Quy tr×nh vËn hµnh hÖ thèng cÊp tho¸t níc trªn ®ång muèi<br />
khi gÆp ma ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt lîng s¶n xuÊt muèi<br />
pgs.ts. Ph¹m ViÖt Hoµ<br />
Kü thuËt Tµi nguyªn níc - Trêng §HTL<br />
<br />
Tãm t¾t: C¶ níc cã 21 tØnh cã s¶n xuÊt muèi. Tæng diÖn tÝch 11.226 ha, n¨ng suÊt b×nh qu©n<br />
56 tÊn/ha. TiÒm n¨ng xuÊt khÈu muèi cña níc ta rÊt lín. Níc ta s¶n xuÊt muèi theo 2 ph¬ng<br />
ph¸p: Ph¬ng ph¸p ph¬i c¸t vµ ph¬ng ph¸p ph¬i níc.<br />
Trong qu¸ tr×nh ph¬i níc biÓn ®Ó s¶n xuÊt muèi theo ph¬ng ph¸p ph¬i níc, nÕu gÆp ma,<br />
níc ch¹t bÞ pha lo·ng lµm nång ®é gi¶m dÇn vµ ®¶o lén d©y chuyÒn s¶n xuÊt ¶nh hëng ®Õn n¨ng<br />
suÊt, s¶n lîng vµ chÊt lîng muèi.<br />
Trong bµi b¸o ®a ra ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh quy tr×nh vËn hµnh hÖ thèng cÊp tho¸t níc trªn<br />
®ång muèi khi gÆp ma theo ph¬ng ph¸o tÜnh, ph¬ng ph¸p ®éng vµ ph¬ng ph¸p phñ b¹t che ma<br />
®Ó n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt lîng s¶n xuÊt muèi.<br />
<br />
1. §Æt vÊn ®Ò nång ®é gi¶m dÇn vµ ®¶o lén d©y chuyÒn s¶n<br />
Trªn thÕ giíi cã gÇn 100 níc s¶n xuÊt muèi xuÊt ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt, s¶n lîng vµ chÊt<br />
víi s¶n lîng 200 – 250 triÖu tÊn/ n¨m, trong ®ã lîng muèi.<br />
Ch©u ¸ chiÕm 20% s¶n lîng. Muèi ®îc s¶n Trong bµi b¸o nµy ®a ra ph¬ng ph¸p x¸c<br />
xuÊt b»ng khai th¸c má lé thiªn 41%, b»ng ®Þnh quy tr×nh vËn hµnh hÖ thèng cÊp tho¸t níc<br />
ph¬ng ph¸p bèc h¬i mÆt 51% vµ b»ng ph¬ng trªn ®ång muèi khi gÆp ma theo ph¬ng ph¸o<br />
ph¸p nÊu 8%. tÜnh, ph¬ng ph¸p ®éng vµ ph¬ng ph¸p phñ b¹t<br />
Níc ta cã nhiÒu lîi thÕ ®Ó s¶n xuÊt muèi, che ma ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt lîng<br />
bê biÓn dµi trªn 3000 km, nguån níc biÓn v« s¶n xuÊt muèi.<br />
tËn, cã ®é mÆn cao, cã nhiÒu vïng rÊt phï hîp,<br />
thêi tiÕt nhiÒu n¾ng, giã. C¶ níc cã 21 tØnh cã 2. Néi dung vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu<br />
s¶n xuÊt muèi. Tæng diÖn tÝch 11.226 ha, n¨ng 2.1. Néi dung nghiªn cøu<br />
suÊt b×nh qu©n 56 tÊn/ha. TiÒm n¨ng xuÊt khÈu 1. Nghiªn cøu quy tr×nh vËn hµnh hÖ thèng<br />
muèi cña níc ta rÊt lín. cÊp tho¸t níc trªn ®ång muèi khi gÆp ma theo<br />
Níc ta s¶n xuÊt muèi theo 2 ph¬ng ph¸p : ph¬ng ph¸p tÜnh<br />
Ph¬ng ph¸p ph¬i c¸t (tõ Thõa Thiªn HuÕ trë ra) 2. Nghiªn cøu quy tr×nh vËn hµnh hÖ thèng<br />
vµ ph¬ng ph¸p ph¬i níc (tõ §µ N½ng trë vµo). cÊp tho¸t níc trªn ®ång muèi khi gÆp ma theo<br />
Ph¬ng ph¸p ph¬i níc (S¶n xuÊt muèi ph©n ph¬ng ph¸p ®éng<br />
®o¹n kÕt tinh c¸c lo¹i muèi) Ph¬ng ph¸p nµy 3. Nghiªn cøu biÖn ph¸p phñ b¹t che ma<br />
®îc s¶n xuÊt vµ ¸p dông nh mét tiÕn bé kü trªn ®ång muèi khi gÆp ma.<br />
thuËt vµo nghÒ muèi tõ nh÷ng n¨m 70 ë miÒn 2.2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu<br />
Nam níc ta. 1. Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra kh¶o s¸t thùc ®Þa<br />
Trong qu¸ tr×nh ph¬i níc biÓn ®Ó s¶n xuÊt 2. Ph¬ng ph¸p thèng kª vµ ph©n tÝch hÖ thèng<br />
muèi theo ph¬ng ph¸p ph©n ®o¹n kÕt tinh 3. Ph¬ng ph¸p m« h×nh thùc nghiÖm vµ m«<br />
muèi, nÕu gÆp ma, níc ch¹t bÞ pha lo·ng lµm h×nh thuû ®éng lùc häc<br />
<br />
<br />
87<br />
3. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn níc ch¹t ë c¸c « bay h¬i níc ch¹t cã cïng<br />
VËn hµnh hÖ thèng cÊp tho¸t níc trªn ®ång nång ®é chªnh lÖch kh«ng qu¸ 3 0Be cho ®Õn 5<br />
muèi khi gÆp ma cã quy tr×nh vËn hµnh tÜnh, 0Be vµo mét «. Sau khi ma thùc hiÖn th¸o g¹n<br />
