Quan điểm của Mác-LêNin về con người và vấn đề xây dựng nguồn lực con người trong sụ nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Chia sẻ: Tạ Huy Thành | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

1.004
lượt xem 234
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tham khảo cho các bạn làm tiểu luận

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quan điểm của Mác-LêNin về con người và vấn đề xây dựng nguồn lực con người trong sụ nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Trường Đại Học Ngoại Thương Hà Nội Khoa Lí luận chính trị TIỂU LUẬN Môn: Nguyên lí Mac – Lenin 1 Đề tài : Quan điểm của Mác-LêNin về con người và vấn đề xây dựng nguồn lực con người trong sự nghiệp công nghi ệp hóa, hi ện đ ại hóa ở nước ta. Tên Sinh viên : Tạ Huy Thành Lớp : A6-TC K48 Giáo viên : Trần Huy Quang Hà Nội 8/11/2009 1 Tạ Huy Thành A6-TC K48
2 Tạ Huy Thành A6-TC K48
Mục lục : Phần : Trang Lời mở đầu 4 Chương I : Lý luận của chủ nghĩa Mác-LêNin về con người 5 I.1 Bản chất con người 5 I.2 Lý luận của chủ nghĩa Mác Lê Nin về con người 7 Chương II : Vấn đề con người trong công nghiệp hóa, hiện đại 11 hóa ở nươc ta hiện nay. II.1 Tính tất yếu khách quan của công nghiệp hóa, 11 hiện đại hóa II.2 Mục tiêu con người trong Công nghiệp hóa- 12 Hiện đại hóa II.3 Thực trạng và giải pháp cho vấn đề nguồn lực 14 cho con người ở nước ta hiện nay Chương III : Tổng kết 16 3 Tạ Huy Thành A6-TC K48
Lời mở đầu Khi đất nước ta bước vào thế kỉ 21, sự nghiệp công nghiệp hóa, hi ện đại hóa (CNH,HĐH) vẫn còn đang dang dở. Trong bối cảnh các hệ th ống xã hội chủ nghĩa tan rã làm cho các tư tưởng tự do tìm kiếm con đường kh ả quan nhất cho sự phát triển của Việt Nam dễ đi đến sự ph ủ nh ận vai trò, kh ả năng của chủ nghĩa Mác-Lê Nin Song khi ta nhìn nhận lại một cách khách quan và toàn di ện, nhìn vào khả năng, những gì đã đạt được, đang làm được và sẽ làm được của ch ủ nghĩa Mác-LêNin thì ta không thể phủ nhận được sự nổi trội và triển vọng của nó trong sự nghiệp phát triển con người trong quá trình CNH, HĐH ở nước ta hiện nay. Phát triển con người toàn diện, đây chính là động lực và cũng là m ục tiêu nhân đạo của sự nghiệp CNH, HĐH mà nước ta đang ti ến hành. Ta không thể phủ nhận vai trò quan trọng của nguồn lao đ ộng n ước ta trong m ọi lĩnh vực của đời sống xã hội và trong sự phát triển nền kinh t ế đ ất n ước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, theo cơ chế thị trường. Nghị quyết ĐH Đ ại bi ểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng đã khẳng định: “Nâng cao dân trí, b ồi d ưỡng và phát huy nguồn lực to lớn của con người Việt Nam là nhân t ố quy ết đ ịnh thắng lợi của công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa”. Thực t ế đã ch ứng t ỏ rằng nếu không có nguồn nhân lực chất lượng cao thì nên kinh t ế c ủa chúng ta chưa thế thoát ra khỏi sự nghèo nàn và lạc hậu. Tuy nhiên v ới n ền kinh t ế của chúng ta hiện nay thì khó có thể xây dựng một nguồn nhân l ực chất lượng cao, đáp ứng những yêu cầu thiết yếu để xây dựng đ ất n ước. Đ ể thoát khỏi vòng luẩn quẩn này thì không thể không xây dựng một tầm nhìn chiến lược về con người, nâng cao chất lượng của người lao động, trong đó, t ư tưởng Mác-LeeNin chính là nền tảng xây dựng nên t ầm nhìn chi ến lược đó. Do nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này, em đã chọn đề tài tiểu luận: “Quan điểm của Mác-LêNin về con người và vấn đề xây dựng nguồn lực con người trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta.” 4 Tạ Huy Thành A6-TC K48
Chương I : Lý luận của chủ nghĩa Mác-LêNin về con người. 