Phát huy vai trò của tổ chức Đảng, đoàn thể trong trường đại học tự chủ

Chia sẻ: Quang Lê | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

45
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết này đề cập đến vai trò của tổ chức Đảng trong công tác lãnh đạo chỉ đạo hoạt động của trường đại học nói chung và trường đại học Bách khoa Hà Nội nói riêng trong cơ chế tự chủ, đồng thời cũng đề cập đến vai trò của các tổ chức đoàn thể, đặc biệt là vai trò của tổ chức công đoàn trong tình hình mới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phát huy vai trò của tổ chức Đảng, đoàn thể trong trường đại học tự chủ

PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA TỔ CHỨC ĐẢNG, ĐOÀN THỂ TRONG TRƯỜNG ĐẠI HỌC TỰ CHỦ Bùi Đức Hùng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội Tóm tắt: Bài viết này đề cập đến vai trò của tổ chức Đảng trong công tác lãnh đạo chỉ đạo hoạt động của trường đại học nói chung và trường đại học Bách khoa Hà Nội nói riêng trong cơ chế tự chủ, đồng thời cũng đề cập đến vai trò của các tổ chức đoàn thể, đặc biệt là vai trò của tổ chức công đoàn trong tình hình mới. I. Mở đầu Trường Đại học Bách khoa (ĐHBK) Hà Nội ra đời năm 1956. Đây là trường đại học kỹ thuật đầu tiên của Việt Nam, có nhiệm vụ đào tạo kỹ sư công nghiệp cho công cuộc xây dựng CNXH ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam thống nhất đất nước. Kể từ khi thành lập đến nay, Trường luôn là trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học và công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực với sứ mạng:”Phát triển con người, đào tạo nhân lực chất lượng cao, nghiên cứu khoa học, sáng tạo công nghệ và chuyển giao tri thức, phục vụ xã hội và đất nước” [5] và tầm nhìn “Trở thành một đại học nghiên cứu hàng đầu khu vực với nòng cốt là kỹ thuật và công nghệ, tác động quan trọng vào phát triển nền kinh tế tri thức và góp phần gìn giữ an ninh, hòa bình đất nước, tiên phong trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam”[5]. II. Vai trò của tổ chức đảng trong cơ chế tự chủ đại học 1. Cơ sở lý luận Ngày 20 tháng 8 năm 1956 Đảng uỷ Giáo dục đã ra Quyết định số 967/ĐBGD thành lập Chi bộ lâm thời Đại học Bách khoa với nhiệm vụ cơ bản là nhanh chóng tập hợp số đảng viên mới về trường, phát huy tác dụng tiên phong gương mẫu, làm nòng cốt trong việc phấn đấu thực hiện các nhiệm vụ công tác, góp phần quan trọng trong việc chuẩn bị thành lập Trường, đồng thời chuẩn bị cho việc thành lập tổ chức Đảng chính thức của Trường. Các tổ chức quần chúng như Công đoàn, Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ cũng được nhanh chóng hình thành nhằm đẩy mạnh các sinh hoạt tập thể, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho cán bộ công nhân viên [5] Kể từ khi thành lập đến nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, Trường ĐHBKHN đã không ngừng phấn đấu vươn lên và đạt được những kết quả đáng khích lệ. Danh tiếng và vị thế của Trường ngày càng được nâng cao và tiếp tục khảng định vị trí tiên phong trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam. Trong giai đoạn hiện tại, trên thế giới và trong nước đang có những thay đổi hết sức nhanh chóng do tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chuyển đổi số. Đảng và Nhà nước ta tiếp tục khẳng định phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những khâu đột phá chiến lược và vì thế vai trò, vị thế của các trường đại học cũng phải đổi mới để kịp thời đáp ứng việc đào tạo và nhu cầu nhân lực chất lượng cao cho sự phát triển. Một trong những giải pháp quan trọng đó là tự chủ đại học đã được Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI, Nghị quyết 29-NQ/TW khóa XI và Nghị quyết 19-NQ/TW khóa XII chỉ rõ và đã được luật hóa 181