quy tr×nh vËn hµnh ®éng vµ ph¬ng ph¸p phñ phÇn níc nh¹t ë trªn (chÝnh lµ lîng níc t¨ng<br />
b¹t che ma. thªm) råi kiÓm tra nång ®é hiÖn t¹i cña c¸c « tËp<br />
3.1. VËn hµnh hÖ thèng cÊp tho¸t níc chung níc ch¹t dïng b¬m ngîc b¬m tr¶ l¹i<br />
trªn ®ång muèi khi gÆp ma theo quy tr×nh nh÷ng « phÝa trªn cã nång ®é t¬ng tù (nång ®é<br />
vËn hµnh tÜnh sau khi ma C2).<br />
3.1.1. TÝnh to¸n b¬m ®¶o níc ch¹t (Níc - NÕu dù ®o¸n lîng ma hoÆc gÆp ma rµo<br />
ch¹t lµ dung dÞch ®îc c« ®Æc tõ níc biÓn trong th× ph¶i th¸o níc ch¹t vµo bÓ b¶o qu¶n níc<br />
®è NaCl chiÕm trªn 50% c¸c chÊt hßa tan vµ ë ch¹t hoÆc kh«ng kÞp thêi th× cho níc ch¹t tËp<br />
150C nång ®é ph¶i tõ 50Be trë lªn) trung xuèng c¸c « bay h¬i ®o¹n díi ®Ó t¨ng ®é<br />
Khi thêi tiÕt thay ®æi, cÇn cã c¸ch s¶n xuÊt s©u chøa níc ch¹t, gi¶m bít tæn thÊt do ma<br />
níc ch¹t vµ b¶o qu¶n níc ch¹t thÝch hîp ®Ó g©y nªn.<br />
tr¸nh nh÷ng tæn thÊt do ma g©y ra. Tríc khi ma tiÕn hµnh ®o nång ®é vµ ®é<br />
Khi thêi tiÕt kh«ng æn ®Þnh th× chØ nªn ph¬i s©u cña c¸c « ruéng. Khi b¾t ®Çu ma ngõng cÊp<br />
s¶n xuÊt níc ch¹t ë c¸c « bay h¬i gÇn giÕng níc ch¹t vµo ®ång muèi. Sau khi ma, tiÕn<br />
b¶o qu¶n ®Ó khi cã ma kÞp rót níc ch¹t vÒ hµnh th¸o g¹n phÇn níc t¨ng thªm, råi b¬m<br />
giÕng b¶o qu¶n. ®¶o ngîc níc ch¹t lªn c¸c « t¬ng øng víi<br />
Trêng hîp dù b¸o ma ®îc chÝnh x¸c h¬n nång ®é sau khi ma (nång ®é C2).<br />
th× nªn b¶o qu¶n níc ch¹t, gióp cho khi kh«i Trêng hîp tÝnh to¸n :<br />
phôc s¶n xuÊt ®îc nhanh, ®ì tæn thÊt níc ch¹t - TÝnh cho lîng ma tõ 15 30mm<br />
vµ ®ì c«ng chuyÓn níc. - Gi¶ thiÕt líp níc ë « bèc h¬i lµ 250 mm<br />
- NÕu dù ®o¸n lîng ma tõ 5mm trë lªn vµ vµ « th¹ch cao vµ « kÕt tinh lµ 200 mm<br />
kh«ng qu¸ 15mm th× tËp trung níc ch¹t ë c¸c « - Sö dông c«ng thøc kinh nghiÖm tÝnh nång<br />
bay h¬i níc ch¹t cã cïng nång ®é vµo mét «; ®é níc ch¹t sau khi ma C2 (0Be).<br />
sau khi ma thùc hiÖn viÖc th¸o g¹n phÇn níc X<br />
nh¹t ë trªn råi cho níc ch¹t ch¶y ngîc l¹i vµo C 2 (1 ).C1 (1)<br />
0,26 1,116.h 1,034X<br />
c¸c « bay h¬i ®o¹n trªn. C1: Nång ®é níc ch¹t tríc khi ma (0Be).<br />
- NÕu dù ®o¸n lîng ma lín h¬n 15mm vµ X: Lîng ma (mm); h: §é s©u níc ch¹t<br />
kh«ng qu¸ 30mm th× tËp trung níc ch¹t ë c¸c ph¬i trªn « (mm).<br />
« bay h¬i níc ch¹t cã cïng nång ®é tËp trung<br />
B¶ng 1: Nång ®é cña c¸c « sau khi ma<br />
C1 H Nång ®é C2 sau khi ma øng víi c¸c lîng ma kh¸c nhau ( 0Be )<br />
« 0<br />
( Be ) ( mm ) X = 15 mm X = 20 mm X = 25 mm X = 30 mm<br />
3 250 2,85 2,80 2,75 2,71<br />
4 250 3,80 3,73 3,67 3,61<br />
5 250 4,75 4,67 4,59 4,52<br />
6 250 5,69 5,60 5,51 5,42<br />
7 250 6,64 6,53 6,43 6,32<br />
8 250 7,59 7,47 7,34 7,23<br />
BH<br />
9 250 8,54 8,40 8,26 8,13<br />
10 250 9,49 9,33 9,18 9,03<br />
11 250 10,44 10,27 10,10 9,94<br />
12 250 11,39 11,20 11,02 10,84<br />
13 250 12,34 12,13 11,93 11,74<br />
14 250 13,29 13,07 12,85 12,65<br />
<br />
<br />
88<br />
C1 H Nång ®é C2 sau khi ma øng víi c¸c lîng ma kh¸c nhau ( 0Be )<br />
« ( 0Be ) ( mm ) X = 15 mm X = 20 mm X = 25 mm X = 30 mm<br />
15 200 14,06 13,77 13,50 13,23<br />
16 200 15,00 14,69 14,40 14,11<br />
17 200 15,93 15,61 15,30 15,00<br />
18 200 16,87 16,53 16,20 15,88<br />
19 200 17,81 17,44 17,09 16,76<br />
TC<br />
20 200 18,74 18,36 17,99 17,64<br />
21 200 19,68 19,28 18,89 18,52<br />
22 200 20,62 20,20 19,79 19,41<br />
23 200 21,56 21,12 20,69 20,29<br />