1. Bản chất con người. a. Các quan điểm về con người của các nhà Triết học trước Mác. Từ xưa đến nay, trong những vấn đề được bàn cãi nhất trong gi ới tri ết học nói riêng và trong nghiên cứu khoa học nói chung thì v ấn đ ề con ng ười luôn được đưa lên hàng đầu. Không những thế, đề tài con ng ười đ ược các nhà nghiên cứu đặc biệt chú ý. Một trong những nguyên nhân quan tr ọng nhất là do con người là sinh vật cao cấp và phát tri ển nh ất trên trái đ ất. Trong quá trình lâu dài gần 5 tỉ năm của trái đất thì con ng ười m ới xu ất hi ện đ ược khoảng gần 300000 năm trước, tuy nhiên trong khoảng th ời gian đó con người với sự phát triển vượt bậc so với các loài sinh vật khác và nhanh chóng trở thành kẻ thống trị của thế giới. Lĩnh vực Triết học là một trong những môn khoa học đầu tiên của loài người, tuy nhiên, bản thân triết học luôn luôn thay đổi và đ ấu tranh không ngừng, chính vì vậy mà luôn luôn có nhiều hướng giải quyết cho cùng m ột vấn đề. Do đó, vấn đề con người từ xưa đến nay theo từng th ời kì, t ừng các nhân mà có rất nhiều quan điểm khác nhau. Theo phân tích c ủa nh ững nhà Triế học cổ đại thì con người là vật cao quý nhất trong trời đất, trong vũ tr ụ, là chua tể của muôn loài và chỉ đứng sau thần linh. Ch ủ nghĩa duy tâm và tôn giáo thì lại cho rằng: Phần hồn trong con người là do thượng đế sinh ra, quy định và điều khiển mọi hành động của thể xác, linh hồn tồn t ại mãi mãi , khi thể xác mất đi thì hồn lại nhập vào thể xác khác và tiếp tục đi ều khi ển th ể xác đó. Ngược lại với ý kiến trên thì chủ nghĩa duy vật lại coi phần xác là p ần quyết định và chi phối phần hồn, tất nhiên là chẳng có linh h ồn nào bất t ử cả. Đó chỉ là một số trong rất nhiều nhận thức về con người. Theo th ời gian thì các nhận thức về con người ngày càng phát triển hơn và các nhà tri ết h ọc đã ngày càng hoàn thiện nhận thức về bản chất con người, phát tri ển và khắc phục những điểm bất hợp lí của các lí luận trước đó . Đến thế kí XV – XVIII thì những quan điểm triết học về con người trên cơ sở tự nhiên đã bắt đầu phát triển và chiếm ưu thế. Tuy nhiên những nhà triết học cổ đi ển Đ ức từ Carter đến Hegel (Hê – ghen) đã xây dựng quan điểm tri ết h ọc v ề con người theo hướng của chủ nghĩa duy tâm. Trong đó Hegel quan ni ệm con người là hiện thân của ý niệm tuyệt đối là con người ý thức và do đó đ ời s ống con người chỉ được xem xét về mặt tinh thần. Tuy nhiên Hegel cũng chính là người đầu tiên thông qua việc xem xét cơ chế hoạt động của đời sống tinh thần mà phát hiện ra quy luật về sự phát triển của đời sống tinh th ần và cá nhân. Đến thời Feuerbach thì ông lại phê phán tính siêu t ự nhiên, phi th ể xác trong quan điểm của Hegel. Theo quan đi ểm của Feuerbach thì con ng ười chính là một sản phẩm của tự nhiên và có bản năng t ự nhiên, ông đã dùng những thành tựu của khoa học để chứng minh mối liên h ệ của t ư duy v ới những quá trình vật chất diễn ra trong cơ thể con người. Tuy nhiên sai l ầm của Feuerbach là khi ông giải thích con người trong m ối liên h ệ c ộng đ ồng thì Feuerbach lại rơi vào lập trường của chủ nghĩa duy tâm. Nói chung lại từ Carter đến Feuerbach đã có một bước ti ến dài trong việc tìm ra bản chất của con người. Tuy nhiên trong lí luận của họ còn rất nhiều hạn chế, những quan điểm về con người còn chưa đầy đủ và chặt chẽ, mang xu hướng duy tâm cá nhân khá nhiều. Sau này, ch ủ nghĩa Mac đã 5 Tạ Huy Thành A6-TC K48
kế thừa và khắc phục những hạn chế đó, xây dựng một hệ thống quan niệm đầy đủ nhất về bản chất con người, vai trò của của con người trong xã h ội. b. Bản chất của con người trong tự nhiên và xã hội. Theo khoa học hiện nay đã chứng tỏ rằng con người là một sản phẩm của tự nhiên theo quá trình tiến hóa mà phát triển nh ư ngày nay. Tuy con người đã vượt xa so với những loài sinh vật còn lại nhưng con ng ười vẫn không thể lột bỏ hết được những cái tự nhiên để tách biệt hoàn toàn v ới t ổ tiên, với những loài sinh vật khác. Trong con ng ười vẫn t ồn t ại nh ững cái thú tính hoang dại của tổ tiên mình, những cái đó thu ộc v ề b ản năng c ủa con người, những bản năng gốc mà chính nhờ nó con người đã sống và phát triển đến ngày hôm nay. Điều giống nhau và cũng là điểm khác nhau giữa con ng ười v ới nh ững sinh vật khác chính là sự phát triển về nhận thức và ý thức của con người. Lao động là phương thức tồn tại của con người. Con người t ồn tại được ch ỉ khi tiến hành lao động sản xuất của cải vật chất để phục vụ cho chính cu ộc sống của mình. Cũng chính nhờ lao động mà con người hình thành đ ược ý thức. Mặt khác, trong các mối quan hệ xã hội thì quan h ệ trong sản xu ất lao động xuất hiện đầu tiên và trở thành quan hệ nền tảng cho sự xuất hiện c ủa các mối quan hệ xã hội khác trong các lĩnh vực đ ời sống và tinh th ần c ủa con người. Con người là sản phẩm của