
PHIM TÀI LIU TRUYN HÌNH
Phn 2
4, im khác nhau gia phim tài liu truyn hình và phim tài liu in nh
Nh phn trên chúng tôi ã phân tích, phim tài liu truyn hình c tha
hng rt nhiu c im ca phim tài liu in nh. Nó chính là mt th phim tài
liu in nh c ci bin i cho phù hp vi nhng c tính k thut và c
im tip nhn ca truyn hình s dng trên loi hình báo chí này. Nhng thay
i ó to nên s khác bit cn bn gia phim tài liu ca hai loi hình truyn
thông - in nh và truyn hình.
4.1 V công chúng
Trng thái tip nhn ca in nh và truyn hình rt khác nhau. Công chúng
tip nhn tác phm in nh mt iu kin lý tng cho vic tip thu ni dung
tác phm. Còn truyn hình phi i mt vi rt nhiu tr ngi ca cuc sng hàng
ngày, c nguyên nhân khách quan ln nguyên nhân ch quan, n quá trình tip
nhn ca ngi xem.
Công chúng tip nhn tác phm in nh trong không gian rp chiu. ó là
mt khong không gian riêng bit ngi xem ng i trong bóng ti gn nh hoàn
toàn, trong nhng hàng gh i din vi mt màn nh ln. Trên ó chiu nhng
hình nh ngoi c!, không th thy trong cuc sng thng nht. Cùng vi nó là
nhng chu"i âm thanh vi âm lng ln.
Ngi xem ca in nh là mt thành viên trong mt lng công chúng
nh#, ch$ khong vài trm ngi. ó là mt môi trng lý tng cho tip nhn mt
tác phm ngh thut. Hình tng ngh thut in nh i th%ng vào trc giác ngi
xem, d& em li nhng cm xúc mnh m', k c ting khóc ting ci t khi.
Chính vì kh nng gây cm xúc mnh m' ca in nh cùng vi môi trng tip
nhn nh# h(p, ch$ khong vài trm ngi, nên nhng hình nh trên phim gây c

"phn ng dây chuyn" trong cm xúc ca khán gi. Nhng cm xúc do in nh
gây ra lan nhanh trong không gian rp chiu, to nên s cng hng v mt tình
cm. Vì vy, ngi xem càng b) tác ng mnh bi hình nh, li thoi ting ng
âm nhc ca b phim hơn, kh nng tip nhn ca khán gi tr nên cao hơn. Và
tác phm in nh do ó c tip nhn y hơn.
Hơn na, khi xem mt tác phm in nh, ngi xem b) tách ri ra kh#i bi
cnh sng hàng ngày, không b) chi phi bi bt c tác ng nào ca ngoài
cnh,hoàn toàn chú ý tip thu tác phm. Ni dung tác phm in nh c ngi
xem tip thu khá tr+n v(n. Xut phát t c im tip nhn này nên tác phm in
nh có th c d n nén n cao các chi tit mà không s ngi xem khó hiu.
Tuy nhiên,kh nng tp trung cao ca ngi xem không th duy trì lâu. ng
thi, khi ang xem d mt bui chiu,khán gi không th ngng xem nu mun
tip thu tr+n v(n tác phm. Vì hai lý do nêu trên, m"i tác phm in nh không
nên kéo dài hơn 90 phút, ti a là 100 phút khán gi có th hiu c toàn b
tác phm. Vi nhng tác phm s, òi h#i thi lng ln thì nên tách ra thành
nhiu phn, m"i phn khong 90 n 100 phút. M"i êm chiu mt phn cho ti
khi ht b phim.
Mt c im na có tác ng khá ln n quá trình tip nhn tác phm
in nh là vic ngi xem c phép la ch+n tác phm mình thích. Công chúng
thng thc in nh là công chúng có ch+n l+c. Ch+n l+c ây có ngh,a là h+ ch$
xem nhng tác phm mình thích,không ai có th ép buc ngi khác xem mt tác
phm in nh mà h+ không thích và không mong mun c thng thc. iu
này khin cho ngi xem có mt tâm lý tip nhn rt n )nh trc và trong sut
quá trình xem phim.