24 200 22,49 22,03 21,59 21,17<br />
25 200 23,43 22,95 22,49 22,05<br />
26 200 24,37 23,87 23,39 22,93<br />
27 200 25,31 24,79 24,29 23,82<br />
KT<br />
28 200 26,24 25,71 25,19 24,70<br />
29 200 27,18 26,62 26,09 25,58<br />
30 200 28,12 27,54 26,99 26,46<br />
Ghi chó : Trong s¶n xuÊt muèi thêng biÓu diÔn hµm lîng muèi trong níc biÓn vµ níc ch¹t<br />
b»ng ®é B«mª (0Be). Mçi ®é B«mª t¬ng øng víi 1% hµm lîng muèi.<br />
<br />
3.1.2. Tr÷ níc ch¹t vµo giÕng vÉn máng h¬n ë bíc « tríc ®Ó nång ®é níc<br />
§Ó ®ì hao hôt níc ch¹t vµ thuËn lîi cho viÖc kh«i ch¹t t¨ng nhanh, nhanh cã thÓ s¾p xÕp trë l¹i<br />
phôc s¶n xuÊt sau khi ma, khi th¸o chuyÓn níc ch¹t ®îc theo thø tù quy ®Þnh nång ®é níc ch¹t<br />
vÒ giÕng b¶o qu¶n ph¶i theo nguyªn t¾c sau: ph¬i ë c¸c « theo d©y chuyÒn ngµy thø 3, hoÆc<br />
- ¦u tiªn th¸o chuyÓn b¶o vÖ níc ch¹t nång thø 4 trë ®i míi ®iÒu chØnh ®é s©u ph¬i níc<br />
®é cao h¬n. ch¹t ë c¸c bíc « theo quy ®Þnh b×nh thêng.<br />
- Ph©n chia thµnh nhiÒu côm níc ch¹t ®Ó 3.1.3. T×m quan hÖ gi÷a nång ®é níc<br />
b¶o qu¶n. Thêng nång ®é níc ch¹t trong côm ch¹t vµ lîng ma<br />
kh«ng chªnh lÖch nhau qu¸ 3 5 0Be. Sö dông c«ng thøc kinh nghiÖm (1) ®Ó x©y<br />
- Nªn t×m c¸ch dån ®Çy níc ch¹t vµo giÕng dùng quan hÖ gi÷a nång ®é vµ lîng ma víi<br />
b¶o qu¶n ®Ó tr¸nh bít níc ch¹t trªn « bay h¬i c¸c nång ®é ban ®Çu kh¸c nhau vµ gi¶ sö ®é s©u<br />
rß rØ ch¶y vµo giÕng vµ ®Ó khi kh«i phôc s¶n líp níc cña c¸c « lµ 250 mm.<br />
xuÊt cã thÓ dÔ g¹n níc nh¹t trªn mÆt, nhanh Nång ®é giíi h¹n ë c¸c khu lµ: khu bèc h¬i tõ 3<br />
chãng ®a níc ch¹t lªn ph¬i ë c¸c « bay h¬i, 14 0Be, khu th¹ch cao tõ 14 25 0Be, khu kÕt<br />
phôc håi nhanh s¶n xuÊt. tinh muèi tõ 25 30 0Be. Do ®ã ta chän c¸c<br />
Sau khi ma ®Ó d©y chuyÒn s¶n xuÊt chãng nång ®é ban ®Çu lµ 3 0Be, 9 0Be, 14 0Be, 19 0Be,<br />
æn ®Þnh, lóc ®Çu tÊt c¶ c¸c bíc « ®Òu nªn cho 25 0Be, 27 0Be vµ 30 0Be ®Ó x©y dùng quan hÖ<br />
ph¬i níc ch¹t máng, c¸c ngµy sau t¨ng ®é s©u gi÷a nång ®é vµ lîng ma víi lîng ma thay<br />
níc ch¹t ®em ph¬i dÇn lªn, nhng ë bíc « sau ®æi tõ 0 100 mm.<br />
<br />
<br />
89<br />
B¶ng 2: Quan hÖ gi÷a nång ®é vµ lîng ma (øng víi c¸c nång ®é ban ®Çu kh¸c nhau)<br />
Lîng ma X Nång ®é C2 sau khi ma øng víi c¸c nång ®é ban ®Çu C1 kh¸c nhau ( 0Be )<br />
( mm ) 3 ( 0Be ) 9 ( 0Be ) 14 ( 0Be ) 19 ( 0Be ) 25 ( 0Be ) 27 ( 0Be ) 30 ( 0Be )<br />
0 3,00 9,00 14,00 19,00 25,00 27,00 30,00<br />
10 2,90 8,69 13,52 18,34 24,14 26,07 28,96<br />
20 2,80 8,40 13,07 17,73 23,33 25,20 28,00<br />
30 2,71 8,13 12,65 17,16 22,58 24,39 27,10<br />
40 2,63 7,88 12,25 16,63 21,88 23,63 26,26<br />
50 2,55 7,64 11,88 16,13 21,22 22,92 25,47<br />
60 2,47 7,42 11,54 15,66 20,61 22,25 24,73<br />
70 2,40 7,21 11,21 15,22 20,02 21,63 24,03<br />
80 2,34 7,01 10,91 14,80 19,47 21,03 23,37<br />
90 2,27 6,82 10,62 14,41 18,96 20,47 22,75<br />
100 2,22 6,65 10,34 14,03 18,47 19,94 22,16<br />
NhËn xÐt khi lîng ma t¨ng th× nång ®é gi¶m vµ møc ®é gi¶m kh¸c nhau tïy theo nång ®é ban ®Çu.<br />
<br />
3.1.4. T×m quan hÖ gi÷a nång ®é vµ ®é s©u ch¹t ë trªn mÆt ruéng muèi b»ng 0.<br />
líp níc ma 3.2. VËn hµnh hÖ thèng cÊp tho¸t níc<br />
Khi cã ma níc ma sÏ hßa tan phÇn bªn trªn ®ång muèi khi gÆp ma theo quy tr×nh<br />
trªn lîng níc ch¹t. Møc ®é hßa tan phô thuéc vËn hµnh ®éng<br />
vµo cêng ®é ma, thêi gian ma, tèc ®é giã, ®é 3.2.1. TÝnh to¸n lîng níc tiªu trªn ruéng<br />
