intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Quản lý phát triển xã hội vùng dân tộc và dân tộc thiểu số ở nước ta

Chia sẻ: ViDoha2711 ViDoha2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

44
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày việc quản lý phát triển xã hội và vấn đề dân tộc, những vấn đề đặt ra trong quản lý phát triển xã hội ở Việt Nam liên quan đến dân tộc hiện nay, nhiệm vụ của quản lý phát triển xã hội vùng dân tộc và dân tộc thiểu số hiện nay.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Quản lý phát triển xã hội vùng dân tộc và dân tộc thiểu số ở nước ta

  1. CHÑNH SAÁCH QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI VÙNG DÂN TỘC VÀ DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở NƯỚC TA Nguyễn Lâm Thành* * TS. Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Thông tin bài viết: Tóm tắt: Từ khóa: quản lý phát triển xã hội, vùng dân Quản lý phát triển xã hội trong một quốc gia nhiều dân tộc có tộc, các dân tộc thiểu số nhiều đặc điểm khác biệt là một nội dung quan trọng trong công tác quản lý nhà nước. Hiện nay, quản lý phát triển xã hội Lịch sử bài viết: đang đặt ra nhiều vấn đề đòi hỏi phải nghiên cứu đồng bộ và Nhận bài: 26/12/2017 toàn diện, cả trên phương diện lý luận và thực tiễn để có những Biên tập: 24/01/2018 quyết sách và chính sách đúng đắn, phù hợp, nhằm bảo đảm Duyệt bài: 01/02/2018 thực hiện tốt mục tiêu phát triển bền vững cũng như chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước đã đề ra. Article Infomation: Abstract: Keywords: social development management, The social development management in a multi-ethnic ethnic areas, ethnic minorities country with different characteristics plays an important role Article History: in the state management. At present, the social development management poses a number of issues that require Received: 26 Dec. 2017 comprehensive and holistic study in both theoretical and Edited: 24 Jan. 2018 practical aspects, to make sensible and appropriate policies Approved: 01 Feb. 2018 and policies so that it is ensured for the good performance of the sustainable development goals as well as the ethnic policies of the Party and the Government. 1. Quản lý phát triển xã hội và vấn đề sự phát triển xã hội chính là sự khẳng định giá dân tộc trị của quyền con người, khả năng làm chủ, Theo nhiều cách tiếp cận khác nhau, khả năng tự quyết và sự hòa nhập của mỗi thuật ngữ “phát triển” được hiểu và diễn giải cá nhân trong đời sống cộng đồng và xã hội. khác nhau. Phát triển xã hội được hiểu theo hai góc độ, Theo cách tiếp cận xã hội và nhân văn, nghĩa rộng và nghĩa hẹp. phát triển có thể coi là một viễn cảnh xã hội Theo nghĩa rộng, phát triển xã hội bao và nhân đạo, giúp mọi người có khả năng tự hàm những vấn đề về đời sống chính trị của phát triển cho tương lai của chính họ và tạo ra một quốc gia, các giá trị về quyền con người, cơ hội cho bản thân mình. Phát triển giúp làm quyền công dân, thể chế chính trị - xã hội gắn tăng sự tôn trọng và sự tự tin. Ở đây, thước đo liền với sự thay đổi về kinh tế, nâng cao mức Số 5(357) T3/2018 33