Khác vi in nh, truyn hình, vi t cách là mt phơng tin truyn
thông i chúng, n vi m+i nhà, sc vào m+i ngõ ngách, m+i vùng xa xôi h-o
lánh trên trái t. Truyn hình tr thành ca ngõ m"i ngi, không cn phi ra
kh#i nhà mình mà vn bit tt c nhng s kin xy ra trên th gii, t nhng s
kin )a phơng, s kin trong nc, cho ti nhng s kin xy ra nơi cách xa

hàn vn km. Không ch$ mang n cho ngi xem tin tc, truyn hình còn là
phơng tin chuyn ti nhiu loi hình ngh thut, nhiu chơng trình gii trí. Do
ó, truyn hình tr thành mt nhà hát tng hp, mt phơng tin gii trí toàn nng.
Ngi xem truyn hình ng i ti nhà mình, trong không gian quen thuc.
Vi chic iu khin t xa trong tay, h+ có th t do la ch+n chơng trình hp
dn nht, phù hp nht vi mình. iu này khin cho các tác phm truyn hình
phi luôn tìm cách th hin sinh ng nht, có kh nng hp dn nht gi khá
gi bên máy thu hình. Do ó, truyn hình phi không ngng hoàn thin cách thc
xây dng chơng trình ca mình thu hút c ngi xem .
ng thi các tác phm truyn hình còn phi i phó vi tt c nhng tác
ng ca ngoi cnh n tâm lý tip nhn ca ngi xem. H+ luôn b) quy nhi&u
bi nhng tác ng ca cuc sng hàng ngày, to ra nhng chu"i t on trong
quá trình tip thu thông tin. Chính vì vy mà tác phm truyn hình òi h#i phi rt
d& hiu, và c th trong tng khuôn hình, ng thi phi có mt d thông tin
nht )nh ngi xem có th hiu c nhng on h+ không tp trung nh
logic phát trin ca s kin. S d& hiu ca tác phm truyn hình còn do vic
truyn hình có kh nng ph sóng mt khong không gian ln, cùng mt lúc phc
v hàng triu khán gi vi nhiu trình vn hoá khác nhau, thuc nhiu tng lp
khác nhau, nhiu dân tc khác nhau. Có ngh,a là công chúng ca truyn hình là
qung i qun chúng. thu c hiu qu truyn thông ln nht, tác phm
truyn hình, mt tác phm truyn thông i chúng phi c xây dng cho công
chúng dù trình vn hoá nh th nào c.ng tip nhn c thông ip ca tác
phm.
Nh vy, trng thái tip nhn mt tác phm in nh rt khác trng thái tip
nhn mt tác phm truyn hình. Công chúng tip nhn tác phm in nh trong rp
chiu, vi lng công chúng nh#. H+ luôn s/n sàng và tp trung cao cho vic
tip thu ni dung tác phm và không h b) chi phi bi bt c tác ng nào ca
môi trng bên ngoài. Trong khi ó tác phm truyn hình n vi công chúng
trong môi trng quen thuc ca h+, luôn phi i phó nhng tác ng bên ngoài

n công chúng,cn tr quá trình tip nhn tác phm. ng thi mt tác phm
truyn hình c th luôn b) c trong tình trng phi cnh tranh vi các tác phm
khác, các chơng trình truyn hình khác gia khán gi li vi mình. Nhng
khác bit v trng thái tip nhn ca công chúng là nguyên nhân dn n mt s
im khác bit gia tác phm in nh và tác phm truyn hình.
4.2, V thit b th hin
Thit b) th hin ca in nh và truyn hình rt khác nhau. Các tác phm
in nh c chiu trên nhng màn hình ln vi din tích hàng chc mét vuông,
có t0 l gia chiu ngang vi chiu cao là 7:4 (1:0,57) còn màn hình máy thu
truyn hình truyn thng có kích thc rt nh# (din tích mt màn hình 21inch ch$
vào khong 0,137m
2
mà thôi), và có t0 l 4:3 (1:0,75), Nh vy khuôn hình ca
in nh s' bao quát c mt không gian chiu ngang rng hơn nhiu so vi hình
nh truyn hình. Do ó, lng thông tin trong mt khuôn hình in nh c.ng ln
hơn nhiu so vi mt khuôn hình truyn hình.