s©u, diÖn tÝch « ruéng... Níc ch¹t ë gÇn mÆt muèi<br />
ruéng muèi cã nång ®é thÊp h¬n níc ch¹t ë Khi ma quy tr×nh s¶n xuÊt vÉn diÔn ra b×nh<br />
gÇn ®¸y ruéng. Theo kinh nghiÖm s¶n xuÊt thêng vµ khi ®ã níc ma hßa nhËp vµo níc<br />
muèi, ë mét « ruéng cã nång ®é ban ®Çu lµ 25 ch¹t lµm gi¶m nång ®é níc ch¹t ¶nh hëng<br />
0<br />
Be, khi bÞ níc ma hßa tan th× nång ®é thay ®Õn thêi gian chÕ ch¹t. Ta ph¶i tÝnh to¸n lîng<br />
®æi theo ®é s©u nh sau: Tõ 120 130 mm nång níc tiªu.<br />
®é gi¶m kho¶ng 20%. Tõ 210 220 mm nång Lu lîng cÇn tiªu ®îc tÝnh theo c«ng thøc:<br />
®é gi¶m kho¶ng 36%. Tõ 240 250 mm nång Qt = qt.t<br />
®é gi¶m kho¶ng 60%. Tõ 260 270 mm nång Trong ®ã: qt: HÖ sè tiªu ®îc x¸c ®Þnh tõ<br />
®é gi¶m kho¶ng 88%. Tõ ®ã ta thiÕt lËp ®îc gi¶n ®å hÖ sè tiªu (l/s/ha).<br />
quan hÖ gi÷a nång ®é vµ ®é s©u nh sau: t: DiÖn tÝch tiªu níc lµ diÖn tÝch khèng chÕ<br />
B¶ng 3: Quan hÖ gi÷a nång ®é vµ ®é s©u gi÷a 2 kªnh tiªu cÊp cuèi cïng (ha).<br />
V× trªn c¸c « ruéng s¶n xuÊt muèi lu«n lu«n<br />
Nång ®é C (0Be) 25 20 14 10 3 cã 1 líp níc ph¬i nªn cã thÓ tÝnh to¸n hÖ sè<br />
§é s©u h (mm) 0 125 215 245 265 tiªu theo ph¬ng ph¸p tiªu níc ë ruéng ngËp<br />
níc b»ng c«ng tr×nh tiªu níc lµ c¸c cèng cã<br />
B»ng phÇn mÒn Excel ta thiÕt lËp ®îc<br />
phai (t¬ng ®¬ng víi ®Ëp trµn).<br />
ph¬ng tr×nh quan hÖ gi÷a ®é s©u vµ nång ®é:<br />
C¸c tµi liÖu dïng cho tÝnh to¸n:<br />
h(C) = - 0,015.C3 – 0,0477.C2 – 0,0827.C + 266,02<br />
- Chän vô mïa s¶n suÊt muèi tõ th¸ng 1 ®Õn<br />
Víi C = 0 th× h = 266,02 mm. Thùc tÕ còng<br />
th¸ng 9.<br />
®· cho thÊy, sau khi ma nång ®é lîng níc<br />
- Lîng bay h¬i vµ lîng ma:<br />
<br />
<br />
90<br />
B¶ng 4: Lîng bay h¬i vµ lîng ma trung b×nh nhiÒu n¨m cña tr¹m Phan Rang<br />
Th¸ng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12<br />
E<br />
187,9 177,2 177,9 153,3 145,7 148,5 159,0 151,3 115,8 107,0 130,2 153,1<br />
(mm/th¸ng)<br />
X<br />
1,6 1,8 9,6 17,6 49,7 55,1 42,1 54,8 140,6 134,7 134,5 78,0<br />
(mm/th¸ng)<br />
<br />
+ Lîng bay h¬i cña c¸c th¸ng trong vô s¶n réng cèng ®Ó tiªu níc cho 1ha nh sau:<br />
9 2.1 2.1<br />
b 0,5 , m/ha.<br />
xuÊt muèi E = <br />
i 1<br />
i = 1416,6 mm. 4<br />
Ph¬ng tr×nh c©n b»ng níc thêi ®o¹n:<br />
+ Lîng ma cña c¸c th¸ng trong vô s¶n<br />
9 Pi + qvµo i – htti – qra i = Hi = ai – ai – 1 (mm / h).<br />
xuÊt muèi: X= <br />
i 1<br />
i = 372,9 mm. C«ng thøc thñy lùc ch¶y qua trµn:<br />
0,274 3/2<br />
qi .m 2g .b.H , (mm/h)<br />
+ Lîng bay h¬i cã hiÖu trong c¸c th¸ng vô 24<br />
s¶n xuÊt muèi: Líp níc b×nh qu©n thêi ®o¹n:<br />
Ech = E – X = 1416,6 – 372,9 = 1043,7 mm H i<br />
- Chän lîng ma tÝnh to¸n lµ lîng ma 1 H a i 1 h max<br />
2<br />
ngµy max: X1max = 79,5 mm trong n¨m ma hmax: chiÒu cao ®Ëp trµn (chiÒu cao cöa phai<br />
nhiÒu øng víi tÇn xuÊt P = 25%. ng¨n níc). Theo tµi liÖu tÝnh to¸n quy ho¹ch<br />
- Chän thêi ®o¹n tÝnh to¸n lµ: 1giê . ®ång muèi th× chiÒu cao cöu phai ng¨n níc hîp<br />
- Chän thêi gian ma lµ: 3 giê. lý lµ hmax = 100 mm<br />
- Chän ®é s©u trung b×nh líp níc ph¬i ë c¸c So s¸nh c¸c trÞ sè ai víi trÞ sè líp níc mÆt<br />
« bay h¬i tríc khi ma lµ: a = 250 mm. ruéng cho phÐp [a] ®Ó t×m ra biÖn ph¸p tiªu tho¸t<br />
- T¹i ®ång muèi Ph¬ng Cùu, mçi kªnh tiªu ë níc ma thÝch hîp. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu,<br />
khu bay h¬i tiªu níc cho 5 « ruéng. Mçi « ruéng ®é s©u ph¬i níc thÝch hîp ë c¸c « bay h¬i ®Ó cã<br />
