BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGHỆ THUẬT TRUNG ƯƠNG

NGUYỄN THỊ THÙY LINH

QUẢN LÝ DI TÍCH LỊCH SỬ KHU PHỐ CỔ HÀ NỘI

GẮN VỚI PHÁT TRIỂN DU LỊCH

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ VĂN HÓA

Khóa 4 (2015 – 2017)

Hà Nội, 2020

C NG TR NH NÀY Đ ĐƯ C H ÀN THIỆN TẠI TRƯỜNG SƯ PHẠM NGHỆ THUẬT TRUNG ƯƠNG

PGS.TS Nguyễn Thị Phương Thảo

P ả b ệ 1 PGS.TS. Trịnh Thị Minh Đức

Đạ Vă ó Hà ộ

P ả b ệ 2 TS. Trương Xuân Trường

V ệ Xã ộ , V ệ Hà lâm KHXH V ệt m

Luậ vă đ ợ bả vệ tr Hộ đồ ấm luậ vă t ạ sĩ tạ

Tr ĐHSP ệ t uật Tru ơ Và ồ 14 00 ày 03

t á 05 ăm 2019

Có t ể tìm ểu luậ vă tạ T v ệ Tr Đạ S ạm

ệ t uật Tru ơ

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

ày y, đ ều ệ tế xã ộ ày à át tr ể

t ì u ầu đ u lị ủ ày à tă . Du lị ô

ả một mó ă s . Du lị là một mó ă t t ầ . Đây là

một ạ à ó vă ó . H y ó á đ vă ó và u lị ó

mố qu ệ mật t ết v u. Du lị ó ầ át tr ể , bả tồ

và ì ữ vă ó . Vă ó í là uồ tà uyê ủ u lị .

bả ất ủ u lị ũ í là một ạt độ vă ó .

Hà ộ là t ủ đô ì ăm vă ế , ắ đế Hà ộ

t sẽ ĩ y đế ữ l m t ắ ả ổ t ế Hồ

G ơm, Lă Bá , Hồ Tây… Và t ũ ả t ể à quê đ ợ

ì ả P ố ổ, ố v t â que v tê “Hà ộ 36 ố

” mà ó đã đ và l t ơ ủ uyễ Bí “Hà Nội 36 phố

phường, Lòng chàng có để một tơ vương”. Tê ủ í ó đã

ợ lê á ì đó ổ í , đầy à ệm m màu sắ ủ lị sử

t ă trầm. Đây là một u đô t ị lâu đ ằm ở í đô H à

t à T ă L x . ơ đây ổ t ế v á ố ề Hà

Bạ , Hà Bô , Hà T ế … Dù ày y, ều á trị ủ K u

ố ổ đã ô ò đ ợ ữ uyê vẹ ó v để lạ

ữ ét đẹ ô ỉ ở ế trú mà ò tr tâm t ứ ủ mỗ

â V ệt. Để t t êm yêu Hà ộ , t êm tự à về một t ì

à ù ủ ô đã để lạ áu m s u.

Và ăm 2004, K u ố ổ đã đ ợ ô ậ là tí lị

sử ấ quố . ơ đây là đ ểm đế t u út và ấ u á

tr và à . D ó độ , ũ ó rất ều ô

trì ê ứu về K u ố ổ. Tuy ê , ữ ô trì ê

2

ứu đó ủ yếu ó độ ế trú , tế, u lị … mà ó

ều tá ả ê ứu về tí lị sử K u ố ổ Hà ộ

mắt ì ủ một à quả lý vă ó tr tì ì át tr ể

tế u lị ày y. Và tr tì trạ ủ tí lị sử K u

ố ổ v ò ữ bất ậ , ầ ó ữ đề tà ê ứu, tìm

ểu để ó ầ đ K u ố ổ trở t à t ơ ệu đô t ị đặ

tr ủ Hà ộ .

Bở vậy, tr t ự trạ trê và đ ợ sự đồ ý ủ Tr

Đạ S ạm ệ t uật Tru ơ , K S u đạ ,

v ê đề tà “Quản lý di tích lịch sử Khu phố cổ Hà Nội gắn

với phát triển du lịch” làm luậ vă tốt ệ T ạ sĩ uyê à

Quả lý vă á.

2. Lịch sử nghiên cứu

2.1. Các công trình nghiên cứu về quản lý di sản văn hóa

Có rất ều á ô trì ê ứu về sả vă ó ,

tr đó ả ể tê một số ô trì tá ả M Ker er & u

Cr s tr uố Du lịch văn hóa - Mối quan hệ giữa du lịch và quản

lý di sản văn hóa [61, tr.43] ó đề ậ quả lý và bả tồ sả vă

ó là v ệ ăm só một á ó ệ t ố ằm ì ữ á trị vă

ó ủ sả vă ó sự ở t ụ ủ t ế ệ ệ tạ và t ơ

l . H ểu một á đơ ả ơ , bả vệ và quả lý sả tr bố

ả ệ y là bả vệ đ ợ sả đó một á t í ợ , lâu à và

bề vữ .

Đã ó rất ều tá ả ê ứu v ết về mố qu ệ ữ

sả và u lị , vấ đề ữ quả lý và bả tồ đ ợ đề ậ tr

ều ô trì tá ả Te và Hu tr uố Tourism and

Heritage Conservation in Singapore (Du lịch và bảo tồn di sản ở

3

Singapore) [62]; tá ả T m t y tr uố Cultural Heritage and

Tourism (Di sản văn hóa và du lịch) [63]. ữ ô trì uyê

sâu ê ứu về ữ tá độ ủ u lị t á trị ủ ữ

sả . Qu đó ữ ô trì ô ậ u lị là ô ụ ữu ệu

ỗ trợ ô tá bả tồ và quả lý sả . Mặt á ũ ấ mạ

ữ tá độ t êu ự ủ ạt độ u lị đế á trị bả tồ ủ

sả để t ấy đ ợ ô tá quả lý sả tr ạt độ u lị

ệ y.

