PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT RAU AN TOÀN TĂNG THU NHẬP CHO CÁC HỘ NÔNG DÂN VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG NÔNG THÔN VIỆT NAM

Chia sẻ: Phung Tuyet | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

129
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ở nước ta cũng như trên thế giới, vấn đề sản xuất rau an toàn là nhiệm vụ đang được quan tâm đặc biệt. Rất cần có các mô hình sản xuất rau an toàn, quản lý dịch hại theo hướng tổng hợp để phá bỏ thói quen của nông dân thường sử dụng quá mức

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT RAU AN TOÀN TĂNG THU NHẬP CHO CÁC HỘ NÔNG DÂN VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG NÔNG THÔN VIỆT NAM

PHÁT TRI N S N XU T RAU AN TOÀN TĂNG THU NH P CHO CÁC H NÔNG DÂN VÀ B O V MÔI TRƯ NG NÔNG THÔN VI T NAM Ph m Th Vư ng, guy n Th hung, guy n Th Thu , ào Th H ng, Tr n Qu c Vi t, oàn Th Lương, guy n Th Quỳnh Trang Summary Development on safe vegetable production for improving generation income of household and protecting of rural environment in Viet am There are food safety concerns in Vietnam in terms of pesticide and heavy metal residues in vegetables. Safe vegetable production is one solution to eliminating contaminants such as pesticides and heavy metals. Ensuring vegetable safety has become key for public health and for competitiveness of farmers but small-scale farmers face several problems in meeting these standards and are at risk of exclusion from high-value markets. This paper reports on the rerults of co- project “Development on safe vegetable production for improving generation income of household and protecting of rural environment in Viet am” between PPRI and RDA for 3 years as 15 ha with six vegetables (cabbage, cauliflower, kohlrabi, pak choi and leaf mustard, tomato) on farmer fields has been implementing folow GAP. The number of pesticide chemical spray is reduced 2 - 3 times/crop season. So that the expenditure for pesticides invest is reduced. Therefore all products from the IPM model met safe vegetable standards (all of 30 vegetable samples taken from the model had norms of O3-, heavy metals, harmful microbes, pesticide residues below the RML). Keywords: safe vegetable production. I. TV N thu c BVTV phòng tr d ch h i. Nh ng nư c ta cũng như trên th gi i, v n năm qua ã có m t s k t qu nghiên c u s n xu t rau an toàn là nhi m v ang v s n xu t rau an toàn ư c ng d ng t i ư c quan tâm c bi t. R t c n có các mô m t s h p tác xã tr ng rau c a Hà N i, hình s n xu t rau an toàn, qu n lý d ch h i Vĩnh Phúc, Tp. H Chí Minh,... Năm 2006 theo hư ng t ng h p phá b thói quen -2008, ư c s h tr c a T ng c c Phát c a nông dân thư ng s d ng quá m c tri n Nông thôn Hàn Qu c (RDA) v vi c
