Phong trào phát triển kinh tế xóa đói giảm nghèo của nông dân - Bế Quỳnh Nga

42 X· héi häc sè 3 (83), 2003<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Phong trµo ph¸t triÓn kinh tÕ<br /> xãa ®ãi gi¶m nghÌo cña n«ng d©n1<br /> BÕ Quúnh Nga<br /> <br /> <br /> 1. BiÕn ®æi x· héi vµ mét sè vÊn ®Ò x· héi n«ng th«n<br /> 1.1. Ph©n tÇng x· héi<br /> Sau ®æi míi, c¬ cÊu giai cÊp x· héi ®· biÕn ®æi g¾n víi sù ph©n tÇng x· héi.<br /> Sù ph©n tÇng x· héi ®· tån t¹i tr−íc thêi kú ®æi míi nh−ng ch−a râ nÐt. B−íc chuyÓn<br /> tõ nÒn kinh tÕ tËp trung bao cÊp sang kinh tÕ thÞ tr−êng ®· lµm cho qu¸ tr×nh ph©n<br /> tÇng x· héi diÔn ra nhanh chãng vµ s©u s¾c h¬n. Ph©n tÇng x· héi diÔn ra trªn quy<br /> m« toµn quèc gia, ë mäi lÜnh vùc, mäi ®Þa bµn nh− n«ng th«n, ®« thÞ. Qu¸ tr×nh ph©n<br /> tÇng x· héi theo møc sèng hay ph©n hãa giÇu nghÌo ®ang diÔn ra vµ ngµy cµng s©u<br /> s¾c h¬n ë ViÖt Nam.<br /> So s¸nh kho¶ng c¸ch møc thu nhËp cña hé giµu ®èi víi hé nghÌo qua c¸c n¨m<br /> lµ nh− sau: n¨m 1990 c¸ch nhau 7,75 lÇn; n¨m 1991 c¸ch nhau 10,10 lÇn; n¨m 1992<br /> c¸ch nhau 8,20 lÇn (cuèi n¨m 1991 vµ ®Çu n¨m 1992 mét sè vïng bÞ mÊt mïa)<br /> (NguyÔn V¨n Tiªm 1993).<br /> Ph©n tÇng x· héi theo møc sèng ë ViÖt Nam hiÖn nay cho thÊy møc chªnh<br /> lÖch giÇu nghÌo ngµy cµng lín, chªnh lÖch vÒ thu nhËp gi÷a nhãm 20% giµu nhÊt vµ<br /> 20% nghÌo nhÊt n¨m 1993-1995 lµ 6,9 lÇn; n¨m 1996 lµ 7,3 lÇn vµ n¨m 1998 lµ 11,26<br /> lÇn. Sù chªnh lÖch møc sèng gi÷a ®« thÞ vµ n«ng th«n lµ lín h¬n rÊt nhiÒu so víi sù<br /> chªnh lÖch nµy trong mçi khu vùc .<br /> 1.2. NghÌo ®ãi ë n«ng th«n<br /> Còng nh− nhiÒu n−íc ®ang ph¸t triÓn trªn thÕ giíi, nghÌo ®ãi ë n«ng th«n<br /> ViÖt Nam lµ mét hiÖn t−îng phæ biÕn. Theo con sè gÇn ®©y nhÊt th× 76% d©n sè ViÖt<br /> Nam hiÖn nay sèng ë n«ng th«n vµ trong ®ã gÇn 70% d©n sè sèng chñ yÕu nhê n«ng<br /> nghiÖp. Sù chªnh lÖch møc sèng gi÷a n«ng th«n vµ ®« thÞ ®−îc thÓ hiÖn qua nh÷ng sè<br /> liÖu sau:<br /> Trong sè 20% d©n sè nghÌo nhÊt th× cã ®Õn gÇn 90% lµ sèng ë n«ng th«n, cßn<br /> gÇn hai phÇn ba trong nhãm 20% giÇu nhÊt lµ ë ®« thÞ. Møc sèng cña c¸c hé thµnh<br /> <br /> 1<br /> Bµi viÕt nµy lµ sù tãm l−îc nghiªn cøu vÒ phong trµo ph¸t triÓn kinh tÕ xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë n«ng th«n. Ngoµi viÖc sö<br /> dông c¸c tµi liÖu s¸ch, b¸o, t¹p chÝ ®Ò cËp ®Õn ®Ò tµi, nghiªn cøu cßn dùa trªn nh÷ng tµi liÖu ®iÒn d· t¹i x· Thuþ Liªn,<br /> huyÖn Th¸i Thuþ, tØnh Th¸i B×nh do nhãm nghiªn cøu tiÕn hµnh vµo th¸ng 11 n¨m 2002.<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  BÕ Quúnh Nga 43<br /> <br /> <br /> thÞ tÝnh b×nh qu©n theo chi tiªu ®Çu ng−êi cao h¬n 60% so víi c¸c hé n«ng th«n. §ãi<br /> nghÌo ë c¸c vïng n«ng th«n lu«n cã quan hÖ trùc tiÕp víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Tû lÖ<br /> d©n thµnh thÞ nghÌo tuyÖt ®èi n¨m 1996 lµ 8%, trong khi ®ã ë n«ng th«n con sè nµy<br /> gÊp ba: 22,5% (ViÖt Nam thóc ®Èy 1998).<br /> C«ng cuéc ®æi míi mÆc dï ®· lµm thay ®æi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam theo h−íng<br /> æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn, nh−ng ViÖt Nam vÉn cßn lµ quèc gia cã thu nhËp thÊp (gÇn<br /> 300 ®« la/®Çu ng−êi). §Ó gi¶i quyÕt th¸ch thøc nµy vÒ chÝnh s¸ch ®ßi hái ph¶i cã sù<br /> tËp trung m¹nh mÏ h¬n vµo nh÷ng −u tiªn lµm gi¶m ®ãi nghÌo. XÐt vÒ tû lÖ cña c¸c<br /> khu vùc nghÒ nghiÖp kh¸c nhau vµ vµo sù nghÌo khã chung cña ®Êt n−íc, th× th«ng<br /> ®iÖp chÝnh s¸ch m¹nh mÏ nhÊt lµ h¬n 3/4 ng−êi nghÌo sèng trong c¸c hé gia ®×nh mµ<br /> chñ hé lµm n«ng nghiÖp. §iÒu nµy cã nghÜa r»ng nÕu muèn gi¶m m¹nh møc ®ãi<br /> nghÌo th× c¸c chÝnh s¸ch gi¶m ®ãi nghÌo ë ViÖt Nam ph¶i nh»m vµo c¸c hé gia ®×nh<br /> n«ng nghiÖp; bÊt kú chÝnh s¸ch nµo kh«ng nh¾c ®Õn ng−êi n«ng d©n th× sÏ bá qua<br /> h¬n 75% sè ng−êi nghÌo (Ng©n hµng ThÕ giíi 1/1995).