  2. CHÑNH SAÁCH sống và thỏa mãn nhu cầu vật chất, văn hóa, đồng đều về kinh tế - xã hội. Cơ sở hạ tầng tinh thần của mọi thành viên trong xã hội. kinh tế, kỹ thuật của đa số nơi đồng bào dân Theo nghĩa hẹp, phát triển xã hội là tộc sinh sống thấp kém hơn các vùng khác. việc thúc đẩy tạo lập môi trường xã hội hài Nền kinh tế nông nghiệp còn mang nặng tính hòa, ổn định, an toàn cho mọi người dân tự nhiên, tự túc, tự cấp với sức sản xuất thấp, thông qua việc giải quyết những vấn đề về an nhiều nơi sản xuất hàng hoá chưa phát triển, ninh trật tự xã hội, an sinh xã hội, việc làm, một số dân tộc còn sử dụng phương thức canh thu nhập, người nghèo và người yếu thế; giải tác giản đơn. Sự cách biệt về không gian địa quyết những vấn đề nảy sinh trong đời sống lý làm giảm khả năng tiếp cận các nguồn lực xã hội như di cư, bất bình đẳng giữa các giai phát triển của quốc gia. tầng, nhóm xã hội, xung đột xã hội. Về xã hội, quan hệ trong nội bộ dân Quản lý phát triển xã hội là hoạt động tộc, quan hệ xã hội truyền thống vẫn là nền quản lý của Nhà nước, sử dụng các công cụ tảng cơ bản của đời sống kinh tế - xã hội vùng và quyền lực nhà nước trong việc kiểm soát, dân tộc thiểu số. Đó là quan hệ xã hội trong duy trì sự ổn định xã hội; giải quyết những phạm vi hẹp nhưng khá vững chắc, nổi bật vấn đề xã hội nảy sinh trong quá trình phát lên là quan hệ của gia đình, họ hàng, dòng triển; định hướng, dẫn dắt xã hội theo mục tộc. Những quan hệ này chi phối tới đời sống tiêu phát triển quốc gia. Quản lý phát triển xã từng cá nhân, hộ gia đình một cách đáng kể. hội phải hết sức chú ý đến đặc điểm đối tượng Tập quán sản xuất, phân công lao động hình quản lý để có những phương thức, phương thành lâu đời và tương đối ổn định với cách cách quản lý hữu hiệu. thức tổ chức, điều hành và quản lý các hoạt Dưới góc nhìn dân tộc, vấn đề quản lý động kinh tế xã hội phù hợp với nền kinh tế phát triển xã hội ở nước ta cần chú ý tới hai tiểu nông. đặc điểm quan trọng sau: Xuất phát từ thực tiễn trên, quản lý phát - Việt Nam là quốc gia có nhiều dân triển xã hội ở nước ta trong vấn đề dân tộc tộc, với nhiều vấn đề và mối quan hệ phức cần có cách nhìn toàn diện trên tất cả các lĩnh tạp đan xen. Ngoài dân tộc Kinh chiếm đa vực kinh tế - chính trị - văn hóa - xã hội bởi số, nước ta còn có 53 dân tộc thiểu số với chúng có quan hệ khăng khít, nhân quả gắn trên 12,5 triệu người, chiếm khoảng 14% dân bó mật thiết với nhau. số, phân bố trên địa bàn 58/64 tỉnh, thành cả Quan điểm cơ bản của Đảng, Nhà nước nước. Các dân tộc thiểu số nước ta có số dân trong việc giải quyết vấn đề dân tộc ở nước không đồng đều. Từng dân tộc thiểu số lại ta là giải phóng con người thoát khỏi nghèo phân bố không tập trung, quần cư xen kẽ với nàn, lạc hậu, thực hiện dân giàu, nước mạnh, các dân tộc anh em khác. Chính yếu tố này xã hội công bằng, dân chủ, văn minh; thực tạo nên sự đa dạng của văn hóa và các sắc thái hiện dân chủ, tự do cho các dân tộc, phát huy văn hóa do quá trình giao thoa, tiếp biến nảy