Từ x đế y, ó rất ều tà l ệu, sá v ết về sả vă

ó đ ợ ê ứu, tr đó ả ể đế ữ uố ủ tá ả

H à Đạ Kí v ết về Di sản văn hóa bảo tồn và trùng tu [22]. Tá

ả rằ D tí ả đ ợ ứ xử bằ vă ó . Ô ú

đ ểu b ết rạ rò về d sả , tí , bả tồ và trù tu.

Tá ả là một ế trú s , vì vậy đây đ ợ là uố sá đầu t ê

ví uố sá “quyể ề” ủ tá ả v ữ ò ữ uyê

t âm ủ tr t ứ tr t à tr ề, tr đ .

Tá ả L u Trầ T êu tr uố Bảo tồn và phát huy di sản

văn hóa Việt Nam [41], ô rằ ạt độ bả tồ tí t ể

ệ ở ba mặt ụ t ể là bả vệ tí về mặt á lý và ,

bả vệ tí về mặt vật ất ỹ t uật, uố ù là sử ụ tí

ụ vụ u ầu ệ đạ ủ xã ộ . Cụ t ể, tr ô tá quả lý

tậ tru và ba vấ đề là ô ậ tí , quả lý ổ vật và â

ấ quả lý tí . Tá ả ấ mạ á tí lị sử vă ó ỉ

ó t ể đ ợ bả vệ và át uy ất á trị vă ó t ự ệ

một á đồ bộ ba mặt ạt độ ày.

Tr bà Vấn đề quản lý nhà nước trong lĩnh vực bảo tồn di

sản văn hóa [2, tr.11-13] ủ tá ả Đặ Vă Bà . Ô đã đ r

4

tr bà v ết á ộ u quả lý à về DSVH b ồm

Quả lý à bằ vă bả á quy; Quyết đị về ơ ế, tổ

ứ quy ạ và ế ạ át tr ể ; Quyết đị â ấ quả

lý… V ệ â ấ quả lý tí , ệ t ố tổ ứ à Bả tồ -

Bả tà và đầu t â sá á ơ qu quả lý tí là yếu

tố ó tí ất quyết đị ằm tă ệu quả quả lý.

N ữ uố tà l ệu v ết về sả vă ó ó

độ ê ứu á u, tá ả Tr ệu Vă Tâ v luậ vă Quả

lý vă ó Quản lý di sản văn hóa vùng hồ Hòa Bình, tr Đạ

Vă ó Hà ộ [39] ; tá ả uyễ T ị T u Hà v luậ á T ế

sỹ Vă ó , V ệ Vă ó ệ t uật Quố V ệt m, Quản

lý di sản văn hóa và phát triển du lịch ở đô thị cổ Hội An, tỉnh Quảng

Nam [23] ê ứu ó độ vă ó về quả lý sả ở

p ố ổ Hộ A . Tá ả đã ỉ r mố qu ệ ữu ơ ữ quả lý

sả và át tr ể u lị . Đây ũ là t ề đề, tà l ệu t m ả

ô tá ê ứu về quả lý tí lị sử vă ó ố ổ v

át tr ể u lị tr đề tà ê ứu.

Vấ đề quả lý sả tr sự át tr ể u lị luô là đề

tà t ự t ễ đ ợ rất ều ữ à ê ứu qu tâm. Tá ả

Lê Hồ Hạ h, V ệ Vă ó ệ t uật Quố V ệt m v

luậ á Di sản văn hóa truyền thống với vấn đề phát triển du lịch

trên cơ sở khảo sát địa bàn tỉnh Hưng Yên [24]; tá ả Hồ

T ê v luậ vă Quả lý vă ó Bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội

chợ đình Bích La, xã Triệu Đông, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị

gắn với phát triển du lịch, tr Đạ S ạm ệ t uật Trung

Ươ [42]; tá ả Hồ T ị P ơ L v luậ vă Quản lý di tích

lịch sử văn hóa đền Chu Hưng gắn với phát triển du lịch ở huyện Hạ

5

Hòa, tỉnh Phú Thọ, tr Đạ S ạm ệ t uật Tru ơ

[27]… ữ đề tà ê ứu t uộ lĩ vự quả lý vă ó về

DTLSVH ằm át tr ể u lị là một tr ữ ơ sở tá

ả làm đề tà ê ứu.

2.2. Các công trình nghiên cứu về Khu phố cổ Hà Nội

ữ ăm ầ đây, ữ ô trì ê ứu về

DTLSVH đ ợ rất ều tá ả ê ứu, qu tâm và đề ậ t .

Đặ b ệt là á ô trì ê ứu về ố ổ Hà ộ . ơ đ ợ

là ơ l u ữ l ồ ủ t ủ đô. ơ đây đ ợ ô ậ

tí lị sử ấ quố ia ăm 2004. Tuy ê , ó một ô

trì ê ứu à t ật t à ệ về quả lý tí lị sử ố ổ

ất là tr quá trì ô ệ ó , ệ đạ ó ủ đất .

Tá ả đã ỏ , t m ả ữ t l ệu ủ ữ ô trì đ

tr để làm ơ sở tá ả ê ứu t ự ệ luậ vă ày.

T êu b ểu ả ắ đế tá ẩm Thăng Long-Đông Đô-Hà

Nội (1969) và Phố phường Hà Nội xưa (1974) ủ H à Đạ T úy

[44]. P ố Hà ộ xuất ệ đầy à ệm tr ữ tr

sá ủ tá ả. Một Hà ộ t ật á v ị số đô t ị eje

t , đầy t âm trầm và sâu lắ tr ữ ố rễ vă ó ủ một

Hà ộ x .