trong Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật giáo dục đại học (Luật 34) với trọng tâm là tăng cường tự chủ đại học. Đứng trước những cơ hội và thách thức rất lớn đặc biệt là cạnh tranh trong lĩnh vực đào tạo cả trong nước và quốc tế ngày càng gay gắt đã thúc đẩy hệ thống giáo dục đại học Việt Nam cần có những cải tổ mạnh mẽ để tồn tại và vươn lên, mà tự chủ đại học là một tất yếu để phát triển, vì vậy chủ trương về tự chủ đại học của Đảng là chủ trương hết sức đúng đắn. Tự chủ đại học là một chính sách đột phá nhằm thúc đẩy các trường đại học phát huy nội lực, tăng cường huy động nguồn lực từ xã hội, trên cơ sở đó nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo và nghiên cứu, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nhu cầu của người học và hội nhập quốc tế. Tổ chưc Đảng ở các trường đại học luôn đóng vai trò quan trọng đặc biệt để bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng trong cơ chế tự chủ đại học mà không một tổ chức Đảng ở bên ngoài nào hay một cơ quan hành chính nào có thể làm thay được [3]. Muốn phát huy được vai trò của tổ chức Đảng trong cơ chế tự chủ đại học cần phải làm rõ vai trò, chức năng và phương thức lãnh đạo của tổ chức Đảng trong cơ chế này. Theo Tiến sĩ Vũ Ngọc Hoàng, Phó chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam (nguyên UVTƯ Đảng khóa XI, Nguyên Phó Ban tuyên giáo TƯ) thì : “Xét về tính chất, đảng chính trị là tổ chức luôn lấy giá trị văn hóa làm nền tảng và cốt lõi, đảng không phải là Nhà nước, mà Nhà nước mới là cơ quan quyền lực được nhân dân giao phó, đảng dù là cầm quyền cũng không phải là cơ quan quyền lực. Vì vậy cần thiết phải đổi mới căn bản phương thức lãnh đạo của đảng theo hướng tập trung cho nhiệm vụ khai hóa văn minh và bằng phương thức thuyết phục, bằng các cơ sở khoa học, chứ không phải chỉ huy mọi công việc bằng cách sử dụng trực tiếp quyền lực, chồng chéo với các cơ quan quyền lực khác. Làm được như thế vừa đúng tính chất, chức năng và tổ chức Đảng sẽ trưởng thành, phát triển về trí tuệ, năng lực tư duy tăng lên, đủ sức để theo kịp và lãnh đạo công cuộc đổi mới nếu không sẽ tụt hậu và kìm hãm. Vận dụng tinh thần đó vào công việc của Nhà trường, phương án tốt nhất sẽ là tổ chức Đảng tập trung lãnh đạo phát triển tư duy về giáo dục hiện đại hướng đến chất lượng cao, để từ đó mà tham gia thúc đẩy công cuộc khai hóa văn minh, chứ không phải can thiệp vào công việc của Hội đồng trường hay của Ban giám hiệu”[3] Vậy cụ thể tổ chức Đảng phải làm gì để phát huy vai trò của mình trong cơ chế tự chủ đại học? Thứ nhất: Đảng bộ tập trung lãnh đạo đảng viên phát huy trí tuệ, thực hiện vai trò tiên phong, nòng cốt của người đảng viên trong việc tham gia xây dựng và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, nhiệm vụ chiến lược của Trường Thứ hai: Đảng lãnh đạo thông qua các tổ chức đoàn thể, tổ chức chính trị xã hội, vận động toàn thể cán bộ và sinh viên thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm, nhiệm vụ chiến lược của Trường để đạt được mục tiêu đã đặt ra. Thứ ba: Tăng cường khối đại đoàn kết thống nhất trong tổ chức Đảng và trong toàn trường, phấn đấu hoàn thành xuất sắc các mục tiêu và nhiệm vụ chính trị đã đặt ra. Thứ tư: Vận dụng sáng tạo, linh hoạt và phù hợp các Nghị quyết của Trung ương và Đảng ủy cấp trên, Ban hành các Nghị quyết thực sự trí tuệ, phù hợp, tạo sự thống nhất và đồng thuận cao nhằm thu hút được tài năng, phát huy được trí tuệ của 182
đội ngũ cán bộ, trí thức và sinh viên cũng như hiệu quả các nguồn lực trong từng giai đoạn để tạo sức mạnh tổng thể phát triển Trường. Thứ năm: Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác chính trị, tư tưởng, tạo môi trường ổn định giúp cán bộ và sinh viên yên tâm công tác, cống hiến và học tập, nghiên cứu. Thứ sáu: Đảng ủy tăng cường sự lãnh đạo các tổ chức cơ sở đảng cấp dưới phối hợp với chính quyền và các tổ chức đoàn thể phấn đấu hoàn thành xuât sắc các mục tiêu và nhiệm vụ chính trị đặt ra. Thứ bảy: Đẩy mạnh công tác phát triển đảng viên mới, coi đây là một nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu. Cần chú trọng cả về số lượng và chất lượng đảng viên kết nạp. Mỗi đảng viên phải thực sự là những người ưu tú, dám nghĩ, dám làm, tiên phong, xung kích và nòng cốt trong thực hiện mọi nhiệm của Trường. Thứ tám: Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức đoàn thể, các tổ chức chính trị xã hội để phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong thực hiện các mục tiêu phát triển Trường. Thứ chín: Tăng cường chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát và luôn coi đây là yếu tố quan trọng đặc biệt đối với việc nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng, nâng cao hiệu quả công tác đảng, củng cố và tăng cường sự đoàn kết, nhất trí