phát tri n s n xu t rau an toàn Vi t Nam, (máy s c ký khí, s c ký l ng hi u năng chúng tôi th c hi n d án “Phát tri n s n cao, ) các m u rau t i mô hình. xu t rau an toàn tăng thu nh p cho các h nông dân và b o v môi trư ng nông III. K T QU VÀ TH O LU N thôn Vi t am” t i Vân N i - ông Anh - 1. i u tra tình hình s n xu t rau t i Vân Hà N i. N i dung bài báo trình bày k t qu i - ông Anh - Hà i th c hi n d án trên. 1.1. i u ki n s n xu t rau vùng xây d ng II. V T LI U VÀ PHƯƠNG PHÁP mô hình Vân i NGHIÊN C U Vân N i là m t xã có di n tích t nông nghi p 305 ha (thư ng xuyên có g n 1. V t li u nghiên c u 100 ha chuyên canh rau). T i ây ã có Các lo i rau ăn lá, b p c i, sup lơ, su truy n th ng canh tác các lo i rau màu t hào, cà chua... r t nhi u năm và ch ng lo i rau r t a Phân bón và thu c BVTV s d ng cho d ng, t 30-40 lo i. Vì v y nông dân có cây rau. nhi u kinh nghi m và k thu t trong s n 2. Phương pháp nghiên c u xu t t năng su t cao. Nhưng hi u bi t v rau an toàn th c s c a nông dân vùng 2.1. i u tra th c tr ng tình hình s n xu t này còn có nh ng h n ch nh t nh, nh t rau t i HTX là vi c s d ng thu c BVTV còn nhi u b t Ph ng v n tr c ti p nông dân và cán c p, v n l m d ng nhi u ch ng lo i thu c b a phương v tình hình s n xu t rau hoá h c trong phòng tr d ch h i. tăng ( c bi t v n s d ng phân bón, thu c BVTV). thu nh p cho các h nông dân t s n xu t rau an toàn và b o v môi trư ng không b 2.2. Xây d ng mô hình s n xu t rau an ô nhi m do các ho t ng nông nghi p gây toàn ra, ư c s tài tr t phía Hàn Qu c chúng - Ki m tra ánh giá i u ki n s n xu t tôi ti n hành xây d ng mô hình s n xu t rau an toàn: L y m u t, nư c (phân tích rau an toàn trên di n tích 15 ha n m trong ki m tra ch tiêu v hàm lư ng kim lo i khu quy ho ch s n xu t rau an toàn c a n ng) theo các n i dung quy nh l y m u Tp. Hà N i. Các lo i rau ch y u g m: ánh giá c a B Nông nghi p và PTNT. B p c i, súp lơ, su hào, c i xanh, c i ng t, - Biên so n tài li u k thu t, t p hu n, c i bao, cà chua, t,... hu n luy n nông dân áp d ng các k thu t s n xu t rau an toàn i v i t ng cây rau có K t qu phân tích cho th y t, nư c trong mô hình. vùng này thu c lo i t và nư c tư i có - Phân tích dư lư ng thu c BVTV, các tiêu chuNn tr ng rau, m t s kim lo i n ng vi sinh v t gây b nh, kim lo i n ng, NO3- không vư t m c cho phép.
1.2. Tình hình s d ng phân bón trên rau vào s xu t hi n c a sâu b nh h i phun Hi n t i nông dân vùng này ã tăng s thu c, trung bình phun 12-13 l n/v , trên t d ng phân chu ng hoai m c và các lo i thư ng t 7 -8 l n/v . phân khác như lân Lâm Thao, phân h u cơ vi sinh (HCVS), N PK t ng h p, tro b p 2. K t qu xây d ng mô hình s n xu t rau an toàn bón lót. Bón thúc ch y u là phân m (urê), kali, N PK t ng h p, HCVS. Lư ng 2.1. T p hu n ào t o nông dân phân s d ng nhi u hay ít tuỳ thu c vào D a vào s n xu t rau t i a phương, ã cây rau dài ngày và ng n ngày. N ông dân t p hu n ph bi n các quy trình k thu t v s d ng theo quy trình s n xu t rau an toàn s n xu t rau an toàn m t s lo i rau ch y u ã ư c t p hu n m b o th i gian cách cho các h nông dân như b p c i, su hào, ly trư c khi thu ho ch, vì v y s n phNm súp lơ, cà chua, t, rau ăn lá ng n ngày, trong mô hình ã m b o tiêu chuNn rau phương pháp gieo cây gi ng cho 150 lư t an toàn. ngư i (2 l p/năm). Thông qua các l p t p hu n, ngư i 1.3. Tình hình sâu b nh h i chính và vi c tr ng rau hi u rõ hơn v các bi n pháp k s d ng thu c BVTV trên m t s lo i rau thu t trong s n xu t rau an toàn như: cách ph bi n s d ng phân