Phân tích bi kịch của viên cai ngục trong tác phẩm Chữ người tử tù

Đề bài: Phân tích bi kịch của viên cai ngục trong tác phẩm Chữ người tử tù<br /> Bài làm<br /> Được sinh ra làm người là một món quà quý giá, thiêng liêng của tự  nhiên. Thế  nhưng, <br /> nếu sống mà không được làm chính bản thân mình lại là một bi kịch đớn đau vô cùng.  <br /> Nguyễn Tuân – một nhà văn lớn của dân tộc đã đóng góp không ít những tác phẩm để đời <br /> của mình vào nền văn học nước nhà – đã dựng nên một cuộc đời cai ngục đầy bi kịch như <br /> thế. Buồn tủi, dằn vặt và khổ  đau. Cai ngục là một trong hai nhân vật chính trong tác <br /> phẩm Chữ  người tử tù với nhiều ý nghĩa thâm thúy, sâu xa về  cái đẹp mà Nguyễn Tuân  <br /> muốn gửi gắm đến người đọc, người nghe. Trong đó, những bi kịch về cuộc đời của viên <br /> cai ngục cũng chính là một điểm nhấn chiếm nhiều cảm xúc của nhà văn.<br /> Ngục quan một chức vụ nhỏ trong hệ thống cai trị của chế độ  phong kiến cũ, có nhiệm  <br /> vụ cai quản tù nhân. Đặc điểm nổi bật của người này là ác độc, nhẫn tâm và vô tình. Có  <br /> thể nói, hắn là vua trong ngục. Có thể đánh đập bất kỳ ai khiến kẻ tù nhân nào cũng sợ và <br /> ghét hắn. Nhưng  ở  đây, viên cai ngục của Nguyễn Tuân lại là một con người hoàn toàn <br /> khác. Mặc dù  “trong hoàn cảnh đề  lao, người ta sống bằng tàn nhẫn, bằng lọc lừa” <br /> nhưng “tính cách của viên quan coi ngục này” vẫn “là một thanh âm trong trẻo chen vào  <br /> giữa một bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn xô bồ”. Cũng chính vì vậy mà ông phải lần <br /> lượt trải qua những bi kịch đớn đau trong cuộc đời mình.<br /> Bi kịch đầu tiên chính là việc phải dấu mình trong chiếc bình phong với vẻ  ngoài lạnh <br /> lùng, nhẫn tâm của một tên cai ngục đúng nghĩa. Ngay từ có lệnh truyền tử tù Huấn Cao <br /> sắp đến, ngục quan dù trong lòng đã rất mừng rỡ nhưng vẻ ngoài vẫn thầm kín dò la qua  <br /> thầy thơ  lại: “Tôi nghe ngờ  ngợ. Huấn Cao? Hay là cái người mà vùng tỉnh Sơn ta vẫn  <br /> khen cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp đó không?” Việc đầu tiên mà cai ngục để ý đến <br /> không phải là về xuất thân, tội trạng của tử tù mà lại là “cái tài” của họ. Ngay điều này  <br /> đã cho thấy tâm hồn yêu cái đẹp, trọng người tài của ngục quan. Nhưng đáng tiếc là ông <br /> lại phải dấu kín những điều  ấy trong một bức bình phong kín đáo. Ông phủ  nhận ngay <br /> “Không, tôi nghe tên quen quen và thấy nhiều người nhắc nhỏm đến cái danh đó luôn, thì  <br /> tôi cũng hỏi thế  thôi”. Nhưng mặt khác, ông lại lộ  diện ngay ý định của mình khi bảo  <br /> thầy thơ  lại quét dọn cái buồng trong cùng để  “có việc dùng đến”. Ông chống chế  rằng  <br /> “Thầy liệu cái buồng giam đó có cầm giữ nổi một tên tù có tiếng là nguy hiểm không?” . <br /> Có lẽ lúc này tâm tư của ngục quan vừa hồi hộp vừa bối rối nên lúc thì kín đáo, lúc lại tỏ <br /> tường. Hồi hộp vì “thần tượng” của mình sắp đến, và bối rối vì không biết phải làm thế <br /> nào để đối đãi với “thần tượng”. Nhưng biết rằng chốn lao tù là chốn hiểm nguy nên ông <br /> vẫn cố giấu lòng mình bên trong cái vẻ bề ngoài vô tâm vô ưu. Thực chất trong lòng ông  <br /> đang ngổn ngang biết bao nhiêu dòng suy nghĩ. Đếm  ấy, ông trằn trọc băn khoăn không <br /> thể nào ngủ được. “Nơi góc chiếu án thư cũ đã nhợt màu vàng son, một cây đèn đế leo lét  <br /> rọi vào