham gia vào h i ngh bí m t này. Các thành viên h i ngh ngày hôm ñó ñã ñi ñ n th ng nh t chính sách th t ch t tín d ng, khi n cho thu nh p c a M gi m 15 t ñô-la trong năm th hai, m y tri u ngư i th t nghi p, giá ñ t ñai và trang tr i s t gi m ñ n 20 t ñô-la. [Smith Nguyen Studio.]
16 William J. Bryan - B trư ng ngo i giao c a t ng th ng Wilson - ñã nêu ra ñích xác căn nguyên c a v n ñ : “Ngân hàng C c D tr Liên bang M l ra ph i là ngư i b o v nông dân, nhưng trên th c t l i tr thành k thù l n nh t c a nông dân. Vi c si t ch t tín d ng ñ i v i nông nghi p là m t t i ác có âm mưu”(21). Sau khi vui m ng nh b i thu t hành ñ ng “xén lông c u” ñ i v i nông nghi p, hơn vùng Trung - Tây M cũng b quét s ch, C c D tr n a, các ngân hàng nh ngoan c Liên bang l i b t ñ u buông l ng vòng quay lưu chuy n ti n t . 7. Âm mưu năm 1927 c a Ngân hàng qu c t Nh vào s ng h c a công ty Morgan và Kuhn Loeb, Benjamin Strong nghi m nhiên ng i vào v trí Ch t ch H i ñ ng Qu n tr Ngân hàng New York thu c C c D tr Liên bang. Và cùng v i Montagu Norman - Ch t ch H i ñ ng Qu n tr c a Ngân hàng Anh, ông ñã mưu tính nhi u s ki n quan tr ng trong n n công nghi p tài chính Anglo-Saxion, trong ñó bao g m c cu c ñ i suy thoái trên ph m vi th gi i năm 1929. B và ông ngo i c a Norman ñ u t ng ñ m nhi m v trí Ch t ch h i ñ ng qu n tr Ngân hàng Anh - m t ñi u th t ñ c bi t trong l ch s nư c này. Trong cu n sách “Chính ph tài chính”, Johnson ñã vi t r ng: “V i tư cách là m t ngư i b n thân thi t, Strong thư ng cùng Norman ñi ngh mát mi n Nam nư c Pháp. T năm 1925 ñ n năm 1928, trong chính sách n i l ng ti n t c a New York thì gi a Strong và Norman ñã có m t tho thu n ng m nh m khi n cho m c lãi su t c a New York th p hơn m c lãi su t c a London. Nh vào m i h p tác qu c t này, Strong có ý mu n áp ch m c lãi su t c a New York, mãi cho ñ n khi x y ra h u qu không th vãn h i m i thôi. Chính sách n i l ng ti n t c a New York ñã khích l s ph n vinh trong nh ng năm 20 c a nư c M , d n ñ n phong trào dân chúng ñ u cơ m t cách ñiên cu ng(22). Liên quan ñ n hi p ñ nh bí m t này, vào năm 1928, dư i s ch ñ o c a ngh sĩ Louis McFadden, House Stabilization Hearing ñã ti n hành m t cu c ñi u tra, và k t lu n ñư c ñưa ra là: B ng vi c thao túng dòng lưu thông c a vàng, Ngân hàng Qu c t ñã t o nên s s p ñ c a th trư ng c phi u M . Ngh sĩ McFadden: Thưa ông, ñi u gì ñã tác ñ ng ñ n quy t ñ nh cu i cùng c a Ch t ch H i ñ ng Qu n tr C c D tr Liên bang M (ch chính sách h lãi su t vào mùa hè năm 1927)? Miller (Ch t ch C c D tr ): Ngài ñã h i m t v n ñ mà tôi không th tr l i. McFadden: Nói cách khác, ñi u tôi quan tâm là: do ñâu mà có quy t ñ nh h lãi su t mùa hè năm ngoái, thưa ông? [Smith Nguyen Studio.]