chu ng, phân hoá h c s n K t qu i u tra tình hình s n xu t c a - phNm không b dư th a N O3 , không nhi m nông dân cho th y, trên các cây rau th p t các vi sinh v t gây b nh và ký sinh trùng có 4 lo i sâu b nh h i ch y u là: Sâu ư ng ru t. Cách s d ng thu c BVTV khoang, b nh y, sâu tơ, b nh ch t cây con theo nguyên t c 4 úng, không t ý tăng (do n m t); ngoài ra chúng còn b m t s li u và tr n 2 ho c 3 lo i thu c v i nhau, sâu b nh khác như r p, sâu xanh bư m m b o không có dư lư ng thu c BVTV tr ng, b nh th i nhũn, th i h ch, m vòng vư t m c cho phép c a FAO/WHO ho c b p c i,... gây h i nhưng m c nh hơn c a Vi t N am trong s n phNm rau tươi. và xu t hi n c c b t ng ru ng. N ông dân Khuy n khích nông dân s d ng các lo i thư ng s d ng 7-8 l n thu c BVTV/v rau thu c sinh h c và th o m c, ch s d ng b p c i, th m chí có h phun n 10 l n/v . thu c hoá h c khi th t c n thi t. S l n phun thu c trên súp lơ 5-7 l n/v và 2.2. Xây d ng mô hình s n xu t rau an su hào thư ng t 4-6 l n/v , các c i ăn lá toàn ng n ngày 3-5 l n/v . Trên cà chua do Các lo i rau chính trong mô hình g m: tr ng các gi ng lai F1 dài ngày, th i gian B p c i, súp lơ, su hào, c i ăn lá các lo i, cà thu ho ch qu dài t 2-3 tháng nên giai chua, t ng t. M i cây tr ng có quy trình o n u nông dân thư ng phun nh kỳ s n xu t theo tiêu chuNn c a s n xu t rau an 10-15 ngày/l n, th i gian thu qu tuỳ thu c toàn. S h tham gia mô hình là 150 h .
N goài ra, di n tích s n xu t rau còn l i c a sương mai, thán thư là ph bi n hơn c . Vì các h nông dân trong thôn cũng ư c t p v y, chúng tôi khuy n cáo nông dân t p hu n, hư ng d n s n xu t theo tiêu chuNn trung theo dõi s xu t hi n c a chúng và c a rau an toàn. Di n tích xây d ng mô phòng tr chúng theo quy trình ã hư ng hình s n xu t rau an toàn t i Vân N i: N ăm d n, không l m d ng thu c hoá h c, 2006 là 10,5 ha; năm 2007 là 15,5 ha; năm khuy n khích nông dân áp d ng các lo i thu c có ngu n g c sinh h c áp d ng 2008 là 15,5 ha. trong s n xu t, nh m b o v ngu n thiên 2.3. Phòng tr sâu b nh trên các lo i rau ch có s n trong t nhiên. M t s lo i trong mô hình thu c có th s d ng như: Oshin 20WP, - áp d ng phòng tr sâu b nh trong Rotin 5ME, Ratoin 1.0EC, Abatimec mô hình có hi u qu , ã áp d ng ng th i 3.6EC, Ammate 150SC, Pegasus 500SC, các bi n pháp k thu t h n ch m t Oxypro 0.6SL, Ratoin 1.0EC, Elincol 12ME, Kuraba WP, V-Bt, Ridomil Gold sâu h i trên cây rau, không gây nh hư ng 68WP, Score 250EC; Bavistin 50SC; Tilt x u t i môi trư ng và b o v thiên ch c a Super 300EC,... sâu h i như sau: K t qu theo dõi v năng su t trên các + S d ng b y pheromone phòng tr lo i rau trong mô hình và ngoài mô hình là sâu tơ, sâu khoang (100 b y/ha). g n tương ương nhau: N ăng su t trên các + Hư ng d n nông dân s d ng b y ru ng c i b p (33,4 - 33,8 t n/ha), súp lơ dính màu vàng tr trư ng thành b nh y, (8,4 - 8,7 t n/ha), c i ăn lá các lo i (15 - 16 r p, ru i c lá. K t qu s d ng b y dính t n/ha) và cà chua (47,2 - 47,5 t n/ha). u vàng trong mô hình tr ng c i xanh, c i ng t tư cho s n xu t v phân bón, công tr ng tr t (200 b y/ha) cho th y: Sau 20 ngày, m i và các chi phí khác là tương ương nhau