PR & Báo chí: Đâu là sự thật cho công chúng?

Chia sẻ: Bun Rieu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

171
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nhiều khi hoạt động PR với những sự thật méo mó nhưng đã trở nên rất tinh vi, khiến ngay cả những biên tập viên tự cho là mình cực thính trong việc "ngửi mùi PR" cũng bị qua mặt.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: PR & Báo chí: Đâu là sự thật cho công chúng?

PR & Báo chí: âu là s th t cho công chúng? Nhi u khi ho t ng PR v i nh ng s th t méo mó nhưng ã tr nên r t tinh vi, khi n ngay c nh ng biên t p viên t cho là mình c c thính trong vi c "ng i mùi PR" cũng b qua m t. Trong nhi u cu n giáo trình d y vi t báo c a m t s trư ng ih cc aM thư ng c nh báo nh ng ngư i làm báo, nh ng sinh viên khoa báo chí, r ng: các công ty PR (Public Relation - quan h công chúng), nh ng nhân viên PR các doanh nghi p là nh ng t ch c, cá nhân luôn có âm mưu "qu ng cáo không m t ti n". Tuy nhiên, nhi u cu n sách v n dành c m t chương hư ng d n sinh viên báo chí cách x lý thông tin t các thông cáo báo chí, cách vi t tin PR... h n nhiên coi PR là m t kênh ti p c n, cung c p thông tin c n khai thác. Ho t ng PR theo úng nghĩa c a nó, r t a d ng, không ch là quan h v i báo chí (Press Relation) mà còn v i nhi u t ch c, cá nhân như quan h c a m t công ty v i khách hàng, ngư i tiêu dùng... v i ý nghĩa chung là hư ng t i, t o ra s thi n c m gi a m t t ch c, m t cá nhân v i c ng ng, v i i tư ng mà ho t ng PR ó ph i hư ng t i. Báo chí là m t kênh quan tr ng trong ho t ng PR, th m chí, i v i nhi u doanh nghi p, t ch c thì báo chí là m t trong nh ng kênh quan tr ng nh t t o nh m giúp h t o d ng hình nh, thương hi u, quan h t t p v i c ng ng, khách hàng. N u như cách ây hơn 10 năm, t i Vi t Nam m i ch có vài công ty chuyên v PR v i nh ng ho t ng còn khá sơ khai thì n nay, t i TP H Chí Minh hay Hà N i, m i nơi u có hàng ch c công ty chuyên v ho t ng PR,
trong ó báo chí, truy n hình là nh ng kênh ti p c n quan tr ng nh t c a các công ty này. nh minh h a ch p t i Newseum, M . Nhi u b , ngành, các t p oàn, t ng công ty, doanh nghi p trong hay ngoài nhà nư c do thi u kinh nghi m, ngu n l c (con ngư i), thi u m i quan h v i báo chí... ã thông qua các công ty PR th c hi n vi c tuyên truy n v các ho t ng, thành tích, các s n ph m, d ch v ...c a mình, hư ng thông tin, dư lu n theo ý mu n. Khá nhi u t p oàn, doanh nghi p ã thành l p phòng, ban thông tin-truy n thông, tuy n d ng nh ng ngư i chuyên làm công tác truy n thông mà cánh phóng viên nay ã quen g i nh ng ngư i làm trong các phòng, ban này là nhân viên PR. Nhi u nhân viên, cán b PR ó th m chí còn ư c tr lương, có ch ãi ng cao hơn h n các cán b , nhân viên các b ph n ó, ch th c hi n m t công vi c: làm sao cho ít các bài báo, ít nhà báo vi t nh ng bài báo có n i dung phê phán, chê nhi u hơn khen...mà lãnh o các t p oàn, doanh nghi p ó không thích và có nhi u hơn các tin, bài tuyên truy n
t t cho k t qu ho t ng, s n xu t kinh doanh c a ngành, ơn v mình. Còn n u nhân viên PR không làm ư c i u ó, h r t nhanh chóng b sa th i. Có t p oàn, trong năm 2009 ã liên t c sa th i nhân viên làm PR vì cho r ng nh ng nhân viên này không làm ư c i u mình mu n: c i thi n quan h v i báo chí. Có doanh nghi p l n v n ch u nhi u i u ti ng ã có lúc, theo xu t c a b ph n PR, ch u chi t i m c s n sàng h tr hàng t ng cho m t vài báo hay công kích mình g i là "h tr công tác tuyên truy n" ch v i m t ý: tôi tài tr kho n ó bên ông vi t v nh ng vi c bên tôi làm t t. Còn vi c d , ông vi t bài " ánh" tôi cũng ư c nhưng trong nh ng bài vi t y, hãy tôi có ti ng nói ph n bi n l i nh ng ý phê phán (có th sai) v i cơ quan tôi. Như v y, th t khó mà t ch i. M t biên t p viên t báo cho bi t: "Năm ngoái, mình bò nhoài c năm, v ch ra lo i tin, bài m i gi i ngân ư c h t s ti n h tr tuyên truy n cho cái ngành y. Năm nay, nó rút còn có hơn 100 tri u nên m i th phóng viên cho nó vài phát". Vi t Nam, n nay có th nói, quan h PR v i báo chí cũng ã phát tri n m c r t sâu r ng. Nh ng tin bài có n i dung thông tin l y t các bu i h p báo, các thông cáo báo chí, các ho t ng PR... chưa ai th ng kê ư c nhưng ch c ch n ã và ang chi m t l áng k trên r t nhi u t báo. Nhi u t báo m ra các trang chuyên ăng các tin, bài PR và nh ng tin, bài ó thư ng hay i kèm v i các chương trình qu ng cáo, tài tr t các ơn v , doanh nghi p ư c ưa tin, bài tuyên truy n.