trong đảng và trong cán bộ, sinh viên toàn trường. Thứ mười: Đề cao dân chủ, công khai, minh bạch. 2. Một số kinh nghiệm thực tế của ĐHBKHN Với trên 1100 đảng viên, Đảng bộ trường ĐHBK Hà Nội là một đảng bộ lớn trực thuộc Đảng bộ khối các trường Đại học và Cao đẳng Hà Nội. Kể từ tháng 10 năm 2016, Trường đã thực hiện thí điểm tự chủ toàn diện. Thực hiện Nghị quyết Đại hội đảng bộ lần thứ XXIX, Đảng uỷ trường nhiệm kỳ 2015-2020 đã lãnh đạo xây dựng và triển khai Chiến lược phát triển Trường giai đoạn 2017-2025, cụ thể hoá Đề án Quy hoạch tổng thể xây dựng và phát triển Trường ĐHBK Hà Nội giai đoạn 2006-2030 phù hợp với bối cảnh mới, thống nhất mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu giai đoạn 2020-2025 nhằm hiện thực hoá tầm nhìn “Trở thành một đại học nghiên cứu hàng đầu khu vực với nòng cốt là kỹ thuật và công nghệ, tác động quan trọng vào nền kinh tế tri thức và góp phần gìn giữ an ninh, hòa bình đất nước, tiên phong trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam”[1] Trường Đại học Bách khoa Hà Nội đang chứng tỏ là một hình mẫu đổi mới thành công trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam, tiếp tục khẳng định vị thế là một trường đại học kỹ thuật và công nghệ hàng đầu của đất nước. Thực hiện sứ mạng đã được xác định, Trường càng phải thể hiện vai trò dẫn dắt hệ thống giáo dục đại học đối với sự nghiệp phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và nâng cao năng lực khoa học công nghệ phục vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước trong thời đại mới. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ trường lần thứ XXIX đã xác định mục tiêu trong nhiệm kỳ 2015-2020 là tăng cường đoàn kết, tập trung trí tuệ, nâng cao hiệu quả trong chỉ đạo, quản lý, điều hành, tận dụng và phát huy mọi nguồn lực, tạo những bước đột phá về chất lượng, hiệu quả trong đào tạo, nghiên cứu khoa học, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của Trường. Dưới sự lãnh đạo của Đảng ủy trường, toàn Đảng bộ đã tiếp tục phát huy các kết quả đã đạt được, khắc phục những tồn tại, 183
tăng cường sức mạnh đoàn kết tập thể, kiên định quá trình đổi mới theo hướng tự chủ và tự chịu trách nhiệm, chú trọng đầu tư theo chiều sâu nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả mọi mặt hoạt động. Đảng ủy trường cùng toàn thể Đảng bộ xác định lãnh đạo về chính trị và tư tưởng có vị trí quan trọng hàng đầu, là nền tảng tạo nên sự thống nhất về quan điểm chính trị, định hướng phát triển và tư tưởng thực hiện. Phát huy cao độ trí tuệ tập thể và truyền thống đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động, lãnh đạo tốt công tác tư tưởng trong tập thể lãnh đạo các cấp và trong toàn thể cán bộ, đảng viên trong Trường. Dưới sự lãnh đạo thống nhất và xuyên suốt từ Đảng ủy trường tới cấp ủy các đơn vị, cán bộ, giảng viên và sinh viên của Trường luôn giữ vững quan điểm, lập trường chính trị, tư tưởng theo đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; đoàn kết đấu tranh đẩy lùi mọi tư tưởng, quan điểm lệch lạc, sai trái. Với sự tham gia rộng rãi và dân chủ, sự đóng góp trí tuệ của tập thể cán bộ, đảng viên, hệ thống văn bản như: Quy chế tổ chức và hoạt động, Quy chế công tác cán bộ, Quy chế quản lý tài chính, Quy chế chi tiêu nội bộ và Quy chế dân chủ cơ sở đã được xây dựng và hoàn thiện, tạo nên một khung pháp lý nội bộ cho mọi mặt hoạt động của Trường trên cơ sở cụ thể hóa các quy định của pháp luật phù hợp với điều kiện thực tế của Trường. Đặc biệt, Quy chế tổ chức và hoạt động, Quy chế công tác cán bộ là hai văn bản quan trọng nhất được Đảng ủy trường trực tiếp thảo luận chi tiết, thể hiện quan điểm chính trị và ý chí lãnh đạo của Đảng trong công tác tổ chức cán bộ và xây dựng chính quyền Nhà trường. Công tác truyền thông nội bộ trong cán bộ, giảng viên được tăng cường qua nhiều hình thức như sử dụng mạng nội bộ, hội nghị tập huấn cán bộ, tọa đàm chuyên đề, hội nghị giao ban, hội nghị cán bộ viên chức các cấp. Qua đó, cán bộ, đảng viên được tập huấn, quán triệt về những chủ trương, chính sách lớn của Trường và của ngành. Qua khảo sát tỉ lệ cán bộ nắm bắt được về các chủ trương, chính sách lớn của Trường đạt 96%, tạo sự đồng thuận cao để thực hiện thành công những đổi mới quan trọng của Trường trong