b y kích thư c (30 cm x 50 cm) thu ư c gi a trong và ngoài mô hình. Vì v y, khi trung bình trên 500 b nh y, 300 r p trư ng tri n khai mô hình S n xu t rau an toàn t i thành, ru i c lá và m t s loài khác góp a phương em l i hi u qu rõ r t cho ph n h n ch hi u qu d ch h i. ngư i dân v nh n th c ư c các loài d ch + X lý t ho c cây con trư c khi gieo h i ch y u trên rau và qua các l n t p hu n tr ng b ng dung d ch Sherpa 25EC (ho c tham quan ngoài ng ru ng bi t ư c cách Vertimex 1.8EC) + Carben 50SC n ng và th i i m c n phòng tr thích h p tránh 0,1-0,15% i v i rau th p t có tác d ng ư c hi n tư ng phun thu c theo nh kỳ. h n ch m t sâu tơ, b nh y, b nh ch t T ó gi m d n ư c s l n phun thu c/v cây con t i 70-80% 14 ngày sau gieo, (2-3 l n phun) d n n gi m chi phí v tr ng so v i không x lý. BVTV so v i ngoài mô hình, có hi u qu rõ r t v môi trư ng và s n phNm rau m b o Quá trình theo dõi tình hình phát sinh an toàn hơn. phát tri n và ánh giá s gây h i c a sâu h i trên các lo i rau h th p t và h cà cho Tính trung bình 1 ha chi phí v thu c th y: B nh y, sâu khoang, sâu tơ, b nh BVTV là 300.000 và công phun là
150.000 /l n phun. Như v y, m i v rau 1.350.000 /ha do gi m chi phí v thu c ti t ki m ư c t 450.000 n BVTV và công phun thu c (b ng 1). B ng 1. Hi u qu kinh t v chi phí BVTV gi a s n xu t rau trong mô hình và ngoài mô hình (Vân i, 2007-2008) Trong mô hình (1ha) Ngoài mô hình (1ha) Ch tiêu B pc i Súp lơ C i ăn lá Cà chua B pc i Súp lơ C i ăn lá Cà chua S l n phun thu c 6 4 3 9 8 6 4 12 (l n/ha) Giá thành thu c 1800 1200 900 2700 2400 1800 1200 3600 BVTV (1000đ) Công phun thu c 900 600 450 1350 1200 900 600 1800 (1000đ) T ng chi phí (1000đ) 2700 1800 1350 4050 3600 2700 1800 5400 Gi m so v i ngoài mô 900 900 450 1350 - - - hình (1000đ) S n phNm l y m u trong mô hình u Cypermethrin) nhưng u dư i m c cho t tiêu chuNn c a rau an toàn v 4 ch tiêu phép. Ki m tra các m u s n phN năm m ã quy nh. Năm 2006 ki m tra 15 m u 2007 và 2008 u t tiêu chuN rau an toàn n s n phN thì ch có 6 m u có dư lư ng m (b ng 2 và 3). thu c BVTV (Methidathion, Chlorpyrifos, B ng 2. K t qu ki m tra hàm lư ng kim lo i n ng và O3- trong m u rau (v ông 2007-2008) NO3 - Samonella E.coli TT HLCP Hg As Pb Cd (ppm) (khu n l c/g) C i xanh 645,5 1500 0 0 0,0023 0,014 0,089 0,012 C i ng t 865,4 1500 0 9 0,0039 0,108 0,153 0,017 B pc i 348,8 500 0 5 0,0013 0,046 0,117 0,011 Su hào 329,6 500 0 0 0,0037 0,066 0,235 0,008 Súp lơ 182,3 500 0 0 0,0019 0,046 0,247 0,008 Cà chua 80 150 0 0 0,0025 0,032 0,086 0,010 HLCP 0/25g 100 0,005 0,2 0,5 0,02
Ghi chú: HLCP: Hàm lư ng cho phép. B ng 3. K t qu ki m tra dư lư ng thu c BVTV trong m u rau (v ông 2007-2008) Ngày l y Lo i nông MRL (Dư lư ng t i Ho t ch t t n dư Hàm lư ng (ppm) m u s n đa cho phép) C i xanh ND - - C i ng t ND - - B pc i Carbendazim 0,05 1 15/11/07 Su hào ND - - Súp lơ Abamectin 0,002 0,05 Cà chua ND - - t ng t ND - - C i xanh Cypermethrin 0,05 1 C i ng t ND - - B pc i Abamectin 0,005 0,05 5/12/08 Su hào ND - - Súp lơ ND - - Cà chua ND - - t ng t Carbendazim 0,08 1 ( D: Không phát hi n th y). Phương pháp phân tích: Phân tích a dư lư ng: GC & HPLC.