Cuố sá Hà Nội nghìn xưa [46] ủ tá ả Trầ Quố

V ợ và Vũ Tuấ Sá ồm bảy ầ t ấy một á ì á

quát về truyề t ố t ủ đô tr t ế b trê ặm đ à

và quá ứ T ă L . uyễ V P ú và Trầ Huy Bá v

Đường phố Hà Nội (1979), ô đ ợ v bở lẽ ữ tá

ẩm ủ ô v ết về Hà ộ t ắm đ ợm tì yêu và xứ

v tê à Hà ộ . ữ tr v ết ủ uyễ V P ú

6

t ự sự trở t à uồ tà l ệu quý ếm tr tà lị sử ủ

Hà ộ . K ô ít à làm m, ữ làm u lị đã tá

ẩm ủ ô ẩm tr ứu mỗ muố t ế ậ về T ă

Long – Hà ộ .

Vũ Quố Tuấ v Làng nghề, phố nghề Thăng Long – Hà

Nội [45] đề ậ đế một số ét về lị sử át tr ể , tậ tru và

t ự trạ ( ữ t à tựu, yếu ém) và ữ đị , ả

á ủ yếu ằm bả tồ và át tr ể là ề, ố ề T ă

L Hà ộ tr t t . Đây là uố sá t uộ mả

tế ù đ ợ v ết tr t ắ và đ ợ ều uyê ậ

đị là t ếu ế t ứ t ự tế về đ số và ặ về lý t uyết.

đây là một tr ữ tá ẩm ô t ể ô ắ đế

ó về Hà ộ và làm tà l ệu ê ứu ều à ê

ứu tr ều lĩ vự á u.

Tá ả uyễ C í Bề v ô trì ê ứu Bảo tồn,

phát huy giá trị di sản văn hóa vật thể Thăng Long - Hà Nội [6] đã

trì bày â tí á rõ ữ vấ đề về lý luậ , t ự t ễ ù

ữ ệm bả tồ , át uy á trị ủ DSVH vật t ể

T ă L - Hà ộ , t ế t u ữ qu đ ểm m về quả lý

sả ủ ều trê t ế để ó t ể á ụ và t ự t ễ ở

t . Cô trì đã đề xuất á óm uyế ị để bả tồ và

át uy á trị ủ á DSVH vật t ể ủ t ủ đô. D ó độ quả

lý t ì đây í là ữ đề xuất ô tá quả lý tí lị sử

vă ó ủ t ủ đô Hà ộ ệ y.

Cuố sá Hà Nội 36 phố phường [26] ú đ ểu

ơ về vă ó , lị sử và Hà ộ qu ò bút T ạ

Lam. T ạ L m đã mở r t một đ ậ t ứ ết sứ

7

t tế. Là Hà ộ , ũ b ết rằ K u ố ổ là một quầ

t ể ế trú độ đá m bả sắ â tộ v ữ đặ tr về

, vă á và đặ b ệt là ẩm t ự . t t êm yêu Hà ộ

ơ qu uố sá v ữ ố ổ, và ẩm t ự ơ đây.

Đây đ ợ uố sá vă ú tá ả “t ả ồ ” và lự

ô trì ê ứu về ố ổ Hà ộ .

Cũ v ết về DSVH ố ổ ó độ ì ậ

ủ á à á u uố luậ vă Du lị Nghiên cứu

công tác quản lý nhà nước về du lịch tại Khu phố cổ Hà Nội ủ

tá ả Bù P ú Mỹ [30], tr Đạ K Xã ộ và

â vă … Tuy ê bà v ết ủ tá ả ê ứu ó độ

Du lị ê ì ậ đá á đ ợ t ự trạ ô tá

quả lý à ó độ ủ một à quả lý vă ó .

Tá ả Trầ H à M ê ứu tr luậ vă t ạ sĩ

Quả lý vă ó về đề tà Quản lý hoạt động biểu diễn nghệ thuật

không chuyên trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội [29]

đã êu t ự trạ tr ô tá quả lý ệ t uật ó r ê y

í ữ á trị vật t ể, á trị vô ì ủ K u ố ổ. Luậ

vă đã ì ậ đ ợ một í ạ ầ qu tâm tr ô tá

quả lý tí lị sử vă ó .

ữ ô trì ê ứu, bà v ết đứ từ ều ó độ

ì ậ á u, á t ế ậ á u â tộ , vă ó

, lị sử, vă ó , ế trú … Tất ả ữ ô trì đó ó và

v ệ ậ t ứ ữ á trị ủ sả vă ó ở ố ổ Hà ộ ; tuy

ê ó một ô trì ê ứu uyê b ệt à về tí lị

sử vă ó ố ổ Hà ộ ắ v mô tr át tr ể u lị .

8

Có t ể t ấy rằ uồ tà l ệu ê ứu luậ vă á

đ ạ và ú ều ó độ, í ạ á u. Tuy

ê , ữ ô trì đ tr ủ ữ tá ả ò

ều ả trố ất đị tr lĩ vự quả lý DTLSVH để

luậ vă t ế tụ ê ứu và tìm ểu. Đặ b ệt là từ KPC mở

rộ tuyế ố đ bộ s u bả tồ ấ I, ì t à tuyế ố ẩm

t ự ơ đây, ô tá quả lý và bả tồ tí ày à đ ợ ú

tr tr ề tế u lị át tr ể . Đố v ữ ê ứu ủ

ữ tá ả đ tr , đây sẽ là uồ tà l ệu qu tr , á trị, ý

ĩ để tá ả luậ vă t m ả ế t ừ ằm ụ vụ mụ đí

ê ứu ủ luậ vă .

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích nghiên cứu

ê ứu t ự trạ ô tá quả lý tí lị sử K u

ố ổ Hà ộ ắ v át tr ể u lị để đề xuất á ả á

quả lý, bả tồ , tô tạ và át uy á á trị tí lị sử vă

ó .

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

- ê ứu ữ vấ đề lý t uyết ơ bả về quả lý tí

lị sử.

- P â tí t ự trạ ô tá quả lý tí lị sử K u

ố ổ Hà ộ ắ v át tr ể u lị .

- P át tr ể u lị ở Hà ộ ắ v tí lị sử ố ổ.

- Đề xuất á ả á ằm à t ệ ạt độ quả lý

tí lị sử ố ổ tr mô tr át tr ể u lị và ộ ậ

quố tế.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

9

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Cô tá quả lý tí lị sử ở ố ổ Hà ộ v ạt

độ u lị .