<br /> 1.3. Gi¶m sót phóc lîi c«ng<br /> Tõ khi tiÕn hµnh c¶i c¸ch, hÖ thèng phóc lîi x· héi quèc gia bÞ thu hÑp l¹i,<br /> ®iÒu nµy lµm cho hÖ thèng phóc lîi x· héi cÊp x· kÐm ®i. Tr−íc ®©y, b»ng nguån lùc<br /> cña m×nh c¸c ®Þa ph−¬ng tù hç trî nh÷ng gia ®×nh nghÌo. Sau c¶i c¸ch kinh tÕ nhiÒu<br /> c¬ së, tæ chøc ®· bÞ gi¶i thÓ. MÆc dï cßn tån t¹i hîp t¸c x· kh«ng cßn thùc hiÖn chøc<br /> n¨ng ®iÒu hßa kinh tÕ nh− viÖc thùc hiÖn b¶o hiÓm x· héi vµ trî gióp c¸c gia ®×nh<br /> khã kh¨n nghÌo tóng nh− tr−íc ®©y n÷a (Ng©n hµng ThÕ giíi 10/1995).<br /> Cuéc ®iÒu tra møc sèng c− d©n n¨m 1998, khi t×m hiÓu vÒ phóc lîi x· héi theo<br /> c¸c ch−¬ng tr×nh hay chÝnh s¸ch xãa ®ãi gi¶m nghÌo cña chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc phi<br /> chÝnh phñ trong n−íc vµ quèc tÕ ®· kÕt luËn r»ng sè tiÒn nhËn ®−îc ë ®©y lµ kh«ng<br /> ®¸ng kÓ, kho¶ng 0,92USD vµ 0,40USD t−¬ng øng cho 1 ng−êi/n¨m. Ph¹m vi ¶nh<br /> h−ëng cña ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo rÊt nhá: chØ cã 2,2% d©n sè trong c¸c hé<br /> gia ®×nh nhËn ®−îc phóc lîi tõ c¸c ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo. §iÒu nµy cho<br /> thÊy ph¹m vi h¹n chÕ cña c¸c ch−¬ng tr×nh phóc lîi x· héi (TÊn c«ng ®ãi nghÌo<br /> 12/1999).<br /> 2. C¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë n«ng th«n<br /> 2.1 §a d¹ng hãa thu nhËp<br /> Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë n«ng th«n ViÖt Nam ®ßi hái võa t¨ng thu nhËp tõ s¶n<br /> xuÊt n«ng nghiÖp lÉn ®a d¹ng hãa nguån thu tõ c¸c ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp.<br /> Nh÷ng t¨ng tr−ëng trong n«ng nghiÖp vµ ngoµi n«ng nghiÖp ®ãng vai trß quan träng<br /> trong viÖc t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm ë n«ng th«n vµ trong viÖc t¨ng thu nhËp cho hé gia<br /> ®×nh. Ph¸t triÓn khu vùc n«ng nghiÖp ë n«ng th«n bao gåm t¨ng n¨ng suÊt lóa vµ c¸c<br /> lo¹i hoa mµu cho thu nhËp cao. §Ó lµm ®−îc ®iÒu nµy c¸c ®Þa ph−¬ng ®· vËn ®éng<br /> n«ng d©n ¸p dông khoa häc kü thuËt vµ ®−a gièng lóa míi vµo n«ng th«n: "X· tæ<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 44 Phong trµo ph¸t triÓn kinh tÕ xãa ®ãi gi¶m nghÌo cña n«ng d©n<br /> <br /> <br /> chøc tËp huÊn nh÷ng vÊn ®Ò kü thuËt míi, viÖc phßng trõ s©u bÖnh, phæ biÕn cho bµ<br /> con n«ng d©n vÒ c©y, con, gièng míi ®Ó t¨ng n¨ng suÊt c©y trång vµ vËt nu«i. Tr−íc<br /> ®©y gieo m¹ ngoµi ®ång mÊt 2 th¸ng, nay gieo m¹ nÒn thêi gian chØ mÊt 2 tuÇn. ë<br /> ®Þa ph−¬ng tõ 1997 bµ con n«ng d©n chuyÓn sang trång gièng lóa lai cho n¨ng suÊt<br /> cao h¬n (TH 3).<br /> Theo sè liÖu ®iÒu tra vÒ møc sèng d©n c− tõ 1993 - 1998 th× thu nhËp tõ lóa<br /> sau 5 n¨m chØ t¨ng 21%; trong khi ®ã ch¨n nu«i vµ nu«i trång thñy s¶n t¨ng 53%;<br /> 55% cho c©y l−¬ng thùc kh¸c; 66% cho c©y c«ng nghiÖp.<br /> Tuy nhiªn møc ®é tham gia cña nhãm nghÌo vµ nhãm giÇu lµ kh¸c nhau.<br /> Nh÷ng gia ®×nh nghÌo chñ yÕu lµ lµm n«ng nghiÖp thuÇn tóy nh− trång lóa vµ trång<br /> mµu, c¸c gia ®×nh kh¸ gi¶ vµ giÇu cã th× më réng h¬n sang lÜnh vùc ch¨n nu«i, nu«i<br /> trång thñy s¶n vµ xa h¬n n÷a lµ ®Çu t− vµo c¸c nghÒ phi n«ng nghiÖp: "Tr−íc ®©y t¹i<br /> ®Þa ph−¬ng chØ trång khoai lang, khoai t©y cho n¨ng suÊt kÐm, chØ ®Ó nu«i lîn. Nay<br /> chuyÓn sang trång rau mµu xuÊt khÈu ®· ®−îc 3 n¨m (tõ n¨m 2000). Thu nhËp<br /> trung b×nh cña c¸c hé gia ®×nh tõ rau mµu còng kho¶ng tõ 2.000.000-3.000.000<br /> ®ång/n¨m, cã gia ®×nh ®−îc 5.000.000 ®ång/n¨m. Trång c¸c lo¹i rau mµu nµy<br /> th−êng lµ c¸c hé nghÌo. C¸c gia ®×nh kh¸ gi¶ còng trång c¸c lo¹i rau nµy nh−ng më<br /> réng ph¸t triÓn ch¨n nu«i c¸, ngan, gµ, lîn... C¸c hé giµu cña xãm ®Çu t− vµo nghÒ<br /> méc, thuª nh©n c«ng ®ãng ®å gç" (TH 14).