một khuôn mặt nghĩ ngợi. Ngục quan băn khoăn ngồi bóp thái dương” . “Một ngôi  <br /> sao Hôm nhấp nháy như  muốn tụt xuống phía chân giới không định”. “Bấy nhiêu thanh  <br /> ấm phức tạp bay cao lần lên khỏi mặt đất tối, nâng đỡ lấy một ngôi sao chính vị muốn từ  <br /> biệt vũ trụ”. Những hình ảnh đậm chất lãng mạn mà nhà văn đã dùng ở đây đều thể hiện <br /> những tâm tư, tình cảm mến mộ của ngục quan đối với “một ngôi sao chính vị” – Huấn  <br /> Cao sắp phải rời bỏ cuộc đời này. Xót xa, tiếc nuối nhưng ngục quan cũng chẳng thể làm <br /> gì được để  giải thoát cho người anh hùng kia vì kiếp mình quá bé nhỏ, thấp hèn. Như <br /> vậy, cùng một lúc, ngục quan phải đóng cả  hai vai. Và điều đáng nói là hai vai  ấy hoàn  <br /> toàn trái ngược nhau. Ban ngày ông là một tên cai ngục đáng ghét, nhưng khi đêm về lại là <br /> một con người chân thành, chất phác, yêu cái đẹp, cái tài. Sẽ rất khó chịu và khổ  đau khi <br /> cứ  phải che đi bản chất thiện lương của mình. Nhưng nếu không làm vậy, ông cũng  <br /> chẳng thể nào tồn tại được ở chốn đầy hiểm nguy này.<br /> Bi kịch thứ hai là có được thứ mình muốn trong tay rồi nhưng lại không thể nào chạm tay <br /> vào được. Ông khao khát có được chữ của ông Huấn treo trong nhà. Thì giờ đây Huấn Cao <br /> đã  ở  ngay trong ngục tù này, dưới sự  quản lý của ông, ông muốn làm gì cũng được.  <br /> Nhưng tấm lòng lương thiện và trọng người tài, trọng cái đẹp của ông không cho phép  <br /> bản thân ông làm như vậy. Ông coi chữ ông Huấn là một “vật báu” chứ không đơn thuần <br /> chỉ  là một của quý giá. Với quan niệm nét chữ  nét người, Huấn Cao hẳn là một người  <br /> vừa tài giỏi, vừa đức độ mới có cái tài “viết chữ nhanh và đẹp”. Như vậy, không chỉ ngục  <br /> quan mà bất kỳ  ai yêu cái đẹp cũng đều mong muốn có được chữ  của Huấn Cao treo  <br /> trong nhà. Điều may mắn của viên cai ngục là ngay trong lúc này, Huấn Cao đang ở trong <br /> tay ông với vị trí là một tử  tù. Ông có thể  tra tấn, ép buộc Huấn Cao viết chữ cho mình  <br /> theo đúng cách mà các cai ngục khác vẫn thường làm khi muốn chiếm đoạt thứ  gì đó.  <br /> Nhưng ngục quan của Nguyễn Tuân không phải là một người như vậy. Ông hiểu rằng cái <br /> đẹp chỉ có giá trị khi được xuất phát từ cái tâm. Hơn nữa, chơi chữ là một thú vui tao nhã <br /> nhưng lại cao quý vô cùng. Không thể  nào chiếm đoạt thứ thiêng liêng ấy bằng lòng ích <br /> kỷ  và nhẫn tâm. Làm vậy đâu còn gì giá trị  của cái đẹp nữa. Điều này khiến cho ngục <br /> quan càng băn khoăn, trăn trở. Đến nỗi ông sẽ  hối hận cả  đời nếu không xin được chữ <br /> của Huấn Cao. Cơ hội ngay trước mắt rồi mà không thể nào chạm tay vào được. Cái cảm <br /> giác ấy khiến con người ta khó chịu, bức bối vô cùng. Nhưng ngục quan lại không hề tỏ <br /> ra như vậy. Hàng ngày ông vẫn biệt đãi Huấn Cao và năm vị  tù nhân kia. Thậm chí, ông <br /> còn hạ  mình kính cẩn, lễ phép với tù nhân, điều mà mọi khi ông vẫn hay làm là tra tấn,  <br /> hạch sách và quát tháo. Dù đã biệt đãi rất hậu hĩnh nhưng ngục quan vẫn chẳng được <br /> Huấn Cao để  tâm đến. Ngay bên trong khung sắt kia chính là người mà ngục quan hằng  <br /> ngưỡng mộ, kính trọng, nay  ở trong tay mình rồi mà ông không thể  nào chạm vào được. <br /> Một bi kịch thật trớ trêu và éo le.