17 Miller: Ba ngân hàng Trung ương châu Âu l n nh t ñã phái ñ i di n c a h ñ n ñ t nư c này. H là Norman - Ch t ch Ngân hàng Anh, ti n sĩ Hjalmar Schacht - Ch t ch Ngân hàng Trung ương ð c và Giáo sư Rist c a Ngân hàng Pháp. Nh ng v này ñã h p bàn cùng v i ngư i c a ngân hàng New York thu c C c D tr Liên bang M . Kho ng sau m t vài tu n, h ñã xu t hi n hơn n a ngày Washington. T i hôm ñó, h ñ n Washington DC, hôm sau h ñư c các v ch t ch c a C c D tr Liên bang M ñón ti p, chi u l i thì h ñã tr v New York. McFadden: Các v ch t ch c a C c D tr Liên bang M ñ u có m t t i bu i ti c trưa ch , thưa ông? Miller: , ñúng. Ch t ch C c D tr Liên bang M còn c ý s p x p cho m i ngư i t t p cùng nhau. McFadden: ðó là m t ho t ñ ng có tính ch t xã giao, hay là m t cu c th o lu n nghiêm túc, thưa ông! Miller: Tôi c m th y ñó là m t ki u ho t ñ ng xã giao. Trư c b a ti c trưa, tôi ñã trò chuy n r t lâu v i ti n sĩ Hjalmar Schacht, và cũng hàn huyên v i c giáo sư Rist. Sau b a ti c, tôi ñã cùng v i ngài Norman và Strong New York (Strong là Ch t ch Ngân hàng C c D tr Liên bang M New York) tán g u m t lúc lâu. McFadden: V y ñó có ph i là m t cu c h i ngh ch l ch (C c D tr Liên bang) chính th c không? Miller: Không ph i. Ông Beedy: Nh ng s hi u bi t và vi c b qua này rõ ràng không ñư c ghi l i chính th c ph i không, thưa ông? Miller: Không có. Sau này u ban Chính sách Th trư ng m ñã t ch c m t h i ngh , và m t s bi n pháp ñã ñư c ñ nh ra như v y. Tôi nh r ng theo k ho ch này, ch trong vòng 8 tháng, s ngân phi u ñ nh m c kho ng 80 tri u ñô-la M ñã ñư c Ngân hàng C c D tr Liên bang M New York mua vào (phát hành ti n cơ b n). McFadden: Vi c thay ñ i m t chính sách như v y ñã tr c ti p d n ñ n tr ng thái không bình thư ng c a h th ng tài chính ñ t nư c này (phong trào ñ u cơ th trư ng c phi u năm 1927 - 1929). Theo tôi th y, m t quy t sách tr ng ñ i như v y c n ph i có s ghi chép chính th c Washington. Miller: Tôi ñ ng ý v i các quan ñi m c a ông. Ngh sĩ Strong: S th t là h ñã ñ n ñây, ñã t ch c h i ngh bí m t, ăn u ng ti c tùng, [Smith Nguyen Studio.]
18 bàn lu n vi n vông, cu i cùng ñã ñ cho C c D tr Liên bang M h th p t l chi t kh u, r i sau ñó, h ñã ñem vàng c a chúng ta di m t. Ông Stege: Chính sách này ñã giúp châu Âu n ñ nh ti n t nhưng ñã làm dào l n v th c a ñ ng ñô-la M , dúng v y không thưa ông? Miller: ðúng v y, chính sách này chính là ñ ñ t ñư c m c ñích ñó(23) New York hoàn toàn n m b t ñư c Trên th c t , Ngân hàng C c D tr Liên bang M toàn b ho t ñ ng c a C c này. Cu c h p bao g m 7 v ch t ch c a C c D tr Liên Washington ch là hình th c, còn h i ngh bí m t th c ch t ñã ñư c các nhà bang M tài phi t ngân hàng c a châu Âu và ngân hàng C c D tr Liên bang M New York ti n hành c tu n l . Tuy nhiên, ho t ñ ng này ch di n ra Washington chưa ñ n m t ngày, l i ch là ho t ñ ng mang tính xã giao, vì th lư ng vàng tr giá 500 tri u ñô-la M có ñư c t quy t sách c a h i ngh bí m t New York ñã ch y v châu Âu. M t quy t sách quan tr ng như v y mà l i hoàn toàn không ñư c ghi chép trong b t c văn b n nào c a Washington, t ñó có th th y ñ a v th c t c a H i ñ ng qu n tr 7 ngư i này. 8. Chích n bong bóng năm 1929: L i m l hành ñ ng “xén lông c u” T năm 1929 ñ n năm 1933, C c D tr Liên bang M ñã si t ch t 1/3 lư ng lưu thông ti n t nh m t o ra m t cu c ñ i suy thoái. Milton Friedman. Sau h i ngh bí m t, Ngân hàng C c D tr Liên bang New York l p t c b t tay vào hành ñ ng, gi m lãi su t t 4% xu ng 3,5%. Ch trong năm 1933, h ñã phát hành thêm 60 t ñô-la cho các ngân hàng thành viên. Các ngân hàng này dùng phi u c a mình làm th ch p. N u ñư c hoán ñ i sang vàng thì kho n ti n này s nhi u g p 6 l n t ng lư ng vàng lưu thông trên toàn th gi i lúc b y gi ! Lư ng ñô-la phát hành thông qua phương th c này cao g p 33 l n so v i lư ng ti n ñư c C c D tr Liên bang M tung ra trư c ñó! ði u khi n ngư i ta kinh ng c hơn là, năm 1929, ngân hàng C c D tr Liên bang M New York l i phát hành thêm 58 t ñô-la cho các ngân hàng thành viên vay(24)! Th trư ng c phi u New York th i ñó cho phép các nhà ñ u tư mua vào lư ng c phi u b ng 1% v n, n u có nhu c u, h có th vay thêm c a ngân hàng. Trong khi ñang nôn nóng khó ch u thì các ngân hàng n m gi tín d ng h n ng ch l n l i g p ñư c nhà ñ u tư ñói khát tham lam. Qu là ch ng khác gì c nh “bu n ng g p chi u manh”. Ngân hàng có th vay ti n t C c D tr Liên bang v i m c lãi su t kho ng 5% và cho các nhà ñ u tư ch ng khoán vay l i v i lãi su t 12%. Như v y, h có th hư ng m c chênh l ch lãi su t 7% m t cách ngon lành. Lúc này, th trư ng c phi u New York có mu n không tăng giá cũng không th ñư c. [Smith Nguyen Studio.]