truyền thống đoàn kết xây dựng cuộc sống sinh từ quan hệ kinh tế - xã hội của các cộng ấm no hạnh phúc. đồng người. Quản lý phát triển xã hội nhằm góp Giữa các cộng đồng dân tộc nảy sinh phần giải quyết vấn đề dân tộc, vận động các quan hệ trên nhiều khía cạnh. Trong đó, đoàn kết nhân dân, tổ chức thực hiện chính quan hệ kinh tế là nền tảng chi phối quan hệ sách dân tộc, xử lý mối quan hệ chính trị, xã hội, thúc đẩy giao lưu văn hoá. Quan hệ kinh tế, xã hội, văn hoá giữa các dân tộc, giữa giao lưu văn hoá thúc đẩy quan hệ kinh tế, người đa số và thiểu số, người thiểu số với quan hệ dân tộc. Một số dân tộc có mối quan nhau, giữa vùng đồng bằng đô thị và miền hệ quốc tế về cộng đồng dân tộc do lịch sử núi, nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển, quá trình tồn tại và phát triển. phân tầng xã hội, góp phần và hoà nhập vào - Các dân tộc có sự phát triển không sự phát triển chung của quốc gia. 34 Số 5(357) T3/2018
  3. CHÑNH SAÁCH 2. Những vấn đề đặt ra trong quản lý phát chính, kỹ thuật và hành chính. Các hoạt động triển xã hội ở Việt Nam liên quan đến dân dịch vụ công cộng cũng như quản lý công bị tộc hiện nay sắp đặt thiên lệch do thiếu kiến thức và kỹ năng Đất nước ta hiện nay đã bước vào giai đầy đủ. Do vậy, khả năng cung cấp sự trợ giúp đoạn phát triển mới, tiềm lực quốc gia được ít tương ứng với yêu cầu cho việc thực hiện tăng cường, vị thế chính trị ngày càng được các chương trình phát triển. Sự chậm trễ của củng cố trên trường quốc tế. Bên cạnh những những quyết định hành chính cũng làm giảm thuận lợi đó, cũng có những tác động ảnh khả năng và kết quả thực thi. Ở một khía cạnh hưởng nhất định đến vấn đề xã hội ở vùng khác, các tổ chức làng xã như hợp tác xã, các đồng bào dân tộc. tổ chức xã hội còn thiếu khả năng tổ chức chặt - Tác động tích cực của nền kinh tế thị chẽ hoặc còn mang tính hình thức, chưa có trường đã tạo điều kiện và phát huy tiềm năng khả năng đáp ứng và hoàn thành các yêu cầu phát triển vùng đồng bào dân tộc, là cơ hội về hoạt động phát triển ở các cộng đồng. Điều cho đồng bào chuyển đổi cơ cấu kinh tế, sản này dẫn tới việc kiểm soát xã hội có những xuất. Kinh tế thị trường thúc đẩy trao đổi quan khó khăn hơn. hệ hàng hoá - tiền tệ vào quan hệ kinh tế tự - Ngoài ra còn có những vấn đề tác động nhiên của đồng bào, tạo nên những biến đổi ảnh h­ưởng của thế giới, khu vực và trong xu phức tạp trước những dòng chảy của quy luật thế hội nhập phát triển, đó là: sự phát triển của thị trường. Khu vực miền núi cũng không và tăng trư­ởng kinh tế toàn cầu và khu vực; tránh khỏi các cuộc cạnh tranh không lành vấn đề tôn giáo, sắc tộc và xung đột vũ trang mạnh. Đồng bào dân tộc luôn là người “đuối chi phối các vấn đề quan hệ kinh tế, chính trị, sức” trong các cuộc chạy đua trong cơ chế thị ngoại giao; quá trình dân chủ hoá đời sống xã trường. hội ở nhiều quốc gia và thế giới; sự phát triển - Bản sắc văn hóa của nhiều dân tộc của khoa học kỹ thuật, đặc biệt là công nghệ đang đứng trước nguy cơ mai một, bị đồng thông tin v.v.. hóa, nhất là ở các cộng đồng vùng nghèo