Sáng ki n kinh nghi m ế ệ GV: Ph m Th Th yạ ị ủ Đn v : Tr ng THPT H ng ơ ị ườ ướ
Hóa
M C L CỤ Ụ
MỤC LỤC ................................................................................................................................ 1
I. MỞ ĐẦU .............................................................................................................................. 1
I.1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................................... 1
I.2. Lịch sử vấn đề ................................................................................................................... 1
I.2.1. Tài liệu nước ngoài ........................................................................................................ 1
I.2.2. Tài liệu trong nước ......................................................................................................... 2
I.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 2
I.3.1. Đối tượng nghiên cứu .................................................................................................... 2
I.4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................... 3
I.4.1. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................................... 3
I.4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................................... 3
I.5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................. 3
I.5.1. Phương pháp lý thuyết ................................................................................................... 3
I.5.2. Phương pháp thực tiễn: ................................................................................................. 3
I.6. Đóng góp của đề tài .......................................................................................................... 3
I.7. Cấu trúc của đề tài ............................................................................................................ 4
II. NỘI DUNG .......................................................................................................................... 5
II.1. Cơ sở lý luận của việc sử dụng các biện pháp phát triển tư duy trong dạy học lịch sử ở
trường phổ thông .................................................................................................................... 5
II.2. Đánh giá thực trạng .......................................................................................................... 5
II.3. Các biện pháp phát triển tư duy học sinh phục vụ cho việc giảng dạy bài Cách mạng tư
sản Pháp cuối thế kỉ XVIII (Lịch sử 10 - Chương trình cơ bản) .............................................. 6
II.3.1. Yêu cầu cơ bản của bài Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII ............................... 6
II.3.2. Các biện pháp phát triển tư duy học sinh phục vụ cho việc giảng dạy bài Cách mạng
tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII (Lịch sử 10 - Chương trình cơ bản) .......................................... 7
Sáng ki n kinh nghi m ế ệ GV: Ph m Th Th yạ ị ủ Đn v : Tr ng THPT H ng Hóaơ ị ườ ướ
I. M ĐUỞ Ầ
I.1. Lý do ch n đ tàiọ ề
Phát tri n năng l c nh n th c và t duy cho h c sinh trong d y h c nóiể ự ậ ứ ư ọ ạ ọ
chung, d y h c L ch s nói riêng luôn là yêu c u và m c tiêu c a giáo d c phạ ọ ị ử ầ ụ ủ ụ ổ
thông nh m giáo d c, b i d ng nh ng con ng i có năng l c t duy sáng t o,ằ ụ ồ ưỡ ữ ườ ự ư ạ
phát tri n toàn di n, đáp ng yêu c u c a n n kinh t tri th c. ể ệ ứ ầ ủ ề ế ứ Khoa h c giáoọ
d c- tâm lý đã ch ng minh, phát tri n năng l c nh n th c làm tăng hi u qu c aụ ứ ể ự ậ ứ ệ ả ủ
toàn b quá trình d y h c, tăng h ng thú h c t p và phát tri n cá tính h c sinh.ộ ạ ọ ứ ọ ậ ể ọ
Phát tri n năng l c nh n th c sáng t o c a h c sinh, truy n th ki n th c vàể ự ậ ứ ạ ủ ọ ề ụ ế ứ
giáo d c đo đc là ba m t h u c , ba m c tiêu c a quá trình d y h c.ụ ạ ứ ặ ữ ơ ụ ủ ạ ọ
V i nh ng suy nghĩ trên, trong ch ng trình L ch s b c THPT, tôi m nhớ ữ ươ ị ử ậ ạ
d n đa ra đ tài sáng ki n kinh nghi m: ạ ư ề ế ệ “Các bi n pháp phát tri n t duy h cệ ể ư ọ
sinh ph c v cho gi ng d y bài: ụ ụ ả ạ Cach mang t san Phap cu i thê ki XVIII ư ố
(L ch s 10 - Ch ng trình c b n)”ị ử ươ ơ ả nh m tìm ra ph ng pháp d y h c t i uằ ươ ạ ọ ố ư
nh t, trên c s đó gây h ng thú, tình c m cho h c sinh trong gi h c đ gópấ ơ ở ứ ả ọ ờ ọ ể
ph n t ng b c nâng cao ch t l ng c a b môn L ch s .ầ ừ ướ ấ ượ ủ ộ ị ử
I.2. L ch s v n đị ử ấ ề
Liên quan đn đ tài đã có công trình c a các nhà nghiên c u trong vàế ề ủ ứ
ngoài n c, ch y u đ c p đn các khía c nh sau:ướ ủ ế ề ậ ế ạ
I.2.1. Tài li u n c ngoàiệ ướ
Tác gi I.F. Kharlamov v i công trình ả ớ "Phát huy tính tích c c c a h c sinhự ủ ọ
nh th nào?" ư ế đã nêu lên m t s bi n pháp nh m kích thích ho t đng nh nộ ố ệ ằ ạ ộ ậ
th c c a h c sinh đng th i kh ng đnh: ứ ủ ọ ồ ờ ẳ ị "v n đ s d ng sách giáo khoa và tàiấ ề ử ụ
li u h c t p có nh ng đi u b ích đáng h c h i" ệ ọ ậ ữ ề ổ ọ ỏ b i vì ở"trong quá trình làm
vi c v i sách giáo khoa và tài li u h c t p, HS n m v ng và c ng c đc ki nệ ớ ệ ọ ậ ắ ữ ủ ố ượ ế
th c, đng th i các em ti p thu đc kĩ năng, kĩ x o"ứ ồ ờ ế ượ ả . I.F. Kharlamov cũng
kh ng đnh ẳ ị "tài li u h c t p t nó đã ch a đng nhi u y u t kích thích, đngệ ọ ậ ự ứ ự ề ế ố ộ
viên tính ham hi u bi t và tích c c t duy HS…". ể ế ự ư
Tác gi Đairi trong cu n ả ố "Chu n b gi h c l ch s nh th nào?" ẩ ị ờ ọ ị ử ư ế đã
kh ng đnh t m quan tr ng c a ngu n tài li u tham kh o, theo ông đ ti n hànhẳ ị ầ ọ ủ ồ ệ ả ể ế
m t gi h c đt hi u qu cao ng i giáo viên ph i th c hi n nhi u khâu nhộ ờ ọ ạ ệ ả ườ ả ự ệ ề ư
chu n b giáo án, th c hành các b c ti n hành gi h c trên l p, đng th iẩ ị ự ướ ế ờ ọ ớ ồ ờ
nghiên c u nhi u ngu n t li u liên quan đ làm rõ các s ki n trong quá trìnhứ ề ồ ư ệ ể ự ệ
gi ng d y, ả ạ "ph i s d ng không ng ng và có h th ng t t c m i ngu n t li uả ử ụ ừ ệ ố ấ ả ọ ồ ư ệ