cã 2 cèng chuyÓn níc víi kÝch thíc b x h = 1 x lîng bèc h¬i lín lµ: [a] = 200 – 360 mm.<br />
0,5m vµ diÖn tÝch mçi « kho¶ng 4 ha. Dùa vµo<br />
®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ®ång muèi ta tÝnh ®îc chiÒu<br />
B¶ng 5: B¶ng tÝnh to¸n tiªu ma cho « BHS1<br />
<br />
Giê ma P (mm) qvµo (mm) htt (mm) qra (mm) H (mm) Htrtb (mm) q'ra (mm) atb (mm) a (mm)<br />
250,0<br />
1 26,50 0 0,22 23,12 3,16 151,6 23,12 251,6 253,2<br />
2 26,50 0 0,22 23,77 2,51 154,4 23,77 254,4 255,7<br />
3 26,50 0 0,22 24,29 1,99 156,7 24,29 256,7 257,7<br />
4 0 0 0,22 7,44 -7,66 153,8 253,8 250,0<br />
79,50 0 0,88 78,62 0,00 71,19 amax = 257,7<br />
Tæng<br />
Wvµo = 79,50 Wra = 79,50 [a] = 350<br />
<br />
<br />
<br />
91<br />
B¶ng 6: B¶ng tÝnh to¸n tiªu ma cho « BHS2<br />
Giê ma P (mm) qvµo (mm) htt (mm) qra (mm) H (mm) Htrtb (mm) q'ra (mm) atb (mm) a (mm)<br />
250,0<br />
1 26,50 23,12 0,22 25,53 23,87 161,9 25,53 261,9 273,9<br />
2 26,50 23,77 0,22 30,80 19,25 183,5 30,80 283,5 293,1<br />
3 26,50 24,29 0,22 35,25 15,32 200,8 35,25 300,8 308,4<br />
4 0 7,44 0,22 33,78 -26,56 195,2 33,78 295,2 281,9<br />
5 0 0,22 27,04 -27,26 168,3 27,04 268,3 254,6<br />
6 0 0,22 4,40 -4,62 152,3 252,3 250,0<br />
79,50 78,62 1,32 156,8 0,00 152,39 amax = 308,4<br />
Tæng<br />
Wvµo = 158,12 Wra= 158,12 [a] = 350<br />
B¶ng 7: B¶ng tÝnh to¸n tiªu ma cho « BHS3<br />
Giê ma P (mm) qvµo (mm) htt (mm) qra (mm) H (mm) Htrtb (mm) q'ra (mm) atb (mm) a (mm)<br />
250,0<br />
1 26,50 25,53 0,22 25,79 26,02 163,0 25,79 263,0 276,0<br />
2 26,50 30,80 0,22 32,07 25,01 188,5 32,07 288,5 301,0<br />
3 26,50 35,25 0,22 38,40 23,13 212,6 38,40 312,6 324,2<br />
4 0 33,78 0,22 40,61 -7,05 220,6 40,61 320,6 317,1<br />
5 0 27,04 0,22 38,10 -11,28 211,5 38,10 311,5 305,8<br />
6 0 4,40 0,22 33,72 -29,54 191,1 32,72 291,1 276,3<br />
7 0 0,22 25,84 -26,06 163,3 25,84 263,3 250,2<br />
8 0 0,22 0,01 -0,23 150,1 250,1 250,0<br />
79,50 156,8 1,76 234,54 0,00 233,53 amax = 324,2<br />
Tæng<br />
Wvµo = 236,3 Wra= 236,30 [a] = 350<br />
B¶ng 8: B¶ng tÝnh to¸n tiªu ma cho « BHS4<br />
Giê ma P (mm) qvµo (mm) htt (mm) qra (mm) H (mm) Htrtb (mm) q'ra (mm) atb (mm) a (mm)<br />
250,0<br />
1 26,50 25,79 0,22 25,81 26,26 163,1 25,81 263,1 276,3<br />
2 26,50 32,07 0,22 32,27 26,08 189,3 32,27 289,3 302,3<br />
3 26,50 38,40 0,22 39,10 25,58 215,1 39,10 315,1 327,9<br />
4 0 40,60 0,22 42,36 -1,98 226,9 42,35 326,9 325,9<br />
5 0 38,10 0,22 41,56 -3,68 224,1 41,56 324,1 322,3<br />
6 0 33,72 0,22 40,14 -6,64 218,9 40,14 318,9 315,6<br />
7 0 25,85 0,22 37,61 -11,98 209,6 37,61 309,6 303,6<br />
8 0 0,01 0,22 31,84 -32,05 187,6 31,84 287,6 271,6<br />
9 0 0,22 21,37 -21,59 160,8 260,8 250,0<br />
79,50 234,54 1,98 312,06 0,00 290,69 amax = 327,9<br />
Tæng<br />
Wvµo = 314,04 Wra= 314,04 [a] = 350<br />
<br />
<br />
92<br />
B¶ng 9: B¶ng tÝnh to¸n tiªu ma cho « BHS5<br />
Giê ma P (mm) qvµo (mm) htt (mm) qra (mm) H (mm) Htrtb (mm) q'ra (mm) atb (mm) a (mm)<br />
250,0<br />
1 26,50 25,81 0,22 25,82 26,27 163,1 25,82 263,1 276,3<br />
2 26,50 32,27 0,22 32,29 26,26 189,4 32,29 289,4 302,5<br />
3 26,50 39,10 0,22 39,22 26,16 215,6 39,22 315,6 328,7<br />
4 0 42,36 0,22 42,76 -0,62 228,4 42,76 328,4 328,1<br />
5 0 41,56 0,22 42,51 -1,17 227,5 42,51 327,5 326,9<br />
6 0 40,14 0,22 42,05 -2,13 225,8 42,05 325,8 324,8<br />
7 0 37,61 0,22 41,22 -3,83 222,9 41,22 322,9 320,9<br />