giai đoạn thí điểm tự chủ. Công tác truyền thông đối với người học được tăng cường và đổi mới cả về hình thức và nội dung, tận dụng mạng nội bộ và mạng xã hội để tiếp cận nhanh chóng và thân thiện tới một số lượng đông đảo sinh viên. Các chủ trương, chính sách lớn liên quan tới quyền lợi và trách nhiệm của người học có sự tham gia ý kiến của người học và được truyền thông đầy đủ và kịp thời, tạo sự đồng thuận cao của người học và gia đình. Phát huy các giá trị truyền thống, đổi mới tư duy và phong cách làm việc, đưa người học trở thành trung tâm và chủ thể của các hoạt động trong Trường. Trên cơ sở phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp của con người Bách khoa, đổi mới tư duy và phong cách làm việc theo tinh thần phục vụ, thực sự coi người học là trung tâm và chủ thể của các hoạt động. Cán bộ, giảng viên ĐHBK Hà Nội luôn thể hiện chuẩn mực đạo đức cao của nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, hết lòng tận tụy với người học, cống hiến cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo, đóng góp trách nhiệm với cộng đồng. Tỉ lệ sinh viên hài lòng với thái độ ứng xử của giảng viên trên lớp đạt trên 96% năm 2019. Về phía người học cũng đã có những thay đổi tích cực, phát huy tinh thần trách nhiệm, tích cực tham gia một cách hiệu quả vào các hoạt động của Trường, chủ động tổ chức các hoạt động hỗ trợ lẫn nhau trong học tập và rèn luyện, các hoạt động tình nguyện vì cộng đồng; giúp lan tỏa các giá trị truyền thống và bản sắc văn hóa Bách khoa Hà Nội. Đảng ủy Trường đã xây dựng Nghị quyết về tiếp tục hoàn thiện hệ thống tổ 184
chức, đẩy mạnh công tác xây dựng đội ngũ theo hướng tinh gọn và chuyên nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả trong mọi mặt hoạt động, đáp ứng yêu cầu đổi mới toàn diện. Song song với đó, Đảng uỷ trường lãnh đạo tập trung đẩy mạnh công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên Đảng uỷ trường đã lãnh đạo toàn diện trong quá trình hoàn thiện tổ chức bộ máy và cải tổ hệ thống quản trị Nhà trường, tiếp cận mô hình của các đại học tiên tiến trên thế giới. Hội đồng trường được thành lập theo đúng quy định của pháp luật, với các thành viên có năng lực và uy tín tiêu biểu được Đảng ủy giới thiệu, lãnh đạo Nhà trường và tập thể cán bộ bầu chọn. Qua thực tế hoạt động, Hội đồng trường đã khẳng định được vai trò là tổ chức quản trị và đại diện quyền sở hữu, quyết định những vấn đề quan trọng liên quan tới chiến lược, cơ cấu tổ chức, phân bổ nguồn lực và giám sát kết quả hoạt động của Trường. Việc tinh gọn bộ máy tổ chức, hệ thống quản lý Nhà trường ngày càng được nâng cao hiệu lực và hiệu quả trên cơ sở tăng cường phân cấp, phân quyền, dân chủ và minh bạch. Tư duy bao cấp dần được xóa bỏ, thay bằng tư duy phân cấp, tự chủ và tự chịu trách nhiệm. Ban giám hiệu điều hành, quản lý các lĩnh vực hoạt động dựa trên mục tiêu, kế hoạch và các chỉ số hoạt động chính. Các đơn vị chức năng chuyển đổi dần vai trò từ quản lý hành chính sang điều phối hoạt động và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ chung. Các đơn vị chuyên môn chịu trách nhiệm chính trong các hoạt động chuyên môn, chủ động tìm kiếm và tối ưu hoá sử dụng các nguồn lực, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động. Qua đổi mới hoạt động, đội ngũ cán bộ, đảng viên và sinh viên đã có thay đổi rõ nét về nhận thức và tư duy hành động, chủ động tham gia vào quá trình đổi mới các mặt hoạt động của Trường. Chất lượng và hiệu quả sử dụng đội ngũ được nâng cao, đáp ứng yêu cầu đổi mới, phát triển và hội nhập quốc tế. Công tác quy hoạch, rà soát và bổ sung quy hoạch cán bộ đã được triển khai thường xuyên, tạo động lực phấn đấu cho cán bộ đồng thời chuẩn bị nguồn nhân sự dồi dào cho các vị trí lãnh đạo cấp ủy, lãnh đạo Nhà trường và cán bộ quản lý các đơn vị. Cơ chế quản lý phân cấp và minh bạch, cùng với quy định mới về chế độ làm việc của cán bộ đã tăng trách nhiệm và tạo động lực cho các đơn vị chủ động bố trí, sắp xếp và sử dụng đội ngũ cán bộ một cách hiệu quả và công bằng hơn. Chế độ làm việc và chính sách tiền lương được cải cách, tạo điều kiện cho cán bộ yên tâm công tác và động lực cho cán bộ phát huy năng lực, thu hút cán bộ giỏi về Trường. Chế độ làm việc dựa trên giao kết và định mức hợp lý cùng với chính