muôn hình, muôn v "ẻ và kh ng đnh ẳ ị "toàn b công tác d y h c s vô cùng có l i,ộ ạ ọ ẽ ợ
n u th y giáo hi u môn h c trên c s t t c nh ng ngu n t li u có liên quanế ầ ể ọ ơ ở ấ ả ữ ồ ư ệ
đn s ki n…"ế ự ệ . B i vì theo ông, n u giáo viên l a ch n tài li u m t cách khéoở ế ự ọ ệ ộ
1
Sáng ki n kinh nghi m ế ệ GV: Ph m Th Th yạ ị ủ Đn v : Tr ng THPT H ng Hóaơ ị ườ ướ
léo và trên c s đó chuy n hóa chúng thành các bi n phát phát tri n t duy sơ ở ể ệ ể ư ẽ
góp ph n làm cho gi h c tr nên phong phú v ki n th c, tình c m, hình thànhầ ờ ọ ở ề ế ứ ả
khái ni m, đi u này cũng tác đng đn vi c giáo d c đo đc cho h c sinh.ệ ề ộ ế ệ ụ ạ ứ ọ
I.2.2. Tài li u trong n cệ ướ
trong n c, giáo trình v ph ng pháp d y h c l ch s nh Ở ướ ề ươ ạ ọ ị ử ư "Ph ngươ
pháp d y h c l ch s "ạ ọ ị ử (t p 1), xu t b n năm 2007 c a Phan Ng c Liên (chậ ấ ả ủ ọ ủ
biên), Tr nh Đình Tùng, Nguy n Th Côi đã đ c p đn v n đ t li u trong d yị ễ ị ề ậ ế ấ ề ư ệ ạ
h c và ph ng pháp s d ng t li u trong gi ng d y l ch s , đa ra các nguyênọ ươ ử ụ ư ệ ả ạ ị ử ư
t c c n ph i th c hi n trong d y h c l ch s . ắ ầ ả ự ệ ạ ọ ị ử
Trong cu n ố"Các con đng, bi n pháp nâng cao hi u qu d y h c l chườ ệ ệ ả ạ ọ ị
s tr ng ph thông"ử ở ườ ổ , tác gi Nguy n Th Côi đã nêu lên b n ch t c a ho tả ễ ị ả ấ ủ ạ
đng nh n th c tích c c, đc l p, ý nghĩa c a ho t đng nh n th c tích c c đcộ ậ ứ ự ộ ậ ủ ạ ộ ậ ứ ự ộ
l p đi v i hi u qu bài h c đng th i đa ra các con đng, bi n pháp nh mậ ố ớ ệ ả ọ ồ ờ ư ườ ệ ằ
phát tri n tính tích c c đc l p trong nh n th c đc bi t là trong t duy c a h cể ự ộ ậ ậ ứ ặ ệ ư ủ ọ
sinh. Tác gi Phan Ng c Liên trong cu nả ọ ố “Ph ng pháp d y h c l ch s ”ươ ạ ọ ị ử (t p 2)ậ
đã kh ng đnh vi c phát tri n các ho t đng nh n th c đc l p, tích c c nh t làẳ ị ệ ể ạ ộ ậ ứ ộ ậ ự ấ
t duy đc l p sáng t o c a h c sinh có ý nghĩa đc bi t đi v i hi u qu bàiư ộ ậ ạ ủ ọ ặ ệ ố ớ ệ ả
h c đng th i có ý nghĩa quan tr ng trong vi c nâng cao hi u qu gi ng d y,ọ ồ ờ ọ ệ ệ ả ả ạ
giáo d c và phát tri n toàn di n nhân cách h c sinh.ụ ể ệ ọ
Nhìn chung, các công trình nghiên c u nói trên đã đ c p đn nh ng n iứ ề ậ ế ữ ộ
dung liên quan đn v n đ d y h c theo h ng phát huy tính tích c c c a h cế ấ ề ạ ọ ướ ự ủ ọ
sinh. Tuy nhiên, “Các bi n pháp phát tri n t duy h c sinh ph c v cho gi ngệ ể ư ọ ụ ụ ả
d y bài: ạCach mang t san Phap cu i thê ki XVIII ư ố (L ch s 10 - Ch ng trìnhị ử ươ
c b n)”ơ ả thì v n ch a có công trình nào nghiên c u và gi i quy t. Đây là nhi mẫ ư ứ ả ế ệ
v c b n mà đ tài c n ti p t c gi i quy t.ụ ơ ả ề ầ ế ụ ả ế
I.3. Đi t ng và ph m vi nghiên c uố ượ ạ ứ
I.3.1. Đi t ng nghiên c uố ượ ứ
Đ tài nghiên c u xoay quanh vi c tìm ra các bi n pháp nh m phát tri n tề ứ ệ ệ ằ ể ư
duy cho h c sinh khi làm các bài ki m tra. Đi t ng nghiên c u là các em h cọ ể ố ượ ứ ọ
sinh l p 10 Tr ng THPT H ng Hóa.ớ ườ ướ
I.3.2. Ph m vi nghiên c uạ ứ