8 0 31,84 0,22 39,59 -7,97 217,0 39,59 317,0 313,0<br />
9 0 21,37 0,22 36,45 -15,30 205,3 36,45 305,3 297,7<br />
10 0 0,22 30,50 -30,72 182,3 30,50 282,3 267,0<br />
11 0 0,22 16,73 -16,95 158,5 258,5 250,0<br />
79,50 312,06 2,42 389,14 0,00 372,41 amax = 328,7<br />
Tæng<br />
Wvµo = 391,56 Wra= 391,56 [a] = 350<br />
<br />
B¶ng kÕt qu¶ tÝnh to¸n ta thÊy lu lîng tiªu míi tiªu hÕt lîng níc ma. Víi chiÒu réng<br />
vµ thêi gian tiªu níc ë mçi « lµ kh¸c nhau do cèng qu¸ lín nh trªn, viÖc x©y dùng lµ kh«ng<br />
níc ch¶y tõ « BHS1 xuèng « BHS5, sau ®ã míi kinh tÕ vµ g©y khã kh¨n cho qu¶n lý vËn hµnh<br />
ch¶y xuèng kªnh tiªu. Líp níc tiªu lín nhÊt vµ ®ång ruéng. V× vËy biÖn ph¸p nµy kh«ng cã tÝnh<br />
líp níc mÆt ruéng lín nhÊt trong thêi gian tiªu kh¶ thi trong thùc tÕ.<br />
lµ: qmax = 42,36 mm/h, amax = 328,7. Thêi gian ®Ó + Víi biÖn ph¸p kÐo dµi thêi gian tiªu:<br />
tiªu hÕt lîng níc ma 79,5 mm lµ 11giê. Víi biÖn ph¸p nµy th× ph¶i kÐo dµi thêi gian<br />
HÖ sè tiªu lµ: tiªu sau khi ma lªn T = 43h míi tiªu hÕt lîng<br />
q = 42,36/0,36 = 117,67 (l/s/ha). níc ma. Víi thêi gian ma t = 3h mµ thêi<br />
Lu lîng tiªu x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: gian tiªu sau khi ma lªn tíi 45h lµ qu¸ dµi. DÉn<br />
Qt = qt.t = 117,67.4 = 470,68 (l/s). tíi viÖc kh«i phôc qu¸ tr×nh bay h¬i chÕ ch¹t bÞ<br />
t lµ diÖn tÝch cÇn tiªu, chÝnh lµ diÖn tÝch « chËm l¹i lµm cho n¨ng suÊt vµ chÊt lîng níc<br />
BHS5 t = 4 ha. ch¹t gi¶m. NÕu kh«ng kh«i phôc nhanh qu¸<br />
Dùa vµo b¶ng kÕt qu¶ tÝnh to¸n ë c¸c b¶ng tr×nh bay h¬i chÕ ch¹t th× sÏ kh«ng cã ®ñ lîng<br />
trªn ta thÊy víi chiÒu cao trµn hmax = 250 mm níc ch¹t b·o hoµ ®Ó kÕt tinh muèi. V× vËy biÖn<br />
chiÒu réng cèng thùc tÕ cña ®ång muèi Tri H¶i, ph¸p nµy cã tÝnh kh¶ thi thÊp. Cã thÓ ¸p dông<br />
thêi gian tiªu níc sau khi ma T = 4h kh«ng biÖn ph¸p nµy khi thêi gian ma kÐo dµi.<br />
thÓ tiªu hÕt lîng níc ma. §Ó tiªu hÕt lîng +Víi biÖn ph¸p h¹ thÊp chiÒu cao cöa phai:<br />
níc ma cÇn cã c¸c biÖn ph¸p xö lý nh sau: Dùa vµo b¶ng kÕt qu¶ tÝnh to¸n trong phô lôc<br />
T¨ng kÝch thíc cèng (t¨ng b); KÐo dµi thêi gian ta thÊy:<br />
tiªu (t¨ng T); Gi¶m chiÒu cao cöa phai (gi¶m - Víi hmax = 200 mm vÉn kh«ng tiªu hÕt<br />
hmax). TÝnh víi c¸c trêng hîp h max ®a ra chiÒu lîng níc ma. V× vËy ph¶i h¹ thÊp cöa phai.<br />
cao h max hîp lý . - Víi hmax = 100mm th× phÇn lín lµ tiªu hÕt<br />
Tõ kÕt qu¶ tÝnh to¸n cã mét sè nhËn xÐt: lîng níc ma nhng ph¶i kÐo dµi thêi gian<br />
+ Víi biÖn ph¸p t¨ng kÝch thíc cèng: tiªu cña 1 sè « phÝa sau nhng thêi gian kÐo dµi<br />
Dùa vµo b¶ng kÕt qu¶ tÝnh to¸n ta thÊy r»ng kh«ng nhiÒu l¾m chØ ®Õn 4h.<br />
ph¶i t¨ng chiÒu réng cèng b lªn theo diÖn tÝch Cô thÓ nh sau: ¤ BHS 15 tiªu hÕt trong 5 h;<br />
<br />
93<br />
¤ BHS 16 tiªu hÕt trong 7h ; ¤ BHS 17 vµ 18 3.3. Ph¬ng ph¸p phñ b¹t che ma<br />
tiªu hÕt trong 11h; ¤ BHS 19 tiªu hÕt trong 12 h; 3.3.1. M« t¶ c«ng nghÖ phñ b¹t che ma<br />
¤ BHS 20 tiªu hÕt trong 13 h lîng níc tiªu ®i C«ng nghÖ s¶n xuÊt muèi theo ph¬ng ph¸p<br />
lín h¬n luîng níc vµo. kÕt tinh dµi ngµy, níc ch¹t s©u, cã b¹t che ma<br />
- Víi hmax = 0 mm th× còng tiªu hÕt lîng ®îc thùc hiÖn nh sau: Níc biÓn khi b¬m vµo<br />
níc ma nhng sau khi tiªu hÕt níc ma ph¶i ®Ó s¶n xuÊt muèi qua c¸c khu bay h¬i ®Ó bay h¬i<br />
kÞp thêi ®ãng c¸c cöa phai l¹i, nÕu kh«ng níc ®ång thêi t¸ch c¸c vi kho¸ng kh«ng cÇn thiÕt cã<br />
ch¹t cã thÓ bÞ ch¶y hÕt ra ngoµi. trong níc biÓn cho ®Õn khi ®¹t nång ®é 25 0Be<br />