đói Những vấn đề trên đã tác động ảnh dưới tác động của đời sống kinh tế - xã hội hưởng mạnh mẽ đến tâm lý cá nhân, tâm lý, hiện đại, sự xâm thực văn hóa, xâm nhập và tình cảm cộng đồng dân tộc, làm nảy sinh biến đổi tôn giáo - tín ngưỡng diễn ra ngày những vấn đề xã hội đòi hỏi cần có sự quản càng mạnh mẽ. Sức bảo vệ trước dòng chảy lý, định hướng tốt. văn hóa của một số cộng đồng dân tộc thiểu 3. Nhiệm vụ của quản lý phát triển xã hội số trở nên suy yếu trước tác động của dòng vùng dân tộc và dân tộc thiểu số hiện nay chảy phát triển. Đứng trước những thách thức đặt ra nêu - Cấu trúc xã hội truyền thống bị biến trên, quản lý phát triển xã hội vùng dân tộc và đổi. Nhiều tổ chức quản lý làng, bản cùng với dân tộc thiểu số ở nước ta hiện nay cần tập một số giá trị sở hữu truyền thống gắn với các trung vào các nhiệm vụ sau: cộng đồng không gian văn hóa bị phá vỡ do - Bảo đảm bình đẳng xã hội và đoàn tác động ảnh hưởng của chính sách phát triển kết xã hội (bình đẳng về quyền chính trị, bình gần đây. đẳng về tộc người và đoàn kết dân tộc, bình - Môi trường sống như rừng, đất đai, đẳng giới trong dân tộc, bình đẳng về cơ hội nguồn nước bị biến đổi và thu hẹp, dẫn đến phát triển, đồng thuận dân tộc...). Để làm tốt sinh kế và việc làm của người dân trở nên khó vấn đề này, cần tiếp tục đổi mới những quy khăn hơn, gây xung đột về quản lý tài nguyên định trong hệ thống pháp luật về bầu cử, ứng ở một số nơi. Tình trạng lao động di cư bất cử nhằm tăng cường quyền lực chính trị của hợp pháp trở nên phổ biến và đến mức báo nhân dân. Mặt khác, cần tăng cường công tác động. tuyên truyền, nâng cao nhận thức về quyền - Bộ máy hành chính địa phương và chính trị cho đồng bào dân tộc thiểu số cùng chất lượng lãnh đạo ở các cộng đồng này còn với các biện pháp đặc thù để tạo điều kiện cho yếu cả về tiêu chí phát triển, phương diện tài người dân thực hiện các quyền cơ bản của Số 5(357) T3/2018 35
  4. CHÑNH SAÁCH mình. Rà soát lại hệ thống văn bản pháp quy triển xã hội như: phát triển các năng lực xã có liên quan để bổ sung những yêu cầu cần hội, tạo động lực xã hội; phát triển các thiết thiết nhằm tăng cường sự tham gia của nhân chế xã hội từ gia đình, nhóm, cộng đồng đến dân vào các hoạt động quản lý địa phương, các tổ chức xã hội vùng dân tộc; duy trì và quản lý nhà nước, các hoạt động tự quản cộng phát huy các yếu tố tích cực của thiết chế tổ đồng. Mở rộng các hoạt động hình thức dân chức truyền thống, tạo liên kết cộng đồng, chủ phù hợp trong đời sống các cộng đồng nhóm dân cư, dân tộc; thúc đẩy ý thức tự lực, dân tộc để họ tham gia hiệu quả hơn vào các tự cường vươn lên của các cá nhân và cộng quá trình quản lý xã hội. đồng dân tộc thiểu số. Đối với các quyền dân sự, cần tăng - Quản lý và kiểm soát các xung đột xã cường thông tin, phổ biến giáo dục pháp luật hội, biến đổi xã hội như: xử lý “điểm nóng” đến cho đồng bào nhằm nâng cao hiểu biết xã hội, quản lý xã hội trong các tình huống về quyền lợi và trách nhiệm trong hệ thống tranh chấp quyền tiếp cận tài nguyên đất đai quy định chung. Bên cạnh đó, cung