sách phân bổ thu nhập dựa trên vị trí việc làm, năng lực và hiệu quả thực hiện công việc đã góp phần giảm thiểu bất hợp lý trong thu nhập cán bộ, tạo cơ hội cho cán bộ trẻ được tham gia giảng dạy nhiều hơn và tăng thu nhập, đồng thời khuyến khích cán bộ tham gia nghiên cứu và công bố những công trình có chất lượng Đảng ủy trường đã tập trung chỉ đạo xây dựng, củng cố tổ chức đảng gắn với quá trình sáp nhập, tái cấu trúc các đơn vị, góp phần nhanh chóng ổn định về tư tưởng và hoạt động của các đơn vị mới. Quy trình tổ chức đại hội đảng các cấp được Đảng ủy trường chỉ đạo thực hiện chặt chẽ, nghiêm túc, lựa chọn được những người có đủ năng lực, phẩm chất và uy tín vào cấp ủy các cấp. Đảng ủy trường luôn quan tâm đến khối đại đoàn kết toàn Trường, coi công tác lãnh đạo, chỉ đạo, xây dựng, phát triển và không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động 185
của các tổ chức đoàn thể, chính trị - xã hội trong toàn Trường là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác Đảng. Đảng ủy đã chỉ đạo sát sao công tác tổ chức đại hội Công đoàn, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Cựu chiến binh, Hội sinh viên, đặc biệt về công tác tổ chức và nhân sự. Thường vụ Đảng ủy đã có các buổi làm việc với các tổ chức chính trị - xã hội để nghe ý kiến, cùng thảo luận giúp công tác chỉ đạo, lãnh đạo sát và phù hợp với tình hình thực tiễn. Công đoàn trường, Đoàn thanh niên, Hội sinh viên, Hội cựu chiến binh đã có nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả cùng Nhà trường hoàn thành thắng lợi các nhiệm vụ chính trị và gây ảnh hưởng tốt trong xã hội, được các tổ chức cấp trên đánh giá cao. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Công đoàn trường đã không ngừng lớn mạnh, khẳng định vị trí là tổ chức chính trị - xã hội quan trọng, phát huy được vai trò trong hệ thống chính trị của Trường, góp phần đắc lực vào xây dựng và phát triển Trường Công đoàn trường đã xây dựng được tổ chức nhân sự mạnh, tổ chức thực hiện và hoàn thành tốt các mặt công tác, vận động cán bộ đoàn viên thực hiện tốt các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và các quy định của Nhà trường, tích cực thực hiện, tham gia các phong trào thi đua, đồng thời chú trọng chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho cán bộ viên chức; thực sự trở thành trung tâm đoàn kết, chỗ dựa vững chắc và là sợi dây gắn kết quần chúng với Đảng Đoàn thanh niên, dưới sự lãnh đạo của Đảng đã phát huy rất tốt vai trò là lực lượng nòng cốt của đội ngũ cán bộ trẻ và sinh viên, đội dự bị tin cậy và cánh tay phải của Đảng, chỗ dựa vững chắc của Nhà trường. Với truyền thống và thế mạnh của một trường đại học kỹ thuật lớn, uy tín hàng đầu Việt Nam, Đoàn thanh niên đã xây dựng được lực lượng đông đảo và mạnh mẽ trong cán bộ trẻ và sinh viên. Đoàn thanh niên đã tổ chức thực hiện tốt những chủ trương, định hướng của Đảng ủy trường và của Thành đoàn, đồng thời chủ động xây dựng và triển khai các chương trình, các hoạt động thiết thực đối với cán bộ trẻ và sinh viên, đặc biệt các phong trào học tập, rèn luyện và nghiên cứu khoa học. Đoàn thanh niên là nguồn chủ yếu cho công tác phát triển đảng, đồng thời là môi trường rèn luyện, thử thách cán bộ chuẩn bị cho Đảng và cho Nhà trường. Dưới sự lãnh đạo của cấp ủy các cấp, Đoàn thanh niên không những đã hỗ trợ đắc lực trong tổ chức các sự kiện lớn, các hoạt động quan trọng của Trường, mà còn triển khai nhiều hoạt động tình nguyện có tác động xã hội to lớn. Dưới sự lãnh đạo của Đảng ủy trường và vai trò định hướng trực tiếp của Đoàn thanh niên, Hội sinh viên Trường luôn khẳng định là tổ chức chính trị - xã hội đại diện xứng đáng cho sinh viên, phát huy vai trò người học là trung tâm và chủ thể của các hoạt động. Hội sinh viên đã xây dựng tổ chức và hoạt động hiệu quả, thực sự trở thành tiếng nói đại diện của toàn thể sinh viên. Thực hiện quan điểm sinh viên là trung tâm và chủ thể của các hoạt động, Hội sinh viên đã vận động sinh viên đóng góp ý kiến và tích cực tham gia vào các hoạt động của Nhà trường; đồng thời chủ động tổ chức nhiều hoạt động hỗ trợ lẫn nhau trong học tập, rèn luyện. Các câu lạc bộ sinh viên nghiên cứu khoa học, câu lạc bộ sinh viên hỗ trợ học tập, câu lạc bộ nghệ thuật và mạng lưới cộng tác viên tư vấn tuyển sinh đã trở thành các điểm sáng đáng biểu dương trong hoạt động chung của Trường. Hội cựu chiến binh đã tổ chức các hoạt động giáo dục cho cán bộ, sinh viên hiểu rõ và trân trọng truyền thống của trường đại học anh hùng cả trong kháng chiến 186