19 Ngư i dân M lúc này b kích ñ ng ñem h t m i c a c i tích lu có ñư c ñ “ñ u tư” vào th trư ng c phi u. các chính tr gia Washington cũng b các trùm tài chính ph Wall Th m chí ngay c kích ñ ng. Trong m t bu i nói chuy n chính th c, Melo - B trư ng tài chính - ñã ñ m b o r ng, th trư ng c phi u v n chưa quá cao. T ng th ng Coolidge cũng xác nh n phi u lúc này v n ñang r t t t. r ng, vi c mua c Tháng 3 năm 1928, khi tr l i ch t v n t i thư ng ngh vi n v m c lãi su t cho vay ñ i v i các nhà ñ u tư ch ng khoán, Ch t ch C c D tr Liên bang M ñã tr l i r ng: “Không th nói chính xác các kho n vay c a nhà ñ u tư ch ng khoán có quá cao hay không, nhưng tôi ch c ch n h là nh ng ngư i an toàn và b o th ”. Ngay sau khi C c D tr Liên bang M b t ñ u lo i b chính sách buông l ng ti n t ñư c th c hi n t năm 1927, ngày 6 tháng 2 năm 1929, Norman - Ch t ch Ngân hàng Anh ñã bí m t ñ n M . Các nhà ngân hàng Anh ch ng như ñã th c hi n xong m i công tác chu n b cho m t s ki n l n, và th i cơ ñ phía M ra tay cũng ñã ñ n. Tháng 3 năm 1929, t i ñ i h i c ñông thư ng niên c a Ngân hàng qu c t , Paul Warburg - b c th y tài chính c a M - ñã c nh báo r ng: “N u như s tham lam không ki m soát này v n ti p t c thì nguy cơ kh ng ho ng n ra không ch ñánh vào b n thân các nhà ñ u tư, mà còn khi n cho c nư c M rơi vào th m ho suy thoái”(25). Paul v n là ngư i luôn gi ñư c thái ñ tr m tĩnh trong su t nh ng năm tháng mà “s tham lam không ñư c ki m soát, ng tr ” và bây gi l i ñ t ng t nh y ra c nh báo nguy cơ kh ng ho ng. T New York Times l p t c cho ñăng bài phát bi u c a Paul, và trong tích t c, bài báo ñã gây nên m t cơn kh ng ho ng trên th trư ng tài chính. Ngày 20 tháng 4 năm 1929, gi i tài phi t ngân hàng ra phán quy t “khai t ” ñ i v i th trư ng c phi u. T New York Times ngày hôm ñó ñã phát ñi m t thông tin quan tr ng: 9. U ban tư v n liên bang h p kín t i Washington U ban tư v n liên bang ñã xây d ng khung ngh quy t và giao cho H i ñ ng qu n tr c a C c D tr Liên bang M , nhưng m i thông tin liên quan ñ n vi c này v n ñư c gi kín. Các ñ ng thái ti p theo c a u ban tư v n liên bang và H i ñ ng qu n lr C c D tr Liên bang v n chưa ñư c ti t l . Cách th c b o m t thông lin c a l n h p kín này h t s c nghiêm ng t. Các phóng viên ch nh n ñư c nh ng câu tr l i n a v i(26). Ngày 9 tháng 8 năm 1929, C c D tr Liên bang M nâng lãi su t cho vay lên m c 6%. Ngay l p t c, ngân hàng C c D tr Liên bang M t i New York cũng tăng lãi su t cho vay ñ u tư ch ng khoán t 5% lên 20%. Các nhà ñ u tư ch ng khoán ch còn cách b c a ch y l y ngư i. Thì trư ng c phi u s t giá m t cách thê th m ch ng khác gì c nh v ñê. Trong su t tháng 10 và 11, kh p các sàn ch ng khoán ch th y m i l nh bán. Kh i tài s n tr giá 160 t ñô-la trong nháy m t ñã tan thành mây khói. Xin lưu ý r ng, 160 t ñô-la là m t kho n ti n l n, g n như tương ñương v i t ng v t tư kh ng l mà nư c M ñã s n [Smith Nguyen Studio.]