<br /> 2.2. ChuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i<br /> Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y n«ng d©n chuyÓn ®æi sang trång c¸c lo¹i c©y kh¸c<br /> ®−îc khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn. N«ng d©n ë nhiÒu n¬i ®· m¹nh d¹n chuyÓn ®æi<br /> h¼n tõ trång lóa sang trång c©y c«ng nghiÖp cho thu nhËp cao h¬n: "Tõ n¨m 2000 x·<br /> Thuþ Liªn chuyÓn 20 hÐc ta lóa xÊu sang trång cãi, b−íc ®Çu ®· cho kÕt qu¶ kh¸ tèt.<br /> Theo tÝnh to¸n cña bµ con n«ng d©n th× thu ho¹ch cãi so víi lóa t¨ng tõ 2-2,5<br /> lÇn"(TH 1).<br /> NhiÒu ®Þa ph−¬ng lµm tèt c«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn vËn ®éng bµ con<br /> m¹nh d¹n chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i. §Ó thuyÕt phôc h¬n c¸c hé cã ý ®Þnh<br /> chuyÓn ®æi ®−îc ®i tham quan c¸c m« h×nh lµm ¨n ë n¬i kh¸c: "Héi N«ng d©n kÕt hîp<br /> víi x· tæ chøc cho ng−êi cã nguyÖn väng më réng ch¨n nu«i trång trät ®i tham quan<br /> häc hái kinh nghiÖm ë c¸c ®Þa ph−¬ng kh¸c, thÝ dô võa qua ®· cã mét ®oµn lªn §«ng<br /> H−ng tham quan c¸ch ch¨n nu«i gµ, nu«i lîn thÞt siªu n¹c" (TH 6).<br /> Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nhiÒu ng−êi ®· tÝch luü ®−îc nh÷ng kinh nghiÖm vµ<br /> hä ®· chia sÎ nh÷ng ®iÒu nµy ®Ó gióp ®ì c¸c hé kh¸c cïng nhau n©ng cao thu nhËp<br /> c¶i thiÖn cuéc sèng . §ã lµ tr−êng hîp gia ®×nh «ng §.X. T 65 tuæi lµ bé ®éi phôc viªn,<br /> hiÖn sèng víi vî vµ gia ®×nh ng−êi con trai cïng mÑ giµ. Khi vÒ ®Þa ph−¬ng «ng ®·<br /> thö trång c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ nh− cam, t¸o...nh−ng kh«ng cã hiÖu qu¶ v× ®Êt ë ®Þa<br /> ph−¬ng lµ ®Êt phÌn chua. Qua mét sè n¨m thö nghiÖm «ng thÊy c©y hße rÊt phï hîp<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  BÕ Quúnh Nga 45<br /> <br /> <br /> víi ®ång ®Êt quª nhµ, cho n¨ng suÊt thu ho¹ch æn ®Þnh, tËn dông ®−îc ®Êt ®ai vµ<br /> ®Çu ra dÔ dµng. ¤ng T. ®· vËn ®éng c¸c hé kh¸c trong lµng nªn trång hße, «ng cung<br /> cÊp gièng cho hä vµ h−íng dÉn c¸ch ch¨m sãc c©y, «ng t©m sù: "§Êt ®ai ë ®©y chØ cã<br /> trång hße lµ tèt nhÊt v× hße −a ®Êt thÞt gÇn biÓn. HiÖn nay mçi gia ®×nh trong lµng<br /> thu nhËp hße trung b×nh lµ tõ 2- 3 triÖu ®ång/n¨m" (TH 9).<br /> 2.3. §oµn kÕt gióp ®ì c¸c hé nghÌo<br /> Gióp ®ì c¸c hé nghÌo lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng cña Phong trµo xãa ®ãi<br /> gi¶m nghÌo ë n«ng th«n. Ngoµi viÖc ®−îc h−ëng chÝnh s¸ch chung cña nhµ n−íc ®èi<br /> víi hé nghÌo, chÝnh quyÒn x·, hîp t¸c x· cïng c¸c ban ngµnh ®oµn thÓ kh¸c cßn hç<br /> trî c¸c hé nµy vay vèn, gièng, ph©n bãn tõ c¸c quü tÝn dông hoÆc khuyÕn khÝch c¸c<br /> hé kh¸ gi¶ gióp ®ì hé nghÌo. NÕu cã rñi ro ®ét xuÊt th× chÝnh quyÒn cïng c¸c ®oµn<br /> thÓ gióp c«ng, tiÒn, g¹o cho gia ®×nh khã kh¨n: "C¸c hé nghÌo ®−îc gióp vay vèn,<br /> h−íng dÉn ph¸t triÓn kinh tÕ. C¸c hé neo ng−êi ®−îc c¸c ®oµn thÓ hç trî gióp c«ng<br /> lao ®éng, gióp gièng, vèn. Con em ®i häc ®−îc miÔn häc phÝ, c¸c gia ®×nh nµy cßn<br /> ®−îc cÊp thÎ b¶o hiÓm y tÕ" (TH 5).<br /> Trong Phong trµo xãa ®ãi gi¶m nghÌo, ®−îc sù trî gióp cña céng ®ång, c¸c<br /> hé nghÌo còng cè g¾ng v−¬n lªn ®Ó kh«ng bÞ tôt hËu. §Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, nh÷ng<br /> gia ®×nh nghÌo víi quü ®Êt Ýt ái ®· tËn dông tõng m¶nh ®Êt vµ tranh thñ thêi gian<br /> tõng giê tõng phót ®Ó s¶n xuÊt. TÊt nhiªn ®iÒu nµy còng chØ gióp gia ®×nh hä cã<br /> mét kho¶n thu nhËp nhÊt ®Þnh nh»m gi¶m bít khã kh¨n, thay ®æi hiÖn tr¹ng, chø<br /> kh«ng thay ®æi ®ùîc cÊu tróc kinh tÕ hé gia ®×nh. §ã lµ tr−êng hîp Anh N.X.T bé<br /> ®éi phôc viªn 44 tuæi, gia ®×nh cã 3 khÈu (vî vµ con trai 12 tuæi). Gia ®×nh anh T. lµ<br /> gia ®×nh nghÌo trong xãm v× anh èm ®au suèt trong mÊy n¨m võa qua nay míi ®ì.<br /> Còng nh− c¸c gia ®×nh kh¸c trong x·, gia ®×nh anh T. lµ ®iÓn h×nh cho ng−êi n«ng<br /> d©n "Mét n¾ng hai s−¬ng" cÇn cï, chÞu khã. Anh t©m sù: "T«i vµ vî t«i chØ ®i ngñ<br /> sau 10 giê r−ìi tèi vµ kh«ng bao giê dËy sau ba r−ìi s¸ng. Khi t«i dËy lo cho lîn gµ<br /> ¨n vµ lµm viÖc nhµ th× vî t«i ®i h¸i rau ®em ra chî b¸n". VÒ sù trî gióp cña céng<br /> ®ång ®èi víi gia ®×nh, anh T. nãi: "Trong 2 n¨m t«i bÞ bÖnh nÆng, bµ con vµ c¸c<br /> ®oµn thÓ lu«n th¨m hái ®éng viªn. Võa qua 5 ®oµn thÓ cña ®Þa ph−¬ng ®· gióp gia<br /> ®×nh lµm ®−êng vµo nhµ v× nhµ t«i ë cuèi xãm. Con ®−êng nµy dµi kho¶ng h¬n 10<br /> mÐt vµ kh¸ réng" (TH 10).