và trong lao động, từ đó tiếp tục xây dựng và phát triển Trường xứng đáng với truyền thống mà các thế hệ trước để lại. Bên cạnh đó, Hội cựu chiến binh còn làm tốt vai trò quan trọng trong việc tổ chức và vận động cán bộ viên chức thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng ủy và Nhà trường, tăng cường đoàn kết và phát huy dân chủ của cán bộ, đóng góp vào thành công chung của toàn Trường. Công tác phát triển đảng viên mới, đặc biệt là phát triển Đảng trong sinh viên luôn được sự quan tâm và chỉ đạo đặc biệt. Đảng ủy đã ra Nghị quyết chuyên đề về công tác phát triển đảng; hằng năm đều tổ chức các lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng cho quần chúng ưu tú tạo nguồn kết nạp đảng và các lớp bồi dưỡng đảng viên mới kết nạp để tiếp tục bồi dưỡng, nâng cao nhận thức cho đảng viên mới, không ngừng nâng cao chất lượng đảng viên. Bên cạnh đó, toàn Đảng bộ đã thực hiện tốt công tác vận động, kiên quyết đấu tranh đẩy lùi những hiện tượng tiêu cực, kịp thời chấn chỉnh và giải quyết những vụ việc thực hiện chưa hoặc thiếu chuẩn mực. Công tác kiểm tra, giám sát được thực hiện chặt chẽ, thường xuyên nhằm hạn chế tối đa các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng có vị trí, vai trò và tầm quan trọng đặc biệt trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đảng ủy trường coi công tác kiểm tra, giám sát là yếu tố quan trọng đặc biệt đối với việc nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng, nâng cao hiệu quả công tác đảng, củng cố và tăng cường sự đoàn kết, nhất trí trong từng đảng bộ, chi bộ trực thuộc và trong toàn Đảng bộ trường. Công tác kiểm tra, giám sát được thực hiện khách quan, nghiêm túc, góp phần tăng cường sức chiến đấu của Đảng bộ trường, xây dựng Đảng bộ trường trong sạch, vững mạnh Công tác kỷ luật đảng được thực hiện thận trọng, khách quan, đúng nguyên tắc, thủ tục quy định; bám sát chỉ đạo của UBKT Đảng ủy Khối và các cơ quan đảng cấp trên, các cơ quan, tổ chức có liên quan trong công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật trong Đảng, góp phần giáo dục đảng viên và hạn chế, ngăn ngừa vi phạm, xây dựng tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, phục vụ tốt yêu cầu nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ [1]. 3. Các bài học kinh nghiệm Qua quá trình hoạt động, Đảng bộ ĐHBK Hà Nội đã rút ra các bài học quan trọng nhằm nâng cao vai trò của tổ chức đảng trong cơ chế tự chủ như sau [1]: Một là, quán triệt quan điểm và tư tưởng, vận dụng chủ động và sáng tạo đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, phát huy cao độ trí tuệ tập thể để lãnh đạo xây dựng, điều chỉnh và triển khai chiến lược phát triển cùng hệ thống văn bản quy chế nội bộ của Trường phù hợp với bối cảnh và điều kiện thực tiễn. Hai là, phát huy truyền thống của một trường đại học anh hùng, đoàn kết thống nhất ý chí và hành động từ tập thể lãnh đạo tới các cấp uỷ đảng và trong toàn bộ hệ thống chính trị; Thông qua hệ thống truyền thông nội bộ, các tổ chức đoàn thể chính trị, xã hội lan tỏa các giá trị cốt lõi, củng cố niềm tin yêu, khơi dậy niềm tự hào và tinh thần trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên và sinh viên đối với Trường, ý thức trách nhiệm đối với xã hội và đất nước. Ba là, không ngừng nâng cao năng lực, đổi mới tư duy và phong cách lãnh đạo, 187
chỉ đạo của các cấp uỷ, phong cách quản lý, điều hành của các cấp trưởng đơn vị, đáp ứng yêu cầu phát triển của Trường trong mỗi giai đoạn, khẳng định vai trò dẫn dắt và vị trí tiên phong của một trường đại học kỹ thuật-công nghệ đứng đầu đất nước. Bốn là, chú trọng chính sách thu hút và phát triển tài năng, đặc biệt quan tâm nâng cao thu nhập và cải thiện môi trường làm việc cho cán bộ viên chức; coi trọng công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng, đặc biệt quan tâm công tác phát triển đảng viên trong cán bộ và sinh viên. Năm là, đề cao dân chủ, công khai và minh bạch, phát huy vai trò của cả hệ thống chính trị, tận dụng tối đa công nghệ trực tuyến, làm