4.2. Phạm vi nghiên cứu

- P ạm v ô ê ứu tí lị sử ở ố ổ Hà

ộ .

- P ạm v t Từ ăm 2004 đế y (t an Khu

ố ổ Hà ộ đ ợ xế ạ tí lị sử ấ quố ).

5. Phương pháp nghiên cứu

Luậ vă sử ụ á ơ á ê ứu í s u

- P ơ á â tí , t ố ê t l ệu sử ụ á uồ

số l ệu đá t ậy đ ợ t u t ậ từ á Sở VH & TT và Sở Du lị ,

Sở Kế ạ & Đầu t , Cụ T ố ê ủ t à ố, từ V ệ ê

ứu và P át tr ể Du lị , Tổ Cụ Du lị . V á uồ ữ l ệu

ày tá ả đã sử ụ ơ á â tí t ố ê để â tí

đá á t ự trạ ủ ạt độ quả lý tí lị sử trê đị bà .

- P ơ á ả sát đ ề ã â tí tà l ệu tá ả

trự t ế xuố u vự ố ổ Hà ộ để đ ều tr về t ự trạ ô

tá quả lý tí lị sử ố ổ. ữ âu ỏ ỏ vấ sâu sẽ

đ ợ uẩ bị từ tr , á đạ b ểu đ ợ ỏ vấ sâu ó sự đị

rõ r b ồm á bộ quả lý và ộ đồ đị ơ .

- P ơ á t ế ậ l ê à quả lý vă ó , sử ,

xã ộ , đị lý , u lị … Cá l ê à sẽ

đ ợ vậ ụ tr quá trì tr ể t ự ệ đề tà .

6. Những đóng góp của luận văn

- Đề tà ó t ể ú á ấ quả lý, lã đạ B à

vă ó và u lị , á ô ty u lị … về vấ đề đó ó ý t ở

10

tr ô tá quả lý tí lị sử trê ơ sở lý luậ

ằm át tr ể u lị t ủ đô.

- T ô qu quá trì ê ứu, đề tà mở rộ ế t ứ

về tí lị sử và u lị tr xu t ế át tr ể u ủ t đạ

át tr ể u lị bề vữ tr v ệ v ệ ì ữ ữ á trị

tí .

- Kết quả ê ứu ủ đề tà ó t ể làm tà l ệu t m ả ,

ê ứu, ả ạy ả v ê và tậ ủ s , s

v ê á à , á ấ và tr .

7. Bố cục của luận văn

à ầ Mở đầu, Kết luậ , Tà l ệu t m ả và P ụ lụ ,

luậ vă ồm ó 3 ơ

C ơ 1 K á quát u về quả lý tí và ố ổ Hà

ộ

C ơ 2 T ự trạ quả lý tí lị sử K u ố ổ Hà

ộ ắ v át tr ể u lị

C ơ 3 G ả á â ệu quả ô tá quả lý

tí lị sử K u ố ổ Hà ộ ắ v át tr ể u lị

11

Chương 1

KHÁI QUÁT CHUNG VỀ QUẢN LÝ DI TÍCH

VÀ PHỐ CỔ HÀ NỘI

1.1. Các khái niệm cơ bản

1.1.1. Di sản văn hóa

Luật Di sản văn hóa V ệt m tạ đ ều 1 đã êu rõ sả vă

ó “b ồm sả vă á vật t ể và sả vă á vật t ể, là

sả ẩm t t ầ , vật ất ó á trị lị sử, vă á, ,

đ ợ l u truyề từ t ế ệ ày qu t ế ệ á ” [35, tr.1].

1.1.2. Di tích lịch sử văn hóa

Theo Luật Di sản văn hóa “D tí lị sử - vă á là ô

trì xây ự , đị đ ểm và á vật, ổ vật, bả vật quố t uộ

ô trì , đị đ ểm đó ó á trị lị sử, vă á, ” [35,

tr.13].

1.1.3. Quản lý

Tr ê ứu , ó rất ều qu ệm về quả

lý t e ữ á t ế ậ á u. Xét về từ ữ, t uật ữ

“quản lý” (t ế V ệt ố Há ) ó t ể ểu là quá trì tí ợ

và u; quá trì “quản” là sự só , ữ ì , uy trì ở trạ t á

“ổ đị ”; quá trì “lý” là sử s , sắ xế , đổ m để đ tổ ứ

và t ế “ át tr ể ”.

1.1.4. Quản lý văn hóa

K á ệm “quản lý văn hóa” tr xã ộ ệ đạ đ ợ ểu

là ô v ệ ủ à , đ ợ t ự ệ t ô qu v ệ b à

quy ế, í sá , tổ ứ tr ể , ểm tr và ám sát v ệ t ự

ệ á vă bả quy ạm á luật tr lĩ vự vă ó , đồ

12

t ằm ó ầ át tr ể tế - xã ộ ủ từ đị ơ

và ả .

1.1.5. Quản lý di tích lịch sử văn hóa

Tá ả luậ vă đ r qu ệm về quả lý DTLSVH

s u Quả lý à về DTLSVH là sử ụ ơ ế, í sá

t ô qu bộ máy quả lý á ấ và ộ đồ t v ệ bả

tồ , át uy á trị á DTLSVH tá độ ằm đạt đ ợ mụ t êu

đề r sự át tr ể tế, vă ó và u lị .

1.1.6. Du lịch

1.1.7. Phố cổ

T e Bá t à t ó v ết KPC Hà ộ là tê i

t ô t ủ một u đô t ị ó từ lâu đ ủ Hà ộ ằm à

à t à T ă L . K u đô t ị ày tậ tru â s số ,

ạt độ t ểu t ủ ô ệ và buô bá t ơ , ì t à lê

ữ ố ề đặ tr , m ữ ét truyề t ố r ê b ệt ủ

â t à t ị, đô.