V× vËy ®Ó an toµn ta chän trêng hîp hmax thi b¾t ®Çu cho vµo « kÕt tinh muèi.<br />
= 100mm ®Ó tÝnh to¸n thiÕt kÕ kªnh tiªu. VÒ c¬ b¶n c¸c c«ng ®o¹n gièng nh tríc ®©y<br />
Dùa vµo b¶ng kÕt qu¶ tÝnh to¸n víi hmax = cña c¸c ®ång muèi, chØ kh¸c ë phÇn kÕt cÊu «<br />
100 mm; m = 0,49; b = 0,5 m/ha ta t×m ®îc: kÕt tinh: C¸c « kÕt tinh ®îc x©y s©u h¬n, bê «<br />
Líp níc tiªu lín nhÊt tõ « BHS 20 xuèng kÕt tinh cao tõ 1 1,2 m so víi nÒn «, trong c¸c<br />
kªnh tiªu: q = 70.01 mm/h. « kÕt tinh trang bÞ thªm hÖ thèng thiÕt bÞ ®iÒu<br />
Líp níc mÆt ruéng lín nhÊt trong qu¸ tr×nh khiÓn b»ng ®iÖn ®Ó tr¶i b¹t che phñ toµn bé bÒ<br />
tiªu: amax = 337 mm. mÆt «, khi ma níc ma n»m trªn b¹t sÏ tù<br />
Thêi gian tiªu sau khi ma cña « BHS20 lµ: T ®éng ch¶y vµo c¸c cèng tiªu níc ma.<br />
= 10h. Níc ch¹t 250 Be ch©m ch¹t lÇn ®Çu vµo mçi<br />
3.2.2. XÐt ¶nh hëng cña giã ®Õn tiªu tho¸t « kÕt tinh cã ®é s©u 20 cm, qu¸ tr×nh bay h¬i ®Ó<br />
níc trªn ruéng muèi. kÕt tinh muèi ta cø ch©m níc ch¹t b·o hßa dÇn<br />
NÕu chóng ta tÝnh to¸n tiªu níc ë ruéng dÇn ®Ó lu«n cã lîng níc cho kÕt tinh vµ níc<br />
muèi khi trªn mÆt ruéng duy tr× mét líp níc th× ®ñ ®é s©u kÐo b¹t. ViÖc kÕt tinh cã thÓ kÐo dµi<br />
¶nh hëng cña sãng lµ t¬ng ®èi lín. tïy ý, khi líp muèi ®ãng ®ñ ®é dµy ta cã thÓ tæ<br />
Cô thÓ ta cã chiÒu cao hs ë cuèi c¸c « chÕ chøc thu ho¹ch mét lÇn còng ®îc.<br />
ch¹t theo híng giã ®îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu Trong ®iÒu kiÖn ma n¾ng xen kÏ th× vÉn cã thÓ<br />
®o ®¹c thùc tÕ sau: s¶n xuÊt ra ®îc muèi, trong khi nÕu theo ph¬ng<br />
B¶ng 10: Quan hÖ (L ~ hs). ph¸p cò th× kh«ng thÓ s¶n xuÊt muèi ®îc.<br />
3.3.2. Bè trÝ thiÕt bÞ phñ b¹t che ma<br />
L(m) 100 150 200 300 400 500 Khi ma, b¹t ®îc kÐo ra phñ kÝn c¸c « kÕt<br />
h s (cm ) 20 30 35 40 43 45 tinh nh»m høng lîng níc ma. Níc ma<br />
kh«ng ch¶y trµn lan trªn ruéng do c¸c « cã bê<br />
Nh vËy chóng ta cã thÓ thÊy ®èi víi c¸c « cao (tõ 1m ®Õn 1,2m). Sau trËn ma, níc ma<br />
kÕt tinh cã chiÒu dµi 100 x100 m th× líp níc ®îc th¸o hÕt xuèng kªnh tiªu. Do cã hÖ thèng<br />
ma cßn ®äng l¹i do líp níc h s g©y lªn lµ 20 b¹t che ma nªn níc ma kh«ng hßa lÉn víi<br />
cm. líp níc nµy lµ qu¸ lín nã lµm thay ®æi níc ch¹t. Khi t¹nh ma hÖ thèng b¹t ®îc cuèn<br />
nång ®é cña nước ch¹t. ®Æc biÖt víi c¸c « cã l¹i ®Ó tiÕp tôc kÕt tinh, kh«ng mÊt thêi gian phôc<br />
diÖn tÝch lín h¬n nh nh÷ng « bèc h¬i th× ¶nh håi l¹i d©y chuyÒn s¶n xuÊt.<br />
hëng ®Õn nång ®é l¹i cµng lín h¬n chÝnh v× vËy 3.3.3. u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p phñ b¹t<br />
ph¬ng ph¸p tiªu b»ng c«ng tr×nh lµ kh«ng hiÖu che ma<br />
qu¶ cao. - Tr¸nh ®îc tæn thÊt do ma g©y ra.<br />
BiÖn ph¸p kh¾c phôc lµ chóng ta ph¶i dùa vµo - T¨ng n¨ng suÊt, s¶n lîng cña ®ång muèi.<br />
híng giã vµ bè trÝ ruéng theo chiÒu híng giã, - N©ng cao vµ æn ®Þnh chÊt lîng muèi s¶n<br />
cèng tho¸t níc ë phÝa ®u«i híng giã th× míi xuÊt, thuËn lîi cho viÖc tiªu thô trong níc vµ<br />
cã thÓ tiªu ®îc lîng níc ma ®éng l¹i nµy. xuÊt khÈu.<br />
ChiÒu cao bê c¸c « ruéng ph¶i tÝnh ®Õn chiÒu - Gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt muèi t¹o ra s¶n<br />
cao sãng do giã g©y ra. phÈm muèi cã chÊt lîng vµ gi¸ thµnh c¹nh<br />
<br />
<br />
94<br />
tranh víi c¸c níc kh¸c. tho¸t níc trªn ®ång muèi khi gÆp ma, kÕt qu¶<br />
- T¹o c¬ së cho viÖc triÓn khai sö dông, ®Çu tÝnh to¸n hÖ sè tiªu theo ph¬ng ph¸p tiªu níc<br />