tốt công tác truyền thông nội bộ về chủ trương, định hướng phát triển, những chính sách lớn của Trường đến từng cán bộ, đảng viên và sinh viên; đặc biệt chú trọng công tác an ninh chính trị, tư tưởng trong sinh viên qua mạng xã hội. Như vậy tổ chức đảng đã làm tốt công tác của mình trên cơ sở nhận thức đúng về vai trò, nhiệm vụ và phương thức lãnh đạo, thể hiện tính tổng thể và toàn diện trong cơ chế tự chủ đại học song không làm thay bộ máy quản lý như Hội đồng trường, Ban giám hiệu. III. Phát huy vai trò của tổ chức công đoàn trong cơ chế tự chủ đại học 1. Cơ sở lý luận Như đã trình bày ở trên, chủ trương tự chủ đại học là một chính sách đột phá nhằm thúc đẩy các trường đại học phát triển. Để thực hiện tự chủ đại học, các trường đại học công lập phải có những đổi mới mang tính toàn diện từ tư duy đến hành động, từ tinh giản bộ máy đến phát huy nội lực của mỗi thành viên. Những thay đổi mạnh mẽ và đột phá đó chắc chắn sẽ tác động không nhỏ đến tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, nha giáo, người lao động và sinh viên toàn trường. Đứng trước bối cảnh đó tổ chức Công đoàn trong cơ sở giáo dục đại học công lập nói chung và Công đoàn trường ĐHBK Hà Nội nói riêng cần phải rà soát, điều chỉnh vai trò của mình trong cơ cấu tổ chức tổng thể của trường đại học để đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của đoàn viên công đoàn và đội ngũ cán bộ, giảng viên, người lao động khi các trường tổ chức hoạt động theo cơ chế tự chủ. Làm thế nào để tổ chức công đoàn phát huy được vai trò của mình một cách hiệu quả trong cơ chế tự chủ đại học? Trước hết công đoàn phải thực hiện tốt các chức năng của mình là đại diện và bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của cán bộ viên chức (CBVC), nhà giáo (NG), người lao động (NLĐ); tham gia tích cực và hiệu quả vào công tác quản lý Trường và giáo dục, động viên, phát huy quyền làm chủ của CBVC, NG, NLĐ, thực hiện tốt nghĩa vụ, xây dựng Trường thành một tập thể vũng mạnh, xuât sắc. 2. Kinh nghiệm thực tế ở ĐHBKHN Để thực hiện tốt được các chức năng trên, giải pháp hiệu quả nhất có thể nói đến là công đoàn cần thể hiện được vai trò trong phát huy dân chủ cơ sở. Như vậy công đoàn phải đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ (QCDC) cơ sở. Xây dựng và thực hiện tốt QCDC ở cơ sở là tiền đề quan trọng trong việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị của Nhà trường. Ngày 19 tháng 5 năm 2020, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ra thông tư 11/2020/TT-BGDĐT Hướng dẫn thực 188
hiện dân chủ trong hoạt động của cơ sở giáo dục công lập đã thể hiện rõ tầm quan trọng của việc xây dựng và thực hiện QCDC. Việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ trong trường đại học phải được xem là nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị nhằm thực hiện phương châm để CBVC, NG, NLĐ và người học trong Trường được biết, được bàn, được tham gia ý kiến và được kiểm tra, giám sát việc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, các chủ trương, nhiệm vụ của Nhà trường, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của trường đại học trong cơ chế tự chủ. Công đoàn Trường có vai trò quan trọng trong nghiên cứu quán triệt, cụ thể hóa các chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về thực hiện dân chủ ở cơ sở. Chủ động đề xuất với Hiệu trưởng thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ. Công đoàn tham gia là thành viên Ban Chỉ đạo, tham gia tích cực và có trách nhiệm vào quá trình xây dựng cũng như tổ chức thực hiện quy chế dân chủ. Nội dung quy chế dân chủ phải thể hiện đầy đủ quyền của CBVC, NG, NLĐ được biết, được bàn, được quyết định và được kiểm tra giám sát những chủ trương, chính sách, chế độ liên quan đến họ. Tổ chức để CBVC, NG, NLĐ được tham gia góp ý vào quá trình xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ. Căn cứ vào điều kiện cụ thể và tính đặc thù của Trường, công đoàn đề xuất các hình thức thực hiện dân chủ phù hợp [2]. Phối hợp với chính quyền tuyên truyền, phổ biến quy chế dân chủ ở cơ sở tới CBVC, NG, NLĐ; theo dõi, phối hợp với chính quyền định kì kiểm tra, đánh giá việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Hàng năm có văn bản liên tịch, hướng dẫn, chỉ đạo việc tổ chức Hội