1.2. Nội dung quản lý nhà nước về di tích lịch sử văn hóa

Trê ơ sở đó, tr ạm v ê ứu ủ đề tà , tá ả

đã t ế ậ ê ứu t ự trạ ô tá quả lý tí lị sử

KPC Hà ộ ắ v át tr ể u lị ở ữ mặt s u

1/ Xây ự ế ạ bả tồ và át uy á trị tí lị

sử ụ vụ u lị .

2/ Tr ể t ự ệ và b à á vă bả quả lý.

3/ Quả lý á ự á bả tồ , át uy á trị tí .

4/ Cơ sở vật ất và tà í h.

5/ Tuyê truyề quả bá á trị tí lị sử.

13

6/ V trò ủ ộ đồ tr v ệ bả tồ và át uy á

trị tí lị sử ở ố ổ v át tr ể u lị Hà ộ .

7/ Cô tá t tr , ểm tr và t đu e t ở .

Cá ộ u ày đ ợ tá ả ê ứu, tr ể và đá

á tr ơ 2. Đây là ữ ộ u ốt lõ ầ ê ứu

tr vấ đề quả lý tí lị sử K u ố ổ Hà ộ ắ v át

tr ể u lị .

1.3. Mối quan hệ giữa quản lý di tích và phát triển du lịch

1.3.1. Di tích là cơ sở, nguồn lực để phát triển du lịch

1.3.2. Kinh tế du lịch phát triển tạo điều kiện quản lý, bảo tồn, tôn

tạo và phát huy giá trị di tích

1.3.3. Quản lý di tích lịch sử gắn với phát triển du lịch thúc đẩy

quảng bá, giao lưu văn hóa, góp phần hội nhập quốc tế

1.4. Vai trò của quản lý di tích lịch sử Khu phố cổ Hà Nội gắn với

phát triển du lịch

vậy ó t ể t ấy mố qu ệ t ơ ỗ mật t ết ữ

quả lý, bả tồ v át uy DTLSVH v át tr ể u lị . Đây là

ữ mố qu ệ b ệ ứ ầ đ ợ ì ậ một á á

qu và đầy đủ để xây ự đị t á ó ệu quả á

tí lị sử ụ vụ át tr ể u lị và xây ự í sá ù

ợ để u lị ó t ể ó ữ đó ó tí ự , trá ệm ất

ạt độ bả tồ , át uy á á trị tí .

1.5. Tổng quan về di tích lịch sử Khu phố cổ Hà Nội

1.5.1. Khu phố cổ Hà Nội

1.5.1.1. Vị trí, giới hạn của Khu phố cổ

KPC là tê t ô t ủ một u đô t ị ó từ lâu đ

ủ Hà ộ ằm ở à à t à T ă L . K u đô t ị ày

14

tậ tru â ạt độ t ểu t ủ ô ệ và buô bá

t ơ , ì t à lê ữ ố ề đặ tr , m ữ ét

truyề t ố r ê b ệt ủ â t à t ị, đô x . ăm 2004,

theo quyết định số 14/2004/QĐ-BVHTT, KPC Hà ộ đ ợ xế ạ

là DTLS ấ quố [13].

1.5.1.2. Lịch sử hình thành

KPC đ ợ ì t à từ t Lý - Trầ . D t Lê,

đặt ủ P ụ T ê ồm uyệ là Vĩ T uậ và T X ơ .

1.5.1.3. Đặc trưng Khu phố cổ

Đặ tr ổ t ế ất ủ KPC là các phố nghề.

1.5.2. Hoạt động du lịch ở Khu phố cổ Hà Nội

Ở t , DTLSVH ắ bó mật t ết v ạt độ u lị .

Có t ể xem tí là ơ sở, là uồ lự để át tr ể u lị . Qu

sát sự át tr ể u lị ở á u tí , t qu ú t t ấy

rằ ệu tí lị sử ấ quố đã tạ r một sứ út

mạ mẽ đố v á t m qu u lị tr và à .

1.5.3. Những giá trị của khu di tích lịch sử phố cổ Hà Nội

1.5.3.1. Giá trị lịch sử

1.5.3.2. Giá trị văn hóa

1.5.3.3. Giá trị thẩm mỹ

1.5.3.4. Giá trị khoa học

1.5.3.5. Giá trị kiến trúc và cảnh quan

1.5.3.6. Giá trị kinh tế

Tiểu kết

Luậ vă tậ tru ê ứu ơ sở lý luậ về quả lý

tí , tậ ợ và â tí á á ệm về tí , quả lý DTLSVH,

từ â tí ộ u quả lý à về DSVH vậ ụ và ả

15

sát â tí t ự trạ quả lý DTLS K u ố ổ Hà ộ ắ v

át tr ể u lị .

Từ ữ lý luậ về quả lý DTLSVH ắ v át tr ể du

lị , tá ả á quát về DTLSVH ở ố ổ và ạt độ u lị Hà

ộ . KPC là một quầ t ể ụm tí , t ô ỉ b ết đế

ơ đây qu ữ á trị về ế trú , ả qu mà t ềm ẩ sâu

tr đó là á trị về lị sử, vă ó (tr đó ó á trị vă ó vật

t ể và á trị vă ó vật t ể) và á trị tế u lị , á trị

t ẩm mỹ, … mà ó m lạ . C í ữ á trị mà tự bả

t â ó m lạ là yếu tố t u út á u lị tr và à .

Tuy ê , KPC ù là uồ tà uyê u lị qu tr và ấ

ủ t ủ đô Hà ộ v t á ết í ạ t ềm

ă ủ ó ằm mụ đí át tr ể tế u lị . Và t e t

gian rất ều á trị đã bị mò , ô ò uyê vẹ . Có rất

ều yếu tố, uyê â ế KPC ày à bị xâm ạ và ầ

đ ợ bả tồ . Mặ ù đã đ ợ á ấ í quyề qu tâm và đầu

t tr ữ ăm ầ đây ô tá quả lý tí lị sử

KPC ắ v át tr ể u lị v là “bà t á ó” đố v á à

quả lý vă ó và u lị .