tự nhiên, con người sản xuất ra của cải v ật chất, tác động vào tự nhiên để làm thay đổi tự nhiên, do đó con ng ười chính là chủ thể cải tạo tự nhiên. Tuy nhiên con người sống phụ thu ộc vào thiên nhiên. Do đó con người được tự nhiên sinh ra, vừa b ị ph ụ thu ộc và v ừa tác động vào thiên nhiên, Con người tác động vào thiên nhiên theo cách không t ự nhiên ( nhân tạo), bắt thiên nhiên phải phục vụ cho con ng ười. B ằng ho ạt động lao động sản xuất, con người sáng tạo ra toàn bộ nền văn hóa vật chất, tinh thần. Cũng như trong hoạt động kinh t ế ( một phương thức c ủa sản xuất) thì vai trò của con người đóng góp quan trọng nhất, do đó, đ ể xây d ựng một nền kinh tế vững mạnh, đẩy mạnh quá trình công nghi ệp hóa, hi ện đ ại hóa thì hiểu rõ bản chất con người, xây dựng một nguồn lực v ững mạnh là một yêu cầu thiết yếu. 6 Tạ Huy Thành A6-TC K48
2. Quan điểm của chủ nghĩa Mác về con người. a. Quan điểm của Mác về con người. Như ta đã biết, các nhà Triết học cổ đại đều thần thánh hóa hình tượng con người, các nhà Triết học cổ điển Đức thì đã có bước tiến xa h ơn đó là đã định nghĩa được con người là sản phẩm của tự nhiên. Tuy nhiên các tri ết gia đã rơi vào lập trường chủ nghĩa duy tâm trong khi phân tích bản chất c ủa con người trong các mối quan hệ xã hội. Mác đã khắc phục những đi ểm yếu trong lí luận của các nhà Triết học cổ điển Đức để xây dựng một cách hoàn thiện nhất khái niệm và bản chất của con người. Theo Mác thì bản chất con người gồm có 2 phần, đây cũng chính là 2 giác độ để Mác phân tích bản chất của con người. Thứ nhất : Phần sinh học đó là phần cấu tạo cơ thể và cơ thế sinh hoạt. Con người là kết quả tiến hóa và phát triển lâu dài của t ự nhiên. Đi ều này không thể phủ nhận bởi sự phát triển của chủ nghĩa duy vật và khoa h ọc t ự nhiên đã chứng minh điều đó. Với học thuyết tiến hóa c ủa Darwin đã ch ứng minh được rằng mọi loài sinh vật đều có nguồn gốc chung và đều là s ản phẩm của tự nhiên. Điều này đã bác bỏ mọi lí luận rằng con người là s ản phẩm của Thượng Đế tạo ra. Đàn ông được nặn từ đất sét và đàn bà đ ược làm ra từ chiếc xương sườn của đàn ông. Cũng như có ý kiến cho r ằng con người, trái đất là trung tâm của Vũ trụ, con người đ ược thần thánh hóa nh ư thần linh. Thực tế khoa hoc đã kiểm nghiệm rằng Trái đất cũng ch ỉ là m ột phần cực kì nhỏ bé của Vũ trụ, và may mắn có được sự sống. Cũng như loài người chỉ là một trong vô số loài sinh vật đã t ừng t ồn tại trên trái đ ất và cũng may mắn khi tồn tại và phát triển đến như ngày nay. Thứ hai : Phần ý thức. Con người là một bộ phận của giới tự nhiên va đồng th ời gi ới t ự nhiên cũng là “ thân thể vô cơ của con người”. Do đó những biến đổi của tự nhiên và các tác động của quy luật tự nhiên trực tiếp hay gián ti ếp đến s ự t ồn t ại của con người và xã hội loài người. Điều đó tương tự như sự trao đ ổi vật chất giữa sinh vật và môi trường. Ở đây là sự vất chất của con người với môi trường. Khi môi trường tác động đến con người thì đồng thời con ng ười cũng tác động ngược lại thiên nhiên, làm biến đổi thiên nhiên hình thành m ối quan hệ hai chiều. Đây chính là mối quan hệ biện chứng giữa sự t ồn tại c ủa con người, loài người và các tồn tại khác của giới tự nhiên. Một điểm khác biệt rõ ràng giữa con người với các loài sinh v ật khác chính là bản năng của con người, nó không còn hoang d ại, mang tính t ự nhiên mà đã phát triển lên mức cao hơn và được xã h ội hóa. Con ng ười có thể làm ra công cụ lao động. Tuy nhiên ta có thể thấy một số loài kh ỉ có h ọ hàng xa với con người có những hành vi đơn giản nhất của s ự ch ế t ạo công cụ lao động. Chúng lấy những hòn đá đập vỡ những hạt cứng đ ể l ấy nh ững nhân ở trong đó ăn. Tuy nhiên, con người không ch ỉ bi ết làm ra công cụ lao động mà còn biết cải tạo tự nhiên, biến đổi thiên nhiên theo m ục đích c ủa mình. Trong những luận điểm về con người của chủ nghĩa Mac về con người thì luận điểm xem con người là sinh vật biết chế tạo ra công cụ sản xu ất được xem là luận điểm tiêu biểu, điển hình cho sự khác bi ệt c ủa con ng ười và các loài sinh vật khác. Về mặt xã hội, mỗi người là một phần tử của xã hội, tập hợp con người với nhau ta được một tập gọi là xã hội trong đó các cá nhân liên h ệ v ới nhau 7 Tạ Huy Thành A6-TC K48