Đ tài gi i h n các bi n pháp phát tri n t duy ph c v cho vi c d yề ớ ạ ở ệ ể ư ụ ụ ệ ạ
h cọ bài: Cach mang t san Phap cu i thê ki ư ố XVIII (L ch s 10 - Ch ng trìnhị ử ươ
c b n). Đ tài nghiên c u qua năm h c 2018-2019. Nh ng bi n pháp mà đ tàiơ ả ề ứ ọ ữ ệ ề
nghiên c u, b n thân tôi l ng ghép trong quá trình gi ng d y và ki m tra đánh giáứ ả ồ ả ạ ể
h c sinh các c p đ khác nhau.ọ ở ấ ộ
2
Sáng ki n kinh nghi m ế ệ GV: Ph m Th Th yạ ị ủ Đn v : Tr ng THPT H ng Hóaơ ị ườ ướ
I.4. M c đích và nhi m v nghiên c uụ ệ ụ ứ
I.4.1. M c đích nghiên c uụ ứ
Vi c s d ng các bi n phát pháp tri n t duy ph c v cho vi c d y h cệ ử ụ ệ ể ư ụ ụ ệ ạ ọ
bài: Cach mang t san Phap cu i thê ki ư ố XVIII (L ch s 10 - Ch ng trình cị ử ươ ơ
b n), góp ph n đi m i ph ng pháp d y h c đ nâng cao hi u qu d y và h cả ầ ổ ớ ươ ạ ọ ể ệ ả ạ ọ
môn L ch s tr ng THPT, hình thành nhân cách và giáo d c t t ng, tìnhị ử ở ườ ụ ư ưở
c m cho các em v các s ki n, nhân v t l ch s th gi i.ả ề ự ệ ậ ị ử ế ớ
I.4.2. Nhi m v nghiên c uệ ụ ứ
- Nghiên c u v m t lý lu n và th c ti n đ xác đnh vai trò, ý nghĩa c aứ ề ặ ậ ự ễ ể ị ủ
vi c s d ng các bi n pháp phát tri n t duy trong d y h c L ch s tr ngệ ử ụ ệ ể ư ạ ọ ị ử ở ườ
ph thông.ổ
- Xác đnh m t s nguyên t c c n ph i th c hi n khi s d ng các bi nị ộ ố ắ ầ ả ự ệ ử ụ ệ
pháp phát tri n t duy.ể ư
- Đa ra nh ng đnh h ng, bi n pháp s ph m c th đ s d ng cácư ữ ị ướ ệ ư ạ ụ ể ể ử ụ
bi n pháp phát tri n t duy ph c v cho vi c d y h c bài: ệ ể ư ụ ụ ệ ạ ọ Cach mang t san ư
Phap cu i thê ki ố XVIII (L ch s 10 - Ch ng trình c b n).ị ử ươ ơ ả
I.5. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
I.5.1. Ph ng pháp lý thuy tươ ế
Đ th c hi n sáng ki n kinh nghi m này, tr c tiên tôi ph i s d ngể ự ệ ế ệ ướ ả ử ụ
ph ng pháp gi ng gi i, phân tích lý thuy t v m t s v n đ có liên quan đnươ ả ả ế ề ộ ố ấ ề ế
n i dung nghiên c u.ộ ứ
I.5.2. Ph ng pháp th c ti n:ươ ự ễ
- Ph ng pháp quan sát.ươ
- Ph ng pháp x lý và t ng h p thông tin.ươ ử ổ ợ
I.6. Đóng góp c a đ tàiủ ề
Đ tài hoàn thành s có nh ng đóng góp sau:ề ẽ ữ
- B sung c s lý lu n v vi c s d ng các bi n pháp phát tri n t duy trongổ ơ ở ậ ề ệ ử ụ ệ ể ư
d y h c L ch s tr ng ph thông.ạ ọ ị ử ở ườ ổ
- Đ xu t m t s nguyên t c c n ph i th c hi n khi s d ng các bi n pháp phátề ấ ộ ố ắ ầ ả ự ệ ử ụ ệ
tri n t duy.ể ư
- L a ch n s d ng các bi n pháp phát tri n t duy ph c v cho vi c d y h cự ọ ử ụ ệ ể ư ụ ụ ệ ạ ọ
bài: Cach mang t san Phap cu i thê ki ư ố XVIII (L ch s 10 - Ch ng trình cị ử ươ ơ
b n).ả
- Đ xu t nh ng đnh h ng, bi n pháp s ph m c th đ s d ng các bi nề ấ ữ ị ướ ệ ư ạ ụ ể ể ử ụ ệ
pháp phát tri n t duy ph c v cho vi c d y h c bài: ể ư ụ ụ ệ ạ ọ Cach mang t san Phap ư
cu i thê ki ố XVIII (L ch s 10 - Ch ng trình c b n).ị ử ươ ơ ả
3
Sáng ki n kinh nghi m ế ệ GV: Ph m Th Th yạ ị ủ Đn v : Tr ng THPT H ng Hóaơ ị ườ ướ
I.7. C u trúc c a đ tàiấ ủ ề
Đ tài g m có ph nề ồ ầ m đu, ở ầ n i dung, ộk t lu n, m c l c, tài li u thamế ậ ụ ụ ệ
kh o.ả
4