Chương 2

THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DI TÍCH LỊCH SỬ KHU PHỐ CỔ

HÀ NỘI GẮN VỚI PHÁT TRIỂN DU LỊCH

2.1. Chủ thể quản lý

2.1.1. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch

2.1.2. Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hà Nội

2.1.3. Phòng Văn hóa và Thông tin quận Hoàn Kiếm

2.1.4. Ủy ban Nhân dân các phường

16

2.1.5. Ban Quản lý phố cổ Hà Nội

Đơ vị trực tiếp quả lý ố cổ Hà ộ là BQLPCHN đ ợc

t à lập từ ăm 1998 t e Quyết định số 911/QĐ-UB ày

03/3/1998 tổ chức lại Ban Quả lý ự á ải tạ t í đ ểm KPC - Khu

phố ũ Hà ộ , đổ tê t à BQLPCHN củ UB D t à ố Hà

Nội.

2.1.6. Cộng đồng

2.1.7. Cơ chế phối hợp quản lý

BQLPCH là ơ qu đầu mố trự t ế t ự ệ ô tá

quả lý, bả tồ , tô tạ DTLSVH ố ổ Hà ộ . Đồ t ,

BQLPCH ố ợ v á ơ qu ứ ă á tr ô tá

quả lý, bả tồ và át uy á trị ủ tí KPC, tuyê truyề

â t ự ệ ô tá quả lý DTLS.

2.2. Các hoạt động quản lý di tích lịch sử văn hóa Khu phố cổ Hà

Nội gắn với phát triển du lịch

2.2.1. Xây dựng kế hoạch bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử

phục vụ du lịch

2.2.2. Triển khai thực hiện và ban hành các văn bản quản lý

Tr ữ ăm qu , à và á ơ sở, b , à đã

b à và tr ể á ụ một số á vă bả luật, ị đị ,

t ô t , ỉ t ị về vấ đề tổ ứ và quả lý sả ở t ó

u và KPC Hà ộ ó r ê , đặ b ệt là quả lý DTLS.

2.2.3. Quản lý các dự án bảo tồn, phát huy giá trị di tích

ì u , ô tá quả lý, bả tồ KPC ô ả là

âu uyệ ủ một á â y một đơ vị ụ t ể. ó đò ỏ ả quá

trì ũ sự u t y ê ứu ủ ều uyê đ

à . V mụ t êu đ KPC ô ỉ là một DTLS ấ quố

17

mà trở t à t ơ ệu đô t ị sự át tr ể bề vữ ủ

tế t ủ đô. Bở vậy, đã ó rất ều ê ứu ũ ự á về

KPC ằm đ r ữ ế l ợ , ế ạ quả lý, bả tồ và tô

tạ ữ á trị ủ KPC.

2.2.4. Cơ sở vật chất và tài chính

2.2.4.1. Cơ sở vật chất

2.2.4.2. Tài chính

2.2.5. Tuyên truyền quảng bá giá trị di tích lịch sử

Cô tá tuyê truyề đạt ệu quả đã ó ầ qu tr

và ô uộ xây ự và át tr ể vă ó đị ơ . Đặ b ệt

tr ô tá quả lý, bả tồ và tô tạ , ì ữ ữ á trị ủ

DSVH ó u và DTLSVH ó r ê .

2.2.6. Vai trò của cộng đồng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị

di tích lịch sử ở phố cổ với phát triển du lịch Hà Nội

Để át uy v trò ủ ộ đồ tr bả vệ và át uy

á trị tí , í quyề đị ơ ầ qu tâm bả vệ tí và

k uyế í â t m . â ỉ ủ độ t m

ý muố và lợ í ủ ộ đồ đ ợ tô tr .

2.2.7. Công tác thanh tra, kiểm tra và thi đua khen thưởng

Trong quả lý, v trò ủ v ệ t tr , ểm tr ằm ă

ặ ữ v ạm là v ệ ết sứ qu tr . Đó là ơ sở v ệ

đảm bả t ự ệ đú á ủ tr ơ , í sá ủ Đả và à

. Cô tá t tr , ểm tr đ ợ t ế à t xuyê ặt

ẽ, ơ quyết, sẽ ô ó v ạm xảy r ặ ếu ó ũ sẽ

đ ợ ă ặ ị t , trá v ệ để lạ ữ ậu quả êm

tr .

2.3. Đánh giá chung

18

2.3.1. Thành tựu

Tr t qu , KPC Hà ộ t xuyê ậ đ ợ

sự ỗ trợ ủ á à ê ứu tr và à , sự ủ ộ ủ

á tầ l â â , sự qu tâm lã đạ , ỉ đạ ủ á ấ

í quyề . Hà à tí đ ợ xế ạ và tu bổ tr mấy

ụ ăm qu đã t ể ệ ữ ỗ lự t l ủ t à xã ộ ăm

l và bả vệ tí . Về ơ bả ệ t ố tí ủ đất đã đ ợ

bả vệ, ăm só và tu bổ bả đảm ả ă tồ tạ lâu à .

2.3.2. Hạn chế

Bê ạ ữ ết quả đã đạt đ ợ v ò tồ tạ ều

ạ ế C t u út đ ợ sự t m ủ ộ đồ , ộ u

một số ạt độ vă ó - lễ ộ t ự sự ấ ; v ệ tr ể

Đề á ã â ò ậm; ô tá ả ó mặt bằ ò ặ

ều ó ă ; ó ơ ế uyế í , ỗ trợ đố v á tổ

ứ , á â t m ô tá bả tồ , tô tạ á ô trì h di

tí …

Tiểu kết

T ự ệ ô tá quả lý tí sự ỉ đạ , ố ợ

ủ á í sá á ấ b à từ tru ơ đế đị ơ .