<br /> Bi kịch thứ  ba là bị  người khác hiểu lầm về  mình. Người  ấy lại không phải ai khác mà <br /> chính là Huấn Cao – một người tài giỏi, đức độ, chí khí. Nếu bị ông coi khinh thì hẳn phải <br /> là một kẻ không ra gì. Và trong con mắt của một người hùng như ông, ngục quan đúng là <br /> người như  vậy thật. Nhưng sự  thật lại hoàn toàn ngược lại. Trong lòng cai ngục luôn  <br /> dành những điều tốt đẹp nhất cho Huấn Cao. Ông chấp nhận hạ  mình, chấp nhận bị <br /> khinh bỉ, bị sỉ nhục chỉ để  mong sẽ  cảm mến được người tài, được Huấn Cao chiếu cố <br /> ban cho ít chữ đem về treo trong nhà. Nhưng tấm lòng biệt đãi của ông, Huấn Cao không  <br /> hề  thấu hiểu. Mà ngược lại, ông buông ra lời thẳng thắn với ngục quan: Từ nay người  <br /> đừng bước chân vào đây nữa. Hẳn là cai ngục tủi hổ lắm, nhưng ông hiểu vị trí của bản  <br /> thân mình lúc này như thế nào nên ông không hề lấy làm buồn phiền, tức giận. Hơn nữa,  <br /> thái độ của Huấn Cao là điều rất dễ hiểu. Một người luôn tràn đầy nghĩa khí đối diện với  <br /> kẻ thấp hèn, yếu đuối, hẳn là sẽ phát sinh nhiều mâu thuẫn. Và ngục quan tự ý thức được  <br /> bản thân mình, nên ông cũng chí dám đáp lại một lời rất từ tốn nhỏ nhẹ: “xin lĩnh ý”. Hơn  <br /> ai hết, ông hiểu rõ Huấn Cao đang nghĩ gì về mình nhưng ông lại không có cách nào giải <br /> thích được, chỉ bằng hành động biệt đãi hàng ngày, mong rằng một lúc nào đó Huấn Cao  <br /> sẽ thấu hiểu. Nhưng mỗi một ngày trôi qua là mỗi một lần niềm mong mỏi khát khao của  <br /> ngục quan lại trở nên xa dần, xa dần. Ông biết phải làm sao đây?<br /> Bi kịch thứ  ba là chọn nhầm nghề. Cái nghề  với cái tâm của ông trái ngược nhau hoàn  <br /> toàn. Câu tục ngữ  “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn” trong hoàn cảnh này hoàn toàn <br /> đúng với viên quan coi ngục này. Bởi tâm hồn trong sáng, ông yêu nghệ thuật, yêu cái đẹp, <br /> yêu bằng tất cả tấm lòng của mình nhưng lại phải sống trong nơi tù túng, nhiều gian xảo,  <br /> nhẫn tâm. Ông phải cuốn mình lại, dấu kín trong bức bình phong hoàn hảo của một tên  <br /> quan coi ngục thực sự với những mánh khóe hành hạ  tù nhân. Nhưng khi cai quản Huấn <br /> Cao và năm người bạn tù kia, dù âm thầm kín đáo, nhưng ít nhất ngục quan cũng đã dám <br /> sống đúng bản chất của mình khi ngày ngày đem rượu thịt đến biệt đãi tử tù thay vì đánh <br /> đập, mạt sát. Nếu làm một nghề khác, như thầy thuốc, hay thầy giáo, hẳn ngục quan này <br /> sẽ là một người rất thành công, được nhiều người kính mến và quý trọng. Nhưng thật éo <br /> le khi ông lại chỉ là một tên coi ngục trong chốn đề lao lắm lọc lừa, dối trá. Ngay cả bản  <br /> thân ông còn phải tự lừa dối chính mình để  sống qua ngày đoạn tháng trong nơi tối tăm <br /> này.<br /> Và rồi, sau tất cả  những bi kịch  ấy, ngục quan cũng đã nhận lại được điều mình hằng <br /> khát khao. Đúng là trời không phụ lòng người. Cũng như người hùng Huấn Cao không bội  <br /> bạc với người hiền khi cảm thấu tấm lòng chân thật của ngục quan. Ông đồng ý cho chữ.  <br /> Dù cảnh  ấy diễn ra ngay trong nơi tối tăm, nhơ  bẩn nhưng sau cùng, cái đẹp vẫn bừng  <br /> sáng như ngọn đuốc rực rỡ giữa đêm.<br /> Bấy nhiêu lời lẽ, bấy nhiêu câu văn, và bấy nhiêu bi kịch mà ngục quan phải trải qua đều  <br /> là những thủ pháp nghệ thuật của nhà văn. Ông muốn hướng mọi người đến cái đẹp hoàn <br /> hảo. Cái đẹp gắn liền với cái tâm. Tâm đẹp thì mọi thứ  khác khi xuất phát từ  tâm mới  <br /> đẹp.<br />