bằng các mối quan hệ đặc biệt. Đó gọi là quan hệ xã hội. Từ quan hệ xã h ội sẽ nảy sinh những mối quan hệ khác. Con người không chỉ là chủ thể của hoạt động sản xuất vật chất, yếu t ố hang đầu quyết định trong lực lượng sản xuất, con người còn đóng vai trò là chủ thể hoạt động của quá trình lịch sử. Chính việc thông qua ho ạt đ ộng s ản xuất mà con người sáng tạo ra lịch sử của mình. Dựa vào đó Mac khẳng định sự phát triển của lực lượng sản xuất có ý nghĩa quyết định đến sự phát tri ển phong phú bản chất con người. Do đó, ta có thể nhận đ ịnh r ằng m ục tiêu cao cả của sự phát triển xã hội là phát triển con ng ười toàn diện , nâng cao n ặng lực và phẩm giá của con người. Trong đó bước quan trọng nhất là gi ải phóng con người về mặt xã hội. Theo quan điểm của Mac thì định hướng phát triển xã h ội l ấy s ự phát triển của con người làm thước đo chung càng được khẳng đ ịnh trong b ối cảnh lịch sử của con người. Hiện nay chúng ta đang sống trong m ột th ế gi ới đầy biến động. Xã hội loài người phát triển một cách đa dạng, do đó ta có thể thấy được sự không đồng đều trong sự phát triển kinh tế xã hội ở các nước khác nhau. Sự không đồng đều này tạo nên một b ức tranh đa sắc màu về bối cảnh của thế giới. Tuy nhiên, cho dù có phát triển theo ki ểu gì thì đ ịnh hướng phát triển đó đều hướng tới mục đích chung là phát tri ển con ng ười lên một mức cao hơn như Mac đề cập. Nghiên cứu về con người, Mac lấy đối tượng nghiên cứu là con ng ười vô sản là chủ yếu. Điều đó có thể dễ hiểu là do Giai cấp vô sản là giai c ấp duy nhất có thể đáp ứng đẩy đủ những quy luật của cuộc sống và phucj tùng được long dân. Theo Mac, con người vô sản là người sản xuất ra c ủa c ải vật chất cho xã hội tuy nhiên họ lại là giai cấp bị bóc lột trong xã h ội. M ột lu ận điểm nữa của Mac cho rằng, người vô sản là những người tiêu biểu cho phương thức sản xuất xã hội mới, đó là những người có khả năng gi ải phóng xã hội, xây dựng một xã hội mới tốt đẹp hơn. Trong xã hội đó con ng ười làm theo năng lực và hưởng theo nhu cầu. Tuy nhiên đi ều này khó c ỏ th ể xẩy ra và có cảm giác phi lí. Điều đó không xảy ra ở các nước tư bản ch ủ nghĩa hay đa số các nước xã hội chủ nghĩa mà chỉ xảy ra ở các nước xã hội chủ nghĩa tiêu biểu như Liên Xô. Như ta đã biết, Liên Xô đã tan rã cách đây g ần 2 th ập kỉ. và đến nay tư tưởng đó của Mac cũng gần như không th ể thực hi ện. Lí do đưa ra là đa phần xã hội hiện nay không thể t ồn t ại nh ững con ng ười ch ỉ bi ết “làm thoe năng lực, hưởng theo nhu cầu” . b. Vai trò của chủ nghĩa Mac trong xã hội nước ta hiện nay. Nước ta là nước đang phát triển do đó, Đảng và nhà nước ta đã r ất quan tâm đến vấn đề con người trong sự nghiệp CNH- HĐH đất n ước. Mu ốn xây dựng một đất nước phát triển về nhiều mặt, trong đó đặc bi ệt là lĩnh v ực kinh tế, ta cần phải đào tạo con người một cách có chiều sâu lấy ch ủ nghĩa Mac lenin làm cơ sở. Đặc biệt trong khi nên kinh t ế đang r ơi vào kh ủng hoảng, nước ta ít nhiều chịu ảnh hưởng thì việc xây dựng một đội ngũ nhân lực giỏi để có thể vực dậy nền kinh tế của nước ta là một điều vô cùng cần thiết. Hơn bất cứ một lĩnh vực nào khác, lĩnh vực phát triển con người là mục tiêu cao cả nhất của toàn dân, đưa chúng đến một thời kì mới, m ở ra nhi ều khả năng tìm ra những con đường tối ưu để phát triển đất nước. Người lao động nước ta ngày càng đóng một vai trò quan trọng trong s ự phát tri ển c ủa kinh tế đất nước theo cơ chế thị trường. Với khả năng của tư tưởng Mac 8 Tạ Huy Thành A6-TC K48
lenin chúng ta hoàn toàn tin tưởng vào con đ ường phát tri ển con ng ười đ ể phát triển đất nước của Đảng và nhà nước đề ra. Thực t ế đã ch ứng minh t ư tưởng Mac – Lenin đã vạch ra nhiều con đường đúng đắn trong l ịch s ử cho đất nước ta. Đó là cách mạng tháng tám năm 1945 hay chiến thằng H ồ Chí Minh lịch sử giải phóng đất nước, đó là điều mafmaf bao nhiêu h ọc thuy ết trước Mac không thể làm được. Tư tưởng Mac Lenin hay sau này đ ược ch ủ tịch Hồ Chí Minh vận dụng một cách linh hoạt vào hoàn cảnh của đất n ước và được biết với cái tên tư tưởng Hồ Chí Minh. Hệ thống tư t ưởng Mac Lenin đã trở thành hệ thống tư tưởng chính thống của