Tr đó, v trò ủ ộ đồ tr ạt độ quả lý, bả tồ và

át uy á trị ủ tí lị sử vă ó đ ợ ú tr . Tá ả đã

ỉ r t ự trạ quả lý DTLS K u ố ổ ắ v át tr ể u từ

từ b ạ đị , xây ự ế ạ t v ệ tr ể á

vă bả ỉ đạ ủ ơ qu à . Cá ô tá

tuyê truyề quả bá á tí lị sử vă ó ắ v ạt độ

u lị ằm át uy á trị á tí . Tr suốt 20 ăm t ự

ệ ô tá bả tồ từ ăm 1994 v ự á đầu t ê . Tuy ê , ó

19

rất ều ự á ỉ trê ấy t và lý t uyết. Ở đây, tá ả ỉ đề ậ

đế ữ ự á từ ăm 2004, tí từ mố t DTLS ày đ ợ

ô ậ tí ấ quố và ữ ự á đ ợ đầu t và t ự

t . ữ ự á đã m lạ ệ mạ ế trú m KPC tr

sự át tr ể u lị . Đồ t , ô tá t tr , ểm tr ạt

độ bả tồ tí lị sử vă ó đã đ ợ đẩy mạ , ị t át

ệ , ấ ỉ , xử lý á v ạm, ó ầ tạ mô tr vă

ó , t ể t và u lị ổ đị , là mạ tr KPC Hà ộ .

Chương 3

GIẢI PHÁP NÂNG CA HIỆU QUẢ C NG TÁC QUẢN LÝ DI

TÍCH LỊCH SỬ KHU PHỐ CỔ HÀ NỘI GẮN VỚI PHÁT TRIỂN

DU LỊCH

3.1. Những vấn đề đặt ra hiện nay

Tr ữ t à tựu và ạ ế mà tá ả đã đề ậ ỉ

rõ ữ ó ă , ơ ộ ũ t á t ứ tr ô tá quả

lý DTLS K u ố ổ Hà ộ ắ v át tr ể u lị ở ơ 2

ó t ể ỉ rõ ữ vấ đề ầ đặt r ệ y s u

- Công tác lãnh đạo, chỉ đạo

- Tuyên truyền, nâng cao nhận thức giá trị các di tích

- Phối hợp các ngành, các cấp, các tổ chức chính trị xã hội

- Kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước

- Đào tạo nguồn nhân lực quản lý

- Tôn tạo, tu bổ, sửa chữa

- Xã hội hoá, huy động nguồn lực tài chính

- Xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật

- Hội nhập, giao lưu và học hỏi kinh nghiệm

- Nâng cao vai trò cộng đồng

20

3.2. Định hướng của Đảng và Nhà nước

Trong n ữ ăm qu ô tá quả lý, bả tồ , tô tạ và

át uy tí lị sử vă ó KPC Hà ộ ậ đ ợ sự qu tâm

ủ á ấ , á à từ Tru ơ đế ơ sở, đặ b ệt là ủ P ò

VH&TT quậ H à K ếm và BQLPCHN. Đ ều đó t ể ệ qu á ự

á ố ợ xây ự , ả tạ , tô tạ và át uy á sả vă ó ở

ố ổ Hà ộ .

3.3. Các nhóm giải pháp

3.3.1. Đối với chủ thể quản lý

3.3.1.1. Nâng cao nhận thức về trách nhiệm, vai trò của công tác

quản lý nhà nước về DTLSVH phố cổ Hà Nội

3.3.1.2. Củng cố và hoàn thiện văn bản quản lý

3.3.1.3. Đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quản lý di tích

và hoạt động du lịch

3.3.1.4. Tăng cường công tác tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá di

tích lịch sử phố cổ Hà Nội

3.3.1.5. Thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong các hoạt động

văn hóa

3.3.1.6. Phát huy vai trò của cộng đồng trong quản lý di tích

3.3.2. Tăng cường các nguồn lực

3.3.2.1. Tăng cường cơ sở vật chất và bổ sung trang thiết bị

3.3.2.2. Đa dạng hóa các nguồn lực tài chính

3.3.3. Các hoạt động quản lý di tích gắn với phát triển du lịch

3.3.3.1. Hoàn thiện bộ máy cơ chế quản lý

KPC Hà ộ là ơ số , làm v ệ ạt độ ủ ều tổ ứ

á â , ịu sự quả lý ủ ều ấ à , về đị ơ ó

UBND á ấ từ t à ố Hà ộ đế quậ H à K ếm, á

21

, á tổ â ố. Về à ó rất ều đơ vị từ VHTT,

G t ô ô í , Xây ự , K ế trú , Cô ệ , Tà

uyê mô tr ... Bê ạ á tổ ứ á â tr , tạ

KPC ò sự ệ ệ ủ á tổ ứ á â à . Vì vậy

muố quả lý, bả tồ và át uy tốt á á trị tí tr KPC

ầ ả ó sự ố ợ ặt ẽ, đồ bộ, ị à ữ á

à , á ấ , à và â â , tr và quố tế.

3.3.3.2. Hoạt động về chính sách, hợp tác và đầu tư kinh phí, nâng

cao cơ sở hạ tầng cho việc quản lý, tôn tạo, phát huy giá trị di tích

Tr ữ ăm qu ợ tá quố tế tr v ệ bả tồ và

át uy á trị tí KPC Hà ộ đã tỏ r ó ệu quả t ự tế, tr

t t ầ t ế tụ t e ợ tá s ơ , đ

ơ , ợ tá tr á lĩ vự ê ứu, t vấ uyê mô ,

đà tạ â ă lự á bộ V ệt m t ô qu á ơ

trì ự á , ặ tậ uấ tr và à . Hợ tá t ô qu

á ự á trù tu một số ô trì ụ t ể.

3.3.3.3. Hoạt động về nghiên cứu khoa học, hội nghị, hội thảo nhằm

phát huy giá trị di tích để phục vụ du lịch

Tr óm ả á ày ũ ầ ú ý tổ ứ á uộ

ộ t ả , tr đổ uyê mô ệ vụ, b ê s ạ sá vở

tà l ệu ê ứu về KPC.