<br /> 2.4. C¸c hé n«ng d©n kh¸ gi¶ ph¸t triÓn kinh tÕ<br /> Kh¸c víi c¸c gia ®×nh nghÌo, viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i ®· t¹o<br /> c¬ héi cho c¸c gia ®×nh giÇu cã vµ kh¸ gi¶ më mang c¸c doanh nghiÖp ë ®Þa ph−¬ng,<br /> n¬i thu hót nh©n c«ng lao ®éng n«ng th«n d− thõa. Víi nh÷ng suy nghÜ tr¨n trë vÒ<br /> c¸ch lµm giÇu chÝnh ®¸ng, hä kh«ng nh÷ng mong lµm ¨n cã thu nhËp cao mµ cßn −íc<br /> muèn thay ®æi h¼n c¸ch suy nghÜ, c¸ch lµm viÖc, vµ h¬n thÕ n÷a ®ã lµ ®−a mét thãi<br /> quen "c«ng nghiÖp" cho nh÷ng ng−êi n«ng d©n. VÒ ®iÒu nµy anh T., «ng chñ mét<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 46 Phong trµo ph¸t triÓn kinh tÕ xãa ®ãi gi¶m nghÌo cña n«ng d©n<br /> <br /> <br /> doanh nghiÖp dÖt cãi vµ m©y tre ®an cßn rÊt trÎ nh−ng ®· cã nh÷ng suy nghÜ thËt s¾c<br /> s¶o:"B¶n th©n ng−êi d©n lao ®éng cßn suy nghÜ ®¬n gi¶n, thÝch lµm lao ®éng ch©n<br /> tay ®¬n gi¶n kiÕm 10-15.000®/ngµy. Riªng t«i cã mong muèn ®Ó hä lµm b»ng ®Çu,<br /> b»ng nghÒ cña m×nh ®Ó cã thu nhËp cao trong cïng mét thêi gian bá ra. Nh− vËy míi<br /> cho n¨ng suÊt cao, s¶n xuÊt më réng vµ ph¸t triÓn, vËy míi cã tÝch lòy" (TH 2).<br /> §æi míi t− duy, d¸m nghÜ d¸m lµm ®Ó thay ®æi h¼n c¸ch lµm ¨n, më ra nh÷ng<br /> quy m« s¶n xuÊt míi lµ nÐt ®Æc tr−ng cña c¸c hé giÇu. §ãn tr−íc nh÷ng c¬ héi míi ë<br /> ®Þa ph−¬ng, cã nh÷ng hé ®· chuyÓn kinh doanh cña gia ®×nh sang h−íng hoµn toµn<br /> míi. §ã lµ tr−êng hîp gia ®×nh chÞ P.T.Q, gi¸m ®èc doanh nghiÖp t− nh©n §øc HËu.<br /> tr−íc ®©y gia ®×nh chÞ lµm m¸y xay x¸t g¹o cung cÊp cho c¸c gia ®×nh lµm men r−îu<br /> trong xãm víi l·i xuÊt kho¶ng trªn d−íi 10 triÖu ®ång/th¸ng. Khi x· cã chñ tr−¬ng<br /> chuyÓn trång lóa sang trång cãi vµ ®−îc ®i tham quan n¬i s¶n xuÊt cãi ë Ninh B×nh,<br /> chÞ ®· m¹nh d¹n chuyÓn h¼n sang nghÒ dÖt cãi. Khi ®−îc hái t¹i sao chÞ l¹i quyÕt<br /> ®Þnh chuyÓn sang dÖt cãi, chÞ nãi: "T«i nghÜ ®Þa ph−¬ng ®· tõng cã nghÒ dÖt chiÕu vµ<br /> t«i muèn kh«i phôc mét nghÒ mµ sö dông ®−îc nhiÒu lao ®éng, më réng ®−îc s¶n<br /> xuÊt kinh doanh, tËn dông ®−îc nguyªn liÖu cña ®Þa ph−¬ng vµ trong t−¬ng lai sÏ<br /> cho thu nhËp æn ®Þnh".<br /> §ãng gãp cho ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph−¬ng cßn ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng hé kh¸ gi¶<br /> cã nghÒ gia ®×nh truyÒn thèng l©u n¨m. Nh÷ng gia ®×nh nµy trong thêi bao cÊp<br /> kh«ng më mang kinh tÕ ®−îc vµ nÕu cã còng chØ ë quy m« rÊt nhá. Sau chÝnh s¸ch<br /> më cöa cña Nhµ n−íc, hä ®· v−¬n lªn lµm giµu b»ng chÝnh nghÒ nghiÖp cña «ng cha<br /> ®Ó l¹i. §ã lµ tr−êng hîp 9 doanh nghiÖp gia ®×nh lµm men r−îu ë xãm 15 x· Thuþ<br /> Liªn. Thu nhËp cña 9 gia ®×nh nµy lµ 15- 16 tû/n¨m, b»ng thu nhËp tõ lóa cña c¶ x·<br /> Thuþ Liªn.<br /> Trong phong trµo thi ®ua s¶n xuÊt kinh doanh giái ®oµn kÕt gióp nhau xãa<br /> ®ãi gi¶m nghÌo vµ lµm giµu, ë nhiÒu n¬i c¸c hé s¶n xuÊt kinh doanh giái ®· gióp ®ì<br /> tõ 2- 3 hé nghÌo ®ãi v−¬n lªn. §· cã 5.000 hé nghÌo ®−îc gióp ®ì, v−¬n lªn kh¸ gi¶,<br /> gãp phÇn t¨ng tû lÖ hé giµu tõ 20% n¨m (1998) lªn 25% (n¨m 2001) vµ gi¶m tû lÖ hé<br /> nghÌo tõ 19% (n¨m 1998) xuèng 16,7% (n¨m 2001) (Héi N«ng d©n ViÖt Nam, 2002).<br /> Ngoµi viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, gióp ®ì c¸c hé nghÌo v−¬n lªn, nh÷ng hé giµu<br /> cßn ®ãng gãp cho quü phóc lîi trong vµ ngoµi ®Þa ph−¬ng nh− ñng hé Héi Ng−êi mï,<br /> ñng hé Quü TrÎ em bÞ chÊt ®éc mÇu da cam, lµm nhµ t×nh nghÜa vµ trî gióp c¸c gia<br /> ®×nh gÆp rñi ro.