toàn xã h ội , làm thay đ ổi nhanh chóng đời sống tinh thần đại đa số nhân dân Việt Nam. B ằng h ệ thống giáo dục với các hình thức đào tạo đa dạng, với các hình th ức khoa học thấm nhuần tinh thần chủ nghĩa cơ bản của chủ nghĩa Mac Lenin đã hình thành những lớp người lao động mới ngày càng có t ư tưởng, trình đ ộ chuyên môn ngày càng cao. Ngày nay chúng ta đã có m ột đ ội ngũ cán b ộ văn hóa khoa học công nghệ với trình độ lý luận và qu ản lí t ốt đ ồng đ ều trong cả nước. Chỉ trong một thời gian ngắn tư tưởng Mac Lenin đã thể hiện xu hướng của mình đối với nền văn hóa dân tộc, xóa bỏ dần sự thống tr ị c ủa các t ư tưởng tự phát lạc hậu ở nước ta. Với sức mạnh hùng hồn cùng những d ẫn chứng khoa học có cơ sở, học thuyết Mac Lenin đã vạch rõ được nh ững yếu tố phi khoa học, phi nhân đạo của các tư tưởng nhân đạo. H ơn th ế, ch ủ nghĩa Mac Lenin còn thể hiện tính ưu việt so với các t ư t ưởng t ư sản đang dần dần làm lệch hướng đi của người trong điều kiện đời sống vật ch ất khó khăn. Với một nước còn nhiều khó khăn, trong hoàn c ảnh nh ững t ư t ưởng l ạc hậu, những tàn dư của các xã hội cũ để lại vẫn bám đuổi, che l ấp con đ ường đi của đất nước thì Chủ nghĩa Mac Lenin là ngọn đèn soi sáng cho con đường của đất nước và cũng là người dẫn đường cho đảng và chính phủ cũng như hơn 80 triệu dân Việt Nam. Tuy nhiên một đất nước đã có truyền thống lâu đời như Vi ệt Nam thì không phải ai cũng hiểu và thấm nhuần tư t ưởng Mác Lenin, t ư t ưởng Mác Lenin cũng chỉ là một trong số rất nhiều tư t ưởng đang t ồn t ại ở n ước ta. Nhưng nó như một hệ tư tưởng khoa học đang vượt hẳn lên so với các t ư tưởng khác, tuy vẫn phải chịu sự ảnh hưởng đan xen của các yếu t ố đúng – sai, mạnh - yếu, mới cũ. Các yếu tố tích cực thì phần thúc đẩy còn các y ếu tố tiêu cực thì kìm hãm sự phát triển con người. Nói tóm lại, trong sự phát triển của đất nước, tiến trình CNH HĐH cần yếu tố hàng đầu là phát triển con người, trong đó, ch ủ nghĩa Mác Lenin chính là nền tảng của sự phát triển đó. Trong chương tiếp theo, chúng ta s ẽ nghiên cứu kĩ hơn về vấn đề con người trong sự nghiệp công nghiệp hóa n ước ta hiện nay. 9 Tạ Huy Thành A6-TC K48
Chương II : Vấn đề con người trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nươc ta hiện nay. 1. Tính tất yếu khách quan của công nghiệp hóa, hi ện đại hóa . a. Hoàn cảnh. Đất nước ta chuyển sang nền kinh tế thị trường được gần 20 năm, sau khi chế độ bao cấp được xóa bỏ, trong khoảng thời gian đó, thực hi ện m ục tiêu “dân giàu nước manh, xã hội công bằng dân chủ văn minh” đ ất n ước ta đã có nhiều khởi sắc về nhiều mặt, trong đó, lĩnh vực kinh t ế đã có nh ững bước nhảy tột bậc, tham gia vào nền kinh tế thế giới. Tuy nhiên trong nh ững năm gần đây, nền kinh tế thế giới đang có những dấu hiệu khủng hoảng. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến một nền kinh tế con non trẻ ở n ước ta. Trong khi ở nước ta, sự nghiệp CNH HĐH còn chưa hoàn thành thì vi ệc thúc đẩy quá trình này sẽ nhanh chóng làm cho nền kinh tế c ủa chúng ta ph ục hồi. b. Tính tất yếu khách quan của sự nghiệp CNH HĐH , sự quan trọng của phát triển con người Ở các nước khác trên thế giới thì CNH HĐH là xu hướng tất yếu. Đây không chỉ là công cuộc xây dựng kinh tế mà nó còn làm biến đổi sâu sắc tới các lĩnh vực đời sống xã hội. Quá trình phát tri ển kinh t ế đều có 3 giai đo ạn, đầu tiên là nền kinh tế nông nghiệp, sau đó là n ền kinh t ế công nghi ệp và cuối cùng là nền kinh tế dịch vụ. Nước ta là nước có nền kinh tế nông nghi ệp lâu đời, và quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa xảy ra là đi ều t ất yếu. S ự phát triển của CNH HĐH yêu cầu nhiều yếu t ố như môi tr ường chính tr ị ổn định, vốn tài nguyên, cơ sở vật chất. Các yếu tố đó đều tham gia vào quá trình CNH HĐH tuy nhiên với một vai trò không gi ống nhau, trong đó ngu ồn nhân lực là quan trọng nhất. Nguồn nhân lực phải đủ về số lượng và cả chất lượng. Nói cách khác nguồn nhân lực phải là động lực thúc đẩy quá trình CNH HĐH. Điều đó được thể hiện ở các lí do sau đây: Đầu tiên: Ngoại trừ yếu tố con người thì các yếu tố còn lại như vốn, tài nguyên thiên nhiên, cơ sở vật chất, vị trí địa lí ch ỉ tồn t ại ở d ạng tiềm