20 xu t ñư c trong chi n tranh th gi i th hai. M t nhà ñ u tư ch ng khoán c a ph Wall ñã miêu t v “v ñê” ñó như th này: “Theo m t k ho ch ñư c dàn x p chính xác, lư ng cung ng cho vay ñ ñ u tư vào c phi u trên th trư ng ti n t New York ñ t ng t gi m m nh ñã gây ra cu c kh ng ho ng tài chính năm 1929. Trên th c t ñây là hành ñ ng “xén lông c u” ñã ñư c các trùm tài chính qu c t tính toán nh m vào công chúng”(27). ð i m t v i n n kinh t M m ñ m, ngày 4 tháng 7 năm 1930, t New York Times không kh i bùi ngùi khi ñăng t i nh ng dòng như th này: “Giá nguyên v t li u ñã rơi xu ng m c c a năm 1913. Do dư th a lao ñ ng, ti n công s t gi m mà ñã có t ng c ng 4 tri u ngư i th t nghi p. Vì kh ng ch ñư c Ngân hàng C c D tr Liên bang M New York và H i ñ ng qu n tr C c D tr Liên bang nên Morgan ñã kh ng ch ñư c c h th ng C c D tr Liên bang M ”. Ph Wall không ng ng áp d ng th ño n t o ra kh ng ho ng tài chính ñ lo i b các ph n t ñ i l p. T năm 1930 ñ n năm 1933, t ng c ng ñã có 8.812 ngân hàng ph i ñóng c a. Do t ng t thái ñ b ng vai ph i l a v i năm ñ i gia tài chính New York ñ ng th i không ch u vay n t h th ng C c D tr Liên bang M nên ph n l n các ngân hàng v a và nh ñã ph i n i ñuôi nhau phá s n. 10. Mưu ñ th c s c a vi c ho ch ñ nh ñ i suy thoái Không còn nghi ng gì n a, cu c suy thoái tài chính năm 1929 là m t màn k ch ñã ñư c các ñ i gia ngân hàng ñ o di n t i h i ngh bí m t năm 1927. Do lãi su t trên th trư ng New York b h th p m t cách c ý và lãi su t trên th trư ng London b nâng cao m t cách có l i nên s chênh l ch lãi su t gi a hai th trư ng ñã khi n cho dòng vàng c a M ch y v Anh, giúp Anh và các qu c gia châu Âu khác khôi ph c ch ñ b n v vàng. Trên th c t , các nhà tài chính châu Âu ñã hi u rõ r ng, vi c t o ra l m phát ti n t nh m tư c ño t tài s n s mang l i hi u qu cao hơn r t nhi u so v i cách cho vay lãi. Vi c dùng vàng làm cơ s cho vi c phát hành ti n t và cho phép hoán ñ i ti n gi y sang vàng s có th kh ng ch các ngân hàng t o ra n n l m phát ti n t ñ ki m l i. V y t i sao gi i tài chính châu Âu mà ñ i di n là các nhà ngân hàng Anh l i mu n khôi ph c b n v vàng? Câu tr l i là các nhà tài phi t ngân hàng qu c t ñang chơi m t ván c thú v . Chi n tranh th gi i l n th nh t k t thúc v i th t b i c a ð c. S ti n b i thư ng chi n tranh kh ng l ñương nhiên không th do dòng h Rothschild và dòng h Warburg c a nư c ð c gánh vác. Nư c c ñ u tiên mà c hai dòng h này th c hi n là kh i ñ ng b máy t o ra n n l m phát ti n t ñ t ñó vơ vét tài s n tích lu c a ngư i dân. Và như v y, nhân lo i ñã hi u bi t ñư c uy l c siêu c p c a n n l m phát ti n t . Trong th i kỳ chi n tranh t năm 1913 ñ n năm 1918, t c ñ phát hành ti n t c a ð c ñã tăng g p 8,5 l n, ñ ng mác ð c ñã s t giá ñ n 50% so v i ñ ng ñô-la M . B t ñ u t [Smith Nguyen Studio.]