<br /> Nh− vËy ta thÊy sù kh¸c nhau trong c¸ch thøc ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c<br /> hé nghÌo vµ c¸c hé giµu. Ngoµi viÖc ®−îc h−ëng nh÷ng chÝnh s¸ch vÜ m« vµ vi m«<br /> nh− quyÒn sö dông ®Êt ®ai, hç trî vèn lµm ¨n nh− c¸c gia ®×nh kh¸c, ng−êi nghÌo<br /> cßn ®−îc mét sè kho¶n −u tiªn kh¸c nh− miÔn thuÕ n«ng nghiÖp vµ mét sè kho¶n<br /> ®ãng gãp, nh−ng hä vÉn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Víi diÖn tÝch ®Êt th©m canh h¹n chÕ<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  BÕ Quúnh Nga 47<br /> <br /> <br /> th× d−êng nh− nh÷ng biÖn ph¸p can thiÖp n«ng nghiÖp thuÇn tóy kh«ng t¹o mÊy<br /> c¬ héi cho ng−êi n«ng d©n bÇn cïng tho¸t khái c¶nh nghÌo. Kh«ng cã vèn tÝch lòy<br /> nªn c¸c hé nghÌo kh«ng më réng ®−îc s¶n xuÊt, thay ®æi ®−îc c¸ch lµm ¨n. Do<br /> vËy, mÆc dï cè g¾ng b»ng mäi c¸ch, hä còng chØ c¶i thiÖn t×nh tr¹ng nghÌo cña<br /> m×nh chø kh«ng ph¸t triÓn ®Õn møc lµm thay ®æi cÊu tróc kinh tÕ cña gia ®×nh.<br /> Trong khi ®ã, c¸c hé gia ®×nh giµu vµ kh¸ gi¶ cã trong tay nh÷ng nguån lùc phi<br /> ®Êt ®ai nh− tiÕt kiÖm, vèn liÕng, kü n¨ng vµ lao ®éng, ®· ph¸t huy ®−îc thÕ m¹nh<br /> më réng s¶n xuÊt. Th−êng lµ nh÷ng nhµ qu¶n lý giái, cã thu nhËp cao, n¾m gi÷<br /> nguån vèn lín, hä cßn v−¬n tíi nh÷ng ®Þa ph−¬ng kh¸c trong c¶ n−íc. Trong qu¸<br /> tr×nh më mang ph¸t triÓn kinh tÕ, chÝnh nh÷ng hé giµu ®· lµm thay ®æi cÊu tróc<br /> kinh tÕ. Nh÷ng hé nµy lµ nh÷ng nh©n tè quan träng thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ ë<br /> ®Þa ph−¬ng trong phong trµo xãa ®ãi gi¶m nghÌo. §ã chÝnh lµ sù kh¸c nhau vÒ<br /> chøc n¨ng cña phong trµo ph¸t triÓn kinh tÕ xãa ®ãi gi¶m nghÌo gi÷a hé nghÌo<br /> vµ hé giÇu ë n«ng th«n hiÖn nay.<br /> NhËn thøc ®−îc vai trß cña c¸c hé giµu sÏ lµ ®ßn bÈy ph¸t triÓn kinh tÕ ë ®Þa<br /> ph−¬ng , chÝnh quyÒn x· ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho hä: "x· khuyÕn khÝch c¸c hé lµm giµu<br /> ®Ó c¸c hé nµy cã thÓ gióp ®−îc c¸c hé nghÌo c«ng ¨n viÖc lµm vµ sö dông ®−îc lao<br /> ®éng d− thõa ë ®Þa ph−¬ng. ThÝ dô x· cÊp cho doanh nghiÖp §øc HËu 1300m2 mÆt<br /> b»ng ®Ó x©y dùng nhµ x−ëng, cÊp cho c¬ së s¶n xuÊt M©y tre ®an 900m2 vµ ®−îc<br /> quyÒn sö dông trong 20 n¨m" (TH 5).<br /> 3. C¸c t¸c nh©n cña phong trµo ph¸t triÓn kinh tÕ xãa ®ãi gi¶m nghÌo<br /> cña n«ng d©n<br /> 3.1. ChÝnh quyÒn vµ phong trµo ph¸t triÓn kinh tÕ xãa ®ãi gi¶m nghÌo<br /> ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· khëi x−íng hµng lo¹t nh÷ng chÝnh s¸ch can thiÖp<br /> liªn quan ®Õn xãa ®ãi gi¶m nghÌo cô thÓ nh− giao quyÒn sö dông ®Êt n«ng nghiÖp vµ<br /> ®Êt rõng; cung cÊp tÝn dông cho ng−êi nghÌo; x©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n; ph¸t<br /> triÓn c¸c dÞch vô n«ng nghiÖp hç trî s¶n xuÊt nh− khuyÕn n«ng khuyÕn l©m cung<br /> øng vËt t− chuyÓn giao c«ng nghÖ; khuyÕn khÝch t¹o c«ng ¨n viÖc lµm; ®Þnh canh<br /> ®Þnh c− cho c¸c d©n téc Ýt ng−êi quen sèng du canh du c−; phñ xanh ®Êt trèng ®åi<br /> träc; cñng cè hÖ thèng gi¸o dôc, y tÕ vµ m¹ng l−íi b¶o trî vµ an sinh x· héi.<br /> Ngoµi c¸c hç trî cña ChÝnh phñ, c¸c tØnh, huyÖn cßn më c¸c líp khuyÕn n«ng<br /> gióp bµ con n«ng d©n ¸p dông khoa häc kü thuËt, phßng trõ s©u bÖnh b¶o vÖ mïa<br /> mµng vµ ®−a c©y, con gièng míi vµo n«ng th«n.<br /> Vai trß cña ñy ban nh©n d©n x· hiÖn nay còng ®· thay ®æi. Tr−íc thêi kú ®æi<br /> míi ñy ban nh©n d©n x· chØ lµm c¸c c«ng viÖc hµnh chÝnh sù vô. Sau n¨m 1990, Nhµ<br /> n−íc ®· ban hµnh luËt ng©n s¸ch, do vËy vai trß cña ñy ban nh©n d©n x· ®· ®−îc<br /> n©ng lªn v× ®· cã ph−¬ng tiÖn ®Ó ®iÒu hµnh vµ thùc hiÖn. Mäi vÊn ®Ò vÒ n«ng nghiÖp<br /> vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®Òu th«ng qua chÝnh quyÒn x·, chÝnh quyÒn lµ chñ ®Çu t−.