năng, không thể có tác dụng ngay được. Các yếu tố đó chỉ có thể phát huy đ ược tác dụng khi chúng dưới điều khiển và sử dụng của con ng ười. Nguyên do cũng dễ hiểu là do con người là nguồn lực duy nhất có thể t ư duy, có trí tuệ và ý chí biết khai thác, điều khiển và gắn kết các nguồn lực khác g ắn k ết chúng lại với nhau, tạo nên một sức mạnh tổng hợp vô cùng to l ớn đ ể tác động vào quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa. Vì vậy, trong các y ếu t ố cấu thành nên lực lượng sản xuất để có thể thúc đẩy quá trình CNH HĐH thì người lao động chính là yếu tố quan trọng nhất. Thứ hai: Các nguồn lực khác là có hạn và không vĩnh cửu, có thể b ị cạn kiệt do khai thác và do thời gian. Tuy nhiên ngu ồn l ực con ng ười lại là vô hạn. Ngoài về mặt sinh học con người có khả năng sinh sản thì con ng ười không ngừng phát triển về mặt trí tuệ và không ngừng h ọc h ỏi. Do đó, con người góp phần cải tạo, nâng cấp những nguồn lực khác. Không nh ững thế con người có khả năng sáng tạo vô tận, do đó con người có th ể tìm ra, phát minh ra những yếu tố không có trong tự nhiên. Điều đó d ễ dàng đ ược ch ứng minh khi chúng ta nhìn vào lịch sử của con người, h ệ th ống công c ụ sản xu ất của con người ngày càng hiện đại hơn, được hiện đại hóa, tự động hóa chính là minh chứng rõ ràng nhất cho điều đó. Thứ ba : Theo Mac thì trí tuệ con người có một sức mạnh vô cùng to lớn khi nó được vật thể hóa và trở thành lực lượng sản xuất trực ti ếp. Trong 10 Tạ Huy Thành A6-TC K48
thời đại hiện nay, khi trình độ khoa học đang phát triển nh ư vũ bão dẫn đ ến các nền kinh tế của các nước công nghiệp phát triển vận đ ộng theo h ướng trí thức. Ở các nước này, nguồn lợi thu được từ tri thức (chất xám) có thể chiếm một nửa tổng giá trị tài sản quốc gia, ở các nước đang phát tri ển nh ư Vi ệt Nam, nguồn lợi từ chất xám không nhiều mà hầu hết bắt ngu ồn t ừ vi ệc s ản xuất thủ công. Ngày càng có nhiều nhân tài bỏ nước sang các nước phát triển, mất đi một lượng nhân tài lớn. Điều đó được gọi là ch ảy máu chất xám. Ở nước ta, hiện tượng chảy máu chất xám diễn ra không quá nhi ều nh ưng nó đang âm thầm mang đi rất nhiều những con người tài gi ỏi đến nh ững nước khác. Dó đó, việc nâng cao chất lượng con người cần đi đôi với vi ệc tránh tình trạng chảy máu chất xám để chúng ta có thể xây d ựng m ột ngu ồn lực chất lượng nhất, toàn tâm toàn ý phục vụ cho đất nước. Thứ tư: Kinh nghiệm của nhiều nước và thực tiễn đã chứng minh sự nghiệp CNH HĐH còn phụ thuộc vào kế hoạch đường lối chính sách của của Đảng và nhác nước và phụ thuộc rất nhiều vào ý thức và năng l ực nhận th ức của mỗi người. 2. Mục tiêu con người trong Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa. Trong quá trình CNH- HĐH hiện nay ở nước ta hiện nay, chúng ta cần phải đạt được những mục tiêu sau : “Xây dựng nước ta thành một nước CN có cơ sở vật chất kĩ thuật hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lí, quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp với trình đ ộ c ủa lực lượng sản xuấtđời sống vật chất và tinh thần cao, quốc phòng an ninh giữ vững, dân giàu nước mạnh xã hội công bằng dân chủ văn minh”. CNH HĐH không chỉ là một tiến trình đổi mới, hơn thế nó còn là m ột cuộc cách mạng vì con người và do con người. Khi ta nói nh ững l ợi ích và ưu việt của chủ nghĩa xã hội mang đến cho nước ta thì những điều đó không phải do ai đưa đến mà đó là kết quả của những nỗ lực vượt bậc và bền bỉ của nhân dân ta. Điều đó là không thể phủ nhận, Đảng ta đã nhi ều l ần khẳng định rằng :” con người là vốn quy nhất, chăm lo cho hạn phúc con người là mục tiêu phấn đấu cao nhất của chế độ ta” Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói :” Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm tr ồng ng ười” . Qua đó ta có thể thấy được đường lối đúng đắn của Đảng ta khi đặt mục tiêu lâu dài vào con người. trong thực tế trong suốt những năm lãnh đ ạo cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác Đảng ta đã cố gắng làm nhiêu việc theo hướng đó. Với tư cách là Đảng cầm quyền, ngay từ đầu những chính sách, đường lối của Đảng đều quán triệt vi ệc chăm sóc và phát huy nhân tố con người. Việc đẩy mạnh công cuộc CNH HĐH đất nước