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam Như v y, các m u s n phNm rau l y ng u nhiên trong mô hình m b o an toàn 100% do ư c qu n lý và i u hành t p trung theo úng y u c u c a s n xu t rau an toàn. IV. K T LU N VÀ N GHN 1. K t lu n - Quá trình i u tra trên rau t i Vân N i ã ghi nh n ư c 14 loài sâu và b nh có m t thư ng xuyên trên ng ru ng, nông dân thư ng s d ng kho ng 30 lo i thu c phòng tr . Hi u bi t v ki n th c s d ng thu c c a nông dân trong khu v c s n xu t rau an toàn ã ư c c i thi n thông qua các l p t p hu n và th nghi m thu c. - Trong mô hình s n xu t rau an toàn, nông dân ã bi t áp d ng các bi n pháp phòng tr t ng h p sâu b nh h i, ng d ng các bi n pháp phi hoá h c và tăng s d ng thu c có ngu n g c sinh h c d n t i gi m s l n phun thu c/v t 2-4 l n tuỳ t ng lo i rau. Áp d ng mô hình này ã giúp gi m chi phí s n xu t, gi m c h i cho môi trư ng và tăng thu nh p cho các h nông dân. - Các k t qu phân tích dư lư ng thu c b o v th c v t, N O3-, kim lo i n ng, vi sinh v t trên rau t i khu v c s n xu t rau rau an toàn Vân N i - ông Anh - Hà N i u dư i m c cho phép c a FAO/WHO và t tiêu chuN n rau an toàn. 2. ngh Mô hình S n xu t rau an toàn t i Vân N i c n ư c ti p t c tri n khai trên nhi u vùng s n xu t rau trong vùng v i quy mô l n hơn và nhi u ch ng lo i rau, nh m mang l i s n phN m an toàn và ch t lư ng th c s cho toàn xã h i. TÀI LI U THAM KH O 1. Asean GAP. Good agricultural practices for production of fresh fruit and vegetables in the ASEAN region. Quality Assurance Systems for ASEAN Fruit and Vegetables Project. ASEAN Australia Development Cooperation Program 2. guy n Trư ng Thành (2002). Bi n pháp gi m thi u nh hư ng c a dư lư ng thu c BVTV trong nông s n t i các vùng tr ng rau ngo i thành Hà N i và ph c n. T p chí NN & PTNT, 3/2002. 3. UBTV Qu c h i (2003). Pháp l nh v v sinh an toàn th c phNm. N XB. Y h c. Hà N i, 2004. 4. Vi n B o v th c v t (2005). K thu t s n xu t rau an toàn. N XB. N ông nghi p - Hà N i. 5. Vong guyen (2002). "Clean & Green" Vegetable Production systems for Vietnam. Training Course. N hatrang, Vietnam 12/2002. 7
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam gư i ph n bi n: PGS.TS. guy n Văn Vi t 8