M c sâu s c c a ho t ng PR có th th y ngay vi c có tác ph m ư c giao gi i thư ng l n c a gi i báo chí qu c gia th c ch t cũng là k t qu ho t ng PR. Cho nên, khía c nh nào ó, có th nói báo chí hi n nay g n như không th tách r i hoàn toàn v i ho t ng truy n thông c a các công ty PR, các phòng PR, nhân viên làm PR c a các t p oàn, các t ng công ty, doanh nghi p, các b , ngành...Và v i b t c m t ngư i làm báo nào, th t khó nói r ng, tôi hoàn toàn không bao gi quan h hay c n s giúp c a b t c m t công ty PR, m t nhân viên PR nào... M i quan h PR và báo chí cũng có m t s khía c nh tích c c, ít nh t có th coi ó là m t kênh thông tin c n thi t v i ngư i làm báo (m t khi b ph n PR, công ty PR ã ư c t ch c, cá nhân nào ó u quy n toàn b vi c h p tác, cung c p thông tin cho báo chí) cho dù, v ch t lư ng thông tin, sâu c a thông tin, v n do PR cung c p không sâu s c b ng nh ng ngu n tin truy n th ng khác c a báo chí. Nhưng dư ng như m i quan h này v n ang di n bi n theo chi u hư ng l ch l c nh t nh. Lãnh o nhi u cơ quan báo chí không mu n phóng viên c a mình quá l thu c vào các thông cáo báo chí, các tư li u ch do các công ty PR, các phòng PR, nhân viên PR cung c p. B i nhi u ngư i quan ni m r ng, dù th nào, trong các thông tin t các công ty PR, các nhân viên PR... luôn n ch a kh năng thông tin thi u khách quan, trung th c b i ho t ng PR là luôn hư ng báo chí, dư lu n tin vào nh ng m t tích c c, ư c tô v c a ch th mu n thông tin, tuyên truy n, khu ch i nh ng cái hay c a các s n ph m, d ch v c a các doanh nghi p và che l p nh ng khi m khuy t, y u kém c a các ơn v ó.
Có nh ng ban biên t p ph i ra c nh báo yêu c u phóng viên không ư c làm tin, bài PR cho các ơn v và n u có làm thì bu c các tin, bài PR ăng trang, m c nh t nh c a báo quy nh và công ty nào nh v ưa tin, bài PR ó ph i tr ti n, th m chí cao hơn nhi u giá qu ng cáo. Thái c nh giác c a nhi u biên t p viên v i tin, bài PR cũng có cơ s ch , nhi u khi ho t ng PR v i nh ng s th t méo mó nhưng ã tr nên r t tinh vi, khi n ngay c nh ng biên t p viên t cho là mình c c thính trong vi c "ng i mùi PR" cũng b qua m t. Có nh ng th i i m, ngư i c ý chút s th y r t ng c nhiên t i sao ngày hôm ó, ng lo t nhi u t báo ưa tin, bài v k t qu ki m tra ch t lư ng s a c a các công ty s a trong nư c mà k t qu ó cho th y, m t s hàm lư ng dinh dư ng không t tiêu chu n. ây, r t có th ã có m t công ty PR ư c các công ty s a b t nư c ngoài thuê báo chí vi t bài công kích ngư i tiêu dùng t y chay s n ph m s a n i. D u hi u là, các bài báo này là u ăng nh ng câu h i, câu tr l i gi ng h t nhau t m t s ngư i cung c p thông tin, th m chí có nh ng o n vi t gi ng h t nhau (do cùng copy t tư li u, b n thông cáo do công ty PR cung c p). Có không ít phóng viên hi n nay có thu nh p chính t vi c ăn lương, nh n ti n công tuyên truy n, làm u m i t ch c tin cho các công ty PR. B i vi c h p tác v i các công ty PR thư ng em l i nh ng l i ích l n: nh ng chuy n i tham quan không m t ti n trong và ngoài nư c, các kho n ti n, phong bì ư c tr cho nh ng tin, bài tuyên truy n, nêu ư c nhi u m t t t doanh nghi p, ơn v chi ti n PR... N u ý k , có nh ng tay vi t khá t t trong m t s lĩnh v c như vi n thông, công ngh thông tin nhưng ng th i ăn lương tháng làm PR cho m t doanh nghi p nào ó thì trong h u h t các bài vi t c a mình, luôn tìm cách