nghị CBVC. Nghiên cứu, nắm vững các quy định hiện hành, chuẩn bị nội dung thuộc trách nhiệm công đoàn, như báo cáo kiến nghị của CBVC; chăm lo bảo vệ quyền, lợi ích CBVC, NG, NLĐ, tình hình thực hiện, nội quy, quy chế của Nhà trường. Công đoàn tham gia chỉ đạo, theo dõi, tổng hợp các ý kiến, kiến nghị của CBVC, NG, NLĐ từ các đơn vị trực thuộc, khuyến khích họ phát huy tinh thần dân chủ, chủ động tích cực tham gia đề xuất sáng kiến, kiến nghị nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của Nhà trường. Đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân. Công đoàn phối hợp với chuyên môn phổ biến Nghị quyết Hội nghị CBVC tới toàn thể CBVC, NG, NLĐ trong Trường; tổ chức giám sát, kiểm tra và định kỳ đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết. Công đoàn tham gia công tác quản lý bằng việc đóng góp ý kiến và quan điểm của mình trong các hệ thống văn bản, quy chế, quy định của Trường như Quy chế tổ chức hoạt động, Quy chế về công tác cán bộ, Quy chế tài chính, Quy chế chi tiêu nội bộ …Tham gia các Hội đồng như Hội đồng Chế độ chính sách, Hội đồng lương, Hội đồng tuyển dụng, Hội đồng khen thưởng, kỷ luật…Tiếng nói của tổ chức công đoàn sẽ mang lại hiệu quả và phát huy vai trò của tổ chức đại diện cho đội ngũ CBVC, NG, NLĐ trong trường. Thông qua các hoạt động tập thể, tổ chức triển khai các phong trào thi đua, các cuộc vận động, công đoàn sẽ phát huy được vai trò của mình trong công tác tuyên 189
truyền, vận động đoàn viên phát huy quyền làm chủ, đoàn kết, xây dựng Trường thành một đơn vị vững mạnh. Tại Hội nghị biểu dương các điển hình tiên tiến do Công đoàn giáo dục Việt nam tổ chức, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phát biểu chỉ đạo:” Tổ chức công đoàn ngoài việc chăm lo, bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người lao động, còn phải là nơi kích hoạt tinh thần đổi mới, sáng tạo của giáo viên; là nơi để đội ngũ thầy, cô giáo gửi gắm tâm, tư nguyện vọng và tạo điều kiện, động lực để giáo viên được làm việc, cống hiến”. Để hoạt động của công đoàn trở nên hấp dẫn, quy tụ được giáo viên, công đoàn viên, Bộ trưởng đề cập đến yêu cầu phải đổi mới hình thức, nội dung tổ chức các hoạt động công đoàn, trong đó mở rộng hình thức trực tuyến, tạo điều kiện để giáo viên được chia sẻ kinh nghiệm, giãi bày tâm tư, chứ không chỉ đơn thuần là trao đổi, thông tin một chiều. Một mặt tuyên truyền, cập nhật để CBVC, NG, NLĐ có đầy đủ thông tin về các chính sách, hoạt động liên quan đến quá trình đổi mới, tránh việc vì thiếu thông tin mà cán bộ“tâm tư”; mặt khác, kiên quyết bảo vệ mọi quyền lợi chính đáng cho đội ngũ CBVC, NG, NLĐ [4]. Thường xuyên quan tâm đẩy mạnh các phong trào thi đua, các cuộc vận động như: Dạy tốt - học tốt; Đổi mới, sáng tạo trong dạy và học; Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo tự học và sáng tạo với việc đẩy mạnh “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”… Trong những năm qua, nhờ xác định rõ vai trò và nhiệm vụ của mình khi Trường ĐHBK Hà Nội thực hiện thí điểm tự chủ theo Quyết định 1924/QĐ-TTg ngày 06/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ, Công đoàn trường đã phát huy tốt vai trò của mình như chủ trì xây dựng QCDC, tham gia tích cực và có trách nhiệm trong việc xây dựng các văn bản, Quy chế, Quy định mới. Tổ chức nhiều hoạt động có ý nghĩa nhằm tăng cường khối đại đoàn kết trong CBVC, NG, NLĐ toàn trường. Tổ chức các đợt tập huấn, tuyên truyền, vận động, giải thích để CBVC nắm bắt và thấu hiểu những quyết sách quan trọng của Nhà trường để từ đó ủng hộ và tham gia tích cực vào quá trình đổi mới. Sự phát triển vượt bậc của ĐHBK Hà Nội trong những năm qua khi chuyển sang cơ chế tự chủ có phần đóng góp quan trọng của tổ chức công đoàn trường. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu đảng bộ trường ĐHBK Hà Nội khóa XXX, nhiệm kỳ 2020-2025. [2] Báo cáo thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở tại trường ĐHBK Hà Nội giai đoạn 2017-2019 [3] Vũ Ngọc Hoàng, Tự chủ đại học: Hội đồng trường, cơ quan chủ quản và vai trò của tổ chức Đảng, https://giaoduc.net.vn/ [4] Trung tâm Truyền thông Giáo dục, Công đoàn phải là nơi "kích hoạt" tinh thần đổi mới, sáng tạo của giáo viên, https://moet.gov.vn [5] https://www.hust.edu.vn/tong-quan 190