Toàn b hình nh trên phim c th hin ht trên màn nh. Thông tin
c th hin y , b cc khuôn hình không b) phá v!. Nhng vi màn hình
ca máy thu hình thì vic th hin y khuôn hình là mt khó khn. ây là iu
kin khách quan mà ngi làm truyn hình không th kh1c phc. Mt máy thu
hình còn mi kh d, th hin ht hình nh gc ca tín hiu truyn hình nhng vi
mt máy thu c. ch%ng hn, hình nh gc trong tác phm truyn hình s' không
c th hin y . Hình nh b) thiu ht s' làm gim lng thông tin ti ngi
xem, ng thi phá v! b cc ca khuôn hình. B cc b) phá v! rt có th làm sai
lch ni dung thông ip mà tác gi mun chuyn n ngi xem. Mt ngi làm
truyn hình có kinh nghim phi lng trc c tình trng này có cách th
hin hình nh phc v tt nht cho ý ca tác phm.
4.3, V c trưng phưng tin truyn ti
Hình nh và âm thanh ca tác phm truyn hình c a n vi ngi
xem thông qua sóng in t. Trc ht,tín hiu hình nh và âm thanh c mã hoá
thành dng tín hiu in t, sau ó c a vào máy phát, gi lên không trung

b2ng làn sóng vô tuyn in. Trong in nh, tín hiu hình nh và âm thanh c
ghi ng b trên phim. Sau ó c tái to li b2ng máy chiu, màn nh và h
thng hoá.
Hình nh video s dng trong truyn hình c ghi li b2ng nhng tín hiu
in t trên bng t tính. Máy ghi hình video (Máy VHS, Umatic, Betacam
hayDigital) thu tín hiu ánh sáng qua h thng ng kính quang h+c ca mình. Sau
ó tín hiu ánh sáng này c bin i thành tín hiu in t và c ghi li trên
bng t tính. Nh vy, ch$ trong khâu ghi hình, tín hiu ánh sáng n t vt th ã
phi ch)u hai ln mã hoá. Mt ln bin i tín hiu ánh sáng thành tín hiu in
t, và ln th hai là khi ghi tín hiu in t ó lên b2ng t. Cho dù máy có hin i
n âu thì tín hiu hình nh c.ng b) suy gim cht lng ít nhiu. Khi n máy
thu, hình nh c tái to b2ng cách tín hiu video c ng phóng ra tia âm cc
bin thành nhng chùm in t, r i phóng nhng chùm in t ti b1n phá các
nguyên t phosphor trên b mt ca èn hình. iu này mt ln na làm suy gim
cht lng hình nh thu c trên máy thu. Trong khi ó, hình nh ca phim nha
thu c b2ng cách cho ánh sáng tác ng trc tip lên các phân t nhy sáng trên
phim nh. sau ó, nhng hình nh trên phim c chiu lên màn nh b2ng hai
chùm sáng t ngu n sáng ca máy chiu. Nh vy hình nh ca in nh không b)
mã hoá ln nào nên cht lng hình nh không b) suy gim, hình nh thu c s'
trung thc hơn so vi hình nh video.
Khác bit áng k th hai gia phim nha và video là tơng phn. Nu
nh tơng phn gia khu vc sáng nht và ti nht ca phim nha có th t t0
l100:1 thì trên hình nh video, t0 l ó ch$ t 20:1 nhng iu kin lý tng,
thông thng ch$ t khong 15:1. Nh vy phim nha có kh nng chuyn ti
mt di s1c ln hơn rt nhiu so vi hình nh video. tơng phn cao ca
hình nh cho phép phim nha to ra nhng khuôn hình có chiu sâu bi cnh ln.
Do ó, phim nha có c nhng cnh toàn và vi&n vô cùng hoành tráng mà hình
nh video không th to ra. S vt tri v kh nng to cm giác không gian ca
in nh là hơn tuyt i so vi truyn hình.