đòi hỏi chúng ra phải nhận thức một cách đầy đủ những giá trị và nh ững ý nghĩa quyết định của nhân tố con người. Nền công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì mục tiêu phát triển con người toàn diện, ta không chỉ hiểu con ng ười ở đây với tư cách là người lao động sản xuất mà là còn là một công dân trong xã hội, một cá nhân trong gia đình, tập thể, là một thành viên trong trong c ộng đồng dân tộc. Đó không chỉ là những con người lao động chân tay bình thường mà còn là nhứng người làm việc bằng trí óc, đó là những nh ững nhà kinh tế, những doanh nhân hay quản lí… Không chỉ thế, đó là còn là l ớp người ý thức được cuộc sống, nhận thức được thực trạng của đất nước để cùng nhau hợp tác, cùng nhau gắn bó vì sự nghiệp chung c ủa đ ất n ước. Qua đó, ta có thể khẳng định rằng bước sang thời kì CNH HĐH theo định hướng xã hội chủ nghĩa, theo nền kinh tế thị trường thì chúng ta c ần 11 Tạ Huy Thành A6-TC K48
phải lấy việc phát triển con người là mục tiêu trọng tâm, là yếu t ố cơ bản cho việc phát triển nhanh, bền vững của nền kinh tế đồng th ời phát tri ển m ọi m ặt của xã hội như văn hóa, giáo dục…Nếu CNH HĐH là vị sự nghiệp phát triển con người thì con người phải được coi là giá trị t ối cao. CNH HĐH ở Việt Nam có thành công hay thất bại phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là yếu tố con người phải đ ược đáp ứng. Để đáp ứng được điều đó thì chúng ta phải càng đầu tư h ơn nữa trong vi ệc nghiên cứu con người. Nghiên cứu con người để phát tri ển con ng ười, phát triển con người để đáp ứng những sự phát triển khác. Y ếu t ố hang đ ầu c ủa nguồn lực con người trước hết phải là trí tuệ. Nó được biểu hiện ở khả năng áp dụng những thành tựu khoa học để sang chế ra những kỹ thu ật tiên tiến, sự nhạy bén, thích ứng nhanh và làm chủ được được kĩ thuật, công ngh ệ hiện đại, có kĩ năng lao động nghề nghiệp, có năng l ực hoạch đ ịnh chính sách và lựa chọn giải pháp và tổ chức thực hiện. Tuy nhiên CNH HĐH không phải không có mặt trái của nó. CNH HĐH đụng chạm đến vấn đề khá phức tạp và nhạy cảm trong mối quan hệ gi ữa con người và thiên nhiên. Đây là vấn đề cấp bách không ch ỉ v ới m ỗi qu ốc gia mà còn đối với sự tồn tại của con người trên trái đất, Do đó, đi kèm v ới CNH HĐH phải là trách nhiệm trước vấn đề môi trường, không thể chỉ quan tâm đến phát triển kinh tế mà quên bảo vệ môi trường. Sự nghiệp CNH, HĐH không chỉ đặt lên vai những con người lao đ ộng, trên vai của chính phủ và nhà nước mà đây là nhiệm vụ của mỗi cá nhân, kể cả những học sinh, sinh viên đang học tập. Điều mà chúng ta ph ải h ọc t ập theo những nước đã phát triển hơn chúng ta một b ước là vi ệc coi tr ọng giáo dục, coi giáo dục là quốc sách hàng đầu. Việc coi thường giáo dục, tài năng, thờ ơ trước tương lai của thế hệ trẻ sẽ là lực cản rất lớn đến quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa. 12 Tạ Huy Thành A6-TC K48
3. Thực trạng và giải pháp cho vấn đề nguồn lực cho con người ở nước ta hiện nay. Muốn hoàn thành được CNH HĐH, chúng ta cần phải khai thác hi ệu quả nguồn lực con người và coi đây là nguồn lực quan trọng nhất. Mu ốn s ử dụng tốt nó thì chúng ta phải hiểu được thực trang và nh ững tiềm năng, khó khăn cần giải quyết. Khi đó chúng ta mới có thể khai thác đ ược một cách tri ệt để và phát triển được nguồn nhân lực ở nước ta hiện nay. a. Thực trạng. Nhìn vào thực trạng của nguồn lao động của nước ta, ta có th ể th ấy rất nhiều điều đáng bàn. Bên cạnh những ưu thế sẵn có của ngu ồn lao đ ộng Việt Nam như nguồn lao động dồi dào, con người Việt Nam cần cù ch ịu khó, thông minh chịu khó sáng tạo, nhanh chóng tiếp thu đ ược nh ững thành t ựu mới thì còn có rất nhiều hạn chế. Trong số hơn 65 triệu lao động ở Vn thì s ố lao động được đào tạo bài bản chiếm tỉ lệ rất nhỏ. Số còn lại hầu như không được đào tạo bài bản, chủ yếu là nguồn lao động thủ công. Vấn đề phân b ố lực lượng lao động còn rất nhiều vấn đề. Ở thành phố là nơi tập trung đông lao động, rất nhiều lao động có tay nghề nhưng lại không có vi ệc làm trong khi ở những làng quê, vùng núi thì lại thiếu lao đ ộng trầm tr ọng. M ột đi ều đáng nói nữa là theo thói quen của người Vn thì r ất nhi ều ng ười có tác phong làm việc