cần tiếp (liên quan đến đất đai các nông lâm trường, tục điều chỉnh, bổ sung chính sách liên quan tình trạng sang/chiếm, mua bán, nhượng đất), đến nguyên tắc quyền cư trú của một số nhóm nguồn nước; các xung đột quan hệ dân tộc nảy đối tượng di cư tự do; áp dụng tập quán tốt sinh; kiểm soát di dân, tái định cư (nhất là đối đẹp trong hôn nhân gia đình; quyền bình đẳng với các công trình thủy điện, thủy lợi), dịch giới v.v.. chuyển lao động vùng dân tộc, các vấn đề xã - Thực hiện an sinh xã hội và phúc lợi hội mới như ma túy, mại dâm, buôn bán người xã hội nhằm bảo đảm việc làm và thu nhập trong vùng dân tộc...). tối thiểu; bảo đảm quyền tiếp cận các dịch vụ xã hội thiết yếu, cơ bản của con người như - Xử lý các vấn đề xã hội mới nảy sinh giáo dục, nhà ở, nước sạch, y tế, thông tin; trên nhiều phương diện khác nhau của đời thực hiện trợ giúp xã hội cho những người sống vùng dân tộc như: lao động, việc làm nghèo dân tộc thiểu số; giảm thiểu bất bình nông thôn và dịch chuyển đô thị, hôn nhân đẳng xã hội, nhất là trong thu nhập, mức sống, qua biên giới, di cư nội vùng và ngoại vùng, thụ hưởng các dịch vụ xã hội giữa các vùng, văn hóa truyền thống và biến đổi văn hóa, miền, nhóm dân tộc. thay đổi và phát triển tín ngưỡng, tôn giáo.... Cần tiếp tục thể chế hóa và xây dựng Quản lý phát triển xã hội trong một những chính sách ưu tiên thúc đẩy việc làm quốc gia nhiều dân tộc có nhiều đặc điểm đối với nhóm lao động trong khu vực phi khác biệt là một nội dung quan trọng trong chính thức, đặc biệt là đối với lao động là công tác quản lý nhà nước. Tình hình hiện nay người dân tộc thiểu số ở khu vực nông thôn, đang đặt ra nhiều vấn đề cần giải quyết đòi lao động tự do… nhằm tăng cường tính bền hỏi cần có những nghiên cứu đồng bộ và toàn vững đối với việc làm ở các khu vực này vì diện, cả trên phương diện lý luận và thực tiễn đây là khu vực chịu nhiều rủi ro về điều kiện, để có những quyết sách và chính sách đúng môi trường làm việc, thu nhập và thiếu tính ổn đắn, phù hợp, bảo đảm thực hiện tốt mục tiêu định hơn so với khu vực chính thức. phát triển bền vững cũng như chính sách dân - Thúc đẩy phát triển con người, phát tộc của Đảng, Nhà nước đã đề ra■ TÀI LIỆU THAM KHẢO - PGS.TS. Đoàn Minh Huấn, Quản lý phát triển xã hội, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội theo tinh thần Đại hội XII của Đảng; Tạp chí Cộng sản, nguồn: http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/Nghiencuu- Traodoi/2016/41686/Quan-ly-phat-trien-xa-hoi-thuc-hien-tien-bo-va-cong.aspx2015, truy cập 15/1/2018. - Nguyễn Văn Mạnh, Một số vấn đề lý luận về phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội, 2010. nguồn: http://www.vusta.vn/vi/news/Thong-tin-Su-kien-Thanh-tuu-KH-CN/Mot-so-van-de-ly-luan-ve-phat-trien-xa- hoi-va-quan-ly-phat-trien-xa-hoi-35789.html, truy cập 15/1/2018 - TS. Nguyễn Lâm Thành - PGS.TS. Lê Ngọc Thắng, Vấn đề dân tộc ở Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa, Tạp chí Cộng sản, số 874 (8-2015). 36 Số 5(357) T3/2018
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2