<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 48 Phong trµo ph¸t triÓn kinh tÕ xãa ®ãi gi¶m nghÌo cña n«ng d©n<br /> <br /> <br /> 3.2. Hîp t¸c x· vµ ng−êi nghÌo ë ®Þa ph−¬ng<br /> Tr−íc n¨m 1987 hîp t¸c x· lµ chç dùa cho n«ng d©n, nhÊt lµ n«ng d©n nghÌo<br /> kh«ng nh÷ng vÒ mÆt tiªu thô s¶n phÈm mµ cßn d−íi d¹ng nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo<br /> ®−îc trî gi¸ vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ th«ng qua c¸c c¸n bé hîp t¸c x·. Qua mét thêi<br /> gian dµi ho¹t ®éng ë n«ng th«n, c¬ chÕ nµy ®· tá ra kh«ng thËt sù cã hiÖu qu¶. Sau<br /> §æi míi hîp t¸c x· chØ cßn thùc hiÖn mét sè chøc n¨ng nh− cung cÊp n−íc vµ c¸c vËt<br /> t− ®Çu vµo kh¸c. GÇn ®©y theo chÝnh s¸ch míi hîp t¸c x· thùc sù lµ tæ chøc tù<br /> nguyÖn lµm c¸c dÞch vô theo sù tháa thuËn víi bµ con n«ng d©n. §èi víi bµ con n«ng<br /> d©n nghÌo hîp t¸c x· trî gióp b»ng c¸ch cho vay gièng, ph©n bãn, thuèc trõ s©u vµ<br /> tr¶ sau khi thu ho¹ch vô mïa.<br /> 3.3. Vai trß c¸c ®oµn thÓ chÝnh trÞ- x· héi<br /> C¸c ®oµn thÓ nh− Héi N«ng d©n, Héi Cùu chiÕn binh, Héi Phô n÷, Héi Ng−êi<br /> cao tuæi vµ §oµn Thanh niªn ë tÊt c¶ c¸c ®Þa ph−¬ng ®Òu tham gia tÝch cùc vµo<br /> phong trµo ph¸t triÓn kinh tÕ xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Tuy nhiªn sù tham gia cña tõng<br /> ®oµn thÓ ®i s©u vµo c¸c lÜnh vùc phï hîp víi ®Æc ®iÓm x· héi vµ môc ®Ých t«n chØ cña<br /> tõng héi.<br /> 3.3.1. Héi N«ng d©n<br /> Héi N«ng d©n trong thêi kú §æi míi cã nh÷ng ho¹t ®éng næi bËt h¬n, nhÊt lµ<br /> tõ khi héi N«ng d©n ViÖt Nam ra ®êi (3/1988). Tr−íc ®©y khi lµ N«ng héi, khi lµ Héi<br /> N«ng d©n tËp thÓ, ho¹t ®éng cña héi N«ng d©n kh«ng râ nÐt do tæ chøc kh«ng chÆt<br /> chÏ, kinh phÝ cho ho¹t ®éng kh«ng cã.<br /> H×nh thøc vµ néi dung ho¹t ®éng cña héi N«ng d©n hiÖn nay ngµy cµng ®a<br /> d¹ng vµ ®æi míi: ho¹t ®éng cña c¸c cÊp héi ngµy cµng h−íng vÒ c¬ së, ®¸p øng c¸c<br /> lîi Ých thiÕt thùc cña n«ng d©n. ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng c¸c cÊp héi N«ng d©n ®· tæ<br /> chøc tËp huÊn chuyÓn giao c¸c tiÕn bé khoa häc- c«ng nghÖ; h−íng dÉn tham quan<br /> häc hái kinh nghiÖm; tæ chøc c¸c cuéc thi t×m hiÓu khoa häc- kü thuËt; tÝn chÊp cho<br /> n«ng d©n nghÌo vay vèn ng©n hµng; x©y dùng Quü hç trî n«ng d©n; thùc hiÖn c¸c<br /> dù ¸n ph¸t triÓn s¶n xuÊt; gi¶i quyÕt viÖc lµm; x©y dùng c©u l¹c bé ®Ó bµn c¸ch lµm<br /> ¨n; tæ chøc c¸c ho¹t ®éng dÞch vô hç trî n«ng d©n d−íi nhiÒu h×nh thøc. C¸c cÊp<br /> héi cßn më hµng chôc líp tËp huÊn kü thuËt ®Çu bê cho 1.296.131 l−ît hé n«ng d©n<br /> (V¨n Thµnh, 4/2001).<br /> 3.3.2. Héi Phô n÷<br /> Nh»m môc ®Ých ph¸t triÓn s¶n xuÊt , tiÕp thu chuyÓn giao khoa häc kü thuËt,<br /> ®−a c©y con gièng míi vµo n«ng th«n, héi Phô n÷ ®· tæ chøc c¸c líp häc t¹i x· hoÆc<br /> t¹i c¸c chi héi cho chÞ em héi viªn. Héi Phô n÷ ®øng ra tÝn chÊp vay vèn cho chÞ em<br /> ®Ó ph¸t triÓn ch¨n nu«i trång trät, ®a d¹ng hãa c¸c nguån thu n«ng nghiÖp vµ phi<br /> n«ng nghiÖp. ChÞ em phô n÷ cßn nhËn c«ng tr×nh lµm ®Ó lÊy tiÒn g©y quü ho¹t ®éng<br /> vµ trî gióp c¸c gia ®×nh nghÌo, khã kh¨n .<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  BÕ Quúnh Nga 49<br /> <br /> <br /> 3.3.3. C¸c ®oµn thÓ kh¸c<br /> Héi Cùu chiÕn binh th−êng lµ héi ®Çu tÇu g−¬ng mÉu trong c¸c phong trµo<br /> gi¸o dôc cho thÕ hÖ trÎ, vËn ®éng bµ con n«ng d©n giao nép s¶n phÈm ®óng thêi h¹n,<br /> hç trî vay vèn. Héi Ng−êi cao tuæi vËn ®éng con ch¸u vµ b¶n th©n c¸c cô còng tham<br /> gia vµo s¶n xuÊt. §oµn Thanh niªn ngoµi viÖc thùc hiÖn nghÜa vô qu©n sù, gi÷ vÖ<br /> sinh m«i tr−êng, thùc hiÖn nÕp sèng míi trong viÖc c−íi xin cßn lµ lùc l−¬ng xung<br /> kÝch ®i ®Çu trong s¶n xuÊt.