t chiÒu s©u c¶i biÕn c¸c ®ång muèi hiÖn cã. ë ruéng ngËp níc víi hmax = 100 mm; m = 0,49;<br />
4. KÕt luËn b = 0,5 m/ha ta t×m ®îc: Líp níc tiªu lín nhÊt<br />
Trong qu¸ tr×nh ph¬i níc biÓn ®Ó s¶n xuÊt tõ « bay h¬i xuèng kªnh tiªu: q = 70,01 mm/h.<br />
muèi, nÕu gÆp ma, níc ch¹t bÞ pha lo·ng lµm Líp níc mÆt ruéng lín nhÊt trong qu¸ tr×nh<br />
nång ®é gi¶m dÇn vµ ®¶o lén d©y chuyÒn s¶n tiªu: amax = 337 mm. Thêi gian tiªu sau khi<br />
xuÊt ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt, s¶n lîng vµ chÊt ma cña « bay h¬i lµ 10 giê.<br />
lîng muèi. Khi bè trÝ c¸c « ruéng s¶n xuÊt muèi, chóng<br />
Víi quy tr×nh vËn hµnh tÜnh hÖ thèng cÊp ta ph¶i dùa vµo híng giã, thêng bè trÝ ruéng<br />
tho¸t níc trªn ®ång muèi khi gÆp ma, th× theo chiÒu híng giã, cèng tho¸t níc ë phÝa<br />
tríc khi ma tiÕn hµnh ®o nång ®é vµ ®é s©u ®u«i híng giã th× míi cã thÓ tiªu ®îc lîng<br />
cña c¸c « ruéng. Khi b¾t ®Çu ma ngõng cÊp níc ma ®éng. ChiÒu cao bê c¸c « ruéng ph¶i<br />
níc ch¹t vµo ®ång muèi. Sau khi ma, tiÕn tÝnh ®Õn chiÒu cao sãng do giã g©y ra<br />
hµnh th¸o g¹n phÇn níc t¨ng thªm, råi b¬m Trong ®iÒu kiÖn ma n¾ng xen kÏ xö dông<br />
®¶o ngîc níc ch¹t lªn c¸c « t¬ng øng víi c«ng nghÖ phñ b¹t che ma th× cã thÓ t¨ng n¨ng<br />
nång ®é sau khi ma (nång ®é C2). suÊt, s¶n lîng cña ®ång muèi vµ n©ng cao, æn<br />
Víi quy tr×nh vËn hµnh ®éng hÖ thèng cÊp ®Þnh chÊt lîng muèi ®îc s¶n xuÊt.<br />
<br />
Tµi liÖu tham kh¶o<br />
1. B¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi “Dự ¸n më réng, c¶i t¹o vµ n©ng cÊp đång muèi Cµ N¸, x· Phíc<br />
Diªn, Ninh Phíc, Ninh ThuËn”. Ninh thuËn 2005.<br />
2. B¶ng thñy chiÒu 1985 2004 tËp II.<br />
3. C«ng nghÖ s¶n xuÊt muèi. Phóc VÜnh Ph¹m NhÊt. Nhµ xuÊt b¶n c«ng nghiÖp, 1964.<br />
4. Dù ¸n s¶n xuÊt thö “S¶n xuÊt muèi theo ph¬ng ph¸p kÕt tinh dµi ngµy, níc ch¹t s©u cã b¹t<br />
che ma”. Ninh ThuËn, 2005.<br />
5. Kü thuËt s¶n xuÊt muèi kho¸ng tõ níc biÓn. Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi<br />
1979<br />
6. ‘N©ng cao chÊt lîng muèi trong s¶n xuÊt’ b»ng ph¬ng ph¸p ph¬i níc. Ninh ThuËn, 2005<br />
7. Tµi liÖu quy ho¹ch muèi tØnh Ninh ThuËn. Ninh thuËn, 2004<br />
<br />
Abstract:<br />
THE OPERATION OF SUPPLY WATER AND DRAINAGE SYSTEMS WHEN THERE<br />
ARE RAIN ON THE SALT PRODUCING FIEL FOR TO TAKE THE MORE EFFECTIVE<br />
IN THE SALT PRODUCTION WITH HIGH QUALITY<br />
Pham Viet Hoa<br />
There are 21 provinces producing salts in the whole country. The total are for producing salts is<br />
11,226 ha with the average yield of 56 tons per ha. The potential for salt production in Vietnam is<br />
very high. There are 2 methods for salt production: Method evapour from table of condensed salt<br />
water and method evapour from table of sands field.<br />
In the evapour process of sea water for salt production. If there are raind on the salt production<br />
field, condensed salt water will be dilute, there has been a change in the line for salt production and<br />
to thin down productivity, poor yield of salt production and dilute salt quality.<br />
The report introducces some main methods for define operation of supply water and drainage<br />
systems when there are raind on the salt producing field by stationary method, moving method and<br />
method of cover with canvas for to take the more effective in the salt production with high quality.<br />
<br />
<br />
95<br />