chèn các ý, các o n ca ng i, lăng xê cho công ty mình nh n làm PR. Ví d , phóng viên m t t báo m ng làm PR cho Mobifone thì n u vi t các bài v c nh tranh trong th trư ng d ch v vi n thông thì nh t nh phóng viên ó s có vài o n khen khéo cho Mobifone và chê bai i th c a công ty này. H u h t nh ng ngư i làm biên t p hi n nay r t khó phát hi n cách làm này. Th m chí, không ph i không có nh ng ơn v , cá nhân làm PR hư ng ho t ng m t s nhà báo, phóng viên theo hư ng tiêu c c, có th b coi là ph m pháp như tr ti n thuê c nhóm vi t bài phê phán, " ánh h i ng" (nhi u báo ăng), "xa luân chi n" (t ng báo vi t)...m t t ch c, cá nhân nào ó có l i ích mâu thu n v i mình. Nh ng ngư i làm báo lâu năm cũng ph i th a nh n, ho t ng PR nhi u khi r t h u ích b i có khá nhi u thông tin, n i dung c n tuyên truy n, gi i thi u qua các công ty PR, các nhân viên pr là nh ng thông tin úng, khách quan (cho dù, có th nhi u khi nh ng thông tin ó b th i ph ng quá m c) và chúng cũng r t c n ư c bi t t i như s ki n khai trương m t ư ng bay, m t hãng hàng không m i; ra m t các s n ph m, d ch v m i em l i l i ích cho ngư i tiêu dùng; các s ki n kinh t , văn hoá, l h i c s c...Cho nên, cũng không th nào t ch i, o n tuy t quan h v i PR. V n ây là ngư i vi t báo ch nên coi ó là m t ngu n trong s nhi u ngu n tin c a mình, ph i tìm hi u, ch n l c, i chi u và b sung thông tin m b o có m t bài báo, m t b n tin trung th c, y ch không ph i copy, xào xáo m t cách sơ sài các b n thông cáo báo chí (ph n l n còn thi u thông tin, thông tin l ch l c, chưa khách quan...) do các công ty, các b ph n PR c a các t ch c, cá nhân ưa ra.
Và ngay c trong vi c nhà báo, phóng viên làm u m i PR thì cũng không ph i i u ó hoàn toàn là tiêu c c b i nhi u ngư i có quan ni m, PR cũng là m t ngh , m t d ch v cho m t doanh nghi p, m t t ch c mà ngư i làm báo có th làm thêm. Nhưng sa à vào vi c "làm thêm" ó, ngư i làm báo ch c ch n d n d n r i xa thiên ch c c a mình và d b i theo m t xu hư ng khá rõ c a ngh PR: thi u tính trung th c, khách quan và i u này là xa l v i b n ch t c a ngh báo. Nhân viên m t công ty PR có ti ng t i Hà N i ưa ra m t nh n xét: nh ng ngư i làm trong ngành PR, chưa hi u rõ b n ch t c a ngh thì ôi khi cũng chán ngh , coi công vi c c a mình là " i l a" công chúng và t c m th y có l i v i lương tâm. Nhưng làm PR ích th c là ph i làm trung gian t t gi a các doanh nghi p và các báo, là nhà tư v n cho các doanh nghi p và um i tin c y c a các báo. Theo cô "PR" này, báo chí là m t công c / kênh h u ích/ i tác c a PR nhưng ôi khi cũng là " i th khó lư ng" v i dân PR. Nhi u trư ng h p các báo i vòi vĩnh PR b ng cách do d m s " ánh" doanh nghi p. ôi khi, báo chí trong vi c vi t bài nhưng n u thông tin ó m i ch là ý ki n ch quan t m t phía và không có d n ch ng rõ ràng thì công ty PR, trong quan h v i báo, s giúp doanh nghi p lên ti ng nói b o v chính mình. Tuy nhiên, th c t cũng có chuy n, b ng cách này, có nh ng cá nhân, ơn v báo chí thông qua các ơn v PR mà "xin x " ư c nh ng kho n ti n k ch xù t doanh nghi p. Có báo còn th ng th ng nói "n u doanh nghi p mua qu ng cáo bên tôi thì doanh nghi p là i tác c a chúng tôi. ã là i tác thì ch c ch n chúng ta s "gi gìn" cho nhau."