<br /> 3.3.4. C¸c tæ chøc quèc tÕ, tæ chøc phi chÝnh phñ vµ ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m<br /> nghÌo ë ViÖt Nam<br /> TÝch cùc tham gia vµo c«ng cuéc xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë ViÖt Nam lµ c¸c tæ chøc<br /> Quèc tÕ vµ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ. Tõ Ng©n hµng ThÕ giíi, Ng©n hµng Ph¸t triÓn<br /> ch©u ¸, UNDP, UNICEF, UNFPA, ®Õn tæ chøc Plan quèc tÕ, SIDA, OXFAM c¸c<br /> n−íc, Quü Cøu trî Nhi ®ång c¸c n−íc... C¸c tæ chøc nµy ®· tiÕn hµnh nh÷ng nghiªn<br /> cøu t− vÊn cho ChÝnh phñ vµ c¸c nhµ tµi trî ViÖt Nam trong nhiÒu lÜnh vùc, ®Æc biÖt<br /> lµ lÜnh vùc xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Ngoµi ra hä cßn ®−a ®Õn n«ng th«n ViÖt Nam, nhÊt<br /> lµ nh÷ng vïng s©u, vïng xa, vïng nghÌo nh÷ng dù ¸n vÒ ph¸t triÓn s¶n xuÊt nh»m<br /> xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Môc ®Ých cña c¸c dù ¸n nµy kh«ng nh»m cung cÊp tµi chÝnh cho<br /> ®Þa ph−¬ng ®Ó gi¶i quyÕt nghÌo ®ãi tr−íc m¾t mµ cung cÊp cho hä nh÷ng kiÕn thøc,<br /> kü n¨ng vµ vËn ®éng ng−êi d©n tham gia vµo qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch còng nh− thùc<br /> hiÖn vµ tiÕp tôc c¸c ch−¬ng tr×nh ®ã.<br /> 4. C¸c giai ®o¹n cña phong trµo<br /> Trong nh÷ng n¨m cuèi cña thËp niªn 80, vÊn ®Ò nghÌo ®ãi ®· ®−îc chÝnh<br /> quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ tæ chøc ®¶ng cña mét sè huyÖn ph¶i ®èi mÆt víi nghÌo ®ãi coi lµ<br /> ®iÒu cÇn ®−îc −u tiªn. §¹i héi §¶ng lÇn thø VII còng ®Ò cËp ®Õn t×nh tr¹ng nghÌo<br /> ®ãi t¹i nh÷ng vïng s©u vïng xa vµ nhÊn m¹nh r»ng c¸c c¬ quan chÝnh phñ cßn thiÕu<br /> quan t©m ®Õn viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô hç trî nh− h¹ tÇng c¬ së, trung t©m y tÕ, gi¸o<br /> dôc t¹i c¸c x· cho ng−êi nghÌo, ®Æc biÖt lµ nh÷ng vïng x· x«i hÎo l¸nh.<br /> N¨m 1992, thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ n¬i ®Çu tiªn ®· khëi x−íng phong trµo<br /> Xãa ®ãi gi¶m nghÌo. ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ nh©n d©n ®· nhËn thøc ®−îc r»ng c¸c<br /> nç lùc c¶i c¸ch sÏ mang l¹i nh÷ng lîi Ých kh¸c nhau cho c¸c nhãm d©n c− kh¸c nhau vµ<br /> c¸c vïng ®Þa lý kh¸c nhau. Nh÷ng ng−êi nghÌo bÞ tôt l¹i phÝa sau rÊt cÇn sù gióp ®ì ®Ó<br /> duy tr× ®−îc møc sèng t«i thiÓu. Nhê cã s¸ng kiÕn nµy, thµnh phè ®· th«ng qua ng©n<br /> s¸ch hç trî trùc tiÕp cho c¸c x· khã kh¨n vµ nh÷ng ng−êi nghÌo nhÊt. §iÒu nµy ®· ®−îc<br /> c¸c ®Þa ph−¬ng kh¸c vµ c«ng chóng ñng hé. Ngoµi sù ñng hé cña chÝnh quyÒn ®Þa<br /> ph−¬ng th× sù tù trî gióp vµ tham gia cña ng−êi d©n tõ d−íi lªn lµ rÊt quan träng ®Ó c¸c<br /> ho¹t ®éng xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®Õn ®−îc víi ng−êi d©n mét c¸ch cã hiÖu qu¶.<br /> Sau n¨m 1993, c¸c ho¹t ®éng xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®· ®−îc c¸c tØnh tham gia<br /> hµng lo¹t. Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vµ X· héi ®· ®−a ra chuÈn quèc gia ®Çu tiªn<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 50 Phong trµo ph¸t triÓn kinh tÕ xãa ®ãi gi¶m nghÌo cña n«ng d©n<br /> <br /> <br /> vÒ ng−ìng nghÌo vµ sau ®ã n¨m 1995 ®· ®−îc söa ®æi l¹i. §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII<br /> n¨m 1996 còng v¹ch ra Ch−¬ng tr×nh Quèc gia Xãa ®ãi gi¶m nghÌo trong t−¬ng lai<br /> víi viÖc v¹ch ra c¸c môc tiªu, c¸c biÖn ph¸p chÝnh s¸ch. Nh− vËy lµ xãa ®ãi gi¶m<br /> nghÌo ®· trë thµnh mét chÝnh s¸ch quèc gia quan träng. ChÝnh phñ ®· mÊt hai n¨m<br /> ®Ó ®Þnh ra tæ chøc vµ thÓ chÕ cña ch−¬ng tr×nh. Th¸ng 7 n¨m 1998, Ch−¬ng tr×nh<br /> Môc tiªu Quèc gia vÒ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®· ®−îc ChÝnh phñ phª duyÖt vµ thµnh lËp<br /> (Ch−¬ng tr×nh 133) cho giai ®o¹n 1998- 2000. Còng vµo th¸ng 7 n¨m 1998, chÝnh<br /> phñ ®· h×nh thµnh mét ch−¬ng tr×nh cã liªn quan ®Ó gióp ®ì c¸c x· miÒn nói vïng<br /> s©u vïng xa nghÌo nhÊt (Ch−¬ng tr×nh 135) (TÊn c«ng nghÌo ®ãi 1999).<br /> Nh− vËy Ch−¬ng tr×nh Xãa ®ãi gi¶m nghÌo lóc ®Çu lµ s¸ng kiÕn cña ®Þa<br /> ph−¬ng ®−îc ®«ng ®¶o c«ng chóng ñng hé ®· trë nªn ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia.<br /> 5. KÕt luËn<br /> • Cã thÓ nãi ho¹t ®éng Ph¸t triÓn kinh tÕ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë ViÖt Nam lµ<br /> mét phong trµo x· héi lín nhÊt cña n«ng d©n hiÖn nay. Phong trµo nµy ph¸t<br /> triÓn trªn quy m« c¶ n−íc .