3.3.4. Phát huy vai trò tự quản của cộng đồng

D sả t uộ về ộ đồ và ộ đồ ũ luô đó v

trò qu tr tr ô tá bả tồ . Cộ đồ đó v trò ủ

t ể ủ sả . Đặ b ệt v á tí ằm xe ẽ v ộ đồ â

t ì â tố át uy v trò tự quả ủ ộ đồ à qu

tr .

22

Tiểu kết

Ở ơ ày, tá ả đã ì ậ ữ vấ đề ệ y

ủ KPC. Đó là ữ vấ đề về lã đạ , ỉ đạ ; ệ t à bộ máy

quả lý; vấ đề ơ sở vật ất ĩ t uật và uồ lự tà í … Đồ

t , tá ả vạ rõ đị ủ Đả và à t tr v

trò và trá ệm ủ ủ ô tá ì ữ, bả vệ, tô tạ và át

uy á á trị tí lị sử vă ó ủ ả ó u và KPC

Hà ộ ó r ê . Đồ t , tá ả ũ mạ ạ đ r ữ

óm ả á ằm â ệu quả ô tá quả lý DTLSVH

ở ố ổ Hà ộ ắ v át tr ể u lị .

ếu ú t ó quyết tâm, ó ả á mà ô tổ ứ

t ự ệ tốt, l ê tụ , đồ bộ, ô ểm tr rút ệm, đ ều

ỉ ị t t ì ô t ể t à ô . Đố v ô tá bả tồ và

át uy á trị tí lị sử vă ó KPC Hà ộ , một u

DTLSVH số độ , đ ạ , ơ đ xe ều quyề lợ á â

ứ tạ t ì v ệ tổ ứ t ự ệ à ầ t ết ơ b ết.

23

KẾT LUẬN

KPC Hà ộ là ơ ứ đự rất ều á trị t êu b ểu ủ

k đô T ă L - t ủ đô Hà ộ qu à ì ăm đế

y. Trả qu b ết b êu b ế t ê ủ lị sử, ều á trị tr

số đó đã và đ t y đổ . Đặ b ệt là á trị DTLS ủ một ề vă

ó lâu đ đ ầ bị m một. ơ đây, uộ số ủ một đô t ị

ệ đạ , đổ m và ộ ậ đã ầ xâm lấ ế một đô t ị ổ

v ữ á trị truyề t ố đó đã ô t ể ữ và số uyê

vẹ t e t an.

KPC đ ợ “l ồ ’ ủ t ủ đô bở ữ á trị

lị sử, vă ó , ế trú ả qu , á trị t ẩm mỹ, ,…

đặ b ệt á trị tế u lị mà ó m lạ . C í u lị ế

m b ết đế ó ều ơ . ũ í ó ó mà

u lị át tr ể . Bở vậy s s v sự át tr ể u lị là ô

tá ì ữ và bả tồ ố ổ để ó mã số v t . Du lị

ó ầ làm á tí số lạ vì u lị tạ đ ều ệ đ

sả vă ó đế v ô ú , đ ợ ẳ đị á trị bở ô

ú . K tí đ ợ ẳ đị á trị, ó sẽ ó sứ ấ đố

v á u lị . Ý t ứ đ ợ v trò, tầm qu tr ủ à

u lị tr sự át tr ể tế xã ộ ủ KPC, á ơ

qu b à ứ ă đã ó một số í sá tr quả lý u

lị tạ ố ổ, tạ t ề đề v ệ t á á á trị tí , ú

á á trị sả đ ợ ậ ệ , đ ợ b ết đế bở á u

lị . Tuy ê , ô tá quả lý, bả tồ và át uy á trị á

DTLS trong KPC tuy ó ều ố ắ s đá ứ yêu ầu

t ự tế. ữ ăm ầ đây, tr t ự trạ ủ KPC đ ày

à xuố ấ , ều ạ mụ ầ đ ợ trù tu. Mặ ù đã đ ợ

í quyề à và ộ đồ qu tâm đây v là bà

24

t á ó ủ á à quả lý. Luậ vă ày tá ả đã ì ậ

ữ á ệm ơ bả về quả lý tí lị sử vă ó . Từ đó

â tí t ự trạ ủ quả lý tí lị sử KPC.

KPC đã đ ợ ô ậ là DTLS ấ quố ăm 2004.

Đ ều đó vừ là m ứ sự tồ tạ ữ á trị ấy, vừ là

độ lự ô tá quả lý tí ơ đây. Luậ vă ày, tá ả

đã đề xuất một số óm ả á ằm ó ầ â ệu quả

ô tá quả lý đố v DTLSVH K u ố ổ. Tá ả đã á quát

ữ vấ đề í đặt r ệ y đố v KPC. Từ đó làm ơ sở

xây ự một số óm ả á í óm ả á đố v ủ

t ể quả lý, óm ả á về á uồ lự tr đó ó uồ lự

, uồ lự tà í … tr ết ả â v

trò trá ệm ủ ơ qu quả lý à về DTLSVH từ ấ

t à ố đế á ấ ơ sở. Xây ự ơ ế ố ợ ủ á á

ấ , b à . T ự ệ đẩy mạ ô tá truyề t ô , tuyê

truyề á ụ ằm â ậ t ứ , v trò, trá ệm ủ

â về luật bả vệ tí , ú â â ểu rõ ữ á trị

và lợ í ủ tí tr ô uộ át tr ể ủ đất . Đồ

t , ệ t à và â ất l ợ â sự ủ bộ máy tr

à ù ợ v t ỳ ô ệ ó , ệ đạ ó ủ đất

tr tì ì ộ ậ quố tế.

T à ố Hà ộ đã ó ủ tr ơ đ KPC Hà ộ và lộ

trì trở t à sả t ế , đó í là một uồ ổ vũ, t ậm í

là độ lự qu tr , m mẻ, để ả quyết tốt v ệ bả tồ , tô tạ

và át uy á trị ủ tí lị sử ày. C ú t , t ế ệ trẻ ả

ó u , t ế ệ trẻ Hà ộ ó r ê ầ ả ữ ì , bả tồ

và át uy ữ á trị t ủ â tộ để xứ đá v

truyề t ố ô đã để lạ muô đ s u.