không cao, không có năng suất. Ngoài việc hạn ch ế về th ể l ực, trí thức, nhiều lao động lại thiếu những kĩ năng cần thi ết về văn hóa, giao tiếp…. Điều bất hợp lí ở nước ta còn bộc lộ khá rõ khi tình trang th ừa thầy thiếu thợ vẫn còn phổ biến. Những lao động được qua đào t ạo thì lại thi ếu rất nhiều kinh nghiệm về sản xuất thực tiễn. Đặt ra môt vấn đề lớn trong giáo dục và đào tạo ở nước ta. Không ngoài quy luật chung ở những nước đang phát tri ển, n ước ta cũng phải đương đầu với vấn đề “ chảy máu chất xám” tôi đã nói ở trên. Hiện nay, tình trang đó cơ bản đã được giải quyết nhờ chính sách ưu tiên ng ười tài của nhà nước. Tuy nhiên, nếu không đáp ứng được nh ững yêu c ầu mà những người tài cần được hưởng xứng đáng với công lao nh ững gì h ọ làm được thì tình trạng trên không thể ngừng lại hoàn toàn. b. Giải pháp. Để đáp ứng những yêu cầu cơ bản về con người trong CNH HĐH thì chúng ta phải thực hiện một loạt những giải pháp nhằm phát tri ển t ốt y ếu t ố con người trong sự đi lên của đất nước. Ngoài việc đào tạo, chăm sóc những nguồn lao động có trí thức, có lí thuyết chúng ta phải đào tạo cho họ những kĩ năng về văn hóa, nh ững kinh nghiệm thực tiễn. Chỉ có cách đó thì chúng ta mới có thể có nh ững thế h ệ người lao động hoàn hảo về mọi mặt, đáp ứng những yêu cầu khắt khe c ủa nguồn tuyển dụng lao động, phục vụ tốt cho CNH HĐH. Muốn có những con người đáp ứng được những yêu cầu trong sự nghiệp CNH HĐH ở nước ta hiện nay,cùng với sự giáo dục nhà tr ường và xã hội, bên cạnh đó là sự chăm sóc, bồi dưỡng và những ưu đãi c ủa nhà n ước, mỗi con người chúng ta phải biết phấn đấu hết mình trong học t ập, lao đ ộng, nâng cao trí thức cá nhân, đồng thời học tập theo gương chủ tịch H ồ Chí Minh, phát huy những phẩm chất đáng quý của con người Vi ệt Nam, cùng góp phần trong công cuộc đổi mới đất nước. 13 Tạ Huy Thành A6-TC K48
Chương III : Tổng kết. Chủ nghĩa xã hội do con người và vì con người. Do vậy hình thành m ối quan hệ đúng đắn về con người trong vai trò của con ng ười trong s ự phát triển của xã hội nói chung , xã hội chủ nghĩa nói riêng là m ột v ấn đ ề không thể thiếu được trong lí luận tư tưởng của chủ nghĩa Mác Lenin. Ở nước ta, con đường CNH, HĐH là điều tất yếu để nước ta phát triển và hội nhập với thế giới, đưa nước ta từ một nước kém phát triển đạt được những thành tựu to lớn trên cả kinh tế và xã hội. Nhưng để CNH, HĐH thành công thì chúng ta không thể phát triển nó trên nh ững t ư t ưởng lí lu ận l ạc h ậu và lỗi thời. Chúng ta cần một lí luận, một tư tưởng thông su ốt, phù h ợp v ới hoàn cảnh Việt Nam và đáp ứng được điều đó thì chỉ có tư tưởng c ủa Mac Lenin là phù hợp với thực trang của nước ta hiện nay, qua nh ững phân tích ở trên chúng ta có thể thấy rằng Tư tưởng Mac Lenin hoàn toàn có thể đáp ứng mọi yêu cầu được đặt ra và nó cũng đã chứng tỏ qua những thành t ựu đã đ ạt được trong hơn 60 năm qua. Trong sự nghiệp CNH, HĐH nói riêng và sự nghiệp phát tri ển đất n ước nói chung, tuy chúng ta đã được những thành tựu đáng k ể song đ ời s ống v ật chất và tinh thần của đại đa số người dân còn thiếu. Dó đó, vi ệc áp d ụng triệt để, coi chủ nghĩa Mac Lenin là kim chỉ nam cho mọi sự phát tri ển c ủa đất nước vừa là mục tiêu vừa là nhiệm vụ đặt ra cho nhà nước, chính ph ủ và mọi công dân Việt Nam. Chỉ có cách đó mới khiến chúng ta có th ể hoàn thành được công cuộc đổi mới đất nước, đưa nước ta thoát khỏi ngèo nàn và lạc hậu, đưa nước ta đến một tầm cao hơn, ngang tầm với những nước phát triển trên thế giới. 14 Tạ Huy Thành A6-TC K48
Tài liệu tham khảo: • Giáo trình Những nguyên lí cơ bản của chủ nghĩa Mac Lenin – Nhà xuất bản Chính trị Quốc Gia • Vấn đề con người trong Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa: http://www.giangvien.net/forum/showthread.php?t=2433 • http://tailieu.vn/xem-tai-lieu/tieu-luan-cong-nghiep-hoa-hien-dai-hoa-va- vai-tro-cua-no-trong-su-nghiep-xay-dung-cnxh-o-nuoc-ta-.33831.html • Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa ở nước ta : http://tailieu.vn/tag/tai-lieu/c %C3%B4ng%20nghi%E1%BB%87p%20h%C3%B3a%20-%20hi %E1%BB%87n%20%C4%91%E1%BA%A1i%20h%C3%B3a %20%C4%91%E1%BA%A5t%20n%C6%B0%E1%BB%9Bc.html 15 Tạ Huy Thành A6-TC K48