<br /> • Phong trµo Ph¸t triÓn kinh tÕ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®−îc ®«ng ®¶o n«ng d©n<br /> tham gia h−ëng øng. Hé nghÌo cè g¾ng thay ®æi hiÖn tr¹ng, gi¶m ®ãi nghÌo,<br /> trong khi ®ã ho¹t ®éng kinh tÕ cña hé giµu nh»m tiÕn tíi thay ®æi c¬ cÊu kinh<br /> tÕ ë n«ng th«n theo h−íng s¶n xuÊt hµng hãa.<br /> • C¸c t¸c nh©n cña phong trµo Ph¸t triÓn kinh tÕ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë n«ng<br /> th«n gåm: Nhµ n−íc (chÝnh quyÒn trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng), c¸c ®oµn thÓ<br /> chÝnh trÞ x· héi nh− Héi N«ng d©n, Héi Phô n÷, Héi Cùu chiÕn binh...<br /> • Cè g¾ng cña c¸c tæ chøc Quèc tÕ vµ c¸c tæ chøc Phi chÝnh phñ nh»m gi¶m ®ãi<br /> nghÌo cho ViÖt Nam ®· ®−a ®Õn nh÷ng thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch nh»m gióp ®ì<br /> ng−êi nghÌo mét c¸ch cã hiÖu qu¶ h¬n.<br /> Còng nh− c¸c phong trµo x· héi kh¸c, phong trµo ph¸t triÓn kinh tÕ xãa ®ãi<br /> gi¶m nghÌo cã mét qu¸ tr×nh nhÊt ®Þnh mµ ®Æc tr−ng râ nÐt nhÊt lµ nã b¾t ®Çu tõ<br /> s¸ng kiÕn cña ®Þa ph−¬ng vµ trë thµnh "§Þnh chÕ x· héi": tõ 1998 xãa ®ãi gi¶m<br /> nghÌo ®· ®−îc ®−a lªn thµnh ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia (ch−¬ng tr×nh 133 vµ<br /> ch−¬ng tr×nh 135).<br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> 1. Bé Lao ®éng, Th−¬ng binh vµ X· h«i, ChiÕn l−îc xãa ®ãi gi¶m nghÌo 2001- 2010, Hµ Néi,<br /> 2001.<br /> 2. David Popenoe, Collective behavior and social movement, Sociology, New Jesey, 1986.<br /> 3. Gordon Marsall, Social movement, Dictionary of sociology, 1998, Oxford- New York.<br /> 4. Héi n«ng d©n ViÖt Nam, B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c thi ®ua khen th−ëng cña<br /> Héi N«ng d©n ViÖt Nam tõ n¨m 2001 ®Õn nay (th¸ng 5/2002).<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  BÕ Quúnh Nga 51<br /> <br /> 5. Héi N«ng d©n ViÖt Nam, Kû yÕu §¹i héi N«ng d©n ®iÓn h×nh tiªn tiÕn toµn quèc lÇn thø<br /> nhÊt, Hµ Néi, 2001.<br /> 6. Héi N«ng d©n ViÖt Nam, Nh÷ng viÖc lµm næi bËt, nh÷ng ®iÓn h×nh tiªn tiÕn cña c¸c tØnh,<br /> thµnh héi n¨m 2000, Hµ Néi, 2001.<br /> 7. Kabalina V.I, Nh©n danh ai, chèng l¹i ai, v× nh÷ng hÖ gi¸ trÞ g×?, C¸c Nghiªn cøu X· héi<br /> häc, 6/1996 (tiÕng Nga)<br /> 8. Klonov V, Søc m¹nh vµ nh÷ng ®iÓm yÕu cña phong trµo d©n chñ, C¸c Nghiªn cøu x· héi<br /> häc 6/1996 (tiÕng Nga).<br /> 9. Liªn HiÖp Quèc, Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë ViÖt Nam, 10/1995.<br /> 10. Monucova. G.A, Nh÷ng lý do vµ hÖ gi¸ trÞ trong viÖc tham gia vµo phong trµo d©n chñ,<br /> C¸c Nghiªn cøu X· héi häc, 6/1996 (tiÕng Nga).<br /> 11. Ng©n hµng ThÕ giíi, Héi nghÞ nhãm t− vÊn c¸c nhµ tµi trî cho ViÖt Nam, 14-<br /> 15/12/1999. B¸o c¸o ph¸t triÓn cña ViÖt Nam n¨m 2000: TÊn c«ng nghÌo ®ãi.<br /> 12. Ng©n hµng ThÕ giíi, Xãa bá nghÌo ®ãi, 6/2002.<br /> 13. Ng©n hµng ThÕ giíi, ViÖt Nam 2010 tiÕn vµo thÕ kû 21. B¸o c¸o ph¸t triÓn ViÖt Nam 2001.<br /> C¸c trô cét cña sù ph¸t triÓn.<br /> 14. Ng©n hµng ThÕ giíi, ViÖt Nam chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr−êng, 1994.<br /> 15. Ng©n hµng ThÕ giíi, ViÖt Nam thóc ®Èy ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam tõ viÔn c¶nh tíi<br /> hµnh ®éng. B¸o c¸o cho Héi nghÞ Nhãm t− vÊn c¸c nhµ Tµi trî cho ViÖt Nam , 12/1998.<br /> 16. Ng©n hµng ThÕ giíi, ViÖt Nam ®¸nh gi¸ sù nghÌo ®ãi vµ chiÕn l−îc, 1/1995.<br /> 17. Ph¸t triÓn x· héi ë ViÖt Nam: Mét tæng quan x· héi häc n¨m 2000, Hµ Néi, KHXH, 2002.<br /> 18. Trî gióp Ng−êi cao tuæi Quèc tÕ, Hoµn c¶nh ng−êi cao tuæi nghÌo ë ViÖt Nam, 2001.<br /> 19. ñy ban nh©n d©n x· Thuþ Liªn, B¸o c¸o c«ng t¸c ho¹t ®éng chÝnh quyÒn n¨m 2002<br /> ph−¬ng h−íng nhiÖm vô n¨m 2002. Thuþ Liªn. Th¸i Thuþ, Th¸i B×nh 2002.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br />